METODY WYODRĘBNIENIA PODMIOTÓW

ZAGROŻONYCH

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

OCENASTANU EKONOMICZNO-FINANSOWEGO

BENEFICJENTA / OPERATORA przesłanki analizy narzędzia analizy metody prognozowania bilansu, rachunku zysków i strat,

bilansu przepływów pieniężnych ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej beneficjenta /

operatora

Narzędzia oceny - do wniosku aplikacyjnego beneficjent powinien dołączyć sprawozdanie finansowe co najmniej za ostatni rok obrachunkowy).

Przesłanki badania stanu ekonomiczno finansowego beneficjenta / operatora

a) potrzeba oceny zdolności finansowej beneficjenta Wskazane jest dokonanie oceny inwestora czy posiada niezbędne zasoby finansowe dla zapewnienia wkładu własnego w przedsięwzięcie i jego utrzymania w fazie eksploatacji oraz czy jego stan ekonomiczno-finansowy daje wystarczającą rękojmię utrzymania się na rynku, a tym samym realizacji celów projektu.b) niemożność udzielenia pomocy w ramach programów operacyjnych przedsiębiorstwom w trudnej sytuacji ekonomicznej (przedsiębiorstw zagrożonych)Rozporządzenie Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. w sprawie wyłączeń blokowych, a także inne przepisy dotyczące zasad udzielania pomocy publicznej w ramach funduszy strukturalnych nie mają zastosowania do pomocy dla zagrożonych przedsiębiorstw. c) wykorzystanie analizy kondycji ekonomiczno-finansowej beneficjenta do określenia jego pozycji ratingowej oraz ustalenia indywidualnej stopy referencyjnej (stopy dyskontowej) przy pomocy której obliczona będzie bieżąca wartość udzielonej pomocy

Badanie stanu ekonomiczno finansowego beneficjenta spoczywa na instytucji udzielającej pomocy. Mając na uwadze trwałość projektu w kręgu zainteresowań powinien pozostawać także operator (jeżeli jest to podmiot inny niż beneficjent). Zapewnienie co do braku zagrożenia trwałości projektu w aspekcie stanu ekonomiczno-finansowego operatora powinien przedstawić podmiot zamierzający mu powierzyć projekt czyli beneficjent.

Trzy poziomy identyfikacji przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej (przedsiębiorstwa

zagrożonego)

Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu

art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych,

Przedsiębiorstwo znajdujące się w trudnej sytuacji ekonomicznej to przedsiębiorstwo uznane za zagrożone.

Stosuje się następujące definicje przedsiębiorstw zagrożonych:1.Definicja pełna - określona w pkt 9 – 11 Komunikatu Komisji w sprawie

wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw. Stosuje się ją dla przedsiębiorstw dużych.

2.Definicja uproszczona (pkt 10 Wytycznych) - wg punktu 10 powyższych wytycznych. Stosuje się ją do małych i średnich przedsiębiorstw działających trzy i więcej lat. (wyłączono możliwość uznania MŚP za zagrożone w przypadkach mniej oczywistych tj. gdy występują „typowe oznaki” zagrożenia)

3.Definicja ograniczona tylko do przypadku objęcia przedsiębiorstwa postępowaniem w sprawie niewypłacalności. Stosuje się ją do małych i średnich przedsiębiorstw, które działają krócej niż trzy lata (poza przypadkiem postępowania w sprawie niewypłacalności nie uważa się ich za zagrożone odnośnie tego okresu).

Pełna definicja przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej (przedsiębiorstwa zagrożonego)

Wg Komunikatu Komisji w sprawie wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (Dz.Urz. UE C 244 z 01.10.2004, str. 2) Komisja uważa przedsiębiorstwo za zagrożone, jeżeli nie jest ono w stanie powstrzymać strat, które prawie na pewno doprowadzą to go do zniknięcia z rynku w perspektywie krótko- lub średnioterminowej (pkt 9 Wytycznych).

Przedsiębiorstwo jest w szczególności uznane za zagrożone w następujących okolicznościach (pkt 10 Wytycznych):

a) w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzial nością, jeżeli ponad połowa jej zarejestrowanego kapitału została utracona, w tym ponad jedna czwarta tego kapitału w okresie poprzedzających 12 miesięcy, lub

b) w przypadku spółki, której przynajmniej niektórzy członkowie są w sposób nieograniczony odpowie dzialni za długi spółki, jeżeli ponad połowa jej kapitału według sprawozdania finansowego została utracona, w tym ponad jedna czwarta w okresie poprzedzających 12 miesięcy, lub

c) niezależnie od rodzaju spółki, jeżeli spełnia ona kryteria w prawie krajowym w zakresie podlegania zbiorowej procedurze upadłościowej.

Pełna definicja przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej (przedsiębiorstwa zagrożonego) cd.

Nawet gdy nie zachodzi żadna z okoliczności wymienionych powyżej, przedsiębiorstwo może nadal być uznane za zagrożone, w szczególności gdy występują typowe oznaki, takie jak (pkt 11 Wytycznych):– rosnące straty, – malejący obrót,– zwięk szanie się zapasów,– nadwyżki produkcji,– zmniejszający się przepływ środków finansowych,– rosnące zadłużenie,– rosnące kwoty odsetek– zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto.

Postępowania dotyczące niewypłacalności wg prawa polskiego -ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze

Przesłanki ogłoszenia upadłości: • Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.• Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych

zobowiązań.• Dłużnika będącego osobą prawną uważa się za niewypłacalnego także

wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.

Wniosek o ogłoszenie upadłości składa:• dłużnik - ma on obowiązek złozenia wniosku jeśli wystąpiła podstawa do

ogłoszenia upadłości• wierzyciel (uprawnienie)• inne uprawnione podmioty, w tym organ udzielający pomocy - w stosunku

do dłużnika, któremu została udzielona pomoc publiczna o war tości przekraczającej 100 tys euro

Dwie formy upadłości:• upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu• upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika

Praktyczny sposób identyfikacji przedsiębiorstwa zagrożonego w odniesieniu do MŚP wg z definicji uproszczonej

1. W spółkach kapitałowych oraz spółkach osobowych KSH (kapitał zakładowy jest tu względnie stabilny)Jeżeli bilans spółki wykaże, że suma strat za ostatni rok obrotowy oraz za lata go poprzedzające przekracza połowę kapitału zakładowego spółkę oraz jednocześnie strata za ostatni rok obrotowy przekracza czwartą część kapitału zakładowego, taką spółkę należy uważać za zagrożoną. Uwaga: w przypadku gdy spółka odniosła część strat na pomniejszenie (umorzenie) kapitału zakładowego, dla celów ustalenia relacji j.w. należy operację tę odwrócić.

Por. Art. 233 § 1 i Art. 397 KSH

Jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego (w przypadku spółki z o.o.) lub jedną trzecią kapitału zakładowego (w przypadku spółki akcyjnej), zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie) w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.

Praktyczny sposób identyfikacji przedsiębiorstwa zagrożonego w odniesieniu do MŚP wg z definicji uproszczonej cd.

2. W spółkach cywilnych i przedsiębiorstwach osób fizycznych prowadzonych na własny rachunek (kapitał właścicielski jest tu zmienny)

Jeżeli łączna wartość kapitału własnego firmy wyniesie wg bilansu za ostatni rok obrotowy mniej niż połowę wartości początkowej kapitału właścicielskiego (założycielskiego) oraz jednocześnie strata za ostatni rok obrotowy przekracza czwartą część powyższej wartości kapitału właścicielskiego, taką firmę należy uważać za zagrożoną.

Minimalny kapitał zakładowy wynosi:

spółka akcyjna 500.000

spółka z ograniczona odpowiedzialnością

50.000

spółka komandytowo - akcyjna 50.000

spółka komandytowa wartość wkładów wspólników powinna zawierać umowa spółki – ich minimalna wysokość nie jest w KSH określona

spółka partnerska j.w.

spółka jawna j.w.

spółka cywilna - kodeks cywilny nie zawiera wymagań co do zawartości umowy spółki, ale odwołuje się do wspólnego majątku wspólników

przedsiębiorstwo osoby fizycznej nie ma wymagań w tym względzie. Kapitał właścicielski charakteryzuje się tu dużą zmiennością

Sprawozdawczość finansowa jako źródło informacji do analizy stanu ekonomiczno-finansowego:

Zakres prowadzenia przez firmy sprawozdawczości finansowej wynika z:• ustawy o rachunkowości• ustawy Kodeks Spółek Handlowych• przepisów podatkowych• potrzeb własnych firmy

Zgodnie z art. 10’ KSH „Jeżeli spółka osobowa nie jest obowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (…), przepisy kodeksu, które przewidują konieczność sporządzania sprawozdania finansowego, wykonuje się w oparciu o podsumowanie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz innych ewidencji prowadzonych przez spółkę dla celów podatkowych, spis z natury, a także inne dokumenty pozwalające na sporządzanie tego sprawozdania.”

Zakres prowadzenia rachunkowości a forma opodatkowania podatkiem dochodowym

Forma opodatkowania

Ewidencja podatkowa

rodzaje podmiotów

uwagi

Ogólne zasady opodatkowania

pełna ewidencja – księgi rachunkowe

wszystkie spółki kapitałowe, podmioty osób fizycznych i pozostałe spółki o obrocie ponad 800 tys euro

Ogólne zasady opodatkowania

ewidencja uproszczona -księga przychodów i rozchodów

podmioty osób fizycznych i pozostałe spółki o obrocie poniżej 800 tys euro

Na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek comiesięcznego składania

deklaracji, a także konieczność gromadzenia wszystkich dokumentów

księgowych, opisywanie ich i sprawdzanie ich poprawności formalnej.

Prowadzenie księgowości wymaga w tym wypadku orientacji w przepisach,

a ponadto wszystkie wydatki muszą być udokumentowane odpowiednimi

rachunkami bądź fakturami (względnie dowodami wewnętrznymi).

Ryczałt ewidencjonowany

ewidencja uproszczona -ewidencja przychodów, księga zamówień

uprawnione osoby fizyczne, spółki osób fizycznych wybiera ją 25% mikroprzedsiebiorstw

Przedsiębiorca zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji sprzedaży, wykazu środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (wartość początkowa, umorzenie, wartość netto), spisu z natury, a także do przechowywania dowodów księgowych (faktury, rachunki, paragony, dowody wewnętrzne, dowody wpłaty) oraz dowodów zakupu (ale bez obowiązku prowadzenia ewidencji zakupów).

Karta podatkowa nie występuje uprawnione osoby fizyczne, spółki osób fizycznych wybiera ją 20% mikroprzedsiebiorstw.

Przedsiębiorca rozliczając się z podatku w formie karty podatkowej

nie musi prowadzić ewidencji księgowej.

Ocena zagrożenia przedsiębiorstwa wg szczegółowych kryteriów określonych w Komunikatu Komisji w sprawie wytycznych

wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw

Wskaźniki oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa wg kryteriów zagrożenia określonych w pkt 10 Komunikatu Komisji

Kryteria oceny Przykładowe wskaźniki oceny

rosnące straty • Dynamika wzrostu kwot wyniku finansowego netto• Rentowność majątku (ROA) = wynik finansowy netto / średnioroczny stan aktywów•Rentowność kapitału (funduszu) własnego (ROE) = wynik finansowy netto / średnioroczny stan aktywów•Zyskowność brutto ze sprzedaży produktów oraz towarów i materiałów = wynik finansowy brutto / przychody ze sprzedaży •Wskaźnik siły zarobkowej aktywów (ROI) = EBIT / średnioroczny stan aktywów•Wskaźnik rentowności skumulowanej = Zatrzymany zysk z lat poprzednich / Aktywa całkowite

malejący obrót •Dynamika wzrostu przychodu netto ze sprzedaży produktów oraz towarów i materiałów•Wskaźnik rotacji aktywów = Przychody / Aktywa całkowite

zwiększanie się zapasów, nadwyżki produkcji

• Dynamika wzrostu zapasów wyrobów gotowych • Szybkość obrotu zapasów wyrobów gotowych w dniach = średnioroczny stan zapasów wyrobów gotowych i towarów x 365 / wartość sprzedaży w ciągu roku

Ocena zagrożenia przedsiębiorstwa wg szczegółowych kryteriów cd.

Kryteria oceny Przykładowe wskaźniki oceny

zmniejszający się przepływ środków finansowych

• Wskaźnik produktywności aktywów ogółem = przychody ze sprzedaży / wartość aktywów

rosnące zadłużenie

• Wskaźnik ogólnego zadłużenia = zobowiązania ogółem / aktywa ogółem• Wskaźnik zadłużenia oprocentowanego = kredyty i pożyczki / aktywa ogółem• Stopień spłaty zobowiązań w dniach = średnioroczny stan ogółu zobowiązań z tytułu dostaw i usług x 365 / (wartość sprzedanych towarów i materiałów + koszt wytworzenia sprzedanych produktów

rosnące kwoty odsetek

• Wskaźnik pokrycia obsługi długu z gotówki operacyjnej = dodatnie przepływy z działalności operacyjnej / (raty kapitałowe + odsetki)• Wskaźnik pokrycia obsługi długu = (zysk brutto + odsetki) / (raty kapitałowe + odsetki)• Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem = (zysk brutto + odsetki) / odsetki• Wskaźnik pokrycia odsetek z gotówki operacyjnej = dodatnie przepływy z działalności operacyjnej / odsetki• wskaźnik płynności bieżącej = aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe

zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto.

• Wskaźnik pokrycia zobowiązań kapitałem własnym wg wart. rynkowej = Kapitalizacja rynkowa / Zobowiązania całkowite• Wskaźnik pokrycia zobowiązań kapitałem własnym wg wart. księgowej = Kapitalizacja rynkowa / Zobowiązania całkowite• Wskaźnik udziału kapitału pracującego w aktywach = (Aktywa bieżące – Zobowiązania krótkoterminowe) / Aktywa całkowite• Wskaźnik kapitałowy = kapitał własny/aktywa ogółem• Wskaźnik pokrycia I stopnia = kapitał własny/majątek trwały• Wskaźnik pokrycia II stopnia = (kapitał własny + długoterminowy kapitał obcy) / majątek trwały

Wieloczynnikowy model przewidywania bankructwa E. Altana (formuły Z-Score)

• Wskaźniki Z-Score łączą w sobie często stosowane wskaźniki finansowe, którym z punktu widzenia ich znaczenia dla oszacowania prawdopodobieństwa bankructwa, nadano różna wagę.

• Badania mierzące efektywność Z-Score na rynku amerykańskim pokazały, iż model skutecznie przewiduje bankructwo z prawdopodobieństwem 72%-80%.

• Generalnie, można przyjąć, że utrzymywanie się firmy w strefie końcowej rankingów w przeciągu ostatnich 3 - 4 lat skutkuje zazwyczaj upadłością

Formuły Z-score:

Z-score (Public Companies) = 1,20 (X1) + 1,40 (X2) + 3,30 (X3) + 0,60 (X4) + 0,99 (X5)

Z’-score (Private Companies) = 0,717(X1) + 0,847 (X2) + 3,107 (X3) + 0,420(X4) + 0,998 (X5)

Z score (non-manufacturing company) = 6.56(X1) + 3.26(X2) + 6.72(X3) + 1.05(X4)

X1 = (Aktywa bieżące – Zobowiązania krótkoterminowe) / Aktywa całkowiteX2 = Zatrzymany zysk z lat poprzednich / Aktywa całkowiteX3 = EBIT / Aktywa całkowiteX4 = Kapitalizacja rynkowa / Zobowiązania całkowitew formule stosowanej dla spółek niepublicznych wartość rynkową kapitału

własnego zastępuje się jego wartością księgowąX5 = Przychody / Aktywa całkowitew formule dla spółek nieprzemysłowych parametr X(5) został wyłączony

Zysk zatrzymany – wg rozumienia Altmana to skumulowany wynik finansowy w ciągu całego okresu jego funkcjonowania przedsiebiorstwa. W uproszczeniu za skumulowany wynik finansowy uznaje się sumę kapitału/funduszu zapasowego i rezerwowego oraz nie podzielonego wyniku finansowego (zysku ze znakiem plus, a straty ze znakiem minus). Faktycznie kapitał zapasowy i rezerwowy mogą tworzyć inne nie związane z wygospodarowanym wynikiem finansowym pozycje jak agio, dopłaty właścicieli. Z drugiej strony część wygospodarowanego zysku mogła zostać przeznaczona na zwiększenie kapitału zakładowego.

EBIT (Earnings before interest and taxes) = wynik ze sprzedaży + saldo na pozostałych przychodach i kosztach operacyjnych

lub EBIT = zysk brutto + koszty finansowe - przychody finansowe

Klasyfikacja firm wg wartości wskaźnika Z-score

Formuła Z-score wartość wskaźnika Klasyfikacja firmy

Firmy przemysłowe - Public Companies           

< 1,81 zagrożona

1,81 – 2,99 szara strefa

>2.99 niezagrożona

Firmy przemysłowe - Private Companies

<1.23 zagrożona

1.23 - 2.90 szara strefa

>2.90 niezagrożona

Firmy nieprzemysłowe (Non-manufacturing Companies

<1.0 zagrożona

1.11 - 2.60 szara strefa

>2.6 niezagrożona

Wieloczynnikowy model przewidywania bankructwa dla firm z rynków wschodzących E. Altmana - Model Emerging Market (EM)

Score

EM-score (Z”-score) E. Altmana pokazuje solidność struktury finansowej i metodą statystyczną pozwala ocenić zagrożenie bankructwem firmy.

Jego wynikiem jest liczba będąca podstawą dla przydzielenia ratingu wg skali od AAA (najlepszy) do D (najgorszy).

Wartość wskaźnika w przedziale EM-score = 6.56(X1) + 3.26(X2) + 6.72(X3) + 1.05(X4) + 3,25gdzie:X1 = (Aktywa bieżące – Zobowiązania krótkoterminowe) / Aktywa X2 = Zatrzymany zysk z lat poprzednich / AktywaX3 = EBIT / AktywaX4 = Wartość księgowa kapitału własnego / Wartość księgowa

zobowiązań ogółem

Podział na strefy – zob. http://www.stockwatch.pl

Uzyskany wynik w granicach 3,75 i niższy kwalifikują przedsiębiorstwo do strefy firm zagrożonych.

Średnie wartości wskaźników i przyporządkowane im pozycje ratingowe wg badań E. Altmana:

Strefa bezpieczna Strefa niepewna Strefa zagrożona

AAA 8.15 BBB- 5.65 B- 3.75

AA+ 7.60 BB+ 5.25 CCC+ 3.20

AA 7.30 BB 4.95 CCC 2.50

AA- 7.00 BB- 4.75 CCC- 1.75

A+ 6.85 B+ 4.50 D 0

A 6.65 B 4.15

A- 6.40

BBB+ 6.25

BBB 5.85

OCENA STANU EKONOMICZNO-FINANSOWEGO JAKO NARZĘDZIE OKREŚLANIA STOPY REFERENCYJNEJ DO DYSKONTOWANIA

WYSOKOŚCI UDZIELONEJ POMOCY PUBLICZNEJ (INTENSYWNOŚCI POMOCY)

Podstawowe zasady

• „Intensywność pomocy” oznacza kwotę pomocy wyrażoną jako odsetek kosztów kwalifikowalnych;

• Do celów obliczania intensywności pomocy stosuje się kwoty przed potrąceniem podatku lub innych opłat.

• Do celów obliczania intensywności pomocy wartość pomocy płatnej w kilku ratach należy dyskontować na dzień jej przyznania.

• Za datę przyznania pomocy należy uznać dzień, w którym beneficjent nabył prawo do otrzymana tej pomocy.

• Jako stopę procentową stosowaną do dyskontowania należy stosować stopę referencyjną mającą zastosowanie w dniu przyznania pomocy zgodnie z komunikatem Komisji w sprawie zmiany metody usta lania stóp referencyjnych i dyskontowych.

Obliczanie wartości pomocy publicznej udzielanej w formie dotacji

(Rozp. RM z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach)

§ 4. EDB (ekwiwalent dotacji brutto), z zastrzeżeniem § 5 i 8, ustala się następująco: 1) dla dotacji — jest równy kwocie dotacji;

§ 5 ust. 1 wg obecnie obowiązującego brzmienia (po zmianach w 2006r.):„1. „W przypadku gdy pomoc jest rozłożona w czasie, w szczególności gdy

pomoc jest udzielana w formie pożyczki lub kredytu preferencyjnego lub dotacji przekazywanej w transzach, przy obliczaniu EDB uwzględnia się zdyskontowaną kwotę tej pomocy.”

Komentarz JS: przy dotacji płatnej jednorazowo przyjmuje się, że upływ czasu od dnia udzielenia pomocy nie jest zbyt długi (zwykle nie przekracza jednego roku), wobec czego nie ma potrzeby urealniania jej wartości przez dyskontowanie. Inaczej z reguły jest gdy dotacja jest płatna w kilku ratach.

W pierwotnej wersji § 5. 1 rozp. RM brzmiał: „W przypadku gdy pomoc jest świadczona przez okres dłuższy niż rok, przy obliczaniu EDB uwzględnia się zdyskontowaną kwotę tej pomocy.”

Aktualnie dotacja płatna jednorazowo, nawet gdyby termin tej płatności przekraczał okres roczny, nie podlega dyskontowaniu. Z kolei dotację płatną w ratach należy dyskontować nawet gdyby wszystkie raty przypadły w ciągu niepełnego roku czasu (wynika to z brzmienia stosownych przepisów).

Stopa referencyjna

• Stopa referencyjna to stopa oprocentowania wykorzystywana do obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w takich formach jak: pożyczka, odroczenie terminu płatności, rozłożenie płatności na raty, jak również do dyskontowania pomocy.

• W związku ze zmianą metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych, ogłoszonej w Komunikacie Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (2008/C 14/02), od dnia 1 lipca 2008 r. KE nie publikuje już stopy referencyjnej tylko tzw. stopę bazową, która stanowi podstawę do obliczenia stopy referencyjnej.

• Stopę referencyjną, w zależności od zastosowania, ustala się poprzez dodanie do podanej stopy bazowej odpowiedniej marży określonej w Komunikacie KE.

• Podstawą stopy bazowej są jednoroczne stopy rynku pieniężnego. Od dnia 1 lipca 2008 r. w Polsce obowiązuje stopa bazowa w wysokości 6,42%.

• W przypadku stosowania stopy referencyjnej jako stopy dyskontowej (stopy zwrotu pomocy) do stopy bazowej należy dodać marżę 100 punktów bazowych. W chwili obecnej stopa dyskontowa będzie wynosić zatem 7,42% (zwiększenie stopy bazowej w wysokości 6,42% o 1 pkt %).

Stopa referencyjna dla poszczególnych przedsiębiorców

• Zgodnie ze wskazówkami KE, pomoc publiczna, której wielkość obliczana jest z zastosowaniem stopy referencyjnej, traktowana jest jak „kredyt” udzielany przedsiębiorcy przez podmiot udzielający pomocy (jeśli przedsiębiorca nie otrzymałby pomocy publicznej, musiałby zaciągnąć kredyt na rynku, w wysokości odpowiadającej otrzymanej pomocy publicznej).

• Wartość udzielonej pomocy powinna być więc obliczana przez podmiot udzielający pomocy przy zastosowaniu podobnych metod, jakie stosuje bank przy wyliczaniu wartości udzielanego kredytu.

• Stopę referencyjną dla poszczególnych przedsiębiorców uzyskuje się poprzez zsumowanie stopy bazowej (6,42%) i właściwej dla przedsiębiorcy marży, kształtującej się od 0,6 p.p 10 p.p.

• Ponieważ wysokość przyjętej stopy referencyjnej będzie mieć wpływ na wielkość udzielonej pomocy, powinna być ona należycie uzasadniona.

Kryteria ustalania wysokości marży

Wysokość marży, wyrażonej w punktach bazowych, ustalana jest w oparciu o dwa kryteria:

tzw. rating, który może być ustalony w oparciu o ocenę sytuacji ekonomiczno-finansową przedsiębiorcy oraz

poziom zabezpieczeń związanych z udzieleniem pomocy w formie kredytowej.

Marża kredytów w punktach bazowych

Kategoria ratingu Poziom zabezpieczeń

Wysoki Standardowy Niski

Wysoki (AAA-A) 60 75 100

Dobry (BBB) 75 100 220

Zadowalający (BB) 100 220 400

Niski (B) 220 400 650

Zły/Trudności finansowe (CCC i poniżej)

400 650 1000

Ustalanie kondycji ekonomiczno-finansowej (ratingu)

• Podmioty udzielające pomocy, w chwili podjęcia decyzji o zamiarze udzielenia pomocy powinny dokonać indywidualnej oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorcy.

• Na podstawie tej oceny podmioty udzielające pomocy zaszeregowują przedsiębiorcę do określonej kategorii ratingowej (AAA-A, BBB, BB, B, CCC lub niższa kategoria).

• Dokonanie przyporządkowania do określonej kategorii powinno być dokonywane w oparciu o analizę wskaźnikową

• Szczegółowość analizy powinna być dostosowana do wielkości przedsiębiorcy i formy prowadzonej działalność (prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, spółkę cywilną, spółkę z o. o., spółkę akcyjną i inne).

• Dla oceny przedsiębiorców, którzy nie są zobowiązani do prowadzenia tzw. pełnej rachunkowości, podmioty udzielające pomocy powinny oprzeć się na informacjach wynikających z obowiązujących dla tych przedsiębiorców zasad prowadzenia rachunkowości.

• Zgodnie z ww. Komunikatem KE, dla nowoutworzonych przedsiębiorców, nie posiadających historii kredytowej, poziom zastosowanej marży nie może być niższy niż 400 p.b.

• W przypadku przedsiębiorców zależnych, marża nie może być niższa niż marża, która zostałaby zastosowana w przypadku spółki dominującej (np. spółki-matki).

Kategorie ratingowe:

• kategoria AAA-A (bardzo dobra kondycja ekonomiczno-finansowa);

• kategoria BBB (dobra);• kategoria BB (zadowalająca); • kategoria B (niska);• kategoria CCC i poniżej (zła/trudności

finansowe) - Przedsiębiorcy z tej kategorii nie kwalifikują się do otrzymania pomocy np. de minimis, a kwalifikują się do otrzymania pomocy na restrukturyzację

Określanie poziomu zabezpieczeń.

• Podmioty udzielające pomocy powinny dokonać także indywidualnej oceny ryzyka niewywiązania się przedsiębiorcy z systemu ratalnego i możliwość odzyskania zaległych zobowiązań.

• Kategoria „poziomu zabezpieczeń” odnosi się do oceny skuteczności zabezpieczeń ustanowionych w związku z udzielanym „kredytem” w formie pomocy publicznej.

• Komunikat Komisji wyróżnił 3 poziomy zabezpieczeń: wysoki poziom zabezpieczeń, standardowy poziom zabezpieczenia, niski poziom zabezpieczeń.

• Im niższa jest ocena poziomu zabezpieczeń tym wyższa jest wymagana marża rekompensująca ryzyko.

• Ocena poziomu zabezpieczenia uzależniona będzie głównie od ustanowienia formalnego instrumentu zabezpieczenia majątku na poczet spłaty zobowiązań oraz wysokości, na jaką zabezpieczenia te zostały ustanowione w stosunku do wysokości zobowiązań. Skuteczność zabezpieczenia hipotecznego jest z reguły wyższa niż wynikająca np. z poręczenia wekslowego.

Przeliczanie nominalnych kwot planowanej dotacji na jej wartości zaktualizowane oraz dopasowywanie nominalnego poziomu dofinansowania ze

środków publicznych do maksymalnej intensywności pomocy

‘Przykład

okres zawarcia umowy / plan. refundacjak-c I kw. 2009 suma

k-c III kw. 2009

k-c IVkw. 2009

k-c II kw. 2010

upływ czasu w stosunku do daty zawarcia umowy - kolejny kwartał od czasu zawarcia umowy "n" 0 2 3 5indywidualna stopa referencyjna - roczna "r" 12,00%indywidualna stopa referencyjna - kwartalna "k" =(1+r) 0̂,25 - 1 2,87%współczynnik dyskonuący =1/(1+k) n̂ 0,944911 0,918515 0,867916Intensywność pomocy publicznej w % 70,00%wydatki kwalifikowalne zgłoszone we wniosku o płatność (refundacja nastąpi w tym samym kwartale) 330 120 150 60Suma uprawnionej pomocy publicznej przy istniejącym progu intensywności (próg intens. x wydatki kwalifik.) 231Ustalenie współczynnika nominalnego poziomu dofinansowania ze srodków publicznych (w %), przy których zaktualizowana wartość dotacji liczona w stosunku do wart. kwalifikowalnej osiągnie próg intensywności pomocy 76,18% 231 86,38 104,95 39,67(innymi słowy, dla jakiego współczynnika "w" suma zdyskontowanych dotacji osiągnie wartość uprawnioną)

dostosowywanie różnicy (poz. suma uprawnionej pomocy - suma pomocy zdyskontowanej) 0Za pomocą narzędzia "szukaj wyniku": nadaj komórca "różnica" wartość 0 zmieniając współczynnik nominalnego dofinansowania

Rozwiązanie: Aby intensywność pomocy liczona jako zaktualizowana wartość dotacji do sumy kosztów kwalifikowalnych, osiągnęła górny próg intensywności pomocy publicznej wynoszący 70% (60%), nominalny współczynnik dofinansowania ze środków publicznych powinien wynieść ........

wsp. nomin. dofinans. x wsp. dyskont. x wydatki kwalifik.

Uwaga: możliwość i metodę zwiększenia nominalnego współ czynnika dofinansowania należałoby uzgodnić z UOKiK lub MRR