Ochrona własności intelektualnej w szkolnictwie wyższym
-
Upload
harding-conway -
Category
Documents
-
view
36 -
download
0
description
Transcript of Ochrona własności intelektualnej w szkolnictwie wyższym
Ochrona własności intelektualnej w szkolnictwie wyższym
Politechnika Łódzka, 22 czerwca 2012 r.
dr Alicja AdamczakPrezes Urzędu Patentowego RP
2
Własność intelektualna
Ochrona własności
intelektualnej
Prawa własności przemysłowej
ochrona tajemnicy
przedsiębiorcy(know how)
- ochrona dóbr osobistych- prawo do firmy- prawo do bazy danych- prawo do nowych odmian roślin
Prawa autorskie i prawa pokrewne
3
Systemy ochrony własności
przemysłowej
Krajowe
Urząd Patentowy RP
i inne urzędy krajowe
przedmioty własności
przemysłowej chronione w
danym państwie
Międzyna-rodowy
Biuro Międzynarodowe Światowej Organizacji Własności
Intelektualnej (WIPO) + urzędy krajowe
• wynalazki
• znaki towarowe• wzory
przemysłowe• oznaczenia geograficzne
Regionalne(w Europie)
Europejski Urząd
Patentowy
• tylko wynalazki
• 38 państw członkowskich (wszystkie UE oraz 11 innych
państw europejskich)
Urząd Harmonizacj
i Rynku Wewnętrznego (OHIM)
•znaki towarowe UE
• wzory UE• jednolity skutek
rejestracji na terenie
wszystkich państw
członkowskich UE
4
Własność przemysłowa
PRZEDMIOT WŁASNOŚCI
PRZEMYSŁOWEJPRAWO WYŁĄCZNE OKRES OCHRONY
(w latach)wynalazek patent 20 *
wzór użytkowy prawo ochronne 10
topografie układów scalonych
prawo z rejestracji 10
wzór przemysłowy prawo z rejestracji 25
znak towarowy prawo ochronne10
(możliwość przedłużania)
oznaczenie geograficzne
prawo z rejestracji bezterminowo*produkty lecznicze oraz produkty ochrony roślin - dodatkowe prawo ochronne (SPC) –
maksymalnie do 5 lat
5
Ochrona własności przemysłowej.Najważniejsze korzyści
wzmacnia pozycję na rynku i przewagę konkurencyjną oraz stanowi zachętę do innowacyjności i kreatywności
stanowi istotny składnik majątku, w tym zwiększa dochody i umożliwia zwrot nakładów inwestycyjnych
ułatwia komercjalizację i transfer technologii (umowy o przeniesieniu praw; umowy licencyjne)
podnosi prestiż, kształtuje atrakcyjny wizerunek
zwiększa pewność obrotu, zmniejszając ryzyko naruszeń oraz ułatwia dochodzenie roszczeń wobec nieuczciwych konkurentów
6
Znaczenie własności intelektualnej w innowacyjnej gospodarce
„Własność intelektualna stała się równie ważna, jak własność materialna. Czasy, gdy (nie aż tak dawno) uczeni z Berkeley, odkrywcy technologii nuklearnego rezonansu magnetycznego, zadowolili się uznaniem, pozostawiając całe profity General Electric Corporation – należą do przeszłości.”
H. Etzkowitz, A. Webster, Science as Intellectual Property.
7
Znaczenie ochrony własności intelektualnej w edukacji
świadomość konieczności ochrony rezultatów twórczości oraz możliwości uzyskiwania korzyści
bezpieczne i legalne korzystanie z cudzych praw własności intelektualnej
efektywne wykorzystywanie informacji patentowej
zarządzanie własnością intelektualną, w tym kształtowania strategii rozwoju O
CHRO
NA W
ŁASN
OŚC
I
INTE
LEKTU
ALNEJ
SPRZY
JA IN
NOW
ACYJN
OŚC
I
I KREA
TYW
NOŚC
I
8
Statystyka
46%
31%
23%
Zgłoszenia wynalazków w latach 2007 - 2011
Szkoły wyższe i inne placówki naukowe
Podmioty gospodarcze
Osoby fizyczne
6881
4564
3415
Zgłoszenia wynalazków w latach 2007 - 2011
Szkoły wyższe i inne placówki naukowe
Podmioty gospodarcze
Osoby fizyczne
9
Statystyka
55%26%
19%
Udzielone patenty w latach 2007 - 2011
Szkoły wyższe i inne placówki naukowe
Podmioty gospodarcze
Osoby fizyczne
43682092
1476
Udzielone patenty w latach 2007 - 2011
Szkoły wyższe i inne placówki naukowe
Podmioty gospodarcze
Osoby fizyczne
10
662729 770
1034
1260
344 331432
529 565
26 28 42 41 72
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
2007 2008 2009 2010 2011
Zgłoszenia wynalazków w latach 2007 - 2011
Szkoły wyższe
Instytuty badawcze
Pozostałe jednostki badawczo - rozwojowe
Statystyka
11
500
424459 450
755
332 337 311275
378
20 35 37 25 30
0
100
200
300
400
500
600
700
800
2007 2008 2009 2010 2011
Udzielone patenty w latach 2007 - 2011
Szkoły wyższe
Instytuty badawcze
Pozostałe jednostki badawczo - rozwojowe
Statystyka
12
108108114120134
195213217223
268281288294
394582
0 100 200 300 400 500 600 700
INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJ-PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZYPRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JĘDRZEJA …INSTYTUT TELE-I RADIOTECHNICZNY
INSTYTUT CIĘŻKIEJ SYNTEZY ORGANICZNEJ BLACHOWNIAPOLITECHNIKA LUBELSKA
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIUPOLITECHNIKA GDAŃSKA
POLITECHNIKA WARSZAWSKAZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE
POLITECHNIKA ŚLĄSKA (Gliwice)POLITECHNIKA ŁÓDZKA
POLITECHNIKA POZNAŃSKAAKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA
15 podmiotów, które w latach 2007 - 2011 dokonały największej liczby zgłoszeń wynalazków
Statystyka
13
727274788488
110112
139140144
197209
256434
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500
POLITECHNIKA LUBELSKAINSTYTUT TECHNOLOGII ELEKTRONOWEJ
INSTYTUT NAFTY I GAZUPOLITECHNIKA POZNAŃSKA
POLITECHNIKA GDAŃSKAINSTYTUT TELE-I RADIOTECHNICZNY
INSTYTUT CIĘŻKIEJ SYNTEZY ORGANICZNEJ BLACHOWNIAINSTYTUT CHEMII PRZEMYSŁOWEJ IM. PROF. IGNACEGO MOŚCICKIEGO
POLITECHNIKA ŚLĄSKA (Gliwice)UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU
ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIEPOLITECHNIKA ŁÓDZKA
POLITECHNIKA WARSZAWSKAAKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA
15 podmiotów, które w latach 2007 - 2011 uzyskały najwięcej patentów
Statystyka
Podmiot praw własności intelektualnej
twórca współtwórcy
uprawnieni w przypadku twórczości pracowniczej
Podmiot praw autorskich – współautorstwo
Współautor – osoba, której wkład w powstanie utworu jest możliwy do oznaczenia i ma charakter indywidualny i twórczy.
Współautorstwo zachodzi, gdy wkłady poszczególnych współpracujących ze sobą autorów tworzą jedno dzieło.
Każdy ze współautorów posiada samodzielne autorskie prawa osobiste.
Współautorom przysługują wspólne prawa majątkowe.
Podmiot praw autorskich – twórczość pracownicza
Pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Autor i pracodawca mogą w umowie o pracę inaczej określić zasady przysługiwania im autorskich praw majątkowych.
Podmiot praw autorskich – naukowa twórczość pracowniczaInstytucji naukowej przysługuje pierwszeństwo opublikowania utworu naukowego pracownika, który stworzył ten utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy.
Prawo pierwszeństwa opublikowania wygasa, jeżeli w ciągu 6 m-cy od dostarczenia utworu nie zawarto z twórcą umowy o wydanie utworu albo jeżeli w okresie 2 lat od daty jego przyjęcia utwór nie został opublikowany.
Instytucja naukowa może, bez odrębnego wynagrodzenia, korzystać
z materiału naukowego zawartego w takim utworze oraz udostępniać ten utwór osobom trzecim, jeżeli to wynika z uzgodnionego przeznaczenia utworu lub zostało postanowione w umowie.
Podmiot praw autorskich programu komputerowego – twórczość pracownicza
Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.
Podmiot praw autorskich - pierwszeństwo publikacji prac dyplomowych
Uczelni przysługuje pierwszeństwo opublikowania pracy dyplomowej studenta.
Jeżeli uczelnia nie opublikowała pracy dyplomowej w ciągu 6 miesięcy od jej obrony, student, który ją przygotował, może ją opublikować, chyba że praca dyplomowa jest częścią utworu zbiorowego.
Współtwórczość przedmiotów własności przemysłowej
Współtwórca – wyłącznie osoba, której udział w dokonaniu wynalazku lub innego przedmiotu własności przemysłowej miał charakter twórczy.
Współtwórcom przysługują wspólnie uprawnienia twórcy.
Twórczość pracownicza - prawa własności przemysłowej
Prawo do uzyskania praw własności przemysłowej przysługuje przedsiębiorcy, jeżeli wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy został dokonany w wyniku wykonywania przez twórcę obowiązków ze stosunku pracy albo z realizacji innej umowy.
Twórca i przedsiębiorca mogą ustalić inną zasadę np. powstanie wspólnego prawa.
Dokonanie wynalazku przy pomocy przedsiębiorcy
W razie dokonania wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego przez twórcę przy pomocy przedsiębiorcy, przedsiębiorca ten może korzystać z niego we własnym zakresie.
22
23
Własność intelektualna w jednostkach naukowych (uczelniach) w nowych przepisach
Transfer technologii i zarządzanie własnością intelektualną
Ocena jednostek naukowych i nauczycieli akademickich
Zagadnienia ochrony własności intelektualnej w procesie kształcenia w uczelni
24
Transfer technologii i zarządzanie własnością intelektualną
„uczelnia może na podstawie umowy utworzyć centrum naukowe” z innymi placówkami naukowymi, w tym także zagranicznymi; umowa o utworzeniu centrum określa m.in.: własność „praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej, a także podział środków uzyskanych w wyniku komercjalizacji badań” (art. 31 ust. 1 i 3 pkt 1 ustawy PSW)
„Uczelnia … tworzy spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną, zwaną spółką celową” (art. 86a ustawy PSW)
25
Spółka celowa (art. 86a-86b ustawy PSW ) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub
spółka akcyjna Tworzy ją rektor za zgodą senatu lub innego
organu kolegialnego uczelni Cel: komercjalizacja wyników badań naukowych i
prac rozwojowych Do zadań spółki należy w szczególności:
obejmowanie udziałów w spółkach kapitałowych, które powstają w celu wdrożenia wyników badań naukowych lub prac rozwojowych prowadzonych w uczelni
na podstawie odrębnej umowy – zarządzanie prawami własności przemysłowej w zakresie jej komercjalizacji
26
Spółka celowa (art. 86a-86b ustawy PSW) Uczelnia przekazuje spółce w formie aportu
wyniki badań naukowych i prac rozwojowych, w szczególności prawa własności przemysłowej
Spółkę celową może utworzyć kilka uczelni publicznych albo kilka uczelni niepublicznych
Dywidenda wypłacana przez spółkę ma być przeznaczona na działalność statutową uczelni
27
Uczelniany Regulamin zarządzania (art. 86c ustawy PSW) Przyjmowany uchwałą senatu (w przypadku
uczelni niepublicznych przez organ wskazany w statucie)
Dotyczy: zarządzania prawami własności intelektualnej
(prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz prawami własności przemysłowej)
zasad komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych
28
Uczelniany Regulamin zarządzania (art. 86c ustawy PSW)
Określa: Prawa i obowiązki uczelni, pracowników oraz
studentów i doktorantów w zakresie ochrony i korzystania z praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej;
Zasady wynagradzania twórców; Zasady i procedury komercjalizacji wyników
badań naukowych i prac rozwojowych; Zasady korzystania z majątku uczelni
wykorzystywanego do komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenia usług naukowo-badawczych;
29
Rzecznik patentowy (art. 4 ust. 4 ustawy o rzecznikach patentowych)
Zatrudniony w uczelni rzecznik patentowy ma zajmować samodzielne stanowisko podległe bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej. Jeżeli jednostka organizacyjna zatrudnia dwóch lub więcej rzeczników patentowych, jednemu z nich należy powierzyć koordynację świadczonej przez nich pracy w tej jednostce.
Obecnie:
rzecznicy patentowi
34w uczelniach
43w instytutach
naukowych
30
Prawa własności przemysłowej w wyniku B+R Uprawnienie do uzyskania praw własności
przemysłowej dotyczące wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego dokonanego w ramach prac lub zadań finansowanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (zgodnie z ustawą o zasadach finansowania nauki) przysługuje podmiotowi, któremu przyznano środki finansowe na naukę.
Umowa między Ministrem a tym podmiotem albo decyzja o przyznaniu środków finansowych może inaczej określić kwestię tych uprawnień.
31
Ocena jednostek naukowych
Kompleksowa ocena jakości działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej jednostek naukowych przeprowadzana jest, nie rzadziej niż co 4 lata, przez powołany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych.
projekt z dn. 27.10.2011 rozporządzenia MNiSW w sprawie kryteriów i trybu przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym
32
Parametry dot. ochrony własności przemysłowej
Patent na wynalazek udzielony przez Urząd Patentowy RP lub udzielony za granicą na rzecz ocenianej jednostki naukowej, której pracownikiem jest twórca patentu - 25 pkt oraz w przypadku wdrożenia wynalazku do stosowania dodatkowe 25 pkt, przy czym punktowane jest tylko jedno wdrożenie wynalazku.
Patent na wynalazek udzielony za granicą lub udzielony przez UP na rzecz podmiotu innego niż oceniana jednostka naukowa, której pracownikiem jest twórca patentu - 15 pkt
Prawo ochronne na wzór użytkowy lub prawo z rejestracji wzoru przemysłowego udzielone przez UP lub udzielone za granicą - 10 pkt oraz w przypadku zastosowania wzoru dodatkowe 10 pkt, przy czym punktowane jest tylko jedno wdrożenie wynalazku.
Przysługujące prawo autorskie do utworu z zakresu architektury, urbanistyki lub wzornictwa przemysłowego - przy czym punktowane jest tylko jedno skorzystanie z prawa autorskiego - 10 pkt
33
Ocena nauczycieli akademickich
„wszyscy nauczyciele akademiccy podlegają okresowej ocenie, w szczególności w zakresie … przestrzegania prawa autorskiego i praw pokrewnych, a także prawa własności przemysłowej” (art. 132 ust. 1 ustawy PSW)
34
Zagadnienia ochrony własności intelektualnej w procesie kształcenia w uczelni
Dotychczas standardy kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów - obecnie Krajowe Ramy Kwalifikacji
Studia podyplomowe dla przyszłych wykładowców zagadnień ochrony własności intelektualnej Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej
Ranking szkół wyższych dziennika „Rzeczpospolita” i fundacji „Perspektywy”- parametr INNOWACYJNOŚĆ
35
Programy
„Patent Plus”
„Kreator innowacyjności”
w
Narodowym Centrum Badań i Rozwoju
Dziękuję za uwagę