Stopy miedzi:

1. Waciwoci miedzi - charakterystyczne czerwonawe zabarwienie,

- krystalizuje w ukadzie regularnym o sieci ciennie centrowanej Al - nie posiada odmian alotropowych - temp. top. 1083C, gsto - 8960 kg/m3, - wytrzymao na rozciganie Rm 200250 MPa, - plastycznoci R0,2 okoo 50 MPa, - twardo okoo 45 HB, - wyduenie A5 - 35%. - dobra plastyczno -obrabialna plastycznie na gorco i na zimno.

2. Co to jest mosidz? Czym s fazy alfa i beta mosidzu? Mosidze- stopy miedzi, w ktrych gwnym dodatkiem stopowym (pierwiastkiem wystpujcym w

najwikszej iloci poza miedzi) jest cynk, a jego zawarto jest wiksza ni 2%. Zawarto innych

dodatkw stopowych jest niewielka, przy czym nazwy mosidzw zawierajcych je uwzgldniaj ten

fakt, np. mosidz aluminiowo-manganowo-elazowy.

- roztwr stay cynku w miedzi, krystalizujcy w ukadzie A1, tym samym co mied, - roztwr stay na bazie fazy midzymetalicznej CuZn o steniu elektronowym 3/2,

krystalizujcy w sieci A2. W wysokich temperaturach faza posiada nieuporzdkowane, przypadkowe rozmieszczenie atomw

w sieci krystalicznej. Podczas ochadzania, w temperaturach 454468C, sie przestrzenna ulega

uporzdkowaniu tworzc nadstruktur ( ').

3. Czym s mosidze jedno i dwufazowe?

Mosidze dzieli si zwykle wedug struktury na jednofazowe a, dwufazowe +' i rzadziej

stosowane mosidze jednofazowe '. * jednofazowe a - po odlaniu posiadaj struktur dendrytyczn - wyarzone ujednoradniajco lub wolno chodzone uzyskuj budow jednorodnego roztworu - po przerbce plastycznej i rekrystalizacji - budow komrkow z utworami bliniaczymi

* dwufazowe +' - odlane posiadaj przewanie budow iglast

- po przerbce plastycznej na gorco uzyskuj regularn, komrkow struktur Nieliczne mosidze, jedynie stopowe, posiadaj struktur '.

4. Jak dane pierwiastki stopowe wpywaj na waciwoci mosidzw ?

a. Aluminium - zwiksza wasnoci wytrzymaociowe mosidzw bez nadmiernego zmniejszenia cech

plastycznych - poprawia odporno na korozj atmosferyczn i korozj wody morskiej - podczas topienia zmniejsza straty cynku poprzez wytworzenie na powierzchni ciekego stopu

ochronnej warstwy Al2O3 -stworzenie si takiej warstwy utrudnia spawanie i lutowanie mosidzw.

b. Cyna -podwysza odporno na korozj wody morskiej.

c. Mangan - wzrost wasnoci wytrzymaociowych przy nieznacznym obnieniu plastycznoci - dobra odporno na korozj atmosferyczn i korozj w warunkach morskich.

d. Ow - poprawia skrawalno, - poprawia wasnoci lizgowe mosidzw, - zwiksza lejno - obnia temperatur topnienia. - zawarto pow. 1% pogarsza wasnoci wytrzymaociowe i plastyczne.

5. Czym jest brz ? Wymie rodzaje brzw. Brzy-stopy miedzi, w ktrych gwnym dodatkiem stopowym nie jest cynk lub nikiel. Zawarto

gwnego dodatku jest zwykle wiksza ni 2%. W zalenoci od jego nazwy wyrnia si brzy

cynowe, aluminiowe, krzemowe, berylowe, manganowe i inne. Nazwy s bardziej zoone, gdy brzy

s stopami wieloskadnikowymi, np. brz cynowo-cynkowy.

Brzy: -cynowe, -aluminiowe, -berylowe, -krzemowe, -oowiowe, ~ -odlewnicze, -do przerbki plastycznej.

6. Czym s miedzionikle? Jakie maj zastosowanie? -stopy miedzi, w ktrych gwnym dodatkiem stopowym jest nikiel w iloci 245%. -struktura roztworu a, ktry w ukadzie Cu-Ni jest roztworem cigym -wystpuj tylko w stanie przerobionym plastycznie -maj dobre wasnoci wytrzymaociowe, wysok plastyczno i odporno na korozj. -stopy o duej zawartoci niklu maj te du elektryczn oporno waciw.

Zastosowanie: - na rury skraplaczy w przemyle okrtowym. - do wyrobu monet ze wzgldu na du odporno na cieranie - do platerowania.

- w elektrotechnice - do budowy termopar.

Stopy oyskowe:

1. Wymagania stawiane stopom oyskowym. Stopy te powinny odznacza si: maym wspczynnikiem tarcia,odpornoci na zuycie cierne, szybkim docieraniem si z

wsppracujcym czopem, dobr smarownoci, moliwoci wchaniania produktw cierania

w warstw wierzchni, dobr wytrzymaoci na ciskanie, wytrzymaoci zmczeniow, odpornoci na uderzenia, dobrym przewodnictwem cieplnym, odpowiednim wspczynnikiem rozszerzalnoci cieplnej,

odpornoci korozyjn.

2. Narysuj i opisz schemat oyska lizgowego.

3. Jakie stopy stosuje si na stopy oyskowe?

stopy oyskowe cyny stopy oyskowe oowiu stopy miedzi, gwnie brzy oowiowe, brzy cynowe, stopy aluminium z cyn, oowiem, krzemem,

stopy cynku z aluminium i miedzi,

4. Czy uwarunkowana jest trwao oysk? Trwao oysk uwarunkowana jest: -dobrym smarowaniem, -odpowiedni gruboci warstwy lizgowej -poprawn technologi naniesienia stopu oyskowego na stalowy korpus.

5. Jakie s gwne skadniki stopw oyskowych na bazie oowiu ? (wymie i podaj ilo

procentow). Gwnymi skadnikami stopw oyskowych na bazie oowiu s: -cyna (616%), -antymon (616%),

-mied (12% ) -arsen (0,20,9%).

6. Narysuj przekrj panewki trjwarstwowej i napisz co nakada si na tamy bimetaliczne.