Ars senescendi

ZESZYT 6

Materiały Uniwersytetu Trzeciego Wieku

w Poznaniu

Poznań 2014

Publikacja zrealizowana została dzięki dofinansowaniu z budżetu Miasta Poznania.

— 5 —

Spis treści

Wstęp                                                                                                              9Andrzej Kostrzewski

Senior we współczesnym społeczeństwie                                                                        11

Lidia Wrocińska-SławskaZ kart historii Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Poznaniu                                       17

Artykuły                                                                                                       29Jan Grad

Sztuka przekazywania tradycji                                                                                       31

Włodzimierz ŁęckiWielkopolskie dwory i pałace                                                                                          38

Anita MagowskaRośliny lecznicze w sztuce i terapii   .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  . 45

Marek RezlerJak czytać obrazy Jana Matejki? Kilka refleksji                                                            51

Romuald SztukiewiczOd dróg rzymskich do autostrad                                                                                     57

Klaudiusz ŚwięcickiDziałamy! Community Arts jako forma aktywizacji seniorów w środowisku lokalnym                                                             72

Jolanta Twardowska-RajewskaStygmat starości z perspektywy młodości                                                                     82

pAuzA poetyckA                                                                                             91

z życiA sekcji utW W poznAniu                                                               99Krystyna Burian

Piękna nasza Polska cała  Wycieczki z lat 2010−2013                                              101

— 6 —

Olga KuźmińskaMój taniec na poznańskim UTW                                                                                  104

Barbara Maciejewska-N’sirSekcja nauczania języka angielskiego                                                                          107

Elżbieta SucheckaSekcja ćwiczeń rehabilitacyjnych na Basenie Ortopedycznym                                                                                           109

Łukasz WalaszczykMałe przyjemności  Fotografia, czyli przyjaciel na całe życie                                                                                                     111

z życiA sekcji utW W poznAniu – fotogrAfie                                      115

pAuzA poetyckA                                                                                           125

z życiA słuchAczy utW W poznAniu                                                     133Józef Błaszak

Moje życie z Uniwersytetem Trzeciego Wieku                                                             135

Gabrielle (pseudonim)Moja historia                                                                                                                    138

Stanisław Józef GruszkaArabska podróż w nieznane                                                                                           142

Grażyna JanikowskaMój Uniwersytet Trzeciego Wieku  Refleksje nowej słuchaczki                               147

Henryk KociembaGenealogia to pasjonujące hobby                                                                                  149

Lukrecja Sitarz-WąsiewiczDziesięć lat z Uniwersytetem Trzeciego Wieku w Poznaniu                                     156

Danuta Rozwadowska – „Chechuta”Dziwne… czyli moje spotkanie pierwszego stopnia z duchem                                  158

pAuzA poetyckA                                                                                            159

— 9 —

Wstęp

— 11 —

Andrzej KostrzewskiPrezes UTW w Poznaniu/The President of the Poznań U3A

Senior we współczesnym społeczeństwie

Przedmowa

Współczesny rozwój cywilizacyjny społeczeństw świata określony jest przez zmieniający się w czasie i przestrzeni charakter warunków przyrod-niczych i społecznych. Cechą charakterystyczną współczesnego środowiska życia człowieka są widoczne zmiany klimatu, wzrost intensywności i często-tliwości procesów o charakterze katastrofalnym (między innymi powodzie, huragany), różnokierunkowa działalność człowieka i związana z tym na-rastająca antropopresja, stopniowe ograniczanie zasobów przyrodniczych świata, duża mobilność ludzi, niewątpliwy postęp naukowo-techniczny, cią-gle zwiększające się i nasilające sytuacje konfliktowe społeczeństw i państw.

W tak zarysowanych warunkach środowiskowych rozwijają się i kształtują stosunki społeczne, gospodarcze i polityczne społeczeństw świata. W struk-turze wiekowej współczesnych społeczeństw coraz większą rolę odgrywają ludzie starsi, których wiedza, doświadczenie stanowią ważny stymulator roz-woju cywilizacyjnego świata. Można stwierdzić, że ludzie starsi mogą odgry-wać ważną rolę w kształtowaniu i rozwoju spraw obyczajowych, kulturowych, a także społecznych i politycznych. Ludzie starsi to ważna grupa w strukturze wiekowej świata i konkretnego państwa. Może ona dostarczyć wielu cennych informacji i propozycji dotyczących charakteru, tempa i kierunku przemian

— 38 —

Włodzimierz Łęcki

Wielkopolskie dwory i pałace

Dwory i pałace stanowią dziś znaczącą grupę obiektów zabytkowych w  Wielkopolsce. Jest ich około tysiąca czterystu, od skromnych dworków po okazałe pałace o rozbudowanym programie użytkowym oraz bogatych for-mach architektonicznych. Ich pierwotna funkcja przeminęła. Dziś pełnią rolę hoteli, ośrodków rekreacyjnych, szkół, muzeów. Część opuszczonych budow-li ulega degradacji. Dodatkową atrakcją krajoznawczą są otaczające je parki, często o bogatym, wiekowym drzewostanie i ładnej kompozycji przestrzennej.

Dwory i pałace stanowią znaczącą część obiektów zabytkowych w Wiel-kopolsce. W ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków w Poznaniu figuruje około 1400 takich budowli.

Według profesora Jerzego Bralczyka słowo dwór jako budowla znaczy „obszerny dom mieszkalny, charakterystyczny dla dawnych posiadłości ziemskich”, słowo pałac to „reprezentacyjna budowla mieszkalna będąca re-zydencją królewską lub magnacką”1. W popularnym ujęciu dwór to wiejska rezydencja mieszkalna mniejsza i o skromnych formach architektonicznych. Z kolei pałac to duży, okazały, z reguły położony na wsi budynek mieszkalny o bogatej, rozczłonkowanej formie architektonicznej.

Pałace w skali światowej mają tradycję sięgającą starożytności. Monu-mentalne budowle urzędowe i mieszkalne zwane pałacami wznoszono w Me-zopotamii, Egipcie, Grecji i Rzymie. W nowożytnej Europie zaczęto budować pałace w XV wieku we Włoszech, później w innych krajach, między innymi we Francji i Niemczech, a od XVII wieku również w Polsce. Niejednokrot-nie na rezydencje pałacowe przebudowywano dawne zamki, pozbawiając

1 J. Bralczyk, Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, Warszawa 2005.

— 39 —

Studzieniec (fot. Z. Szmidt)

Koszuty (fot. Z. Szmidt)

— 91 —

Pauza poetycka

— 93 —

Irena Jastrzębska

Na powitanie Koła Literackiego 2008/2009

Wiersze są arystokratkami słów,a ja chcę zwykłego powitania.Uśmiechniętego pochylenia główi radości z naszego spotkania.

Nie zmarnuje czasu,ten wiersz wrzucimy do kosza.Bo nie będzie Mickiewiczai nie będzie Miłosza.

Ale będzie pani Maria,lirycznie uśmiechnięta.Czy kupiła sobie kapelusz,Ja o nim pamiętam.

Może panią Helenę ktoś zapytao miłość doskonałą,nie taką zwyczajną i nie małą,i co tam w ogrodzie zakwita.

Kwiaty Elżuni są najpiękniejsze,czarują płatkami samymi.kolory coraz intensywniejszesą w zgodzie z odczuciami moimi.

W czerwcu na nasze pożegnanie,Pani Wanda wiersz podarowała.A ja dziś na nowe spotkanieTaką samą radość bym dać chciała.

— 95 —

Maria Danielak

Szukam Ciebie

W pieśniach wędrownych ptakówi w zakwitaniu różi echem leśnym szukam – na wysokim niebie

Wśród łąk usłanych kwiatamiw muzyce wiatru porannych zórzi na szczytach gór, skąd – bliżej do Ciebie

Dojrzałym kłosem na polui w zwykłych ludzkich sprawachktóre radują, boląw rozkrojonym – na stole chlebie

Każdym dniem pełnym znakówprzez które przetoczyły się latasrebrną nitką podniebnych szlaków – szukam Ciebie

***

Szukałam Cię Paniena wysokich niebiosach – Twoje śladyna ziemi znalazłampośród ludzi i w porannych rosach

Kwiecień 2003

— 128 —

Nutki…

Połóż na powiekę, po stokrotce,skroplonej poranną rosą.

Na czole kiść wonnej akacji.Do uszu przytul pasikonika,

a zagra ci smyczkiemmelodie z łąki.

Na ustach rozgnieć woń maliny,a serce zaszumi ci miłośnie

– jak las, gdy wiatr rozchyla mu gałęzie.

2001

— 161 —

Mam już „dziesiąt” lat, Skończył się dla mnie świat!Tłuszczu przybyło miNie wchodzę już przez drzwi! O, Mon Dieu…

Przyblakł już oczu blaskSkończył się sceny czasOsiwiał już mój włosNie spojrzy na mnie żaden „Kloss” O, Mon Dieu…

Cylinder wciąż ten samOd lat go ciągle mamLaseczka też ta sama została miPapieros w ustach mych się tli… O, Mon Dieu…

Po nocach mi się śniąW ramionach moich sąLustro zadaje kłamTemu co w sercu mamW wspomnieniach wciąż uroda jestI ten sam z papierosem gest… O, Mon Dieu…

Lecz obudź babciu sięWnuczek pociesza mnieNie jest z Tobą tak źleWigoru pełnaś jest… O, Mon Dieu…

Przeminął życia czasLecz ciągle humor w nasCieszmy się każdym dniemNim ogarnie nas wieczorny sen… O, Mon Dieu…

Chłopacy z tamtych latDla nich ruszałam w świat. O, Mon Dieu…

Bernadetta Zielińska

Parodia piosenki na jej melodię z filmu „Błękitny anioł” – śpiewała Marlena Dietrich