Copyright by $ta

- 1 -

GRZYBY DRODOPODOBNE

CANDIDADiagnostyka serologiczna kandydozyCRYPTOCOCCUSDiagnostyka serologiczna kryptokokozyGEOTRICHUM CANDIDUMSACCHAROMYCES CEREVISIAEPITYROSPORUMIdentyfikacja grzybw drodopodobnych

GRZYBY PLENIOWE

ASPERGILLUSPDZLAKI (PENICILLUM)MUKORMYKOZY IN. ZYGORMYKOZY (MUCOR, ABSIDIA, RHIZOPUS)GRZYBICE POWIERZCHNIOWEScopulariopsis brevicualisAspergillus

GRZYBY DERMATOFITOWE

TrichophytonEpidermophytonMicrosporumDiagnostyka

CZYNNIKI PREDYSPONUJCE DO ZAKAENIA GRZYBAMI

Wszystkie grzyby chorobotwrcze dla czowieka ze wzgldw praktycznych, klinicznych i diagnostycznych dzielimyna 4 grupy:

Grzyby drodopodobne (drodoidalne)Grzyby pleniowe (nitkowate)Grzyby dermatofitowe (dermatofity)Grzyby dimorficzne (powodujce grzybice tropikalne)

Grzyby drodopodobne

Candidao 14 gatunkw patogennych dla czowieka

C. albicans C. glabrata

Copyright by $ta

- 2 -

C. guillermondii C. krusei C. kefyr C. tropicalis C. rugosa C. parapsilosis

o Flora fizjologiczna przewodu pokarmowego oraz pochwyo Tworz pseudostrzpki lub strzpki prawdziweo Rozkadaj niektre cukry, nie tworz silnego kwasu z glukozyo Nie wytwarzaj barwnikw karoteinowycho Hodowla Candida albicans

Grzyby Candida rosn na wielu standardowych podoach, szczeglnie dobrze na agarzeSabourauda

Po 48 godzinach inkubacji na podou agarowym tworz si okrge, biaawe kolonie onieco szorstkiej powierzchni.

Rnicuje si je z innymi grzybami drodopodobnymi na podstawie cech morfologicznychi biochemicznych

W preparacie bezporednim zabarwionym metod Grama C.albicans jawi si jako Gram-dodatni, owalny, pczkujcy grzyb drodopodobny o rednicy okoo 5m.

Czsto s widoczne Gram-dodatnie strzpki rzekome (pseudohyphaw), sporadycznie widoczna grzybnia z przegrodami

Postacie kliniczne

Kandydoza skry to najczstsza posta kandydozy. Wystpuje zwaszcza u pacjentw leczonych antybiotykami o szerokim zakresie

dziaania

Drodyca wyprzeniowa fadw skrnycho Najczstsza postao Lokalizacja : fady pachwinowe, podsutkowe, fady na brzuchu (otyli)o Stan zapalny, sczenia, maceracja naskrka, pkniciao W otoczeniu gwnych zmian wystpuj satelitarne wykwity rumieniowe z

pcherzykami i krostami

Wyprzenie drodakowe naderkowe midzypalcoweo Najczciej midzy III a IV palcem rkio maceracja naskrka, ktry na obwodzie zuszcza si konierzykowatoo stan zapalny, pkniciao grupa ryzyka : osoby pracujce w warunkach wilgoci

Drodyca mieszkw wosowycho W obrbie brodyo Przymieszkowe wykwity krostowe

Drodyca paznokci i waw paznokciowycho C. Albicans atakuje paznokie poczwszy od wau, a dermatofity od

wolnego brzegu

o Wa paznokciowy: stan zapalny, obrzk, bolesno, po ucisku wydobywasi ropa

o paznokie: zmiany barwy, nieprzeroczysto, zuszczanie, rogowaceniepodpaznokciowe

o proces pocztkowo obejmuje 1-2 paznokcie, a nastpnie dalszeo utrzymuje si przez wiele miesicy, wykazuje okres remisji i zaostrze

Ziarniak drodakowyo Schorzenie wywoane zakaeniem C. albicans zwykle u dzieci przed 5

rokiem ycia z zaburzeniami endokrynologicznymi i immunologicznymio Ogniska ziarniniakowe na skrze gowy, twarzy, rzadziej koczyno guzowate wykwity, z nadmiernym rogowaceniem, strupami, zuszczaniemo przebieg przewleky

Kandydoza bon luzowych

Copyright by $ta

- 3 -

Drodakowate zapalenie jamy ustnej (Stomatitis candidamycetica)o Najczstsze obrazy kliniczne:

Ostre rzekomoboniaste zapalenie jamy ustnej biaawe naloty,pod nimi ywoczerwone dno

Ostre zanikowe zapalenie jamy ustnej czerwona bona luzowa,jzyk obrzmiay, atwo ulegajcy urazom

Przewleke zanikowe zapalenie jamy ustnej zwizany znoszeniem protez; stan zapalny, pieczenie, rumie

Przewleke rozrostowe drodakowate zapalenie jamy ustnej-biay nalot nie dajcy si usuwa

Zapalenie drodakowate kcika usto zwykle obustronneo Tworzenie naderek, pkni

Drodakowe zapalenie czerwieni wargowejo Brak biaych nalotwo wargi obrzke z gbokimi popkaniami, naderki, zuszczenia, sczenia

Zapalenie drodakowate sromu i pochwyo wystpuje gwnie w ciy na skutek zmian pH i flory bakteryjnej w

drogach rodnycho kobieta zakaa noworodka podczas porodu i rozwija si u dziecka

Stomatitis Candidamyceticao bona luzowa zaczerwieniona i obrzknitao biae nalotyo serowate upawyo wid i pieczenie

Zapalenie dradakowate odzi i napletkao na odzi stan zapalny, biay naloty, naderkio czste u starszych mczyzn chorych na cukrzyco powstawaniu sprzyja ciepy klimat, brak higieny

Kandydoza narzdowa i ukadowa Ukadu oddechowego: ostre, pierwotne i wtrne zapalenie puc, zapalenie

oskrzeli Ukadu moczowego: zapalenie pcherza, odmiedniczkowe zapalenie nerek,

zakaenie grzybicze przeszczepionej nerki Przewodu pokarmowego: jamy ustnej, przeyku, odka, jelita grubego, grzybicze

zapalenie otrzewnej Orodkowego ukadu nerwowego Ukadu kostno-stawowego: zapalenie szpiku i koci, Kandydoza oka Zapalenie wsierdzia. Zwaszcza u pacjentw ze sztucznymi zastawkami

Kandydoza uoglniona posocznica drodaki przedostaj si do krwi (kandydiaza) i rozprzestrzeniaj si po caym

organizmie. U pacjentw z upoledzon odpornoci moe rozwin si rozsianezakaenie skry i bon luzowych lub zakaenia narzdowe (zapalenie puc,zapalenie wntrza gaki ocznej, zakaenie nerek)

Kandydoza uczuleniowa

Diagnostyka kandydozyo Posiewy z kau, bon luzowych i wydzielino Badanie mikroskopowe krwio Testy ELISAo Test PCRo Test Real-Time PCRo Test wielogatunkowy na 6 gatunkw Candida

Diagnostyka serologiczna kandydozy

Grzyby z rodzaju Candida posiadaj:

Copyright by $ta

- 4 -

o antygeny glikoproteinowe, wystpujce w cianie komrkowej (mannan) orazo antygeny biakowe, znajdujce si w cytoplazmie (enolaza)

Wykrywanie przeciwcia anty-Candidao Do wykrywania przeciwcia swoistych dla antygenw polisacharydowych ciany komrkowej

Candida stosowane s nastpujce odczyny serologiczne: Testy ilociowe

Hemaglutynacja bierna Immunofluorescencja porednia ELISA

Testy jakociowe Test podwjnej dyfuzji w elu

o Interpretacja wynikw Warto mian przeciwcia > 1:160 oraz obserwowana dynamika ich narastania sugeruj

rozwj narzdowej kandydozy Nisze wartoci s diagnostycznie niezamienne, poniewa u wikszoci zdrowych osb

wystpuj w surowicy przeciwciaa anty-Candida w zakresie mian od 1:20 do 1:80

Wykrywanie antygenw Candidao Stwierdzenie w surowicy chorych antygenw Candida jest istotne w rozpoznawaniu inwazyjnej

kandydozyo Powszechnie w laboratoriach stosowane s testy lateksoweo Wykazanie obecnoci antygenu Candida w rozcieczeniu surowicy 1:8 jest diagnostycznie

znamienne

Cryptococcuso 19 gatunkw

C. neoformans 4 serotypy (A, B, C, D)

o Cryptococcus neoformans var. Neoformanso Cryptococcus neoformans var. Gattii

Otoczkowe C. gastricus C. albidus var. albidus C. terreus C. uniguttulatus C. laurentii

Bezotoczkowe C.luteolus C.albicans var. Diffluens

o Charakterystyka Rozmnaanie: wielobiegunowe pczkowanie - wytwarza blastospory Brak lub pseudostrzepki szcztkowe Nie fermentuj wglowodanw Wytwarzanie ureazy Asymilacja inozytolu (niektre gat. asymiluj azot)

Czynniki determinujce zjadliwo: Otoczka mucynowa (polisacharyd):

o Skad: kwane heteropolisacharydy zawierajce ksyloz, mannoz i kwasglikuronowy

o Wytworzenie otoczki zalene od podoa hodowlanego

Wydzielanie melaninyo Barwnik odkada si w cianie komrkowej i chroni komrki grzyba przed

dziaaniem wolnych rodnikw

Copyright by $ta

- 5 -

o Patogeneza C. neoformans przeywa w glebie, rolinach, odchodach zwierzt zachowujc zjadliwo Czowiek wdycha unoszce si komrki albo blastospory, ktre indukuj posta pucn

zakaenia Jeli czowiek ma obnion odporno C. neoformans jest przenoszony drog krwi do CSN Drobnoustrj przenika barier krew-mzg

o Postacie kliniczne

Kryptokokoza ukadu oddechowego: Przebieg bezobjawowy lub objawy sabo wyrane, niecharakterystyczne (np.

katar) Wspwystpowanie z zakaeniem OUN W rdpiersiu mog wystpowa guzopodobne zmiany (cryptococcoma)

Kryptokokoza orodkowego ukadu nerwowego Ok. 70% zakae neoformans Zapalenie podostre/ przewleke (kilka dni do kilku lat) Inwazja do OUN: droga nosowo-gardowa przez pytk sitow, droga

krwiopochodna z ogniska pierwotnego (puca) Objawy niecharakterystyczne/sabo wyraone, mog towarzyszy objawy pucne

sugerujce grulic

Kryptokokoza skrna Lokalizacja: miejsca w ktrych istniaa maceracja i uszkodzenie skry, cznie z

iniekcjami 10% wszystkich przypadkw kryptokokozy z wyjtkiem rzadkiej pierwotnej skrnej kryptokokozy, zmiany skrne s gwnie

wynikiem krwiopochodnego rozsiania morfologicznie bardzo rnorodne zawieraj spor ilo komrek grzyba pobieranie z nich materiau do bada wystpuj na kadej czci ciaa, cho najczciej na gowie i szyi

Kryptokokoza uoglniona Bardzo rzadko w skojarzeniu z innymi postaciami

Inne narzdy: wzy chonne ledziona, wtroba nadnercza szpik kostny przewd pokarmowy

o Epidemiologia Szeroko rozpowszechniony na caym wiecie Siedlisko C. neoformans ka gobi. Drodaki mona wyizolowa z owocw, nawozu, kurzu, kau zwierzt, z mleka Wystpuj na skrze i w kale ludzi zdrowych.

o Hodowla, diagnostyka Materia:

Pyn mzgowo-rdzeniowy Materia z biopsji tkankowej Mocz Plwocina

Hodowle najlepiej prowadzi na agarze Sabourauda. Wzrost widoczny po 24 48 h Kolonie biae lub kremowe luzowate (obecno otoczki) Obecno drobnoustrojw mona wykry w osadzie pynu mzgowo-rdzeniowego pod

mikroskopem z kontrastem fazowym. W preparatach zabarwionych tuszem widoczne s niezabarwione otoczki.

C. neoformans mona rnicowa z innymi grzybami drodopodobnymi na podstawieswoistych waciwoci metabolicznych (np. rozkadania mocznika).

Copyright by $ta

- 6 -

Wydzielanie ureazy Asymilacja wglowodanw

Diagnostyka serologiczna kryptokokozy

Polega na wykazaniu przeciwcia oraz antygenw w pynie mzgowo-rdzeniowym i w surowicy

Przy podejrzeniu o kryptokokoz centralnego systemu nerwowego, we wczesnym stadium choroby naleywykona test lateksowy, wykrywajcy polisacharydowy antygen otoczki grzyba w pynie mzgowo-rdzeniowym

o Test lateksowy umoliwia wykrycie polisacharydw otoczkowych w pynie mzgowo-rdzeniowym iw surowicy

Identyfikacji przeciwcia przeciw polisacharydom otoczkowym dokonuje si za pomoc testu aglutynacjilub testu immunoenzymatycznego

Geotrichum candidum

Wywouje geotrychozGeotrichum candidum wystpuje jako saprofit w jamie ustnej i przewodzie pokarmowym, wykrywany jesttake m.in. w produktach mlecznych i w ziemi.

Grzyb moe, zwykle w stanach obnionej odpornoci, powodowa:o zapalenia jamy ustnejo endogenne zakaenia:

gaki ocznej przewodu pokarmowego drg oddechowych narzdw pciowych

o a take grzybice uoglnione. Geotrychoz uoglnion, poza stanami podgorczkowymi i osabieniem, mog

cechowa objawy dyspeptyczne (nudnoci, biegunka, ble brzucha), w przypadkuzajcia ukadu oddechowego kaszel z obecnoci obfitej, czasem podbarwionej krwi,plwociny. Notowano take zapalenia opon mzgowo-rdzeniowych.

Postaci narzdowe przebiegiem przypominaj kandydoz.Diagnostyka

o polega na wykryciu obecnoci grzyba w pobranym materiale biologicznym (ka, plwocina, pynmzgowo-rdzeniowy).

Saccharomyces cerevisiaeznane te jako: drode piekarnicze, piekarskie, piwne, grnej fermentacji, spoywcze, szlachetne,pczkujceRozmnaaj si bezpciowo w procesie pczkowania.Mog powodowa np. zapalenie pochwy

PityrosporumInna nazwa tego rodzaju to Malassezia

Stanowi one naturaln mikroflor skry (zazwyczaj w przetuszczajcych si okolicach), jednake wpewnych warunkach staj si pasoytami chorobotwrczymIstotne s gatunki:

o Pityrosporum orbiculareo Pityrosporum ovale (Malassezia farfur)

Wywouj stan zapalny skry oraz nacieczenia zapalneo upie pstry (Pityriasis versicolor)

To powierzchniowe zakaenie grzybem Malassezia farfur (Pityrosporum ovale) Powoduje odbarwienia.

Copyright by $ta

- 7 -

Pojawienie si choroby na skutek : zmian hormonalnych naruszajcych rwnowag florydrobnoustrojowej skry, nadmierne pocenie, produkcja duej iloci oju (sport, obcisaodzie, przebywanie w wysokiej temp.)

Objawy : tobrunatne, lekko zuszczajce si plamy grzyb uszkadza melanocyty, po opalaniu na socu w miejscach zajtych przez

grzyba uwidacznia si biaa plamka zajcie gwnie karku, ramion, klatce piersiowej, plecach wystpuj te dyskretne zmiany skry owosionej

o zapalenie mieszkw wosowych ( folliculitis ) mae swdzce krostki zwaszcza u modych ludzi, ktrzy obficie si poc wykwity czsto na tuowiu ( plecy, klatka piersiowa )

o ojotokowe zapalenie skry uszczca si skra miejsca, w ktrych wystpuje duo gruczow ojowych : skra gowy, plecy, klatka

piersiowa, twarz

Identyfikacja grzybw drodopodobnych

Ocena preparatw bezporednich przygotowanych z materiaw klinicznycho Poszukiwanie elementw morfologicznych grzybw w preparatach z plwociny i wymazu z pochwy

barwionych metod Grama (Candida albicans barwi si Gram-dodatnio)

Ocena mikroskopowa hodowli na podou Sabourauda

Mikroskopowa ocena morfologii grzybw drodopodobnycho Przygotowanie preparatu z hodowli grzybw na staym podou Sabouraudao Utrwalenie w pomieniu palnikao Barwienie metod Gramao Ocena preparatu przy zastosowaniu obiektywu immersyjnego mikroskopu

Identyfikacja gatunku C. albicans na podou zuboonym (PCB, kukurydzianym, ryowym)o Stwierdzenie obecnoci chlamidosporw na nitkach pseudogrzybni wiadczy, e jest to gatunek C.

albicans

Identyfikacja grzybw na podstawie prb biochemicznycho Fermentacja cukrw na staym podou wg Widroo Asymilacja (auksanografia) zwizkw wglowodanowycho Szereg biochemiczny API 20 AUX

Test kiekowaniao Wynik po 1-3 godzinacho Inkubuje si dany szczep i blastospory kiekuj .. ??

Grzyby pleniowe

Wystpuj powszechnie w rodowisku naturalnymZnajduj si na zdrowej skrze ludzkiej, zwaszcza na gowie owosionej oraz w przestrzeniachmidzypalcowych stp,s typowymi drobnoustrojami oportunistycznymi, wywoujcymi zakaenia, przede wszystkim, u osb zobnion odpornoci

Niektre gatunki grzybw pasoytuj, przenikajc do tkanek narzdw gospodarza (aspergiloza puc)Inne egzystuj jako drobnoustroje saprofityczne, rozwijajc si w organizmie, wewntrz rozstrzeni oskrzeli lubw jamach pogruliczych, nie przenikajc do tkanki pucnej (grzybniak puc)

Wikszo z nich moe dziaa jako czynniki alergizujce, odgrywajc istotn rol w patogenezie czciprzypadkw dychawicy oskrzelowej, atopowego zapalenie skry, czy pokrzywki

Copyright by $ta

- 8 -

Grzyby pleniowe wywoujce grzybice gbokie (narzdowe, systemowe)o Penicillium marneffei, chrysogenumo Aspergillus fumigatus, flavus,, nidulans, nigero Rhizopus oryzaeo Mucor sp.o Absidia sp.

Zmiany skrne s powodowane przez grzyby z rodzajw:o Scopulariopsiso Alternariao Cladosporium carrioniio Cephalosporiumo Fusariumo Trichodermao Verticilliumo Aspergilliumo Penicillium

AspergillusAspergilozy najczciej s wywoane przez Aspergillus fumigatus, rzadziej przez:

o A. flavus,o A. niger,o A. nidulans

Patogeneza i obraz klinicznyo Wrota zakaenia:

drzewo oskrzelowe (gwnie) uszkodzone miejsca na skrze lub bonach luzowych

o Aspergiloza ukadu oddechowego Zapalenie zatok Zapalenie tchawicy i oskrzeli Zapalenie puc Alergiczne zapalenie pcherzykw pucnych

o Zapalenie wntrza gaki ocznejo Aspergiloza mzgu (rozwija si w nastpstwie rozsiewu krwiopochodnego)o Aspergiloza przewodu zewntrznego uchao Aspergiloza skry

Najczciej na palcach doni

o Rzadziej powoduj zapalenie: Wsierdzia minia sercowego szpiku kostnego

Diagnostyka:

o Ocena mikroskopowa Prowadzi si j, wykonujc preparaty podbarwione laktofenolem z zaoonej dla

badanego szczepu hodowli Preparaty oglda si pod powikszeniem 100-400 razy Podstaw identyfikacji rodzaju lub gatunku grzybw pleniowych stanowi wygld

owocnikw konidioforw Konidiofory na szczycie s buawkowato rozszerzone, wytwarzaj fialidy uoone, w

zalenoci od gatunku, w postaci jedno- lub dwurzdowej warstwy oraz acuszkizarodnikw ukad przypomina kropido

o Hodowla Aspergillus Wyrastaj po 24-48h w postaci paskich, nitkowatych kolonii po 4 dniach przyjmuj

rne zabarwienie zalenie od gatunku A. fumigatus kolonia zielone, ciemniejce w miar starzenia, zwarte, filcowate do

zamszowych A. flavus wyrasta w postaci puszystych jasnotych lub tych kolonii o zwartej,

filcowatej strukturze

Copyright by $ta

- 9 -

A. niger - wytwarza puszyste ciemnoszare, brunatne lub czarne kolonie opostrzpionym brzegu

o Znalezienie typowych rozgazionych nici w preparacie bezporednim i wzrost grzybw Aspergillusw powtarzanych hodowlach czyni rozpoznanie prawdopodobnym. Jeeli w materialebioptycznym wykrywa si rozgazione nici, zabarwione urotropin, rozpoznanie mona uzna zapotwierdzone

o Stosujc czstki lateksu paszczone przeciwciaami monoklonalnymi, mona wykry antygenswoisty dla Aspergillus (galaktomannan) w surowicy krwi w reakcji aglutynacji.

o Za pomoc metod immunodyfuzji i ELISA mona wykaza przeciwciaa w przebiegu aspergilozyukadowej.

o DNA grzybw Aspergillus wykrywa si za pomoc metod PCR

Pdzlaki (Penicillum)Pdzlaki (Penicillium) rodzaj grzybw wystpujcych np. na owocach.Tworz zwykle zielony nalot (ple).Z grzybni pdzlaka wyrastaj pionowo wzniesione strzpki grzybni, ktre na szczycie rozwidlaj siwielokrotnie. Na kocach strzpek powstaj zarodniki (konidia) - tworzce acuszki. Nadaje to strzpkomksztat pdzelkw - std nazwa grzyba.Z pewnych gatunkw pdzlaka (np. P. notatum) otrzymano pierwszy produkowany na skal przemysowantybiotyk - penicylin - stosowany przy zwalczaniu bakteryjnych chorb zakanych.

Mukormykozy in. zygormykozy (Mucor, Absidia, Rhizopus)o Te grzyby s wszechobecneo Szczeglnie czsto wystpuj w rozkadajcym si materiaach rolinnycho Patogeneza i objawy kliniczne

Mucorales s typowymi grzybami oportunistycznymi, ktre wywouj chorob tylko upacjentw z upoledzon odpornoci lub chorobami metabolicznymi (cukrzyca).Drobnoustroje dostaj si do narzdw wraz z kurzem.Maj wysokie powinowactwo do naczy, w ktrych si mno, co moe doprowadzi dozatorw i zawaw.Klasyfikacja zakae opiera si na objawach klinicznych.

Mukormykoza nosa i mzguSzerzy si z nosa lub zatok przynosowych i moe doprowadzi do zajciamzguNajczciej jest nastpstwem kwasicy cukrzycowej

Mukromykoza puc z septycznymi zawaami pucaNajczciej wystpuje u chorych na nowotwr z neutropeni w okresieremisji

Mukormykoza przewodu pokarmowegoBardzo rzadkaWystpuje u dzieci niedoywionychTowarzysz jej zway w przewodzi pokarmowymWrzodziejce zmiany

Mukormykoza skry i tkanki podskrnejWystpuje w nastpstwie uszkodze skry, zwaszcza oparzeZmiany wrzodziejce, pocztkowo twarde guzy, z czasem rozmikajcewydzielajce tre ropn

Mukormykoza rozsianaBywa nastpstwem kadej z wymienionych postaci, a zwaszczamukormykozy puc

Rozpoznanieo Potwierdzenie rozpoznania opiera si na wykryciu nacieczenia tkanek przez nici grzyba o typowej

morfologiio Mona prbowa posiewu na agarze Sabourauda.

biae, puszyste, w miar starzenia brunatniejce

o Identyfikacja polega jedynie na ocenie cech morfologicznych narzdw owocowaniaW mikroskopie sporangiofory z kulistymi sporangiami, oparte na jednej maczugowatej lubowalnej Columelli

Copyright by $ta

- 10 -

o Nie istnieje metoda diagnostyczna oparta na wykrywaniu przeciwcia

Grzybice powierzchnioweWywoywane s przez grzyby drodopodobne, dermatofity oraz wanie przez grzyby nitkowate (plenie),a gwnie Aspergillus i Scopulariopsis

Scopulariopsis brevicualis

grzyb chorobotwrczysaprofitycznyaktywno enzymw zewntrzkomrkowychDue zdolnoci do rozkadu keratyny

Powoduje akaulioz paznokcio Akaulioza (plenica) paznokci (Acauliosis unguinum)o Gwnie palucho Charakter wieloletnio Przebieg:

Zmiana zabarwienia Pasma o charakterystycznym tawobiaawym

zabarwieniu wnikaj w gb pytki paznokciowej Rogowacenie podpaznokciowego dystalnych

czci paznokcia Zmiana zabarwienia na brunatnobrzowy Pod niezmienion pytk widoczne gromadzce

si masy rogowe (grzyb nie trawi twardejpowierzchni paznokcia).

o Sprzyjaj: zaburzenia krenia obwodowego w obrbiekoczyn dolnych, starszy wiek

Aspergillus

Aspergilozy skryZakaenie skry w wyniku:

o Krwiopochodnego rozsiewuo Pierwotnej infekcji skry (szczeglnie naderki po mikrourazach lub owrzodzenia oparzeniowe)

Grzyby dermatofitoweDermatofity (dermatomykozy lub dermatofykozy)

Dermatofity nale do trzech rodzajw:o Trichophyton

T. mentagrophytes T. rubrum T. schoenleinii T. tonsurans

o Microsporum M. audouinii M. canis M. gypseum

o Epidermophyton E. floccosum

Dermatofity s grzybami, ktre zakaaj tkanki bogate w keratyn (skr, wosy, poznokcie)o Grzyby te maj zdolno asymilacji keratyny

Powinowactwo dermatofitwo Trichophyton

Atakuje paznokcie, wosy i naskrek

Copyright by $ta

- 11 -

o Epidermophyton Atakuje paznokcie i naskrek

o Microsporum Atakuje wosy i naskrek

rdem zakaenia:o chory czowiek - dermatofity antropofilneo zwierz dermatofity zoofilneo w rzadkich przypadkach gleba dermatofity geofilneo porednio przez przedmioty

odzie, dywany, wilgo i kurz w umywalniach z prysznicem, basenach pywackich,przebieralniach, salach gimnastycznych

Do czstych dermatomykoz nale:o Tinea corporis: Microsporum canis i Trichophyton mentagrophytes zajta bywa skra

nieowosionao Tinea pedis: T. rubrum, T. mentagrophytes i Epidermophyton floccosum zajte s gwnie

dystalne odcinki koczyn dolnycho Tinea capitis: T. tonsurans i M. canis Zajta bywa owosiona skra gowyo Tinea barbae: T. rubrum i T. Mentagrophytes Grzybica brodyo Tinea unguium: T. rubrum, T. Mentagrophytes i E. Floccosum Onchomycosis (grzybica paznokci)

Trichophyton

Grzyby strzygceo Grzyby nalece do Dermatofitw (nitkowate grzyby, ktre zakaaj tkanki bogate w keratyn-

skr, wosy i paznokcie)

Powoduje grzybice:o Wyprzeniowe (T. mentagrophytes, verrucosum)

zlokalizowane na skrze gadkiej, midzy palcami, skra zmacerowana, naderkio Potnicowe (T. mentagrophytes)

charakteryst. pcherzyki na brzegu stopy i donio Obraz spracowanych doni (T. rubrum)

rogowaciejcy nabonek na skrze donio Woszczynowa (T. schoenleinii)- w Turcji

posta tarczkowa- odpadajce strupy na gowie (wosy nie odrastaj)

o Te dermatomykozy tineao Rodzaj zmian na skrze owosionej gowy:

endothrix grzyby rosn wewntrzwosowo - uamane na rnej wysokoci w odlegocikilku cm od skry- grzybica strzygca

wosy nierwno cite ectothrix- grzyby w mieszku wosowym i na zewntrz wosa

wosy uamane na jednej wysokoci (1-3mm)

Diagnostykao Zarodniki ukadajce si w acuchy wystpuj wewntrz wosw lub na zewntrz schorzenia

zapalne i ropneo Mikrokonidia liczne, gruszkowate lub owalne, ukadaj si wzdu strzpek lub tworza skupienia

gronao Makrokonidia widoczne w modych hodowlach, wiele przegrd, ksztat cylindryczny, czasem

nieregularny, gadkocienne

o Pobieranie materiau- z obwodu zmiany skrnej, ze znamiona, pytki paznokciowej, zmienionychwosw- z jak najgbszej warstwy

o Wzrost nitkowatyo Wytwarzaj rne barwnikio Wzrost na podou Sabourauda z antybiotykiem hamujcym wzrost drody- 2 tygodnieo Preparat bezporedni: rozjaniony KOH lub w pynie DMSO- rozpuszczenie innych strukturo Hodowla na podou Sabourauda z antybiotykiemo Identyfikacja w oparciu o morfologi

o Trichophyton mentagrophytes: mikrokonidia zebrane w grona

Copyright by $ta

- 12 -

owocniki szcztkowe w postaci spiral wytwarza biay barwnik nie rozkada mocznika

o Trichophyton rubrum: wytwarza czerwony barwnik, krwisty od strony podoa rozkada mocznik

Epidermophyton

Grzybica pachwin (Tinea inguinalis)o Choruj gwnie mczyni (wie si gwnie z wiksz potliwoci tej okolicy).o Cechy rozpoznawcze:

ogniska zapalne ograniczone do okolicy pachwinowych ustpowanie zmian w czci centralnej, ze znaczn aktywnoci na obwodzie

o OBRAZ KLINICZNY: stan zapalny o miernym nasileniu w okolicy

pachwin zmiany rumieniowo-zuszczajce s wyranie

odgraniczone od otoczenia. wystpuje przewanie silny wid Istnieje wyrane nasilenie aktywnoci na

obwodzie ogniska (czasem obecno grudeklub pcherzykw

Przebieg choroby jest przewleky, zmianymog przechodzi na poladki, worekmosznowy, czonek.

W mniejszym stopniu moe wywoywa:o Grzybic stpo Grzybic doni

Diagnostykao Materia do badania uski skrneo Preparat bezporedni uski skrne-strzpki

o Hodowla : obserwacja makroskopowa na podou Saborauda wzrasta powoli pocztkowo puszyste kolonie z czasem staja si niskie zamszowe promienicie

pobruzdowane kolonie zabarwione na kolor khaki ("koloru pyu) z biaaw plamk w centrum, wykazuj

pleomorfizm w postaci biaych kaczkowatych kpek w obrbie kolonii

o Obserwacja mikroskopowa: Makrokonidia rakietowate, rozdte na kocach brak mikrokonidiw w starszych koloniach liczne chlamydospory

Microsporum

powoduj grzybice skry, wosw, nigdy paznokcistrzpki grzybni trzon wosa (endothrix) zarodniki na zewntrz wosa (ectothrix)w hodowlach wytwarzaj makrokonidia o ksztacie wrzecionowatym z przegrodamihodowla na podou staym Sabouraudardo zakaenia

o grzyby zoofilne - pierwotnie u zwierzt, mogce jednak przenie si na ludzi, wywoujc nasilon,ale szybko ustpujc reakcj zapaln, np. M. canis, M. gallinae, M. Nanum

Copyright by $ta

- 13 -

o grzyby geofilne znajduj si w glebie, czasem mog jednak wywoa zakaenie o silnymodczynie zapalnym u ludzi, np. M. gypseum,M. cookei

o grzyby antropofilne - bytujce jedynie w organizmie czowieka, wywoujce zapalenie oprzewlekym i agodnym przebiegu, np. M. ferrugineum

Microsporum canis diagnostykao Strzpki grzybni wystpuj najczsciej w odydze wosa, natomiast zarodniki na zewntrz wosao Makrokonidia

na kocach krtkich strzpek z dzibkowatym kocem wrzecionowate grubocienne

o Mikrokonidia ksztat owalny lub gruszkowaty, ze cita podstaw

o Kolonie na podou Sabourauda (SGA): szybko rosnce, grzybnia powietrzna, niska, wenista,barwy srebrzysto-biaej, silnie promienicie pobrudona, ze wzniesionym rodkiem

Microsporum canis chorobotwrczoo Gatunek zoofilny, szeroki zasig wiatowyo Grzybice u zwierzt domowych Infekcje odzwierzce

Grzybica skry owosionej, gowy, tuowia przypadki zmian chorobowych brzegw powiek

Microsporum gypseumo Kolonie na podou Sabourauda (SGA):

intensywnie rosnce, grzybnia powietrzna postrzpiony brzeg kolonii, z wiekiem suche, gipsowate

o Powierzchnia czsto pofadowana i nieregularnie promienicie pobrudonao Makrokonidia szeroko wrzecionowate, o cienkich cianacho Chorobotwrczo

geofilny, zasig wiatowy Grzybice skry, gowy owosionej Szczeglnie rozlege infekcje u chorych na AIDS Przyczyna zmian brzegw powiek Najczciej chorobotwrczy dla zwierzt

Diagnostyka

Materiaem diagnostycznym s opiki paznokciowe, uski skrne i zakaone wosy.Grzyby s widoczne pod mikroskopem w preparatach rozjanionych za pomoc KOH

wzrost poszczeglnych dermatofitw na podoach (Sabourauda) jest charakterystyczny i moe stanowipodstaw do wstpnego rnicowania

Ocena makroskopowa hodowli dermatofitw

Typy wzrostu najczstszych gatunkw dermatofitw:

Trichophyton rubrum wydziela czerwony barwnik do podoa

Trichophyton mentagrophytes hodowla biaa mczysta

Microsporum canis hodowla lekko beowa gipsowata

Microsporum gypseum kolonia z postrzpionym brzegiem, pocztkowo biaawa,

pniej brzowieje

Epidermophyton floccosum hodowla oliwkowo pomarszczona

Copyright by $ta

- 14 -

Ocena mikroskopowa morfologii dermatofitwo Ocena pod mikroskopem (10x i 40x) preparatw barwionych bkitem metylenowym i zatopionych

w balsamieo Podstaw identyfikacji poszczeglnych gatunkw dermatofitw jest wygld mikrokonidii

(aleurospory), makrokonidii (klosterospory) oraz obecno i wygld owocnikw szcztkowych,bdcych wytworem grzybni wegetatywnej (spirale, rozgazienia dychotomiczne, rogi renifera)

M. canis wrzecionowatego ksztatu makrokonidia T. mentagrophytes kuliste mikrokonidia zebrane w grona i owocniki szcztkowe w

postaci spiral E. floccosum maczugowate makrokonidia

Prba na ureazo Prba wykonana na podou staym z mocznikiem i wskanikiem barwnymo Test wykorzystywany do rnicowania T. rubrum (ujemna prba te zabarwienie podoa) od T.

mentagrophytes (rozszczepia mocznik zabarwienie czerwone)

Czynniki predysponujce do zakaenia grzybami

Upoledzenie odpornoci komrkowejLeczenie lekami cytotoksycznymi, kortykosteroidami lub lekami immunosupresyjnymiAntybiotyki o szerokim zakresie dziaania

o Mog zmieni skad fizjologicznej flory bakteryjnej na korzy endogennych grzybw

Wrodzoneo Zesp Di Georga

Nabyteo AIDSo Biaaczkao Choniakio Choroba Hodgkina

Inaczej: choniak Hodgkina, ziarnica zoliwa, limfogranulomatoza, (ac.Lymphogranulomatosis maligna LGM, ang. Hodgkin's disease HD)

To ukadowa choroba nowotworowa ukadu chonnego (choniak), atakujcawzy chonne i pozawzow tkank limfatyczn.

Fizjologiczneo Podeszy wieko Noworodkio Ciao Miesiczka

Chorobyo Cukrzyca

Stwarza korzystne warunki do wzrostu grzybw (wysokie stenie glukozy); zwaszcza wobrbie ukadu moczowo-pciowego

o Niewydolno nereko Nadczynno i niedoczynno tarczycy

Zabiegi chirurgiczneo Szczeglnie z zastosowaniem rnych protez, zastawek itp. tworzy si na nich biofilm

Przerwanie cigoci powoki skrnej. Rne czynniki uszkadzajce skr takie jak rozlege oparzenia,maceracje naskrka, iniekcje u narkomanw

Dugotrwae cewnikowanie

Dietao Bogata w cukry

Naduywanie narkotykw doylnych

Copyright by $ta

- 15 -

Stosowanie chemioterapii i radioterapii.

Grzyby drodopodobneCandidaCandidaDiagnostyka serologiczna kandydozy

CryptococcusCryptococcusDiagnostyka serologiczna kryptokokozy

Geotrichum candidumSaccharomyces cerevisiaePityrosporumPityrosporumIdentyfikacja grzybw drodopodobnych

Grzyby plenioweAspergillusPdzlaki (Penicillum)Mukormykozy in. zygormykozy (Mucor, Absidia, Rhizopus)Grzybice powierzchnioweScopulariopsis brevicualisAspergillus

Grzyby dermatofitoweGrzyby dermatofitoweGrzyby dermatofitoweTrichophytonEpidermophytonMicrosporumDiagnostyka

Czynniki predysponujce do zakaenia grzybami