dr Agnieszka Figiel IS UAM / WSNHiD

Metody badań ilościowych

wykład II rok socjologii studia I stopnia niestacjonarne rok akademicki 2010/2011

Program zajęć

1. Badania społeczne – podstawy teoretyczne i metodologiczne. Charakterystyka podejścia naukowego. Nauki przyrodnicze i społeczne – różnice i podobieństwa. Podejście scjentystyczne i humanistyczne w badaniach społecznych. Socjologia teoretyczna a socjologia empiryczna. Typy badań socjologicznych.

2. Badania ilościowe – charakterystyka. Metoda, technika, procedura. Charakterystyka badań ilościowych: zastosowanie, wady i zalety. Pojęcie metody badawczej. Pojęcie techniki badawczej. Pojęcie procedury badawczej. Ilościowe metody i techniki badań społecznych.

3. Etapy procesu badawczego. Szczegółowa charakterystyka kolejnych etapów procesu badawczego: problematyzacja, konceptualizacja, stawianie hipotez, operacjonalizacja (zmienne i wskaźniki), dobór próby, konstruowanie narzędzia badawczego i jego pilotaż, przygotowanie i realizacja badań właściwych, przygotowanie i analiza zebranych danych, tworzenie raportu badawczego. 4. Problemy badawcze. Konceptualizacja. Pojecie problemu badawczego. Typy problemów badawczych w badaniach społecznych.

5. Hipotezy. Zmienne. Wskaźniki. Pojęcie hipotezy. Typy hipotez w badaniach społecznych. Pojęcie zmiennej. Rodzaje zmiennych. Model zmiennych. Pojęcie wskaźnika. Rodzaje wskaźników w badaniach społecznych.

6 -7. Pomiar, skale, indeksy. Pojęcie pomiaru. Cechy pomiaru: trafność, rzetelność. Zasady pomiaru. Pojęcie indeksu. Zasady konstruowania indeksów. Pojecie skali. Skalowanie jedno- i wielowymiarowe. Skale stosowane w badaniach społecznych. Budowanie typologii.

8. Dobór próby. Pojęcia populacji i próby. Rodzaje prób i techniki wyboru próby: probabilistyczne i niepropabilistyczne. Liczebność próby. Reprezentatywność próby. Kontrola próby.

9-10. Ankieta/kwestionariusz wywiadu. Krótka charakterystyka technik: ankiety i wywiadu kwestionariuszowego. Charakterystyka narzędzia badawczego, jakim jest kwestionariusz ankiety/wywiadu. Zasady budowy, rodzaje pytań, poprawne i niepoprawne formułowanie pytań.

11. Badania sondażowe, panelowe, pollingowe, trackingowe. Charakterystyka badań sondażowych (surveyowych) – idea i zastosowanie, wady i zalety. Techniki stosowane podczas sondaży: ankieta i wywiad kwestionariuszowy. Typy ankiet. Typy wywiadów. Charakterystyka badań panelowych, pollingowych i trackingowych – idea i zastosowanie, wady i zalety.

12-13. Przygotowanie i realizacja badań ilościowych. Etyka badacza. Pilotaż narzędzia badawczego. Zasady realizacji badań przy wykorzystaniu ankieterów: szkolenia, kontrola jakości pracy. Materiały pomocnicze wykorzystywane podczas badań. Charakterystyka procesu realizacji badań przy pomocy ankiet i przy pomocy wywiadów kwestionariuszowych. Pułapki czyhające na badaczy podczas realizacji badań. Etyka badacza ilościowego.

14-15. Opracowanie i analiza danych ilościowych. Raport badawczy. Przygotowanie materiału do analizy ilościowej: kodowanie, tworzenie bazy danych. Techniki opracowywania danych ilościowych. Prezentacja wyników. Zasady konstruowania raportu z badań.

Literatura (bardzo podstawowa) Nowak, Stefan „Metodologia badań społecznych”, Warszawa 2007

Babbie, Earl „Podstawy badań społecznych”, Warszawa 2008 [lub starsza wersja tej książki:

„Badania społeczne w praktyce”]

„Badania empiryczne w socjologii” Tom I i II , M. Malikowski, M. Niezgoda (red.), WSS-G w

Tyczynie, Tyczyn, 1997

Babiński, Grzegorz „Wybrane zagadnienia z metodologii socjologicznych badań empirycznych”,

Kraków 1980

Lutyński, Jan „Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia”, Łódź 1994

„Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej”, R. Mayntz, K. Holm, P. Hubner (red.),

Warszawa 1985

Szreder, Mirosław „Metody i techniki sondażowych badań opinii”, Warszawa 2010

Gruszczyński, Leszek „Kwestionariusze w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych”,

Katowice 2001

„Fieldwork jest sztuką”, P.B. Sztabiński, Z. Sawiński, F. Sztabiński (red.), Warszawa 2005