Miejsce osób w wieku 50+ na rynku pracyrszarf.ips.uw.edu.pl/pdf/50+.pdfMiejsce osób w wieku 50+ na...
14
Miejsce osób w wieku 50+ na rynku pracy Konferencja pt. „Innowacyjne rozwiązania dla osób bezrobotnych 50+. Prezentacja modelu Jobfirma”, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 10.06.2015 Dr hab. Ryszard Szarfenberg Uniwersytet Warszawski Instytut Polityki Społecznej Pracownia Pomocy i Integracji Społecznej
Transcript of Miejsce osób w wieku 50+ na rynku pracyrszarf.ips.uw.edu.pl/pdf/50+.pdfMiejsce osób w wieku 50+ na...
Miejsce osób w wieku 50+ na rynku pracy
Konferencja pt. „Innowacyjne rozwiązania dla osób bezrobotnych 50+.
Prezentacja modelu Jobfirma”, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
10.06.2015
Dr hab. Ryszard SzarfenbergUniwersytet WarszawskiInstytut Polityki Społecznej
Pracownia Pomocy i Integracji Społecznej
Polska – jeden z najszybciej starzejących się krajów
AUS
AUTBEL
CAN CHECHL
CZE
DEU
DNK
ESP
EST FINFRA
GBR
GRC
HUNIRL ISL
ISR
ITA
JPN
KOR
LUX
MEX
NLD
NORNZL
POLSKAPRT
SVK
SVN
SWE
TUR USA
OECD
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Sto
sun
ek
w r
oku
20
50
Stosunek w roku 2012
2050 = 2012
2050 = 2 razy 2012
2050 = 4 razy 2012
Stosunek ludności w wieku 65+ do ludności w wieku 20-64 w roku 2012 i 2050
„Starzenie się i Polityka Zatrudnienia. Polska 2015. Lepsza praca wraz z wiekiem”, OECD, CRZL, 2015, s. 28
Zmiana udziału starszych osób w wieku produkcyjnym
AUS
AUT
BEL
CAN
CHL
CZE
DNKESTFIN
FRA
DEU
GRC
HUN
ISL
IRL
ISR
ITA
JPN
KOR
LUX
MEX
NLD
NZL NOR
POLSKAPRTSVK
SVN
ESP SWE
CHE
TURGBR
USA
27
29
31
33
35
37
39
41
20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40
Ud
ział
w 2
050
Udział w 2010
2050 = 2010
Dane OECD, opracowanie własne
Udział ludności w wieku 50-64 do ludności w wieku produkcyjnym (20-64)
Zmiana udziału młodych osób w wieku produkcyjnym
AUS
AUT
BEL
CAN
CHL
CZE
DNKEST
FIN
FRA
DEUGRC
HUN
ISL IRL
ISR
ITA JPN KOR
LUX MEXNLD
NZLNOR
POLSKA
PRT
SVKSVN ESP
SWE
CHE TUR
GBR
USA
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
28 30 32 34 36 38 40 42 44 46
Ud
ział
w 2
05
0
Udział w 2010
2050 = 2010
Dane OECD, opracowanie własne
Udział ludności w wieku 20-35 w ludności w wieku produkcyjnym (20-64)
Problem emerytalny i jego rozwiązanie
1. Fundusz emerytalny to składki od pracujących i wypłacane świadczenia dla emerytów
2. Im mniej pracujących i im więcej emerytów, tym gorsza sytuacja funduszu emerytalnego
3. Prognozy demograficzne – szybkie starzenie się społeczeństwa
• W odpowiedzi pakiet reformatorski:• Reformy gospodarcze i rynku pracy mają zwiększać liczbę pracujących• Reformy świadczeń dla osób w wieku produkcyjnym mają zwiększać liczbę
pracujących• Zmiany parametrów emerytalnych (np. podniesienie wieku emerytalnego)
mają zmniejszać dynamikę wzrostu liczby osób uprawnionych do emerytur
Udział pracujących w ludności według wieku 50-54 i 55-59 lat w latach 2000-2013
46,647,8
44,345,6
43,744,9
46,0
50,4
54,7
57,459,4
62,063,0
64,4
28,529,5
28,3 27,526,4 26,6
23,624,5
27,229,4
33,6
39,1
43,1
46,9
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
45,0
50,0
55,0
60,0
65,0
70,0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Udział pracujących w wieku 55-59 lat w liczbie ludności w tym wieku
Polska Mężczyźni Polska Kobiety
65,5
62,5
59,6 59,961,1
64,9
67,1
70,1
73,0 73,2 73,0 73,374,5 74,3
54,7 54,0
51,7 51,3 50,6 51,353,0
56,7
60,8
63,4
65,766,4
67,4 67,3
40,0
45,0
50,0
55,0
60,0
65,0
70,0
75,0
80,0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Udział pracujących w wieku 50-54 lata w liczbie ludności w tym wieku
Polska Mężczyźni Polska Kobiety
Dane OECD, opracowanie własne
Bezrobocie osób w wieku 55+ ze względu na czas trwania (2000-2013)
1,8 4,3 2,5 3,7 5,1 3 4,6 5,311,6 11,2 9,7 8,6 7,5 8,2
9,79,1
6,58,1 6,6
6,77,1 7,3
16,1 13,9 15,613,9 13,8 12,8
17,7 14,3
11,29,7 13,1
10,712,5 12,7
18,8 21,2 20,2
16,5 15,9 14,9
26,5
20,9
22,2 20,1
22,6
18,1
21,9 17,7
18,822,7
18,9
20,918,9
18,2
44,251,4
57,7 58,352,7
61,653,9 57
34,7 3135,6
40,1 43,9 45,8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
< 1 miesiąc > 1 miesiac i < 3 miesiące > 3 miesiące i < 6 miesięcy > 6 miesięcy i < 1 rok 1 rok i więcej
Dane OECD, opracowanie własne
Status na rynku pracy według rocznika od 50 do 69 roku życia
58,856,3
50,9 51,148,5
45,739,6 38,4
35,1
26,2
14,59,6
6,8 6,5 5,0 4,5 3,9 3,1 1,8 2,2
5,36,0
7,35,9
5,5
4,5
4,24,6
3,6
2,2
1,3
1,1
0,2 0,30,3 0,1 0,2 0,1 0,1 0,0
13,8 15,819,1 21,6 24,3
28,636,3 38,6
45,5
56,7
73,180,5
85,1 85,7 88,5 88,9 90,8 91,5 92,6 93,3
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69
Kobiety (2013)
Pracowniczka Samozatrudniona Bezrobotna Nieaktywna poszukująca Nieaktywna nieposzukująca
Wiek emerytalny stary i nowy w pełni od 2040
53,3 54,6 51,5 49,8 47,5 49,545,9 43,5 44,6
39,5
30,827,4
23,0 21,515,6
8,4 7,5 6,4 4,7 4,2
5,5 5,86,6 6,6
6,3 5,85,6
6,46,1
5,3
4,6
4,5
3,32,3
1,3
0,70,3 0,2 0,4 0,2
12,7 11,8 13,3 14,2 16,0 18,3 20,3 23,0 26,3 28,7
42,447,4
56,6 59,968,6
78,383,5 84,8 85,4 86,9
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
100,0
50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69
Mężczyźni (2013)
Pracownik Samozatrudniony Bezrobotny Nieaktywny poszukuje Nieaktywny nie poszukuje
Wiek emerytalny stary i nowy w pełni od 2020
Dane OECD, opracowanie własne
Uczestnictwo w rynku pracy ma wiele uwarunkowań
Kontekst społeczny, gospodarka
Rynek pracy
Motywacja
Zdrowie
Rodzina i mieszkanie
Pozycja społeczna
Styl życia
emerytura
Finanse
Legislacja
Organizacja
pracyZdolność do pracy
wczesna
w wieku emerytalnym
późna
PracaWiedza i umiejętności
Praca
Hasselhorn H.M., Apt W. (2015). “Understanding employment participation of older workers: Creating a knowledge base for future labour market challenges.” Research Report. BMAS/ BAuA, Berlin, s. 24.
Przechodzenie na emeryturę to skomplikowany proces• Długotrwały (wczesne determinanty, późne objawy, wychodzenie z
zatrudnienia)• Determinowany poprzez interakcję obszarów (rynek pracy, legislacja,
gospodarstwo domowe, zdrowie, pracodawca etc.) i poziomów (mikro, mezo, makro)
• Determinowany poprzez czynniki podlegające ciągłej zmianie (ludność, rozwój gospodarczy, organizacja pracy, treść pracy, rozwój technologiczny, legislacja, normy i wartości społeczne etc.)
• Różny dla różnych grup (płeć, status rodzinny, pozycja społeczna, grupa wiekowa, status migracyjny)
• Podlegający fragmentacji (zatrudnienie pomostowe, renty, zatrudnienie w niepełnym czasie pracy, częściowe emerytury, praca na emeryturze etc.)
Hasselhorn H.M., Apt W. (2015). “Understanding employment participation of older workers: Creating a knowledge base for future labour market challenges.” Research Report. BMAS/ BAuA, Berlin, s. 21.
Co proponuje OECD? Zachęty do pozostawania w zatrudnieniu
Stosowanie zachęt do pozostawania w zatrudnieniu
Ograniczanie możliwości przechodzenia na wcześniejsze emerytury poprzez ujednolicanie systemu emerytalnego
Uwzględnianie sytuacji kobiet na rynku pracy i jej wpływu na przyszłe emerytury
Zapobieganie wycofywaniu się z rynku pracy poprzez system rent z tytułu niezdolności do pracy
Lepsze uzupełnianie się systemów zasiłków dla bezrobotnych z systemem pomocy społecznej
„Starzenie się i Polityka Zatrudnienia. Polska 2015. Lepsza praca wraz z wiekiem”, OECD, CRZL, 2015.
Co proponuje OECD? Usuwanie barier po stronie pracodawców
Usuwanie barier związanych z zatrudnieniem po stronie pracodawców
Zniesienie przepisów przewidujących szczególną ochronę starszych pracowników
Ograniczenia możliwych negatywnych, krótkoterminowych skutków utraty pracy poprzez aktywną politykę rynku pracy
Promowanie zarządzania i organizacji pracy z punktu widzenia cyklu życia (zarządzanie wiekiem)
Poprawa warunków oraz dostępu do elastycznych form zatrudnienia o wysokiej jakości w szczególności dla kobiet
Dobre praktyki winny być sprawniej rozpowszechniane, a sieci służące wymianie doświadczeń powinny być szerzej dostępne
Siłą napędową opracowywania i wdrażania polityki służącej wydłużeniu okresu aktywności zawodowej powinien być dialog społeczny
„Starzenie się i Polityka Zatrudnienia. Polska 2015. Lepsza praca wraz z wiekiem”, OECD, CRZL, 2015.
Co proponuje OECD? Zatrudnialność starszych pracowników
Poprawa zatrudnialności starszych pracowników
Tworzenie nowoczesnych placówek opiekuńczych, które pozwoliłyby odciążyć starsze kobiety od opieki nad członkami rodziny
Szkolenia przeznaczone dla dorosłych oraz starszych pracowników powinny być bardziej ukierunkowane na zdobycie zatrudnienia
Opieka zdrowotna w zakresie medycyny pracy winna koncentrować się na profilaktyce
Centralna koordynacja kontroli i pomiaru efektywności działań oraz usług świadczonych na szczeblu lokalnym na rzecz bezrobotnych osób starszych
Priorytet dla działań profilaktycznych oraz szybsze wykrywanie zagrożeń zdrowotnych w lokalnych ośrodkach zdrowia
„Starzenie się i Polityka Zatrudnienia. Polska 2015. Lepsza praca wraz z wiekiem”, OECD, CRZL, 2015.
Podsumowanie
1. Demograficzne starzenie się populacji jest argumentem za reformą emerytalną
2. Reforma emerytalna zmienia kontekst zatrudnienia starszych pracowników
3. Ze względu na reformę emerytalną będzie przybywało starszych pracowników (w szczególności kobiet)
4. Ze względu na proces demograficzny będzie ubywało młodszych pracowników
5. Rynek pracy dostosuje się do zmian w strukturze podaży pracowników6. Rola państwa (i partnerów społecznych) polega na tym, by proces
dostosowawczy przebiegał sprawnie po obu stronach (pracodawcy i pracownicy)
