Masz Gdzie Bywać, nr 19

Informator kulturalny nr 19 kwiecień–czerwiec

2015

W informatorzeTerminarz kulturalny 3–9

Nowości w księgarni 10

Warto zobaczyć 11–13

Już wkrótce 14–17

Fałszerstwa w archeologii 18–19

Sobotnie spotkania z wiedzą 20–21

Otwieramy skrzynię naszej (pra)babki 22–23

Wielka księga czarów i przesądów 24–25

Historia bytomskich ratuszy 26–27

Jabłko w kulturze 28–29

Wykłady o sztuce 30–31

Uwaga, żaba na drodze! 32–33

Porozmawiajmy o architekturze 34–35

Noc Muzeów 2015 36–37

Stulecie parafii św. Jacka w Bytomiu 38–39

Tapeta na karnawał 40

3kwiecień8ŚR

17.00 wstęp wolny

Uwaga, żaba na drodze!Wykład

pl. Jana III Sobieskiego 2świetlica

Roland Dobosz

11 SB

11.30 5/6 zł Oprowadzanie kuratorskie po wy-stawie Bytom na dawnej pocztówce. Miasto i ludzie

ul. W. Korfantego 34wystawa

Izabella Wójcik-Kühnel

11SB

11.30 6 zł Pokonać grawitację – wielkie marze-nie ludzkościSobotnie spotkania z wiedzą

pl. Jana III Sobieskiego 2 świetlica

Marek Ryś, Zuzanna Orzeł

12ND

12.00 5/6zł Oprowadzanie kuratorskie po wy-stawie EGGSpozycja. Górnośląskie kroszonki 2015

ul. W. Korfantego 34wystawa

Małgorzata Kłych

14WT

17.00 wstępwolny

Ona z wionkiem, on z woniaczką. Pamiątki ślubu wczoraj i dziśOtwieramy skrzynię naszej (pra)babki


Małgorzata Kłych

15ŚR

18.00 wstępwolny

Jabłko pierzchliwej Atalanty.Owoc w sztuce i kuchni renesansuJabłko w kulturze

ul. W. Korfantego 34Sala Kolumnowa

Jolanta Zaczkowska

Terminarz kulturalny

4kwiecień16CZW

17.00 wstępwolny

Spa dla duszy cz. 1, czyli rzecz o wodzie w zwyczajach rodzinnych Wielka księga czarów i przesądów


Urszula Batko

18SB

11.30 6 zł Mozaika – warsztaty artystyczneSobotnie spotkania z wiedzą


Anna Rak, Zuzanna Orzeł, Jolanta Zaczkowska

19ND

12.00 wstęp wolny

Historia architektury. TerminologiaPorozmawiajmy o architekturze


Iwona Mohl

21WT

18.00 wstępwolny

Przemilczana historia powstańca śląskiego Jana Lortza Spotkanie autorskie

ul. W. Korfantego 34Sala Gorczyckiego

Maciej MarmolaKamil Niesłony

22ŚR

16.30 wstępwolny

Kwiaty cenniejsze niż złoto. Martwe natury wg nowożytnych mistrzów malarstwaWykłady o sztuce


Agnieszka Bartków

24PT

15.00 wstępwolny

Fałszerstwa w archeologii Wykład


Beata Badura

25SB

11.30 6 zł Malowanie światłem i cieniem – warsztaty piaskowe dla dzieciSobotnie spotkania z wiedzą


Zuzanna Orzeł

5maj6ŚR

17.00 wstępwolny

Strażnicy pamięciSpotkanie z Wiesławą Holik


Mieczysław Dobkowski

9SB

11.30 6 zł Globalna wioska. Etnograficzna podróż dookoła świataSobotnie spotkania z wiedzą


Jolanta Zaczkowska, Zuzanna Orzeł

9SB

14.00 wstępwolny

Historia bytomskich ratuszy. Roz-planowanie przestrzenne rynku od średniowiecza do współczesności Skarby MGB


Izabella Wójcik-Kühnel

12WT

13.00 wstępwolny

W wodzie, na lądzie i w powietrzu. Prezentacja nieinwazyjnych metod ba-dawczych we współczesnej archeologiiSpotkanie towarzyszące wystawie Odkrywcy skarbów. Archeologia Górnego Śląska


Beata Badura

13ŚR

17.00 wstępwolny

Pszczoły w ogrodzie – hobby czy konieczność?Wykład


Waldemar Żyła

29ŚR

17.00 wstęp wolny

Otwarcie wystawy Odkrywcy skar-bów. Archeologia Górnego Śląska

ul. W. Korfantego 34 kurator: Dorota Podyma

6maj14CZW

17.00 wstęp wolny

Św. Zofija co kłosy rozwija. Przepo-wiednie pogodoweWielka księga czarów i przesądów


Anna Grabińska-Szczęśniak

16SO

18.0019.00

wstępwolny

Noc MuzeówOtwarcie wystawy Stanisław Toegel – karykatury wojenne i polityczne

pl. Jana III Sobieskiego 2ul. W. Korfantego 34 kurator: Maciej Droń

20ŚR

17.00 wstępwolny

Z dziejów archeologii na Górnym Śląsku. Lata 1900–1945 Wykład towarzyszący wystawie Odkrywcy skarbów. Archeologia Górnego Śląska


Dorota Podyma

21CZW

17.00 wstępwolny

Kto mieszka w domu pod progiem?Wielka księga czarów i przesądów


Anna Grabińska-Szczęśniak, Waldemar Żyła

23SO

11.30 6 zł Latawce, dmuchawce, wiatrSobotnie spotkania z wiedzą


Marek Ryś, Zuzanna Orzeł

27ŚR

16.30 wstęp wolny

Komu jeszcze smakuje zupa pomidorowa?Wykłady o sztuce


Agnieszka Bartków

7maj czerwiec2WT

17.00 wstępwolny

Ochrona przyrody na Górnym ŚląskuWykład


Roland Dobosz

3ŚR

17.00 wstępwolny

Oswajanie krzemieni. Mam w sobie ogieńSkarby MGB


Beata Badura

6SO

11.00 wstępwolny

Piknik archeologicznySobotnie spotkania z wiedzą

ul. W. Korfantego 34 Dorota Podyma, Małgorzata Kapczyńska

30SO

11.30 6 zł Nie bądź oporny. Klub Młodego NaukowcaSobotnie spotkania z wiedzą


Witalis Szołtys, Anna Rak

30SO

15.30 wstępwolny

Koncert Bytomia Rodzinne MuzykowanieMetropolitalne Święto Rodziny 2015


31ND

12.00 wstępwolny

Historia architektury. Starożytność, cz. IPorozmawiajmy o architekturze


Iwona Mohl

8 czerwiec7ND

12.00 5/6 zł Oprowadzanie kuratorskie po wystawie Odkrywcy skarbów. Archeologia Górnego Śląska

ul. W. Korfantego 34 wystawa

Dorota Podyma

9WT

17.00 wstępwolny

Po co komu medalik, pierścionek, ze-garek? Kultowe pamiątki rodzinne Otwieramy skrzynię naszej (pra)babki.


Małgorzata Kłych

10ŚR

18.00 wstęp wolny

Jabłuszko, jabłuszko pełne snów w poetyce PRL-uJabłko w kulturze


Jolanta Zaczkowska

11CZW

17.00 wstęp wolny

W czepku urodzony. Magia narodzinŻycie w ludowym kalejdoskopie


Anna Grabińska-Szczęśniak

12PT

12.00 wstęp wolny

Gala Finałowa konkursu literackiego Obraz a słowo


Anna RakMarek Ryś

13SO

11.30 6 zł Wielka wyprawa po kwiat paprociSobotnie spotkania z wiedzą


Zuzanna Orzeł Anna Rak

14ND

12.00 wstępwolny

Historia architektury. Starożytność, cz. IIPorozmawiajmy o architekturze


Iwona Mohl

9czerwiec17ŚR

17.00 wstępwolny

Ptaki Górnego Śląska. Skąd mamy o nich wiedzę?Wykład


dr Piotr Cempulik

21ND

12.00 5/6 zł Oprowadzanie kuratorskie po wy-stawie Stanisław Toegel – karykatu-ry wojenne i polityczne

ul. W. Korfantego 34 wystawa

Maciej Droń

24ŚR

16.30 wstępwolny

Solo i w bukiecieWykłady o sztuce


Agnieszka Bartków

25CZW

17.00 wstępwolny

Świeża woda zdrowia doda. Woda cudowna, woda zwyczajnaWielka księga czarów i przesądów


Urszula Batko

27SO

11.30 6 zł Globalna wioska – etnograficzna podróż dookoła świataSobotnie spotkania z wiedzą


Jolanta ZaczkowskaZuzanna Orzeł

10

Arcydzieła ceramiki od XVIII do XX wiekuz kolekcji Muzeum Górnośląskiego

– Iwona Mohl

Książkę można zakupić w sklepach Muzeum Górnośląskiego w godzinach otwarcia wystaw.

Nowości w naszej księgarni

11

Warto zobaczyć

Waza z pokryw

ą, 1803–1828, Racibórz, fajans delikatny, ze zbiorów M

GB

Partnerzy:

Czas trwania wystawy: 5 listopada 2014–31 maja 2015 Kurator: Iwona MohlMiejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2

Arcydzieła ceramiki polskiej od XVIII do XXI wieku

12

Czas trwania wystawy: 10 grudnia 2014–31 maja 2015 Kurator: Izabella Wójcik-Kühnel Miejsce: ul. W. Korfantego 34

Bytom na dawnej pocztówce Miasto i ludzie

Pocztówka ze zbiorów

MG

B

Warto zobaczyć

13

EGGSPOZYCJAGórnośląskie kroszonki 2015

Kroszonka B

arbary Gonski

Czas trwania: 21 marca–30 kwietnia 2015Kurator: Małgorzata KłychMiejsce: ul. W. Korfantego 34

Warto zobaczyć

14

Odkrywcy skarbów. Archeologia Górnego Śląska

Ekipa pracowników

, Katow

ice-Piotrowice, 1937 r., fot. ze zbiorów

MG

B

Wernisaż: 29 kwietnia (środa), godz. 17.00.Czas trwania: 29 kwietnia–27 września 2015Kurator: Dorota PodymaMiejsce: ul. W. Korfantego 34

Już wkrótce

15

Archeologia jako dyscyplina naukowa kojarzy się przede wszystkim z badaniami wykopaliskowymi. Można na nią spojrzeć jednak inaczej, przez pryzmat człowieka – naukowca, uczestnika badań, pasjonata archeologii, odkrywcę skarbów, a także odnieść ją do muzealnictwa, ochrony zabytków, popularyzacji i edukacji. Można podpatrzeć ją „od kuchni”.

Wystawa Odkrywcy skarbów. Archeologia Górnego Śląska otworzy przed zwiedzającymi podwoje świata górnośląskiej archeologii. Ukaże jej dzieje od pionier-skich czasów aż do chwili obecnej, pozwoli zapoznać się z metodami badawczymi, sprzętem czy sposobami konserwacji zabytków.

Dzięki postępowi technologicznemu archeolodzy posługują się obecnie rozmaitymi metodami ba-dań. I choć mówi się, że „nowe” stoi w sprzeczności

ze „starym”, to przecież przeszłość nadaje kształt przyszłości.

Wystawie, na której wernisaż zapraszamy 29 kwiet-nia o godz. 17.00, towarzyszyć będą: oprowadzanie ku-ratorskie po ekspozycji (07.06, godz. 12.00), spotkanie W wodzie, na lądzie i w powietrzu. Prezentacja nieinwa-zyjnych metod badawczych we współczesnej archeologii (12.05, godz. 13.00) oraz wykład Z dziejów archeologii na Górnym Śląsku. Lata 1900–1945 (20.05, godz. 17.00).

16

Już wkrótce

Wernisaż: 16 maja (sobota), godz. 19.00Czas trwania: 16 maja–15 października 2015Kurator: Maciej DrońMiejsce: ul. W. Korfantego 34

Stanisław Toegel Karykatury wojenne i polityczne

Stanisław Toegel, karykatura ze zbiorów

MG

B

17

Stanisław Toegel urodził się w 1905 roku w Jaworowie koło Lwowa. Ukończył prawo, był rysownikiem-sa-moukiem, w latach 20. współpracował z kilkoma czasopismami, zyskując popularność i uznanie jako karykaturzysta.

W 1939 roku Toegel uczestniczył w kampanii wrze-śniowej, następnie, zbiegłszy z niewoli niemieckiej, ukrywał się w Warszawie. Był żołnierzem Armii Krajowej, wziął udział w Powstaniu Warszawskim, po czym dostał się do obozu karnego w Getyndze, gdzie pracował jako robotnik przymusowy w fabryce papie-ru. W tym czasie powstały cykle rysunków Hitleriada Furiosa – karykatury Hitlera i innych przywódców III Rzeszy oraz Hitleriada Macabra – obraz okrucieństw hitlerowskich w okupowanej Polsce. Po wyzwoleniu przez aliantów Toegel trafił do obozu dla dipisów

(displaced persons), gdzie prowadził gazetę obozową pod pseudonimem „Szafa” i stworzył kolejny cykl Polski Wojak na Obczyźnie.

Wspomniane teki rysunków wydane zostały w 1946 roku w wydawnictwie Antoniego Markiewicza w Celle koło Hanoweru. W 1952 roku Toegel przekazał je Muzeum Górnośląskiemu, gdzie zostaną pokazane na wystawie, na której wernisaż zapraszamy 16 maja.

21 czerwca o 12.00 po ekspozycji oprowadzi jej ku-rator Maciej Droń.

18

Data: 24 kwietnia (piątek), godz. 15.00Miejsce: ul. W. Korfantego 34, Sala Gorczyckiego

Fałszerstwa w archeologii

Data: 3 czerwca (środa), godz. 17.00Miejsce: pl. Jana Sobieskiego 2, świetlica

Prowadzący: Beata BaduraWstęp wolny

Oswajanie krzemieni. Mam w sobie ogień

19

Czego chcieli dowieść archeolodzy z nazistowskiej organizacji Ahnenerbe? Dlaczego Shin’ichi Fujimura usiłował cofnąć zasiedlenie Japonii o 570 tysięcy lat? Jak to naprawdę było ze słynnym kubkiem Fidiasza?

W archeologii niezwykle istotne jest rzetelne prowadzenie badań wykopaliskowych i obiektywne przedstawianie ich wyników. Czasem jednak naukow-cy ulegają pokusie i… mistyfikacja gotowa. Człowiek z Piltdown, kamień z Kensington, figurki z jaskiń Doliny Mnikowskiej to najbardziej spektakularne przykłady oszustw archeologicznych. Bywa, że na takie „nie-zwykłe odkrycia” nabierają się wszyscy, włącznie z ekspertami.

Fałszerstwom w archeologii towarzyszą też inne sensacje. Niegdyś do rozniecania ognia używano pocie-ranych o siebie kawałków drewna, potem tzw. świdrów

ogniowych. Kilkanaście tysięcy lat temu z powodze-niem zaczęto niecić ogień, uderzając o siebie dwiema skałami – pirytem i krzemieniem. Odkrycie, że krze-mień „ma w sobie ogień” było epokowe i metoda ta, z uwagi na praktyczność i skuteczność, stosowana była do XIX wieku. Ale czy rzeczywiście każdy krzemień daje iskrę? Zapraszamy na spotkania z archeologiem Beatą Badurą.

20

Data: 11, 18, 25 kwietnia, 9, 23, 30 maja, 13, 27 czerwca (sobota), godz. 11.30Miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, świetlicaProwadzący: Zuzanna Orzeł, Anna Rak, Jolanta Zaczkowska, Marek Ryś, Witalis SzołtysKoszt: 6 zł

Sobotnie spotkania z wiedzą

21

Ptak, choć jest cięższy od powietrza, nie spada na ziemię. Czy zatem ludziom wystarczy przypiąć skrzy-dła, by mogli unosić się w przestworzach? A skoro już o podróżowaniu mowa, to czy rzeczywiście żyjemy w „globalnej wiosce” i mieszkańców z odległych kon-tynentów możemy nazwać sąsiadami?

Podczas zajęć dla dzieci i młodzieży przyjrzymy się sztuce latania, rozmaitym kulturom, spróbujemy także – poprzez zabawę i doświadczenia – oswoić świat nauki i dowiedzieć się, co się dzieje w gniazdku elektrycznym i co to znaczy, że prąd płynie. Będziemy ponadto tworzyć mozaiki, malować światłem i cieniem, a także poszukiwać kwiatu paproci – magicznej rośliny zakwitającej tylko raz do roku, w noc św. Jana, która temu, kto ją odnajdzie i zerwie, ma zagwarantować pomyślność oraz szczęście.

Zapraszamy na Sobotnie spotkania z wiedzą, w tym m. in. warsztaty Pokonać grawitację – wielkie marzenie ludzkości (11.04), Globalna wioska. Etnograficzna podróż dookoła świata (09.05, 27.06), Nie bądź oporny! Klub Młodego Naukowca (30.05), Malowanie światłem i cie-niem – warsztaty piaskowe dla dzieci (25.04), Wielka wyprawa po kwiat paproci (13.06).

22

Data: 14 kwietnia, 9 czerwca (wtorek), godz. 17.00Miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, świetlicaProwadzący: Małgorzata KłychWstęp wolny

Otwieramy skrzynię naszej (pra)babki

Pamiątka ślubna Friedricha i A

nny Czeplok ze zbiorów

MG

B

23

Zanim na Śląsku upowszechniły się obrączki ślubne, no-wożeńcy wymieniali się wiankami. Jeśli przystępowali do sakramentu w strojach ludowych, to panna młoda miała na głowie wianek mirtowy, a pan młody – mały mirtowy wianuszek zwany woniaczką. Oba koniecznie zdobiła długa zielona wstążka. Po uroczystości ślubnej wianek i woniaczka były zasuszane i oprawiane w ramę.

W zbiorach Muzeum Górnośląskiego znajduje się ciekawa i dość rzadka kolekcja pamiątek ślubnych, wy-konywanych na terenie Górnego Śląska do końca lat 30. XX w. Prezentowana na zdjęciu jest pamiątką ślubu Friedricha i Anny Czeplok, który odbył się 8 sierpnia 1916 roku w Suchej Górze (obecnie dzielnica Bytomia). Pamiątkę stanowią wianek mirtowy panny młodej, mirtowa różdżka pana młodego, a także pamiątkowe zdjęcie młodej pary, dekoracyjnie oprawione i oszklone.

Różnego rodzaju pamiątki i bibeloty będą tematami kolejnych spotkań z cyklu Otwieramy skrzynię naszej (pra)babki, które poprowadzi etnograf Małgorzata Kłych: Ona z wionkiem, on z woniaczką. Pamiątki ślubu wczoraj i dziś (14.04), Po co komu medalik, pierścionek, zegarek? Kultowe pamiątki rodzinne (09.06).

24

Data: 16 kwietnia, 14 i 21 maja, 25 czerwca (czwartek), godz. 17.00Miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, świetlicaProwadzący: Urszula Batko, Anna Grabińska-Szczęśniak, Waldemar ŻyłaWstęp wolny

Wielka księga czarów i przesądów

Fot. ze zbiorów M

GB

25

Woda, geneza życia, w wielu systemach religijnych była głównym elementem mitów kosmogonicznych. Jej bogata symbolika znalazła zastosowanie w rytuałach i obrzędach. Woda leczy, odmładza, zapewnia życie wieczne, choć jednocześnie posiada moc niszczącą. Jako medium ułatwia przemianę, przejście z profanum do sacrum.

Dziś można „lać wodę...”, czyli mówić dużo, ale nie treściwie, ewentualnie odkręcić kurek z wodą. Czy pamięta się jeszcze o niezwykłości żywiołu? Jaka jest różnica pomiędzy „wodą cudowną” a „zwyczajną” w rytuałach dorocznych i co oznacza określenie SPA – sanatus per aquam?

Wielka księga czarów i przesądów to nowy cykl spo-tkań poświęconych ludowym wierzeniom, w tym wodzie w aspekcie etnograficzno-antropologicznym:

Spa dla duszy cz. 1, czyli rzecz o wodzie w zwyczajach rodzinnych (16.04), Świeża woda zdrowia doda. Woda cudowna, woda zwyczajna (25.06), a także innym gu-słom: Św. Zofija co kłosy rozwija. Przepowiednie pogo-dowe (14.05), Kto mieszka w domu pod progiem? (21.05). Poprowadzą je etnografowie Urszula Batko i Anna Grabińska-Szczęśniak, a swój komentarz w przypadku ostatniego spotkania przedstawi również przyrodnik Waldemar Żyła.

26

Data: 9 maja (sobota), godz. 14.00Miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, świetlicaProwadzący: Izabella Wójcik-KühnelWstęp wolny

Historia bytomskich ratuszy

Fot. ze zbiorów M

acieja Skalskiego

27

Od 1254 roku (data lokacji miasta) Bytom posiadał klasyczny układ urbanistyczny, z prostokątnym ryn-kiem pośrodku i regularną siecią ulic wokół niego. Najważniejszy plac w mieście rozwijał się w ciągu ko-lejnych stuleci.

Nawarstwienia rozpoznawane były przez archeolo-gów od 1932 r. Badania rozpoczął dr Walter Matthes, który wysunął przypuszczenie, że miasto założone zostało na surowym korzeniu. Odtworzony przez archeologów obraz ukazał historię zmian, jakie tam zachodziły. Przestrzeń niewielkiego rynku podzielona była na strefy. Ta znajdująca się w pobliżu kościoła parafialnego stanowiła obszar powiązany z realizacją funkcji społecznych i sakralnych, ta w części wschod-niej – gospodarczej i handlowej. Pośrodku w XVI w. znajdował się ratusz, a obok niego waga miejska.

Zapraszamy na spotkanie Historia bytomskich ratu-szy. Rozplanowanie przestrzenne rynku od średniowiecza do współczesności, które poprowadzi Izabella Wójcik-Kühnel. Zmiany bytomskiego pejzażu można także zaobserwować, zwiedzając wystawę Bytom na dawnej pocztówce. Miasto i ludzie, która czynna jest do 31 maja.

28

Data: 15 kwietnia, 10 czerwca (środa), godz. 18.00Miejsce: ul. W. Korfantego 34, Sala KolumnowaData: 16 maja (sobota), godz. 19.30Miejsce: pl. Jana III Sobieskiego, świetlicaProwadzący: Jolanta ZaczkowskaWstęp wolny

Jabłko w kulturze

Atalanta dłuta Pierre’a Lepoutre’a, W

ikipedia Com

mons

29

Było już o jabłku w archeologii, mitologii i jabłku jako atrybucie władzy. Kolejne trzy spotkania z cyklu Jabłko w kulturze traktować będą o znaczeniu tego owocu w sztuce, erotyce, a także w propagandzie PRL-u.

Kwietniowy wykład Jabłko pierzchliwej Atalanty po-święcony będzie motywowi owocu w sztuce renesansu i baroku. Zostaną odkryte drogi symbolu, padnie też odpowiedź na pytanie: komu i do czego jabłko służyło w sztuce.

Podczas Nocy Muzeów, 16 maja, zmysły zwiedza-jących rozpali Czerwone jabłuszko przekrojone na krzyż – spotkanie poświęcone m.in. przyśpiewce ludowej i piosence biesiadnej. Rzecz będzie dotyczyć różnych smaków i smaczków – ofiarowane jabłko wszak było pretekstem do wyznania miłości i próbą skłonienia wybranki serca do… grzechu.

Rubinowe jabłuszko w sen zapadło na trawie / Szedł pan kapral uliczką zerknął na nie ciekawie / Zerknął stanął i stoi pary z gęby nie puszcza / Pewno nigdy nie widział chrapiącego jabłuszka – i to jabłuszko pełne snów, które stało się przyczyną „nieszczęścia” pana kaprala i pio-senka Niech no tylko zakwitną jabłonie będą pretekstem do czerwcowych rozmów o popularności owocu w mu-zyce rozrywkowej i sztuce popularnej epoki PRL-u.

30

Data: 22 kwietnia, 27 maja, 24 czerwca (środa), godz. 16.30Miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, świetlicaProwadzący: Agnieszka BartkówKoszt: wstęp wolny

Wykłady o sztuce

Wojciech W

eiss, Papierowe kw

iaty, 1908-1912, olej, płótno, ze zbiorów M

GB

31

14 kwietnia 1606 r. Jan Brueghel Starszy w liście do Fryderyka Boromeusza opisywał swoje pierwsze kwia-towe martwe natury. Określał je jako obrazy będące wyrazem ich wszelkiej doskonałości. Nie ma znacze-nia, że każdy z nich kwitł w innym okresie, gdyż jako całość tworzyły niepowtarzalne piękno. Artysta pytał również, czy kwiaty są cenniejsze niż wszelkie ozdoby i złoto oraz czy nie powinny znajdować się na najważ-niejszym miejscu na płótnie.

Trzysta lat później blaszane kwiaty stały się inspi-racją do stworzenia jednej z najbardziej znanych prac pop-artu, ukazujących ulubiony przysmak Amerykanów – puszki z zupą firmy Campbell. Chociaż żaden ze sma-ków na sklepowych półkach nie osiągał cen siedem-nastowiecznych tulipanów, to dziś za prace Andy’ego Warhola, tak jak dawniej za upragnione cebulki roślin,

zapłacimy tyle, ile kosztuje dom w Amsterdamie. Temat kwiatów podejmowali także artyści rodzimi. Piwonie, chryzantemy i całe bukiety zdobią obrazy z kolekcji Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.

Zapraszamy na trzy spotkania podejmujące temat kwiatów w malarstwie i prac, dla których stały się inspiracją: Kwiaty cenniejsze niż złoto (22.04), Komu jeszcze smakuje zupa pomidorowa? (27.05) oraz Solo i w bukiecie (24.06).

32

Data: 8 kwietnia (środa), godz. 17.00Miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, świetlicaProwadzący: Roland DoboszWstęp wolny

Uwaga, żaba na drodze!

Ropucha paskówka (B

ufo calamita)

33

Od wielu lat intensywnie rozbudowywana jest sieć dróg w Polsce, a w miastach „porządkuje się” otocze-nie. Szczególnie zauważalne są przemiany na Górnym Śląsku. W naszej najbliższej okolicy zachodzą przeobra-żenia, które mają lub będą miały olbrzymi wpływ na zachowanie bioróżnorodności.

Jedną z najbardziej poszkodowanych i zagrożonych przez antropopresję grup zwierząt są płazy. Tego, jak minimalizować negatywne skutki naszej działalności i jak chronić herpetofaunę dowiedzą się uczestnicy wykładu Uwaga, żaba na drodze!, który odbędzie się w środę, 8 kwietnia.

Z kolei 17 czerwca dr Piotr Cempulik podczas spotka-nia Ptaki Górnego Śląska. Skąd mamy o nich wiedzę? przy-bliży metody pracy ornitologów w terenie, przedstawi źródła informacji oraz sposoby gromadzenia danych

o ptakach w Banku Informacji Awifaunistycznych i Kartotece Awifauny Śląska. Zdradzi, jak liczne są one w okresie lęgowym, w czasie wędrówek i podczas zimy.

Zapraszamy ponadto na prelekcje Waldemara Żyły Pszczoły w ogrodzie – hobby czy konieczność? (13.05) i Rolanda Dobosza Ochrona przyrody na Górnym Śląsku (02.06).

34

Data: 19 kwietnia, 31 maja, 14 czerwca (niedziela), godz. 12.00Miejsce: ul. W. Korfantego 34, Sala KolumnowaProwadzący: Iwona MohlWstęp wolny

Porozmawiajmy o architekturze

Słownik term

inologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiew

icz, Warszaw

a 1996

35

Architektura, która u zarania dziejów miała wyłącz-nie funkcje użytkowe, z czasem zaczęła zaspokajać także ludzką potrzebę piękna. Elementy konstrukcji i wykończenia budynków stawały się coraz bardziej skomplikowane, pojawiały się nowe style architekto-niczne i kolejne wymyślne detale, ornamenty. Ludzka fantazja, rozwój wiedzy i technologii doprowadziły do powstania kultowych obiektów, symboli danych miejsc i czasów, bez których trudno wyobrazić sobie kulturę.

Porozmawiajmy o architekturze to cykl 10 wykładów, podczas których Iwona Mohl zaprezentuje dzieje tej najbardziej monumentalnej z dziedzin sztuki od sta-rożytności po czasy współczesne. Przybliży nie tylko przemiany stylistyczne, jakim ulegała na przestrzeni wieków, lecz także ich genezę, specjalistyczną termi-nologię oraz sylwetki jej najwybitniejszych twórców.

Pinakle i gargulce, portyki, kolumny, kopuły i man-sardy, fryzy i rotundy – nazewnictwo architektoniczne może wydawać się skomplikowane, ale po pierwszym spotkaniu (19.04) z pewnością stanie się bardziej zro-zumiałe. Kolejne dwa wykłady poświęcone będą ar-chitekturze starożytnej (31.05, 14.06).

36

Data: 16 maja (sobota), godz. 18.00–24.00Wstęp wolny

Noc Muzeów2015

37

Po zmroku budzą się upiory, a wystawa etnograficzna okazuje się domem strachów. Od lat na Śląsku wie-rzono w przesądy, w istnienie demonów i potworów – w Noc Muzeów uważajcie zatem, by nie spotkać Chabernicy albo Bzionka.

W murach dawnego starostwa pojawią się mroczne postacie z czasów II wojny światowej – ale spokoj-nie, widnieć będą tylko na karykaturach Stanisława Toegla, których wystawa otwarta zostanie właśnie tego wieczoru.

Zmysły zwiedzających rozpali jabłuszko – owoc od wieków obecny w erotyce, a także degustacja herbaty w otoczeniu orientalnych dywanów, puf, fajki wodnej i nowatorskich prac młodych grafików, którzy zaproszą na warsztaty linorytu czy frotażu.

W Galerii Malarstwa Polskiego powstanie wielko-formatowa instalacja Pod nocnym natchnieniem, a na wystawie archeologicznej zwiedzający poznają modę na wykopie – kreacje odkrywców skarbów, którzy z czasem zamienili płaszczyk i muszkę na kamizelkę kuloodporną.

Zachęcamy do udziału w nocnych łowach, w po-lowaniu na owady oraz lokalne zmory, na projekcje filmów, warsztaty muzyczne i artystyczne oraz zwie-dzanie muzealnych zakamarków w takt melodii granych przez kwartet Akademos, Alicję Molitorys i Lorien Trio.

38

Parafia św. Jacka w Bytomiu i Muzeum Górnośląskie w Bytomiu zapraszają na sesję popularnonaukową z okazji stulecia konsekra-cji kościoła i ustanowienia parafii św. Jacka w Bytomiu.

Sesja odbędzie się w środę, 22 kwietnia 2015 r. o godz. 10.30 w Centrum Edukacyjno-Kulturalnym im. ks. Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, ul. Matejki 1 przy parafii św. Jacka.

Stulecie parafii św. Jacka w Bytomiu

Fot. Michał M

ajeranek

39

Program:Referaty• J. E. ks. bp prof. dr hab. Jan Kopiec, Ordynariusz

Diecezji Gliwickiej – Rozbark między Krakowem a Wrocławiem

• Ks. prof. dr hab. Kazimierz Dola (Uniwersytet Opolski) – Scalająca i kulturotwórcza moc parafii

• Prof. dr hab. Remigiusz Pośpiech (Uniwersytet Opolski) – Oblicza religijnej kultury muzycznej Bytomia

• Mgr Maciej Droń (Muzeum Górnośląskie w Bytomiu) – Rozbark i kościół św. Jacka w zbiorach ikonograficznych Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu

Komunikaty• Mgr Magdalena Mikrut-Majeranek – Rozbark na

przestrzeni wieków – od rolniczej osady do ośrodka przemysłowego

• Mgr Witold Madej – Archiwum bytomskiej Parafii pod wezwaniem św. Jacka na Rozbarku

• Mgr Ryszard Szopa (Uniwersytet Śląski) – Kto wła-ściwie zaprojektował kościół św. Jacka?

40

kwiecień 2015

PN WT ŚR CZW PT SO ND

30 31 1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 1 2 3

maj 2015


27 28 29 30 1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

czerwiec 2015


1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30

Tapeta na kwartał

W tym kwartale proponujemy tapetę z ekipą pracow-ników wykonujących prace archeologiczne. Zdjęcie wy-konane w 1937 roku w Katowicach-Piotrowicach (woj. śląskie), ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.

Więcej informacji znaleźć można na:www.muzeum.bytom.plwww.facebook.com/MuzeumGornoslaskiew zakładce tapeta na kwartał, gdzie również dostępne są tapety z kalendarzem na komputer

41

Alicja KnastDyrektor i Redaktor naczelny wydawnictw Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu

Redakcja: Małgorzata [email protected]

Projekt graficzny i skład:Magdalena [email protected]

Autorzy tekstów:Beata BaduraAgnieszka BartkówUrszula BatkoRoland DoboszMaciej DrońMałgorzata Iwanek

Małgorzata KłychIwona MohlDorota PodymaAnna RakIzabella Wójcik-KühnelJolanta Zaczkowska

Fotografie:Witalis SzołtysTomasz SzemalikowskiRoland Dobosz

Na okładce: Karykatura Stanisława Toegla z cyklu Polski wojak na obczyźnie

Muzeum zastrzega sobie możliwość zmian w programie. Bieżące informacje uzyskać można na www.muzeum.by-tom.pl

Muzeum Górnośląskie jestinstytucją kultury Samorządu

Województwa Śląskiego

pl. Jana III Sobieskiego 241-902 Bytom tel. +48 32 281 82 94; +48 32 281 34 [email protected]

Muzeum czynne:wtorki, czwartki, piątki: 9.00–15.00środy: 10.00–18.00soboty: 11.00–16.00niedziele: 11.00–15.00Ceny biletów:bilet normalny: 10 złbilet ulgowy: 8 złbilet grupowy: 6 zł (> 10 osób; opieku-nowie – wstęp wolny)lekcja muzealna: 30 zł + cena biletu grupowegokarta EURO 26: 5 złbilet rodzinny: 20 zł (> 3 osoby)

ul. Wojciecha Korfantego 34tel. +48 32 281 97 33Ceny biletów:bilet normalny: 6 złbilet ulgowy: 5 złbilet grupowy: 4 zł(> 10 osób; opiekunowie – wstęp wolny)lekcja muzealna: 30 zł + cena biletu grupowegokarta EURO 26: 5 złbilet rodzinny: 15 zł (> 3 osoby)W niedziele wstęp wolny na wystawy stałe:Galeria Malarstwa PolskiegoZ życia ludu śląskiego w XIX-XX w.Przyroda Górnego Śląska. Lasy. Wody i mokradłaKasy biletowe kończą sprzedaż biletów na pół godziny przed zamknięciem Muzeum.

ul. Wojciecha Korfantego 34tel. +48 32 281 97 33Wynajem sal:Sala Gorczyckiego 250 zł/h brutto (pierwsze 3 h), powyżej 3 h – 200 zł/h bruttoSala Kolumnowa150 zł/h brutto (pierwsze 3 h), powyżej 3 h – 100 zł/h bruttoŚwietlica muzealna100 zł/h brutto (pierwsze 3 h), powyżej 3 h– 80 zł/h brutto+

ISSN 2082-0968

Masz Gdzie Bywać, nr 19

Documents

Transcript of Masz Gdzie Bywać, nr 19