Międzynarodowa Ochrona Własności Intelektualnej

Wydział Prawa i AdministracjiKatedra Prawa CywilnegoDr Piotr Kostański

Egzaminy – przykład zadania rozwiązywanego z perspektywy „adwokackiej”

Spółdzielnia Mleczarska z Woli Pękoszewskiej chciałaby uzyskać w Urzędzie Patentowym RP ochronę dla znaku towarowego słowno graficznego dla produktów mleczarskich – mleka i jego przetworów. Oznaczenie jest oznaczeniem słowno – graficznym, przedstawia czarno białą fotografię cielaka i krowy na tle łąki oraz słowny napis „MAZOWIA”. Wola Pękoszewska leży w Województwie Łódzkim, w powiecie Rawa Mazowiecka, 5 km od granicy z Województwem Mazowieckim. Historycznie tereny te należały do Księstwa Mazowieckiego. Mazowsze jest w opinii społecznej kojarzone z lepszymi właściwościami i jakością produktów rolno – spożywczych niż region łódzki. Przedstaw i omów argumenty mogące przemawiać za i przeciwko udzieleniu ochrony? [egzamin z PWP z 1.9.2011r.]

Egzaminy – przykład zadania rozwiązywanego z perspektywy „sędziowskiej”

Na zamówienie wydawnictwa B. profesor A. zobowiązał się napisać komentarz do Prawa autorskiego, ze względu na liczne obowiązki i brak czasu, profesor A zwrócił się o napisanie komentarza do swego asystenta - dr C., przy czym wskazał, że komentarz opublikowany zostanie pod nazwiskiem profesora A, na co C. wyraził zgodę. C w swoim opracowaniu zaczerpnął obszerne fragmenty z komentarza profesora D, nie wskazując, że są to cytaty. Wydawnictwo opublikowało komentarz profesora A., który przeniósł na nie majątkowe prawa autorskie do komentarza, zapewniając, że dzieło nie narusza praw osób trzecich. Po ukazaniu się komentarza, profesor D wystąpił przeciwko Wydawnictwu B. oraz profesorowi A z roszczeniami o naruszenie autorskich praw osobistych i majątkowych. (…)Proszę dokonać oceny zasadności roszczeń prof. D wobec prof. A.

[egzamin z Prawa Autorskiego z 4.2.2011r.]

Egzaminy

29.01.2014 g. 18.00 – 19.30 sala 21931.01.2014 g. 18.00 – 19.30 sala 223

17.02.2014 g. 16.30 – 18.00 sala 31623.02.2014 g. 16.30 – 18.00 sala 314

Zagadnienia Blok I – Zagadnienia systemowe i ogólne1. Geneza regulacji międzynarodowych w dziedzinie prawa własności intelektualnej. 2. Przedmiot własności intelektualnej. 3. Własność przemysłowa a własność intelektualna. 4. Specyfika przedmiotu ochrony a potrzeba regulacji ponadnarodowej. 5. Zasada terytorialności ochrony. 6. Rozwój historyczny regulacji międzynarodowego prawa własności intelektualnej. 7. Problematyka wykładni norm prawa międzynarodowego. 8. Umowy międzynarodowe w systemie źródeł prawa RP. 9. Warunki bezpośredniego stosowania umów międzynarodowych. 10. Sposoby regulacji poszczególnych umów międzynarodowych i ich moc wiążąca. 11. Problematyka automatycznego stosowania przepisów konwencyjnych. 12. Specyfika regulacji w prawie Unii Europejskiej, dyrektywy i rozporządzenia. 13. Umowy międzynarodowe UE. 14. Rola traktatu akcesyjnego w przystosowaniu polskiego prawa własności intelektualnej do

standardów ochrony w Unii Europejskiej.15. Problematyka prawa właściwego dla praw własności intelektualnej oraz jurysdykcji krajowej w

sprawach ochrony praw własności intelektualnej. 16. Międzynarodowe gwarancje ochrony praw na dobrach niematerialnych. 17. Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, 1950, Protokół 1. 18. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka odnośnie do standardów ochrony praw

własności intelektualnej.

1. Geneza regulacji międzynarodowych w dziedzinie pr.wł.int.

1.Rozwój regulacji narodowych w XVIII/XIX wieku

2.Filozofia oświecenia. 3.Rozwój gospodarczy, rewolucja przemysłowa.4.Rozwój handlu międzynarodowego.5.Konwencja Paryska 1883r. 6.Konwencja Berneńska 1886r.7.WIPO8.TRIPS 1994r.9.EWG Wspólnoty Europejskie Unia Europejska

2. Przedmiot własności intelektualnej1. Prawo własności intelektualnej jako część prawa cywilnego.2. Przedmiot stosunku cywilnoprawnego.3. Przedmioty materialne i dobra niematerialne.4. Charakterystyczne cechy dóbr niematerialnych.5. Rodzaje dóbr niematerialnych własności intelektualnej: utwory,

rozwiązania i oznaczenia.6. Kumulowanie ochrony.7. Otwarty katalog dóbr niematerialnych.8. Zamknięty katalog praw bezwzględnych chroniących dobra

niematerialne.9. Modele ochrony: ochrona na podstawie przepisów o dobrach

osobistych, ochrona na podstawie przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i ochrona prawami bezwzględnymi.

10.Pojęcie dóbr osobistych.11.Twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska

jako dobro osobiste i jako przedmiot ochrony praw własności intelektualnej.

12.Ochrona dóbr osobistych na podstawie kodeksu cywilnego. Przesłanki udzielenia ochrony, okoliczności zwalniające od odpowiedzialności, środki ochrony.

Słowny znak towarowy

Słowny znak towarowyGraficzny znak tow.

Słowny znak towarowyGraficzny znak tow.

Przestrzenny znak towarowy

Słowny znak towarowyGraficzny znak tow.

Przestrzenny znak towarowy

Oznaczenie geograficzne

Słowny znak towarowyGraficzny znak tow.

Przestrzenny znak towarowy

Oznaczenie geograficzne Patent na wynalazek (sposób produkcji)

3. Własność przemysłowa a własność intelektualna.

WI

WP

3. Własność przemysłowa a własność intelektualna.

WI

WP

3. Własność przemysłowa a własność intelektualna.

1. Definicja własności przemysłowej na gruncie prawa międzynarodowego i prawa polskiego.

2. Definicja własności intelektualnej w prawie międzynarodowym. Art. 2 Konwencji Sztokholmskiej o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej Art. 1 ust. 2 Porozumienia z 15.04.1994r. TRIPS

3. Koncepcja monistyczna i dualistyczna ukształtowania praw bezwzględnych własności intelektualnej.

4. Specyfika przedmiotu ochrony a potrzeba regulacji międzynarodowej.

1. Dobra materialne nie znają granic państwowych. Utrudniona kontrola „przemieszczania”.

2. Dobra niematerialne są potencjalnie wszechobecne – dostępne potencjalnie jednocześnie dla nieograniczonej liczby osób w nieograniczonej liczbie miejsc i bez ograniczenia czasowego.

3. Model ochrony własności oparty na władztwie nad rzeczą nie przystaje do cech dóbr wł.intel.

4. Modele powstawania ochrony: ochrona z mocy prawa a ochrona na podstawie władczej decyzji organu państwowego.

5. Zasada suwerenności państw.6. Modele ochrony ponadnarodowej:

a) Model jednolity czteroetapowyb) Model częściowo jednolity trzyetapowyc) Model jednolitego udzielenia ochrony (dwuetapowy)d) Model jednolitego zgłoszenia (jednoetapowy)e) Model rozproszony.

5. Zasada terytorialności

1. Rozumienie terytorialności w prawie1. Norma procesowa – rozgraniczenie jurysdykcji,2. Norma kolizyjnoprawna (ppm),3. Norma materialnoprawna – określenie treści prawa

2. Geneza terytorialności – suwerenność3. Skutki terytorialności – niezależność

1. Znaczenie terytorialności dla nabycia ochrony2. Znaczenie terytorialności dla utrzymania ochrony3. Znaczenie terytorialności dla „treści” ochrony

6. Rozwój historyczny międzynarodowego prawa własności intelektualnej.

1. Motywy zawarcia Konwencji Berneńskiej. 2. Powstanie międzynarodowego rynku wydawniczego.3. Motywy zawarcia Konwencji Paryskiej.4. Wystawy światowe.5. Rozwój międzynarodowego handlu.6. Rewolucja przemysłowa.7. Modele współpracy w ramach Związku Paryskiego.8. Akt Sztokholmski. Powołanie WIPO.9. Akty Konwencji Paryskiej.10.Zasada bezkolizyjności.11. Rozwój rynku globalnego i społeczeństwa informacyjnego jako nowe motywy.12.Porozumienie TRIPS.

7. Problematyka wykładni norm prawa międzynarodowego

1. Autonomiczność wykładni,2. Rodzaje wykładni: tekstualna, wolicjonalna, teleologiczna,3. Przedmiot wykładni – tekst autentyczny, (1 lub więcej),4. Reguły Konwencji Wiedeńskiej o Prawie Traktatów (art. 31),

1. Zasada wykładni w dobrej wierze,2. Uwzględnienie kontekstu wyrazu,3. Uwzględnienie podmiotów i celu umowy,4. Uwzględnienie środków pomocniczych / uzupełniających

• Podmiot dokonujący wykładni:– Wykładnia wiążąca / niewiążąca– Urzędowa / doktrynalna– Autentyczna / quasiautentyczna– Sądowa – Jednostronna

PRZYKŁAD: Deklaracja do KPE n.t. zakresu przedmiotowego patentu, Zasady wykładni Porozumienia TRIPS w Preambule oraz w Deklaracji z Doha.

Konwencja Wiedeńska o prawie traktatów• Art. 31 - zasady• Art. 32 – środki uzupełniające• Art. 33 – tekst(y) autentyczne• Brak hierarchii dyrektyw interpretacyjnych• W praktyce trybunałów

międzynarodowych pierwszeństwo „ordinary meaning”

WYKŁADNIA JĘZYKOWA• Możliwy sens językowy tekstu umowy

wyznacza granice wykładni celowościowej lub systemowej,

• Równorzędność wersji językowych i metody usuwania rozbieżności,

WYKŁADNIA SYSTEMOWA• Brak jednoznacznej hierarchii norm p.m.p.• Domniemanie nieważności umów

sprzecznych z powszechnie obowiązującymi normami p.m.p.

• Zakaz interpretacji izolującej i prowadzącej do sprzeczności i luk

WYKŁADNIA FUNKCJONALNA• Interpretacja w dobrej wierze,• Poszukiwanie sprawiedliwej interpretacji

dla wszystkich stron,• Respektowanie zasady pacta sunt

servanda• Zasada ut res valeat quam pereat /effet

utile/

INTERPRETACJA PRZEPISÓW KOMPETENCYJNYCH

• Zakaz domniemywania kompetencji

a

• Reguła implied powers

• Wykładnia zawężająca (zobowiązań)

• Wykładnia rozszerzająca (uprawnień)

• Materiały interpretacyjne

– Art. 32 KW:• Materiały przygotowawcze i okoliczności zawarcia,• Załączniki,• Porozumienia stron• Dokumenty sporządzone w zw. z zawarciem um.

– Katalog otwarty– Ustalona praktyka stosowania umowy

• Czy można stosować krajowe reguły wykładni do interpretacji umów międzynarodowych ?

– SN, wyrok z 19.02.2003r., dot. umowy ekstradycyjnej między RP a Australią, I KZP 47/02: nie można, ponieważ wykładnia umowy międzynarodowej odbywa się na podstawie jej reguł i reguł Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów.

8. Umowy międzynarodowe w systemie źródeł prawa – Konstytucja RP

Rozdział III ŹRÓDŁA PRAWAArt. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Art. 88. 3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

Art. 89. 1. Ratyfikacja przez RP umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie

wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w KRP,3) członkostwa RP w organizacji międzynarodowej,4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których KRP wymaga ustawy.

2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm.

3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa.

Art. 90. 1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej

przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.

4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Art. 91. 1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa,

po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

Art. 91. 2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za

uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

Wyr. SN 28.10.2010r., II UK 109/10

Obowiązek interpretowania prawa krajowego w zgodzie z prawem międzynarodowym nie ma charakteru bezwzględnego. Przede wszystkim nie może doprowadzić do wykładni contra legem. Przepisy prawa międzynarodowego uzyskują znaczenie praktyczne dopiero w razie kolizji z normami krajowymi. Bez takiej kolizji zbędne jest do nich się odwoływać.

SN w wyr. z 28.10.2010r., II UK 109/10

• Każdy podmiot stosujący prawo w Polsce, zatem także Trybunały, sądy powszechne, administracyjne (…) powinny przestrzegać pierwszeństwa stosowania umów międzynarodowych.

• Europejska Konwencja Praw Człowieka ma pierwszeństwo przed ustawą, (…) jeżeli ustawy tej nie da się z stosować w zgodzie z Konwencją.

• Skutkiem niezastosowania się podmiotu rozstrzygającego sprawę do wskazań wynikających z orzecznictwa Trybunału Praw Człowieka może być odpowiedzialność odszkodowawcza państwa.

post. WSA w Warszawie z 23.5.2008, III SA/Wa 832/08

Art. 91. 3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej (…)

umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

Art. 241.1. Umowy międzynarodowe ratyfikowane

dotychczas na podstawie obowiązujących w czasie ich ratyfikacji przepisów konstytucyjnych i ogłoszone w Dz.Ustaw uznaje się za umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie i stosuje się do nich przepisy art. 91 Konstytucji, jeżeli z treści umowy międzynarodowej wynika, że dotyczą one kategorii spraw wymienionych w art. 89 ust. 1 Konstytucji.

9. Warunki bezpośredniego stosowania umów międzynarodowych.

Bezpośrednie stosowanie umowy międzynarodowej polega na podejmowaniu na jej podstawie decyzji indywidualnych i konkretnych w postępowaniach przed właściwymi organami władzy publicznej.

Jeżeli wynika to z ratyfikowanej umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami. Przepis ten dotyczy prawa Unii Europejskiej (art. 91 ust. 3 Konstytucji). Na mocy tego przepisu Konstytucji od chwili przystąpienia Polski do UE prawo traktatowe obowiązuje także na terenie RP, powinno być bezpośrednio stosowane przez organy polskiej władzy publicznej, w tym organy administracji i ma pozycję zwierzchnią w stosunku do ustawodawstwa krajowego.

WSA Warszawa z 2006-10-12 III SA/Wa 2396/06

Umowy międzynarodowe zawierane przez państwa, nie mogą być kwalifikowane jednocześnie jako zwykłe stosunki cywilnoprawne podmiotów prawa cywilnego, zawierające prywatnoprawne zobowiązania ze świadczeniem na rzecz osoby trzeciej. Umowy międzynarodowe mogą przyznawać konkretne uprawnienia obywatelom państw je zawierających i wtedy stanowią źródło praw podmiotowych.

Wyr. SN z 31.3.2005r., V CK 309/04

• Problem z ochroną nazwy handlowej– Art. 8 KP

• Czy jest stosowany bezpośrednio?• Czy poprzez odpowiednie normy krajowe?

–Art. 2 ust. 1 KP zasada asymilacji»Art. 5 u.z.n.k.

Artykuł 8 • Nazwa handlowa będzie chroniona we

wszystkich Państwach będących członkami Związku bez obowiązku zgłoszenia lub rejestracji, niezależnie od tego czy stanowi ona, czy nie stanowi części znaku towarowego.

Artykuł 2.1. Osobom (…) będą przysługiwały we wszystkich innych Państwach (…) korzyści, jakie odnośne ustawy zapewniają (…) osobom (…) z tych Państw, (…). Zgodnie z tym będą one miały tę samą ochronę oraz te same środki prawne przeciw wszelkiemu naruszeniu ich praw, (…)

Art. 5 u.z.n.k. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

• Wyr. SN z 14.6.1988r., II CR 367/87, „Interagra”

• Wyr. SN z 14.12.1990r., I CR 529/90, „Adal”

• Wyr. SN z 13.11.1997r., I CKN 710/97, „Aquatherm”

• Wyr. SN z 7.10.1999r., I CKN 126/98.

10. Sposoby regulacji poszczególnych umów międzynarodowych i ich moc wiążąca.

1. Rodzaje norm konwencyjnych2. Międzynarodowy system ochrony własności

intelektualneja) Umowy administrowane w ramach WIPOb) Umowy poza systemem WIPO

związanie Polski poszczególnymi umowami

10. System WIPOKonwencja ParyskaKonwencja Genewska o WIPO z 14.7.1967r.Układ PCT z 19.6.1970r.Traktat budapesztański z 28.4.1977r.Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa Porozumienie madryckie o rejestracji znakówProtokół do Porozumienia madryckiegoKlasyfikacja Nicejska

10. System WIPOMiędzynarodowa Klasyfikacja Elementów Graficznych

Znaków z 12.6.1973r.Porozumienie madryckie dotyczące zwalczania

fałszywych oznaczeń pochodzenia z 14.4.1891r.Traktat PLT o prawie patentowym z 1.6.2000r.Traktat o prawie znaków towarowych z 27.10.1994r.Porozumienie haskie dot. Międzynarodowego depozytu

wzorów przemysłowych z 6.11.1925r.Porozumienie z Locarno – Międzynarodowa Klasyfikacja

Wzorów Przemysłowych

10. Podstawowe akty poza systemem WIPO

TRIPS

Konwencja Monachijska o udzielania patentów europejskich

Konwencja UPOV

10. Polska w systemie Paryskim.

10.11.1919r. +Akt Haski +Akt Londyński -Akt Lizboński -Akt Sztokholmski od 5.12.1974r. +

(początkowo z zastrzeżeniami)