mgr Adrian Wawrzyniak

MEDYCYNA SPORTU I

TRAUMATOLOGIA

ZASADY DIAGNOZOWANIA

mgr Adrian Wawrzyniak

Proces diagnostyczny

� Badanie podmiotowe (wywiad)

� Badanie przedmiotowe

� Badania dodatkowe

-USG

-RTG

-MR

-TK

Wywiad

� Zebranie wywiadu wciąż pozostaje kluczowym elementem prawidłowej diagnozy

� Nie leczymy zdjęć obrazowych a objawy kliniczne pacjenta

� Wywiad może być czasochłonny 10-30 min

� Pozwól pacjentowi na przedstawienie całej złożoności jego problemu

� Komunikacja werbalna i niewerbalna

� Poznaj daną dyscyplinę sportową

� Poznaj dokładnie mechanizm urazu

Wywiad

1.Aktualne symptomy

� Lokalizacja objawów

� Natężenie dolegliwości

� Początek dolegliwości

� Drażliwość

� Charakter bólu

� Specyfika bólu: stały, zmienny, w ciągu 24h

� Promieniowanie bólu

� Czynniki podrażniające

Wywiad

� Czynniki uśmierzające� Czynniki towarzyszące: obrzęk, ocieplenie, niestabilność,

kłucie, mrowienie, drętwienie� Dotychczasowe leczenie� Ogólny stan zdrowia� Leki przeciwbólowe� Nagła utrata wagi� Wcześniejsze kontuzje lub operacje� Aktywność zawodowa i czas wolny� Przetrenowanie ?� Aspekty psychologiczne ?� Motywacja zawodnika ?

Badanie przedmiotowe

� Badanie struktur ciała jest następstwem wywiadu. Na podstawie oceny informacji, planowane jest badanie oraz sprawdzenie powstałych hipotez po wywiadzie.

� Schemat badania dla każdego stawu� O ile to możliwe, stosuj ocenę porównawczą� „Clinical reasoning” – ustalenie przyczyny urazu� Wywołanie objawów u pacjenta� Badanie kręgosłupa� Analiza biomechaniczna� Badanie funkcjonalne

Badanie przedmiotowe

1.Obserwacja:

� Oglądanie miejsca urazu

� Sposób poruszania się: chód, siadanie, wstawanie, ubieranie

� Asymetria budowy

� Obrzęk

� Zmiany skórne: blizny, zabarwienie,

Badanie przedmiotowe

2.Badanie zakresu ruchu (czynne)

� Obserwacja ograniczeń ruchomości oraz pomiar

� Zachowanie się objawów

� Nieprawidłowy wzorzec ruchu – jakość ruchu

� Wykonanie ruchów w płaszczyźnie złożonej

� Ruch powtarzany

� Ruch utrzymany

Badanie przedmiotowe

3.Badanie zakresu ruchu

( bierne)

� Zakres ruchu

� Jakość ruchu

� Opór

� Bariera

� Zachowanie objawów

Wzorzec stawowy

� Typowy charakterystyczny wzorzec określający ograniczenie ruchowe typowe dla danego stawu, pochodzące z utraty elastyczności aparatu więzadłowo-torebkowego

Hyper/hypomobilność

� 0 brak ruchu ( ankyloza –zesztywnienie )

� 1 ruch mocno ograniczony

� 2 ruch niewiele ograniczony

� 3 normalna ruchomość

� 4 lekka nadruchomość

� 5 duża nadruchomość

� 6 niestabilność

Bariera

� Lekko elastyczna: np.: zgięcie w stawie łokciowym, kolanowym

� Mocno elastyczna: torebkowo-więzadłowa, np.: staw barkowy przy rotacji

� Twardo elastyczna: kostno-chrzestna np.: staw łokciowy przy wyproście

Patologiczna bariera

� Fizjologiczna bariera w innym punkcie ruchu

� Zmieniona bariera

� „Pusta” bariera ( ból )

� „Sprężynująca” bariera

( łąkotka, wolne ciałko)

Badanie palpacyjne

� Stanowi istotną część badania, a jego postawą jest dokładna znajomość anatomii, zwłaszcza anatomii palpacyjnej.

Badanie palpacyjne

1.Skóra:� Temperatura� Przesuwalność� Wilgotność � Czucie

2.Mięśnie/ ścięgna� Przejście mięśnia w

ścięgno� Przejście mięśnia w

okostną� Konsystencja mięśnia

� Napięcie � Ból

3. Kaletki� Opuchlizna � Ból

4.Stawy� Kości, torebka stawowa� Więzadła, krążki, łąkotki� Deformacje, ból

5.Nerwy

Testy więzadłowe

� Ocenia się czy więzadła nie są zerwane, naderwane, bolesne.

� Elastopatia: nadmierna wiotkość stawów

� „Rozciągliwość” włókien kolagenowych to nic innego, jak wybranie falowego układu ich struktur i wynosi 3-5%

� Więzadło żółte, karkowe, nadkolcowe zawierają 75% włókien elastycznych

(elastyny)

TESTY NEUROLOGICZNE

KONDUKCJA MECHANOSENSYWNOŚĆ

ELGEZJA

PALLASTEZJA

MIOTOM

ODRUCHY

ESTEZJAULNT-UPPER LIMB

NEURAL TEST

SLR-STRAIGHT LEG RAISE

PKB-PASSIV KNEE BAND

PNF-PASSIV NECK FLEXION

SLUMP TEST

BABIŃSKI

Symptomy pozytywne

� Symptomy ujawniają się w jasnym neuro-anatomicznym schemacie . Może pojawić się dermatomalny jak i miotomalny ból.

� Charakter bólu: palący, elektryzujący, cięty, ostry, kłujący

� Parestezje - mrowienie

Symptomy negatywne

� Znaki zmniejszonej lub całkowicie zablokowanej kondukcji ( przepływ impulsów)

� Hypoanastezja/ anastezja

� Hypoalgezja/ analgezja

� Zmniejszenie lub utrata pallastezji

� Osłabienie lub pareza mięśni wskaźnikowych

� Osłabienie lub utrata odruchów

System nerwowy

� Centralny system nerwowy: PNF, Babiński

� Rdzeń kręgowy: objawy do 2 kończyn

� Splot: ból lub brak ruchu w całej kończynie

� Korzeń: ból w dermatomie, miotomie, odruch

� Nerw obwodowy: neurodynamiczne testy

Testy mięśniowe

1.Dysbalanse mięśniowe

� Siła

� Wytrzymałość

� Tonus

� Długość

2.Motoryczna kontrola

� Lokalna

� Regionalna stabilność

� wzorce

3.Skala Lovetta

� 0 brak ruchu

� 1 ślad ruchu

� 2 ruch w odciążeniu

� 3 ruch czynny

� 4 ruch z oporem

� 5 ruch z max oporem

Dermatomy

Testy dla stawu krzyżowo-

biodrowego

� Test dystrakcji

� Test kompresji

� ASLR

� Test Patrica

� Test Thigh-Trust

� Test Thomasa

Testy dla kręgosłupa

� Zgięcie boczne L/P

� Rotacja L/P

� Zgięcie

� Wyprost

� Kompresja

� Wyprost

Clinical resoning

STRUKTURY WCHODZĄCE W RACHUBĘ JAKO PRZYCZYNA BÓLU

� Somatyczne ( mięśniowe, stawowe )

� Somatyczne ( ból promieniujący )

� Neuralne

� Inne ( narządy wewnętrzne, naczyniowe)

Clinical resoning

JAKIE MECHANIZMY PATOBIOLOGICZNE MOGĄ WYWOŁAĆ OBJAWY PACJENTA?:

� Stan gojenia

� Ból ze struktur unerwionych nocyceptywnie

� Neurologiczne obwodowo

� Neurologiczne centralnie

� Wegetatywne

Diagnoza

� Struktura

� Klasyfikacja

� Stadium

� Terapia

� Prognoza

Diagnoza

NIE

MA TERAPII BEZ

DIAGNOZY !

Badania dodatkowe

� Prawidłowo przeprowadzone badanie diagnostyczne ma na celu potwierdzenie lub wykluczenie diagnozy postawionej wstępnie na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego.

Umiejętność interpretacji

wyników badań

� Lekarze i terapeuci zajmujący się leczeniem sportowców powinni samodzielnie dokonać właściwej interpretacji wyników, a nie polegać na opinii specjalisty opisującego dane wyniki.

Badania dodatkowe

� Zalecać wykonanie tylko tych badań, które są uzasadnione z punktu widzenia leczenia

� Zalecając inne badania, należy podać istotne wyniki dotychczasowych badań

� Podać rodzaj projekcji najkorzystniejszy dla danego pacjenta

� Zdjęcia stawu biodrowego, kolanowego, skokowego powinny być wykonane w pełnym obciążeniu

Badania dodatkowe

� Zaleca się wykonanie zdjęć w „funkcjonalnym” ustawieniu stawu, w którym pojawia się ból

� Nie akceptować wyniku testu o niskiej jakości

� Dobrze i ściśle współpracować z personelem wykonującym badania

� Pacjent powinien zrozumieć, na czym polega badanie i dlaczego jest przeprowadzane

� Omówienie wyników badań

Badania radiologiczne - RTG

� Zdjęcie RTG jest często wystarczającym badaniem do zdiagnozowania takich nieprawidłowości tkanki kostnej jak złamania, zwichnięcia, dysplazje czy zwapnienia.

Badania radiologiczne -

scyntygrafia

� Obrazowanie radioizotopowe kości jest wysoce czułą, lecz niespecyficzną metodą, która umożliwia wykrycie obszarów o zwiększonym przepływie krwi ( stanów zapalnych, infekcji) zmian nowotworowych, złamań przeciążeniowych oraz urazów chrzęstno-kostnych

Badania radiologiczne - TK

� Obrazowanie za pomocą tomografii komputerowej umożliwia uzyskanie przekrojów tkanek miękkich, złogów wapnia, kości. Szczególnie przydatne w ocenie kręgosłupa, niewielkich złamań, oraz złamań w okolicach o złożonej budowie ( staw skokowy, łokciowy, miednica )

Badania radiologiczne - MR

� Badanie to cechuje się wysoką rozdzielczością, co pozwala na obrazowanie zmian w tkankach miękkich. Rezonans magnetyczny jest przydatny w wykrywaniu nieprawidłowości w budowie krążka międzykręgowego i korzeni nerwowych oraz zaburzeń struktur wewnątrz stawu .

Badanie ultrasonograficzne -

USG� Bezbolesny sposób badania

ścięgien, mięśni i innych tkanek miękkich bez narażenia na promieniowanie

� Dynamiczny charakter i krótki czas badania

� Możliwość podania leku pod kontrolą USG

� Wynik jest bardziej zależny od umiejętności osoby wykonującej badanie

� Różnicowanie pomiędzy tendinopatią a całkowitym zerwaniem

Badanie neurologiczne – EMG

� Elektromiografia bada przewodnictwo i czucie w celu rozpoznania i zlokalizowania nieprawidłowości w obrębie nerwów obwodowych.

Elektrokardiogragia - EKG

� Mierzy aktywność elektryczna serca za pomocą elektrod przymocowanych na skórze.

� Diagnozowanie zaburzeń rytmu, przemijających zaburzeń niedokrwienia mięśnia sercowego.

� EKG wysiłkowe podczas obciążenia sportowca stopniowo narastającym wysiłkiem

DIAGNOZA

BADANIE PRZEDMIOTOWE

WYWIAD

BADANIA OBRAZOWEINERPRETACJA

Dziękuję za uwagę