Medicalonline 2010 - Katalog Roczny

Standaryzacja i Wyposażenie Oddziałów Szpitalnych 2010 r.

WYDANIE SPECJALNE KATALOG ROCZNY

okladka Katalogu rocznego II_III.indd 2-3 2010-03-01 22:08:44

medicalonline.pl 3

Dostosowanie placówek do euro-pejskich standardów i wymogów polskiego prawa nie jest ła-twym zadaniem. Ambicją każdego ordynatora, dyrektora i za-rządcy szpitala jest utrzymywanie jak najwyższego poziomu swojej jednostki i wypracowanie jak najlepszej jakości świad-czonych usług. Budowa nowych oddziałów, modernizacja już istniejących, zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technolo-gicznych, zakup nowego sprzętu i stałe podnoszenie kwalifika-cji personelu, to tylko niektóre z podejmowanych działań. A wszystko to ma służyć jednemu - coraz lepszemu i efektywnemu leczeniu pacjentów.

Przedstawiamy opis najważniejszych zagadnień i kluczowych problemów każdej nowopowstającej lub modernizującej się placówki medycznej. Naszym celem było zebranie, usystema-tyzowanie i przedstawienie Państwu obowiązujących wymagań i standardów, co poskutkowało stworzeniem swoistego kom-pendium wiedzy o organizacji i wyposażeniu niemal każdej jednostki organizacyjnej szpitala. Przy tworzeniu katalogu braliśmy pod uwagę nie tylko obowiązujące minimalne wyma-gania, ale staraliśmy się przedstawić Państwu pełen obraz funkcjonowania placówek medycznych, szczególnie tych na wysokim poziomie. Chcieliśmy pokazać Państwu nowe rozwią-zania organizacyjne i najnowocześniejsze technologie. Opisu-jemy doświadczenia tych, którzy już je wykorzystali oraz tych, którzy zajmują się ich wdrażaniem. Wierzymy, że przedstawienie zarówno słabych jak i mocnych stron proponowanych metod, bogatych doświadczeń innych oraz stawianych wymagań, ułatwi Państwu zadanie, przed którym stoi prawie cała polska służba zdrowia.

Mamy nadzieję, że ten katalog będzie pomocą dla Państwa, szczególnie w tak trudnym i ambitnym zadaniu, jakim jest za-rządzanie placówką służby zdrowia.

Milena Pietrzykowska

4 medicalonline.pl

06 Szpitalny Oddział RatunkowyZałożenia medycyny ratunkowej w Polsce oparte są na anglo – ame-rykańskim modelu emergency medicine, wypracowanym w wielu wysoko rozwiniętych krajach, takich jak Stany Zjednoczone, Australia czy Zjednoczone Królestwo. Do chwili obecnej stała się samodzielną dyscypliną medyczną, z wyodrębnioną bazą specjalistycznych pla-cówek, jaką są szpitalne oddziały ratunkowe (SORy) oraz charaktery-zującą się integracją specjalistycznych jednostek organizacyjnych.

13 Blok operacyjnyBudowa lub modernizacja bloku operacyjnego jest jedną z naj-droższych i najbardziej skomplikowanych inwestycji dla placówki służby zdrowia. W zależności od szpitala, jego wielkości jak i aktu-alnej infrastruktury technicznej, placówka powinna przede wszystkim przeprowadzić analizę ekonomiczną budowy/moder-nizacji bloku operacyjnego.

20 Anestezjologia i Intensywna TerpaiaNajnowsze wymagania i standardy w zakresie wyposażenia oddzia-łów i stanowisk anestezjologicznych mają na celu przede wszystkim maksymalizację bezpieczeństwa i wygody pacjenta oraz stworzenie ergonomicznych stanowisk pracy dla anestezjologów. Przepisy prawa jasno wskazują szczegółowe wytyczne dla oddziałów aneste-zjologii i intensywnej terapii. Można je znaleźć w III rozdziale rozpo-rządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 213, poz. 1568 ze zm.).

24 Oddział KardiochirurgiiOkreślenie odpowiednich standardów oddziału kardiochirurgii ma zagwarantować bezpieczeństwo leczonych pacjentów oraz odpowiednią jakość świadczonych usług.

28 Szpital bez granic - Centrum Kardiologii w JózefowiePrzeludnione sale, niekończące się kolejki, przestarzały sprzęt – taki obraz towarzyszy pewnie każdemu Polakowi korzystającemu z usług państwo-wej służby zdrowia. Na szczęście pojawiła się alternatywa. Pod koniec grudnia otworzono jeden z najnowocześniejszych szpitali w Polsce - Centrum Kardiologii w Józefowie (w województwie mazowieckim).

30 Oddział Ginekologii i PołożnictwaZ uwagi na szczególny charakter oddziałów ginekologii i położ-nictwa, jak najlepsze wyposażenie tych jednostek jest nadzwyczaj istotne. Szczególna dbałość o wysoką jakość funkcjonowania tych oddziałów powinna być jednym z priorytetowych celów dla każ-dego szpitala. Także dobra organizacja oraz profesjonalny i dobrze przeszkolony personel mają ogromny wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie matek oraz ich nowonarodzonych dzieci.

34 OrtopediaPoziom polskiej ortopedii nie odbiega od europejskiego poziomu specjalności. Mimo rosnących trudności i ograniczeń finansowych, oddziały i ortopedyczne bloki operacyjne są coraz lepiej wyposa-żone. Dzieje się tak dzięki dużej determinacji i silnym staraniom zarządzających jednostkami, jednak nie bez znaczenia pozostaje tu także pomoc firm zewnętrznych, które oferują nowoczesny sprzęt w zamian za współpracę przy projektach.

38 Oddział Rehabilitacji i FizjoterapiiRehabilitacja to kompleksowe postępowanie, które ma na celu przywrócenie pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fi-zycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym, czyli ogólnie poprawę jakości życia.

44 Pracownia Diagnostyki ObrazowejAnalizując dzisiejsze potrzeby modernizacji pracowni diagnosty-ki obrazowej widać, że część z nich wymaga dostosowania po-mieszczeń do przepisów, wymiany aparatury rentgenowskiej na nową i wprowadzenia lub ulepszenia procesów kontroli jakości. Aby dokonać właściwej modernizacji pracowni diagnostyki ob-razowej RTG, CT, MR, USG, itd. trzeba respektować zapisy ustaw i rozporządzeń obowiązujących aktualnie dla placówek służby zdrowia.

48 Radiografia cyfrowa według Carestream Health (artykuł sponsorowany)

49 Zarządzanie Zakładem Diagnostyki ObrazowejZarządzanie to działania koncepcyjne, organizacyjne i kontrolne, zapewniające osiąganie wytyczonych celów i optymalizację sposobu dążenia do nich. Przyjrzyjmy się bliżej elementom tej definicji w kontekście zakładu diagnostyki obrazowej (ZDO).

51 Centralna sterylizatornia - systemy zarządzaniaZakażenia szpitalne to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla hospitalizowanych pacjentów. I dlatego właśnie w ostatnich latach w polskich placówkach zaczęto zwracać większą uwagę na cen-tralną terylizatornię, a także na jej system zarządzania. Bezpie-czeństwo pacjenta i gwarancja użycia podczas zabiegów steryl-nych materiałów medycznych stało się priorytetem dla polskich szpitali.

53 Centralna Sterylizatornia - organizacjaCentralna sterylizatornia to swego rodzaju fabryka wytwarzająca produkt, jakim są wysterylizowane i gotowe do użycia narzędzia chirurgiczne lub inne materiały medyczne. Jej prawidłowe funk-cjonowanie ma ogromny wpływ na gospodarkę finansową szpitala i kolosalne znaczenie przy zapobieganiu przenoszenia drobnoustrojów na terenie szpitala.

57 Standardy informatyzacji placówek medycznychKażdy współczesny szpital charakteryzuje się wysokim stopniem złożoności wykorzystanych technologii, w tym także z zakresu IT. Komputery są integralną częścią większości urządzeń medycznych - służą albo do sterowania procesów albo stanowią odrębny specjalistyczny sprzęt cyfrowy. Nowoczesna organizacja pracy wymaga, aby konkretne procesy odbywały się pod kontrolą złożonych systemów przetwarzania informacji, obiegu dokumen-tów oraz gromadzenia danych medycznych.

Spis treści

medicalonline.pl 5

6 medicalonline.pl

S Z P I TA L N Y O D D Z I A Ł R AT U N K O W Y

Założenia medycyny ratunkowej w Polsce oparte są na anglo – amerykańskim modelu emergency medicine, wypracowanym w wielu wysoko rozwiniętych krajach, takich jak Stany Zjednoczone, Australia czy Zjednoczone Królestwo. Do chwili obecnej stała się samodziel-ną dyscypliną medyczną, z wyodrębnioną bazą specjalistycznych placówek, jaką są szpitalne oddziały ratunkowe (SORy) oraz charakteryzują-cą się integracją specjalistycznych jednostek or-ganizacyjnych.

Szpitalny oddział ratunkowy – założenia organizacyjne Szpitalny oddział ratunkowy jest nową jakością w systemie ochrony zdrowia w Polsce. Pierwsze szpitalne oddziały ratunkowe powstały w 2000 roku w ramach wdrażania programu rządowe-go Zintegrowane Ratownictwo Medyczne. Ideą stworzenia SORów było powołanie struktury, która miała za zadanie wypełnienie luki pomię-dzy postępowaniem przedszpitalnym a lecze-niem specjalistycznym w szpitalu. Na podsta-wie doświadczeń innych krajów, gdzie tego typu oddziały funkcjonują od wielu lat, zostały opracowane założenia dotyczące liczby i roz-mieszczenia szpitalnych oddziałów ratunko-wych na terenie Polski. Na tej samej podstawie stworzono koncepcję złotej godziny, umożli-wiającą pacjentowi w stanie zagrożenia zdro-wia lub życia dostęp do specjalistycznego le-czenia i gwarancję znalezienia się we właści-wym szpitalu w odpowiednim czasie.

Szpitalne oddziały ratunkowe działają jako od-rębne jednostki organizacyjne wieloprofilowych szpitali. Są ukierunkowane na leczenie ratunkowe każdego typu zagrożeń zdrowotnych – niezależ-nie od ich rodzaju i przyczyny. Ich funkcjonowanie jest związane w pewnymi oczekiwanymi korzy-ściami, utożsamianymi z zadaniami medycyny ratunkowej. Ich zadaniem jest przede wszystkim:

zmniejszenie umieralności z przyczyn nagłych, zmniejszenie liczby zgonów możliwych do uniknięcia, zmniejszenie przypadków i rozmiarów inwa-lidztwa do uniknięcia, ograniczenie bólu i cierpienia spowodowanych nagłym zagrożeniem zdrowotnym, racjonalizacja czasu i kosztów leczenia, racjonalizacja wykorzystania bazy szpitalnej w leczeniu nagłych zagrożeń zdrowotnych, wypełnienie luki pomiędzy lecznictwem otwar-tym a leczeniem szpitalnym, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa społecz-nego wynikającego z faktu stałej gotowości do wypełnienia wymienionych powyżej zadań.

Aby umożliwić oddziałom ratunkowym spełnienie wymienionych zadań, a co za tym idzie - odnieść oczekiwane korzyści, należy spełnić określone kryteria, które zostały przedstawione w programie resortowym Ministra Zdrowia Zintegrowane Ra-townictwo Medyczne. Wymagania te odnoszą się przede wszystkim do wielkości szpitala, w którym znajduje się szpitalny oddział ratunkowy - muszą w nim istnieć co najmniej: oddział chirurgii ogól-nej, oddział chorób wewnętrznych, oddział ane-stezjologii z intensywną terapią oraz dział diagno-styki radiologicznej.

Szpitalny oddział ratunkowy jest niezależną ko-mórką organizacyjną szpitala wyposażaną w od-powiedni sprzęt medyczny i środki łączności. Budowa architektoniczna, wyposażenie, funkcje i powierzchnie poszczególnych obszarów zosta-ły określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 15 marca 2007 roku w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego oraz ustawie o Państwo-wym Ratownictwie Medycznym. Taka unifikacja ma na celu zapewnienie optymalnej diagnostyki

Ewolucja organizacji i zadań polskiego modelu szpitalnego oddziału ratunkowego

prof. dr hab. Juliusz Jakubaszko mgr Julita Soczywko Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej i Katastrof (Collegium Medicum w Bydgoszczy, UMK)Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej

Zastosowanie wysokiej klasy sprzętu pozwala na efektywne ratowanie życia pacjentów

Szpitalny Oddział Ratunkowy

Krok 1Złóż zapytanie ofertowe

Krok 2MedicalOnline.pl wyszuka najlepszych dostawców i prześle im Twoje zapytanie

Krok 3Dostawcy przesyłają Ci propozycje handlowe

Szukasz sprzętu dla SOR? My go znajdziemy dla Ciebie!

Portal Branży Medycznej

medicalonline.pl 7


Drzwi Higieniczne Thermod

PrzeznaczenieDrzwi Thermod zostały zaprojektowane do obiektów medycznych, a szczególności do pomieszczeń o wysokich wymogach higieniczności.

Przeznaczeniem drzwiThermod są saleoperacyjne, zabiegoweoraz pomieszczenia,w których stanowiąbarierę przedpromieniami RTG.

HigienaDrzwi Thermodposiadają AtestyPaństwowego ZakładuHigieny. Spełniająnormy jakościowe ISO9001 oraz wymogiinstytutu TUV.

8 medicalonline.pl


i leczenia na podobnym, wysokim poziomie nie-zależnie od tego, w jakim miejscu Polski znajduje się dany SOR.

Jak wygląda struktura SORu?W strukturze szpitalnego oddziału ratunkowego zakłada się istnienie szeregu podstawowych obszarów zadaniowych. Należą do nich:

podjazd dla ambulansów i osobne wejście dla chorych zgłaszających się samodzielnie, obszar dyspozytora – rejestracji i segregacji (TRIAGE), obszar resuscytacyjno – zabiegowy, obszar terapii natychmiastowej, obszar konsultacyjno – obserwacyjny, obszar laboratoryjno – diagnostyczny, obszar administracyjno – gospodarczy, lądowisko śmigłowców sanitarnych, obszar stacjonowania zespołów ratownictwa medycznego (dotyczy szpitalnych oddziałów ra-tunkowych mających w swych strukturach także jednostki przedszpitalne systemu ratownictwa).

Oprócz tego w modelu szpitalnego oddziału ra-tunkowego wyróżnia się również poczekalnie pacjentów i rodzin.

Specyfiką funkcjonowania szpitalnego oddziału ratunkowego jest m. in. konieczność częstego przemieszczania się pacjentów pomiędzy po-szczególnymi obszarami, dlatego ich lokalizacja oraz połączenie z innymi oddziałami odgrywa bardzo istotną rolę. Kwestia ta dotyczy również sprzętu medycznego używanego w szpitalnym oddziale ratunkowym, który powinien być mo-bilny. Ważne, aby raz podłączony do pacjenta zapewniał lub monitorował jego funkcje życiowe w trakcie całej diagnostyki i leczenia w szpitalnym oddziale ratunkowym. Dotyczy to przede wszyst-kim respiratorów, sprzętu do tlenoterapii, ssaków, kardiomonitorów i innych urządzeń, które można łatwo przemieszczać wraz z pacjentem.

System sprawnego przyjęcia i segregacji pacjentówObszar dyspozytora – rejestracji i segregacji (TRIAGE) lokalizuje się bezpośrednio przy wejściu i wjeździe do oddziału. Ma on spełniać kilka podstawowych funkcji i przede wszystkim umoż-liwić: przeprowadzenie wstępnej oceny osób, które znajdują się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i bezkolizyjnego transportu tych osób do dalszych obszarów SORu lub innego

oddziału, jak również jednoczesne przyjęcie i segregację medyczną co najmniej czterech osób, które znajdują się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Dodatkowo ma zapewnić warunki niezbędne dla przeprowadzenia wywiadu od zespołów ratownictwa medycznego oraz od osoby, która znajduje się w stanie nagłego zagro-żenia zdrowotnego i jej rodziny.

W obrębie obszaru segregacji medycznej lokali-zuje się stanowiska:1) pielęgniarki segregacyjnej, wyposażone w sprzęt właściwy dla prowadzenia segregacji medycznej,2) dyspozytora dyżurnego (medycznego) wypo-sażone w:

środki łączności zapewniające łączność pomię-dzy centrum powiadamiania ratunkowego, zespołami ratownictwa, w tym lotniczymi ze-społami ratownictwa medycznego, a oddziałem oraz kompleksową łączność wewnątrzszpitalną, a także niezależny stały nasłuch na kanale ogólnopolskim, środki transmisji telemedycznej z zespołami ratownictwa medycznego, system bezprzewodowego przywoływania osób.

medicalonline.pl 9


3) rejestratorki medycznej, które wyposaża się w sprzęt niezbędny do rejestracji i przyjęć osób będących w stanie nagłego zagrożenia zdrowot-nego.

W obrębie tego obszaru lokalizuje się również pomieszczenie umożliwiające przeprowadzenie dekontaminacji zewnętrznej pacjenta skażonego środkami chemicznymi, materiałem biologicz-nym lub materiałem promieniotwórczym.

Jak zorganizować obszar resuscytacyjno – zabiegowy?Pacjenci w stanie bezpośredniego zagrożenia życia lub z już zatrzymanymi funkcjami życio-wymi są kierowani do obszaru resuscytacyjno – zabiegowego. Powierzchnia przeznaczona na jedno stanowisko resuscytacyjno – zabiegowe powinna wynosić co najmniej 20 m2. Obszar ten ma umożliwiać nie tylko prowadzenie za-awansowanej resuscytacji krążeniowo – odde-chowo – mózgowej, ale także okołourazowej z resuscytacją płynową włącznie. Stawia to wysokie wymagania organizacyjne i wyposa-żeniowe dla tego obszaru, a jego poziom refe-rencyjności zależy bezpośrednio od możliwości specjalistycznych całego szpitala. Oznacza to rozwinięcie zaawansowanych czynności wielu zespołów zadaniowych szpitala, takich jak: zespół urazowy (trauma team), zespół wieńco-wy, zespół udarowy, zespół toksykologiczny itp.

Dane zespoły wraz z personelem SORu podej-mują wstępne leczenie ratunkowe nagłych zagrożeń życia w celu przywrócenia i utrzyma-nia podstawowych funkcji życiowych pacjenta, co ma umożliwić wykonanie niezbędnej dia-gnostyki. Takie postępowanie ma doprowadzić chorego do celowanej terapii specjalistycznej możliwie w jak najkrótszym czasie.

Obszar resuscytacyjno – zabiegowy musi spełniać wysokie wymagania architektoniczne, a pod względem wyposażenia – ma zapewnić jedno-czesne prowadzenie resuscytacji u co najmniej czterech pacjentów w warunkach zdarzenia masowego lub katastrofy. Wyposażenie niezbęd-ne w obszarze resuscytacyjno – zabiegowym obejmuje:

rampę/kolumnę anestezjologiczną, szafkę/wózek anestezjologiczny z wyposaże-niem, lampy bezcieniowe: sufitową i ruchomą,

stół zabiegowy, wózek zabiegowy, aparat do znieczulenia, respiratory: stacjonarny i transportowy, stacjonarny monitor funkcji życiowych, zestaw intubacji ratunkowej, typu Bonfil, transportowy monitor funkcji życiowych, defibrylator, doppler lokalizacji naczyń, monitor stanu świadomości, zestaw do szybkiego przetaczania płynów,

zestaw do podgrzewania infuzji, zestaw drenażu opłucnowego, strzykawkę automatyczną, zestaw do ogrzewania pacjenta, ssaki medyczne: elektryczny i pneumatyczny, stolik chirurgiczny, regał zestawów operacyjnych, diatermię chirurgiczną, cieplarki: pościeli operacyjnej i do płynów infu-zyjnych, negatoskop ścienny, szafkę na sprzęt medyczny, intercom, telefon i zestaw łączności wewnętrznej, dyktafon, rejestrator EKG, przyłóżkowy aparat RTG, zewnętrzny elektrostymulator serca, zestaw hipotermii mózgowej, ruchomy wózek tlenowy, automat zewnętrznego masażu serca, blat przekładania pacjenta.

Jaki obszar powinien się znaleźć w „strefie żółtej”?Obszar terapii natychmiastowej w szpitalnym oddziale ratunkowym („strefa żółta”) ma zapew-nić stabilizację zagrożonych funkcji życiowych pacjenta i wstępną (krótkotrwałą) intensywną terapię w ramach procedur ratunkowych, aż do chwili ustalenia strategii i miejsca dalszego le-czenia. Pełni również funkcję sali budzeń pacjen-ta po wykonanych w trybie ratunkowym proce-durach zabiegowych. Zadania tego obszaru realizowane są między innymi w dwóch zasad-niczych jednostkach: sali wzmożonego nadzoru i terapii intensywnej (sala wstępnej intensywnej terapii) oraz sali opatrunkowo – zabiegowo – chirurgicznej.

W obszarze wstępnej intensywnej terapii loka-lizuje się co najmniej 6 stanowisk intensywnej terapii, które są usytuowane i wyposażone w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tj. Dz. U. z 2007 Nr 14, poz. 89, ze zm.) - rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowia-dać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 213, poz. 1568 ze zm.). Jedno stanowisko należy wydzielić i przeznaczyć na salę izolowaną.

Do zadań wstępnej intensywnej terapii należy: kontynuowanie przedłużającej się resuscytacji krążeniowo – oddechowej, monitorowanie funkcji życiowych zgodnie ze standardem intensywnej terapii, leczenie poresuscytacyjne, w tym prowadzenie resuscytacji płynowej i leczenia wstrząsu o róż-nej etiologii, wczesne leczenie ostrej niewydolności odde-

Pierwsze szpitalne oddziały ratunkowe powstały w 2000 roku w ramach wdrażania programu rządowego Zintegro-wane Ratownictwo Medyczne. Ideą stworzenia SORów było powołanie struktury, która miała za zadanie wypełnienie luki pomiędzy postępowaniem przedszpitalnym a leczeniem specjalistycznym w szpitalu.

Dobre zaplanowanie ciągów komunikacyjnych SORu ma duże znaczenie dla organizacji całego oddziału

10 medicalonline.pl


chowej, w tym prowadzenie oddechu zastęp-czego, wstępne leczenie ostrej niewydolności krąże-niowej, w tym prowadzenie czasowej elektro-stymulacji śródkomorowej serca, wstępne leczenie ostrych niewydolności narzą-dowych w tym prowadzenie terapii nerkoza-stępczej, wstępne leczenie ostrych zatruć, leczenie bólu nagłego, przygotowanie i stabilizacja osoby w nagłym zagrożeniu zdrowotnym przed doraźną inter-wencją chirurgiczną, wszystkie inne świadczenia opieki zdrowotnej w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Minimum wyposażenia sali intensywnej terapii stanowią:

rampa/kolumna intensywnej terapii, łóżko intensywnej terapii, monitory funkcji życiowych: o profilu podsta-wowym i rozszerzonym, monitor transportowy, respiratory: stacjonarny (pełnoprofilowy) i trans-portowy, zestaw stacjonarny do wentylacji wysoką czę-stotliwością, respirator transportowy do wentylacji wysoką częstotliwością, aparat do pomiaru przezskórnego ciśnienia parcjalnego tlenu, monitor stanu świadomości, podręczny monitor funkcji mózgu, aparat do hemofiltracji ciągłej, aparat do hemodializy przyłóżkowej, zestawy do inhalacji tlenkiem azotu i mieszani-ną helową, defibrylator, rejestrator EKG, aparat przyłóżkowy USG, zestaw centralnego monitorowania 6 stano-wisk, w tym pulpit pielęgniarski centralnego

monitorowania, zestaw komputerowy z dostępem do sieci szpitalnej, dyktafon, strzykawka automatyczna, pompa wolumetryczna, zestaw szybkiego przetaczania, podgrzewacz infuzji, cieplarka płynów infuzyjnych, zestaw ogrzewania pacjenta, zestaw hipotermii zewnętrznej, zestaw drenażu opłucnowego, wózek resuscytacyjny, blat przekładania pacjenta, negatoskop, stolik zabiegowy/narzędziowy, blat przygotowawczy pielęgniarski, regał materiałów i bielizny, szafki na leki i sprzęt drobny, lodówka, telefon i zestaw łączności wewnętrznej, Intercom, telefon zewnętrzny.

W skład obszaru opatrunkowo - zabiegowo – chirurgicznego wchodzą:

sala zabiegowo - opatrunkowa czysta, sala zabiegowo - opatrunkowa brudna, sala opatrunków gipsowych.

Pomieszczenie sali zabiegowej powinno wynosić co najmniej 20 m2 i być wyposażone w produkty medyczne i wyroby lecznicze, umożliwiające wykonanie drobnych zabiegów chirurgicznych, opatrywania ran i drobnych urazów.

Na wyposażenie sali zabiegowej składa się: stół zabiegowy z lampą operacyjną, aparat do znieczulenia wraz z wyposażeniem stanowiska do znieczulenia i zestawem moni-torowania czynności życiowych, centralne źródło tlenu, powietrza i próżni w ilo-ści nie mniejszej niż po dwa gniazda poboru, przyłącze energii elektrycznej nie mniej niż 10 gniazd poboru, stanowisko narzędziowe chirurgiczne, stanowisko podgrzewania płynów infuzyjnych, stanowisko ogrzewania pościeli operacyjnej, urządzenia do powierzchniowego ogrzewania pacjenta.

Sala opatrunków gipsowych nie może być mniej-sza niż 12 m2 i ma być wyposażona w wyroby medyczne oraz produkty lecznicze umożliwiają-ce zakładanie opatrunków gipsowych. W po-mieszczeniu tym musi być dostęp do źródła tlenu, powietrza i próżni, przyłącza do energii elektrycz-nej – nie mniej niż 10 gniazd poboru oraz prze-strzeń do umieszczenia stanowiska do znieczu-leniaz wyposażeniem.

Jak postępować z pacjentami wymagającymi porady ambulatoryjnej?Obszar konsultacyjno – obserwacyjny w szpital-nym oddziale ratunkowym ma zapewnić możli-

Sala resuscytacyjno - zabiegowa

Stanowiska do intensywnej terapii i monitorowania stanu pacjenta

medicalonline.pl 11


12 medicalonline.pl


wość badania lekarskiego i konsultacji pacjentów chodzących – dorosłych i dzieci – zgłaszających się w trybie nagłym. Jego szczególną cechą jest możliwość krótkotrwałej obserwacji pacjentów leżących o niejednoznacznym obrazie klinicznym – utrudniającym podjęcie natychmiastowej de-cyzji.

W skład obszaru konsultacyjno – obserwacyjne-go wchodzą:

sala obserwacyjna, boksy do badań lekarskich, sektor zabezpieczenia dzieci.

Sala obserwacyjna powinna zawierać nie mniej niż 6 stanowisk o powierzchni co najmniej 12 m2

każde, wyposażonych w wyroby medyczne i pro-dukty lecznicze umożliwiające: monitorowanie rytmu serca, monitorowanie toru oddechowego (kapnografia i pulsoksymetria), nieinwazyjne monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi, moni-torowanie temperatury powierzchniowej i głę-bokiej, stosowanie biernej tlenoterapii czy pro-wadzenie infuzji dożylnych.

Obszar obserwacyjny wyposaża się ponadto w: przenośny zestaw resuscytacyjny z niezależnym źródłem tlenu i respiratorem transportowym, defibrylator, źródło tlenu, powietrza i próżni z gniazdami poboru przy każdym stanowisku, elektryczne urządzenie do odsysania (co naj-mniej 1 na 4 stanowiska).

Boksy badań lekarskich obejmują co najmniej 10 boksów, które połączone są wewnętrznym trak-tem komunikacyjnym. Dobre wyposażenie ob-szaru konsultacyjnego w wyroby medyczne i produkty lecznicze umożliwia szybkie przepro-wadzanie badań lekarskich, konsultacji specjali-stycznych oraz prowadzenie dokumentacji me-dycznej (analogowo i cyfrowo). W pobliżu boksów konsultacyjnych umieszcza się (w trybie otwar-tym) stanowisko nadzoru pielęgniarskiego (co najmniej 1 pielęgniarka na 2 boksy).

W obrębie sektora zabezpieczenia dzieci znaj-dują się co najmniej 2 pomieszczenia do kon-sultacji zgłaszających się pacjentów pediatrycz-nych. Powinny one posiadać niezależne wejście i wyjście oraz być izolowane akustycznie od pozostałej części oddziału. Wyposażenie tej

części obszaru konsultacyjnego ma zapewnić przeprowadzanie badań lekarskich, konsultacji specjalistycznych i wstępnych czynności ratun-kowych u dzieci.

Dostęp obszarów SORu do szybkiej diagnozyKażdy z obszarów szpitalnego oddziału ra-tunkowego musi mieć łatwy dostęp komu-nikacyjny do obszaru laboratoryjno – dia-

gnostycznego, który ma zapewnić nie-zwłoczne, przyłóżkowe wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych parametrów krytycznych, wstępną diagnostykę enzyma-tyczną oraz wykonanie diagnostyki obrazo-wej w natychmiastowym trybie ratunko-wym. Dotyczy to między innymi badań: ul-trasonograficznego, endoskopowego oraz radiologicznego.

Specjalnym typem są badania rozproszone przyłóżkowe (point – of – care testing, POCT), będące diagnostyką in vitro wykonywaną poza laboratorium z wykorzystaniem łatwych w ob-słudze systemów pomiarowych (analizatory parametrów krytycznych) i mającą za zadanie

maksymalne skrócenie całkowitego czasu wykonywania badania. Analizatory te, obsługi-wane przez lekarzy i pielęgniarki, są przystoso-wane do oznaczeń w świeżo pobranej pełnej krwi.

W trybie POCT wykonywane są badania odzwier-ciedlające podstawowe funkcje życiowe, takie jak: gazometria, elektrolity, mleczany, glukoza, morfologia krwi oraz badania czynności nerek

i wątroby. Należą do nich także inne badania niezbędne do doraźnych interwencji lekarskich, jak markery sercowe lub oznaczenia toksykolo-giczne.

Do wyposażenia podręcznego laboratorium powinny należeć:

analizator parametrów krytycznych, ręczny analizator parametrów krytycznych, analizator enzymów myokardialnych, miernik hemoglobiny typu HemoCue, analizator toksykologiczny, telefon łączności wewnętrznej.

Źródła: Brennan J. A., J.R. Krohmer J. R.: Principles of EMS Systems, Jones

and Barlett Publishers, 2005.

Brongel L.: Założenia programu utworzenia ośrodków urazowych

w Polsce-projekt, 2006.

Greaves I., Porter K., Hodgetts T., Woollard M.: Emergency Care,

Saunders Elsevier, 2006.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 marca 2007 r. w spra-

wie szpitalnego oddziału ratunkowego (Dz.U. z roku 2007,nr

55,poz.365).

Stanowisko Polskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej doty-

czące nowelizacji cytowanego Rozporządzenia (VII 2008).

Szpitalne oddziały ratunkowe działają jako odrębne jed-nostki organizacyjne wieloprofilowych szpitali. Są ukierun-kowane na leczenie ratunkowe każdego typu zagrożeń zdrowotnych – niezależnie od ich rodzaju i przyczyny. Ich funkcjonowanie jest związane w pewnymi oczekiwanymi korzyściami, utożsamianymi z zadaniami medycyny ratun-kowej.

System sprawnego przyjmowania i segregacji pacjentów jest jednym z najważniejszych obszarów SORu

medicalonline.pl 13

B LO K O P E R A C YJ N Y

To bardzo złożone zadanie, składające się z wielu zagadnień. Na wstępie takiej analizy musimy znać odpowiedzi na podstawowe pytania:Czy budujemy nowy budynek szpitalny z prze-znaczeniem na nowy blok operacyjny, czy modernizujemy istniejący stary blok, próbu-jąc wykorzystać istniejącą powierzchnię?

Wizytując szpitale w Polsce, napotkać można bloki operacyjne w różnym stadium rozwoju. Można zauważyć sale zabiegowe działające w ob-rębie danego oddziału o profilu zabiegowym lub wyodrębnione sale operacyjne w ramach jedne-go lub kilku bloków operacyjnych. Mogą to być również duże zintegrowane pojedyncze bloki

operacyjne najbardziej funkcjonalnie zbliżone do obowiązujących przepisów. Zadajemy sobie za-tem pytanie: jak powinna wyglądać technolo-gia medyczna nowoczesnego bloku operacyj-nego? Co będzie lepsze i bardziej ekonomicz-ne: budowa nowego budynku, czy dobudowa nowej górnej kondygnacji w istniejącym bu-

Budowa lub modernizacja bloku operacyjnego jest jedną z najdroższych i najbardziej skomplikowanych inwestycji dla placówki służby zdrowia. W zależności od szpitala, jego wielkości jak i aktualnej infrastruktury technicznej, placówka powinna przede wszystkim przeprowadzić analizę ekonomiczną budowy/modernizacji bloku operacyjnego.

Marcin Surmam wiceprezes zarządu Panamed Sp. z o.o.

Organizacja i funkcjonowanie Bloku Operacyjnego




Szukasz sprzętu dla bloku operacyjnego?My go znajdziemy dla Ciebie!


14 medicalonline.pl


dynku szpitala z przeznaczeniem na blok operacyjny? Czy też może modernizowanie i dostosowywanie aktualnych pomieszczeń?

Nowo projektowany budynek lub piętro jest za-wsze bardziej dogodnym rozwiązaniem z punktu widzenia jak najlepszej technologii medycznej i funkcjonalności bloku operacyjnego. Nie jest to jednak zawsze prosta decyzja. Zależna jest ona od organu założycielskiego i innych osób i insty-tucji, które często boją się podjąć decyzję o roz-budowie szpitala, który i tak już jest często w kiepskiej kondycji finansowej. To prowadzi do sytuacji, kiedy najlepsza będzie modernizacja i dostosowanie bloku operacyjnego do obowią-zujących wymogów. Trudno wypowiedzieć się jednoznacznie co ekonomicznie bardziej się opłaca. Często jest to uzależnione od indywidu-alnej sytuacji placówki. Z reguły modernizacje są jednak tańsze od nowo budowanych inwestycji. Odwrotnie sytuacja się przedstawia co do tech-nologii i funkcjonalności bloku operacyjnego.

W jaki sposób wybierzemy najlepszą lokaliza-cję bloku operacyjnego w stosunku do całego szpitala? Usytuowanie bloku operacyjnego w szpitalu jest najważniejszym czynnikiem w jego sprawnym działaniu i zapewnieniu odpowiedniego standar-du dla pacjentów. Przy wyborze lokalizacji musi-my zwrócić szczególną uwagę na ogólną komu-nikację w szpitalu. Wszystkie oddziały szpitalne powinny mieć swobodny dostęp do bloku ope-racyjnego. Powinniśmy dążyć do tego, aby pa-cjenci nie byli przewożeni na blok operacyjny zbyt długą i krętą drogą. Pamiętajmy, że nie jest to dla nich komfortowa sytuacja. Dodatkowo musimy zwrócić uwagę na bliskość oddziału ratownictwa i OIOM-u. Bardzo istotnym jest, szczególnie w przypadku szpitali bez oddziałów SOR, aby blok operacyjny posiadał dobrą komunikację z oddzia-łami diagnostycznymi (CT, MR, RTG, USG), jak również z centralną sterylizatornią i laboratorium. Istotną rzeczą są też ciągi komunikacyjne windo-we, ze sprawną drogą ewakuacyjną. Na wybór położenia bloku operacyjnego często wpływa już

istniejąca infrastruktura kanalizacyjno - hydrau-liczna, elektryczna i wentylacyjna. Najczęściej funkcjonujące już od dawna bloki operacyjne nie spełniają przepisów i są zbyt małe, pozbawione wielu pomieszczeń (stref),które są niezbędne, a z jakich powinny się składać.

Ostanie kondygnacje głównego budynku szpi-tala są dobrym miejscem na budowę nowego bloku operacyjnego. Mamy wtedy wpływ na odpowiednią wysokość sal operacyjnych, mamy

gdzie montować systemy klimatyzacyjne, może-my przedłużyć instalacje sanitarno - hydrauliczne, elektryczne, itp. Czy budujemy jeden zbiorczy blok operacyjny czy dla każdego z oddziałów szpitalnych (zabiegowych, wykonujących procedury chirurgiczno - zabiegowe) tworzymy małe niezależne bloki operacyjne?Uważam, że obecnie z racji bardzo złożonej i kosz-townej inwestycji, jaką jest budowa (moderniza-cja) bloku operacyjnego, kierownictwo szpitala powinno skłaniać się w kierunku jednego, zbiorczego bloku operacyjnego, który zabezpie-czy w pełni potrzeby wszystkich istniejących oddziałów szpitalnych. Taka zasada powinna dotyczyć większości dużych szpitali wieloprofi-lowych: wojewódzkich, klinicznych, powiato-wych, miejskich, ale i małych SP ZOZ-ów. W nie-których przypadkach (szpitali specjalistycznych, o określonym profilu, placówek akademickich i naukowych lub w małych wąskoprofilowych placówkach) dopuszczone jest organizowanie bloku operacyjnego przy konkretnym specjali-stycznym oddziale (np. chirurgicznym). Są to jednak wyjątki ze szczególnymi uwarunkowania-mi - przykładem mogą być odrębnie istniejące kliniki w oddzielnych budynkach szpitalnych nie

połączonych ze sobą. W takich sytuacjach nie mamy zbyt wiele możliwości. Podobnie jest z placówkami akademickimi, gdzie sale opera-cyjne często są również wykorzystywane do ce-lów naukowych.

Trakt porodowy z wydzieloną salą „cięć cesar-skich” możemy ulokować przy oddziale położni-czym, natomiast salę operacyjną o profilu gine-kologicznym powinniśmy planować w ramach zbiorczego bloku operacyjnego. Zbiorcze (zinte-

growane) bloki operacyjne są znacznie tańsze, zarówno w budowie, jak i w utrzymaniu. Proszę pamiętać, że w przypadku kilku bloków opera-cyjnych w jednym szpitalu, mamy zwiększone koszty budowy lub modernizacji związane z:

instalacją wentylacyjno – klimatyzacyjne z cen-tralą, źródłem powietrza, systemem filtrów, wentylatorów, itp. Zatem im większą mamy liczbę rozdzielonych w różnych miejscach w szpi-talu sal operacyjnych, tym trudniej jest zasilić sale ze zbiorczej instalacji. Często dubluje się instalacje wentylacyjno - klimatyzacyjne dla każdego z bloków operacyjnych. Minimalny koszt takiej instalacji to 150 000 zł, dublowaniem pomieszczeń funkcyjnych (to-warzyszących obligatoryjnie według przepi-sów), które muszą być zawarte w obszarze bloku operacyjnego, dublowaniem instalacji gazów medycznych i jednostek zasilających, dublowaniem (i tak już dwuliniowych) specja-listycznych przyłączy elektrycznych z szeregiem urządzeń elektrycznych, stabilizatorów, syste-mów bezpieczeństwa, itp., dublowaniem wyposażenia podstawowego sal operacyjnych (lamp, stołów, umeblowania sal operacyjnych i innych pomieszczeń), dublowaniem zespołów operacyjnych i perso-

Sala resuscytacyjno - zabiegowa z ramieniem C

Blok operacyjny z wyraźnym rozdziałem stref

medicalonline.pl 15


16 medicalonline.pl


Nowoczesne Technologie Medyczne

www.techpol.lublin.pl

medicalonline.pl 17


nelu pomocniczego. Możemy szacować, że dla bloków operacyjnych koszt robót budowlano - montażowych (bez wyposażenia) będzie wynosił co najmniej 3800 zł/m2. Koszty zawiązane z dodatkowymi instalacjami i wyposażeniem sprzętowym (lampy, stoły operacyjne z akcesoriami, ume-blowanie sal operacyjnych i pomieszczeń do-datkowych, systemy narzędziowe, myjnie, sterylizatory, kolumny chirurgiczne i anestezjo-logiczne), możemy średnio szacować na pozio-mie około 1 mln zł na jedną salę operacyjną. Późniejsze koszty utrzymania bloku operacyj-nego są indywidualne dla różnych placówek, choć nie mniejsze niż 8 - 10 % kosztów utrzy-mania całego szpitala.

Czy mamy zakończony ogólny i całościowy program dostosowawczy dla szpitala, z które-go będzie wynikać jakie oddziały szpitalne będą rozwijane, a z jakich szpital będzie się wycofywał? Szpital powinien mieć wytyczony kierunek rozwoju poprzez program dostosowawczy

uzgodniony zarówno z NFZ, jak również z or-ganem założycielskim i innymi instytucjami, które mają znaczący wpływ na dalsze losy placówki. Aby właściwie zaprojektować i wy-budować/zmodernizować blok operacyjny, musimy znać ogólną liczbę oddziałów szpital-nych wraz z łóżkami. Powinniśmy zweryfikować i założyć odpowiednią wydajność (przepusto-wość) bloku operacyjnego, tak aby zapewnić odpowiedni poziom usług dla pacjentów, pa-

miętając o realizacji kontraktu z NFZ. Z ilu sal operacyjnych będzie się składał blok operacyjny? Czy wprowadzimy dwuzmiano-wość?Obecnie zakłada się, że na każde 25 - 30 łóżek w oddziałach zabiegowych powinna przypa-dać co najmniej jedna sala operacyjna. Mak-symalny poziom 25 łóżek powinien być osią-gnięty w szpitalach o najwyższym poziomie referencyjności. Jeśli licząc w ten sposób stwierdzimy, że należy budować blok o dwóch salach, to w praktyce można zrobić trzy - dwie sale aseptyczne i jedną septyczną. W przypad-ku większej liczby sal operacyjnych (szpitale kliniczne, wojewódzkie) przynajmniej jedna sala powinna być zaprojektowana jako wyso-koaseptyczna, przystosowana do skompliko-wanych operacji implantacji, kostnych lub innych zabiegów neuro- i kardiochirurgicz-nych. W przypadku jednostek, gdzie wykonu-je się dużo zabiegów chirurgicznych, dla zmniejszenia liczby sal operacyjnych można wprowadzić dwie zmiany w pracy bloku ope-racyjnego. Takie rozwiązanie pozwala spokoj-

nie realizować zabiegi planowe dla wszystkich oddziałów szpitalnych przy mniejszej liczbie sal operacyjnych.

W przypadku oddziałów SOR jedna z dwóch sal operacyjno - zabiegowych powinna być przystosowana do wieloprofilowych i specja-listycznych zabiegów, szczególnie tych bezpo-średnio ratujących życie pacjentom. W ramach traktu porodowego lub istniejącego bloku

KOMPLEKSOWE WYPOSA¯ANIE

PLACÓWEK MEDYCZNYCH

Panamed Sp. z o.o.ul.Du¿a 05-270 Marki

6 A

Tel. +48(0)22 678 51 19 Tel. +48(0)22 678 61 90 Fax. +48(0)22 781 23 32Kom : +48 (0) 660 44 99 99e-mail : [email protected]

WYPOSA¯AMY i PROJEKTUJEMY :

* BLOKI OPERACYJNE* ODDZIA£Y SOR i OIOM* PRACOWNIE ENDOSKOPII * PRACOWNIE PULMUNOLOGII* PRACOWNIE USG* PRACOWNIE RTG * PRACOWNIE TK * PRACOWNIE REZONANSU * PRACOWNIE HEMODYNAMIKI* ODDZIA£Y REHABILITACJI* ODDZIA£Y GINEKOLOGICZNE* CENTRALNE STERYLISATORNIE

Autoryzowany dystrybutor

W zależności od szpitala, jego wielkości jak i aktualnej in-frastruktury technicznej, placówka powinna przede wszyst-kim przeprowadzić analizę ekonomiczną budowy/moder-nizacji bloku operacyjnego.

Zastosowanie najnowszych rozwiązań znacznie ułatwia pracę personelu

18 medicalonline.pl


operacyjnego winno się przewidzieć jedną salę operacyjną przy aseptycznym zespole porodowym. Jak ma wyglądać program funkcjonalno - użytkowy dla bloku operacyjnego i z jakich elementów powinien być złożony?Zależnie od rodzaju szpitala i jego funkcji (szpi-tal powiatowy, wojewódzki, klinika wielospecja-listyczna czy instytut naukowy) program użyt-

kowy i wyposażenie sal operacyjnych może być bardzo zróżnicowane. Jest jednak szereg ele-mentów powtarzalnych. Poniżej przedstawiono program maksymalny, charakterystyczny dla dużego szpitala. Jednak większość wymienio-nych składników programu użytkowego powin-na się znaleźć nawet w najmniejszych zespołach operacyjnych.

Pomieszczenia położone na pograniczu z ko-munikacją ogólną:

śluzy szatniowe personelu wyposażone w wę-zły sanitarne, śluza pacjentów, śluza sprzętu z podręcznym magazynem, pokój kierownika traktu z wglądem do śluzy pacjentów i instalacją interkomową łączącą pokój z komunikacją ogólną, pomieszczenie nadzoru urządzeń technicznych (tablice elektryczne, urządzenia podtrzymujące napięcie, sterowanie klimatyzacją, informacje o stanie instalacji gazowych i filtrów powietrza, terminal sieci logicznej bloku) dostępne bez konieczności wchodzenia personelu technicz-nego na blok.

Pomieszczenia położone po stronie „czystej” bloku. Do tych pomieszczeń należą:

sale operacyjne aseptyczne, sale operacyjne septyczne, pokój przygotowania lekarzy, pokój przygotowania pacjentów, sale wybudzeniowe z liczbą łóżek proporcjo-nalnie 1.5 - 2.0 razy większą od ilości sal; przy wysokiej specjalizacji i intensywnej pracy bloku wskaźnik ten może przekraczać 3.

W sąsiedztwie sali wybudzeniowej powinna być

zlokalizowana dyżurka pielęgniarek z oknem wglądowym na salę chorych oraz brudownik. Oprócz wymienionych na bloku operacyjnym powinny się znajdować:

magazyny sprzętu (RTG przewoźny, sprzęt za-pasowy, elementy aparatury perfuzyjnej itd.), pokoje lekarzy, pokoje pielęgniarek, pokój opisów, pokój lekarzy konsultantów (histopatologów, onkologów itp.), węzły sanitarne personelu, magazyn materiałów sterylnych, podręczna sterylizacja skomunikowana windą ze stroną sterylną centralnej sterylizacji, pokój do technicznych przeglądów aparatury (regulacja, wymiana żarówek itd.), pomieszczenia do przechowywania endosko-pów i ich wyposażenia, skład porządkowy (środki czystości, środki dezynfekcyjne, mopy).

Pomieszczenia położone po stronie „brudnej” bloku (oddzielonej od czystej śluzą). Do tych pomieszczeń zalicza się:

pomieszczenie wstępnego mycia narzędzi użytych i butów operacyjnych skomunikowane windą „brudną” z pomieszczeniem wstępnego

mycia w centralnej sterylizatorni i przelotowym sterylizatorem z podręczną sterylizatornią bloku; zamiast windy do komunikacji dopusz-cza się stosowanie specjalnych zamykanych wózków transportowych do przewożenia za-równo materiałów brudnych jak i sterylnych, pomieszczenie do mycia blatów operacyjnych, jeżeli zastosowano mobilne stanowisko mycia i sterylizacji elementów endoskopowych sko-munikowane oknem podawczym z podręczną sterylizatornią.

Musimy oczywiście pamiętać o zasadzie nie krzyżowania dróg czystych i brudnych. Warto zwrócić uwagę na osobne śluzy dla pacjentów wjeżdżających na blok i wyjeżdżających z bloku. Pamiętajmy również o osobnej śluzie dla lekarzy z odpowiednimi pomieszczeniami dla nich, jak również osobnej śluzie materiałów sterylnych i innych wykorzystywanych na bloku.

Jakimi aktami prawnymi powinniśmy się wspierać przy projektowaniu bloku operacyj-nego?W zasadzie powinniśmy kierować się zasadą zdrowego rozsądku i doświadczeniem jakie posiadają technolodzy medyczni i wyspecjali-zowane biura projektowe. Oczywiście przy projektowaniu bloku operacyjnego musimy spełnić wszelkie wymogi prawne jakie stawia przed nami ustawodawca. Niektóre wymagania zapisane są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia (Dz. U. z dnia 24 listopada 2006 roku Nr 213, poz. 1568 ze zm.) dotyczące bloku operacyjnego i innych oddziałów bezpośrednio z nim związa-nych. Rozporządzenie to określa wymogi, jakie powinien spełniać nowoczesny blok operacyjny pod kątem sanitarnym, funkcjonalnym i sprzę-towym. Pragnę nadmienić, że rozporządzenie w sposób bardzo podstawowy określa tzw. minimum aparatury medycznej jaka powinna być na wyposażeniu bloku operacyjnego. W rze-czywistości podczas usprzętawiania sal opera-cyjnych zazwyczaj lista sprzętu medycznego jest znacznie dłuższa i zależy w głównej mierze od danej specjalizacji sali operacyjnej.

Źródła: V Ogólnopolskie Sympozjum - Blok Operacyjny – organizacja

i funkcjonowanie

Organizator: Abacus Biuro Promocji Medycznej Sp. z o. o.

TOMASZ MACH Pracownia Architektoniczna „WARS” - Blok opera-

cyjny – architektura i komunikacja, uwarunkowania formalno-

prawne, planowanie budowy i modernizacji

Planowanie budowy, modernizacja i rozbudowa oraz wyposażenie

bloku operacyjnego ANDRZEJ KORONKIEWICZ, Szpital Praski p.w.

Przemienienia Pańskiego w Warszawie

Wybrane zagadnienia z zakresu projektowania Bloków Operacyj-

nych ROMAN DOMAŃSKI

Biuro Projektowe „Rodom”

Materiały szkoleniowe i zdjęciowe - Tadeusz Wrzosek

Materiały zdjęciowe SPSK w Białymstoku

Pooperacyjna sala wybudzeniowa ze stanowiskami anestezjologicznymi

Untitled-6 19 2010-03-01 22:21:11

Untitled-6 19 2010-03-01 22:21:11

20 medicalonline.pl

A N E S T E Z J O LO g I A I I N T E N S Y W N A T E R A P I A

Mimo, że wymagany termin na dostoso-wanie istniejących placówek do poziomu okre-ślonego rozporządzeniem wciąż przesuwa się w czasie, to ciągłe odkładanie modernizacji obiektu ze strategicznego punktu widzenia po prostu nie ma sensu. Spada wtedy konkurencyj-ność szpitala i jakość leczenia pacjentów. Dla zarządu szpitala i pracowników oddziału nie będzie to łatwe zadanie, dlatego nie warto od-kładać planowania i wprowadzania zmian, tylko zająć się nimi jak najszybciej. Trzeba się liczyć z fak-tem, że wytyczne są bardzo szczegółowe i pocią-gają za sobą wiele pracochłonnych i kosztownych inwestycji.

Dla wygodnej i efektywnej pracy personelu anestezjologicznego ważne jest nie tylko wypo-sażenie oddziału anestezjologii i intensywnej terapii, ale również technologie i sprzęt bloku operacyjnego. Obie te jednostki są ze sobą ściśle związane, dlatego przy planowaniu czy moder-nizacji jednej z nich warto brać pod uwagę standardy i wymagania w stosunku do drugiej. Przy budowaniu nowych bloków operacyjnych warto zainwestować w najlepsze rozwiązania

technologiczne, ponieważ zapewnią one opty-malne warunki zarówno dla zespołu operującego, jak i dla personelu anestezjologicznego.

Z punktu widzenia anestezjologa, najważniejsze jest monitorowanie czynności życiowych pacjen-ta i swobodny dostęp do jego dróg oddecho-wych. Sprzęt najwyższej jakości oraz dobra orga-

nizacja podczas zabiegu mają ogromne znacze-nie dla zachowania najwyższego bezpieczeństwa pacjenta.

Gdzie zorganizować oddział?Przy planowaniu nowego lub modernizacji obec-nego oddziału anestezjologii i intensywnej terapii (OAiIT) należy pamiętać o zapewnieniu dobrej

Najnowsze wymagania i standardy w zakresie wyposażenia oddziałów i stanowisk anestezjologicznych mają na celu przede wszystkim maksymalizację bezpieczeństwa i wygody pacjenta oraz stworzenie ergonomicznych stanowisk pracy dla anestezjologów. Przepisy prawa jasno wskazują szczegółowe wytyczne dla oddziałów anestezjologii i intensywnej terapii. Można je znaleźć w III rozdziale rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 213, poz. 1568 ze zm.).


Stanowisko anestezjologiczne na bloku operacyjnym

Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii




Szukasz sprzętu dla anestezjologii?My go znajdziemy dla Ciebie!


medicalonline.pl 21


Kolumna anestezjologiczna neurochirurgicznego bloku operacyjnego

komunikacji z blokiem operacyjnym, oddziałem ratunkowym (Izbą Przyjęć) oraz ze wszystkimi oddziałami łóżkowymi. Zaleca się, aby OAiIT miały szybkie i łatwe połączenie z bankiem krwi, apteką, pracownią mikrobiologiczną, działem technicz-nym, oddziałem fizykoterapii, a także bezpośredni dostęp do leków i sprzętu jednorazowego oraz możliwość sprawnej komunikacji zewnętrznej.

Rozporządzenie zaleca, aby wejście do oddzia-łu prowadziło przez śluzę służącą do transpor-tu chorego, która może być jednocześnie śluzą umywalkowo - fartuchową dla pracow-ników. Liczba łóżek na oddziale powinna stanowić 2-5% ogólnej liczby wszystkich łóżek w szpitalu. Według zaleceń Unii Europejskiej stosunek liczby łóżek w salach jednoosobo-wych i wieloosobowych powinien wynosić 1-2/10, ale może być wyższy na oddziałach specjalistycznych. Wymaganiem koniecznym

jest urządzenie przynajmniej jednej izolatki dostępnej bezpośrednio z oddziału.

Oprócz sal dla chorych zalecane jest rozplano-wanie zaplecza magazynowego (dla sprzętu i aparatury) oraz pomieszczeń socjalnych i admi-nistracyjnych. Stanowisko nadzoru pielęgniar-skiego powinno zapewnić bezpośredni kontakt wzrokowy (lub przy użyciu kamer) ze wszystkimi łóżkami, a w szczególności możliwość obserwa-cji twarzy pacjentów, przy czym preferuje się bezpośrednią obserwację przez pielęgniarkę opiekującą się pacjentem. Jeśli placówka dyspo-nuje odpowiednią powierzchnią i ma możliwość wygospodarowania dodatkowego pomieszcze-nia w bezpośrednim sąsiedztwie sali operacyjnej, to warto pomyśleć o osobnej sali do wprowadze-nia chorego w stan znieczulenia. Takie rozwiązanie znacznie ułatwia zadanie anestezjologowi, a na pewno usprawni organizację samego zabiegu.

Jaki sprzęt jest wymagany dla oddziału anestezjologii i intensywnej terapii?Oddział anestezjologii i intensywnej terapii po-winien być przystosowany do potrzeb szpitala pod względem wielkości personelu i wyposaże-nia. Nie wszystkie oddziały tego typu muszą posiadać jednakową strukturę, jednak muszą spełniać podstawowe wymagania przeznaczone

dla tych jednostek. Rozporządzenie mówi jasno o aparaturze i sprzęcie medycznym wymaganym na każdym oddziale. Są to:

aparat do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi metodą inwazyjną - 1 na 2 stanowiska inten-sywnej terapii, elektryczne urządzenie do ssania - 1 na 3 sta-nowiska intensywnej terapii, ale nie mniej niż 2 w oddziale, stymulator zewnętrzny - 1 na oddział oraz do-datkowe wyposażenie stanowiska, urządzenie do pomiaru rzutu serca - 1 na 4 stanowiska, aparat do hemodializy lub hemofiltracji maszy-nowej - 1 na oddział liczący co najmniej 8 sta-nowisk intensywnej terapii, jeżeli w szpitalu nie ma stacji dializ, bronchofiberoskop - 1 na oddział, aparat do monitorowania ciśnienia wewnątrz-czaszkowego - 1 na oddział liczący co najmniej

6 stanowisk intensywnej terapii, przyłóżkowy aparat RTG - 1 na oddział, defibrylator z możliwością wykonania kardio-wersji - 2 na oddział.

Ponadto wytyczne zalecane przez Polskie Towa-rzystwo Anestezjologii i Intensywnej Terapii su-gerują, że każdy oddział powinien również posia-dać urządzenie do pomiaru laboratoryjnych pa-rametrów krytycznych (w tym co najmniej: gazometria, elektrolity, mleczany, glukoza, hemo-globina, hematokryt).

Według standardów Unii Europejskiej obszar przeznaczony bezpośrednio do opieki nad każdym pacjentem powinien wynosić minimum 25 m2 w salach jednoosobowych, natomiast w salach wieloosobowych na każdego pacjenta powinno przypadać minimum 20 m2. Rozporządzenie wy-maga co najmniej 18 m2 dla pokoju jednostano-wiskowego i co najmniej 16 m2 na 1 stanowisko w przypadku pokojów wielostanowiskowych.

Przy planowaniu usytuowania konkretnych sal należy pamiętać, że wszystkie sale chorych po-winny mieć zapewniony dostęp światła dzienne-go. Zalecane jest, aby w każdym określonym obszarze dla pacjentów (np. sali chorych) była umywalka do mycia i dezynfekcji rąk.

Dla wygodnej i efektywnej pracy personelu anestezjologicz-nego ważne jest nie tylko wyposażenie oddziału anestezjo-logii i intensywnej terapii, ale również technologie i sprzęt bloku operacyjnego. Obie te jednostki są ze sobą ściśle związane, dlatego przy planowaniu czy modernizacji jednej z nich warto brać pod uwagę standardy i wymagania w sto-sunku do drugiej.

22 medicalonline.pl


O czym należy pamiętać kompletując stanowisko intensywnej terapii?Oddział intensywnej terapii jest szczególnym miejscem, gdzie leczeni są chorzy w najcięższym stanie, często bezpośredniego zagrożenia życia w przebiegu ciężkich urazów i zakażeń, poważ-nych schorzeń systemowych oraz wielonarządo-wych,wymagających stałego monitorowania i podtrzymywania funkcji życiowych. Z tego względu aparatura tego oddziału musi być nie-zawodna i dobrana z zachowaniem szczególnej dbałości. Istnieją niezwykle szczegółowe wytycz-ne dotyczące stanowiska intensywnej terapii. Według zaleceń Unii Europejskiej każde łóżko powinno mieć dostęp do 16-20 gniazdek elek-trycznych, 4 gniazdek tlenu z regulatorem prze-pływu i po 3 gniazdka z ujemnym ciśnieniem i sprężonym powietrzem. Do każdego stanowiska intensywnej terapii powinien być przypisany system monitorujący przystosowany do potrzeb danej jednostki. W takich wypadkach bardzo dobrze sprawdza się system modułowy, który pozwala na dopasowanie aparatury do konkret-nego przypadku, zapewnia dużą elastyczność i możliwość dobudowy kolejnych podzespołów w przyszłości.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia jasno wylicza, jaka aparatura jest wymagana dla stanowiska intensywnej terapii, są to:

respirator z możliwością regulacji stężenia tlenu w zakresie 21-100%; co najmniej 1 respirator na stanowisko z możliwością prowadzenia długo-trwałej wentylacji mechanicznej oszczędzającej płuca, respirator transportowy, źródło tlenu, powietrza i próżni, zestaw do intubacji i wentylacji (worek samo-rozprężalny), sprzęt do szybkich oraz regulowanych przeto-czeń płynów, w tym co najmniej 6 pomp infu-zyjnych,

kardiomonitor, pulsoksymetr, kapnograf, aparat do automatycznego pomiaru ciśnienia krwi metodą nieinwazyjną (najlepiej przeno-śny), materac do ogrzewania pacjentów w oddziale pediatrycznym - 2 na oddział, fonendoskop.

Warto zwrócić uwagę, by aparatura monitorująca posiadała funkcje pomiaru EKG, ciśnienia tętni-czego bezpośredniego i automatycznego po-średniego czy ośrodkowego ciśnienia żylnego.

Sprawdźmy również, czy obejmuje pomiar ciśnie-nia wewnątrzczaszkowego, temperaturę (central-ną i obwodową), kapnografię, oksymetrię gazów wdechowych, monitorowanie zaburzeń rytmu czy pomiar rzutu serca.

Jak powinno być wyposażone stanowisko do znieczulenia?Stanowisko do znieczulenia jest zasadniczym miejscem pracy anestezjologa. Jego podstawą jest aparat do znieczulenia ogólnego z respirato-rem anestetycznym, który powinien posiadać funkcje:

podawania precyzyjnie określonych objętości tlenu, powietrza oraz gazów paranestetycz-nych, przyłączania parowników do podawania wziew-nych środków anestetycznych, podłączenia systemu oddechowego dostoso-wanego do potrzeb znieczulenia, podłączenia respiratora anestetycznego do

mechanicznej wentylacji pacjenta, pomiaru stężenia tlenu we wdechowej miesza-ninie gazów, pomiaru stężenia anestetyków wziewnych w razie ich stosowania.

Wymienione parametry powinny być nadzoro-wane przez zintegrowany system monitorujący, który w razie potrzeby informuje o zaburzeniach stanu operowanego pacjenta. Obowiązkowymi elementami monitorowania chorego w znieczu-leniu ogólnym są: zapis krzywej EKG, pomiar ci-śnienia tętniczego metodą nieinwazyjną, okre-ślenie stopnia natlenowania krwi przy użyciu

pulsoksymetru oraz pomiary kapnometryczne przy zastosowaniu rurki dotchawiczej lub maski krtaniowej.

Sprzęt mający bezpośredni wpływ na stan pa-cjenta, służący do monitorowania i regulacji jego funkcji życiowych (wymieniony w rozporządze-niu MZ) to:

monitor głębokości znieczulenia - 1 na 2 stano-wiska, aparat do pomiaru ciśnienia krwi, sprzęt do inwazyjnego pomiaru ciśnienia krwi - 1 na 4 stanowiska znieczulenia, termometr, pulsoksymetr, kardiomonitor, kapnograf, monitor zwiotczenia mięśniowego - 1 na 2 stanowiska znieczulenia, sprzęt do dożylnego podawania leków, aparatura do szybkich oraz regulowanych przetoczeń płynów, w tym co najmniej 3 pom-py strzykawkowe,

fonendoskop lub dla dzieci stetoskop przedsercowy.

Pozostałą wymaganą aparaturę do znieczulenia można podzielić ze względu na jej zastosowanie podczas zabiegu. Poza wspomnianym już apara-tem do znieczulenia ogólnego, przy regulacji i monitorowaniu respiracji pacjenta wymagane są:

worek samorozprężalny i rurki ustno - gardłowe, źródło oraz instalacje dostarczające tlenu, pod-tlenku azotu, powietrza i próżni, monitor gazów anestetycznych - 1 na każde stanowisko znieczulenia wraz z dodatkowym wyposażeniem stanowiska znieczulenia, urządzenie do ssania, zestaw do intubacji dotchawiczej z rurkami intubacyjnymi i dwoma laryngoskopami,

Z punktu widzenia anestezjologa, najważniejsze jest moni-torowanie czynności życiowych pacjenta i swobodny dostęp do jego dróg oddechowych. Sprzęt najwyższej jakości oraz dobra organizacja podczas zabiegu mają ogromne znacze-nie dla zachowania najwyższego bezpieczeństwa pacjenta.

Sala pooperacyjna ze stanowiskami monitorowania stanu pacjenta

medicalonline.pl 23


wyciąg gazów anestetycznych, monitor stężenia tlenu w układzie anestetycz-nym z alarmem wartości granicznych.

Kolejną grupą jest wyposażenie nie związane bezpośrednio z monitorowaniem stanu pacjenta. Zalicza się tu:

znormalizowany stolik (wózek) anestezjologiczny, zasilanie elektryczne z systemem awaryjnym, źródło światła (sprzęt przeznaczony specjalnie dla placówek medycznych), urządzenie do ogrzewania pacjenta - 1 na 4 stanowiska, urządzenie do ogrzewania płynów infuzyjnych, defibrylator z możliwością wykonania kardio-wersji - 1 na zespół połączonych ze sobą stano-wisk znieczulenia lub wyodrębnioną salę ope-racyjną.

Jakie wymagania musi spełniać sprzęt anestezjologiczny stanowiska znieczulenia ogólnego z zastosowaniem sztucznej wentylacji płuc?Tego typu zabiegi wykonuje się u chorych w bar-dzo ciężkim stanie - tym bardziej aparatura mo-nitorująca powinna być wyposażona w systemy natychmiastowego informowania o wszelkich

sytuacjach zagrażających życiu pacjenta. We wspomnianym rozporządzeniu zaznaczono, jakie funkcje musi posiadać sprzęt do tego rodzaju operacji. Aparatura taka musi mieć:

alarm nadmiernego ciśnienia w układzie odde-chowym, alarm rozłączenia w układzie oddechowym, urządzenie ciągłego pomiaru częstości oddy-chania, urządzenie ciągłego pomiaru objętości odde-chowych.

Postępowanie pooperacyjne - jak wyposażyć oddział poznieczuleniowy i sale wybudzeń?Nadzór i leczenie pacjentów bezpośrednio po przebytym znieczuleniu ogólnym lub miejsco-wym, którzy mogą być przekazani na oddział ogólny dopiero po osiągnięciu stabilizacji funkcji życiowych, odbywa się na oddziałach poznieczu-leniowych lub salach wybudzeń (powszechnie określa się je jako sale pooperacyjne). Zaleca się, aby tego typu oddział znajdował się jak najbliżej bloku operacyjnego i zawierał przynajmniej 6 stanowisk (liczbę stanowisk można również okre-ślić licząc 1,5-2 stanowiska na 1 stół operacyjny). Wymagana powierzchnia na jedno stanowisko mieści się w przedziale od 12 do 15 m2. W obrębie

oddziału poznieczuleniowego dostępny musi być przynajmniej 1 respirator na 6 stanowisk, defibry-lator z możliwością kardiowersji i elektrostymula-cji zewnętrznej, wózek resuscytacyjny oraz zestaw transportowy z wózkiem, monitorem transporto-wym i przenośnym respiratorem. Pojedyncze stanowisko oddziału poznieczuleniowego powin-no obejmować aparaturę monitorującą:

zapis EKG, pulsoksymetrię, nieinwazyjne i inwazyjne ciśnienie krwi (co najmniej 2 kanały), źródło tlenu.

Inne wymagane wyposażenie to: urządzenie do odsysania, worek samorozprężalny, urządzenie do pomiaru temperatury, zestawy do intubacji, urządzenie do kontrolowanego podawania płynów automatycznie (co najmniej 2 na sta-nowiska).

Inaczej wyglądają wymagania dotyczące sal wybudzeń. Zaleca się, aby każda sala składała się z maksymalnie 6 stanowisk dla pacjentów, każde wyposażone w:

źródło tlenu, powietrza i próżni, aparat do pomiaru ciśnienia krwi, monitor EKG, pulsoksymetr, termometr.

Doposażenie i modernizacja oddziału anestezjo-logii i intensywnej terapii nie należą do najłatwiej-szych zadań. Dodatkowo na każdej sali bloku operacyjnego niezbędny jest wysokiej klasy sprzęt anestezjologiczny, który zapewnia bezpieczne znieczulenie i monitorowanie podczas operacji. Przepisy są nadzwyczaj wymagające, a ich speł-nienie będzie wymagało od zarządzających szpitalem olbrzymiej determinacji i sporych na-kładów finansowych. Tym bardziej warto zabrać się do wprowadzania zmian jak najszybciej. Źródła:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku

w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem

fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu

opieki zdrowotnej (Dz. U. z dnia 24 listopada 2006 roku, Nr 213,

poz. 1568 ze zm.)

Wytyczne szczegółowe, jakim powinny odpowiadać pod względem

fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia szpitala -

Anestezjologia i Ratownictwo 2008; 1: 17-26.

Guidelines for safety and quality in anaesthesia practice in the Europe-

an Union. European Journal of Anaesthesiology 2007; 24, 479-482.

Recommendations of the European Society of Intensive Care Me-

dicine Task Force on minimal requirements for Intensive Care De-

partment. Intensive Care Medicine 1997, 23, 226-232.

strona internetowa Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Inten-

sywnej Terapii - www.ptaiit.org

Zdjęcia: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Radomiu

Mobilna kolumna anestezjologiczna

24 medicalonline.pl

K A R D I O C H I R U R g I A

Wysoko wyspecjalizowany oddział, jakim jest kardiochirurgia, wymaga odpo-wiednich warunków i sprzętu. Wymagania dla oddziału są jasno określone w rozporzą-dzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie wymagań, jakim powin-ny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia za-kładu opieki zdrowotnej (Dz. U. z dnia 24 li-stopada 2006 roku, Nr 213, poz. 1568 ze zm.) oraz w najnowszym zarządzeniu Nr 69/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdro-wia z dnia 3 listopada 2009 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne (w załącz-niku nr 3 do rozporządzenia cz. II lit. A pkt XXXIX).

Od momentu wstąpienia Polski do Unii Euro-pejskiej wszystkie oddziały szpitalne muszą dorównać poziomowi placówek innych państw europejskich, którym również narzu-cono odpowiednie normy prawne. Z ich po-mocą ma zostać usystematyzowana organiza-cja oddziałów kardiochirurgii, ulegnie również zmianie system kształcenia przyszłych lekarzy specjalistów.

Organizacja oddziału kardiochirurgiiOddziały kardiochirurgii można podzielić na dwa typy: jednostki Akademii Medycznej zwane Klini-kami i oddziały szpitalne nie będące jednostkami akademickimi. Prawo rozdziela również zasady leczenia osób dorosłych jak i dzieci oraz niemow-ląt z wrodzonymi wadami serca. Dla obu grup stawiane są różne wymogi co do organizacji po-mieszczeń i wyposażenia w specjalistyczny sprzęt. Zanim zostanie przedstawiony sprzęt, należy określić jakie świadczenia zdrowotne wykonywa-ne są przez specjalistów na tym oddziale.

Pierwszym punktem zapisanym w najnowszym zarządzeniu Nr 69/2009/DSOZ Prezesa Narodo-wego Funduszu Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne (w załączniku nr 3 do rozporządzenia cz. II lit. A pkt XXXIX), jest pełnienie całodobowej opie-

ki lekarskiej we wszystkie dni tygodnia. Kolejne zapisy mówią o kontrapulsacji balonem we-wnątrzaortalnym oraz stymulacji endokawitar-nej. Według opisu Krajowego Konsultanta ds. oddziału kardiochirurgii podstawowa opieka medyczna powinna opiewać:

diagnostykę chorób serca i dużych naczyń, kwalifikowanie pacjentów do operacji kardio-chirurgicznych, przeprowadzenie operacji w zakresie serca oraz dużych naczyń klatki piersiowej, leczenia powikłań operacji kardiochirurgicznych, opiekę przed- i pooperacyjną, wykonywanie specjalistycznych konsultacji w zakresie kardiochirurgii, prowadzenie przychodni kardiochirurgicznej.

U osób dorosłych wyróżniono także świadczenia obejmujące: operacje pomostowania naczyń wieńcowych z lub bez użycia krążenia pozaustro-jowego z wykorzystaniem żyły odpiszczelowej

Określenie odpowiednich standardów oddziału kardiochirurgii ma zagwarantować bezpieczeństwo leczonych pacjentów oraz odpowiednią jakość świadczonych usług.

Oddział Kardiochirurgii




Szukasz sprzętu dla kardiochirurgii?My go znajdziemy dla Ciebie!

Nowoczesny sprzęt kardiochirurgiczny znacznie zwiększa bezpieczeństwo pacjentów

Sara Charafeddine


medicalonline.pl 25


lub/i lewej tętnicy piersiowej wewnętrznej, ope-racje wymiany zastawek serca, operacje annulo-plastyki zastawki mitralnej i trójdzielnej, operacje skojarzone: wady zastawkowe w połączeniu z po-mostowaniem aortalno - wieńcowym, korekcje wad: ASD II oraz ASD I, wymianę aorty wstępującej i łuku aorty, usunięcie śluzaka jam serca, resekcję tętniaka lewej komory serca, operację pozawało-wego VSD, zaopatrzenie urazów serca i dużych naczyń klatki piersiowej oraz leczenie powikłań wszystkich wymienionych poprzednio procedur.

Jak powinna wyglądać sala operacyjna oddziału kardiochirurgii?Wykaz parametrów technicznych, jakie powinna spełniać sala operacyjna, został zamieszczony w roz-porządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowot-nej (Dz. U. z dnia 24 listopada 2006 roku, Nr 213, poz. 1568 ze zm.).

Każda z sal operacyjnych powinna być wyposa-żona w sprzęt niezbędny do przeprowadzenia podstawowych operacji kardiochirurgicznych. Do podstawowego wyposażenia każdej sali zalicza się:

aparat do znieczulenia, kardiomonitor, system monitorujący, defibrylator, aparat do pomiaru czasu krzepliwości krwi, stymulator zewnętrzny serca, kolumna anestezjologiczna z wyciągiem gazów anestetycznych, aparat do kontrapulsacji wewnątrzaortalnej, stół operacyjny, pompy infuzyjne: strzykawkowe (najmniej 3 szt. na jednego operowanego pacjenta) i objęto-ściowe, urządzenie do terapii termicznej (nagrzewnica), lampa operacyjna bezcieniowa, diatermia chirurgiczna, aparat do krążenia pozaustrojowego, kardiomonitor transportowy kompaktowy, zestaw piły do cięcia mostka, kolumna chirurgiczna, pompa centryfugalna (jedna na oddział kardio-chirurgiczny).

W zarządzeniu Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 2009 roku określono dodatkowo wy-mogi co do aparatury, która musi znajdować się w oddziale kardiochirurgii. Są to:

kardiomonitor, aparat USG z opcją kolorowego Dopplera - w miejscu udzielania świadczeń, angiograf - w lokalizacji.

Istotną zasadą jest bezwzględne przestrzeganie zasady, aby sprzęt jednorazowy nie by resterylizo-wany. O ile jest to możliwe, należy używać jednora-zowych obłożeń i fartuchów chirurgicznych. Do standardów utrzymania sali należy regularne sprzą-tanie i mycie wraz z okresowym naświetlaniem pomieszczenia. Periodycznie powinno się wykony-wać kontrole bakteriologiczne sal operacyjnych i od-działów pooperacyjnych. Zapisy także mówią o pra-wach pacjenta, który ma możliwość do skorzystania z całodobowego wykonania echokardiografii przezprzełykowej podczas operacji kardiochirur-gicznej. Badanie wykonywane jest ze wskazań pil-nych lub planowych.

Każda sala operacyjna powinna być pomieszcze-niem klimatyzowanym, aby możliwe było dosto-sowanie temperatury do rodzaju przeprowadza-nego zabiegu oraz aby zapewnić komfort cieplny zespołowi operacyjnemu.

W zarządzeniu określono także liczbę przeprowa-dzanych operacji. Na jedną salę powinno przypa-

dać nie więcej niż 400 operacji, co odpowiada około dwóm operacjom wykonywanym w ciągu jednego dnia roboczego w ciągu roku (z uwzględ-nieniem okresowej redukcji liczby zabiegów celem przeprowadzenia konserwacji sal operacyjnych i oddziału pooperacyjnego). Oddział powinien mieć dodatkową salę operacyjną dla przypadków nagłych oraz pacjentów zakażonych. Skład zespo-łu operacyjnego także został zapisany w zarządze-niu. Podczas operacji powinien być obecny:

lekarz ze specjalizacją II st. z kardiochirurgii operujący lub lekarz w trakcie specjalizacji z kardiochirurgii pod nadzorem lekarza ze specjalizacją II st. z kardiochirurgii, lekarz asystent lub dwóch lekarzy asystentów, pielęgniarka operacyjna, pielęgniarka operacyjna pomagająca, perfuzjonista, lekarz ze specjalizacją II st. z anestezjologii lub lekarz w trakcie specjalizacji z anestezjologii pod nadzorem lekarza ze specjalizacją II st. z anestezjologii, pielęgniarka anestezjologiczna.

W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu wykonywanych operacji określono minimalną liczbę wykonywanych operacji przez jednego chirurga. Każdy chirurg z II stopniem specjalizacji z kardiochirurgii lub tytułem specjalisty z kardio-chirurgii (nowy tryb) powinien wykonać w roku nie mniej niż 100 operacji kardiochirurgicznych.Należy zapewnić całodobową możliwość zebra-

nia pełnego zespołu operacyjnego w ciągu 20 minut w przypadku operacji ze wskazań natych-miastowych.

Powstanie oddziału opieki pooperacyjnejParametry techniczne sali pooperacyjnej również zostały zapisane w rozporządzeniu Ministra

Określenie odpowiednich standardów oddziału kardiochi-rurgii ma zagwarantować bezpieczeństwo leczonych pacjentów oraz odpowiednią jakość świadczonych usług. Od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej wszystkie oddziały szpi-talne muszą dorównać poziomowi placówek innych państw europejskich, którym również narzucono odpowiednie normy prawne.

Nowe technologie znacznie ułatwiają pracę w oddziale kardiochirurgii

26 medicalonline.pl


Zdrowia, określono w nim odpowiednie wypo-sażenie takie jak:

respiratory, kardiomonitory, systemy monitorujące, defibrylator, pompy infuzyjne strzykawkowe i objętościowe, urządzenie do terapii termicznej (nagrzewnica), aparat do suchego rozmrażania preparatów krwiopochodnych, stymulator zewnętrzny serca, aparat do pomia-ru czasu krzepliwości krwi, łóżko rehabilitacyjne, materace przeciwodleżynowe, mobilny aparat RTG, aparat do EKG, wózek reanimacyjny.

Liczba stanowisk dla pacjentów w oddziale pooperacyjnym powinna wynosić nie mniej niż dwukrotność średniej liczby dziennie wy-konywanych operacji. Przynajmniej połowa z nich powinna zostać objęta bardzo intensyw-nym nadzorem z pełnym monitorowaniem pacjenta, tak aby każdemu choremu w okresie jednej doby po operacji zapewnić intensywną opiekę i nadzór. Powinna być zapewniona pilna konsultacja kardiologiczna pacjentów przebywających w oddziale pooperacyjnym z możliwością wykonania przezklatkowego lub przezprzełykowego badania echokardiogra-ficznego.

Jak zorganizować oddział łóżkowy?Zapis dotyczący tego oddziału, określa zakres opieki nad pacjentem przebywającym w oddziale przynajmniej przez jedną dobę. Powinien czuwać nad nim co najmniej jeden lekarz z tytułem specja-listy II st. z kardiochirurgii lub lekarz bez specjaliza-cji pod nadzorem specjalisty II st. z kardiochirurgii.

Laboratorium jako część oddziału kardiochirurgiiOddział kardiochirurgiczny powinien mieć możliwość wykonywania zarówno pilnych jak i planowych podstawowych badań laboratoryj-nych. Należą do nich następujące badania: pełna morfologia i określenie grupy krwi, kre-atynina, mocznik, CPK, CPK-MB, troponina, Na, K, Cl, AspAT, AlAT, amylazy, INR, APTT, ACT, ba-danie gazometryczne krwi, próba krzyżowa. Należy również zapewnić całodobową możli-wość wykonania pilnych badań obrazowych, takich jak:

przezklatkowa echokardiografia, przezprzeły-kowa echokardiografia, badanie RTG klatki piersiowej i brzucha, tomografia komputerowa, badanie EKG.

Oddział musi mieć możliwość szybkiego otrzy-mania zamówionych preparatów krwi i wykona-nia badań serologicznych.

Pracownia Radiologii Zabiegowej – świadczenia i sprzętWedług zarządzenia Prezesa NFZ z 2009 roku w pracowni radiologii zabiegowej, która jest częścią oddziału kardiochirurgii, w trakcie zabie-gu wymagana jest obecność specjalisty aneste-zjologii (lub anestezjologii i reanimacji lub anestezjologii i intensywnej terapii). Pacjent

powinien mieć całodobowy dostęp do możli-wości wykonywania świadczeń lekarskich. Do-tyczy to również bloku operacyjnego. W lokali-zacji powinien znajdować się oddział anestezjo-logii i intensywnej terapii.

Wyposażenie w sprzęt i aparaturę medyczną pracowni radiologii zabiegowej:

cyfrowy aparat angiograficzny typu DSA ze wzmacniaczem o średnicy co najmniej 40 cm, z funkcją pomiarową i „roadmap”, przynajmniej jedna płaszczyzna z możliwością uzyskiwania projekcji skośnych (prawa/ lewa, kranial/ kau-dal), strzykawka automatyczna, rejestracja obrazów: kamera multiformatowa lub archiwizacja cyfrowa (format DICOM 3.0), wielofunkcyjny rejestrator funkcji życiowych: EKG, pulsoksymetr, pomiar ciśnienia tętniczego metodą bezpośrednią i nieinwazyjną, defibrylator, zestaw reanimacyjny, stół radiologiczny o wysokiej precyzji lokalizacji pacjenta i pozycjonera, stanowisko znieczulenia - w lokalizacji.

W zakładzie zapewniane są następujące realizacje badań:

arteriografia, flebografia, aparat USG z opcją kolorowego Dopplera, tomografia komputerowa - w lokalizacji.

Wnioski i opinie na temat potrzeby zmian czy dostosowania oddziału kardiochirurgii do standardów unijnych zostały zawarte w arty-kule Krajowego Konsultanta ds. kardiochirur-

gii, prof. dr hab. n. med. Stanisława Wosia, z Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicz-nego Nr 7 II Katedry i Kliniki Kardiochirurgii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Wykazał on na podstawie istniejących aktów prawnych, że mimo znacznych zmian jakie zaszły w służbie zdrowia oraz w specjalistycz-nych oddziałach kardiochirurgii, dyrektorów szpitali czeka jeszcze organizacja wyspecjali-zowanego personelu oraz zakup nowoczesnej aparatury wysokiej jakości, która będzie przyczyniała się do zwiększenia bezpieczeń-stwa pacjentów.

Źródła: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku




poz. 1568 ze zm.)

Zarządzenie Nr 69/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu

Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r. w sprawie określenia warunków

zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne, w za-

łączniku nr 3 do rozporządzenia cz. II lit. A pkt XXXIX,

Prof. dr hab. n. med. Stanisław Woś „Oddział kardiochirurgiczny

– standardy w świetle polskiego prawa i Unii Europejskiej”

Pracownia diagnostyki obrazowej w oddziale kardiochirurgii

Untitled-6 27 2010-03-01 22:25:28

Untitled-6 27 2010-03-01 22:25:28

28 medicalonline.pl

C E N T R U m K A R D I O LO g I I W J ó Z E f O W I E

Założycielami jest grupa pol-skich inwestorów. Połowę udziałów mają le-karze, druga połowa jest w posiadaniu pry-watnego, polskiego inwestora. Szpital podpi-sał umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, od początku uczestniczy także w dwóch mię-dzynarodowych programach monitorowania jakości.

Komfortowo i bez kolejekPomysł na zbudowanie szpitala spełniającego najwyższe standardy zrodził się w głowie dy-rektora i założyciela doktora Zygmunta Kaliciń-skiego już dziesięć lat temu. - Trzydzieści lat doświadczeń, prac w różnych warunkach, uświa-domiło nam co jest ważne, co utrudnia, a co może usprawnić pracę lekarzy – podkreśla dok-tor Kaliciński. Klinika została stworzona przez

lekarzy dla pacjentów. Priorytetem jest bezpie-czeństwo i wygoda zarówno kuracjuszy jak i lekarzy tam pracujących. Architektura placów-ki została drobiazgowo przemyślana i dopra-cowana w każdym calu. Większość pracowni diagnostycznych i zabiegowych znajduje się na parterze. Drzwi karetki i salę operacyjną dzieli dystans 20 m szerokiego korytarza bez żadnych zakrętów. W odległości zaledwie 4 m od miejsca postoju karetki znajduje się sala reanimacyjno-zabiegowa – przeznaczona dla pacjentów w najcięższym stanie. Dzięki takim rozwiązaniom poprawiliśmy komunikację mię-dzy krytycznymi miejscami. Od momentu przy-jazdu karetki pacjent w ciągu niecałej minuty może trafić na stół! – zachwyca się pomysłodaw-ca. W szpitalu zatrudnionych jest 16 lekarzy i 40 pielęgniarek.

Techniki i technologie komunikacyjneNa 2500 m2 znajdują się nowoczesne sale opera-cyjne, wyposażone w sprzęt najwyższej jakości. Pomieszczenia zabiegowe od początku były projektowane tak, by móc wykorzystać możliwo-ści, jakie daje telemedycyna. Dyrekcja czyni sta-rania by jak najszybciej zainstalować aparaturę, dzięki której chory będzie mógł być operowany przez najwybitniejszych specjalistów z całego świata nie ruszając się z Józefowa. Do dyspozycji pacjentów są przestronne, komfortowe sale 1 i 3 osobowe, wyposażone w indywidualne węzły sanitarne i klimatyzację. Przy każdym łóżku, a tak-że w łazienkach, zainstalowano systemy przywo-ławcze (guziki alarmowe zostały zamontowane przy każdej toalecie i prysznicu). Szpital został oczywiście dostosowany do potrzeb osób niepeł-nosprawnych.

Przeludnione sale, niekończące się kolejki, przestarzały sprzęt – taki obraz towarzyszy pewnie każdemu Polakowi korzystającemu z usług państwowej służby zdrowia. Na szczęście pojawiła się alternatywa. Pod koniec grudnia otworzono jeden z najnowocześniejszych szpitali w Polsce - Centrum Kardiologii w Józefowie (w województwie mazowieckim).

Ewa Szczecińska

Sala reanimacyjna zlokalizowany w pobliżu miejsca przyjęcia pacjenta pozwala na niezwłoczną pomoc w nagłych przypadkach

Szpital bez granic

medicalonline.pl 29

C E N T R U m K A R D I O LO g I I W J ó Z E f O W I E

Jak podkreśla dyrektor, 24-godzinny dyżur pełnią wybitni lekarze, specjaliści z wieloletnim doświadczeniem, którzy są w stanie wykonać każdy, nawet najbardziej skomplikowany za-bieg. Ponadto szpital posiada stację Lifenet. Dzięki tej Medycznej Stacji Odbiorczej personel Centrum Kardiologii może odebrać np. wynik badania EKG przesłany przez zespół pogotowia ratunkowego, a dyżurujący kardiolog od razu ocenić stan chorego. Pozwala to bezzwłocznie przystąpić do zabiegów ratujących zdrowie i życie pacjenta.

- Szybko udało się nam także nawiązać współpracę ze wszystkimi placówkami medycznymi w Otwoc-ku. W niedalekiej przyszłości chcemy stworzyć lo-kalną sieć wzajemnych usług i ściśle współpracować ze stałymi konsultantami głównych specjalności – dodaje Zygmunt Kaliciński.

W tej chwili szpital dysponuje:Oddziałem kardiologicznym – (z 23 łóżkami) z pododdziałem intensywnego nadzoru kardio-logicznego- (gdzie znajdują się 4 stanowiska).Poradnią kardiologiczną z pracowniami:

pracownią kontroli stymulatorów, pracownią Holtera, pracownią EKG, pracownią echokardiografii, pracownią prób wysiłkowych.

Pracowniami zabiegowymi: pracownią hemodynamiki, pracownią elektrofizjologii, bogatym zapleczem diagnostyczno-leczniczym.

W centrum wykonywane są wszystkie typy operacji u chorych na serce m. in.: plastyka tętnic wieńcowych, zamykanie nieprawidło-wych połączeń wewnątrzsercowych, plastyka

zastawek, leczenie zaburzeń rytmu serca (przy pomocy ablacji), wszczepienie urządzeń sty-mulujących, defilibrujących, resynchronizują-cych.

Do końca 2010 roku planowane jest urucho-mienie bloku kardiochirurgii i chirurgii naczy-niowej, a szpital zacznie przyjmować także najmłodszych pacjentów. Ale to nie koniec nowości. Lekarze z Centrum Kardiologii w Jó-zefowie myślą o stworzeniu systemu monito-rowania zdrowia na odległość. Chory, zostałby wyposażony w kartę – Tu się leczę! Mógłby to by być np. pendrive zawierający informacje o problemach, chorobach, czy grupie krwi. Po podłączeniu urządzenia do komputera, lekarz od razu łączyłby się z portalem szpitala oraz lekarzem prowadzącym. Takie rozwiązanie pozwoliłoby zaoszczędzić czas, ponieważ cho-ry nie musiał by być diagnozowany kolejny raz.

W nagłych przypadkach od razu można by skutecznie interweniować.

Jak widać szpital Centrum Kardiologii w Józefowie to na wskroś nowoczesna placówka nie tylko pod względem wyposażenia i wyszkolenia personelu, ale przede wszystkim w aspekcie nowatorskich rozwiązań organizacyjnych, które zdecydowanie podążają w kierunku bezpieczeństwa pacjenta, nie tylko w trakcie leczenia w szpitalu, ale również po wypisaniu do domu. Wykorzystanie w tym celu dobrodziejstw najnowszych technologii, w tym telemedycyny, i innych sposobów komu-nikacji elektronicznej, pozwala pacjentowi po-czuć, że opieka nie kończy się w momencie opuszczenia szpitala, ale że lekarze z Centrum Kardiologii w Józefowie czuwają nad jego sercem nieustannie tutaj w kraju, ale i w czasie dalekich podróży zagranicznych. Jest to opieka bez granic i takie jest właśnie Centrum Kardiologii Józefów.

Komfortowe warunki w salach chorych pozwalają na szybki powrót do zdrowia

ADO-MED Sp. z o.o.Ul. Bytomska 38B41-600 ŚwiętochłowiceTel. 032-770-68-38Fax 032-770-68-29

e-mail: [email protected]

O/WarszawaADO-MED Sp. z o.o.Ul. Wawelska 502-034 WarszawaTel. 022-592-93-98Fax 022-825-69-39


O/PoznańADO-MED Sp. z o.o.Ul. Romana Maya 161-371 PoznańTel. 061-874-16-39Fax 061-874-16-39


Kompleksowe wyposażenie szpitali

30 medicalonline.pl

g I N E K O LO g I A I P O ŁO Ż N I C T W O

Wytyczne dla oddziału ginekologii i po-łożnictwa zostały spisane w rozporządzeniu Mi-nistra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w rozdziale IV (Dz. U. z dnia 24 listopada 2006 roku Nr 213, poz. 1568). Określają one wymogi fachowe i sanitarne pomieszczeń znajdujących się w obrębie oddziału. Z kolei standardy świad-

czeń zdrowotnych udzielanych pacjentom oraz wykaz sprzętu, jaki powinien znajdować się w od-dziale szpitalnym, zostały wymienione w zarzą-dzeniu Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia Nr 69/2009/DSOZ z dnia 3 listopada 2009 roku w sprawie określenia warunków zawierania i re-alizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne

(w załączniku nr 3 do rozporządzenia cz.II lit. A pkt XXXIX). Na tych dwóch źródłach zostało oparte niniejsze opracowanie.

Przedstawienie oddziału ginekologii i położnic-twa powinno być zgodne z podziałem referen-cyjnym szpitali z 1998 roku, gdzie określono ro-

Z uwagi na szczególny charakter oddziałów ginekologii i położnictwa, jak najlepsze wyposażenie tych jednostek jest nadzwyczaj istotne. Szczególna dbałość o wysoką jakość funkcjonowania tych oddziałów powinna być jednym z priorytetowych celów dla każdego szpitala. Także dobra organizacja oraz profesjonalny i dobrze przeszkolony personel mają ogromny wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie matek oraz ich nowonarodzonych dzieci.

Sara Charafeddine

Oddział Ginekologii i Położnictwa




Szukasz sprzętu dla ginekologii i położnictwa?My go znajdziemy dla Ciebie!


medicalonline.pl 31


dzaje placówek medycznych zgodnie z ich wiel-kością i przeznaczeniem.

Do pierwszego poziomu referencyjnego należą szpitale udzielające świadczeń zdrowotnych w za-kresie czterech spośród podstawowych specjalno-ści medycznych: chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej, położnictwa i ginekologii, pediatrii oraz anestezjologii i intensywnej terapii. Drugi poziom referencyjny stanowią szpitale wojewódzkie udzie-lające, obok usług zdrowotnych z wymienionych wyżej specjalności, świadczenia z co najmniej czterech następujących dziedzin: kardiologii, neu-rologii, dermatologii, patologii ciąży i noworodka, okulistyki, laryngologii, chirurgii urazowej, urologii, neurochirurgii, chirurgii dziecięcej, chirurgii onko-logicznej. W przypadku trzeciego poziomu mowa jest o szpitalach klinicznych oraz jednostkach ba-dawczo - rozwojowych Ministerstwa Zdrowia.

Normy prawne związane ze świadczeniami zdro-wotnymi są różne dla każdego z trzech poziomów i zostały zawarte w najnowszym zarządzeniu Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia Nr 69/2009/DSOZ z dnia 3 listopada 2009 roku w sprawie określenia warunków zawierania i reali-zacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne (w załącz-niku nr 3 do rozporządzenia cz. II lit. A pkt XXXIX).

Sprzęt specjalistyczny oraz badania wykonywane na oddziale ginekologii i położnictwa szpitala należącego do I poziomu referencyjnegoDo pomieszczeń znajdujących się w oddziale I poziomu referencyjnego należy blok operacyjny, wyodrębniona sala operacyjna do cięć cesarskich oraz łóżka intensywnej opieki medycznej z wy-dzielonym stałym dyżurem pielęgniarskim. Świad-czenia oferowane przez tego typu szpital zostały określone jasno w trzech punktach. Po pierwsze - opieka lekarska powinna być zapewniona cało-dobowo we wszystkie dni tygodnia. Po drugie - pacjent ma prawo do stałej obecności lekarza specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii w miejscu udzielania świadczeń. Trzecim założe-niem jest stała obecność specjalisty anestezjologii (lub anestezjologii i reanimacji lub anestezjologii i intensywnej terapii) w lokalizacji. Rodzaj sprzętu wymieniono w punkcie 38.1.3, są to:

kolposkop, aparat KTG, kardiomonitor - w miejscu udzielania świadczeń.

Dodatkowo oceniane jest posiadanie następują-cego sprzętu:

laparoskop, histeroskop diagnostyczno-operacyjny, aparat USG z opcją kolorowego Dopplera - w lokalizacji.

Na tym poziomie referencyjnym lekarze powinni

wykonywać badania zapisane w trzech punktach: partogram, ciągłe badanie KTG przed i w trakcie porodu - w miejscu udzielania świadczeń, histopatologicznych śródopercyjnych - zapew-nienie dostępu.

Organizacja oddziału ginekologii i położnictwa w szpitalu II poziomu referencyjnegoPodział pomieszczeń jest taki sam, jak w przypad-ku oddziału szpitala określonego w definicji I po-ziomu referencyjnego, dodatkowo dochodzi obowiązek stworzenia oddziału neonatologiczne-go z równoważnym lub wyższym poziomem refe-rencyjnym. Podobnie jest w przypadku badań i opie-ki lekarskiej - tu następuje możliwość wykonania

znieczulenia śródporodowego w systemie „matka z dzieckiem”, według wytycznych z rozporządzenia Ministra Zdrowia sale chorych powinny być wy-posażone w urządzenia umożliwiające mycie i pielęgnację niemowląt. W szpitalu II poziomu referencyjnego istnieje możliwość wykonania badań laboratoryjnych w lokalizacji. Jasno okre-ślono także rodzaje sprzętu specjalistycznego:

kolposkop, aparat KTG, kardiomonitor, aparat USG zapewniający wykonanie badań zgodnych z profilem udzielanych świadczeń - w miejscu ich udzielania, laparoskop, histeroskop diagnostyczno-operacyjny - w lo-kalizacji.

Warunki przestrzenne na oddziale ginekologii i położnictwa w szpitalu III poziomu referencyjnegoWytyczne określone w 3. załączniku jasno wska-zują, że w dużych specjalistycznych ośrodkach

zdrowia istnieje możliwość wykonywania więcej niż jednego cięcia cesarskiego jednocześnie. Wyodrębniona opieka lekarska powinna być dostępna we wszystkie dni tygodnia wraz z moż-liwością stałej konsultacji lekarza specjalisty położnictwa i ginekologii - w miejscu udzielania świadczeń. Poza tym reszta usług musi zostać spełniona jak w przypadkach opisanych wyżej. Sprzęt, który powinien znajdować się w oddzia-le to:

aparat KTG, kardiomonitor, kolposkop, aparat USG zapewniający wykonanie badań zgodnych z profilem udzielanych świadczeń, laparoskop, histeroskop diagnostyczno - operacyjny - w miejscu udzielania świadczeń, echokardio-

graf lub aparat USG z opcją kolorowego Dop-plera - całodobowo w lokalizacji.

Badania wykonywane przez lekarzy specjalistów, podobnie do poprzednich wytycznych to: parto-gram, EKG płodu lub komputerowa analiza KTG (kompleksowy system nadzoru okołoporodowe-go) oraz badania laboratoryjne. Pacjentki powin-ny mieć także dostęp do świadczeń związanych z diagnostyką prenatalną (kordocenteza, biopsja trofoblastu, amniopunkcja, fetoskopia) czy gazo-metrią krwi pępowinowej w lokalizacji. Ponadto musi istnieć możliwość przeprowadzenia badań cytogenetyczncych czy histopatologicznych śródoperacyjnych płodu.

Oddział powinien mieć pracownię endoskopii, całodobowy blok operacyjny, oddział neonato-logiczny z równoważnym lub wyższym pozio-mem referencyjnym w lokalizacji, wyodrębnioną salę operacyjną do cięć cesarskich oraz łóżka in-tensywnej opieki medycznej z wydzielonym stałym dyżurem pielęgniarskim - w miejscu udzielania świadczeń.

Pokój przeznaczony dla matek w systemie korespondencyjnym

32 medicalonline.pl


Organizacja i podział oddziału położnictwa i ginekologii – ogólny opisZasady podziału zostały zapisane w rozporządze-niu Ministra Zdrowia z 22 czerwca 2005 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomiesz-czenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 116, poz. 985).W zależności od wielkości szpitala oddział powi-nien dzielić się na następujące pododdziały lub odcinki:

położniczy aseptyczny, patologii ciąży, ginekologiczny aseptyczny, położniczo - ginekologiczny, obserwacyjno - septyczny.

Oddział położniczo - ginekologiczny powinien być ściśle połączony z oddziałem noworodko-wym. Wejście do pododdziału (odcinka) położni-czego aseptycznego powinno prowadzić przez śluzę umywalkowo - fartuchową. Pododdział (odcinek) położniczy aseptyczny powinien mieć bezpośrednie połączenie z zespołem porodo-wym, bez krzyżowania się z innymi drogami ruchu wewnątrzszpitalnego.

Rozporządzenie z dnia 10 listopada 2006 roku wyraźnie wskazuje na urządzenie pokoju łóż-kowego na pododdziale (odcinku) położni-czym aseptycznym w co najmniej jednym z systemów. Ten zapis różni się od rozporzą-dzenia wydanego w 2005 roku, gdzie oba systemy były podane jako konieczne do wdro-żenia i wybudowania.

Pierwszy system, o nazwie matka z dzieckiem, to pokój przeznaczony dla maksymalnie dwóch matek i dwóch noworodków, ale z możliwością wstawienia trzeciego łóżeczka dla noworodka. Urządzenia znajdujące się w tym pomieszczeniu powinny służyć do mycia i pielęgnacji niemow-lęcia.

Drugi system określany jako korespondencyjny, czyli taki, w którym pokój noworodków umiesz-czony jest pomiędzy dwoma pokojami matek. Powinien spełniać następujące wymagania:

Przy tworzeniu tego typu pokoju należy zasto-sować przeszklenie ścian wewnętrznych mię-dzy pokojami matek a pokojem noworodków. To zapewni kontakt wzrokowy oraz izolację dźwiękową. Pokój niemowląt powinien być połączony z pomieszczeniem, gdzie leżą matki, ponadto musi zawierać zestaw urządzeń do pielęgnacji noworodków. Wejście do pokoju z nowonarodzonymi dziećmi powinno znajdować się od strony korytarza i prowadzić przez śluzę umywalkowo - fartucho-wą, Liczba łóżeczek dla niemowląt powinna być o jedno łóżeczko większa od sumy łóżek w są-siadujących z nim pokojach matek.

Powierzchnia pokoi łóżkowych na oddziale po-łożniczym w systemie matka z dzieckiem wygląda następująco:

pokoju 1-łóżkowego - co najmniej 14,0 m2, pokoju 2-łóżkowego - co najmniej 18,0 m2,

zaś w systemie korespondencyjnym: pokoju 3-łóżkowego matek - co najmniej 18,0 m2, pokoju 7-łóżkowego noworodków - co najmniej 18,0 m2.

Prawo określa także skład zespołu porodowego, w który wchodzą: sala porodowa jednostanowi-skowa o powierzchni co najmniej 20,0 m2, wielo-stanowiskowa - o wielkości 18,0 m 2, lub co naj-mniej jeden pokój łóżkowy przystosowany do odbioru porodu. W tej części oddziału powinna znajdować się sala operacyjna dla porodów z zastosowaniem cesarskiego cięcia, wyposażona w stanowisko resuscytacji noworodka. Dodatko-wym pomieszczeniem, bez którego nie może zostać stworzony zespół porodowy, jest pokój dla matek i noworodków w pierwszych godzinach życia po porodach powikłanych. Pracownicy mają obowiązek wchodzić do zespołu poprzez śluzę umywalkowo - fartuchową.

Zasady funkcjonowania oddziału ginekologii aseptycznejDla pododdziału (odcinka) ginekologii aseptycz-nej stosuje się wymagania jak dla oddziałów o zunifikowanym układzie. Odcinek ten jest miejscem pobytu pacjentki w czasie hospitaliza-cji. Składa się z zespołów pomieszczeń pielęgna-cyjnych i ogólnych, czyli:

pokojów pacjentów, punktu pielęgniarskiego z pokojem przygoto-wawczym pielęgniarskim, gabinetu diagnostyczno-zabiegowego, łazienki pacjentów, w której skład wchodzą: umywalka, miska ustępowa, natrysk i wózek-wanna, pomieszczenia higieniczno-sanitarnego pa-cjentów przy pokojach chorych lub zbioro-wych, przy czym co najmniej jedna kabina ustępowa z umywalką powinna być dostępna dla pacjentów niepełnosprawnych na wóz-

By zapewnić bezpieczeństwo małych pacjentów oddział ginekologiczno-położniczy powinien być ściśle połączony z oddziałem neonatologicznym

Dobre rozplanowanie i sprawna organizacja oddziału mają ogromny wpływ na szybki powrót do zdrowia zarówno matek, jak i dzieci

medicalonline.pl 33


kach inwalidzkich, brudownika.

W skład zespołu pomieszczeń ogólnych wchodzą: pokoje pracowników medycznych i administra-cyjnych, kuchenka oddziałowa, magazyn sprzętu, co najmniej jeden ustęp dla personelu, co najmniej jeden ustęp dla odwiedzających, pomieszczenie porządkowe.

Zespół porodowy aseptyczny powinien być zlo-kalizowany w bezpośrednim sąsiedztwie podod-działu położnictwa aseptycznego oraz połączony drogą oddzieloną od ruchu wewnątrzszpitalne-go. Personel powinien mieć wejście przez śluzę umywalkowo - fartuchową. Sale znajdujące się w zespole mogą być urządzone jako jednostano-wiskowe, a w ich obrębie powinno znajdować się:stanowisko pierwszej pielęgnacji i resuscytacji noworodka o powierzchni co najmniej 8,0 m2 oraz stanowisko dyżuru położnej.

Zasadą określoną w rozporządzeniu jest urządze-nie jednego stanowiska porodowego na każde 10 łóżek pododdziału położniczego aseptyczne-go. Na odcinku powinna znajdować się jedna sala operacyjna ze stanowiskiem resuscytacji noworodka oraz z pokojem przygotowania per-sonelu, a przy liczbie powyżej pięciu stanowisk porodowych, musi zostać zorganizowany jeden pokój zabiegowy oraz podręczna sterylizatornia, jeżeli jest to uzasadnione. Pacjentki po porodach powikłanych powinny zostać ulokowane w spe-cjalnym pomieszczeniu przeznaczonym dla nich i noworodków w pierwszych godzinach życia.

Pokój z przeznaczeniem dla porodów rodzinnych stanowi skład zespołu porodowego. Wejście do niego powinno być z węzła komunikacji ogólnej, tak by umożliwić dostęp do innych pomieszczeń znajdujących się w zespole porodowym. Dostęp personelu do tych pomieszczeń nie powinien krzyżować się z ruchem rodzin. Personel powinien mieć możliwość łatwej komunikacji między salą operacyjną a pokojami porodów rodzinnych. Nieodłączną częścią pomieszczenia jest stanowi-sko pierwszej pielęgnacji i resuscytacji noworod-ka. Osoby, które towarzyszą pacjentkom powinny mieć wyodrębniony pokój – poczekalnię, dostęp-ną z węzła komunikacji ogólnej bez potrzeby wchodzenia na korytarz wewnętrzny zespołu z po-mieszczeniem higieniczno – sanitarnym. Normy prawne także określają zasady dotyczące wyglą-du wnętrza sali do porodów rodzinnych, to znaczy podłogi, ściany i meble powinny mieć zmywalne powierzchnie przystosowane do dezynfekcji. Zaś powierzchnia pokoju oraz sali jednostanowisko-wej winna wynosić co najmniej 20,0 m2, a przy sali wielostanowiskowej co najmniej 18,0 m2 na jedno stanowisko.

Inne wytyczne dotyczące pododdziałów ginekologii i położnictwaW przypadku tworzenia septycznego odcinka położniczo – ginekologicznego pokoje łóżkowe należy organizować jak na oddziałach o zuni-fikowanym układzie. Pokoje łóżkowe powinny być wyposażone w łóżka umożliwiające ode-branie porodu tak samo jak w przypadku sali zabiegowej. W pododdziale należy przewidzieć pokój dla noworodków, a liczba łóżeczek po-winna być o jedno większa od sumy łóżek w po-kojach matek. Każdy oddział powinien spełniać jeden warunek - muszą znajdować się w nim pokoje wypisowe dla matek i noworodków. Normy prawne także określają wielkość stano-wisk noworodków:

w pokoju noworodków obserwowanych i wcze-śniaków - 5,0 m2, w pokoju intensywnej opieki noworodka - 10,0 m2.

W przypadku oddziału intensywnej terapii: pokój 1-stanowiskowy - co najmniej 18,0 m2, pokój wielostanowiskowy - co najmniej 16,0 m2

na 1 stanowisko.

Na oddziale intensywnego nadzoru kardiologicz-nego - co najmniej 14,0 m2 na każde łóżko.

W pokoju dializ łącznie ze stanowiskiem nadzoru pielęgniarskiego:

pokój 1-stanowiskowy - co najmniej 14,0 m2, pokój 2-stanowiskowy - co najmniej 24,0 m2, pokój wielostanowiskowy - co najmniej 10,0 m2

na 1 stanowisko.

Przy tworzeniu oddziału ginekologiczno - neona-tologicznego powinny zostać wyodrębnione pokoje posiadające śluzy umywalkowo - fartu-chowe dla noworodków obserwowanych, wcze-śniaków, intensywnej opieki noworodka oraz pomieszczenia dla noworodków wymagających opieki pośredniej i ciągłej.

Najnowsze zarządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 2009 roku stworzone zostało zgodnie ze standardami Unii Europejskiej. Jednak podstawową i największą barierą w unowocze-śnianiu szpitali jest pozyskanie funduszy na stworzenie oddziałów, które spełniałyby wszystkie wytyczne stawiane przez prawo polskie.

Źródła: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku,

w rozdziale IV (Dz. U. z dnia 24 listopada 2006 r. Nr 213, poz. 1568)

Zarządzenie Nr 69/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu

Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r. w sprawie określenia warunków

zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne, w za-

łączniku nr 3 do rozporządzenia cz.II lit. A pkt XXXIX.

PrzedsiębiorstwoInnowacyjno – Wdrożeniowe

ul. Klecińska 125, 54-413 Wrocławtel. 071 7985741 fax: 071 7985740email: [email protected]

Kardiotokografy:pojedyncze, dla ciąży bliźniaczej

Ultrasonografy przenośne i stacjonarne, B/W, moduł Dopplera, pakiet 3D, specjalistyczne ustawienia i aplikacje

Regulatory ssania, ssaki ciśnieniowe, ssaki elektryczne podręczne i operacyjne

DozownikiReduktory tlenu

Monitory pacjenta: Kardiomonitory, Pul-soksymetry, Monitor głębokości znieczu-lenia. Modułowe, przenośne, wielopar-ametrowe.

Elektrokardiografy:Holtery EKG;System EKG do PC;1, 3, 12 kanałowe;ze spirometrem lub bez

34 medicalonline.pl

O R T O P E D I A

Trudność przy planowaniu lub moder-nizacji oddziału ortopedycznego polega przede wszystkim na wygospodarowaniu odpowiedniej przestrzeni do dyspozycji każdego pacjenta i zapewnieniu mu największego komfortu dzięki wygodnym łóżkom, nowoczesnemu wyposaże-

niu ortopedycznemu oraz optymalnym warun-kom do rehabilitacji.

Tak naprawdę najważniejszym i najbardziej wy-magającym pod względem wyposażenia miej-scem pracy personelu ortopedycznego jest blok

operacyjny. Tam przede wszystkim kierowane są wysiłki związane z zakupem specjalistycznego wyposażenia i wdrażaniem pojawiających się na rynku nowoczesnych technologii. Największym problemem na oddziałach ortopedii i chirurgii urazowej jest postępujące zużycie aparatury

Poziom polskiej ortopedii nie odbiega od europejskiego poziomu specjalności. Mimo rosnących trudności i ograniczeń finansowych, oddziały i ortopedyczne bloki operacyjne są coraz lepiej wyposażone. Dzieje się tak dzięki dużej determinacji i silnym staraniom zarządzających jednostkami, jednak nie bez znaczenia pozostaje tu także pomoc firm zewnętrznych, które oferują nowoczesny sprzęt w zamian za współpracę przy projektach.


ORTOPEDIA




Szukasz sprzętu dla ortopedii?My go znajdziemy dla Ciebie!


medicalonline.pl 35

O R T O P E D I A

diagnostyczno - technicznej, sprzętu artroskopo-wego, zestawów narzędzi czy innego wyposaże-nia operacyjnego. Z tego względu istotna część dostępnych środków finansowych musi zostać przeznaczona na bieżące uzupełnianie sprzętu, co niekiedy spowalnia tempo modernizacji jed-nostki i zakup nowej aparatury.

O czym trzeba pamiętać przy projektowaniu lub modernizacji oddziału ortopedycznego?Wymagania w stosunku do rozmieszczenia i ogólnego wyposażenia oddziałów ortopedycz-nych można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszcze-nia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 213, poz. 1568 ze zm.). Zawiera ono m. in. wymogi ogólnobudowlane i sanitarne oraz wytyczne w stosunku do różnego rodzaju po-mieszczeń oddziału, wielkości i usytuowania obszarów przeznaczonych dla pacjentów.

Każdy oddział ortopedii, traumatologii i chirurgii urazowej oprócz sal chorych powinien posiadać:

salę pooperacyjną, gdzie trafiają pacjenci po zabiegach na bloku operacyjnym - w zależności od wielkości oddziału sala powinna zawierać kilka stanowisk z możliwością monitorowania stanu pacjenta, salę opatrunkową - osobną dla części „czystej” i septycznej, sala powinna sąsiadować z maga-zynem środków opatrunkowych, gipsownię - będącą osobnym pomieszczeniem dostępnym z głównego ciągu komunikacyjne-go oddziału, wyposażonym w specjalistyczne urządzenia do nastawiania kości, negatoskop oraz sprzęt do formowania i cięcia gipsu (np. piłę elektryczną), pomieszczenia socjalne i higieniczno - sanitarne dla pracowników, pomieszczenia porządkowe, magazyn środków opatrunkowych, pomieszczenia lub wydzielone miejsca do składowania czystej i brudnej bielizny, system składowania i usuwania odpadów me-dycznych.

Planując budowę nowej jednostki należy się zasta-nowić nad wydzieleniem w bliskim sąsiedztwie osobnego oddziału zakażeń dla pacjentów z po-wikłaniami lub schorzeniami ropnymi w obrębie narządu ruchu. Stanowią oni ogromne zagrożenie epidemiologiczne dla pozostałych chorych. Lecze-nie pacjenta z tego typu infekcją jest zwykle bardzo drogie, stąd utworzenie wyspecjalizowanego od-działu septycznego ma duże uzasadnienie zarów-no z leczniczego, jak i z ekonomicznego punktu widzenia. Jeśli nie ma innego wyjścia, to dobrym,

ale nie najlepszym rozwiązaniem jest wydzielenie na istniejącym oddziale odcinka septycznego. Powinno się to zrobić w taki sposób, aby uniemoż-liwić rozprzestrzenienie zakażeń na „czystą” część oddziału, należy pamiętać o oddzielnych ciągach komunikacyjnych, ograniczonym dostępie i ści-słym przestrzeganiu wymogów higieniczno - sani-tarnych. Zgodnie z wymaganiem Ministra Zdrowia w pomieszczeniach do izolacji zakażonych chorych, jak również w blokach operacyjnych należy stoso-

wać wentylację nawiewno-wywiewną lub klima-tyzację zapewniającą parametry jakości powietrza dostosowane do funkcji tych pomieszczeń.

Jak wyposażyć sale chorych?Sale chorych powinny spełniać standardy wyma-gane dla wszystkich oddziałów o zunifikowanym układzie przestrzennym. Wszystkie sale chorych powinny mieć zapewniony dostęp światła dzien-nego, jednak jeśli orientacja okien pomieszczeń przeznaczonych do pobytu ludzi może powodo-wać nadmierne naświetlenie, powinny być zain-stalowane urządzenia zabezpieczające przed zbyt intensywnym nasłonecznieniem i przegrzaniem. Wymagane jest, aby taki sprzęt był łatwy do

utrzymania w czystości, a jego konstrukcja unie-możliwiała gromadzenie się w nim zanieczysz-czeń.

Pokoje łóżkowe powinny być przeznaczone dla pobytu stałego nie więcej niż 5 pacjentów. Prze-pisy prawa jasno określają minimalne powierzch-nie sal przeznaczonych do pobytu pacjentów. W przypadku pokoju 1 - łóżkowego jest to po-wierzchnia co najmniej 12 m2, natomiast dla

2 - łóżkowego to minimum 14 m2. Jeśli sale prze-znaczone są dla pobytu od 3 do 5 pacjentów, to powierzchnia przeznaczona na jedno łóżko po-

winna mieć wielkość co najmniej 6 m2. Każdy pokój łóżkowy na oddziale powinien być wypo-sażony w umywalkę z ciepłą i zimną wodą, do-zownik na mydło w płynie oraz pojemniki na ręczniki jednorazowego użycia (wyjątkiem jest tu pokój wyposażony w śluzę umywalkowo - far-tuchową lub węzeł sanitarny).

Ze względu na wygodę, łóżka w pokojach pacjen-tów powinny być dostępne z trzech stron, w tym z dwóch dłuższych. Jest to szczególnie ważne na

Tak naprawdę najważniejszym i najbardziej wymagającym pod względem wyposażenia miejscem pracy personelu ortopedycznego jest blok operacyjny. Tam przede wszystkim kierowane są wysiłki związane z zakupem specjalistycznego wyposażenia i wdrażaniem pojawiających się na rynku no-woczesnych technologii.

Łóżko ortopedyczne z ramą i wysięgnikami

36 medicalonline.pl

O R T O P E D I A

oddziałach ortopedycznych, gdyż taki układ znacznie ułatwia dostęp personelu do pacjentów z urazami narządów ruchu. Również odległości między łóżkami mają tu duże znaczenie, ze względu na łatwość przenoszenia i transportu chorych. Rozporządzenie Ministra Zdrowia suge-ruje, że odstępy te powinny wynosić co najmniej 0,7 m, natomiast odległość od ściany zewnętrznej - minimum 0,8 m, jednak jeśli jest to możliwe, powinno się zwiększać te przestrzenie. Specyfika oddziału ortopedycznego narzuca takie roz-mieszczenie sprzętu i aparatury w salach, aby możliwa była swobodna komunikacja chorych o kulach, na wózkach inwalidzkich, a także trans-port pacjentów na łóżkach. Należy tak zaplano-wać przestrzeń oddziału, aby modularna szero-

kość pokoju umożliwiała wyprowadzenie każde-go łóżka bez konieczności przesuwania innych łóżek.

W każdym oddziale powinien być co najmniej jeden pokój jednoosobowy z węzłem sanitarnym lub izolatka.

Wymagane jest, aby izolatka składała się z: sali pobytu pacjenta o powierzchni minimum 8 m2, pomieszczenia higieniczno - sanitarnego wy-posażonego co najmniej w miskę ustępową, umywalkę z baterią uruchamianą bez kontaktu z dłonią, natrysk i płuczkę - dezynfektor base-nów, pomieszczenie to powinno być dostępne z sali pobytu pacjenta, śluzy umywalkowo - fartuchowej pomiędzy salą pobytu pacjenta a ogólną drogą komuni-kacyjną oddziału.

Ponadto izolatka powinna mieć zamontowane urządzenia do wymuszonej wentylacji działającej na zasadzie podciśnienia (czyli ciśnienie w izolat-ce musi być niższe niż na korytarzu i w śluzie).

Najważniejszym wyposażeniem każdego oddziału ortopedycznego są łóżka. Jest to najczęściej sprzęt zaprojektowany specjalnie na potrzeby oddziałów ortopedycznych, chirurgicznych i rehabilitacyj-nych. Ważne, aby łóżka takie były wyposażone w:

segmentowe leże umożliwiające dostosowanie łóżka do potrzeb chorego,

wygodne materace przeciwodleżynowe, możliwość podnoszenia poszczególnych sekcji ciała (sekcji pleców, ud czy podudzia) sterowa-na dźwigniami po bokach łóżka, mechanizma-mi zapadkowymi lub w nowoczesnej wersji - przy użyciu pilota, regulowane poręcze, zestawy ram oraz przyrządów zawierające łatwo przesuwane uchwyty, bloczki, podciągi i drabinki.

Istotne jest również, aby łóżka ortopedyczne były stosunkowo lekkie oraz łatwe do transportu – te właściwości znacznie ułatwią pracę personelu.

Ogólne wymagania dla ortopedycznego bloku operacyjnegoMiejscem najbardziej wymagającym sprzętowo związanym z oddziałem ortopedycznym jest blok operacyjny. To, gdzie jest on umiejscowiony zależy przede wszystkim od struktury szpitala – może być umieszczony lokalnie w danym oddziale ortopedycz-nym lub wchodzić w skład bloku operacyjnego zorganizowanego centralnie dla całego szpitala. Praktyka pokazuje, że to drugie rozwiązanie jest lepsze z ekonomicznego punktu widzenia, wygod-niejsze i pozwala na zwiększenie efektywności pracy w placówce. Koszt jednostkowy bloku znajdującego się w strukturze oddziału jest zazwyczaj wyższy.

Niezależnie od umiejscowienia ortopedyczny blok operacyjny wymaga pewnego podstawo-

Obecnie przy organizacji nowego bloku, bądź modernizacji lub unowocześnianiu już istniejącej jednostki bierze się pod uwagę nie tylko przepisy prawa i odgórne wymagania. Za-rządzający placówkami coraz częściej biorą pod uwagę korzyści, jakie wynikają z zastosowania najnowszych tech-nologii i wysokiej jakości sprzętu.

Pomieszczenie przygotowania do operacji - myjnia bezdotykowa

medicalonline.pl 37

O R T O P E D I A

wego wyposażenia. Rozporządzenie Ministra Zdrowia jasno precyzuje niektóre wymagania ogólnobudowlane dla tego rodzaju pomieszczeń.

Powierzchnia sali operacyjnej powinna wynosić co najmniej 35 m2. W salach operacyjnych oraz innych pomieszczeniach, gdzie stosowany jest podtlenek azotu, nawiew powietrza powinien odbywać się górą, a wyciąg powietrza w 20 % górą i w 80 % dołem. Rozmieszczenie punktów nawiewu nie może powodować przepływu po-wietrza od strony głowy pacjenta przez pole operacyjne. Obecnie już standardem jest wypo-sażenie sal operacyjnych w urządzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji, a także sprzęt do utrzymywania stałego poziomu wilgotności. Jeśli takie wyposażenie jest zainstalowane, to powin-no podlegać okresowemu czyszczeniu nie rza-dziej niż co 24 miesiące. Dokonanie tych czynno-ści powinno być udokumentowane.

Podłoga bloku operacyjnego musi być przeciw-poślizgowa. Ponadto powinna być wykonana z materiałów umożliwiających ich mycie i dezyn-fekcję. Takie samo wymaganie dotyczy mebli (z wyłączeniem tych w pomieszczeniach admini-stracyjno – biurowych). Ściany w salach opera-cyjnych wymagają częstej dezynfekcji i utrzyma-nia aseptyki, dlatego na całej wysokości powinny być wykończone materiałami umożliwiającymi ich mycie i dezynfekcję. Połączenie ścian z pod-łogami powinno zostać wykonane w sposób bezszczelinowy, co ma ograniczyć gromadzenie się zanieczyszczeń i ułatwić czyszczenie.

Jak powinien być wyposażony nowoczesny blok ortopedyczny?Obecnie przy organizacji nowego bloku, bądź modernizacji lub unowocześnianiu już istnieją-

cej jednostki bierze się pod uwagę nie tylko przepisy prawa i odgórne wymagania. Zarzą-dzający placówkami coraz częściej biorą pod uwagę korzyści, jakie wynikają z zastosowania najnowszych technologii i wysokiej jakości sprzętu.

Pierwszym miejscem, którego wyposażenie ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo pacjenta podczas operacji, jest pomieszczenie bezpośred-niego przygotowania lekarzy w bloku operacyj-nym (tzw. myjnia). Całe stanowisko do mycia powinno być wykonane z materiałów łatwo poddających się myciu i dezynfekcji. Ważne jest, aby uruchamianie ciepłej i zimnej wody odbywa-ło się bezdotykowo.

Do standardu wyposażenia ortopedycznego bloku operacyjnego można zaliczyć:

stół operacyjny wielosegmentowy z regulacją wysokości blatu, możliwością różnego typu przechyłów i nachyleń – sprzęt przenikalny dla promieni RTG, umożliwiający operacje przy użyciu ramienia C; stoły ortopedyczne muszą być dodatkowo wyposażone w różnego typu przystawki, podkładki czy podpórki, zestaw lamp operacyjnych z systemem kamer – umożliwiają optymalne oświetlenie, a dodat-kowo pozwalają na dokładne śledzenie (i na-grywanie) przebiegu operacji na monitorze, co jest szczególnie przydatne do celów edukacyj-nych, stanowisko anestezjologiczne z rozbudowanym systemem monitorowania stanu pacjenta i do-stępem do źródła gazów anestetycznych, zestaw aparatury do artroskopii z monitorem LCD, aparat RTG z ramieniem C umożliwiający wyko-nanie zdjęć i śródoperacyjne monitorowanie pacjenta; to stosunkowo nowe rozwiązanie

technologiczne, znacznie ułatwiło przebieg niektórych typów operacji, zestaw do koagulacji naczyń krwionośnych, zestaw mobilnych i łatwych w utrzymaniu stołów do instrumentarium, ssaki medyczne, negatoskop.

Nowoczesny blok ortopedyczny jest w pełni au-tonomiczną jednostką wyróżniającą się zastoso-waniem technologii i sprzętu, który w niektórych przypadkach stanie się standardem dopiero za kilka lat.

Do takich rozwiązań można zaliczyć stosowanie elektronicznego aparatu (opaski) do operacji w niedokrwieniu. Jest to urządzenie pozwala-jące na przeprowadzenie zabiegu przy znacz-nym ograniczeniu ukrwienia kończyny. Dzięki temu istotnie zmniejsza się utratę krwi, a system ciągłego monitorowania stanu pacjenta czyni ten zabieg całkowicie bezpiecznym. Opaska do operacji w niedokrwieniu posiada system czujników, dzięki którym można ustawić i na bieżąco modyfikować wartości ciśnienia w ope-rowanej kończynie. Urządzenie to posiada wewnętrzny alarm powiadamiający o zmianie ciśnienia i przekroczeniu zaprogramowanego czasu operacji.

Drugim stosowanym już w polskich placówkach przykładem jest aparatura do koagulacji naczyń krwionośnych w plazmie argonowej. Jest niezwy-kle proste w użyciu, a dzięki zastosowaniu stru-mienia plazmy argonowej możliwe jest bezkon-taktowe efektywne tamowanie krwawień we-wnętrznych i dewitalizacji tkanek.

Wyposażenie ortopedycznego bloku operacyj-nego na wysokim poziomie jest dużym wyzwa-niem, jednak warto inwestować w nowoczesne technologie, bo pozwalają nie tylko na uzyskanie wymiernych korzyści finansowych, ale zupełnie zmieniają poziom świadczenia usług medycznych i znacznie podnoszą standardy leczenia, a co za tym idzie – jego efektywność.

Źródła: Ortopedia i Traumatologia Narządu Ruchu w roku 2007 - opinia

konsultanta krajowego

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku




poz. 1568 ze zm.)

Blok operacyjny – organizacja i funkcjonowanie, pod redakcją

Krzysztofa Bieleckiego i Tadeusza Szretera, Abacus Biuro Promocji

Medycznej Sp. z o.o., Warszawa 2007

Informacje i zdjęcia: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Ra-

domiu (Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej, Blok Opera-

cyjny)

Aparat RTG z ramieniem C do śródoperacyjnego monitorowania stanu pacjenta

38 medicalonline.pl

R E H A B I L I TA C J A I f I Z J O T E R A P I A

Obecnie nie ma dyscypliny klinicznej, która nie wykorzystywałaby z korzyścią dla pa-cjentów różnych form rehabilitacji. Wraz z po-stępem technologicznym oraz zwiększeniem możliwości, jakie dają nowe rozwiązania, nastą-pił także wzrost świadomości lekarzy i pacjen-tów. Można mówić nie tylko o przekonaniu o korzystnym wpływie rehabilitacji na wynik leczenia, ale także o świadomości jej wczesnego wdrażania.

Wzbogaceniu uległ również asortyment procedur rehabilitacyjnych. Z powodzeniem wykorzystuje się zalety magnetoterapii, magnetostymulacji i laseroterapii. W pierwszym przypadku terapia polem magnetycznym niskiej częstotliwości zna-lazła zastosowanie m. in. w ortopedii, reumatolo-gii oraz chorobach wewnętrznych. Laseroterapia z kolei jest to metoda bodźcowego oddziaływania energii promieniowania laserowego na chore tkanki. Laser wykorzystywany jest w biostymulacji, normalizacji i regeneracji błon komórkowych tkanki kostnej i tkanek miękkich. Pobudza orga-nizm do wytwarzania substancji przeciwbólowych oraz przyspiesza gojenie się ran. Magnetostymu-lacja jest metodą leczenia polegającą na poddaniu ciała ludzkiego wpływom leczniczego, zmiennego pola magnetycznego o niskiej częstotliwości. Magnetostymulacja stosowana jest w leczeniu m. in. stwardnienia rozsianego, osteo-porozy, chorób reumatycznych i zwyrodnieniowych stawów,

kończyn i kręgosłupa, zaburzeń krążenia obwo-dowego czy trudno gojących się ran.

Wykaz jednostek chorobowych (wg międzyna-rodowej klasyfikacji ICD-10) służy klasyfikacji pacjentów do poszczególnych zakresów świad-czeń z zakresu rehabilitacji leczniczej. Lekarz kierujący jest zobowiązany wpisać odpowiedni kod na skierowaniu pacjenta na zabiegi fizjote-rapeutyczne. Zgodnie z zarządzeniem Nr 85/2008

Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 15 października 2008 roku w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodza-ju rehabilitacja lecznicza, zakresem kontraktowa-nia, w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, objęte są następujące świadczenia re-habilitacji leczniczej:

specjalistyczne usługi medyczne, usługi ambulatoryjne, usługi szpitalne rehabilitacyjne,

Rehabilitacja to kompleksowe postępowanie, które ma na celu przywrócenie pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym, czyli ogólnie poprawę jakości życia.

Ewa Szczecińska

Nowoczesne wyposażenie oddziału rehabilitacji i fizjoterapii pozwala na wykonanie wielu skoplikowanych zabiegów

Oddział Rehabilitacji i Fizjoterapii




Szukasz sprzętu dla rehabilitacji i fizjoterapii? My go znajdziemy dla Ciebie!


medicalonline.pl 39


40 medicalonline.pl


usługi leczenia medycznego świadczone w wa-runkach domowych, usługi fizjoterapii, usługi opieki dziennej, usługi opieki dziennej nad dziećmi, usługi rehabilitacyjne, usługi opieki dziennej nad dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną, usługi zakładów opieki zdrowotnej zapewnia-jących zakwaterowanie.

Wymagania w stosunku do ośrodków rehabilitacjiW Polsce powstaje coraz więcej ośrodków reha-bilitacji - zanim jednak zaczną świadczyć usługi, muszą spełnić określone kryteria sanitarne i fa-chowe, wyszczególnione w obowiązujących przepisach. Świadczenia rehabilitacji leczniczej realizowane są: w warunkach ambulatoryjnych, w warunkach domowych, w ośrodku lub oddzia-le dziennym oraz w warunkach stacjonarnych.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listo-pada 2006 roku (Dz. U. Nr 213, poz. 1568 ze zm.) w sprawie wymagań jakie powinien spełnić świadczeniodawca, precyzuje zarówno wymogi ogólnoprzestrzenne (wspólne dla placówek me-dycznych), jak i szczegółowe w zakresie pomiesz-czeń i wyposażenia pracowni zespołu rehabilitacji.

Załącznik nr 8 rozporządzenia Ministra Zdrowia charakteryzuje wymagania, jakim powinny od-powiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia pracowni zespołu rehabilitacji:

liczbę szafek w szatni oraz wielkość zespołów sanitarnych należy ustalać w zależności od liczby stanowisk zabiegowych i przewidywanej ich przepustowości,

pomieszczenia hydroterapii powinny być zlo-kalizowane w kondygnacji parteru, nad prze-strzenią instalacyjną; dopuszcza się lokalizację pomieszczeń hydroterapii na innej kondygnacji niż parter; w takim przypadku w pomieszcze-niach tych należy zapewnić skuteczną izolację przeciwwilgociową, a także wentylację,

pomieszczenia światłolecznictwa i elektrolecznic-twa, jeżeli nie są osobnymi pomieszczeniami, po-winny być oddzielone ściankami do wysokości co najmniej 2 m, umożliwiającymi stosowanie wspól-nej wentylacji mechanicznej w pomieszczeniu, diatermie krótkofalowe i mikrofalowe powinny być instalowane w oddzielnych pomieszcze-niach (boksach), odpowiednio zabezpieczo-nych przed szkodliwym oddziaływaniem na otoczenie, pomieszczenia przeznaczone do rehabilitacji powinny być zlokalizowane w sposób zapewnia-jący dostęp osobom niepełnosprawnym, w tym poruszającym się na wózkach inwalidzkich.

Załącznik nr 3 w sposób szczegółowy określa kryteria dotyczące: pomieszczeń, personelu oraz odpowiedniej bazy technicznej, jakie spełnić powinien podmiot. Zgodnie z rozporządzeniem należy zadbać, aby przy wejściu do obiektu znaj-dowały się dojazdy oraz dojścia dla osób niepeł-nosprawnych ruchowo, co najmniej jedno po-mieszczenie higieniczno - sanitarne powinno być dostosowane do potrzeb osób niepełnospraw-

nych ruchowo, a w węzłach sanitarnych przezna-czonych dla pacjentów zainstalowane poręcze i uchwyty. W budynkach wielokondygnacyjnych musi znaleźć się dźwig lub inne urządzenie tech-niczne (z wyjątkiem schodołazów), umożliwiają-ce wjazd osobom niepełnosprawnym ruchowo, w tym poruszającym się na wózkach inwalidzkich.Warunki dotyczące pomieszczeń obligują świad-czeniodawców, że w gabinetach i zakładach re-habilitacji i fizjoterapii:

zabiegi światłolecznictwa i elektrolecznictwa powinny być udzielane w osobnych pomiesz-czeniach (boksach), o ściankach o wysokości co najmniej 2 m, umożliwiających stosowanie wspólnej wentylacji mechanicznej, diatermie krótkofalowe i mikrofalowe (o ile te są realizowane) powinny być instalowane w oddzielnych pomieszczeniach (boksach), odpowiednio zabezpieczonych przed szkodli-wym oddziaływaniem promieniowania elektro-magnetycznego na otoczenie.

Rehabilitacja i fizjoterapia - wyposażenie zakładów i gabinetów Wyposażenie zależy nie tylko od rodzaju rehabi-litacji, typu zabiegu, ale i miejsca, w którym reha-bilitowany jest pacjent. Na wyposażeniu pomiesz-czeń do zabiegów kinezyterapeutycznych gabi-netów rehabilitacji, powinny znaleźć się: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, matera-ce gimnastyczne, rotory do ćwiczeń kończyn górnych i dolnych, UGUL (Uniwersalny Gabinet Usprawniania Leczniczego) lub inny system spełniający jego rolę, stół lub tablica do ćwiczeń manualnych ręki. W wyposażeniu sal do zabiegów fizykoterapeutycznych powinny znaleźć się: ze-staw do elektroterapii z osprzętem, lampa IR lub IR/UV, terapuls, zestaw do magnetoterapii, zestaw do ultradźwięków, zestaw do biostymulacji lase-rowej. Jako dodatkowe wyposażenie przyjmuje się: wanny do masażu wirowego kończyn górnych i dolnych i zestaw do kriostymulacji parami azotu.

Do zabiegu krioterapii ogólnoustrojowej wyma-gane są: dostosowana do potrzeb osób niepeł-nosprawnych wieloosobowa komora kriogenicz-na niskotemperaturowa (zakres uzyskiwanych temperatur od -120oC do -150oC) z możliwością obserwacji pacjenta w trakcie zabiegu oraz do-datkowo gabinet wyposażony w zestaw do udzielania pierwszej pomocy. W wyposażeniu sali kinezyterapii powinny znaleźć się: stół reha-

Wraz z postępem technologicznym oraz zwiększeniem moż-liwości, jakie dają nowe rozwiązania, nastąpił także wzrost świadomości lekarzy i pacjentów. Można mówić nie tylko o przekonaniu o korzystnym wpływie rehabilitacji na wynik leczenia, ale także o świadomości potrzeby wczesnego wdrażania rehabilitacji.

Gabinet zabiegowy w oddziale rehabilitacji i fizjoterapii

medicalonline.pl 41


bilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, materace gimnastyczne, cykloergometr (nie mniej niż 2 stanowiska). W przypadku zabiegów fizjoterapeu-tycznych w warunkach domowych trzeba zapew-nić: przenośny zestaw do elektroterapii z osprzę-tem i przenośny zestaw do biostymulacji lasero-wej.

Wyposażenie - warunki domoweŚwiadczenia fizjoterapeutyczne w warunkach domowych udzielane są pacjentom, którzy ze względu na brak możliwości samodzielnego przemieszczania się nie mogą dotrzeć do jed-nostek udzielających świadczeń w warunkach ambulatoryjnych, a wymagają rehabilitacji lub fizjoterapii. Do przeprowadzania zabiegów fi-zjoterapeutycznych w warunkach domowych wymagane są: przenośny zestaw do elektrote-rapii z osprzętem (nie mniej niż 1 zestaw na 2 zatrudnionych fizjoterapeutów) i przenośny zestaw do biostymulacji laserowej (nie mniej niż 1 zestaw na 2 zatrudnionych fizjoterapeu-tów). Ponadto w lokalu powinny znajdować się telefon z automatyczną sekretarką i faksem oraz pomieszczenie magazynowe na leki i sprzęt medyczny.

Wyposażenie – warunki ośrodka i oddziału dziennej rehabilitacji Świadczenia opieki zdrowotnej udzielane w wa-runkach ośrodka lub oddziału dziennej rehabili-tacji kierowane są do pacjentów, których stan kliniczny nie pozwala na rehabilitację w warun-kach ambulatoryjnych, a pacjent nie wymaga całodobowego nadzoru medycznego. Rehabili-tacja prowadzona jest z uwzględnieniem stanu zdrowia pacjenta.

W przypadku rehabilitacji ogólnoustrojowej gabinety kinezyterapii w takich ośrodkach powin-ny spełniać warunki wymagane dla gabinetu lub zakładu rehabilitacji (fizjoterapii) - jako formę do-datkową można traktować salę gimnastyczną. Natomiast gabinety fizykoterapii poza: zestawem do elektroterapii z osprzętem, lampą IR lub IR/UV, urządzeniem terapuls, zestawem do magnetotera-pii, zestawem do ultradźwięków (nie stosuje się w przypadku ośrodka dla dzieci do 18 r. ż.), zesta-wem do biostymulacji laserowej - powinny posia-dać także wanny do masażu wirowego kończyn górnych i kończyn dolnych oraz zestaw do kriosty-mulacji parami azotu. W ośrodku powinna także być sala wypoczynkowa.

W przypadku rehabilitacji dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego w ośrodku powinny funk-

cjonować: gabinet psychologiczny – z możliwo-ścią przeprowadzenia testów psychologicznych (do badania poziomu umysłowego, sprawności analizatorów), testy do badania osobowości i sfery emocjonalno – motorycznej, gabinet logopedyczny – z lustrem kontrolnym, sprzętem multimedialnym do odtwarzania dźwięku, te-stami praksji i gnozji oralnej oraz innymi testa-mi językowymi, grami dydaktycznymi i próbami grafomotorycznymi. W gabinecie kinezyterapii powinny być: stół rehabilitacyjny, drabinki re-habilitacyjne, materace gimnastyczne, lustro kontrolne (nie wymagane w przypadku prowa-dzenia wyłącznie rehabilitacji mowy i słuchu oraz rehabilitacji wzroku), sprzęt do terapii metodami integracji sensorycznej (m. in.: wałki, piłki, kliny, piłkowałki, deski balansowe), a w fi-zykoterapii: zestaw do biostymulacji laserowej, wanny do masażu wirowego kończyn górnych i dolnych.

Także w przypadku rehabilitacji słuchu i mowy powinny funkcjonować: gabinet psycholo-giczny – wyposażony w testy psychologiczne (do badania poziomu umysłowego, sprawno-ści analizatorów), testy do badania osobowo-ści i sfery emocjonalno – motorycznej; gabinet logopedyczny wyposażony w: lustro logope-dyczne, sprzęt multimedialny do odtwarzania dźwięku, testy praksji i gnozji oralnej oraz inne testy językowe, gry dydaktyczne, próby grafo-motoryczne, zestaw multimedialny do ćwi-czeń logopedycznych, gabinet integracji sensorycznej: sprzęt do terapii metodami in-tegracji sensorycznej (m.in.: wałki, piłki, kliny, piłkowałki, deski balansowe), zestaw instru-mentów muzycznych do ćwiczeń słuchowych (bębenek, talerze, trójkąt, pudełko akustyczne, klawesy, grzechotka, ksylofon, tarka, terkot-ka).

Sala do rehabilitacji ruchowej dla dzieci

Czasem zabiegi w gabinecie fizjoterapii nie wymagają skomplikowanego sprzętu

42 medicalonline.pl


W przypadku rehabilitacji wzroku gabinet psy-chologiczny powinien posiadać testy psycholo-giczne (do badania poziomu umysłowego, sprawności analizatorów) oraz testy do badania osobowości i sfery emocjonalno – motorycznej. W gabinecie rehabilitacji wzroku wymagane są: komputer z oprogramowaniem dla osób słabo-widzących i gry dydaktyczne. W przypadku gabi-netu integracji sensorycznej – wymagane jest, aby znalazł się tam sprzęt do terapii metodami integracji sensorycznej (m. in.: wałki, piłki, kliny, piłkowałki, deski balansowe).

W przypadku rehabilitacji kardiologicznej - na wyposażenie gabinetu kinezyterapii składają się: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyj-ne, materace gimnastyczne, cykloergometr lub bieżnia ruchoma - nie mniej niż 5 stanowisk. Inny wymagany sprzęt to: aparat do rejestracji EKG metodą Holtera, zestaw do wykonywania prób wysiłkowych (cykloergometr lub bieżnia ruchoma), defibrylator i kardiomonitor. Wyma-gane jest również urządzenie sali wypoczyn-kowej.

W przypadku rehabilitacji pulmonologicznej z wykorzystaniem metod subterraneoterapii: w gabinecie kinezyterapii muszą się znaleźć: stół rehabilitacyjny, drabinki rehabilitacyjne, matera-ce gimnastyczne, stół drenażowy, cykloergometr, bieżnia, stepper, a dodatkowo: UGUL lub inny system spełniający jego rolę. Na wyposażeniu gabinetu fizykoterapii powinny być: zestaw do elektroterapii z osprzętem, zestaw do magneto-terapii, zestaw do ultradźwięków, ponadto przynajmniej dwa pomieszczenia, w których prowadzona jest rehabilitacja, muszą posiadać naturalny miktoklimat dla metod subterraneote-rapii.

Wyposażenie – warunki stacjonarneŚwiadczenia opieki zdrowotnej udzielane w wa-runkach stacjonarnych przeznaczone są dla pacjentów, którzy ze względu na kontynuację leczenia wymagają stosowania kompleksowych czynności rehabilitacyjnych oraz całodobowe-go nadzoru medycznego. W takich ośrodkach powinny znajdować się gabinety wyposażone w sprzęt przewidziany dla zakładu rehabilita-cyjnego. Należy jednak pamiętać, że w terapii nie stosuje się ultradźwięków w przypadku oddziału dla dzieci do 18 r. ż. Placówka powinna również zagwarantować bezpośrednią konty-

nuację usprawniania, sformalizować zasady współpracy ze szpitalami lub oddziałami szpi-talnymi w sprawie kierowania pacjentów do rehabilitacji.

Rehabilitacja ogólnoustrojowa polega na kom-pleksowej rehabilitacji wielonarządowej ze szczególnym uwzględnieniem rehabilitacji ze wskazań ortopedycznych (po urazach, po zabie-gach operacyjnych, w przypadkach schorzeń przewlekłych), neurologicznych, reumatologicz-nych, onkologicznych czy pulmonologicznych. W tym celu wykorzystuje się: stół do pionizacji, balkonik rehabilitacyjny, kule i laski rehabilitacyj-ne, przenośny zestaw do elektroterapii.

Także w rehabilitacji neurologicznej (wymaga-nia dotyczą wszystkich zakresów świadczeń) wykorzystuje się: stół do pionizacji, balkonik rehabilitacyjny, kule i laski rehabilitacyjne, przenośny zestaw do elektroterapii, defibryla-tor, a także stanowisko intensywnego nadzoru medycznego.

Rehabilitacja kardiologiczna świadczona pacjentom po: ostrych zespołach wieńcowych, plastyce naczyń wieńcowych, zabiegach kar-diochirurgicznych, zabiegach z zakresu chirur-gii naczyniowej, zaostrzeniach niewydolności serca lub innych schorzeniach układu krążenia ze wskazaniem do rehabilitacji kardiologicznej. Do dyspozycji pacjentów powinny pozostawać: stół do pionizacji, balkonik rehabilitacyjny, kule i laski rehabilitacyjne, defibrylator, aparat EKG, aparat do rejestracji EKG metodą Holtera, zestaw do prób wysiłkowych (bieżnia lub cy-kloergometr), aparat USG z Dopplerem (echo-kardiografia), cykloergometry do treningu in-terwałowego (nie mniej niż 1 na 10 pacjentów). Poza tym: stanowisko intensywnego nadzoru medycznego, pomieszczenie rekreacyjne we-wnątrz budynku oraz tereny rekreacyjne poza budynkiem.

Rehabilitacja pulmonologiczna ma na celu po-prawę sprawności funkcjonowania układu odde-chowego. W leczeniu wykorzystuje się inhalator-nie ze stanowiskami pojedynczymi (celkowymi), wydzielone inhalatorium dla grup ryzyka nadka-żenia szczepami opornymi (dla pacjentów z mu-kowiscydozą), nebulizator, inhalator ultradźwię-kowy z osprzętem (zestawy indywidualne: rury

i ustniki), stół drenażowy, spirometr, dostęp do aparatu RTG (nie wymagane w lokalizacji), zestaw do prób wysiłkowych (bieżnia lub cykloergo-metr), zestaw do prób spiroergometrycznych, kardiomonitor. Poza tym powinno być stanowi-sko intensywnego nadzoru medycznego (w lo-kalizacji).

Źródła: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku,

w rozdziale IV (Dz. U. z dnia 24 listopada 2006 roku, Nr 213, poz.

1568 ze zm.)

Zarządzenie Nr 85/2008 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia

z dnia 15 października 2008 roku w sprawie określenia warunków

zawierania i realizacji umów w rodzaju rehabilitacja lecznicza

W Polsce powstaje coraz więcej ośrodków rehabilitacji - za-nim jednak zaczną świadczyć usługi, muszą spełnić określo-ne kryteria sanitarne i fachowe, wyszczególnione w obowią-zujących przepisach. Świadczenia rehabilitacji leczniczej realizowane są: w warunkach ambulatoryjnych, w warun-kach domowych, w ośrodku lub oddziale dziennym oraz w warunkach stacjonarnych.

Wyposażenie sali w oddziale rehabilitacji i fizjoterapii

DOŚWIADCZENIEWieloletnie doświadczenie w projekto-

waniu, produkcji i sprzedaży rozwiązań

dla leczonych i leczących. Ponad 20-letnia

tradycja. Zadowolenie klientów podstawą

stabilnego rozwoju INNOW.

JAKOŚĆZarządzanie przez jakość wg wskazań nor-

my ISO 9001. Produkty medyczne INNOW

posiadają oznaczenie CE oraz wymagane

świadectwa rejestracji. Utrzymanie stan-

dardów potwierdzone przez jednostkę

certyfi kującą TÜV NORD.

WRAŻLIWOŚĆPotrzeby klienta są podstawą działań

INNOW. Kreatywne przystosowanie

wyrobów wobec szczególnych wymagań

użytkowników. Doradztwo skierowane na

implementację potrzeb.

Katowice 40-763, ul.Ustrońska 8POLAND

tel./fax +48 32 252 67 56www.innow.com.pl, [email protected]

25 lat

25 lat

SPRZĘT MEDYCZNY I REHABILITACYJNY

C213 FZ-01T673 S422 S406 T621 EKOJEŻYK

S405EUREKAUCHWYTY WCP805FOL-02P806TRAPER

O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02


Łatwiej leczyć, łatwiej życ



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02

INNOW produkuje sprzęt medyczny od 1984 roku - DYSTRYBUCJA NA TERENIE CAŁEGO KRAJU - EXPORT

1984rok założenia

Untitled-6 43 2010-03-01 22:38:44



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02


Łatwiej leczyć, łatwiej życ



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02



















25 lat

25 lat




O H I M

FOL-02

INNOW produkuje sprzęt medyczny od 1984 roku - DYSTRYBUCJA NA TERENIE CAŁEGO KRAJU - EXPORT

1984rok założenia

Untitled-6 43 2010-03-01 22:38:44

44 medicalonline.pl

D I A g N O S T Y K A O B R A Z O WA

Z punktu widzenia posiadanego me-trażu pracowniach diagnostyki obrazowej zazwy-czaj nie napotykamy na problemy lokalizacją rozmieszczeniem nowych urządzeń (aparatów) do radiologicznej diagnostyki obrazowej RTG. Starsze przepisy ustawy wymagały, by sale badań posiadały duży metraż wraz bardzo wydajną wentylacją mechaniczną.

Aktualnie przepisy tym zakresie są bardziej libe-ralne miejsc na rozlokowanie nowych aparatów RTG kostno-płucnych lub ze skopią jest wystar-czająca ilość. Aktualne przepisy według rozpo-rządzenia Ministra Zdrowia 2006 roku sprawie

szczegółowych warunków bezpiecznej pracy urządzeniami radiologicznymi, rozdziale poświę-conym wymaganiom stosunku do pracowni, gabinetów rentgenowskich ambulansów stano-wią, że wysokość gabinetu rentgenowskiego nie może być mniejsza niż 2,5 m. Wskazują również, że powierzchnia takiego gabinetu, którym zain-stalowany jest diagnostyczny zestaw rentgenow-ski wyposażony oddzielną lampę, nie może być mniejsza niż 15 m2. Na każdą następną lampę należy przeznaczyć dodatkowo co najmniej 5 m2. Od obu tych przypadków są wyjątki - jeśli gabi-necie zainstalowany jest zestaw zabiegowy do radiologii zabiegowej, to wtedy powierzchnia nie

może być mniejsza niż 20 m2. Drugim wyjątkiem jest sytuacja, gdy gabinecie jest zainstalowany następujący sprzęt: aparat rentgenowski stoma-tologiczny, aparat mammograficzny lub aparat do densytometrii kości. Wtedy powierzchnia nie może być mniejsza niż 8 m2, na każdy następny spośród tych aparatów, zainstalowany tym sa-mym gabinecie, należy dodatkowo przeznaczyć 4 m2.

Powierzchnia gabinetu rentgenowskiego, którym zainstalowany jest zestaw rentgenow-ski do terapii powierzchniowej nie może być mniejsza niż 15 m2. Do powierzchni gabinetów

Analizując dzisiejsze potrzeby modernizacji pracowni diagnostyki obrazowej widać, że część z nich wymaga dostosowania pomieszczeń do przepisów, wymiany aparatury rentgenowskiej na nową i wprowadzenia lub ulepszenia procesów kontroli jakości. Aby dokonać właściwej modernizacji pracowni diagnostyki obrazowej RTG, CT, MR, USG, itd. trzeba respektować zapisy ustaw i rozporządzeń obowiązujących aktualnie dla placówek służby zdrowia.

Milena Pietrzykowska Marcin Surmam wiceprezes zarządu Panamed Sp. z o.o.

Zaawansowane technologie stosowane w PDO nie tylko podnoszą poziom diagnostyki pacjentów, ale ułatwiają także pracę personelu

Pracownia Diagnostyki Obrazowej




Szukasz sprzętu dla diagnostyki obrazowej?My go znajdziemy dla Ciebie!


medicalonline.pl 45


rentgenowskich nie wlicza się powierzchni sterowni, jeżeli znajduje się ona wydzielonym pomieszczeniu. Dopuszcza się zmniejszenie 5% wymienionych powierzchni pomieszczeń. pracowniach zamiast drzwi pomiędzy sterow-nią gabinetem może być stosowany korytarz (labirynt) utworzony osłon stałych ustawionych taki sposób, aby wejścia do korytarza (labiryn-tu) nie było widoczne miejsce padania pierwot-nej wiązki promieniowania.

Pracownie rentgenowskie wyposażone aparaty rentgenowskie wydzieloną rozdzielnicą lub ste-rownicą, powinny posiadać sterownię wygrodzo-ną części gabinetu albo urządzoną pomieszcze-niu przylegającym lub na korytarzu, będącym ciągiem komunikacyjnym przeznaczonym wy-łącznie dla osób zatrudnionych pracowni rentge-nowskiej.

przypadku gabinetów wyposażonych rentge-nowski symulator radioterapeutyczny lub zestaw rentgenowski do terapii powierzchniowej, ste-rownię urządza się osobnym pomieszczeniu przylegającym do gabinetu rentgenowskiego. przypadku diagnostycznych aparatów rentge-nowskich rozdzielnica lub sterownica mogą być umieszczone wewnątrz gabinetu za parawanem ochronnym lub osłoną stałą.

Szczegółowe wytyczne dla pracownigabinetach rentgenowskich nie można umiesz-czać sprzętów ani urządzeń niezwiązanych działaniem aparatów rentgenowskich lub wy-konywanymi procedurami radiologicznymi.

Diagnostyczne, zabiegowe terapeutyczne pra-cownie rentgenowskie muszą być wyposażone sprzęt chroniący przed promieniowaniem rent-genowskim dobrany do typu zainstalowanych aparatów rodzaju wykonywanych badań lub zabiegów radiologicznych.

W diagnostycznych gabinetach rentgenowskich, zależności od potrzeb, znajdują się:

parawan, ekran oraz komplet osłon będących wyposażeniem zestawu dostarczonego przez producenta, umieszczonych na stałe lub miarę potrzeb podwieszanych do aparatu rentgenow-skiego, środki ochrony indywidualnej pracowników, szczególności fartuchy, rękawice kołnierze gu-my ołowiowej, okulary, gogle lub maski ze szkła lub tworzywa ołowiowego, zwane dalej środ-kami ochrony indywidualnej, osłony dla pacjentów, szczególności osłony na gonady, fartuchy półfartuchy oraz koł-nierze.

Dla osób, których charakter pracy wymaga dłu-gotrwałego noszenia środków ochrony indywi-dualnej, należy zapewnić fartuchy materiałów kroju uwzględniającym zmniejszenie obciążenia kręgosłupa oraz, miarę potrzeb, gogle zespolone ze szkłami korekcyjnymi wzroku. Osłony na go-nady powinny być wykonane materiału równo-ważniku co najmniej 1,0 mm ołowiu (Pb). Osoby wykonujące procedury zakresu radiologii zabie-gowej podlegają indywidualnej kontroli dawek otrzymywanych przez skórę dłoni.

Drzwi do pracowni rentgenowskiej są oznakowa-ne tablicą informacyjną ze znakiem ostrzegaw-czym przed promieniowaniem jonizującym. Wzór tablicy, której mowa, określa załącznik nr 1 do ustawy Prawo atomowe.

Gdzie umiejscowić pracownię diagnostyki obrazowej?Przygotowanie powierzchni pod pracownię CT (tomografii komputerowej) jest dużej mierze podobne do pracowni RTG. Trzeba jednak odpo-wiednio skomunikować salę badań CT pozosta-łym zakładem diagnostyki obrazowej, oddziałami szpitalnymi, oddziałem SOR poradnią przyszpi-talną. Sala badań tomografii komputerowej po-trzebuje dodatkowo bezpośrednio skomuniko-wanego węzła sanitarnego dodatkowego po-

46 medicalonline.pl


mieszczenia przygotowania pacjentów. Potrzebna jest też poczekalnia dla pacjentów ambulatoryjnych. miarę możliwości drogi pacjen-tów ambulatoryjnych nie powinny krzyżować się pacjentami szpitalnymi, szczególności oddziałów SOR/OIOM.

Sale badań CT pokoje przygotowania pacjentów mogą być wyposażone gazy medyczne. Jeśli tak jest, na podłodze powinien być położony tarket elektroprzewodzący wraz instalacją uziemiającą. Wymagana jest weryfikacja wytrzymałości stro-pów dla sali badań, gdzie bezpośrednio będzie zainstalowany tomograf komputerowy. Duża waga aparatu często wymusza dodatkowe prace budowlano - konstrukcyjne celu wzmocnienia stropu.

Podobnie jest instalacją sieci energetycznej. Nowoczesne wymogi bezpieczeństwa odpo-wiednie rezystancje pętli zwarciowych dla urzą-dzeń radiologicznych wymagają często wymiany instalacji (kabli) przyłączeniowych pomiędzy główną rozdzielnią szpitalną, rozdzielnią przy aparacie.

przypadku sal badań MR (rezonansowych) wy-magania są podobne jak przypadku CT. Dodat-kowo pamiętać trzeba dwóch pomieszczeniach: technicznym na instalację tzw. wody lodowej (chłodzenie rezonansu). Bardzo istotną kwestią jest instalacja pomieszczeniu badań MR specjal-nej kratki, która izoluje MR od wszelkich zakłóceń elektro-magnetycznych ze środowiska zewnętrz-nego, dodatkowo jest zabezpieczeniem środo-wiska zewnętrznego przed wpływem pola elek-tro-magnetycznego pochodzącego od MR. Każda kratka jest projektowana indywidualnie pod potrzeby pomieszczenia (sali badań MR) pod konkretny rozkład pola magnetycznego moc rezonansu. Lokalizacja MR musi być dokonana oddali od wszelkich innych źródeł elektro-ma-gnetycznych, ruchliwych arterii miejskich, trans-formatorów, traktów instalacji elektrycznych itp. Ważne jest, aby pomieszczenia bezpośrednio sąsiadujące salą badań MR nie były pokojami socjalnymi lub innymi pomieszczeniami, gdzie przebywa często personel. Podobnie jest obsza-rami znajdującymi się nad pod salą badań rezo-nansu magnetycznego.

Gdzie zainstalować aparaty rentgenowskie jakie muszą spełnić wymagania?Aparaty rentgenowskie instaluje się tak, aby:

był zapewniony swobodny dostęp do pacjenta co najmniej dwóch stron, odległość źródła promieniowania (ogniska lampy) od najbliższej ściany wynosiła co naj-mniej 1,5 m przy pionowym kierunku wiązki promieniowania,

wiązka promieniowania pierwotnego nie była kierowana stronę sterowni drzwi.

Niektórych spośród wymienionych wytycznych nie stosuje się stosunku do sprzętu instalowane-go ambulansach, aparatów mammograficznych, stomatologicznych do rentgenowskich aparatów do densytometrii kości.

pracowniach rentgenowskich powinno zapewnić się łączność głosową wizualną pomiędzy perso-nelem medycznym przebywającym sterowni, pacjentem przebywającym gabinecie rentge-

nowskim. Wymaga się zatem zapewnienia swo-bodnego dopływu głosu ze sterowni do sali ba-dań. Jeśli nie możemy zapewnić tego warunku, wymagany jest montaż intercomu. Szyby sterow-ni powinny być ulokowane tak, aby technik wi-dział na ciele pacjenta obszar poddawany prze-świetleniu lub przypadku stołów ze skopią zarów-no obszar poddawany prześwietleniu jak ułożenie (przyleganie) ciała pacjenta na stole ścianki (bla-cie).

Szyby sterowni są specjalnie przygotowywane muszą posiadać odpowiednią ochronność Pb, która określana jest projekcie osłon radiologicz-nych przygotowywanym indywidualnie pod każdą salę badań. Podobnie ze stolarką drzwiową ochronnością ścian stropów.

Gabinety rentgenowskie, zastrzeżeniem pracow-ni zakresu radiologii zabiegowej, muszą być wyposażone wentylację zapewniającą co naj-mniej 1,5–krotną wymianę powietrza ciągu go-dziny. Pracownie rentgenowskie wyposażone aparaty rentgenowskie przeznaczone do wyko-nywania zabiegów zakresu radiologii zabiegowej

są wyposażone wentylację zgodnie wymagania-mi określonymi rozporządzeniu Ministra Zdrowia dnia 10 listopada 2006 roku sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fa-chowym sanitarnym pomieszczenia urządzenia zakładu opieki zdrowotnej.

Poszczególne elementy zestawów rentgenow-skich muszą być wykorzystywane zgodnie ich konstrukcją przeznaczeniem oraz zachowaniem parametrów określonych przez producenta. Aparaty diagnostyczne do zdjęć muszą być wy-posażone urządzenia sygnalizujące (sposób

akustyczny lub optyczny) wykonanie ekspozycji. Sygnalizacja powinna być słyszana lub widoczna miejsca uruchamiania wyzwalacza.

Konstrukcja diagnostycznych aparatów rentge-nowskich uniemożliwia warunkach normalnej pracy zmniejszenie odległości pomiędzy ogni-skiem lampy powierzchnią ciała pacjenta odpo-wiednio dla:

aparatów do prześwietleń, wyjątkiem aparatów stosowanych chirurgii – poniżej 30 cm, aparatów do prześwietleń stosowanych chirur-gii – poniżej 20 cm, aparatów do zdjęć, zastrzeżeniem poniższych punktów - poniżej 45 cm, zdjęć wykonywanych aparatem rentgenowskim jezdnym przenośnym – poniżej 20 cm, zdjęć wykonywanych podczas zabiegu chirur-gicznego – poniżej 20 cm, zdjęć mammograficznych powiększeniem geometrycznym – poniżej 20 cm, aparatów rentgenowskich stomatologicznych do zdjęć wewnątrzustnych pracujących przy napięciu do 60 kV – poniżej 10 cm, aparatów rentgenowskich stomatologicznych

Nowoczesny sprzęt podnosi zarówno standardy leczenia, jak i komfort pacjenta

medicalonline.pl 47


do zdjęć wewnątrzustnych pracujących przy napięciu powyżej 60 kV – poniżej 20 cm, aparatów rentgenowskich stomatologicznych do zdjęć panoramicznych – poniżej 15 cm.

Na oznakowaniu kołpaka aparatu instrukcji obsługi aparatu znajdują się informacje grubości filtra okienka lampy rentgenowskiej filtra kołpaka.

Aparaty rentgenowskie muszą zapewnić moż-liwość dobierania grubości filtra dodatkowego - celu uzyskania pożądanej wartości pierwszej warstwy półchłonnej, przy czym kołpak apa-ratu rentgenowskiego należy wyposażyć komplet filtrów dodatkowych różnych grubo-ściach równoważnych, wyrażonych mm alu-minium (Al) lub miedzi (Cu), każdy filtr ozna-kować sposób umożliwiający jego identyfika-cję, montaż demontaż filtru dodatkowego przeprowadzać bez użycia narzędzi.

W co muszą być wyposażone zestawy rentgenowskie stoso-wane do prześwietleń?Takie aparaty muszą posiadać:

wskaźniki wartości natężenia prądu napięcia na lampie rentgenowskiej, miernik czasu ekspozycji, który powoduje wy-łączenie wysokiego napięcia na lampie rentge-nowskiej po czasie nie dłuższym niż 10 minut, jeżeli wcześniej nie określono czasu dłuższego niż 10 minut oraz, który nie później niż po upływie każdych 5 minut prześwietlania co najmniej na 30 sekund przed automatycznym wyłączeniem ekspozycji powoduje nadawanie sygnału dźwiękowego.

Zestawy rentgenowskie używane radiologii zabiegowej, poza wyposażeniem, którym mowa przy zestawach do prześwietleń, są wyposażone miernik wielkości ekspozycji (rejestrator dawki) umożliwiający ocenę nara-żenia pacjenta podczas badania, skopię pul-sacyjną oraz układ zapamiętywania ostatnie-go obrazu. W zestawach rentgenowskich lampy mogą być używane jedynie kołpakach, głowicach lub innych urządzeniach tak zabezpieczają-cych przed promieniowaniem ubocznym, aby odległości 1 m od ogniska lampy, przy całkowicie przesłoniętym wylocie wiązki promieniowania oraz przy maksymalnym napięciu maksymalnym obciążeniu lampy czasie 1 godziny, moc dawki promieniowa-nia nie przekraczała 0,25 mGy/h (dla apara-tów rentgenowskich stomatologicznych do zdjęć zewnątrzustnych) lub 1,0 mGy/h (dla wszystkich pozostałych rodzajów diagno-stycznych zabiegowych aparatów rentge-nowskich).

Ostrzegawcza sygnalizacja świetlnaGabinety diagnostycznymi aparatami rentgenow-skimi muszą być wyposażone ostrzegawczą sy-gnalizację świetlną umieszczoną nad drzwiami do gabinetu, włączaną równocześnie zasilaniem generatora. Reguła ta nie musi być spełniona, jeśli ekspozycja jest wykonywana zza jedynych drzwi prowadzących do gabinetu rentgenowskie-go, medycznych gabinetach stomatologicznych wyposażonych aparaty rentgenowskie oraz gabi-netach, których są używane aparaty rentgenow-skie służące wyłącznie do densytometrii kości.

Gabinety aparatami rentgenowskimi do terapii powierzchniowej rentgenowskimi symulatorami radioterapeutycznymi oraz tomografami kompu-terowymi muszą być wyposażone ostrzegawczą

sygnalizację świetlną, umieszczoną nad drzwiami do gabinetu rentgenowskiego, informującą włączeniu wysokiego napięcia na lampę rentge-nowską.

Ciemnia rentgenowska - szczegółowe wytyczneW pracowni służącej do chemicznej obróbki błon rentgenowskich musi znajdować się światłosz-czelne pomieszczenie umożliwiające naświetla-nia sensytometrem błon testowych oraz miejsce do czyszczenia kaset rentgenowskich folii wzmac-niających.

Pomieszczenia ciemni rentgenowskiej są wypo-sażone wentylację mechaniczną zapewniającą co najmniej 3-krotną wymianę powietrza ciągu godziny, przy czym początek instalacji wywiew-nej powinien być zlokalizowany pobliżu źródeł zanieczyszczenia powietrza, czyli najlepiej nad wywoływarkami, procesorami. Nowoczesne urządzenia tego typu pracują systemach za-mkniętych posiadając własne odprowadzenia oparów gazów, jakie towarzyszą procesowi wy-woływania błon RTG. takiej sytuacji system wentylacji ciemni powinien być wyposażony niezależną kratkę wyciągową, do której będzie można podłączyć bezpośrednio wywoływarki.Dopuszcza się, po spełnieniu wymagań określo-nych przez producentów, szczególności wyma-gań dotyczących wentylacji, instalowanie wszyst-kich rodzajów wywoływarek gabinetach stoma-tologicznych; wywoływarek automatycznych ze światłoszczelnym systemem dziennego podawa-nia kaset dowolnych pomieszczeniach pracowni

rentgenowskich, wyjątkiem gabinetów rentge-nowskich; wywoływarek sprzężonych zestawem rentgenowskim oraz wywoływarek stosowanych pracowniach mammograficznych – gabinetach rentgenowskich.

przypadku pracowni mammograficznych wypo-sażenie powinno obejmować co najmniej:

automatyczną wywoływarkę błon rentgenow-skich przeznaczoną fabrycznie do obróbki błon mammograficznych odpowiednio wyregulo-waną do tego celu, kasety foliami wzmacniającymi błonami rent-genowskimi przystosowanymi wyłącznie do zdjęć mammograficznych, negatoskop przeznaczony do przeglądania zdjęć mammograficznych, aparaturę sprzęt do kontroli procesu obrazo-

wania zakresie przewidzianym dla podstawo-wych testów wewnętrznej kontroli parametrów technicznych.

Przepisów tych nie stosuje się do pracowni wy-korzystujących cyfrowy zapis obrazów radiolo-gicznych. Należy wydzielić pomieszczenie do oceny opisów badań. Wyposażenie tego pomiesz-czenia powinno umożliwiać zaciemnienie okna takie rozmieszczenie negatoskopów, aby nie znajdowały się one pobliżu źródeł światła sposób zapobiegający ich wzajemnemu oddziaływaniu jako źródeł światła. Zewnętrzne oświetlenie ne-gatoskopu mierzone na jego powierzchni nie powinno przekraczać 50 luxów. Wymagania te nie stosują się do oceny opisu wewnątrzustnych zdjęć stomatologicznych.

Źródła: Rozporządzenie Ministra Zdrowia dnia 25 sierpnia 2005 roku

sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania

jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej wraz

załącznikami (Dz. U. Nr 194, poz. 1625)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia dnia 21 sierpnia 2006 oku.

sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy urządzenia-

mi radiologicznymi (Dz.U. Nr 180, poz. 1325)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia dnia 10 listopada 2006r. sprawie

wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym

sanitarnym pomieszczenia urządzenia zakładu opieki zdrowotnej

(Dz. U. Nr 213, poz. 1568 ze zm.)

Ustawa dnia 30 sierpnia 1991 r oku zakładach opieki zdrowotnej

(Dz. U. Nr 14, poz. 89)

Wymagania NFZ wobec pracowni diagnostycznych - Załącznik

nr 3b do zarządzenia nr 65/2007/DSOZ

Ustawa dnia 29 listopada 2000 roku - Prawo atomowe

Diagnostyczne, zabiegowe i terapeutyczne pracownie rent-genowskie muszą być wyposażone w sprzęt chroniący przed promieniowaniem rentgenowskim dobrany do typu zainstalo-wanych aparatów i rodzaju wykonywanych badań lub zabiegów radiologicznych.

48 medicalonline.pl

A R T Y K U Ł S P O N S O R O WA N Y

Zalety radiografii cyfrowej względem tra-dycyjnej były już wielokrotnie dyskutowane i wy-daje sie, że odwrotu od tego kierunku nie ma. Po-zostaje jednak otwartą kwestią, czy proces migra-cji musi i może być skokowy. Z badań rynkowych wynika, że nie. Liczba apartów cyfrowych DR insta-lowanych w Polsce w ciągu roku przy potencjale kilkuset szpitali (700-800), nie przekracza dziesięciu sztuk i jest raczej stabilna. Trudno tu mówić o dy-namice sprzedaży. Prawda zaś jest taka, że dla większości szpitali i innych jednostek medycznych, taki zakup to niestety bardzo duży wysiłek finan-sowy. Rozwiązanie Carestream Heatlh DRX-1 po-zwala na rzeczywistą migracje, tj. migrację stop-niową. Rynek sam wskazuje potrzebę rozwiązań pośrednich głównie ze względu na koszty urza-dzeń. Strona finansowa, jak i sam system DRX-1 jest odpowiedzią na ten aspekt zagadnienia. Drugi dotyczy jakości. Carestream Health DRX-1 to inno-wacyjny system wyposażony w pierwszy na świe-cie bezprzewodowy przetwornik DR o rozmiarach konwencjonalnej kasety, który wsuwa się w stoło-wą lub pionową kratkę Bucky’ego aparatu rentge-nowskiego, jak również stosuje do bezpośrednich projekcji stołowych. Po naświetleniu przetwornik bezprzewodowo przesyła obraz cyfrowy do wcho-dzącej w skład systemu konsoli technika. Konsola umożliwia podgląd obrazu pod kątem jego po-prawności i użyteczności diagnostycznej oraz po akceptacji, jego przesyłanie do drukarki, systemu PACS, archiwum i innych miejsc sieciowych.

Niewielka waga detektora (3,9 kg) oraz bezprze-wodowa praca zwiększają wygodę obsługi i za-pewniają niespotykaną dotąd elastyczność w zakresie pracy z pacjentem.

System Carestream DRX-1 jest kompatybilny z apa-ratami rentgenowskimi korzystającymi z kaset rent-genowskich 35 x 43 cm zgodnych z normą ISO 4090, stąd może współpracować z aparatami dowolnego producenta, nie tylko Carestream Health. Nie ma konieczności modyfikacji generatora czy uchwytów kaset, modyfikacji stojaków, stołów, wymiany kratek przeciwrozproszeniowych czy też istotnej zmiany procedur. Co więcej system DRX-1 można zainstalo-wać w pokoju badań w zaledwie jeden dzień.

System DRX-Evolution to następca systemów DR Carestream Health. Jest pierwszym na świecie, zintegrowanym rozwiązaniem opartym na systemie Carestream DRX-1, tj. wykorzystującym detektory DRX-1, z całkowicie zautomatyzowanym zestawem najwyższej jakości precyzyjnych urządzeń rentge-nowskich. W efekcie nawet trudne projekcje są, jeśli nie łatwe, to co najmiej możliwe. Jest to bez wątpie-nia sprzęt najwyższej klasy, jeśli nie najlepszy z ak-tualnie dostępnych systemów.

Trzeba wiedzieć, że to już siódma generacja sys-temów Kodak DR w rodzinie Carestream Heath. Wynik własnych doświadczeń, ale również pracy

Opracowana przez Carestream Health technologia ucyfrowienia radiografii i samo rozwiązanie DRX-1, jest zaproszeniem zakładów radiologii do łagodnego wejścia w świat radiografii cyfrowej, stopniowego przechodzenia od systemów analogowych i związanych z nimi procesów chemicznych, do w pełni wydajnych i funkcjonalnych systemów cyfrowych.

Artur Borowski

Radiografia cyfrowawedług Carestream Health

Artur Borowski - od 2009 roku Prezes Zarządu Carestream Health PolandWcześniej zajmował stanowisko Channel Managera w firmie EMC na obszarze Euro-py Środkowo-Wschodniej. Jego kariera zawodowa od początku była związana z branżą nowoczesnych technologii. Przez wiele lat związany był z firmą 3Com, gdzie pełnił funkcję dyrektora generalnego. Artur Borowski ukończył studia na Wydziale Elektroniki, Automatyki i Elektrotechniki Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Jest również absolwentem Wydziału Zarządzania i Marketingu Uniwersytetu Warszawskiego. Uzyskał dyplom MBA University of Illinois przyznawa-ny we współpracy z Międzynarodowym Centrum Zarządzania UW

projektowej z technikami radiologii. Kluczowe elementy systemu to: statyw ścienny Gull Wind, który rozciąga się, przechyla, obraca i przesuwa wzdłuż 6 osi; łatwo ustawiany, mocny stół zmo-toryzowany, przemieszczany w czterech kierun-kach; inteligentny system OTC z ekranem doty-kowym, zintegrowana konsola operatora; gene-rator 65 lub 80 KW oraz bezprzewodowe detektory DRX-1, stosowane w miejsce standar-dowych, wbudowanych detektorów cyfrowych w innych aparatach DR. Ten ostatni element stanowi o unikalności systemu pod względem jego funkcjonalności. Do poprawnej pracy całego systemu DRX Evolu-tion wystarcza jeden detektor, jednak do wyma-gających zastosowań można mu przyporządko-wać trzy. Takie rozwiązanie ma sens w silnie ob-ciążonych pracowniach, albo jednostkach emergency. W tym kontekście DRX Evloution może stać się standardem dla całej placówki medycznej.

Więcej informacji na stronie www.carestreamhealth.pl

medicalonline.pl 49

50 medicalonline.pl

A R T Y K U Ł S P O N S O R O WA N Y

medicalonline.pl 51




Szukasz sprzętu dla SOR? My go znajdziemy dla Ciebie!

medicalonline.pl 49


Istotą działania ZDO są usługi polegające na akwizycji danych obrazowych w różnych modalnościach (RTG,TK, MR, USG, mammografia, PET itd.) oraz ich interpretacji (opis i diagnoza) i dokumentacji. By umożliwić wykonanie tych głównych czynności niezbędne jest dobre zapla-nowanie, a następnie sprawna organizacja obiegu pracy i dokumentów, rozliczenia we-wnętrzne, gospodarka zasobami, a także jeśli ZDO jest jednostką samodzielną – rozliczenia ze-wnętrzne oraz polityka sprzedaży – marketing. Obecnie większość tych elementów spina się poprzez system informatyczny (RIS/PACS), który umożliwia nie tylko prowadzenie procesów, ale ich pomiar i nadzór nad ich przebiegiem. Obieg pracyRIS/PACS powinien modelować normalny przebieg pracy w ZDO. Składa się na niego cykl od rejestracji do wydania wyników – zaś jego modyfikacje obej-mują przyjmowanie zleceń elektronicznych i elek-troniczne wydawanie wyników poprzez interfejs HL7 z systemem szpitalnym oraz pracę zdalną z wykorzystaniem węzła teleradiologicznego. Węzeł ten umożliwia również wymianę danych obrazo-wych pomiędzy różnymi systemami PACS oraz udostępnianie usług własnych lekarzy innym ZDO. Charakterystyczną cechą obiegu pracy jest jej podział na tzw. etapy procedury (procedure steps), którym jednoznacznie przypisuje się ad-resata/wykonawcę. RIS opierając się na bieżącym etapie procedury prezentuje badanie na liście roboczej określonego pracownika. Możliwe jest również definiowanie takich etapów procedury, które będą obsługiwane przez pierwszego wol-nego pracownika. Dzięki obiegowi pracy unika

się wyszukiwania, które zajmuje sporo czasu w systemach tradycyjnych. Pracownicy działa-ją według zasady – „obsłuż pierwszego na liście”. Im algorytm tworzenia list roboczych lepiej modeluje rzeczywistość zakładu – tym rzadziej korzysta się z wyszukiwarki. Proces główny możemy więc sobie wyobrazić jako elektroniczny obieg dokumentów, w którym na właściwym etapie przetwarzania, w odpowied-ni sposób, prezentowane dane trafiają do właści-wej osoby. System dba, by każdy obieg danych dobiegł końca i zostały wytworzone dokumenty końcowe. Na każdym etapie przetwarzania moż-na zainstalować punkt pomiarowy (na wejściu i na wyjściu). Zatem proces staje się mierzalny i moż-liwa jest jego optymalizacja. Najważniejszą zaletą takiej organizacji pracy jest zbieranie danych do zarządzania w trakcie wykonywania normalnych czynności - bez ich zakłócania. Podstawowym warunkiem powodzenia jest jednokrotne wprowadzanie danych i ich krzy-żowa weryfikacja. W przeciwnym razie szybko da znać o sobie zjawisko śmieci wchodzą – śmie-ci wychodzą. Warto tu zwrócić uwagę na istotną - psychologicznie - zmianę sposobu pracy. W dotychczasowej organizacji pracy punktem wyjścia jest nazwisko pacjenta i/lub jego iden-tyfikator. Kolejne kroki obejmują: wyszukanie pacjenta, wyszukanie zaplanowanej dla niego procedury i wykonanie jej. Przy zastosowaniu obiegu pracy, w typowej sytuacji jest to:

pobranie z listy pierwszej nieobsłużonej procedury,

wezwanie pacjenta, potwierdzenie jego identyfikacji i wykonanie procedury.

System ten już na wstępie pokazuje swoje zalety - taki tok pracy jest dużo bardziej efektywny i zmniejsza możliwości pomyłki, jednak przyzwy-czajenie do pierwszego sposobu jest bardzo silne. Jest to szczególnie widoczne podczas szkoleń pracowników oraz w pierwszym okresie wdroże-nia systemu. Istnienie elektronicznego obiegu informacji umożliwia nowe formy organizacji pracy - pracę zespołową oraz pracę zdalną. Praca zespołowa możliwa jest dzięki podziałowi zadania na podza-dania i organizacji współdziałania zespołu wraz z jego kontrolą. Praca zdalna (teleradiologia) czyni racjonalnym ekonomicznie wykorzystanie subspecjalistów. Pomaga w rozwiązywaniu trwałych i czasowych braków personelu lekar-skiego oraz nagłych spiętrzeń pracy. Jest więc korzystna i dla pracodawcy i dla pracownika, a tak-że służy podniesieniu jakości świadczonych usług. Dynamiczna gospodarka czasem pozwala leka-rzom podnieść swoją wydajność i skoncentrować się na obszarze własnych zainteresowań i eksper-tyzy. Oszczędność pracyAnalizując czynności wykonywane przez nas w pracy często zauważamy, że część z nich jest wynikiem braku uporządkowania oraz niedostęp-ności informacji w miejscu i czasie, w którym jest potrzebna. Aby uzyskać jakiekolwiek dane ana-lityczne z dokumentacji papierowej musimy prowadzić dodatkowe rejestry, a następnie do-

Zarządzanie to działania koncepcyjne, organizacyjne i kontrolne, zapewniające osiąganie wytyczonych celów i optymalizację sposobu dążenia do nich. Przyjrzyjmy się bliżej elementom tej definicji w kontekście zakładu diagnostyki obrazowej (ZDO).

Marek Pilch-Kowalczyk Alteris Sp. z o.o. - Dyrektor Działu R&D

Nowoczesna technologia ZDO i jej efektywne zarządzanie znacznie ułatwiły diagnostykę wielu chorób

Zakład Diagnostyki Obrazowej

50 medicalonline.pl


kładnie je przetworzyć. Ponadto takie zestawienie zawsze powstaje później niż zgłaszamy jego potrzebę. Dobrze zaprojektowany system RIS/PACS daje zarządzającemu liczne syntetyczne zestawienia, już po kilku kliknięciach myszką. Może je uzyskać w wygodnym formacie, np. w formie arkuszy kalkulacyjnych, które można potem ponownie przetworzyć i zaprezentować w dogodnej posta-ci. Możliwe jest również prowadzenie własnych analiz oraz ustawianie w systemie automatycz-nych alertów zarządczych informujących kierow-nictwo o sytuacjach krytycznych. Korzystanie z archiwum papierowego jest rów-nież czasochłonne w przypadku sięgania do badań archiwalnych - zarówno z powodów medycznych jak i prawno-administracyjnych. I tu także system informatyczny daje nam na-tychmiastowy dostęp do potrzebnych danych. Oszczędność czasu pracy pozwala na podjęcie

wysiłku dla poprawy jakości, a zastosowanie narzędzi informatycznych umożliwia pomiar jego efektów i dalszą optymalizację. Coraz mniej elementów pracy pozostaje poza nadzorem i możliwe jest egzekwowanie poprawnie i kom-pletnie wykonanej pracy. Obecnie dochodzimy wreszcie do zróżnicowania kosztów pracy. Właściwie zaprojektowany system informatyczny pozwala na takie ułożenie przebiegu pracy, aby czynności, które nie wymagają wysokich kwalifikacji nie były wykonywane przez personel lekarski. Wzrost wydajności pracy pozwala na od-powiednie wynagradzanie i motywowanie pracow-ników. Likwiduje również źródła frustracji i zmniej-sza ogólne odczucie obciążenia pracą. Technologie cyfrowe oferują również po przekroczeniu pewne-go progu skali, oszczędności w zakresie zużycia materiałów i kosztów eksploatacyjnych. Wymiana danych pomiędzy systemamiSystemy informatyczne stosowane w medycynie powinny komunikować się ze sobą. Usunięcie jednego ogniwa ręcznego kopiowania danych zwykle zmniejsza stopę pomyłek o 10-20%. Szczególnie istotne jest to w działaniach terapeu-tycznych – stąd największy nacisk kładzie się na systemy e-preskrypcji. Wiadomo, że pacjent jest najważniejszy – to jednak pieniądze też się liczą. Dlatego tak ważne jest, by nie marnować czasu

na kopiowanie danych, ani nie popełniać błędów, które powodowałyby straty finansowe.

Dobrze zaprojektowany system RIS powinien umożliwiać:

przyjmowanie elektronicznych zleceń medycz-nych systemu szpitalnego (HL7) i zwracanie do niego wyników badań, integrację zasobów słownikowych z systemami HIS, elektroniczną wymianę danych dotyczących terminów procedur, elektroniczną wymianę informacji z urządze-niami diagnostycznymi (Modality Worklist, Modalty Performed Procedure Step),

głęboką integrację z systemem PACS w zakresie udostępniania danych, a także synchronizacji zmian, wsparcie dla teleradiologii i innych form wymia-ny międzyośrodkowej danych, dokumentację działań związanych z wymogami prawnymi (ochrona radiologiczna, ochrona danych osobowych),

generowanie danych dla systemu rozliczeń (format otwarty NFZ), generowanie danych na potrzeby księgowości, otwarte integracje do innych systemów z wy-korzystaniem standardów, w jednostkach prowadzących bezpośrednią sprzedaż usług dla pacjentów generowanie dokumentów sprzedaży, bogatą analitykę i system wczesnego ostrzegania.

Pożyteczna jest też zdolność wymiany danych z systemami zaopatrzenia materiałowego (roz-chód materiałów i magazyn oddziałowy). Fenomen Pani ZosiPrzy wdrożeniach informatycznych systemów zarządzania ZDO często stykaliśmy się ze zjawi-skiem niezgodności zestawień prowadzonych w zeszycie, z zestawieniami generowanymi przez system. Zwykle użytkownik systemu mówił nam: Dawniej to wszystko prowadziła pani Zosia w ze-szycie i zawsze jej się zgadzało. Oczywiście zawsze uważnie sprawdza się takie niezgodności. Jednak w zdecydowanej większo-ści przypadków okazuje się, że to zestawienie pani Zosi jest niepoprawne, ponieważ niektórych przypadków tam nie odnotowano oraz nie kory-gowano zmian w trakcie pracy. A przede wszyst-kim nikt pani Zosi nie kontrolował – bo było to jedyne źródło informacji.

Świat Pani Zosi odchodzi powoli w przeszłość. Obecne wdrożenia to już często praca z zespołami ludzi świadomych technologicznie i dobrze zmo-tywowanych by ulepszyć swój sposób funkcjono-wania. Obecnie głównym problemem wdrożenio-wym jest często doświadczenie z poprzednio eksploatowanego systemu, z jego niedoskonało-ściami i błędami. Wdrażając nowy system trzeba zdobyć zaufanie użytkownika do rzetelności i po-prawności prezentowanych danych. Przy okazji rozwiązywania fenomenu pani Zosi często okazuje się, że pracownicy w wielu czyn-nościach usiłują iść na skróty. W idealnych warun-kach system powinien blokować każdą taką próbę. Jednak pomysłowość użytkowników często wykracza poza wyobraźnię projektantów, a nawet gdyby udało się zablokować takie drogi na skróty – to powstałby system niemożliwy do eksploatacji w warunkach nietypowych. A zada-niem systemu jest w pierwszej kolejności zawsze obsłużyć proces główny. Rozwiązania tego problemu obejmują:

szkolenie pracowników zmierzające do uświa-domienia im konsekwencji ich działań, tworzenie narzędzi naprawczych, które umoż-liwiają administratorowi systemu poprawę skutków „radosnej twórczości” użytkowników.

Inżynieria procesówWdrożenie systemu obiegu pracy wraz ze skutecz-nymi narzędziami nadzoru bywa dla zarządzają-cych doskonałą okazją do ulepszenia organizacji pracy. Skoro wprowadzany system wymaga wy-konania pewnych czynności w określony sposób, może tym samym narzucić egzekwowalne stan-dardy pracy. Przy wdrożeniach należy więc zawsze dążyć do uporządkowania i standaryzacji proce-dur, bo podobna okazja może się szybko nie po-wtórzyć. Dobrze jest jednak zachować złoty umiar i nie wprowadzać zmian całkowicie wywracających dotychczasową rutynę pracy. Równowaga pomię-dzy modelowaniem zastanej rzeczywistości i dyskretnymi zmianami na lepsze bywa najsku-teczniejszą receptą. Niezwykle ważne dla skutecz-ności zmiany jest przedstawienie celu zmian i wy-kazanie, że lepiej uporządkowana organizacja pracy tworzy przyjaźniejsze środowisko dla pra-cownika – po prostu poprawia jakość jego życia.

PodsumowanieZarządzanie ZDO zmieniło się zasadniczo pod wpływem technologii. Tylko ona umożliwia spro-stanie stale rosnącym wymaganiom i obciąże-niom. Nowe możliwości uzyskiwania informacji o przebiegu pracy pozwalają na wprowadzanie nowoczesnych metod organizacji pracy, podno-szenie jej jakości, komfortu i wydajności. A przecież dobrze zaprojektowany system informatyczny jest nieodzownym narzędziem do realizacji tych celów.

System ten już na wstępie pokazuje swoje zalety - taki tok pracy jest dużo bardziej efektywny i zmniejsza możliwości pomyłki, jednak przyzwyczajenie do tradycyjnego sposobu jest bardzo silne. Jest to szczególnie widoczne podczas szkoleń pracowników oraz w pierwszym okresie wdrożenia systemu.

medicalonline.pl 51

C E N T R A L N A S T E R Y L I Z AT O R N I A

Jakie są wymagania prawne w stosunku do centralnej sterylizatorni?Wymogi Ministerstwa Zdrowia są jasne:1) w szpitalu należy zapewnić stałe zaopatrzenie w materiały sterylne,2) w zależności od przyjętych rozwiązań lokalnych materiały sterylne mogą być dostarczane bądź ze sterylizatorni zlokalizowanej poza zaopatrywanym obiektem, posiadającej system zarządzania jakością (ISO lub GMP) i gwarantującej wykonanie wyrobu sterylnego, bądź z centralnej sterylizatorni zorga-nizowanej w ramach zaopatrywanego zakładu.Wiele polskich szpitali posiada centralną steryli-zatornię, ale wciąż mało z nich spełnia podstawo-we wymagania organizacyjne, czyli podział na strefy:

brudną, przeznaczoną do przyjmowania, sor-towania, mycia, dezynfekcji wstępnej i właści-wej narzędzi chirurgicznych, aparatury medycz-nej, mycia i dezynfekcji wózków i elementów transportowych, gromadzenia narzędzi fa-brycznie nowych oraz przechowywania zapa-sów środków dezynfekcyjnych i przygotowy-wania z nich roztworów roboczych; czystą, przeznaczoną do suszenia wydezynfe-kowanych narzędzi i aparatury, przeglądania i składania bielizny operacyjnej, pakietowania zestawów operacyjnych i zabiegowych, zała-dunku przygotowanych wsadów do steryliza-torów, gromadzenia narzędzi fabrycznie no-wych, tworzenia i archiwizacji dokumentacji procesów sterylizacji; sterylną, przeznaczoną do wyładunku wystery-lizowanych materiałów ze sterylizatorów, ich magazynowania i wydawania na oddziały szpitalne lub odbiorcom spoza szpitala.

Szpitalna centralna sterylizatornia (CS) w ramach zakładu powinna być wyposażona w urządzenia do wyjaławiania sprzętu, aparatury, narzędzi, bie-lizny operacyjnej, materiałów opatrunkowych i in-nych elementów tego wymagających oraz dezyn-

fekowania wózków i pojemników służących do transportu materiałów poddawanych sterylizacji. Ponadto CS musi mieć dogodne połączenia z zespołem operacyjnym oraz mieć łatwy dostęp z innych jednostek organizacyjnych szpitala, a także w miarę możliwości z zewnątrz.

Przepisy a rzeczywistośćPrzepisy swoje, a rzeczywistość swoje. Polskie szpitale wciąż borykają się z problemem – jak w jednostce przeorganizować to co jest, tak by dostosować CS do ministerialnych wymogów. W większości szpitali przygotowanie sprzętu do sterylizacji (dezynfekcja, mycie ręczne, pa-kowanie) odbywa się w miejscu użycia, tj. w ga-binetach zabiegowych i w gabinetach badań. Sprzęt z bloków operacyjnych jest sterylizowa-ny w autoklawach, zlokalizowanych na terenie tych bloków lub w punktach centralnego ste-rylizowania. A te znów czasem umieszczone są w miejscach do tego odpowiednich (np. piw-nice). Nie wspominając nawet o pełnej doku-mentacji tych procesów - w wielu placówkach ona właściwie nie istnieje.

Drogie usługi sterylizacyjneNie oszukujmy się, że wszystkie szpitale są w stanie sprostać restrykcyjnym wymaganiom. Dlatego też na rynku powstają firmy, które świadczą zewnętrz-ne usługi sterylizacji. Spełniają one obowiązujące przepisy, przejmują na siebie choćby odpowie-dzialność prawną za sterylność powierzonego do obróbki materiału. Ale niestety zewnętrzne usługi sterylizacji nie są tanie – dlatego wciąż mało pol-skich placówek korzysta z ich usług.

Polskie szpitale poszukują więc innych rozwiązań, by usprawnić przepływ informacji – chcą wiedzieć np. na jakim etapie sterylizacji znajduje się mate-riał sterylny i kto jest odpowiedzialny za wykona-nie poszczególnych etapów obiegu. Zastanawia-ją się w jaki sposób połączyć oddziały szpitala, zarządzać firmami zewnętrznymi i serwisami, tak aby zapewnić natychmiastowy dostęp do danych o materiale sterylnym. I wreszcie pojawia się też pytanie - w jaki sposób sprostać wymogom prowadzenia ścisłej i wiarygodnej dokumentacji oraz kontroli sterylizacji przy tak dużej różnorod-ności producentów myjni i sterylizatorów?

Zakażenia szpitalne to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla hospitalizo-wanych pacjentów. I dlatego właśnie w ostatnich latach w polskich placówkach zaczęto zwracać większą uwagę na centralną sterylizatornię, a także na jej system zarządzania. Bezpieczeństwo pacjenta i gwarancja użycia podczas zabiegów sterylnych materiałów medycznych stało się priorytetem dla polskich szpitali.

Magdalena Marianek

Sprzęt umożliwiający monitorowanie procesu sterylizacji znacznie ułatwia utrzymanie systemów jakości w CS

Centralna sterylizatornia systemy zarządzania obiegiem materiałów sterylnych

52 medicalonline.pl


Systemy zarządzania – jak to działa?Co prawda w ostatnich latach nastąpiła spora poprawa w dokumentowaniu procesów steryli-zacji, co może wiązać się np. ze wzrastającą liczbą procesów w sprawie odszkodowań z powodu zakażeń szpitalnych. Placówki coraz częściej - nie mogąc zdecydować się na zewnętrze firmy ofe-rujące usługi sterylizacyjne - wybierają tańszą opcję – informatyczny system zarządzania, który znacznie usprawnia działania wokół sterylizacji w szpitalu.

Czy taki system może skutecznie usprawnić pracę szpitala, wpłynąć na jej wydajność i jedno-cześnie nie być za drogi w stosunku do polskich realiów publicznych placówek? Okazuje się, że tak. Rozwiązania te umożliwiają znaczne zmniej-szenie kosztów przeorganizowania lub stworze-nia CS. Systemy te, to nic innego jak kompletne i elastyczne systemy zarządzania obiegiem ma-teriałów sterylnych, począwszy od przyjęcia zu-żytego materiału do sterylizacji, a skończywszy na wydaniu go z magazynu i ponownym dostar-czeniu na oddział.

Do zadań systemów (IT) zarządzania należy m. in.: ewidencja przyjęcia narzędzi, materiałów, odzieży w poszczególnych strefach, ewidencja procesów dezynfekcji, przekazanie narzędzi i przedmiotów po dezyn-fekcji ze strefy brudnej do czystej, pakowanie i oznakowanie narzędzi, przyrządów i odzieży poddawanych procesom sterylizacji, określenie ścieżki sterylizacyjnej, pakietów walidacyjnych, ewidencja procesów sterylizacji, parametrów wykorzystanego programu, wprowadzanie do systemu wydruków z urzą-

dzeń prowadzących proces sterylizacji oraz najważniejszych (krytycznych) parametrów procesu, magazyn rzeczy sterylnych, wydanie rzeczy sterylnych na oddziały i na ze-wnątrz, inwentaryzacja, możliwość kodowania pracy w oparciu o syste-my kodów kreskowych i czytniki na stanowi-skach pracy.

Jak to wygląda w praktyce? W oparciu o bogaty wbudowany bank (słownik) zestawów, narzędzi i opakowań system organizuje pracę CS i dostar-cza oddziałom zawsze aktualną informację o materiale sterylnym. Wykorzystując współpra-cę z czytnikami kodów paskowych i drukarkami zapewnia całkowicie automatyczną (personel posługuje się tylko skanerem bez potrzeby uży-wania komputera) ewidencję i archiwizację da-nych o materiałach sterylnych i cyklach steryliza-cji. Archiwizacja danych i cykli sterylizacji (zauto-matyzowany system zbierania informacji), pozwala np. uzyskać historię wszystkich danych z systemu, a w szczególności: kto, kiedy i jaki przyjął materiał do sterylizacji, przez kogo był pakowany, jaki był skład zestawu, który steryliza-tor był użyty do sterylizacji, jaki był wynik stery-lizacji, kiedy i przez kogo zestaw był wydany i na jaki oddział, przy zabiegu którego pacjenta był użyty, jaki był koszt i wiele innych danych możli-wych do wydruku w każdym momencie w formie raportów. Takie informatyczne rozwiązania na pewno mogły pomóc dyrekcji placówek w opa-nowaniu trudnego tematu sterylizacji szpitalnej. Niestety centralna sterylizatornia to w wielu przypadkach wciąż nazwa tylko na papierze, a do prawdziwej centralizacji tej jednostki szpitali jeszcze daleko.

Nowoczesne sterylizatory i informatyzacja obiegu materiałów sterylnych są podstawą sprawnego funkcjonowania CS

medicalonline.pl 53


Należy brać pod uwagę nie tylko sprawne i bezawaryjne działanie wyposażenia centralnej sterylizatorni, ale także system organizacji tej jednostki. Dodatkowo, o ile nie przede wszystkim, istotny wpływ ma tu wykwalifikowany, przeszko-lony i kompetentny personel. To właśnie na pra-cownikach centralnej sterylizatorni spoczywa odpowiedzialność za prawidłowy dobór rodzaju sterylizacji dla danego wyrobu medycznego, właściwą obsługę urządzeń myjących i sterylizu-

jących, a w konsekwencji także współodpowie-dzialność za zdrowie pacjenta. Tymczasem ciągle brak przepisów i rozwiązań prawnych sankcjonu-jących zawód technika sterylizacji wśród zawo-dów medycznych.

Podstawowe standardy co do organizacji i urzą-dzenia centralnej sterylizatorni określają wytycz-ne zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać

pod względem fachowym i sanitarnym pomiesz-czenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (rozporządzenie z dnia 10 listopada 2006 roku Dz. U. Nr 213, poz. 1568 ze zm.).

Własna sterylizatornia, czy zakup usług od zewnętrznych firm?Zgodnie z zawartymi tam wymogami, do każde-go szpitala powinno być zapewnione zaopatrze-

Centralna sterylizatornia to swego rodzaju fabryka wytwarzająca produkt, jakim są wysterylizowane i gotowe do użycia narzędzia chirurgiczne lub inne materiały medyczne. Jej prawidłowe funkcjonowanie ma ogromny wpływ na gospodarkę finansową szpitala i kolosalne znaczenie przy zapobieganiu przenoszenia drobnoustrojów na terenie szpitala.

Aneta Wieczorek, Meden Sp. z o.o. Współpraca: Grażyna Kubylis, kierownik Centralnej Sterylizatorni w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej Szpitalu Miejskim w Sosnowcu. Joanna Włodarczyk-Rajska, kierownik Centralnej Sterylizatorni w Centrum Onkologii-Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

Centralna Sterylizatornia




Szukasz sprzętu dla centralnej sterylizatorni?My go znajdziemy dla Ciebie!


54 medicalonline.pl


nie w materiały sterylne. To, czy wymóg ten zo-stanie spełniony dzięki funkcjonowaniu central-nej sterylizatorni w ramach szpitala, czy też materiały medyczne będą sterylizowane poza nim, przepisy pozostawiają do decyzji władz danej jednostki medycznej. W przypadku korzy-stania z usług zewnętrznej sterylizatorni, wyma-gane jest, aby posiadała ona system zarządzania jakością ISO lub GMP. W takiej sytuacji w szpitalu powinny być wydzielone specjalne pomieszcze-nia do obsługi wywozu materiału skażonego oraz odbioru materiału sterylnego. Konieczne jest również pomieszczenie wyposażone w myjnię - dezynfektor do mycia wózków transportowych.

Przy zlecaniu usług sterylizacyjnych firmom ze-wnętrznym, należy liczyć się z potrzebą zakupu dodatkowego instrumentarium, bądź z kosztami wypożyczenia zestawów instrumentów od ste-rylizatorni prowadzących komercyjną działal-ność. Mimo to jednak koszty utworzenia pomiesz-czeń do tego przeznaczonych są niższe w porów-naniu z wielkością środków, jakie trzeba przeznaczyć na budowę i funkcjonowanie cen-tralnej sterylizatorni. Z tego powodu coraz więcej małych szpitali decyduje się na takie rozwiązanie i korzysta z zewnętrznych usług sterylizacyjnych.

Większym placówkom medycznym pozostaje albo budowa nowej centralnej sterylizatorni od podstaw albo modernizacja już istniejącej i jej dostosowanie do obecnie wymaganych standar-dów. Wspomniane rozporządzenie określa wy-tyczne co do utworzenia takiej jednostki. Zgodnie z nim w urządzaniu centralnej sterylizatorni podstawą jest podział na trzy strefy: brudną, czystą i sterylną. Powinny być one oddzielone śluzami umywalkowo - fartuchowymi, a między nimi musi występować różnica ciśnień powietrza atmosferycznego (najwyższe jest w strefie steryl-nej). Ruch przygotowywanych do sterylizacji materiałów powinien się odbywać od strefy brudnej do sterylnej.

Strefa brudna - dążenie do mechanizacjiW strefie brudnej przyjmowane są narzędzia, aparatura oraz wszystkie materiały medyczne przeznaczone do sterylizacji. Tutaj są one sorto-wane, myte i poddawane dezynfekcji. Strefa brudna to także miejsce, gdzie przechowuje się środki dezynfekcyjne i przygotowuje z nich roz-twory robocze.

W tej strefie wstępnie przygotowany i posorto-wany materiał zostaje załadowany do myjek lub poddany ręcznej obróbce w przypadku szczegól-nie wrażliwych bądź wymagających materiałów. Wskazane jest jednak dążenie do całkowitego zmechanizowania procesów mycia i dezynfekcji. Skuteczność procesu jest kontrolowana przy

pomocy testów, a wynik zapisywany w dokumen-tacji. Mechanizacja procesu umożliwia jego standaryzację, czego nie można osiągnąć w pro-cesie ręcznym. Poza tym pomimo stosowania przez pracowników sterylizatorni środków ochrony osobistej w postaci odpowiednich far-tuchów, rękawiczek, okularów ochronnych, czapek czy masek, istnieje ryzyko narażania ich na infekcje bądź uczulenia.

Strefa czysta - o czym pamiętać?Po myciu i dezynfekcji materiały przeznaczone do sterylizacji trafiają do strefy czystej, która zgodnie z cytowanym powyżej rozporządze-niem powinna być przeznaczona do suszenia dezynfekowanych narzędzi i aparatury me-dycznej. Ta część sterylizatorni wyposażona jest w wózki i taśmy transportowe oraz odpowied-nie stoły robocze. Na nich przygotowywane są zestawy i pakiety operacyjne i zabiegowe, które następnie załadowywane są do steryliza-torów. Dodatkowo pracownicy sterylizatorni sprawdzają tutaj pakiety pod względem ilo-ściowym i jakościowym. Tworzy się tu również zestawy narzędzi, które będą mogły być użyte w jednym miejscu i czasie, z przeznaczeniem dla jednego pacjenta. Jakość materiałów słu-żących do pakowania oraz systemy opakowy-

wania wyrobów medycznych określają normy PN-EN 868-1 do 868-10. W strefie czystej po-wstaje też dokumentacja „obrabianych” mate-riałów. Należy wprowadzić system identyfikacji konkretnego sterylnego pakietu - może być on zaopatrzony w metkę z datą sterylizacji, nume-rem sterylizatora, numerem cyklu, oraz ozna-czeniem osoby, która sprzęt obsługiwała. Na metce widnieje także data ważności sterylności danego pakietu.

Nowoczesne systemy proponują elektroniczne formy etykietowania i archiwizacji przy użyciu komputerów, drukarek, czytników etykiet i ko-dów kreskowych. Takie zautomatyzowanie pro-cesu mimo jego kosztów usprawnia działanie sterylizatorni i redukuje ilość błędów.

Jakie są wymagania prawne dla strefy sterylnej?Rozporządzenie Ministra Zdrowia wskazuje in-stalację sterylizatorów przelotowych między strefą czystą i sterylną, dodatkowo wymaga za-instalowania minimum dwóch sterylizatorów parowych (nie ma natomiast wymagań do liczby myjni - dezynfektorów, instalowanych między strefą brudną i czystą). Ściana sterylizatorów przelotowych stanowi granicę między strefą czystą i sterylną, która przeznaczona jest do wyładunku wysterylizowanych materiałów. Między strefą sterylną i ogólnodostępną szpitala rozporządzenie przewiduje urządzenie pomiesz-czenia, z którego materiały sterylne wydawane będą odbiorcom z terenu szpitala i spoza niego.

Dodatkowo rozporządzenie przewiduje zainsta-lowanie przelotowej myjni - dezynfektora między strefą brudną i pomieszczeniem wydawania, gdzie powinno się odbywać mycie wózków i innych elementów transportowych.

Sterylizacja niskotemperaturowaDla sterylizacji niskotemperaturowej przy pomo-cy tlenku etylenu lub formaldehydu rozporzą-dzenie stawia następujące wymagania:

po stronie czystej powinno być wydzielone pomieszczenie przeznaczone do załadunku materiału nieodpornego na działanie tempe-ratury, po stronie wyładowczej sterylizatorów gazo-

Przygotowany i posortowany materiał zostaje załadowany do myjek. Na zdjęciu: Grażyna Kubylis przy myjkach zainstalowanych w Central-nej Sterylizatorni w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej Szpitalu Miejskim w Sosnowcu. (fot. A. Wieczorek)

medicalonline.pl 55


Schemat ogólny – dekontaminacjaDezynfekcja wstępna

Wydawanie

Mycie

Dezynfekcja właściwa

Suszenie

Kontrola

Pakietowanie

Sterylizacja

Ręczne

Manualna

Formaldehydem Parą wodną

Wietrzenie

Tlenkiem etylenu Plazmowa

Płukanie

Maszynowe

Maszynowa

56 medicalonline.pl


wych w strefie sterylnej powinno znajdować się pomieszczenie do degazacji sterylizowanych w ten sposób materiałów z umieszczonym w nim sygnalizatorem przekraczania dopuszczalnych stężeń tlenku etylenu (sygnalizatory nie są ko-nieczne w przypadku używania sterylizatorów plazmowych); w pomieszczeniach tych nie przewiduje się stałych stanowisk pracy.

Dodatkowo przepisy prawa określają, że do ste-rylizacji tlenkiem etylenu na terenie szpitala stosować można wyłącznie sterylizatory zasilane z jednorazowego naboju z czynnikiem sterylizu-jącym, natomiast do utylizacji tlenku etylenu należy stosować spalarkę tlenku etylenu lub ka-talizator. Substancje powstałe w wyniku takiego postępowania nie zagrażają środowisku.

Wspomniane rozporządzenie nie określa wymo-gów co do użytkowania i instalacji sterylizatorów plazmowych. Jest to najnowsza metoda steryli-zacji niskotemperaturowej. Sprzęt sterylizowany tą metodą nie wymaga degazacji, a po procesie powstają woda i tlen, związki przyjazne środowi-sku. Tym sposobem nie można sterylizować materiałów zawierających celulozę, materiałów porowatych oraz płynów.

Nowoczesna sterylizacja, czyli reprocesowanieKombinacja sterylizacji parowej i niskotempera-turowej obejmuje w zasadzie wszystkie materiały, które wymagają sterylizacji. Jarosław Czapliński, (kierownik Działu Dezynfekcji i Centralnej Steryli-zacji Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w El-blągu) w artykule opublikowanym w dwumie-sięczniku Zakażenia (nr 2/2008) podkreślił, że no-woczesnej sterylizacji nie należy rozumieć jedynie jako końcowego elementu większego procesu. Wskazuje on na bardziej odpowiedni w tej sytuacji termin, jakim jest reprocesowanie - który określa jako kompleksowy ciąg technologiczny, obejmu-jący wszystkie czynności, które należy wykonać, aby narzędzia zanieczyszczone, np. w trakcie za-biegu, ponownie nadawały się do użytku. Główne

elementy reprocesowania to: oczyszczenie, de-zynfekcja, płukanie, suszenie, kontrola stanu, konserwacja, pakowanie i sterylizacja. Warunkiem osiągnięcia wysokiej jakości reprocesowania jest jego centralizacja, czyli wykonywanie wszystkich czynności przez wyspecjalizowany personel w obrębie jednej jednostki organizacyjnej szpitala. Taki system można wdrożyć w centralnej steryli-zatorni, tej nowo powstałej lub gruntownie zmodernizowanej. Nowoczesna sterylizatornia powinna być jednostką autonomiczną, reproce-sującą całość instrumentarium użytkowanego w

szpitalu, a zakres jej funkcjonowania powinien obejmować wszystkie elementy reprocesowania. Takie rozwiązanie jest koniecznością, ponieważ ponowna sterylizacja (reprocesowanie) to skom-plikowana technologia wymagająca szerokiej wiedzy. Zdaniem Jarosława Czaplińskiego polskim szpitalom daleko do takiego standardu, a system zbliżony do opisanego powyżej w naszym kraju ma zaledwie kilkanaście procent szpitali.

Technik sterylizacji na drodze do zawodu medycznegoNależy podkreślić, że właściwe funkcjonowanie centralnej sterylizatorni jest niemożliwe bez

profesjonalnego i dobrze wyszkolonego perso-nelu. Tymczasem pracownicy sterylizatorni w na-szym kraju nie uzyskali do tej pory statusu pracowników medycznych - zawód technika sterylizacji w ogóle nie istnieje. A przecież tak jak i od pracowników w innych dziedzinach medycznych, od pracowników sterylizatorni wymaga się skomplikowanej wiedzy z zakresu znajomości instrumentarium, nie tylko odnośnie przeznaczenia poszczególnych narzędzi, ale także pod względem materiałów, z jakich zosta-ły wykonane. Jest to niezbędne do określenia i przyporządkowania danych narzędzi i aparatu-ry medycznej odpowiedniej metodzie dezyn-fekcji czy sterylizacji. Niezbędna jest również wiedza na temat preparatów dezynfekcyjnych itd. Zdobycie tych wszystkich informacji wyma-ga ciągłego kształcenia i aktualizowania wiedzy z zakresu nowych rozwiązań technologicznych w sterylizacji.

Stowarzyszenie Kierowników Szpitalnej Steryli-zacji i Dezynfekcji podjęło intensywne działania, których efektem ma być włączenie technika sterylizacji to listy zawodów medycznych. Ma to skutkować możliwością kształcenia się w tej dziedzinie na uczelniach medycznych. Zanim jednak tak się stanie, stosowne dokumenty

muszą przejść oficjalną drogę od Ministerstwa Zdrowia przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, aż po Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Obecnie istnieje jedynie program kursów kształcących dla pracowników sterylizatorni, zaakceptowany przez Ministra Zdrowia. Pro-gram ten obejmuje szkolenia kwalifikacyjne z zakresu technologii sterylizacji i dezynfekcji oraz kurs dla kierowników centralnych steryli-zatorni i osób nadzorujących wytwarzanie sterylnych wyrobów medycznych w zakładach opieki zdrowotnej.

Pomieszczenie z zainstalowanym sterylizatorem niskotemperaturowym na tlenek etylenu. (fot. A. Wieczorek)

Strefa sterylna. Ściana sterylizatorów przelotowych stanowi granicę między strefą czystą i sterylną, która przeznaczona jest do wyładunku wysterylizowanych materiałów. (fot. A. Wieczorek)

medicalonline.pl 57

I N f O R m AT Y Z A C J A

Systemy informatyczne w szpitalu - krótki przeglądSzpital nie jest otoczony próżnią informatyczną, przez co jego wewnętrzne systemy informatyczne muszą być przystosowane do wymiany informacji z zewnętrznymi placówkami (np. system rozliczeń z NFZ). Równie istotnym elementem zagadnienia jest działalność informacyjna szpitala, np. prowa-dzenie własnej strony internetowej czy usług do-stępnych internetowo. Wielkie zapotrzebowanie na przetwarzanie informacji w licznych systemach skutkuje komplikacją i wysokim kosztem wprowa-dzenia informatycznej infrastruktury szpitala. Podstawowe procesy „życiowe” szpitala zlokali-zowane są w następujących klasach systemów: szpitalne systemy informatyczne HIS:

część biała (ruch chorych, apteka, blok operacyjny, śledzenie zakażeń wewnątrzszpitalnych itd.), część szara (statystyka medyczna, sprawozdawczość, rozliczenia, księgowość, analityka zarządcza),

laboratoryjne systemy informatyczne LIS: systemy koordynujące przepływ pracy w labo-ratoriach analitycznych, a także sterujące bez-pośrednio aparatami diagnostycznymi, radiologiczne systemy informatyczne RIS/PACS: systemy sterujące obiegiem pracy i danych, a także ich przetwarzaniem w zakresie diagno-styki obrazowej, infrastruktura łączności i bezpieczeństwa, systemy poczty elektronicznej, powiadomień, VoIP i serwery www.

W 2005 roku autor miał okazję zwiedzać szpital Uniwersytetu Północnej Norwegii, uznany za przo-dujący w dziedzinie informatyzacji i uznany za wzorcowe centrum telemedycyny WHO. Funkcjono-wało tam 200 różnych systemów informatycznych, jednak brak ich integracji skutkował olbrzymimi problemami w utrzymaniu takiej infrastruktury. W obecnych czasach obserwuje się tendencję do

unifikacji systemów, ich głębszej integracji i sze-roko pojętej modernizacji – rodzi to konieczność wprowadzania standaryzacji. Można ją można potraktować w różnych aspektach: technicznych, organizacyjnych, prawnych, ale także praktycz-nych - zostaną one pokrótce omówione poniżej.

Regulacje unijne w aspekcie 93/42/EEC - MDD Medical Device Directive i dyrektyw pokrewnychSpora część systemów informatycznych w szpi-talu nie musi być wyrobem medycznym. Do klasy tej należą wszystkie systemy wspomagania normalnego toku biznesowego, te służące publi-kowaniu informacji, a także te części systemu szpitalnego, które dotyczą administracyjnego aspektu procesu leczniczego. Wyjątkiem są tu dwa segmenty: system RIS/PACS oraz system LIS – one powinny być traktowane jako wyrób me-dyczny, ponieważ biorą udział w procesie usta-lania diagnozy u pacjenta, a wynik ich pracy jest

niemożliwy do niezależnego skontrolowania. System klasy RIS/PACS powinien spełniać wyma-gania dyrektywy MDD z 93/42/EEC z późn. zm., z minimalnym wymaganiem spełnienia wymo-gów klasy I, a zalecanym spełnieniem wymogów klasy IIa. Specjalizowane stacje postprocessingu mogące sterować procesem diagnostycznym (np. przebiegiem badania) powinny spełniać wymogi klasy IIb. Wymóg ten również dotyczy stacji służącej do planowania i nadzorowania radioterapii. Warto wspomnieć, że w związku ze znowelizowaną dyrektywą 93/42/EEC, w bieżą-cym roku powinna nastąpić zgodna z nią zmiana ustawy o wyrobach medycznych.

Wymagania dla systemów laboratoryjnych okre-śla dyrektywa 98/73/EEC. Sposób postępowania w ocenie tych produktów jest zbliżony do proce-su postępowania w przypadku klasy I wg dyrek-tywy 93/42/EEC, jednak z większym zwróceniem uwagi na aspekty pomiarowe, takie jak błędy pomiarowe, powtarzalność itp.

Każdy współczesny szpital charakteryzuje się wysokim stopniem złożoności wykorzystanych technologii, w tym także z zakresu IT. Komputery są integralną częścią większości urządzeń medycznych - służą albo do sterowania procesów albo stanowią odrębny specjalistyczny sprzęt cyfrowy. Nowoczesna organizacja pracy wymaga, aby konkretne procesy odbywały się pod kontrolą złożonych systemów przetwarzania informacji, obiegu dokumentów oraz gromadzenia danych medycznych.

Marek Pilch-Kowalczyk Alteris Sp. z o.o. - Dyrektor Działu R&D

Standardy informatyzacji placówek medycznych

58 medicalonline.pl

I N f O R m AT Y Z A C J A

Standardy techniczne w informatyce szpitalnejStandardy techniczne wynikają z regulacji nor-malizacyjnych najczęściej sankcjonowanych przez Międzynarodową Organizację Standaryza-cji ISO. Infrastruktura informatyczna szpitala działa na wielu płaszczyznach, obejmuje wiele systemów oraz szereg modułów komunikacyj-nych. W związku z tym, optymalnym typem ko-munikacji pomiędzy systemami i podsystemami jest messaging. Spośród wielu protokołów komu-nikacyjnych rozważymy szczegółowo dwa naj-istotniejsze z punktu widzenia obiegu informacji medycznej w szpitalu.

Protokół HL7 (ISO/HL7 27931:2009), obecnie najczęściej stosowany w polskich szpitalach w wer-sji 2.3, jest podstawowym sposobem komunika-cji między systemami i podsystemami w zakresie przekazywania danych tekstowych, zleceń, rozli-czeń i poleceń synchronizacji. Protokół definiuje szereg komunikatów standardowych, których ogólna struktura jest standaryzowana, natomiast szczegółowa implementacja najczęściej jest określona przez producenta systemu. Prowadzi to czasem do trudności integracyjnych, które rozwiązywane są na dwa sposoby: HL7 broker tłumaczący implementacje komunikujących się systemów lub zastosowanie protokołu w wersji 3.0 w formacie xml (ISO/HL7 21731:2006).

Za pomocą protokołu HL7 szpitalny system infor-matyczny komunikuje się z wyspecjalizowanymi podsystemami takimi jak RIS, LIS czy system ap-teczny, a także z modułami części szarej systemu. Szerokość zaimplementowania protokołu HL7 w systemie szpitalnym determinuje jego intero-peracyjność. Przykładowo jeśli nie są zaimple-mentowane komunikaty zleceń medycznych, niemożliwa jest integracja z systemami wyspe-cjalizowanymi.

Odrębnym zagadnieniem jest standaryzacja wymiany danych obrazowych, których istotnym elementem jest komunikowanie się ze sobą urządzeń o całkowicie nieraz odmiennej archi-tekturze sprzętowej, programowej i funkcjonal-nej. Standard DICOM w ściślejszy sposób niż HL7 definiuje protokoły wymiany informacji, stąd jego implementacja w określonych zakresach funkcjonalnych powinna zapewniać interope-racyjność.

Zagadnienia interoperacyjności systemów - Integrating Health Enterprise (IHE)Interoperacyjność można zdefiniować jako zdol-ność podobnych funkcjonalnie (lecz różnych) systemów do współdziałania i wymiany informa-cji między sobą. Aby tę zdolność osiągnąć należy

nie tylko zapewnić formalnie komunikację mię-dzy systemami (określić protokoły komunikacyj-ne), ale również uzyskać podobieństwo seman-tyczne pojęć, elementów danych oraz procesów w zakresie, w którym te systemy mają współdzia-łać. Jeśli bowiem w systemie A dany proces oznacza co innego niż w systemie B, to nawet przekazanie informacji systemowi B, że w A na-stąpił ten proces, nie umożliwia odtworzenia jego znaczenia w B.

Aby uporać się z tym zagadnieniem, powołano organizację o nazwie Integrating Health Enter-prise (IHE) zajmującą się semantyczno - procedu-ralnym modelowaniem procesów w szpitalu. Organizacja ta standaryzuje proceduralne opisy poszczególnych procesów w szpitalu, tak aby systemy deklarujące w określonym zakresie zgodność z IHE były semantycznie równoważne. Podstawową jednostką standaryzacji jest tzw. profil IHE opisujący podmioty uczestniczące w procesie, ich czynności i wymianę informacji pomiędzy nimi.

W 2009 roku rozpoczęto tworzenie polskiego oddziału IHE pod auspicjami Polskiego Lekarskie-go Towarzystwa Radiologicznego. Inicjatywa ta jest skorelowana z działaniami utworzonego przez Ministerstwo Zdrowia komitetu standary-zacji procedur medycznych.

Problematyka ochrony danych osobowychDane medyczne są szczególnym przykładem chronionych ustawowo danych osobowych. Zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych, jeśli ustawodawstwo szczegółowe dotyczące określonego rodzaju danych nakłada większe gwarancje ich ochrony niż sama wymieniona ustawa, to przepisy tego ustawodawstwa stosu-ją się bezpośrednio w miejsce określonych przepisów ustawy. Przypadek ten ma zastosowa-nie w zakresie danych medycznych, których specyfiką są nie tylko wyższe standardy ochrony, ale również pewne wyjątki wobec ogólnych za-sad, które w intencji ustawodawcy służyć mają bezpośredniemu interesowi zdrowotnemu pa-cjenta.

Z tych ogólnych reguł wynikają wnioski praktycz-ne: Ustawa o ochronie danych osobowych nie

może być przeszkodą w udzieleniu pacjentowi

niezbędnego świadczenia medycznego. Ustawa o ochronie danych osobowych nakłada

na przetwarzającego dane obowiązek uzyska-nia zgody pacjenta na przetwarzanie jego da-nych. Jednakże w odróżnieniu od wielu innych zbiorów danych osobowych, dane medyczne mają ustawowo uwarunkowany okres przecho-wywania co powoduje, że pacjent nie może zażądać wycofania swoich danych ze zbioru danych osobowych. Ta ustawowa gwarancja czasu przechowywania wynika z konieczności zapewnienia pacjentowi świadczeń medycz-nych w przyszłości, niezależnie od chwilowej jego decyzji w tym zakresie.

Przekazywanie danych osobowych w celu re-alizacji świadczeń medycznych jest wyłączone z ogólnych regulacji w zakresie zgody pacjen-ta. O zgodności z ustawą decyduje cel przeka-zania i jego bezpośredniość.

Istnieje ustawowy katalog celów i podmiotów, które mogą mieć dostęp do danych medycz-nych pacjenta bez jego szczególnej zgody. Dotyczy to wymiaru sprawiedliwości oraz in-stytucji finansujących opiekę zdrowotną pa-cjenta (NFZ).

Administratorem danych osobowych jest dy-rektor instytucji opieki zdrowotnej, który po-nosi odpowiedzialność za naruszenia ochrony. Do celów technicznych może on wyznaczyć pracownika lub podmiot odpowiedzialny za przetwarzanie danych osobowych. Poprzez ten akt nie przestaje on jednak być administrato-rem danych osobowych.

Medyczne dane osobowe mogą być przetwa-rzane tylko w celach wyliczonych w ustawie oraz w rozporządzeniu Ministra Zdrowia doty-czącym dokumentacji medycznej.

Medyczne zbiory danych osobowych nie pod-legają rejestracji w rejestrze prowadzonym przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO).

Przetwarzanie danych medycznych ma liczne aspekty regulacyjne, w tym techniczno - stan-daryzacyjne, prawne, a także praktyczne. Do jego prawidłowej realizacji niezbędna jest spe-cjalistyczna wiedza, nie ograniczająca się wyłącz-nie do technicznych umiejętności w zakresie informatyki. Wprowadzenie do eksploatacji systemu informatycznego jest zawsze projektem wdrożeniowym, uwzględniającym specyfikę przetwarzania danych w jednostce ochrony zdrowia.

Marek Pilch-Kowalczyk - (ur. 1963) lekarz i informatyk, ekspert w dziedzinie systemów informatycznych dla zakładów diagnostyki obrazowej oraz teleradiologii. Na początku lat 90-tych twórca jednego z pierwszych sieciowych Systemów Informacji Radiologicznej. W drugiej połowie lat 90-tych brał udział w rewolucji internetowej w kilku liczących się firmach amerykańskich. Od 2003 roku ponownie zajmował się systemami informatycznymi dla zakładów diagnostyki obrazowej. W 2004 roku współzało-życiel Alter Ego sp. z o.o. (obecnie Alteris sp. z o.o.). Były prezes zarządu i główny twórca systemów Alteris sp. z o.o., doradca technologiczny VOXEL S.A. - pierwszego ogólnopolskiego operatora teleradiologii.

Medicalonline 2010 - Katalog Roczny

Documents

Transcript of Medicalonline 2010 - Katalog Roczny