Z leksykonu ziół Świętej Hildegardy

Podstawowe produkty medycyny klasztornej św. Hildegardy z Bingen

„Cała natura gotowa jest służyć człowiekowi (…) i z radością powierza swe dobra ludzkiemu sercu”.

Hildegarda z Bingen

Spis treści Przedmowa 3Produkty od A do Z 4Indeks wybranych schorzeń 29

Informacje o przyprawach i leczeniu schorzeń metodami św. Hildegardy opisane na podstawie poniższego piśmiennictwa:

1. Pregenzer B., Schmidle B. „Św. Hildegarda z Bingen. Leczenie chorób”, wyd. M Kraków

2. Schiller R. „Zioła z apteki św. Hildegardy”3. Strehlow Wighard „Wiedza lecznicza św. Hildegardy z Bingen od A do Z.

Jak być zdrowym od stóp do głów”, wyd. Esprit Kraków4. Strehlow Wighard „Program zdrowia św. Hildegardy z Bingen.

Dawne lekarstwa na współczesne choroby”, wyd. Esprit Kraków5. Niemiecki Związek Przyjaciół Hildegardy „Mały leksykon Hildegardy”,

wyd. Niemcy6. Strehlow W. „Żywność, która leczy. Terapia żywieniowa św. Hildegardy z Bingen.”7. „Physica – Uzdrawiające dzieło stworzenia – naturalna siła oddziaływania rzeczy”,

Wydane przez Polskie Centrum św. Hildegardy, Legnica 2014

2

Wydawca broszury: Stowarzyszenie Polskie Towarzystwo Przyjaciół św. Hildegardywww.hildegarda.edu.pl

Hildegarda z Bingen i jej propozycja naturalnego leczeniaW świecie ukształtowanym przez postęp i techni-kę podstawowe potrzeby ludzkiej natury są czę-sto odsuwane na dalszy plan. Coraz więcej ludzi jest jednak wobec tej tendencji nastawionych kry-tycznie i szuka alternatywnych dróg naturalnego życia. W tym kontekście właśnie nauka św. Hilde-gardy z Bingen jest godna uwagi.

Hildegarda z Bingen urodziła się w roku 1098 w Bermersheim. Była ostatnim z dziesięciorga dzieci i w wieku ośmiu lat została – jako tzw. „dziesięcina” - oddana przez rodziców do klasz-toru Benedyktynek na wzgórzu Disibodenberg. Już jako dziecko miała dar widzenia; swoje do-świadczenia zachowywała jednak dla siebie. Dopiero w wieku 42 lat przeorysza Hildegarda zaczęła – idąc za wewnętrznym głosem – za-pisywać swoje wizje. Główna część jej pism ma charakter teologiczny, jednak w dwóch księgach opisała również siły lecznicze natury oraz przy-czyny i sposoby leczenia chorób.

Dr med. Gottfried Hertzka (1913-1997) od-krył te rewolucyjne pisma Hildegardy na nowo i stosował jej środki lecznicze z powodzeniem w swoim gabinecie nad Jeziorem Bodeńskim.

O ile początkowo tzw. „medycyna Hildegardy” była czymś dla wtajemniczonych, to z czasem zdobywała coraz większe uznanie nie tylko wśród przyjaciół Hildegardy, lecz również w kręgach specjalistów.

W przeciwieństwie do medycyny akademickiej składniki środków zalecanych przez Hildegardę są pochodzenia czysto naturalnego i tym samym

nie mają w dużej mierze efektów ubocznych. Ich podział na środki lecznicze i produkty żywno-ściowe jest jednak trudny, ponieważ mamy tu do czynienia z płynną granicą. Jak mówił Hipokra-tes: „Niech wasza żywność będzie waszym le-karstwem, a wasze lekarstwo waszą żywnością.”

Sposób odżywiania i życia jakiego uczy Hilde-garda utrzymuje w równowadze soki organizmu, a organizm w zdrowiu. Jeśli na skutek psychicz-nych lub fizycznych obciążeń dochodzi do za-burzeń lub chorób, to z pomocą Hildegardy odnajdujemy drogę prowadzącą z powrotem do zdrowia i zadowolenia.

Hildegarda daje dokładne wskazówki dla zdro-wego odżywiania i wymienia wiele sposobów le-czenia chorób. Chcąc odnieść sukces ważne jest, aby trzymać się dokładnie podanych składników, receptur i poleceń.

Teoria odżywiania Hildegardy – obejmująca spe-cjalne przyprawy i przede wszystkim orkisz – jest w coraz większym stopniu potwierdzana przez nowoczesną naukę. Zioła i takie przyprawy jak galgant i bertram, jak też różne nalewki i ma-ści Hildegardy zajęły w ten sposób stałą pozycję w fitoterapii i naturalnej terapii żywieniowej.

Hildegarda z Bingen zmarła 17 września 1179 roku w wieku 81 lat. Dnia 10 maja 2012 roku papież Benedykt XVI ogłosił ją jako świętą, a 7 października 2012 r. ogłosił św. Hildegardę z Bingen doktorem Kościoła. Uczynił ją tym samym czwartą kobietą doktorem w historii Kościoła.

3

4

Babka płesznik (Plantago psyllium)

Zastosowanie: nasiona babki płesznik napełniają radością, poprawiają trawienie, oczyszczają krew w jelitach, pomagają w zaparciach i zapaleniu je-lita grubego, stosowane w profilaktyce zapalenia żołądka i jelit. Babka zawiera substancje śluzowe, a w przewodzie pokarmowym może napęcznieć, osiągając nawet czterdziestokrotność swej objęto-ści. Dzięki warstwom śluzu możliwa jest absorpcja i usunięcie substancji trujących, niestrawionych resztek pokarmowych z jelita oraz alergenów.Sposób użycia: profilaktycznie 1 łyżeczkę na-sion, w stanach chorobowych 3 razy dziennie 1 łyżeczką posypywać potrawy. Popijać dużą ilo-ścią płynów, min. 1 szklanką.

Bertram (Radix - Anacyclus pyrethrum)

Zastosowanie: zaburzenia trawienia, nieprawi-dłowe żywienie, cukrzyca, niestrawność, wspo-maga układ nerwowy, poprawia nastrój, usuwa za-flegmienie w okolicach gardła oraz nosa. Wzmac-nia śluzówki oraz wspomaga wydzielanie śliny. Odpowiada za przyswajanie witamin i składników odżywczych z pożywienia. Bertram dzięki anacy-klinie i pyretrynie daje kompletną ochronę orga-nizmu. Jest lepiej ukrwiony i krew oczyszczona z substancji trujących i zarazków. Dzięki swojemu działaniu przeciwbakteryjnemu, przeciwwirusowe-mu i przeciwpasożytniczemu odgrywa istotną rolę w leczeniu chorób infekcyjnych i zapobieganiu zakażeniu. Dr Van Hecken donosi o skuteczno-ści bertramu w leczeniu malarii i AIDS w Zambii, w Afryce Centralnej, gdzie realizowany jest pro-jekt badawczy WHO.Sposób użycia: 1-3 szczyptami posypywać każde jedzenie lub dodawać do gotowania. Tabletki. 3 razy dziennie 1-2 tabletki rozpuścić pod językiem.

Produkty od A do Z Przyprawy i nalewki ziołowe oraz produkty pielęgnacyjne wg św. Hildegardy

Bluszczyk kurdybanek (Herba glechoma hederacea)

Zastosowanie: szum w uszach, niedosłyszenie, zaburzenia krążenia krwi, nietrzymanie moczu. W bólach gardła oraz klatki piersiowej. Doskonały środek wzmacniający. Sposób użycia: używać często jako przyprawa do gotowania oraz jako ciepły kompres nakładać w woreczku lnianym bezpośrednio na bolące miejsce. Kompres pozostawić na godzinę. Okryć ręcznikiem frotowym. Powtarzać 3 razy w tygo-dniu przez dłuższy czas. Przy nietrzymaniu mo-czu kompres nałożyć na podbrzusze na 2 godziny.Przygotowanie: 2 łyżki ziela z 500 ml wody gotować przez ok. 3 minuty. Przelać przez sito i ciepłe ziele przyłożyć do ucha, gardła czy piersi jako kompres.

Bukwica zwyczajna (Betonica officinalis)

Zastosowanie: zażywana w postaci wina z bu-kwicą pomaga w uregulowaniu cykli menstruacyj-nych oraz w zapobieganiu zbyt silnym krwawie-niom miesiączkowym. Stosowana jako wypełnie-nie poduszki pomaga przywrócić spokojny, regu-larny sen oraz pozbyć się koszmarów.Sposób użycia: jako wino: pić przez cały dzień kilka łyków (np. 3 razy dziennie 25ml) przez 2 tygodnie. Na dobry sen – położyć głowę obok poduszki z bukwicą. Przygotowanie: 3 łyżeczki suszonego, sprosz-kowanego ziela na 1 litr wina o temp. pokojowej. Wino przez noc musi nabrać smaku bukwicy. Przecedzić i pić często.

5

Produkty od A do Z Wskazówka: W przypadku cynamonu został udowodniony dobry wpływ na poziom cukru i tłuszczów we krwi. Obniżenie poziomu cukru wynika z zawartego w cynamonie związku poli-fenolowego, działającego podobnie jak insulina. Pozytywny wpływ dotyczy również cholesterolu LDL i trójglicerydów, których poziom może zostać obniżony za pomocą cynamonu nawet o 30%. Sposób użycia: jako przyprawę dodawać do po-traw mięsnych, ciast i wszelkich dań, regulując intensywność smaku potrawy zależnie od konsu-menta. Polecana ilość to 1-2 szczypty do dania lub kilka tabletek w ciągu dnia.

Dyptam (Dictamnus albus)

Zastosowanie: pomaga ogólnie na „zwapnienie” naczyń krwionośnych, kamienie nerkowe oraz żółciowe. Bóle serca wywołane arteriosklerozą, podwyższony poziom cholesterolu. Poprawia ukrwienie.Sposób użycia: Kilka razy dziennie przez dłuższy czas (3-6 miesięcy) 1-2 szczypty sproszkowanego ziela spożywać 3 razy dziennie lub 1-3 tabletki podjęzykowo. Posypywać pieczywo albo używać jako przyprawę do potraw.

Galgant (Alpinia officinarum)

Zastosowanie: jest środkiem nasercowym poma-gającym na bóle, osłabienie i skurcze serca oraz zaburzenia krążenia, kurcze żołądka i jelit (syn-drom Roemhelda), dolegliwości miesiączkowe, stany wyczerpania i osłabienia. Ma właściwości rozkurczowe. W koncepcji Hildegardy jest jednym z najskuteczniejszych środków na wzdęcia, mdło-ści, witalizację serca i układu krążenia. Dzięki ostrym substancjom czynnym galgant powoduje rozszerzenie skurczonych naczyń wieńcowych serca i na drodze odruchu językowo-sercowego powoduje zwiększony dowóz tlenu i dokrwie-nia mięśnia sercowego, wskutek czego ból serca ustępuje. Normalizuje się też ciśnienie tętnicze. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym galgant pomaga w bólach reumatycznych i w rwie kulszowej.

Bylica boże drzewko (Artemisia abrotanum) – krem„Jeśli dokucza komuś dna, to niech naniesie tę maść na bo-lejącą część ciała (staw) i zrobi opatrunek. Niech to powta-rza często, wtedy dna ustąpi.” HzB Skład: łój, ekstrakt z bylicy boże drzewko, oliwa z oliwek, olejek z lawendy wąskolistnej. Zastosowanie: dna, reumatyzm, reumatyzm sta-wów, zapalenie wielostawowe, atak dny.Sposób użycia: smarować kilka razy dziennie zmienione chorobowo miejsca do momentu ustą-pienia objawów.

Bylica boże drzewko (Artemisia abrotanum) – olejek„Jeśli na ciele pojawiają się guzki, lub jeśli jakiś członek cia-ła (staw) jest przykurczony, to należy nałożyć dookoła roz-gniecioną bylicę i nasmarować to miejsce sokiem z bylicy, a nastąpi poprawa.” HzB Skład: sok z bylicy, oliwa z oliwek. Zastosowanie: do delikatnego masażu mięśni i stawów, przykurcz Dupytrena, tworzenie się gu-zów, zapalenie ścięgna. Sposób użycia: patrz krem z bylicy bożego drzewka.

Bylica pospolita (Artemisia vulgaris)

Zastosowanie: wrzody żołądka i dwunastni-cy, błędy dietetyczne, zgaga, zapalenie żołądka, wrażliwość żołądka, osłabienie tkanki łącznej, he-moroidy, żylaki. Bylica pomaga w trawieniu tłusz-czu. Wg dra Hertzki, odkrywcy medycyny Hilde-gardy, jedno z lepszych ziół przy dolegliwościach żołądka. Dr Hertzka radzi pacjentom z wrzodami żołądka przez rok dodawanie bylicy do potraw.Sposób użycia: 1-3 szczypty bylicy dodawać do gotowania potraw.

Cynamonowiec cejloński (Cinnamomum ceylanicum)

Zastosowanie: niewłaściwe soki, zaburzenia re-gulacji hormonalnej, zaburzenia przemiany ma-terii, cukrzyca; ważna przyprawa kuchenna.

Przyprawy i nalewki ziołowe oraz produkty pielęgnacyjne wg św. Hildegardy

6

Produkty od A do Z

Sposób użycia: można go stosować zapobiegaw-czo dodając do wszelkich potraw szczyptę sprosz-kowanego galgantu lub 1 tabletkę po jedzeniu. W bólach serca 1 tabletkę. Jeśli bóle serca nie zni-kają po 5 minutach zażyć ponownie tabletkę i po 5 minutach ponownie. Rozpuścić na języku (od-ruch językowo-sercowy).Na wzmocnienie odporności w sezonie jesienno--zimowym i przeziębienie zażywać szczyptę gal-gantu w herbacie z malin.W bólach na tle żołądkowo-sercowym sprawdzi-ła się kombinacja kopru włoskiego i galgantu. Również polecany jest przy bolesnym miesiączko-waniu. Należy stosować już 2 dni przed okresem, a następnie w razie potrzeby zażyć 2-3 tabletki dziennie.

Gałka muszkatołowa (Myristica fragrans)

Zastosowanie: uniwersalna przyprawa wspo-magająca układ nerwowy, przeciwdziałająca melancholii, do oczyszczania krwi, odtruwania, przy zmęczeniu, ospałości, osłabieniu koncen-tracji. Ma działanie przeciwzapalne i przeciwza-krzepowe oraz przeciwbakteryjne. Wspomaga trawienie i ma właściwości psychotropowe.Sposób użycia: 1-3 szczypty dodawać do po-traw.

Goryczka żółta korzeń (Gentiana lutea)

Zastosowanie: długotrwały ból serca, osłabie-nie serca, stan przedzawałowySposób użycia: jako przyprawa do zupy (od 2 do 4 czubków noża na talerz).

Gorysz korzeń (Radix Pencedani)

Zastosowanie: środek na gorączkę oraz scho-rzenia ze stanami zapalnymi tj. zapalenie zatok, chroniczne zapalenie oskrzeli.

Sposób użycia: nalewkę pijać przed posiłkami przez 3 dni w lekkich dolegliwościach, przy cięż-szych 5 dni. Można również podawać dzieciom (w zależności od wieku mierząc na krople lub ły-żeczki). Wieczorem wylać pozostałą część. Przygotowanie: wino przygotowuje się codzien-nie świeże. 1 łyżkę pokrojonego korzenia zalać ½ filiżanki wina. Odstawić na noc. Rano dodać do-datkowo świeże 2-5 łyżek wina i przecedzić.

Goździk (Syzygium aromaticum)

„Kiedy nasilają się objawy podagry, a człowiek często je goździki, to zawarte w nich substancje dostają się do szpi-ku i zatrzymują dalszy rozwój podagry. Jeśli komuś huczy w głowie, to powinien często jeść goździki, a poczuje się lepiej. A jeśli zaczyna się u kogoś puchlina wodna, to niech również często je goździki, a one usuną przyczynę tej choroby, tak że nie będzie się mogła dalej rozwijać.” HzB Zastosowanie: dna moczanowa, miażdżyca, bóle głowy, puchlina wodna, nadciśnienie. Sposób użycia: można żuć kilka goździków lub zażyć 2-3 tabletki goździkowe.

Herbata ze złocieniem balsamicznym i koprem włoskimSkład: złocień balsamiczny, koper włoski.Zastosowanie: osłabienie układu nerwowego, spadek nastroju.Sposób użycia: 1 łyżkę mieszanki ziołowej go-tować z 250 ml wody przez 3 minuty, przelać przez sito i pić 3-6 filiżanek dziennie przez 3-6 miesięcy.

Herbata ziołowa z koprem włoskimSkład: jabłka suszone, koper włoski, pokrzywa, lukrecja, szałwia.Zastosowanie: stosowana w celach przywróce-nia prawidłowej pracy układu trawiennego. Sposób użycia: 1-2 łyżeczki parzyć w 250ml za-gotowanej wody przez 5-8 minut.

7

Zastosowanie: płyn do włosów; zdrowie głowy i oczu.Sposób użycia: stosować jako płukankę po myciu włosów lub wetrzeć delikatnie w wilgotne włosy. Dla dobrego efektu stosować częściej niż raz w tygodniu.

Kasztany jadalne z miodemSkład: proszek z kasztanów jadalnych, miódZastosowanie: schorzenia wątroby, podwyższo-ny poziom enzymów wątrobowych; uniwersalny środek na wątrobę.Sposób użycia: jako kuracja przez 2-3 miesiące codziennie kilka małych łyżeczek.

Kawa orkiszowa z całych ziaren (kuracja)

Zastosowanie: dla pobudzenia funkcjonowania jelit i łagodny środek przeczyszczający o działaniu pozbawionym nieprzyjemnych skutków ubocz-nych.Przygotowanie i sposób użycia: Kawę orki-szową przyrządza się z całych ziaren, których nie wolno mielić. Dzień 1: 2 łyżki ziaren kawy gotować w 500ml wody przez 5 minut, następnie odcedzić. Ziarna przechowywać w lodówce. Kawa jest jeszcze bar-dzo słaba.Dzień 2: 2 łyżki ziaren kawy orkiszowej gotować w 500ml wody wraz z ziarnami z poprzedniego dnia przez 5 minut, następnie odcedzić. Ziarna przechowywać w lodówce. Kawa jest już o wiele ciemniejsza. Dzień 3: 2 łyżki ziaren gotować w 500 ml wody wraz z ziarnami z poprzednich dni przez 5 minut, odcedzić.Dzień 4-6: do każdego kolejnego dnia dodawać 2 łyżki ziaren kawy do ziaren z poprzednich dni i gotować. Można tak robić dopóki pękną pierw-sze ziarna. Wtedy należy wszystkie wyrzucić, a następnego dnia znów zacząć od początku.Do kawy można wkruszyć orkiszowy chleb. Ka-wałki chleba powinny dobrze nasiąknąć napojem.

Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis)

Zastosowanie: pomaga na smutek, melancho-lię, depresję związaną z osłabieniem wątroby. Jest przyprawą „dobrego samopoczucia”. Polecana w przypadku kaszlu, dolegliwości wątroby i płuc oraz do oczyszczania krwi. Sposób użycia: 1-3 szczypty dodawać do goto-wania potraw.

Jesion – liście (Fraxinus excelsior L.)

Zastosowanie: reumatyzm stawowy, zapalenie stawów dłoni, reumatoidalne zapalenie stawów, bóle reumatyczne. Sposób użycia: zewnętrznie jako okład: 2-3 garście suszonych liści jesionu gotować przez około 5 minut w ½ litra wody, wodę odlać a następnie w postaci kompresu przyłożyć cie-płe liście w bolące miejsca na około 1-2 godziny. Suszone liście namoczyć w wodzie na noc i do-piero wtedy ugotować.

Języcznik zwyczajny (Phyllitis scolopendrium)

Zastosowanie: stan szoku (również po opera-cji), bóle głowy i klatki piersiowej, bóle spowo-dowane powypadkowym wstrząśnieniem mózgu. Języcznik według Hildegardy jest niezastąpionym środkiem przeciwbólowym w przypadkach ura-zów mechanicznych, a także spadkiem formy fi-zycznej po przebytej traumie; wspomaga on cia-ło w pokonaniu bólu oraz przywraca prawidłowe funkcjonowanie organizmu.Sposób użycia: od 1 do 3 czubków noża przed i po jedzeniu zlizywać z ręki; w sytuacji wypadku tę samą ilość można zmieszać z ciepłą nalewką z pietruszki i miodu. W przypadku tabletek spo-żywać po 3 sztuki 3 razy dziennie.

Jodłowa woda do włosów„Zrób z popiołu jodły roztwór i myj nim głowę. To wyleczy głowę i przeczyści oczy.” HzBSkład: ług z popiołu jodły, spirytus winny, woda.

8

Produkty od A do Z

nerwica żołądka i dolegliwości żołądkowo-jelito-we na tle nerwowym. W cukrzycy może pobudzić trzustkę do produkcji insuliny.Sposób użycia: nacierać codziennie 1-2 razy serce oraz splot słoneczny. W bólach głowy, szczególnie przy wysokim ciśnieniu, można nacie-rać skronie i czoło.

Krem z fiołka zwykły (Viola odorata)

Zastosowanie: szczególnie polecany przy ato-powym zapaleniu skóry, zmianach skórnych ze stanami zapalnymi oraz do codziennej pielęgnacji.

Krem z fiołka intensywny (Viola odorata)

Skład: sok z fiołka (krem intensywny zawiera go więcej), oliwa z oliwek, tłuszcz kozi, olejek różany.Zastosowanie: cysty w tkance łącznej o charak-terze mastopatii, torbiele jajnika i tarczycy, gru-czolakowłókniaki, powiększone węzły chłonne, rak skóry, leczenie blizn pooperacyjnych, zmiany alergiczne skóry. Jest środkiem uniwersalnym po-prawiającym ukrwienie. Goi i hamuje procesy za-palne. Stosować również przy bólach głowy nacie-rając skronie, czoło oraz kark.Sposób użycia: przy bliznach smarować cien-ką warstwę na bliznę. Im starsza blizna tym dłu-żej należy stosować. Opryszczkę smarować co 2 godziny. Grzybica, żylaki, inne – 2 razy dziennie smarować zainfekowane miejsca. Torbiele: smaru-jemy skórę nad chorym narządem (tarczyca, doły biodrowe w torbielach jajników, nadłonowo w mię-śniakach).

Krem z jęczmienia „Kto ma twardą i szorstką skórę twarzy, która na wietrze łatwo się łuszczy, niech ugotuje w wodzie jęczmień i myje/smaruje delikatnie twarz tym ekstraktem (kremem z jęcz-mienia), a jego cera będzie delikatna i nabierze ładnego koloru.” HzB

Kmin rzymski (Fructus cumini)

„Dla człowieka, który ma krótki oddech i problemy z płucami, kmin jest dobry i zdrowy. SZKODZI JEDNAK TEMU, KTO MA PROBLEMY Z SERCEM, jak też każ-demu choremu człowiekowi. Człowiek zdrowy może go spożywać, ponieważ kmin rozjaśnia umysł i dodaje we-wnętrznej równowagi. Jeśli ktoś chce jeść ser, niech go je z kminem, żeby mu nie zaszkodził” HzB Zastosowanie: pomaga w alergii na zwierzęce substancje białkowe. Dla chorych na płuca i dla osób zdrowych jako przyprawa i dodatek do sera, nietolerancja na białko zwierzęce.Sposób użycia: 1-3 szczypty kminu dodać do jedzenia.

Koper włoski (Foeniculum vulgare)

Zastosowanie: dolegliwości trawienne, wzdę-cia, zgaga, bóle żołądka, nadkwasota, zapalenie żołądka, wrzody żołądka i dwunastnicy, błędy dietetyczne. Ma odczyn zasadowy, neutralizuje kwas żółciowy. Redukuje intensywny zapach z ust spowodowany niewłaściwym trawieniem. Poprawia nastrój, cerę i zapach ciała.Sposób użycia: Tabletki. 3 razy dziennie od 3-5 tabletek przed jedzeniem. W przypadku zgagi dodatkowo 3 tabletki po jedzeniu. Pić herbatę z owoców kopru. Używać sproszkowanego kopru, jako jarzynki, do gotowania potraw.

Krem choinkowy Skład: wiosenne igły, kora i drewno jodłowe, listki szałwii, majowe masło z mleka od krowy, woda.Zastosowanie: bóle żołądka i jelit, choroba trzustki, śledziony, pęcherzyka żółciowego, bóle głowy spowodowane wysokim ciśnieniem, zapale-nie zatok przynosowych, artretyzm, reumatyzm, osłabienie wegetatywnego układu nerwowego,

9

Krem z ruty zwyczajnej (Ruta graveolens)

Skład: ruta, tłuszcz niedźwiedzi, olejek różany, piołun (podany skład to oryginalna receptura św. Hildegardy, dostępne na rynku kremy mogą różnić się rodzajem użytego tłuszczu z uwagi na trudno-ści w pozyskaniu tłuszczu niedźwiedziego).Zastosowanie: bóle nerek, bóle lędzwi, wspo-magająco w nadciśnieniu. Sposób użycia: Przy dolegliwościach nerek sto-sować na rozgrzane narządy (po kąpieli, rano po przebudzeniu się, można także nagrzewać okolice nerek). W przypadku nadciśnienia krem wmasować rytmicznymi ruchami w okolice nerek, masaż wykonywać przez 10-15 minut. Podczas masażu nerki muszą być nagrzewane – można w tym celu usiąść przy kominku lub stosować lampy z czerwonym światłem. Masaż wykonywać co 3 dni przez 10 dni, pozwoli to na trwałe obniże-nie ciśnienia.

Krem z wawrzynu szlachetnego (Laurus nobilis)

Skład: wyciąg z wawrzynu (z korzenia, kory i liści drzewa laurowego), łój.Zastosowanie: bóle w klatce piersiowej, plecach lub lędźwiach, bóle mięśni i stawów, kolka żółcio-wa, bóle głowy. Sposób użycia: doraźnie w miejscu bólu wetrzeć krem.

Krem ze złocieniem maruna (pot. wrotyczowy) (Chrysanthemum parthenium) „Złocień ma w sobie łagodny sok i działa na wnętrzności jak łagodna maść. Jeśli ktoś ma kłujące bóle, to niech się w tym miejscu nasmaruje, a zostanie wyleczony.” HzB

Skład: sok ze złocienia, masło, łój z jelenia.Zastosowanie: dolegliwości miesiączkowe, kłu-jące bóle, bóle przedmiesiączkowe, bóle wnętrz-ności, skurcze, bóle brzucha, kolka, kolka jelitowa, (przewlekłe) zapalenie wyrostka robaczkowego, problemy z trzustką, mięśniaki.

Skład: wyciąg z jęczmienia, oliwa z oliwek tłoczo-na na zimno, olejek migdałowy, wyciąg z kwiatów róży w organicznym spirytusie winnym, olej sło-necznikowy, prawdziwy eteryczny olejek różany, prawdziwy eteryczny olejek z geranium, prawdzi-wy eteryczny olejek z szałwii, witamina E.Zastosowanie: sucha lub szorstka skóra.Sposób użycia: Rano i wieczorem delikatnie wklepać w skórę twarzy.

Krem z liści drzewa oliwnego„Jeśli dolega komuś w sercu, w plecach, w boku lub w okolicy nerek (lędźwie, krzyż) reumatyzm (dna), to niech się tam nasmaruje. Maść ta wchłonie się w jego skórę jak podgrzany tłuszcz w młode drewno, a wtedy poczuje się lepiej.” HzBSkład: liście i kora drzewa oliwnego, łój z jelenia, smalec wieprzowy.Zastosowanie: choroba reumatyczna serca, reu-matyzm, dna, bóle krzyża, schorzenia dysku, bóle w nerkach.

Krem z macierzanki Skład: kozi tłuszcz, sproszkowana macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum).Zastosowanie: sucha, popękana skóra, egzemy, trądzik, wysypki, swędzenie i łuszczyca. Substan-cje zawarte w macierzance pielęgnują skórę, usu-wają z niej zanieczyszczenia, których źródłem jest błędna i uboga dieta. Cennym uzupełnieniem jest stosowanie macierzanki jako przyprawy.Sposób użycia: wcierać dotknięte infekcją miej-sca kilka razy dziennie.

Krem z piołunu Skład: sok z piołunu, łój jelenia, szpik kostny jele-nia, tłuszcz wołowy.Zastosowanie: zapalenie stawów dłoni, bóle reu-matyczne, bóle stawu biodrowego, kolan i pleców.Sposób użycia: Kilka razy dziennie smarować bolące stawy.

10

Produkty od A do Z

Sposób użycia: smarować podbrzusze zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub w bolesnym miejscu.

Krwawnik (Achillea millefolium Herba)

Zastosowanie: w gojeniu ran. Stosuje się go również jako „obstawienie” przed operacjami. Sposób użycia: kilka razy dziennie zażywać 1-2 szczypty sproszkowanego krwawnika, najlepiej dodając do herbaty z kopru włoskiego lub 4 razy dziennie 3 tabletki rozgryźć i popić ciepłą wodą. Nie gotować. Jako „zabezpieczenie operacyjne” zażywa się go 10 dni przed i 10 dni po zabiegu.

Lilia mieczolistna (Iris Germanica)

„Lilia jest delikatna i przyjemna dla skóry.” HzB

Lilia – dezodorantSkład: wyciąg alkoholowy z kosaćca, prawdziwe olejki eteryczne. Zastosowanie: skóra wrażliwa, podrażniona, wymagająca lekkiego odświeżenia oraz delikatnej pielęgnacji i regeneracji. Olejki eteryczne zawarte w dezodorancie nadają mu lekką, kwiatową nutę, a zastosowany na skórę – nie zaburza jej natural-nych funkcji. Ma łagodne działanie perfumujące.Sposób użycia: jako zapach w pomieszczeniu lub pielęgnacja i odświeżanie skóry.

Lilia – krem„Jeśli ktoś ma na twarzy twardą lub guzowatą skórę, lub je-śli kolor skóry jest nieładny, to niech myje (smaruje) często twarz sokiem z liści kosaćca, wtedy skóra będzie przyjem-na, a cera nabierze ładnego koloru.” HzBSkład: sok z liści lilii (Iris Germanica), olejek ylang ylang (cananga odorata flower oil – olejek z kwia-tu jagodlinu wonnego) i olejek z pelargonii, ole-jek migdałowy, oliwa z oliwek tłoczona na zimno,

masło shea, emulgator roślinny, masło kakaowe, alkohol tłuszczowy, olejki eteryczne, witamina E.Zastosowanie: krem lekko nawilża i zmniejsza łojotok w przypadku skóry tłustej. Cenny sok z liści lilii nadaje skórze gładkość i piękno. Poleca-ny jako krem na dzień.

Liliowa woda do twarzy (Tonik liliowy)

Skład: sok z liści lilii, woda różana, wyciąg z kwia-tów róży w organicznym spirytusie winnym, praw-dziwy eteryczny olejek różany.Zastosowanie: łagodna pielęgnacja i delikatne oczyszczanie skóry podrażnionej.Sposób użycia: Codziennie rano i wieczorem na-leży delikatnie przemywać skórę twarzy tonikiem, a następnie zastosować krem odżywczy na dzień/na noc.

Lukrecja – korzeń (Radix Glycyrrhiza glabra)

Zastosowanie: depresja, agresja, histeria; roz-wesela, polepsza trawienie; ważna przyprawa ku-chenna.Sposób użycia: 1-3 szczypty zmieszać z jedze-niem. Spożywać w dowolnej postaci tj. jako herba-ta, proszek dodawany do jedzenia lub w surowej postaci.Środki ostrożności: przeciwwskazana u pacjen-tów z nadciśnieniem tętniczym i niskim poziomem potasu.

Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum)

Zastosowanie: wysypka, trądzik, wrzody, atopo-we zapalenie skóry, do oczyszczania krwi. Pomaga przy kłopotach z pamięcią. W koncepcji Hildegar-dy to zioło „dermatologiczne”. Sposób użycia: dodawać kilka szczypt sproszko-wanej macierzanki do zup, warzyw, mięsa. Należy jej często używać i zawsze zagotować z potrawą. W schorzeniach skóry gotować z burakami i czę-sto spożywać.

11

Produkty od A do Z Mieszanka bluszczyka kurdybanka z lubczykiem ogrodowymZastosowanie: opuchnięte gruczoły szyjne, opuchnięta tarczyca, bolące i opuchnięte żyły szyjne.Sposób użycia: 1 łyżkę stołową mieszanki zio-łowej zalać 1 filiżanką wody i gotować przez 5 minut, odcedzić. Zioła rozłożyć na lnianej/ba-wełnianej chustce i owinąć nią szyję. Ułożyć na niej przeźroczystą folię, tak by utrzymać wilgotne ciepło. Jeśli skóra na szyi jest delikatna, wówczas wcześniej należy posmarować ją masłem lub kre-mem fiołkowym. Kompres powinien sięgać aż po nasadę uszu. Stosowanie kompresu: Pierwszy tydzień – 2x. Drugi tydzień – 3x. Trzeci tydzień – 4x. Czwarty tydzień – 5x. Jeśli jest nadal taka potrzeba, można stosować kompresy codziennie.

Mieszanka imbiru i mąki fasolowejSkład: imbir, mąka fasolowa, babka płesznik, sok z farbownika lekarskiego.Zastosowanie: problemy z trawieniem, zaparcia. Ma łagodne działanie przeczyszczające. Sposób użycia: 2 razy dziennie 2 tabletki przed posiłkami i 2 tabletki po posiłkach.

Mieszanka chrzanu z galgantem „Gdy chrzan jest zielony, wysusz go na słońcu i dodaj równą porcję proszku z galgantu. Kto ma bóle w sercu, niech je ten proszek przed posiłkiem i po posiłku, a będzie czuć się lepiej. A kto cierpi na płuca, niech pije ten proszek roz-puszczony w ciepłym winie lub w ciepłej wodzie przed je-dzeniem i po, a będzie uzdrowiony.” HzBSkład: chrzan mielony, mielony korzeń galgantuZastosowanie: dolegliwości sercowe (bóle), bóle płuc.Sposób użycia: na bóle serca: 2-3 szczypty po posiłku jako dodatek do chleba przez pierwszy tydzień, a przed jedzeniem w drugim tygodniu. Przez dłuższy czas: 2 razy po jednej szczypcie po posiłku, 1 szczypta na chleb przed posiłkiem. Na bóle płuc: 3 szczypty proszku rozpuścić

w ciepłym winie lub w ciepłej wodzie i pić aż do wyleczenia. Uwaga: w pierwszych dniach stoso-wać nieco mniejszą dawkę. Wątłe osoby powinny zasadniczo przyjmować mniejsze ilości.

Mieszanka kminu rzymskiego z pieprzemZastosowanie: biegunka, czerwonka, krwawy stolec, choroba Leśniowskiego-Crohna.Sposób użycia: 2 czubki noża mieszanki spo-żywać z żółtkiem. Przy zwyczajnej biegunce wystarczy raz, w ciężkich przypadkach 2-3 razy dziennie. Przy ciężkich schorzeniach jelit warto stosować kilka tygodni, a nawet miesięcy 1-2 razy dziennie. Przygotowanie: żółtko zostawić w połowie skorupki. Dodać 2 czubki noża mieszanki kminu z pieprzem (tzw. mieszanka na biegunkę). Skorup-kę z żółtkiem i mieszanką umieścić nad ogniem. Mieszać od czasu do czasu np. wykałaczką. Spo-żyć na kawałku chleba orkiszowego.

Mieszanka „na żołądek” z korzeniem lukrecji gładkiejSkład: korzeń lukrecji, korzeń paproci, mąka or-kiszowa.Zastosowanie: wrzody żołądka i dwunastnicy, zapalenie żołądka, bóle brzucha, choroby trzustki, wątroby i dróg żółciowych. Ta śniadaniowa „pap-ka” pozwala w krótkim czasie wyleczyć wrzody żołądka i jelit, a spożywana wiosną i jesienią zapo-biega otwieraniu się starych wrzodów. Sposób użycia: 1 łyżeczkę mieszanki dosypać np. do rannej kaszy dodając 1 łyżeczkę mąki kasz-tanowej, po czym zagotować. Stosować przez 4-6 tygodni.

Mieszanka piołunu i werbenyZastosowanie: bóle zębów, ropiejące ogniska zębowe, bóle fantomowe po leczeniu zębów, sta-ny zapalne w jamie ustnej. Proszek uśmierza bóle

12

Mieszanka z bertramemSkład: korzeń bertramu, korzeń imbiru, czarny pieprz.Zastosowanie: zaburzenia krążenia w kończy-nach dolnych, skurcze nóg, rwa kulszowa, reu-matyzm, miażdżyca. Mieszanka z bertramem usprawnia krążenie krwi, dzięki czemu zmniejsza ból towarzyszący odrętwieniu i skurczom kończyn dolnych. Sposób użycia: 3 razy dziennie 3 tabletki do posiłków, rozpuszczone w kieliszku wina pietrusz-kowego lub 3 razy dziennie 2-3 czubki noża mie-szanki przed jedzeniem – z kieliszkiem likierowym wina pietruszkowego.

Mieszanka z biedrzeńcemSkład: kminek, biały pieprz, biedrzeniec.Zastosowanie: nudności, choroba lokomocyjna, wymioty w czasie ciąży, złe samopoczucie po che-mioterapii. Mieszanka nadaje się do stosowania zarówno u dzieci jak i niemowląt.Sposób użycia: 2-3 razy dziennie pół łyżeczki mieszanki jeść z chlebem.

Mieszanka z bodziszkiemSkład: bodziszek ziele, mięta polej, ruta.Zastosowanie: słabe serce, nadwrażliwość emocjonalna, płaczliwość. Mieszanka z bodzisz-kiem nie tylko wzmacnia i przywraca prawidłowe ukrwienie serca, ale również wykazuje właściwości rozweselające, zatem zaleca się ją każdemu, kto cierpi na smutek wywołany dolegliwościami serco-wymi.Sposób użycia: przed i po posiłku (południo-wym) 2-3 czubki noża mieszanki zjeść z chlebem.

Mieszanka z imbiremSkład: imbir, sproszkowany galgant, ostrzyż (cy-twar) plamisty.

Produkty od A do Z

zębów spowodowane ww. stanami. Najczęściej ból mija natychmiastowo, a po kilku dniach ogni-sko zapalne się uspokaja. Sposób użycia: 1 łyżkę mieszanki ziołowej goto-wać w winie przez 1-3 minuty, następnie przelać przez sito. Otrzymaną ciepłą mieszankę położyć jako kompres na miejsce zapalne i trzymać przez 30-60 minut. Powtarzać 1-2 razy dziennie przez 3-5 dni.

Mieszanka przypraw do ciasteczek dodających energii„Z tej mieszanki, drobno zmielonej mąki i wody zrób cia-steczka i jedz je często. To uspokoi gorzkość twojego ser-ca i ducha, otworzy serce i zmysły, polepszy głos, oczyści narządy zmysłu, zredukuje w tobie wszystkie niewłaściwe soki, polepszy skład krwi i sprawi, że będziesz sprawniej-szy.” HzB Skład: cynamon, gałka muszkatołowa, goździki. Zastosowanie: zaburzenia koncentracji, przy-gnębienie, zmęczenie, ospałość; oczyszczanie krwi, odtruwanie, na dobrą krew; uniwersalny środek na nerwy; spożywa się codziennie kilka ciasteczek.Przepis: 100 g mieszanki, 1 kg mąki orkiszo-wej, 500 g masła, 300 g brązowego cukru i 4 jajka. Ciasto zagnieść, rozwałkować cienko, wyciąć ciastka i piec w temperaturze około 190°C aż się zarumienią.Sposób użycia: codziennie kilka ciasteczek.

Mieszanka ruty i szałwiiZastosowanie: słabe trawienie, zgaga, wrzód dwunastnicy, bóle żołądka wywołane nadkwasotą.Sposób użycia: Po jedzeniu, gdy pojawi się ból żołądka bądź uczucie ucisku, zażyć szczyptę mie-szanki, posypując ją wcześniej kilkoma ziarnami soli z chlebem.

13

Produkty od A do Z Zastosowanie: bóle żołądka, niestrawność, wrzody żołądka i dwunastnicy, zapalenie jelita grubego. Sposób użycia: 1-3 szczypty proszku dodać do 1 kieliszka likierowego wina i pić po jedzeniu i przed snem.

Mieszanka z jastrzębcem „Spożywany jastrzębiec wzmacnia serce i redukuje niewła-ściwe soki, które zostają nagromadzone w jednym miejscu organizmu. Ale jeśli ktoś chce go jeść, powinien dodać trochę dyptamu, galgantu lub ostryżu.” HzBSkład: jastrzębiec (Hieracium pilosella), korzeń dyptamu (Dictamnus albus-Radix), korzeń galgan-tu (Alpinia officinarum-Radix).Zastosowanie: chorobliwie zawyżony poziom tłuszczów we krwi (cholesterol, trójglicerydy), miażdżyca, zakrzepica, udar mózgu, zaburzenia ukrwienia i przemiany materii, nadciśnienie.Sposób użycia: 2 razy dziennie 2-3 czubki noża (2-3 tabletki) do jedzenia lub z kieliszkiem nalewki z pietruszki i miodu.

Mieszanka z korzeniem dziewięćsiłu (Radix Carlinae acaulis)

Skład: dziewięćsił, bertram, cynamon.Zastosowanie: uniwersalny środek na wzmoc-nienie osób chorych i zdrowych. Hildegarda pisze: „Zażywaj ten proszek, a nie będziesz miał żadnej poważnej lub długotrwałej choroby aż do śmierci. Niech żaden człowiek tego proszku nie unika, po-nieważ ten, kto go je codziennie będąc zdrowym, nie będzie długo leżał w łóżku będąc chorym. A kto jest chory i go spożywa, ten wyzdrowieje.”Sposób użycia: codziennie 1-2 czubki noża z chlebem, ciepłym winem lub zupą.

Mieszanka z kozieradką pospolitąSkład: biały pieprz, kmin rzymski, nasiona kozie-radki (Trigonella foenum-graecum).

Zastosowanie: dolegliwości serca, ból serca, leczenie uzupełniające po zawale. Kozieradka za-wiera hormonopodobne steroidy typu diosgeminy i dioscyny, które poprawiają poziom hormonów w organizmie i jako prekursorzy endogennego kortyzolu mają działanie przeciwzapalne. Kozie-radka, jak udowodniono, obniża podwyższony poziom cholesterolu, dzięki czemu chroni przed arteriosklerozą. Sposób użycia: 3 razy dziennie posypywać 1-3 szczyptami proszku lub granulatu chleb i zjadać po posiłkach.

Mieszanka z nasionami seleraSkład: nasiona selera, ruta zwyczajna, gałka muszkatołowa, goździki, ziele skalnicy.Zastosowanie: reumatyzm, zapalenie stawów, artroza, choroba Parkinsona, leczenie ognisk za-palnych. Sposób użycia: 1-3 razy dziennie 1 łyżeczką mieszanki posypywać chleb lub stosować 3 razy 1-3 tabletek. W przypadku choroby Parkinsona leczenie trwa od 3-6 miesięcy.

Mieszanka z pelargonią Skład: ziele bodziszka cuchnącego (Geranium robertianum herba), korzeń bertramu, nasiona gałki muszkatołowej (Semen Myrystica Fragrans). Tabletki zawierają dodatkowo sól kamienną.Zastosowanie: grypa wirusowa, bóle serca po grypie, ochrona mięśnia serca przed toksynami wirusów. Najlepiej zastosować przy pierwszych oznakach przeziębienia lub grypy. Bóle głowy spowodowane przeziębieniem.Sposób użycia: jako środek nasercowy w przy-padku serca osłabionego po grypie 1-3 szczypty na chleb lub na sucho np. tabletki. Przy przezię-bieniach 1 łyżeczkę zagotować w szklance wina lub wodzie przez 3 minuty i wypić. W bólach głowy w związku z grypą zażyć tabletkę. Tabletki: 3 razy dziennie 3 tabletki.

14

Przygotowanie: gotową mieszankę ziół wsypać do 1 kg ugotowanych na miękko gruszek, dodać 6 łyżek odszumowanego miodu. Przełożyć do słoiczków i przechowywać w lodówce.

Mieszanka ze złotemZ powodu rozbieżności w polskiej literaturze na temat kuracji złotem wg św. Hildegardy, zwróci-liśmy się do Pani Profesor Małgorzaty Kowalew-skiej (laureatki Indywidualnej Nagrody MNiSW za książkę „Bóg – Kosmos – Człowiek w tworczości Hildegardy z BIngen”) – o przetłumaczenie i ana-lizę fragmentu oryginalnej, łacińskiej wersji dzieła „Physica”. Przedstawiamy kurację z komentarzami Pani Profesor. Skład: ok. 2g** czystego, naturalnego i sprosz-kowanego złota.Zastosowanie: raz w roku kuracja dla zachowa-nia zdrowia; dna moczanowa; reumatyzm; zapa-lenie wielostawowe; nieżyt żołądka; podatność na grypę.Sposób użycia: 1 dzień - upiec ciastko/-a z prze-pisu poniżej, zjeść rano, na czczo2 dzień – upiec ciastko/-a, zjeść rano, na czczo3 dzień – upiec ciastko/-a, zjeść rano, na czczo.Przepis na 1 porcję ciastka/ciastek ze złotem (każdego z 3 dni kuracji przygotujemy taką porcję na nowo):Mąka orkiszowa* – 1 garstka Złoto – (jak najczystsze, 24-karatowe) – 0,57g/ 0,72g**WodaWszystkie składniki zagnieść i upiec ciastko.

*początkowo św. Hildegarda używa słowa „far/ farris” – co można przetłumaczyć jako: orkisz, mąkę orkiszową, trociny orkiszowe, okruchy chleba (czyli orkiszową bułkę tartą). Natomiast w dalszej części dzieła używa słowa „far-rina”, które jednoznacznie wskazuje na mąkę.

Produkty od A do Z

Mieszanka z paprotką zwyczajną Skład: korzeń z paproci zwyczajnej (67%), szałwia.„Jeśli ktoś ma chore wnętrzności, to niech je ten proszek, a on zredukuje niewłaściwe soki, mianowicie wtedy, kiedy ktoś jest szczupły i nie bardzo chory. Ale jeśli ktoś jest bar-dzo chory, to niech zagotuje wino z miodem, przecedzi je przez chustę i odstawi, żeby ostygło. Następnie niech wsypie do niego trochę proszku i je pije. To zredukuje niewłaściwe soki i przywróci mu siły.” HzB Zastosowanie: zbytnia szczupłość przy dolegli-wościach wnętrzności, osłabienie wnętrzności.Sposób użycia: w stanach osłabienia, przy ob-niżonej wadze ciała spożywać proszek z ciepłym winem i miodem. U osób bez niedowagi mających bóle w trzewiach i osłabiony organizm spożywać samą mieszankę kilka razy dziennie do momen-tu ustąpienia objawów. Nie zaleca się spożywać proszku profilaktycznie, może to osłabić zdrowy organizm.

Mieszanka z wszewłogą do musu gruszkowegoSkład: korzeń wszewłogi górskiej (Meum atha-manticum), galgant, lukrecja, cząber ogrodowy.Zastosowanie: jest środkiem oczyszczającym i usuwającym złogi; czyszczenie żołądka i jelit z niestrawionych resztek pokarmu, infekcja grzy-bami jelitowymi. Hildegarda określa go, jako „lek cenniejszy od złota, gdyż uwalnia jelita od ich „pleśni”, grzybów, patogenów chorobotwórczych i ich toksyn, odpowiedzialnych za powstawanie chorób autoimmunologicznych. Niemieccy leka-rze stosują ten produkt przy sanacji jelit i w rege-neracji flory jelitowej. Sprawdził się wielokrotnie w usuwaniu migreny. Zażywa się go tak długo aż ataki migreny osłabną lub znikną.Sposób użycia: rano na czczo 1 łyżeczkę, po obiedzie 2 łyżeczki, przed snem 3 łyżeczki.

15

Produkty od A do Z **Św. Hildegarda wskazuje ilość złota potrzebną do wy-pieku ciastka równą wadze jednego obola. Obol był mo-netą używaną w wielu regionachświata i w zależności od pochodzenia, waga tej monety była różna: 0,32g/ 0,57g/ 072g. Profesor Małgorzata Kowalewska sugeruje, że naj-bardziej adekwatnymi wartościami w tym wypadku byłyby: 0,57g lub 0,72g.

Mięta kędzierzawa (Mentha crispa)

Zastosowanie: zaburzenia trawienia, zapalenie żołądka. Mięta kędzierzawa bogata jest w garb-niki, gorycze i witaminę C oraz polecana jest jako środek wspomagający trawienie.Sposób użycia: dodawać do zup i sosów zioło-wych, sałatek oraz potraw mięsnych. Miętę należy gotować razem z potrawami.

Mięta nadwodna (Mentha aquatica)

Zastosowanie: nadwaga, uczucie pełności, wzdęcia, skurcze żołądka i zaburzenie trawienia. Mięta nadwodna przywraca prawidłowe funkcjo-nowanie układu trawiennego; pozwala strawić za-legający w jelitach posiłek, a także daje uczucie ulgi po spożyciu zbyt obfitego dania. Sposób użycia: spożywać na surowo bądź w formie gotowanej z potrawami. Ważna przypra-wa kuchenna.

Mięta polej (Mentha pulegium)

Zastosowanie: nieżyt i zapalenie żołądka, niedo-kwasota, zapalenie jelita grubego, odbijanie, zga-ga. Regeneruje pracę jelit i wspomaga trawienie. Pomaga w zapaleniu pęcherza, dolegliwościach wątroby i pęcherzyka żółciowego.Sposób użycia: dodawać 1-3 szczypty do posił-ków. Przy intensywnym zapachu ciała spożywać przez 3 miesiące łyżkę miodu z miętą polej przed obiadem i kolacją.

Miodunka plamista (Pulmonaria officinalis)

Zastosowanie: rozedma płuc, kaszel oskrzelowy, astma. Sposób użycia: napar z ziela miodunki: 2 łyżki ziela zalać 2 szklankami wrzącej wody. Odstawić na 10 minut pod przykryciem. Herbatę z miodun-ki pić na czczo i po jedzeniu; w ramach kuracji przez pół roku.

Morwa – liście (Morus nigra)

„Jeśli ktoś ma swędzącą wysypkę/świerzb, to niech zago-tuje w wodzie liście z morwy i niech się w tym kąpie lub niech się obmyje tą wodą podczas kąpieli parowej. Niech robi to często, a jego skóra zostanie wyleczona.” HzBZastosowanie: wysypki, atopowe zapalenie skó-ry, swędzące alergie i świerzb.Sposób użycia: garść liści morwy gotować przez 3 minuty w 250 ml wody. Następnie odcedzić. Otrzymaną wodą morwową należy myć swędzące miejsca na skórze. Ciepły kompres z liści można przyłożyć do rany na ok. 1 godzinę. Po wyschnię-ciu powtórzyć czynność.

Morwa liście – kremSkład: wyciąg z liści morwy, oliwa z oliwek, olejek migdałowy, masło kakaowe, masło shea, witamina E.Zastosowanie: skóra alergiczna, wrażliwa, ze skłonnością do wysypek. Krem łagodnie pielę-gnuje i nawilża wrażliwą i podrażnioną skórę, a wyciąg z morwy wspiera naturalną jej regene-rację i harmonizuje gospodarkę wodną. Oliwa z oliwek oraz tłuszcz masłosza chronią wrażliwe i podrażnione partie skóry, nadając jej miękkość i gładkość. Oczyszcza zanieczyszczoną skórę i jest łatwo wchłaniany.Sposób użycia: skórę delikatnie smarować kre-mem lub emulsją z morwy. Ważne: by zwiększyć tolerancję skóry prepa-rat nie zawiera substancji zapachowych (olejków eterycznych). Nie zawiera również konserwantów oraz barwników.

16

Produkty od A do Z

Nalewka dentystyczna z ługiem winoroślowymSkład: popiół z winorośli, wino.Zastosowanie: paradontoza, krwawiące dziąsła, środek pielęgnacyjny do zębów. Dostarcza natu-ralnych składników mineralnych.Sposób użycia: min. 2 razy dziennie umyć zęby nalewką. Nie płukać. Nie połykać.

Nalewka pietruszkowaSkład: ziele pietruszki zwyczajnej (Petroselinum crispum herba), ocet winny, miód, wino czerwone. Zastosowanie: wspomagający prawidłową pracę układu krążenia, w tym mięśnia sercowego. Nie-wydolność serca, osłabienie serca, serce starcze, bóle serca uwarunkowane stresem, niedokrwie-nie migdałków. Wzmacnia serce, np. po przeby-tej grypie. Daje ulgę przy wszelkich problemach z sercem, zakłóceniach funkcjonowania krwio-obiegu, bólach głowy, meteopatii, zastoju żylnym z obrzękami nóg i płuc. Wg Hildegardy wzmacnia serce, układ krążenia i śledzionę. Ma właściwości moczopędne, będące wynikiem pobudzającego działania olejków eterycznych pietruszki na nerki.Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 kieliszek li-kierowy po jedzeniu. Zalecana kuracja od 3 do 8 butelek.

Nalewka z babką płesznik „Pita na ciepło nalewka z babki leczy najsilniejsze go-rączki, rozwesela poprzez swoją słodką mieszankę, leczy i wzmacnia mózg poprzez swoje działanie chłodzące i swoją harmonię.” HzBSkład: babka płesznik (Plantago psyllium), wino.Zastosowanie: depresja (środek rozweselają-cy), alergie i silne wysypki połączone z gorączką (szkarlatyna, odra, różyczka); na wzmocnienie mózgu i trawienia.

Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 lekko podgrza-ny kieliszek likierowy.Zalecana kuracja 6 butelek (na 2-3 tygodnie ku-racji).

Nalewka z babki zwyczajnej „Babka jest ciepła i sucha. Dlatego podaj tę nalewkę temu, kto cierpi na dnę/reumatyzm, a reumatyzm odejdzie.” HzBSkład: wino, miód, sok z liści babki lancetowatej (Plantago lanceolata).Zastosowanie: dna/reumatyzm, chroniczne bóle reumatyczne.Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 kieliszek likie-rowy.Zalecana kuracja od 4 do 8 butelek (kuracja trwa-jąca od 10 dni do 3 tygodni).

Nalewka z bylicą pospolitą„Jeśli ktoś ma bóle po jedzeniu lub piciu, to niech gotuje i spożywa razem z potrawami mięsnymi, smalcem (pieczo-nym), jarzynami lub innymi dodatkami dla złagodzenia by-licę. To likwiduje ropienie wywołane przez potrawy lub na-poje. Sok bylicy jest bardzo przydatny, a kiedy się ją spoży-wa po ugotowaniu lub jako mus, to leczy chore wnętrzności i ogrzewa chory żołądek.” HzBSkład: sok z bylicy (Artemisia vulgaris), wino.Zastosowanie: wrzody żołądka i dwunastnicy, błędy dietetyczne, cukrzyca, zapalenie błony ślu-zowej/nieżyt żołądka, zgaga, wrażliwość żołądka, sanacja jelit.Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 kieliszek likie-rowy po posiłkach.Zalecana kuracja od 2 do 6 butelek (kuracja trwa-jąca od 5 do 16 dni).

Nalewka z dyptamem (Dictamnus albus)

Skład: korzeń dyptamu, ocet winny, miód, woda.„Jeśli w człowieku zaczyna rosnąć kamień (pęcherza), to niech sproszkuje dyptam i je ten proszek często z chlebem pszennym, a to zatrzyma dalszy rozwój kamienia. Jeśli ka-mień jest już rozrośnięty, to niech doda ten proszek do octu (winnego) zmieszanego z miodem i pije to często na czczo, a kamień (pęcherza) zostanie rozbity.” HzB

17

Produkty od A do Z Zastosowanie: kamienie w pęcherzyku żółcio-wym.Sposób użycia: pić 60ml dziennie na czczo. Przed użyciem wstrząsnąć butelką.

Nalewka z dziewanny Skład: kwiat dziewanny (Verbasci herba), owoce i ziele kopru włoskiego, wino białe. Zastosowanie: pomaga przy chrypce, proble-mach ze strunami głosowymi oraz przy silnym obciążeniu aparatu głosowego, zapaleniu krtani. W ziołolecznictwie dziewanna należy do najważ-niejszych roślin odśluzowujących.Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 kieliszek likie-rowy.

Nalewka z fiołkaSkład: ziele fiołka wonnego (Viola odorata), gal-gant, korzeń lukrecji (Glycyrrhiza glabra), wino czerwone. Zastosowanie: wspomaga prawidłowy stan ukła-du nerwowego; pomaga na melancholię, niechęć do działania, smutek i związane z tym dolegliwo-ści z płucami, depresje związane z klimakterium. Pomaga przy braku tchu. Sposób użycia: 3 razy dziennie kieliszek likiero-wy przez 1-3 miesiące.

Nalewka z galgantem „Kto na skutek niewłaściwych soków ma bóle w plecach lub w boku, niech pije często wino z galgantem, a ból ustąpi.” HzBSkład: korzeń galgantu (Alpinia officinarum-Ra-dix), wino.Zastosowanie: bóle pleców i krzyża, kolka, pół-pasiec, uszkodzenie dysku, bóle mięśni i nerwów, nadkwaśność, dolegliwości reumatyczne.Sposób użycia: 3-4 razy dziennie 1 (lekko pod-grzany) kieliszek likierowy.

Zalecana kuracja od 2 do 8 butelek (kuracja trwa-jąca od 4 do 16 dni).

Nalewka z jałowcem „Jeśli niewłaściwe soki nie są wydzielane przez mózg (nos) i zalegają w oskrzelach, tak że tylko z trudem można wy-dychać, to należy ją pić w niewielkich ilościach, na czczo, przez dwa lub trzy tygodnie. Również po jedzeniu, aż się wyzdrowieje.” HzBSkład: korzeń bertramu (Anacyclus pyrethrum), ziele dziewanny (Verbascum thapsus), owoce ja-łowca (Juniperus communis), korzeń omanu (Inula helenium), wino.Zastosowanie: astma oskrzelowa.Sposób użycia: przez 3 tygodnie na czczo 1 kieliszek likierowy przed śniadaniem i/lub przed obiadem, potem przez 2 tygodnie 1 kieliszek po obiedzie.Zalecana kuracja 7 butelek (kuracja trwająca 5 tygodni). W razie potrzeby można kurację powtó-rzyć.

Nalewka z jeżyną (Folia-Rubus fruticosus)

Skład: miód, bertram (Radix –Anacyclus pyrethrum), hyzop (Herba – Hyssopus officinalis), liście jeżyny (Folia – Rubus fruticosus), lebiodka pospolita (Herba – Ori-ganum vulgare), wino.Zastosowanie: zaflegmienie, przewlekły kaszel, zapalenie oskrzeli, chrypka, schorzenia płuc, mu-kowiscydoza. Olejki eteryczne w nalewce zapew-niają działanie rozkurczowe, przeciwzapalne i wy-krztuśne. Najważniejszy w medycynie Hildegardy środek usuwający śluz.Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 kieliszek likie-rowy po posiłku. Zalecana kuracja nalewką z je-żyn: 4-6 butelek.

Nalewka z języcznika Skład: ziele języcznika (Scolopendrium phyllitis), pieprz długi (Piper longum), kora cynamonu (Cin-namomum ceylanicum), wino, miód pszczeli.

18

Nalewka z korzenia obrazków plamistychSkład: korzeń obrazków plamistych (Arum macu-latum), wino.Zastosowanie: melancholia, depresje, wahania nastroju, bezsenność. Sposób użycia: 2-3 razy dziennie kieliszek likie-rowy ok. 25ml.

Nalewka z lawendą „Dzika lawenda jest ciepła i sucha, a jej ciepło jest zdro-we. Jeśli ktoś zagotuje lawendę spika w winie i będzie pił to letnie wino często, to złagodzi dolegliwości wątroby, płuc i w klatce piersiowej. Wzmocni to też jego zdolność poznawczą i zmysł kombinacyjny.” HzBSkład: lawenda (Lavandula), wino.Zastosowanie: na orzeźwienie ducha (zdolność poznawcza i zmysł kombinacyjny), duszności przy dolegliwościach wątroby, płuc i w klatce piersio-wej, obniżona przepona, schorzenia wątroby.Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 (lekko pod-grzany) kieliszek likierowy.Zalecana kuracja od 2 do 6 butelek (kuracja trwa-jąca od 5 do 16 dni).W przypadku stenokardii lub zastoju w płucach (z wodą lub bez) należy zrobić kurację trwającą co najmniej dwa miesiące).

Nalewka z liści brzoskwini„Jeśli ktoś ma nieświeży oddech, to niech pije ją często po jedzeniu i na noc. To nada oddechowi przyjemny zapach i usunie z głowy i z klatki piersiowej ropę.” HzBSkład: miód, liście brzoskwini (Prunus persica), lukrecja, pieprz, wino.Zastosowanie: nieświeży oddech, ropienie, rop-ne zapalenie oskrzeli, ropień płuca, ropień zatok, ropne zapalenie ucha środkowego.Sposób użycia: 2 razy dziennie 1 kieliszek likie-rowy po obiedzie i wieczorem (dobrze wymieszać ze śliną).Zalecana kuracja od 2 do 8 butelek (kuracja trwa-jąca od 4 do 16 dni); przy uporczywym zapachu z ust kuracja może trwać do 2 miesięcy.

Produkty od A do Z

Zastosowanie: oczyszcza gruntownie organizm, szczególnie wątrobę i płuca, zaburzenia regulacji hormonalnej. Przewlekłe zapalenie oskrzeli, chro-niczny kaszel wątrobowy, astma z towarzyszącymi jej dolegliwościami wątroby, zaburzenia metabo-lizmu wątroby i regulacji hormonalnej przy scho-rzeniach jajników i okolic podbrzusza, endome-triozie, upławach, zaburzeniach funkcji tarczycy i trzustki.Sposób użycia: przez pierwszy tydzień: 1 kie-liszek likierowy 3 razy dziennie po posiłku. Od drugiego do 6-8. tygodnia kieliszek przed i po jedzeniu. Zalecana kuracja 4 butelki.

Dostępny zestaw przypraw do przygotowaniu na-lewki z języcznikiem.

Języcznik – zestaw przyprawSkład: ziele języcznika (12g), cynamon (40g), pieprz długi (10g).Przepis na eliksir z języcznika: języcznik za-gotować w 2l wytrawnego wina, gotować przez 5 minut. Dodać 200g odszumowanego miodu i ponownie zagotować. Następnie wyspać pieprz i cynamon i zagotować. Przelać przez sito.

Nalewka z koprem włoskim „Po tabletkach z kozieradki należy ją pić przed i po jedze-niu przy bólach serca.” HzBSkład: wodnisty ekstrakt ziołowy z korzenia lu-krecji (Radix Glycyrrihiza glabra), owocu kopru włoskiego (Foeniculum vulgare), miód i cukier trzcinowy.Zastosowanie: bóle serca, kuracja serca.Sposób użycia: 2-3 razy dziennie 1 kieliszek li-kierowy przed i po jedzeniu.Zalecana kuracja od 4 do 8 butelek (kuracja trwa-jąca od 8 do 16 dni).

21

Zalecana kuracja wynosi od 2 do 6 butelek (kura-cja trwająca od 1 do 3 tygodni). Nalewkę stosuje się do 2 miesięcy

Nalewka z ostryżem „Jeśli któreś części ciała drżą, tak że traci się nad nimi panowanie, to powinno się pić tę nalewkę o letniej tempe-raturze, a panowanie nad ciałem wróci.” HzBSkład: miód, korzeń ostryżu (Curcuma-Radix), korzeń galgantu (Alpinia officinarum-Radix), wino.Zastosowanie: drżenie części ciała, choroba Parkinsona.Sposób użycia: 2-3 razy dziennie 1 (lekko pod-grzany) kieliszek likierowy.Zalecana kuracja 20-30 butelek (kuracja trwająca 3 miesiące).

Nalewka z piołunuSkład: majowy piołun (Succus Artemisia absin-thium), wino czerwone, miód. Zastosowanie: uniwersalny środek w chorobach nerek i dróg moczowych, niewydolność nerek, kamienie nerkowe, piasek w nerkach, zaburzenia funkcjonowania dróg żółciowych, zapalenie pę-cherzyka żółciowego, kamienie żółciowe, usuwa-nie i zapobieganie miażdżycy, ogólne osłabienie żołądka, wzroku i dolegliwości oczu, wzmocnienie serca, zaburzenia przemiany materii, brak apety-tu, artretyzm, reumatyzm, cukrzyca starcza, pod-wyższony poziom lipidów. Cała jednostka funk-cyjna wewnętrznych dużych narządów jest lepiej ukrwiona poprzez zawartość goryczki i olejków aromatycznych w piołunie. Goryczka stymulu-je cały układ odpornościowy organizmu, piołun uwalnia znajdujące się na śluzówce przeciwcia-ła, od jamy ustnej po żołądek i jelita. Stabilizuje również pracę obciążonego nadciśnieniem serca. Ma właściwości przeciwzapalne. Lecznicze przyj-mowanie nalewki ma tak silne działanie regenera-cyjne i tak bardzo podnosi wydolność organizmu, iż Hildegarda nazwała piołun „mistrzem przeciw

Produkty od A do Z Nalewka z miętą kędzierzawą „Mięta kędzierzawa ma w sobie łagodne i ostre ciepło, lecz jest jednak nieco umiarkowana. Więc jeśli komuś dolega dna/reumatyzm, to niech ją pije rano, wieczorem i w nocy, a reumatyzm go opuści.” HzBSkład: wino, sok z mięty kędzierzawej (Mentha crispa).Zastosowanie: bóle reumatyczne, reumatyzm mięśni, nerwów i tkanek miękkich.Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 kieliszek likie-rowy rano, wieczorem i na noc.Zalecana kuracja wynosi 8 butelek (na kurację trwającą 21 dni).

Nalewka z mięty polejSkład: woda, cukier trzcinowy, ocet winny, miód pszczeli oczyszczony, sok z mięty polej (Mentha pulegium), sok z bylicy piołun (Artemisia absyn-thi), korzeń lukrecji (Glycyrrhiza gabra), galgant (Alpinia officinarium). Nie zawiera alkoholu.Zastosowanie: wzmacnia żołądek i jelita, po-prawia ukrwienie żołądka, zaburzenia ukrwienia oczu związane ze słabością żołądka, wspomaga trawienie. Wg Hildegardy mięta polej posiada moc 15 ziół.Sposób użycia: zaleca się spożywać kieliszek likierowy 3 razy dziennie po lub pomiędzy głów-nymi posiłkami. Przy uczuciu pełności, ucisku w żołądku wypić 1-2 kieliszków likierowych.

Nalewka z miodunką „Jeśli niewłaściwe lub cuchnące soki wysyłają do mózgu gaz, który kieruje te opary dalej do płuc, to należy wy-gotować miodunkę w wodzie, po gotowaniu zostawić ją w wodzie i pić tę wodę przez tydzień. Kiedy się zużyje, należy wszystko powtórzyć.” HzBSkład: miodunka plamista (Pulmonaria officinalis), wino.Zastosowanie: obrzęk płuc, kaszel, duszności.Sposób użycia: raz dziennie 1 kieliszek likierowy przed jedzeniem.

19

20

Produkty od A do Z

wszelkim stanom wyczerpania”. Przed rozpoczę-ciem kwitnięcia traw i pojawieniem się alergii na pyłki, już zimą można zażywać nalewkę, dzięki czemu błony śluzowe staną się lepiej ukrwione, a wrażliwość na białka pyłków ulegnie znacznemu obniżeniu. Substancje gorzkie w piołunie, podob-nie jak w dyptamie, pobudzą śluzówki do sekrecji, dzięki czemu z naczyń usuwane są złogi, co chro-ni przed arteriosklerozą.Sposób użycia: Zalecana kuracja wzmacniająca od maja do października (8 butelek). Co trzeci dzień na czczo 1 kieliszek likierowy (ok. 20 ml) nalewki z piołunu. Dzieci – odpowiednio mniejsze ilości – od 1 łyżeczki do 1łyżki.Katar sienny – kurację rozpocząć już zimą przed okresem pylenia. Przy mocnych stanach zapalnych pić codziennie po łyku aż do zniknięcia sympto-mów.

Nalewka z rzęsy wodnejSkład: rzęsa wodna (Lemna minor), pięciornik ku-rze ziele (Potentilla erecta), gorczyca polna (Sina-pis alba), przytulia właściwa (Gallium verum), wro-tycz pospolity bez kwiatów (Tanacetum vulgare succus), pieprz biały (Piper album), korzeń imbiru (Zingiber officinale), kora cynamonu cejlońskiego (Cinnamonum ceylanicum), szałwia (Salvia offici-nalis succus), sok z bulwy kopru włoskiego (Fo-eniculum vulgare Succus), miód, wino czerwone. Zastosowanie: wzmacnia układ odpornościowy, pobudza obronę organizmu, oczyszcza organizm ze złych soków, toksyn środowiskowych i złogów metabolitów. Stan przednowotworowy (bóle serca, reumatyczne, dolegliwości żołądkowo-jelitowe), profilaktyka nawrotów nowotworowych i chorób z autoagresji. Można stosować w nawracających przeziębieniach i infekcjach grypowych. Pomaga w przywróceniu wewnętrznej równowagi płynów fi-

zjologicznych oraz dla wzmocnienia endogennych sił witalnych. Kora cynamonu wpływa pozytywnie na metabolizm glukozy i tłuszczy, substancje za-warte w koprze wspierają żołądek, jelita i procesy trawienne, a dziko rosnąca rzęsa wodna ma zdol-ności wiązania związków organicznych i metali ciężkich. Rzęsa wodna zawiera cenne flawonoidy będące wymiataczami wolnych rodników, kwasy cy-klopentanowe o właściwościach przeciwzapalnych podobnych działaniu prostaglandyn, pomocne w stanach zapalnych i w reumatyzmie. Pięciornik kurze ziele ma właściwości przeciwzapalne, anty-alergiczne, przeciwwirusowe, immunostymulujące i indukujące interferon. Pomocny jest w zapaleniu błon śluzowych jamy ustnej, gardła, żołądka i je-lit, biegunce, zaburzeniach trawienia i osłabieniu układu obronnego.Sposób użycia: 1 kieliszek dziennie na czczo i 1 kieliszek przed snem - jako pierwszy i ostatni napój w ciągu dnia. Profilaktycznie 3 litry nalewki w ciągu roku. Pacjenci zoperowani, chorujący na raka powinni stosować go stale.

Nalewka z sokiem z wrotycza pospolitego (Succus – Chrysanthemum vulgare)

Skład: wino, sok wyciśnięty z ziela wrotyczu bez kwiatów.Zastosowanie: rozrost gruczołu krokowego, ogólne schorzenia prostaty, zapalenia moczowo-dów i pęcherza. Sposób użycia: 3-4 razy dziennie zaleca się spo-żywać kieliszek likierowy nalewki. Zalecana kuracja wynosi od 4 do 8 butelek (1-2 tygodnie). W razie potrzeby kurację powtórzyć.

Nalewka z szałwią muszkatołową (Herba Salvia sclarea)

Skład: miód, liście szałwii muszkatołowej (Herba Salvia sclarea), mięta polej ziele (Herba Mentha pule-gium), owoce kopru włoskiego (Herba Foeniculum vulgare), wino.

21

Produkty od A do Z Zastosowanie: nieżyt żołądka, wrzody żołądka, nadwrażliwość żołądka, słabe trawienie, wrzód dwunastnicy, niewydolność przewodu pokarmo-wego, brak apetytu; sanacja żołądka i jelit.Sposób użycia: 2 razy dziennie 1 kieliszek likie-rowy po jedzeniu i na noc. Polecana kuracja wyno-si od 2 do 8 butelek (kuracja trwająca od 1 do 4 tygodni, w zależności od stopnia zaawansowania choroby).

Nalewka z szantąSkład: ziele szanty zwyczajnej (Marrubium vulga-re), owoc kopru włoskiego, ziele kopru ogrodowe-go (Anethum graveolens herba), wino czerwone. Zastosowanie: na kaszel, katar, chrypkę. Poma-ga usunąć zarazki i ich trujące toksyny. Pomaga w kaszlu podczas przeziębienia i grypy oraz kasz-lu związanym z dolegliwościami wątroby. Zioła zawierają śluz, który łagodzi podrażnione śluzów-ki. Goryczka w szancie stymuluje produkcję prze-ciwciał. Olejki eteryczne działają rozkurczowo i przeciwzapalnie oraz rozrzedzają śluz, co ułatwia odkrztuszanie. Jeśli nalewka z szanty nie pomoże warto zastosować nalewkę z języcznika, która po-maga w „starszych” uszkodzeniach wątroby.Sposób użycia: 3 razy dziennie wypić pół filiżan-ki ciepłej nalewki. Dzieciom do lat 6 podaje się małą łyżeczkę kilka razy dziennie, a dzieciom do 12 roku kilkakrotnie w ciągu dnia łyżkę stołową*.* stosowanie u dzieci na podstawie doświadczeń lekarzy niemieckich i niemieckiej literatury.

Nalewka z szanty z miodem „Szanta jest ciepła, ma w sobie wystarczającą ilość soku i pomaga na różne choroby. A jeśli ktoś ma chore (słabe) i popękane wnętrzności, to niech pije ją często, a to je wyleczy.” HzBSkład: miód, szanta ziele (Marrubium vulgare), wino.Zastosowanie: słabe wnętrzności, przepuklina rozworu przełykowego, opadnięcie macicy, jelita, żołądka, nerki; ogólna sanacja jelit.

Sposób użycia: 3 razy dziennie 1 kieliszek likie-rowy po posiłku.Zalecana kuracja wynosi od 9 do 12 butelek.

Nalewka z żanklem zwyczajnym (Herba – Sanicula europaea)

Skład: miód, żankiel ziele, korzeń lukrecji (Radix Glycyrrhiza glabra), wino.Zastosowanie: dolegliwości trzewne, przewlekłe schorzenia układu żołądkowo-jelitowego, wrzody żołądka, zaburzenia trawienia, zapalenia jelit, za-burzenia gruczołów, cukrzyca.Sposób użycia: stosować 3 razy dziennie 1 kieliszek likierowy po posiłku. Zalecana kuracja nalewką z żanklem: 4-8 butelek (od 10 dni do 3 tygodni).

Olejek gronowy Skład: sok z winorośli, oliwa z oliwek.Zastosowanie: bóle uszu, bóle głowy, neuralgie nerwu twarzowego i trójdzielnego, początki szu-mów usznych.Sposób użycia: przy przeziębieniach oraz bólach uszu należy wmasować przed i za uchem. Rów-nież dla dzieci. W neuralgiach krople wmasować bezpośrednio w bolące miejsce.

Olejek lawendowy Skład: oliwa z oliwek (tłoczona na zimno), olejek z lawendy (Lavendula oficinalis).Zastosowanie: relaksuje ciało, ma właściwości regenerujące, przeznaczony do masażu.Sposób użycia: kolistymi ruchami wmasować nie-wielką ilość olejku w skórę.Oliwa z oliwek jest według Hildegardy najlepszym olejem roślinnym do pielęgnacji skóry. Chwali ona również lawendę, która ze względu na swoje wła-ściwości zalecana jest także w przypadku trądziku.Lawenda ma działanie uspokajające i kojące ból, goi też zranienia. Przeciwbakteryjne, an-

22

Produkty od A do Z

tywirusowe i antyseptyczne właściwości olejku lawendowego wspierają leczenie trądziku, skó-ry ropiejącej i wrzodziejącej.Olejek lawendowy błyskawicznie przenika przez wszystkie warstwy skóry poprawiając ukrwienie i rozgrzewając skó-rę. Wszelkie zanieczyszczenia skórne zostają rozpuszczone i usunięte.

Olejek piołunowy Skład: sok z piołunu, oliwa z oliwek.Zastosowanie: bóle w piersiach, zapalenie oskrzeli, kaszel, także u dzieci, ból w boku.Sposób użycia: kilka kropli kilka razy dziennie wsmarować w klatkę piersiową i boki. Szczególnie na noc. Uwaga! Olejek z piołunu może wywołać alergię. Zrobić próbę z 1 kroplą.

Olejek z fiołka (Viola odorata)

Skład: oliwa z oliwek, sok z fiołka (liści, kwiatów), olejek z pelargonii, wyciąg z kwiatów róży.Zastosowanie: osłabienie wzroku, początek za-ćmy i jaskry, podwyższone ciśnienie wewnątrzgał-kowe, czyraki, dolegliwości nerek.Sposób użycia: smarować kilka razy dziennie chore miejsca i skórę wokół nich.Osłabienie wzroku – wieczorem nawilżać oczy dookoła powiek. Uważać, aby olejek nie dostał się do oczu!

Olejek z ostropestuSkład: sok z ostropestu, alkohol, oliwa z oliwek.Zastosowanie: zakłócenia ukrwienia, żylaki. Sposób użycia: smarować nogi rano i wieczorem.

Olejek z pączków jabłoni„Jeśli ktoś ma bóle głowy z powodu schorzenia wątro-by, śledziony, złych soków w brzuchu, żołądku/jelicie lub z powodu migreny, to niech weźmie pączki jabłoni (przed

rozkwitem), włoży je do oliwy z oliwek i wystawi w szkla-nym naczyniu na słońce, aby je ogrzać. Niech się tym smaruje przed pójściem spać i powtarza to często, a stan głowy się polepszy.” HzBSkład: pączki jabłoni, oliwa z oliwek.Zastosowanie: bóle głowy (wskutek dolegliwości wątroby, śledziony, zaburzeń żołądkowo-jelito-wych), migrena.Sposób użycia: nacierać głowę, czoło i skronie przed snem.

Olejek z pokrzywySkład: sok z pokrzywy, oliwa z oliwek.Zastosowanie: pomaga na brak pamięci, kon-centrację.Sposób użycia: Przez dłuższy czas (2-3 mie-siące) przed udaniem się na spoczynek natrzeć olejkiem piersi, a następnie skronie (zachować kolejność).

Owoce wawrzynu (Laurus nobilis)

Zastosowanie: dolegliwości płuc, ropień, plwo-cina ropna; surowe owoce jako środek na gorączkę (gorączka żołądka, jelit, alergia).Sposób użycia: Kilka razy dziennie należy spo-żywać po kilka czubków noża przez dłuższy czas.

Pieprz kubeba (Piper cubeba)

Zastosowanie: pomaga przy stanach napięcia nerwowego i stresu. Stosuje się chcąc poprawić osiągnięcia zarówno sportowe jak i intelektualne, poprawia koncentrację, redukuje uderzenia gorąca w klimakterium.Sposób użycia: 3 razy dziennie żuć 2-3 ziarna lub 1 pastylkę.

Pigwa tabletki Skład: owoce pigwy pospolitej, galgant. Zastosowanie: reumatyzm, artretyzm, artroza, arterioskleroza, podwyższony poziom kwasu mo-czowego. Dzięki wysokiej zawartości olejków ete-

23

Produkty od A do Z rycznych pigwa pomaga usunąć z tkanki łącznej kwas moczowy oraz metabolity, tym samym wpły-wa pozytywnie na równowagę kwasowo-zasadową organizmu. Wskazana osobom zakwaszonym.Sposób użycia: zaleca się spożywać 4 razy dziennie 5 tabletek rozpuszczając w jamie ustnej na języku. Stosować minimum miesiąc.

Płyn na ukąszenia owadów z babką lancetowatą w sprayuZastosowanie: swędzenie i pieczenie skóry jako reakcja na ugryzienie przez owada. Płyn uśmierza ból i chłodzi miejsca ukąszeń. Sposób użycia: swędzące lub piekące miejsce należy spryskać płynem i zaczekać, aż delikat-nie zacznie on chłodzić skórę, przynosząc ulgę w miejscu ukąszenia.

Róża – olejek do masażu„Oliwa z owoców drzewa oliwnego nadaje się do wielu lekarstw. Jeśli ktoś cierpi na dnę, to niech włoży do tej oliwy róże i smaruje się nią tam, gdzie mu dokucza dna, a poczuje się lepiej. A jeśli ktoś ma skurcze, to niech się również smaruje tam, gdzie go boli. Maści i wszystkie le-karstwa są lepsze, jeśli dodano do nich trochę róży.” HzBSkład: oliwa z oliwek, olejek różany.Zastosowanie: skurcze, skurcze łydek, nerwo-ból, napięte mięśnie, dna, reumatyzm.

Róża – zapach różano-szałwiowy„Jeśli ogarnia kogoś złość, to niech wącha tę mieszankę, ponieważ zapach szałwii pociesza, a zapach róży rozwe-sela.” HzBZastosowanie: emocjonalność, odprężająca terapia aromatyczna; zapach prawdziwego olej-ku różanego rozwesela, szałwia odtruwa i działa przeciwpotnie.Sposób użycia: jako zapach w pomieszczeniu lub pielęgnacja/odświeżanie skóry, np. naturalnym dezodorantem.

Różano-szałwiowy – dezodorantSkład: woda różana, spirytus różany z prawdzi-wym olejkiem eterycznym z róży i szałwii, olejek z pelargonii. Ważne: W dołach pachowych znajdują się węzły limfatyczne, które mogą ulec uszkodzeniu pod wpływem działania substancji chemicznych. Nale-ży więc stosować jedynie dezodoranty z natural-nych składników.

Różana – wodaSkład: wyciąg z jęczmienia zwyczajnego (Hor-deum vulgare), spirytus różnany, prawdziwe olejki eteryczne z róży damasceńskiej. Zastosowanie: do łagodnego i delikatnego my-cia skóry wrażliwej i suchej.

Ruta zwyczajna„Ruta jest dobra na suchą nadkwaśność, która powstaje wtedy, kiedy wyschną w człowieku dobre soki przemiany materii. Kiedy się ją spożywa, to ruta uspokaja niewłaści-we wzburzenia krwi, ponieważ ciepło ruty osłabia niewła-ściwie ciepło. Ale również wtedy, kiedy ktoś ma bóle po zjedzeniu jakiejś potrawy, powinno się jeść rutę, a dolegli-wości nie będą tak silne.” HzBZastosowanie: depresje, cukrzyca, zaburzenia regulacji hormonalnej, zaburzenia trawienia, me-nopauza, dolegliwości menstruacyjne.Sposób użycia: zaleca się zażywać 1-2 tabletki po każdym posiłku.

Sivesan (mieszanka ziół)Skład: koper włoski, korzeń galgantu, korzeń dyptamu, ziele jastrzębca kosmaczka.Zastosowanie: dolegliwości żołądkowo-jelito-we, poprawia przemianę materii i działanie układu krążenia, rekonwalescencja po chorobach i opera-cjach, częste oblewanie się potem.Zalecana w angina pectoris, u pacjentów po zawa-le, w zakrzepicy, przy wysokim ciśnieniu krwi, przy bólach nerek, w dolegliwościach „menedżerów”.

24

Produkty od A do Z

Pomocna w leczeniu ognisk zapalnych (wielka ku-racja oczyszczająca wg Hildegardy). Jeden z naj-ważniejszych, uniwersalnych środków w koncepcji Hildegardy. Wzmacnia serce oraz układ krążenia, poprawia ukrwienie i redukuje kwasowość. Stabili-zuje stan zdrowia pacjenta.Sposób użycia: 1-3 szczypty mieszanki połączyć z ciepłym winem lub nalewką pietruszkową i pić po obiedzie i kolacji lub 2 razy dziennie 3 tabletki rozpuścić w kieliszku ciepłego wina.W klimakterium przed jedzeniem 2 szczypty mie-szanki posypać na chleb lub potrawę i spożyć.

Spray z pelargonii do rozpylaniaSkład: olejek z pelargonii, olejek z bertramu, ole-jek z gałki muszkatołowej. Zastosowanie: katar, bóle głowy wywołane za-paleniem zatok czołowych, przynosowych. Olejki eteryczne działają kojąco na nos i gardło. Sposób użycia: rozpylić w pomieszczeniu, sa-mochodzie, na poduszce lub ubraniu kilka razy dziennie w trakcie infekcji.

Szałwia (Salvia officinalis)

Zastosowanie: brzydki zapach z ust, zaflegmie-nie substancjami toksycznymi, błędy dietetyczne, choroby zakaźne, wrzody żołądka. Neutralizuje odkładające się w organizmie substancje szkodli-we oczyszczając go i lecząc jednocześnie.Herbata z szałwii: reumatyzm, zapalenie pęche-rza moczowego, odmiedniczkowe zapalenie ne-rek, wrażliwy pęcherz, infekcje dróg moczowych.Proszek z szałwii: odtruwanie, oczyszczanie szkodliwych soków, oczyszczanie krwi. Sposób użycia: jeśli to możliwe spożywać co-dziennie 1-2 listki świeżego ziela lub przypra-

wiać potrawy sproszkowaną szałwią. Jako herbatę zagotować 2-3 listki szałwii lub płaską łyżeczkę suszonego ziela w 1/2 litra wody i gotować przez 4 minuty. Przelać do termosu i drobnymi łykami popijać w ciągu dnia. Kurację kontynuować przez 4 tygodnie. Po czterotygodniowej przerwie po-wtórzyć kurację. Można spożywać szałwię w ta-bletkach 3 razy dziennie po 3 tabletki.

Szałwia – dezodorant Skład: alkoholowy wyciąg z szał-wii, prawdziwy olejek eteryczny z szałwii. Zastosowanie: olejki eteryczne zawarte w dezo-dorancie działają przeciwpotnie i odświeżająco. Naturalny, ziołowy zapach nie zaburza natural-nych funkcji skóry.

Szanta ziele (Marrubium vulgare)

Zastosowanie: przytępienie i utrata słuchu, zupa z szanty: utrzymujące się stany przeziębienia, chroniczne zapalenie migdałków i gardła.Szanta wykazuje właściwości pomagające przy-wrócić prawidłowe funkcjonowanie aparatu słu-chu; wyostrza przytępiony słuch, a spożywana w postaci zupy ułatwia usuwanie nadmiaru wy-dzieliny w górnych drogach oddechowych. Sposób użycia: zagotować szantę w niewielkiej ilości wody, a następnie wyjąć ją z wody i jej ciepłe opary wpuścić do uszu. Dodatkowo nałożyć też ciepłą szantę dookoła uszu i na całą głowę. Zupa: pić 2 razy dziennie aż do ustąpienia objawów.Przygotowanie zupy: zagotować łyżkę ziela szanty z 1/8 litra wody, przecedzić. Do wywaru dodać 1/4 litra wina, łyżkę masła lub śmietany i ponownie mocno zagotować.

25

Produkty od A do Z

Tysiącznik pospolity (Centaurea) – zieleSkład: ziele tysiącznika pospolitego.Zastosowanie: złamane kości, reumatyzm, artretyzm. Sposób użycia: przy złamaniach połączyć pro-szek z winem lub wodą i pić często w ciągu dnia do momentu zrośnięcia się kości. Można także stosować okłady z ciepłego ziela w miejscu zła-mania. Przy artretyzmie spożywać często w formie ciasteczek.

Wapno afrykańskie (proszek ze strusiego jaja)

Skład: wapno afrykańskie mielone.Zastosowanie: puchlina wodna. Sposób użycia: czubek noża wapna rozpuszczo-ny w łyżce stołowej wody należy spożywać przed i po posiłku.

Werbena pospolita (Verbena officinalis)

Zastosowanie: ropnie, ropne zapalenie łożyska paznokcia, zapalenie gruczołu sutkowego, zain-fekowane egzemy, czyraki, półpasiec, zapalenie migdałków.Sposób użycia: kompres z werbeny położyć na godzinę na obolałe miejsce. Stosować 2 razy dziennie aż ognisko ropne zniknie. Przygotowanie: 1 łyżkę ziela zagotować w szklance wody ok. 3 minuty. Ciepłe zioła w sterylnym bandażu z gazy lub lnianym woreczku nałożyć na ranę na 1-2 godziny. Im dłużej tym większa skuteczność. Po wyschnięciu kompresu zdjąć. Powtórzyć 2-3 razy w ciągu dnia. Możliwie jak najcieplejsze przykładać do miejsc z ogniskiem zapalnym. Przykładać również na zamknięte ogni-ska ropne.

Wrotycz (Chrysanthemium vulgaris herba sine floribus)

Zastosowanie: przeziębienie, przewlekły katar, hipochondria, polipy, choroby migdałków gardło-wych, upławy. Wg Hildegardy najlepszy środek w przypadku łagodnego przerostu prostaty.Sposób użycia: 1 szczypta na dzień do gotowa-nia potrawy.

Zasadowa woda ze śliwy do włosów Skład: popiół ze śliwy, woda, alkohol.Zastosowanie: wypadanie włosów wskutek za-burzeń gospodarki hormonalnej, po chemiotera-pii, łupież.Sposób użycia: po umyciu głowy masuje się nim skórę głowy. Nie spłukiwać. Kurację powtarzać 2-3 razy w tygodniu.

Żel piołunowo-winny„Nawilż nią swoją głowę, gdy boli, aż po oczy, uszy i kark...” HzB

Skład: wino, sok z piołunu. Zastosowanie: bóle głowy, migreny. Zaleca się robienie masażu głowy żelem piołunowo-winnym w godzinach wieczornych, a następnie utrzymanie ciepła w okolicy głowy, najlepiej okrywając ją weł-nianą czapką. Sposób użycia: delikatnymi, kolistymi ruchami należy wcierać żel w okolice skroni, od oczu aż po kark tak, by rozgrzać skórę głowy oraz ukoić ból.

Żel z siemienia lnianego Skład: wyciąg z siemienia lnianego, woda, alkohol.Zastosowanie: ukojenie podrażnionej skóry, np. po oparzeniach słonecznych.

26

Krwioupusty według św. Hildegardy

„Kiedy u człowieka naczynia są wypełnione krwią, muszą zostać oczyszczone ze szkodliwego śluzu oraz soków trawiennych. […] Gdy jednak ktoś ma dużo krwi i całkowicie wypełnione naczynia i gdy nie oczyści swojej krwi przez jej upuszczenie lub postawienie baniek, wówczas staje się ona gęsta jak wosk i pozbawiona siły, tak że człowiek popada w choroby. […] Gdy więc natnie się teraz naczynie […] to zaraz wypłynie z człowieka zła i zepsuta krew. Skoro tylko zgnilizna wypłynie wraz z krwią, pojawi się krew czysta […] wówczas krew zmieni barwę. Zbyt obfite puszczenie krwi osłabia ciało, odpowiednie – przywraca zdrowie.”

Hildegarda z Bingen

Hildegarda wskazuje na powiązanie chorób przewlekłych z nagromadzeniem się w człowieku tzw. złych soków. Z powodu przejedzenia, błędów dietetycznych, szkodliwych substancji (m.in.: konserwantów, pestycydów, metali ciężkich), a także negatywnych emocji (takich jak złość, strach, zmartwienie, zawiść, rozczarowanie) w organizmie tworzy się tzw. czarna żółć, trucizna dla krwi.

Krwioupusty to według św. Hildegardy jeden z najskuteczniejszych sposobów na jej oczyszczenie i tym samym odtrucie organizmu.Aby krwioupusty przyniosły pozytywne efekty należy zachować procedury opisane szczegółowo przez mniszkę z Bingen. Bardzo ważny jest czas, gdy krew jest upuszczana (max. 6 dni po pełni księżyca), odpowiednie naczynie krwionośne (wybierane w zależności od najbardziej osłabionych narządów), a także ilość krwi (zależna od płci, wieku i schorzeń).

Krwioupusty mogą przynieść korzyści między innymi przy:

• Poprawie witalności

• Pobudzeniu przemiany materii

• Profilaktyce zawału

• Wzmocnieniu śledziony

• Oczyszczaniu wątroby

• Zaburzeniach metabolizmu tłuszczów i cukrów (hipercholesterolemii/cukrzycy)

• Reumatyzmie

• Kamicy woreczka żółciowego i nerek

• Stanach zastoinowych, żylakach, owrzodzeniach podudzi

• Schorzeniach wzroku i słuchu

• Bólach głowy

• Bezsenności, depresji, zaburzeniach o podłożu emocjonalnym

• Zaburzeniach menstruacji

Sunvita BIO

Prastara odmiana orkiszu: Oberkulmer Rotkorn

Certyfikat kontrolowanych upraw ekologicznych (PL-EKO-01)

Wolna od pestycydów, herbicydów, fungicydów

Wolna od innych szkodliwych środków ochrony roślin

Wolna od stymulatorów wzrostu

Wolna od GMO

PRODUKT POLSKI

27

OrkiszŚw. Hildegarda uznawała orkisz za jedno z najważniejszych zbóż i podstawę diety każdego człowieka.

„Orkisz to najlepsze zboże. Jest on ciepły, tłusty, bogaty w składniki odżywcze i smaczniejszy niż inne gatunki zbóż. Spożywającemu go człowiekowi zapewnia odpowiednie ciało i dobrą krew oraz wesołe usposobienie i radość w sercu.” HzB

Orkisz zawiera: wysokowartościowe białko (zawierające gluten o innej, mniej alergizującej budowie niż pszenica), błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy (A, D, E, K, B1, B2, B3, B6, kwas pantotenowy), makroelementy (fosfor, potas, magnez, wapń), mikroelementy (żelazo, cynk, mangan, miedź, selen), nitrylozydy (wspomagające układ odpornościowy) oraz tryptofan i fenyloalaninę (aminokwasy ważne w procesie wytwarzania dopaminy, adrenaliny, noradrenaliny oraz serotoniny).

Współczesne odmiany orkiszu są wynikiem genetycznych modyfikacji, dążenia do szybkiej uprawy i zwiększenia plonów. Odmiany pozwalające czerpać z wartości, o których pisała Św. Hildegarda to: Oberkulmer Rotkorn*, Frankenkorn, Schwabenkorn, Ostro, Steiners Roter Tiroler.

*Oberkulmer Rotkorn jest odmianą zawierającą najmniejszą ilość glutenu.

Polecamy chleb orkiszowy z prastarych odmian orkiszu na wytwarzanym w otwartych dzieżach zakwasie. 100% mąki orkiszowej Wysokiej jakości składniki (mąka, woda, zakwas i sól) Naturalna wielogodzinna fermentacja Ręczne wytwarzanie Bez dodatków chemicznych

Jest to specjalnie stworzona, nasza autorska i pierwsza na rynku warszawskim linia produktów orkiszowych produkowanych w zgodzie z zasadami św. Hildegardy. Do ich produkcji używamy mąki powstałej ze specjalnych odmian orkiszu. Hildegarda tak pisała: „Orkisz to najlepsze zboże. Jest ono ciepłe, tłuste i mocne, jest też łagodniejsze niż wszystkie inne i człowiekowi, który je spożywa, przywraca prawidłową strukturę ciała i prawidłową krew, wywołuje też pogodny nastrój i radość w duszy. Niezależnie od tego, w jakiej postaci ludzie go jedzą, czy jako chleb, czy w rozmaitych potrawach, jest dobry i łagodny.” Chleb można nabyć w naszych sklepach na terenie Warszawy (lista na www.przystanekpiekarnia.pl) oraz wysyłkowo na www.sklephildegarda.pl

Przystanek Piekarnia to kontynuacja wielopokoleniowej firmy założonej pod nazwą Piekarnia Osiedlowa Sławomir Krzosek. Wyróżnia nas tradycja pielęgnowana od najmłodszych lat oraz wieloletnie rzemiosło i pasja przekazywana z pokolenia na pokolenie. Od kilkudziesięciu lat wypiekamy nasze produkty zgodnie z zasadą, że żyjąc zgodnie z naturą i respektując jej prawa, dostarczamy naszemu organizmowi najlepsze składniki. Dlatego wszystkie nasze chleby produkujemy na własnych zaczynach, pozwalając na wielogodzinną, naturalną fermentację, dzięki której wyzwalają się naturalne aromaty i charakterystyczny smak, który możesz poznać tylko w naszych wypiekach.

Alergie/katar sienny Babka płesznik Kmin rzymski Nalewka z piołunu Wszewłoga z gruszką mus (kuracja)

Krem z morwy Nalewka z babką płesznik

Angina pectoris/Dusznica bolesna

Galgant (tabletki) Mieszanka z pelargonią Sivesan Nalewka z pietruszką

Artretyzm (bóle stawów) Bylica boże drzewko krem Mus wszewłogowo-gruszkowy (kuracja)

Mieszkanka z selerem Krem piołunowy Goździk (tabletki) Pigwa (tabletki)

Astma Nalewka z języcznika Herbata z wrotyczu i kopru włoskiego

Olejek piołunowy Nalewka z jałowcem

Bezsenność, zaburzenia snu

Bukwica ziele (poduszka) Nalewka pietruszkowa

Biegunka Mieszanka z kminem rzymskim i pieprzem

Blizny (leczenie uzupełniające) Krem z fiołka

Bolesne miesiączkowanie

Ruta zwyczajna Krem ze złocienia maruna Tabletki koprowo galgantowe

Bóle brzucha Nalewka z mięty polej Galgant z koprem tabletki Krem ze złocieniem maruna Ruta zwyczajna

Bóle gardła Mieszanka z pelargonią w ciepłym winie

Nalewka z dziewanny

Bóle głowy Goździk (tabletki) Mieszanka ziołowa z pelargonią (grypa i przeziębienie)

Krem choinkowy (bóle głowy w nadciśnieniu tętniczym)

Krem z fiołka (zapalenie zatoki czołowej, neuralgie)

Krople gronowe Kuracja musem z wszewłogą górską (migreny)

Olejek z pączków jabłoni Żel piołunowo-winny

Bóle mięśni Olejek różany Mieszanka z bertramem Nalewka z galgantem Nalewka z mięta kędzierzawą

Bóle nóg Olejek z ostropestu plamistego do wcierania

Sivesan Nalewka z piołunem (kuracja)

Olejek różany do masażu Mieszanka z jastrzębcem (ukrwienie)

Indeks schorzeń

29

Bóle pleców Krem z liści oliwnych Krem z wawrzynu Mieszanka ruty i pietruszki Olejek różany do masażu Nalewka z galgantem

Bóle/osłabienie serca Galgant (tabletki) Korzeń goryczki Krem z liści oliwnych Mieszanka chrzanu z galgantem

Mieszanka z kozieradką Nalewka pietruszkowa Nalewka z koprem włoskim Mieszanka z jastrzębcem

Bóle/osłabienie wnętrzności

Nalewka z języcznika Wino z szantą i miodem Nalewka z żankla Złocień maruna (krem) Mieszanka z paprotką Nalewka piołunowa (kuracja)

Bóle śledziony Krem choinkowy (z jodły)

Bóle uszu Krople gronowe

Bóle w klatce piersiowej Krem z wawrzynu Mieszanka chrzanu z galgantem

Nalewka z lawendą Okład z bluszczyku kurdybanka

Olejek piołunowy

Bóle zębów Mieszanka piołunu z werbeną

Brak apetytu Nalewka z mięty polej Nalewka z szałwii muszkatołowej

30

Cera (pielęgnacja) Koper włoski (tabletki lub herbatka)

Krem z jęczmienia Macierzanka Sok z lilii (krem, tonik) Róża – woda

Cholesterol (zawyżony) Cynamon (przyprawa, tabletki) Dyptam Sivesan Nalewka piołunowa Nalewka z rzęsy wodnej Mieszanka z jastrzębcem

Choroba Parkinsona Mieszanka z selerem (tabletki)

Nalewka z ostryżem

Choroby oczu Nalewka z miętą polej Koper włoski Olejek fiołkowy Nalewka piołunowa

Choroby reumatyczne Sivesan Tabletki z pigwy Tabletki lub proszek z nasion selera

Krem piołunowy Kuracja musem wszewłogowo-gruszkowym

Kuracja złotem Nalewka z babki zwyczajnej Nalewka z galgantem Nalewka z miętą kędzierzawą

Choroby skóry Macierzanka Krem z macierzanki Krem z fiołka (owrzodzenia skóry)

Żel z siemienia lnianego

Chrypka (bezgłos) Nalewka z dziewanny

Cukrzyca Bertram Cynamon (tabl.) Nalewka z języcznika Nalewka piołunowa (kuracja) Nalewka z bylicą pospolitą Nalewka z żankla Ruta zwyczajna Szałwia

Cysty tkanki łącznej Nalewka z rzęsy wodnej Krem z fiołka

Czyraki Krem lub olejek z fiołka Ziele werbeny Nalewka z korzenia goryszu

Depresje, wahania nastroju

Nalewka z korzenia obrazków plamistych

Nalewka z fiołka Korzeń lukrecji Bertram Koper włoski Nasiona babki płesznik Hyzop Herbata ze złocienia balsamicznego i kopru włoskiego

Nalewka z babką płesznik Ruta zwyczajna

Dna moczanowa Goździk (tabletki) Mieszanka ze złotem Krem z bylicy boże drzewko Krem piołunowy Kuracja musem wszewłogowo-gruszkowym

Nalewka z babki zwyczajnej

Dolegliwości hormonalne Bukwica Cynamon Nalewka z języcznika Nalewka z rzęsy wodnej Pieprz kubeba owoce lub tabletki

Ruta zwyczajna

Dolegliwości nerek Nalewka z piołunu Szałwia (herbata) Krem z ruty zwyczajnej Maść z liścia oliwnego

Dolegliwości pęcherza Nalewka z piołunu Nalewka z wrotyczu Kuracja herbatą z szałwii

Dolegliwości płuc Kmin rzymski Mieszanka chrzanu z galgantem

Miodunka (nalewka) Nalewka piołunowa (kuracja) Nalewka z jeżyn Nalewka z języcznika Nalewka z lawendy Nalewka z liści brzoskwini Nalewka z szanty Olejek piołunowy Owoce wawrzynu

Dolegliwości serca Galgant Galgant z koprem Mieszanka chrzanu z galgantem

Nalewka z pietruszki Dyptam Mieszanka z kozieradką pospolitą

Korzeń goryczki Krem z liścia oliwnego Nalewka z koprem włoskim

Dolegliwości trawienne Koper włoski Babka płesznik Bertram Bylica pospolita Mieszanka z imbirem Mus wszewłogowo-gruszkowy Mięta polej lub nalewka z miętą polej

Nalewka piołunowa Nalewka z szałwii muszkatołowej

Nalewka z żankla Nalewka z babką płesznik Nalewka z bylicą pospolitą Ruta zwyczajna

Dolegliwości uszu, szum w uszach

Olejek gronowy Okład z bluszczyku kurdybanka

Dolegliwości wątroby Nalewka z języcznika Hyzop Bylica pospolita Nalewka z lawendą

Dyskopatia Krem z liścia oliwnego Gorączka Galgant (w wodzie) Korzeń goryszu Mieszanka z pelargonią (tabletki)

Owoce wawrzynu Nalewka z galgantem

Gruczoły szyjne (zaburzenia, obrzęk)

Mieszanka z bluszczykiem kurdybankiem i lubczykiem

Nalewka z języcznika Nalewka z żankla

Grypa jelitowa Owoce wawrzynu Pelargonia (mieszanka, tabletki)

Grzybica Krem z fiołka Mieszanka z pelargonią

Infekcje pasożytnicze Goździk tabletki Wrotycz maruna proszek

Indeks schorzeń

31

Intensywny (nieprzyjemny) zapach ciała i z ust

Mięta polej Koper włoski Sivesan Kuracja musem z wszewłogą górską

Nalewka z liści brzoskwini

Ischuria Nalewka z wrotyczem

Kamienie pęcherzyka żółciowego

Nalewka z dyptamem

Kaszel Mieszanka z pelargonią Nalewka z jeżyn Nalewka z języcznika (kaszel przewlekły)

Nalewka z szanty Olejek piołunowy Nalewka z miodunki

Kaszel suchy Liście wrotyczu

Klimakterium Nalewka z języcznika Nalewka z obrazków plamistych

Pieprz kubeba (owoce do żucia)

Ruta zwyczajna Sivesan

Krew (na dobrą morfologię) Bertram (przyprawa, tabletki) Mieszanka z jastrzębcem (tabletki)

Korzeń dyptamu Kuracja gruszkowo-wszewłogowa

Nalewka piołunowa (kuracja) Szałwia (tabletki)

Krew (niewłaściwa ilość tłuszczy)

Bertram (przyprawa, tabletki) Mieszanka z jastrzębcem (tabletki)

Korzeń dyptamu Kuracja gruszkowo-wszewłogowa

Nalewka piołunowa (kuracja)

Krwiaki Krem fiołkowy Krwawnik w proszku

Łupież (skóra głowy) Woda ze śliwy Płyn z jodły

Mastopatia Nalewka z języcznika Krem z fiołka

Miażdżyca Galgant Korzeń dyptamu Sivesan Nalewka piołunowa (kuracja) Owoce pigwy (tabletki) Goździk (tabletki) Mieszanka z jastrzębcem

Mięśniaki macicy Nalewka z rzęsy wodnej Krem z fiołka

Migrena Kuracja musem wszewłogowo-gruszkowym

Krem z jodły Olejek z pączków jabłoni Żel piołunowo-winny

Mózg (na wzmocnienie) Gałka muszkatołowa Nalewka z ziela babki płesznik

Nalewka z lawendy Pieprz kubeba (tabletki)

32

Nadciśnienie tętnicze Sivesan Nalewka z piołunu Nalewka pietruszkowa Krem choinkowy (z jodły) Goździk (tabletki) Mieszanka z jastrzębcem

Przy bólach głowy Nadpobudliwość

Pieprz kubeba

Neurastenia Gałka muszkatołowa Nalewka pietruszkowa

Niedokrwistość Addisona-Biermera (niedobór witaminy B12)

Bertram (tabletki) Nalewka z szałwii muszkatołowej

Nalewka pietruszkowa

Niedowaga Mieszanka z paprotką

Nietrzymanie moczu Bluszczyk kurdybanek okład Nalewka piołunowa

Nieżyt żołądka Bylica pospolita Koper włoski Mieszanka na żołądek z lukrecją

Mięta polej Nalewka z bylicą pospolitą Nalewka z miętą polej Ruta zwyczajna

Nudności Galgant w wodzie Mieszanka z biedrzeńcem

Obniżenie narządów Nalewka z szanty z miodem

Obniżony nastrój, niechęć do pracy

Nalewka z fiołka Herbatka z lukrecji Herbata z wrotyczu i kopru włoskiego

Mieszanka przypraw do ciasteczek dodających energii

Hyzop Nalewka z babką płesznik

Obrzęk płuc Nalewka z miodunką

Oczyszczanie jelit Miód wszewłogowo-gruszkowy

Nalewka piołunowa Babka płesznik Nalewka z mięty polej

Odtruwanie (po usuwaniu plomb amalgamatowych, chemioterapii)

Bertram Mus gruszkowo-wszewłogowy

Nalewka z rzęsy wodnej Szałwia

Odbijanie się Koper włoski (tabletki) Nalewka z miętą polej Mieszanka z rutą i szałwią

Ognisko zapalne zęba Mieszanka piołunu z werbeną

Oparzenia (np. słoneczne) Żel z siemienia lnianego Krem z fiołka

Operacje Krwawnik (przed i po zabiegu, operacji)

Krem fiołkowy intensywny na blizny

Opryszczka Galgant (tynktura, smarować wielokrotnie)

Krem z fiołka intensywny Nalewka z rzęsy wodnej (kuracja)

Osłabienie odporności Nalewka z piołunu Nalewka pietruszkowa Nalewka z rzęsy wodnej Mieszanka z dziewięćsiłem Bertram Pieprz kubeba

Osłabienie pamięci, koncentracji, brak sprawności intelektualnej

Herbata z wrotyczu i kopru włoskiego

Macierzanka Olejek z pokrzywą Kompres na głowę z mięty polej

Ciasteczka dodające energii Pieprz kubeba Kuracja wiosenna nalewką z piołunu

Nalewka z lawendą

Owrzodzenie żołądka Mieszanka „na żołądek” z lukrecją gładką

Nalewka z mięty polej Nalewka z szałwii muszkatołowej

Nalewka z bylicą pospolitą

Płuca (zaflegmienie) Mieszanka chrzanu z galgantem

Nalewka z jeżyn Nalewka z języcznika Nalewka z miodunki Nalewka z szanty Olejek piołunowy

Półpasiec Nalewka z rzęsy wodnej Galgant Werbena pospolita (zewnętrznie kompresy)

Siemię lniane (żel chłodzący) Nalewka z babką płesznik Nalewka z galgantem

Problemy z zębami (parodontoza, krwawiące dziąsła)

Nalewka z popiołem z winorośli

Przeziębienia/grypa Mieszanka z pelargonią (bóle głowy)

Spray z pelargonią Galgant Krople gronowe (bóle uszu) Nalewka z dziewanny Nalewka z szanty Krem z fiołka Korzeń goryszu w gorączce Olejek piołunowy na kaszel Okład z bluszczyku kurdybanka

Kuracja nalewką z piołunu Nalewka z liści brzoskwini Nalewka z rzęsy wodnej przy nawracających infekcjach

Puchlina wodna Wapno afrykańskie Goździk (tabletki)

Rak (prewencja, wspomaganie leczenia)

Nalewka z rzęsy wodnej

Reumatyzm mięśniowy Maść z wawrzynu Nalewka z rzęsy wodnej Olejek różany do masażu Nalewka z babki zwyczajnej Nalewka z galgantem Nalewka z mięta kędzierzawą

Ropień Ziele werbeny

Skaleczenia, rany Krwawnik (wewnętrznie i zewnętrznie)

Żel z siemienia lnianego Ziele werbeny Krem z fiołka

Stany zapalne Ziele werbeny Ziele krwawnika Tabletki lub proszek z nasion selera

Środki przeciwbólowe (uniwersalne)

Ziele języcznika Krem z wawrzynu Krem ze złocieniem maruna Nalewka z galgantem

Tarczyca (dysfunkcja) Nalewka z języcznika Nalewka z żankla

Torbiele Nalewka z języcznika Nalewka z rzęsy wodnej Krem ze złocieniem maruna

Trądzik Korzeń goryszu Nalewka z języcznika Krwawnik Macierzanka Krem z morwy Krem z lilii

Uczucie przejedzenia Nalewka z mięty polej Tabletki galgant z koprem Mięta nadwodna

Ukąszenia owadów Płyn z babką lancetowatą w sprayu

Galgant (tabletki) w przypad-ku reakcji alergicznej

Upławy Nalewka z języcznika Nalewka piołunowa Krem z wrotyczu Zupa z wrotyczem

Wątroba (kuracja) Hyzop (z kurczakiem) Miód z kasztanami jadalnymi Nalewka z języcznika Nalewka z lawendą

Wrzody na nogach Krem z fiołka Olejek z ostropestu plamistego

Krwawnik

Wypadanie włosów Zasadowa woda z ługiem z popiołu śliwy

Mus wszewłogowo-gruszkowy

Wzdęcia Galgant z koprem tabletki Nalewka z miętą polej Mięta nadwodna Wszewłoga górska mus Krem choinkowy Zupa z wrotyczem

Zaburzenia pracy trzustki

Maść ze złocienia maruna Nalewka z języcznika Nalewka piołunowa Nalewka z żankla Krem z jodły

Indeks schorzeń

34

Indeks schorzeń

Zakwasy (skurcze i bóle mięśni)

Olejek różany do masażu

Zakwaszenie organizmu Mieszanka z selerem Nalewka z piołunu Owoce pigwy (tabletki) Kuracja musem z wszewłogą Nalewka z galgantem

Zapalenie jelit Mieszanka na żołądek z lukrecją

Nalewka z mięty polej Nalewka z szałwii muszkatołowej

Nalewka z piołunu (kuracja) Bertram Bylica pospolita

Zapalenie migdałków Nalewka z korzenia goryszu Nalewka z szanty Werbena pospolita okład

Zapalenie oskrzeli Nalewka z języcznika Olejek z piołunu Nalewka z liści brzoskwini

Zapalenie stawów Kuracja musem z wszewłogą Mieszanka z selerem Krem piołunowy Owoce pigwy (tabletki)

Zapalenie ucha Werbena Krople winorośli z oliwą Nalewka z liści brzoskwini

Zaparcia Koper włoski Babka płesznik Zupa z wrotyczem Mus z wszewłogą górską Mieszanka z imbirem (tabletki)

Całość broszurki informacyjnej „Podstawowe produkty medycyny klasztornej Św. Hildegardy Z Bingen” dostępna jest również w wersji elektronicznej na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Św. Hildegardy.

Do pobrania w wersji PDF www.hildegarda.edu.pl/zielnik/

Zgaga Koper włoski Bylica pospolita Mieszanka ruty i szałwii Nalewka z bylicą pospolitą

Złamania kości Tysiącznik pospolity (ziele)

Zmęczenie, wyczerpanie Sivesan Kąpiel w bluszczyku kurdybanku

Ciasteczka dodające energii Nalewka z szanty z miodem

Żylaki Olejek z ostropestu Krem z fiołka Olejek z fiołka Olejek różany do masażu

Indeks schorzeń

„Kto nie jest całkiem zdrowy, ale jeszcze się nie rozchorował, temu umiarkowany post przywróci zdrowie. Także zdrowi powinni stosować tę kurację, ponieważ utrzyma ich ona w zdrowiu.” Hildegarda z Bingen

Przyjedź na Rekolekcje z postem św. Hildegardy! Podwarszawski Ołtarzew oraz Klasztor Pallotynów w Karczówce to miejsca, które pomogą w pełni przeżyć post. Odnajdziesz tam ciszę, spokój i osobisty kontakt z przyrodą sprzyjające skupieniu i relaksacji.

Otrzymasz wskazówki jak osiągnąć i utrzymać zdrowie od doświadczonych praktyków medycyny św. Hildegardy!

Więcej informacji oraz terminy na:

www.hildegarda-post.pl

Zapraszamy!

Edukacja z Polskim Towarzystwem Przyjaciół Świętej Hildegardy

Aby stale pogłębiać i propagować wiedzę przekazaną przez św. Hildegardę prowadzimy cykliczne: szkolenia, sympozja, seminaria i konferencje z zakresu naturalnej medycyny klasztornej.

Zapraszamy także na całoroczny kurs „Terapeuta/doradca medycyny naturalnej”.

Aktualny terminarz wydarzeń edukacyjnych dostępny na stronie:

https://hildegarda.edu.pl/kursy-i-szkolenia/

Już wkrótce dostępny także kurs on-line!

Post dla ZDROWIA

ciała i ducha!

Szeroki wybór produktów zalecanych w medycynie św. Hildegardy.Rośliny z upraw biodynamicznych o wysokiej zawartości substancji czynnych.Produkty ziołowe wg oryginalnych receptur św. Hildegardy.

Sunvita Sp. z o.o.Warszawa, ul. Conrada 30. biuro tel. 22 407 58 80

www.sklephildegarda.pl

Św.Hildegarda

Z BINGEN