METODOLOGIA BADANIA

Efekty realizacji projektów innowacyjnych, zrealizowanych w ramach środków unijnych, wpisujących się w cele taktyczne Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego

METODOLOGIA BADANIA

• Zakres przedmiotowy badania obejmował projekty innowacyjne współfinansowane ze środków europejskich na przestrzeni 2008-2010 roku oraz ocenę efektów osiągniętych w ramach tych projektów.

• Zakres podmiotowy badania obejmował podmioty realizujące projekty innowacyjne oraz – w celach porównawczych – podmioty, które takich projektów nie realizowały, reprezentujące sektory: przedsiębiorstw, placówek naukowych, jednostek badawczo-rozwojowych oraz jednostek otoczenia biznesu.

• Zakres przestrzenny badania obejmował obszar województwa małopolskiego.

• Zakres czasowy obejmował lata 2008-2010.

ZAKRES BADANIA

CEL I ZAKRES BADANIA

DOKONANIE OCENY OSIĄGNIĘTYCH EFEKTÓW PROJEKTÓW INNOWACYJNYCH, ZREALIZOWANYCH ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKICH

W LATACH 2008-2010, WPISUJĄCYCH SIĘ W CELE TAKTYCZNE REGIONALNEJ STRATEGII INNOWACJI WOJEWÓDZTWA

MAŁOPOLSKIEGO

desk research, indywidualne wywiady pogłębione (IDI) wśród

przedsiębiorstw realizujących na terenie województwa małopolskiego projekty innowacyjne w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG) i Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego (MRPO) N=13, przedsiębiorstw mających siedzibę na terenie województwa małopolskiego nierealizujących ww. projektów innowacyjnych N=11, placówek naukowych, instytucji otoczenia biznesu, jednostek badawczo-rozwojowych realizujących projekty innowacyjne N=4 oraz placówek naukowych, instytucji otoczenia biznesu, jednostek badawczo-rozwojowych realizujących projekty innowacyjne nierealizujących projekty N=4, łącznie N=32

komputerowo wspomagane wywiady telefoniczne (CATI), N=300 (w tym: 150 wywiadów z przedsiębiorstwami realizującymi projekty innowacyjne współfinansowane ze środków UE oraz 150 wywiadów z przedsiębiorstwami nierealizującymi projektów innowacyjnych).

METODY I TECHNIKI BADAWCZE

EFEKTY REALIZACJI PROJEKTÓW INNOWACYJNYCH

EFEKT MNOŻNIKOWY

36,7%

61,3%

2,0%

tak

nie

nie wiem

38,2%36,4%

40,0%

47,3%

3,6%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

Działania inwestycyjne

Działania badawczo-rozwojowe

Nawiązanie współpracy z innymi przedsiębiorstwami

Działania mające na celu rozwój

wewnętrzny firmy

Inne działania prorozwojowe

POIG - 45,3%MRPO - 33,0%

Efekt mnożnikowy (multiplier effect) występuje wtedy, gdy realizacja projektu innowacyjnego współfinansowanego ze środków europejskich skutkuje podejmowaniem kolejnych przedsięwzięć o charakterze innowacyjnym

(finansowanych ze środków europejskich lub innych źródeł zewnętrznych lub ze środków własnych). Efekt jest związany z pobudzeniem do innych działań

prorozwojowych i ma charakter pozytywny.

0,0%

6,7%

21,3%

42,0%

26,7%

3,3%0,7%

14,0%

57,3%

22,0%

4,7%

1,3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

bardzo zmalał/o/a trochę zmalał/o/a pozostał/o/a bez zmian

trochę wzrosł/o/a bardzo wzrosł/o/a trudno powiedzieć

realizatorzy projektów innowacyjnych, N=150

grupa kontrolna, N=150

Efekt wzrostu zatrudnienia jest raczej wynikiem utrzymania dzięki realizacji projektu planowanych do likwidacji miejsc pracy niż utworzenia nowych stanowisk pracy

BILANS NETTO POIG 8,6 OSÓB

ZATRUDNIENIERealizatorzy – 7,56

Grupa kontrolna - 7,57

EFEKT WZROSTU ZATRUDNIENIA

REDUKCJARealizatorzy – 1,57


BILANS NETTO MRPO 4,5 OSOBY

EFEKT SYNERGII

Efekt synergii (synergy effect ) występuje wtedy, gdy w wyniku realizacji projektu innowacyjnego występuje wtedy, gdy projekt innowacyjny współfinansowany ze

środków UE jest powiązany z innymi projektami (współfinansowanymi bądź nie ze środków UE, realizowanymi przez dane przedsiębiorstwo lub inne podmioty), zaś realizacja projektów powiązanych przynosi wyższe efekty niż w przypadku, gdyby

były one realizowane oddzielnie.

16,0%

82,0%

2,0%

tak

nie

nie wiem

41,7%

8,3%

20,8%

8,3%

41,7%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

PO IG PO KL RPO Program Ramowy UE

Inny program

Beneficjenci POIG (32,7%) ponad 4 razy częściej niż beneficjenci MRPO (7,4%) realizowali równolegle inne projekty, które wpłynęły korzystnie na rezultaty projektu innowacyjnego.

EFEKT DOŚWIADCZENIA

Efekt występuje wtedy, gdy doświadczenie w realizacji projektów innowacyjnych współfinansowanych ze środków europejskich, skutkuje przygotowywaniem przez

przedsiębiorstwa kolejnych projektów o coraz wyższej jakości a zarazem wzrostem skuteczności w aplikowaniu o środki ze źródeł zewnętrznych. Efekt

doświadczenia (experience effect) występuje również w przypadku, gdy realizacja projektu innowacyjnego skutkuje wzrostem zainteresowania pozyskiwaniem

środków zewnętrznych na realizację projektów.

22,7%

77,3%

tak

nie

GRUPA KONTROLNA ( 3,12)SKUTECZNOŚĆ APLIKACYJNA

78%

27,3%

70,7%

2,0%

tak

nie

nie wiem

Beneficjenci POIG - 37,7% (6,05) Beneficjenci MRPO - 22,3% (1,81)

PROJEKTÓW REALIZATORZY (3,88)

EFEKT ZACHĘTY

Efekt zachęty występuje wtedy, gdy projekt innowacyjny może być w pełni zrealizowany jedynie przy zaangażowaniu środków zewnętrznych, w przypadku

braku wsparcia zewnętrznego projekt nie mógłby być zrealizowany. Identyfikacja efektu zachęty pozwala stwierdzić, czy projekt zostałby zrealizowany, a jeśli tak,

to w jakim stopniu i terminie, bez uzyskania dofinansowania ze środków publicznych.

12,7%

26,0%

9,3%22,0%

24,7%

5,3%byłyby realizowane w takim samym zakresie oraz tym samym terminie

byłyby realizowane w takim samym zakresie lecz w późniejszym terminie lub dłuższym okresie

byłyby realizowane w węższym zakresie, ale tym samym terminie / okresie

byłyby realizowane w węższym zakresie oraz późniejszym terminie lub dłuższym okresie

nie byłyby w ogóle realizowane

trudno powiedzieć

Fakt większej niezbędności

wsparcia ujawnia się

w odniesieniu do

beneficjentów POIG

3,3%

36,7%

36,0%

16,7%

7,3%

zdecydowanie tak

raczej tak

raczej nie

zdecydowanie nie

nie wiem /trudno powiedzieć

Wśród beneficjentów MRPO efekt zdarzenia niezależnego jest nieco większy niż w grupie przedsiębiorców realizujących projekty innowacyjne w ramach POIG (zidentyfikowane różnice nie są istotne statystycznie).

EFEKT ZDARZENIA NIEZALEŻNEGO

Efekt zdarzenia niezależnego (deadweight effect) oznacza efekty, jakie zostałyby osiągnięte w sytuacji nieuzyskania przez beneficjenta wsparcia. Efekt zdarzenia niezależnego

występuje w wyniku oddziaływania czynników niezależnych od danego projektu innowacyjnego i polega na zaistnieniu niezależnego - od realizowanego programu czy projektu - danego procesu/sytuacji rozwojowej. Efekt zdarzenia niezależnego obejmuje

skutki, które wystąpiłyby nawet w sytuacji, gdyby program wydatków publicznych nie miał miejsca. Powstaje on zazwyczaj jako rezultat nieadekwatnych mechanizmów realizacji

programu tzn., gdy mechanizmy te nie są poprawnie zorientowane na zakładanych beneficjentów programu.

Czy efekty i rezultaty uzyskane dzięki realizacji projektu innowacyjnego

byłyby uzyskane także pomimo nieuzyskania dofinansowania?

EFEKT KOSZTÓW TRANSAKCYJNYCH

Efekt kosztów transakcyjnych występuje wtedy, gdy koszty związane z realizacją (obsługą) projektu innowacyjnego są nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do efektów, jakie ten

projekt przynosi. Efekt ten obejmuje na poziomie beneficjenta: koszty (finansowe i pozafinansowe) związane z przygotowaniem wniosku o wsparcie, sprawozdawczością, rozliczeniem dotacji oraz inne koszty (np. wynikające z konieczności realizacji projektu

zgodnie z przyjętym harmonogramem). Na poziomie instytucji są to m.in. koszty związane z kontrolą, zarządzaniem, wdrożeniem i pośredniczeniem.

0,7% 10,0%

46,0%21,3%

16,7%

5,3%

bardzo niskie

raczej niskie

średnie

raczej wysokie

bardzo wysokie

trudno powiedzieć

Nie zidentyfikowano istotnych statystycznie różnic między beneficjentami POIG i MRPO, którzy realizowali projekty innowacyjne, jeśli chodzi o opinie na temat wielkości kosztów transakcyjnych

EFEKT KOSZTÓW TRANSAKCYJNYCH

15,3%

10,0%

4,7%

2,0%

2,0%

1,3%

2,0%

0,7%

2,0%

4,7%

52,0%

6,0%

7,3%

23,3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

niewystarczające środki własne na finansowanie innowacji

trudny dostęp do finansowania zewnętrznego (kredyty)

zbyt niska zyskowność przedsięwzięcia

wysokie ryzyko przedsięwzięcia

brak adekwatnych umiejętności i wiedzy w przedsiębiorstwie

utrudniony dostęp do technologii

brak zainteresowania klientów

niechęć do zmian w przedsiębiorstwie

niemożność znalezienia odpowiedniej technologii

brak partnerów

zbyt duży poziom formalności związanych z realizacją projektu

zbyt krótki okres realizacji projektu

inne trudności

brak trudności

Trudności na jakie natrafili realizatorzy projektów innowacyjnych

EFEKT ZASTĄPIENIA/SUBSTYTUCJI

2,0%

98,0%

tak

nie

Konieczność likwidacji stanowisk pracy, które w wyniku realizacji projektu

(np. wdrożenia inwestycji) stały się niepotrzebne

9,3%

90,7%

tak

nie

Konieczność przesunięcia pracowników do innych działów w wyniku realizacji projektu

innowacyjnego (np. wdrożenia inwestycji)

Efekt zastąpienia/substytucji (substitution effect) polega na przynoszeniu korzyści grupie objętej interwencją kosztem innej – nieobjętej np. wymiana zasobów ludzkich (likwidacja

stanowisk prac, które w wyniku wdrożenia inwestycji stały się niepotrzebne). Efekt zastąpienia/substytucji występuje także wtedy, gdy realizacja projektu innowacyjnego

wiąże się z ograniczeniem działalności w innym obszarze .

EFEKT PRZEMIESZCZENIA

75,3%

22,7%

2,0%

nie

tak

nie wiem

Konieczność odłożenia w czasie lub zaniechania innych planowanych w tym czasie działań lub inwestycji w związku z realizacją działań związanych z projektem innowacyjnym

Efekt przemieszczenia (displacement effect) występuje wtedy, gdy realizacja projektów innowacyjnych współfinansowanych ze środków europejskich skutkuje ograniczeniem ilości

projektów realizowanych ze środków własnych. Jego występowanie przejawia się zaniechaniem pewnych działań na rzecz działań związanych z realizacją projektu

(niezrealizowanie innej inwestycji w związku z koniecznością sfinansowania inwestycji w ramach projektu).

WZROST INNOWACYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW

38,7%

56,7%

4,7%

18,0%

81,3%

0,7%0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

tak nie nie wiem



POTENCJAŁ INNOWACYJNY

Ponoszenie wydatków na działalność badawczo-rozwojową

w ostatnich 3 latach

Współpraca z jednostkami naukowymi

w ostatnich 3 latach

30,7%

66,7%

2,7%

10,0%

88,7%

1,3%0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

tak nie nie wiem



POIG - 44,2%MRPO – 24,5%

POIG - 55,1%MRPO – 33,0%

WPROWADZANIE INNOWACJI

46,0%

56,0%

24,0%

17,3%

10,0%

9,3%

23,3%

25,3%

20,7%

21,3%

13,3%

40,0%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

nowy lub istotnie ulepszony produkt

nową lub istotnie ulepszoną usługę

nowy proces lub proces istotnie ulepszający

produkcję lub dystrybucję

nową metodę marketingu w zakresie produktu,

opakowania, plasowania produktu, promocji i

strategii cenowej.

nową metodę organizacji w biznesowych praktykach firmy, organizacji miejsca

pracy lub relacjach zewnętrznych

nie wprowadziliśmy żadnej z powyższych zmian



ILOŚĆ RÓŻNYCH INNOWACJIRealizatorzy – 1,53


WPROWADZANIE INNOWACJI

8,7%

91,3%

3,3%

96,7%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

tak nie

realizatorzy projektów innowacyjnych, N=150grupa kontrolna, N=150

Zgłoszenie wynalazku do opatentowania (2008-2010)

Uzyskanie ochrony patentowej (2008-2010)j

9

44

1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

tak nie



WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW

POTENCJAŁ KONKURENCYJNY

9,3%

56,7%

21,3%

3,3%0,7%

8,7%

0,7%

39,3%

54,0%

2,7%0,0%

3,3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

znacząca poprawa poprawa bez zmian pogorszenie znaczące pogorszenie

trudno powiedzieć



Zarządzanie strategiczne (2008-2010)

Kwalifikacje i wiedza personelu (2008-2010)

12,7%

67,3%

15,3%

1,3% 1,3% 2,0%5,3%

47,3%45,3%

0,7% 0,0% 1,3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%


trudno powiedzieć



POTENCJAŁ KONKURENCYJNY

13,3%

68,7%

12,0%

2,7%0,7%

2,7%5,3%

58,7%

32,7%

1,3% 0,0%2,0%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%


trudno powiedzieć



Wizerunek i rozpoznawalność(2008-2010)

EFEKTY DZIAŁALNOŚCI

Rentowność(2008-2010)

Udział w rynku(2008-2010)

1,3%

18,0%16,7%

40,7%

15,3%

8,0%

2,7%

22,0%

35,3%

32,0%

1,3%

6,7%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%



realizatorzy projektów innowacyjnych, N=150grupa kontrolna, N=150

0,7%

8,0%

16,7%

40,7%

20,0%

14,0%

1,3%

8,0%

39,3% 38,7%

1,3%

11,3%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%





EFEKT NETTO REALIZOWANYCH PROJEKTÓW INNOWACYJNYCH

PORÓWNANIE Z SYTUACJĄ KONTRFAKTYCZNĄ

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7wzrost konkurencyjności

wzrost innowacyjności

wzrost zatrudnienia

efekt doświadczenia

realizatorzy projektów innowacyjnych grupa kontrolna

PORÓWNANIE Z SYTUACJĄ KONTRFAKTYCZNĄ

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6



wzrost zatrudnienia



POIG MRPO

MRPO

POIG

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6



wzrost zatrudnienia



SUBIEKTYWNA OCENA WPŁYWU

2,00

3,28

3,32

3,33

3,47

3,59

3,60

3,63

3,73

3,77

3,77

3,87

0 1 2 3 4

przygotowanie zgłoszenia patentowego, N=9

wprowadzenie nowego procesu, N=36

poprawa w zakresie zarządzania strategicznego, N=99

zatrudnienie, N=103

wprowadzenie nowej metody organizacji, N=15

poprawa wizerunku i rozpoznawalności firmy, N=123

zwiększenie udziałów w rynku, N=91

wzrost rentowności, N=84

wprowadzenie nowej metody marketingu, N=26

wprowadzenie nowego lub istotnie ulepszonego produktu, N=69

wprowadzenie nowej lub istotnie ulepszonej usługi, N=84

podniesienie kwalifikacji i wiedzy personelu, N=120

REKOMENDACJE

REKOMENDACJE

Uwzględnianie w ramach projektów innowacyjnych działań „okołoprojektowych” (gł. w zakresie marketingu i promocji), które choć nie są bezpośrednio powiązane z istotą merytoryczną projektu, to jednak znacząco wpływają na jego rezultaty.

Podjęcie działań zorientowanych na zwiększenie aktywności aplikacyjnej tych podmiotów, które dotychczas nie korzystały ze środków wspólnotowych (choć – w części przypadków – starały się o nie), a które jednocześnie nie wykluczają w sposób zdecydowany takiej możliwości.

Wykorzystywanie w procesie informacji i promocji dotyczącej wsparcia proinnowacyjnego, tych kanałów komunikacji, które pozwolą dotrzeć z najbardziej precyzyjną i szybką informacją do różnych kategorii odbiorców.

Podjęcie działań zmierzających do ograniczenia skali występowania efektu zdarzenia niezależnego.

Uproszczenie procedur administracyjnych dotyczących poszczególnych etapów realizacji projektów, przy jednoczesnym zachowaniu określonych wymogów, które zapewniają prawidłowość wydatkowania środków publicznych.

Wzmocnienie kompetencji kadr odpowiedzialnych za obsługę – z ramienia instytucji wdrażających poszczególne Programy – projektów innowacyjnych w odniesieniu do zagadnień formalno-prawnych dotyczących funkcjonowania sektora przedsiębiorstw.

Podjęcie działań zorientowanych na podwyższenie poziomu kompetencji realizatorów projektów w zakresie stosowania PZP.

REKOMENDACJE

Optymalizacja metodyki określania poziomu dofinansowania w poszczególnych regionach w sposób, który pozwoli uwzględniać – w miarę możliwości – wewnątrzregionalne zróżnicowania.

Rozważenie możliwości zniesienia wymogu zlecania firmie zewnętrznej opracowania „Planu Rozwoju Eksportu” w ramach Działania 6.1 PO IG.

Rozważenie – w odniesieniu do projektów innowacyjnych – możliwości zwiększenia zakresu możliwych modyfikacji projektu w trakcie jego trwania.

Usprawnienie kooperacji pomiędzy instytucjami naukowymi i przedsiębiorstwami w ramach (i na potrzeby) realizacji projektów innowacyjnych.

Dążenie do zmniejszenia obaw pomysłodawców, co do pozyskiwania kapitału zewnętrznego drogą objęcia udziału w firmie przez inwestora zewnętrznego.

Rozważenie modyfikacji obowiązujących procedur konkursowych, by zapewnić możliwie najbardziej rzetelną ocenę przedsięwzięć o najbardziej specjalistycznym i innowacyjnym charakterze.

Podjęcie działań zorientowanych na wzrost liczby podmiotów współpracujących z jednostkami naukowymi.

Dążenie do takiego uproszczenia procedur patentowych, by stanowiły one realny instrument ochrony patentowej szczególnie innowacyjnych rozwiązań technologicznych.

Badanie jest współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu systemowego ”Regionalny System Innowacji Województwa Małopolskiego. Projekt pilotażowy”

METODOLOGIA BADANIA

Documents

Transcript of METODOLOGIA BADANIA