Floriano Marziali, Vincenzo Mora

„Gra w strefie – dydaktyczne wprowadzenie do

systemu 4:4:2”

Leer 1997

Rozdział 1. Wiadomości ogólne o obronie strefowej.

Zawodników i ich pozycje przedstawia ryc. 1, nazewnictwo natomiast tabela 1.

Numer zawodnika Nazwa pozycji zawodnika w systemie 4-4-2

1 Bramkarz (B)

2 Prawy boczny obrońca (PBO)

3 Lewy boczny obrońca (LBO)

4 Prawy środkowy pomocnik (PSP)

5 Lewy środkowy obrońca (LSO)

6 Prawy środkowy obrońca (PSO)

7 Prawy boczny pomocnik (PBP)

8 Lewy środkowy pomocnik (LSP)

9 Napastnik (N)

10 Lewy środkowy pomocnik (LSP)

11 Napastnik drugi (N)

W obronie wyróŜniamy 3 rodzaje krycia: indywidualne, kombinowane i strefowe. Pole gry

dzieli się na 4 strefy (A-B-C-D) rys. 2. Wewnętrzne strefy B i C są węŜsze, gdyŜ to z nich

pada najwięcej bramek i dlatego naleŜą do najniebezpieczniejszych. W kryciu strefowym

kaŜdy zawodnik ma za zadanie zabezpieczyć przypisana mu strefę i kryć przeciwnika, który

w niej się znalazł, tak jak na rys. 2. Przykładowo zaw. 2 i 7 muszą kryć strefy D (przede

wszystkim) oraz równieŜ strefę C, a zaw. 5 i 8 strefę B i takŜe strefy A i C. Napastnicy kryją

przede wszystkim strefy B i C by zmusić przeciwnika do gry bocznymi sektorami. Logiczne

jest takŜe, Ŝe np. 11 odpowiada za strefy A-B-C.

PRZESUWANIE SIĘ LINII

Zgodnie z zasadami gry w strefie obrońca musi się tak ustawiać, by mógł zawsze widzieć

piłkę i własną bramkę oraz ustawiać się tak by zawsze być miedzy przeciwnikiem a bramką.

Dlatego teŜ obrońca musi być nieustannie w stanie przejąć krycie wbiegającego w jego strefę

napastnika. Kryjemy tym ściślej im przeciwnik jest bliŜej naszej bramki i im bliŜej niego jest

piłka. Na rys. 3 i 4 przedstawiono ustawienie się obrońców i bramkarza w stosunku do piłki.

Podkreślamy, ze obrońca musi się zawsze ”wsuwać” miedzy przeciwnika a bramkę.

Na rys 3.1 na uwagę zasługuje zaw. 2, który oprócz piłki i bramki musi równieŜ uwaŜać na

działania B. W przypadku przegrania piłki, co trwa ok. 3-4 sekund, zaw. 2 zdąŜy przesunąć

się na nową pozycję jak na rys. 3.2. Podobnie przesuwa się cała formacja.

MOCNA I SŁABA STRONA

Mocna strona to ta po której znajduje się w danym momencie piłka. Słaba natomiast to ta

daleka od zawodnika z piłką. W strefie mocnej obrońcy kryją ściśle a w słabej „na radar” rys.

5. Zasada jest następująca: im słabiej (mniej liczebnie) obsadzona jest mocna strona, tym

słabsze jest krycie przeciwnika w tej strefie i na odwrót. Na rys. 5 widać jak 3 wychodzi do

A z piłką, 5 go asekuruje i pośrednio kryje B, 6 kryje B a 2 asekuruje 6 i obserwuje C w

przypadku przegrania piłki na drugą stronę. W niektórych systemach trenerzy odłączają 2 od

linii i ustawiają bliŜej C. Jego (2) głównym zadaniem jest zagrodzić C drogę do bramki. Na

rys. 6 przedstawiono słabe strony przy akcji ze środka boiska.

Z USTAWIENIA WYJŚCIOWEGO DO USTAWIENIA W ATAKU

Na rys. 7 przedstawiono ustawienie wyjściowe. Z tego ustawienia z zaleŜności od kierunku

przesuwania się piłki zawodnicy w ataku przesuwaj się do przodu (rys. 8) i za piłką (rys. 9).

PARY I TRÓJKĄTY WSPÓŁPRACY.

Na rys. 10 przedstawiono trójkąty bezpośredniej współpracy w systemie 4-4-2.

Rozdział 2. Treningi dla obrońców i pomocników

ĆWICZENIE DIAGONALNEGO KRYCIA DLA 4 OBROŃCÓW – STATYCZNIE

Rys. 11. obrońcy stoją w odległości 10 m od napastników z piłkami. Na sygnał trenera linia

obrony przesuwa się do zawodników z piłkami jak na rys. 12-15 tworząc 2 linie. Zaw. 5

asekurują 6 i 3, a zaw. 2 asekuruje 6 itd. Na kolejny sygnał trenera linia wraca na swoje

miejsce itd. W odmianie ćwiczenia napastnicy po kolei atakują z piłką linię obrony. Skrajni

obrońcy daleko od piłki obserwują napastników w swojej strefie.

ĆWICZENIE DIAGONALNEGO KRYCIA DLA 4 OBROŃCÓW – DYNAMICZNIE

J.w. lecz napastnicy podają między sobą 1 piłkę – rys. 16. Obrońcy przesuwają się i

wychodzą do zawodnika z piłką w zaleŜności od kierunku podania – rys. 17-19. Celem

obrońców jest jak najszybsze budowanie i odbudowywanie ustawienia właściwego (czas

między podaniami).

ĆWICZENIE ZSYNCHRONIZOWANEGO KRYCIA LINII POMOCY I OBRONY –

STATYCZNIE

Zaw. A-B-C-D funkcjonują w ćwiczeniu jako statyści – kaŜdy z piłką – rys. 20. na całej

szerokości boiska w odległości ok. 5 m od linii środkowej. Obie linie (obrony i pomocy)

ustawiają się jak wyjściowo. Napastnicy nie uczestniczą w tym ćwiczeniu. MoŜna to

ćwiczenie przeznaczyć równieŜ wyłącznie dla pomocników (bez linii obrony z tyłu). Na ryc.

20 przedstawiono ustawienie wyjściowe. Na sygnał trenera obie linie przesuwają się do

zawodników piłką jak na rys. 21 tworząc wew. formacji dwie linie asekuracji. Linia obrony

ustawia się podobnie jak linia pomocy. Skrajni 7 i 2 obserwują przeciwników w słabej

stronie. Linia pomocy następnie atakuje (i przesuwa się) kolejno następnych zawodników z

piłką – ryc. 22-24. W linii obrony następuje załamanie i jeden ze środkowych obrońców

ustawia się nieco (ok. 2m) za linią obrony jako stoper. W ten sposób i w tej formacji

wysterują dwie linie (rys. 22).

ĆWICZENIE ZSYNCHRONIZOWANEGO KRYCIA LINII POMOCY I OBRONY – DYNAMICZNIE J.w. lecz ćwiczenie wykonujemy jedną piłką podawana między A-B-C-D. Rozpoczynamy ćwiczenie z ustawienia wyjściowego (rys. 25) i na sygnał atakujemy z przesunięciem zaw. z piłką. Wraz z przesuwaniem się piłki przesuwają się obie linie a zawodnicy obu formacji zajmują dynamicznie nowe pozycje rys. 26-28.

KRYCIE ZAWODNIKA Z PIŁKĄ I JEGO PARTNERA WYCHODZĄCEGO NA WOLNE

POLE SKRZYDŁEM PO OBIEGU

Ćwiczenie przebiega w 3 fazach. W pierwszej fazie linie obrony i pomocy zajmują pozycje

wyjściowe (białe koła). W drugiej fazie (na sygnał trenera) obie formacje przesuwają się w

kierunku przeciwnika z piłką A (szare koła). W trzeciej fazie obieg rozpoczyna B, a linia

obrony modyfikuje swoje ustawienie – rys. 29. Podobnie ćwiczenie wygląda z drugiej strony

– rys. 30.

KRYCIE ZAWODNIKA PROWADZĄCEGO PIŁKĘ I JEGO PARTNERA

PORUSZAJACEGO SIĘ NA WOLNYM POLU NA SKRZYDLE

Ćwiczenie przebiega w 3 fazach. W pierwszej fazie linie obrony i pomocy zajmują pozycje

wyjściowe (białe koła). W drugiej fazie (na sygnał trenera) obie formacje przesuwają się w

kierunku przeciwnika prowadzącego piłkę A (szare koła). B pozostaje w bezruchu w tej fazie.

W trzeciej fazie Obie linie maja za zadanie zaatakować A (linia pomocy) i pokryć B (linia

obrony) – rys. 31. Podobnie ćwiczenie wygląda z drugiej strony – rys. 32.

KRYCIE PRZECIWNIKA PRZEZ DWÓJKĘ ŚRODKOWYCH OBROŃCÓW, PODCZAS

GDY PRZECIWNIK PROWADZI PIŁKĘ ŚRODKIEM POLA

A stoi z piłką, podczas gdy B porusza się horyzontalnie między 5 i 6. Zadaniem obrońców

jest krycie, przekazywanie krycia i asekuracja kryjącego partnera. Na ryc. 33-36 pokazano

róŜne ustawienia zarówno obrońców jak i napastnika bez piłki. A kontroluje ustawienie i gdy

widzi błąd – podaje do B piłkę, który odgrywa ją z powrotem do A.

KRYCIE PRZECIWNIKA PRZEZ CZWÓRKĘ OBROŃCÓW, PODCZAS GDY

PRZECIWNIK PROWADZI PIŁKĘ ŚRODKIEM POLA

A stoi z piłką, podczas gdy B porusza się horyzontalnie między obrońcami. Zadaniem

obrońców jest krycie, przekazywanie krycia i asekuracja kryjącego partnera. W tym celu

jeden ze środkowych obrońców zawsze ustawia się nieco z tyłu - ryc. 37-40.

KRYCIE PRZECIWNIKA PRZEZ CZWÓRKĘ OBROŃCÓW, PODCZAS GDY

PRZECIWNIK PROWADZI PIŁKĘ SKRZYDŁEM BOISKA

Linie obrony i pomocy zajmują pozycje wyjściowe. A z piłką zajmuje statyczne miejsce na

skrzydle, podobnie jak B. Na sygnał trenera obie formacje przesuwają się jak na rys. 41.

Linia obrony orientuje się na prowadzącego piłkę A i przeciwnika B (zaw. 3 asekurowany

przez 5). W tym ustawieniu zaw. B przesuwa się wzdłuŜ linii obrony a obrońcy mają za

zadanie kryć B, przekazywać krycie i asekurować kryjącego partnera – rys. 42-45. Gdy B

wejdzie na stronę słabą 2 nie podąŜa za nim lecz kryje luźno – rys. 45.

KRYCIE 2 PRZECIWNIKÓW PRZEZ CZWÓRKĘ OBROŃCÓW, PODCZAS GDY

PRZECIWNIK PROWADZI PIŁKĘ SKRZYDŁEM BOISKA

Linie obrony i pomocy zajmują pozycje wyjściowe. A z piłką zajmuje statyczne miejsce na

skrzydle, podobnie jak B i C. Na sygnał trenera obie formacje przesuwają się jak na rys. 46.

Linia obrony orientuje się na prowadzącego piłkę A i przeciwników B i C (zaw. 3 i 6). W tym

ustawieniu zaw. B i C przesuwają się wzdłuŜ linii obrony a obrońcy mają za zadanie kryć B i

C, przekazywać krycie i asekurować kryjącego partnera – rys. 47-51. Gdy B lub C wejdzie na

stronę słabą 2 nie podąŜa za nim lecz kryje luźno.

KRYCIE PRZECIWNIKA PRZEZ CZWÓRKĘ OBROŃCÓW, PODCZAS GDY

PRZECIWNIK PROWADZI PIŁKĘ ŚRODKIEM BOISKA

Linie obrony i pomocy zajmują pozycje wyjściowe. A z piłką i B zajmują początkowo

statyczne miejsca. Na sygnał trenera obie formacje przesuwają się jak na rys. 52.

Linia obrony orientuje się na prowadzącego piłkę A i przeciwnika B (zaw. 3 asekurowany przez 5). W tym ustawieniu zaw. B przesuwa się wzdłuŜ linii obrony, a obrońcy mają za zadanie kryć B, przekazywać krycie i asekurować kryjącego partnera – rys. 53-57. Gdy B wejdzie na stronę słabą 2 lub 3 nie podąŜa za nim lecz kryje luźno pozostając w formacji – rys. 57. Przyglądając się uwaŜnie rys. 56 i 57 moŜna dostrzec, Ŝe 2 kryje ściślej niŜ 3. Powodem tego jest odległość w obu przypadkach przeciwnika B od piłki. Im dalej jest on od piłki tym luźniej jest kryty. W kontynuacji ćwiczenia dokładamy horyzontalny ruch równieŜ zaw. A.

KRYCIE 2 PRZECIWNIKÓW PRZEZ CZWÓRKĘ OBROŃCÓW, PODCZAS GDY

PRZECIWNIK PROWADZI PIŁKĘ ŚRODKIEM BOISKA

Linie obrony i pomocy zajmują pozycje wyjściowe. A z piłką oraz C i B zajmują początkowo

statyczne miejsca. Na sygnał trenera obie formacje przesuwają się jak na rys. 58.

Linia obrony orientuje się na prowadzącego piłkę A i przeciwników B i C. W tym ustawieniu

zaw. B i C przesuwają się wzdłuŜ linii obrony, a obrońcy mają za zadanie kryć B i C,

przekazywać krycie i asekurować kryjącego partnera – rys. 59-63. Gdy B wejdzie na stronę

słabą 2 lub 3 nie podąŜa za nim lecz kryje luźno pozostając w formacji.

W kontynuacji ćwiczenia dokładamy horyzontalny ruch równieŜ zaw. A lub podania piłki

miedzy A-B-C-D - ryc. 64-65.

Rozdział 3. Strategia i taktyka „krótkiej” i „w ąskiej” dru Ŝyny na zawęŜonym i

skróconym polu gry. Pressing i spalony

We współczesnym futbolu opartym na grze w strefie, druŜyna broniąca musi ustawiać się

wąsko i krótko, inaczej mówiąc musi zawęŜać i skracać pole gry, tak wy wszyscy zawodnicy

byli od siebie nie dalej niŜ 30 m. Celem tego manewru jest by zawodnicy w ciągu kilku

kroków mogli utworzyć w danym sektorze przewagę liczebną. Podczas gry ofensywnej

natomiast zawodnicy ustawiają się krotko, ale juŜ nie wąsko (rys. 8). Celem tego manewru

jest zapewnienie moŜliwości gry krótkimi podaniami wewnątrz a szczególnie miedzy

formacjami, wytworzenie chwilowej przewagi liczebnej przez podłączenie się obrońców,

przeniesienie za linie piłki większej ilości zawodników, a w przypadku straty zastosowanie

natychmiast pressingu.

PRESSING

Jest to skoordynowane działanie całej druŜyny, które ma na celu zabrać przeciwnikowi przy

piłce przestrzeń, moŜliwość podania piłki, zmuszenie do błędu (niedokładnego podania lub

dryblingu) i przede wszystkim zdolność do zorganizowanego przeprowadzenia akcji

ofensywnej. Pressing dzieli się na 3 rodzaje w zaleŜności od miejsca wykonania:

• Na wysokości pola karnego przeciwnika

• Na wysokości ¾ boiska (miedzy linią środkową a polem karnym przeciwnika).

• W okolicach linii środkowej.

Na jakiej wysokości zostanie pressing załoŜony zaleŜy od 4 czynników:

1. umiejętności i zdolności kondycyjnych obu napastników (w 4-4-2)

2. kondycji i szybkości biegowej wszystkich zawodników

3. właściwego przygotowania sytuacji do pressingu

4. potencjału piłkarskiego druŜyny przeciwnej.

Jest rzeczą oczywistą, Ŝe podczas meczu moŜna zmieniać wysokość stosowanego pressingu.

JeŜeli w naszej druŜynie napastników cechuje dobra szybkość biegowa, bardziej opłaca się

stosować pressing na wysokości środka pola by łatwiej wychodzić „z głębi” z kontrą. JeŜeli

natomiast napastnicy np. dobrze grają głową, pressing opłaca się stosować na ¾ lub nawet

wyŜej, gdyŜ po przechwycie piłki jest szansa na dośrodkowanie. Co się tyczy 4 pkt, czyli

potencjału piłkarskiego druŜyny przeciwnej, to:

• gdy przeciwnik jest zdecydowanie słabszy – presujemy wysoko

• gdy przeciwnik jest porównywalny z nami – presujemy na ok. ¾ wysokości

• gdy przeciwnik jest lepszy od nas – presujemy na wysokości linii środkowej

TAKTYKA SPALONEGO

Zasadą jest, Ŝe jeŜeli decydujemy się stosować grę na spalony, to musi być on zawsze

stosowany wspólnie z pressingiem. Nie ma być wyjścia „w pole” ale zawsze do człowieka.

Grę na spalony stosować moŜna równieŜ podczas pośrednich i bezpośrednich rzutów

wolnych. Stosować pułapki ofsajdowe opłaca się stosować przy:

• Równowadze liczebnej lub przewadze liczebnej przeciwnika.

• Dośrodkowaniach i crosach.

• Podczas podania do tyłu lub do tyłu w bok na skrzydło

Sygnał (poprzez przywołanie) do wyjścia do przodu (skrócenia) i zostawienia na pozycji

spalonej przeciwników daje jeden ze środkowych obrońców. Wyjście do przeciwnika z

pressingiem na zawodnika przy piłce i jego partnerów – ZAWSZE.

Rozdział 4. Sytuacje w przewadze i równowadze liczebnej atakujących i broniących

podczas gry defensywnej

SYTUACJA: 3 OBROŃCÓW NA 2 ATAKUJĄCYCH

Na rys. 66 przedstawiono symulację sytuacji 2x3 w obronie. A prowadzi piłkę, a jego partner

wychodzi skośnie na skrzydło. 5 czeka na A podczas gdy nieco cofnięci 2 i 6 przekazują

sobie przebiegającego B (rys. 66-68).

SYTUACJA: 4 OBROŃCÓW NA 3 ATAKUJĄCYCH

Na rys. 69 przedstawiono symulację sytuacji 3x4 w obronie. A prowadzi piłkę, a jego

partnerzy B i C podąŜają na skrzydłach. 4 obrońców zajmuje miejsca naprzeciw swoich

napastników. 6 będzie bez krycia asekurował partnerów. W pewnym momencie obrońcy

atakują przypisanych sobie napastników a 6 asekuruje (rys. 70).

SYTUACJA: 3 OBROŃCÓW NA 3 ATAKUJĄCYCH

Na rys.71 przedstawiono symulację sytuacji 3x3 w obronie. A prowadzi piłkę, a jego

partnerzy b i c podąŜają na skrzydłach. 3 obrońców cofa się w okolice pola karnego, by móc

liczyć na wsparcie bramkarza przy prostopadłych piłkach (rys. 71). Podczas cofania obrońcy

zmniejszają odległości do napastników i przygotowują się do krycia indywidualnego

przypisanych napastników (ryc. 72). W pewnym momencie obrońcy atakują przypisanych

sobie napastników lub jednocześnie atakują na zawodnika z piłką (rys. 73). Potrojenie i gra

na spalony. Druga opcja jest tylko wtedy, gdy napastnicy bez piłki biegną przed

prowadzącym piłkę! O momencie ataku decyduje środkowy 6. Wraz z wyjściem obrońców do

przodu musi wyjść takŜe bramkarz, który będzie pełnił rolę drugiego libero.

SYTUACJA: 2 OBROŃCÓW NA 3 ATAKUJĄCYCH – ZASTOSOWANIE PUŁAPKI

OFSAJDOWEJ.

Na rys.74 przedstawiono symulację sytuacji 3x2 w obronie. A prowadzi piłkę, a jego

partnerzy B i C podąŜają na skrzydłach. 2obrońców cofa się w okolice pola karnego, by móc

liczyć na wsparcie bramkarza przy prostopadłych piłkach (rys. 75). Podczas cofania obrońcy

zmniejszają odległości do napastników i przygotowują się do ataku na prowadzącego piłkę w

momencie, gdy ten puści sobie piłkę (A) lub gdy obrońcy znajdą się na równej wysokości z

jednym z napastników (rys. 76). W tym momencie obrońcy atakują prowadzącego piłkę

PRESSINGIEM. (rys. 77).

Rozdział 5. Formy podwajania

Podwojenie jest to atak dwóch zawodników na przeciwnika z piłką celem odbioru,

uniemoŜliwienia podania lub wymuszenia błędnego zagrania. Na poniŜszych przykładach

przedstawimy rozwiązania dla gry 4-4-2 przeciwko 3-5-2.

PODWOJENIE NA WYSOKOŚCI LINII ŚRODKOWEJ W BOCZNYM SEKTORZE

BOISKA WYKONANE PRZEZ BOCZNYCH OBROŃCĘ I POMOCNIKA

Na rys. 78 przedstawiono sytuację gdzie, B-C-D rozgrywają piłkę po koronce (rys. 78).

Presing na nich zakłada 2 napastników. W momencie podania do A lub E do zawodnika z

piłką wychodzą na podwojenie 10 i 3 z lewej strony (rys. 79) i 7 i 2, gdy piłka zostanie

zagrana na prawe skrzydło. 11 odcina podanie do tyłu, 9 podanie skośne lub przerzut do B, 5

strefę za 3 (na wypadek, gdyby E wygrał pojedynek 1x2), 8 odcina podanie równoległe do

środka, a 7 zabezpiecza ewentualny przerzut piłki do A. Po przechwycie piłki natychmiast

cała druŜyna przechodzi do ataku z kontry.

PODWOJENIE NA WYSOKOŚCI LINII ŚRODKOWEJ W BOCZNYM SEKTORZE

BOISKA WYKONANE PRZEZ BOCZNEGO POMOCNIKA I NAPASTNIKÓW

Na rys. 80 przedstawiono sytuację gdzie, A-B-C-D-E rozgrywają piłkę po koronce. Cała

druŜyna zakłada pressing. Napastnicy atakują środkowego 9 (bezpośrednio) i 11 (pośrednio)

zmuszając do podania do boku (9 - NIE DOPUSCIĆ DO PIŁKI POWROTNEJ) 10 i 11

przesuwają się blisko E, a w momencie podania piłki do E obaj atakują z podwojeniem (rys.

81). W tym samym momencie: 9 odcina podanie do tyłu, 8 do środka, 7 przerzut do A, a linia

obrony skraca pole gry i ustawia się przed napastnikami.

PODWOJENIE W ŚRODKU POLA NA WYSOKOŚCI LINII ŚRODKOWEJ WYKONANE

PRZEZ ŚRODKOWYCH POMOCNIKÓW

Na rys. 82 przedstawiono sytuację gdzie, A-F-G-E rozgrywają piłkę przez środek pola. Obie

linie: obrony i pomocy ustawione są blisko siebie i „pod piłką”. 7 atakuje A z piłką, który, w

tym momencie: 9 i 11 odcinają podanie do tyłu, 10 wychodzi do środka pola a 3 na skrzydło.

Naciskany A podaje do środka do F. Teraz z podwojeniem atakują go 4 i 8, 10 odcina podanie

do G, 3 – przerzut do E, 7 – podanie powrotne do A, a obrońcy skracają pole zostawiając

napastników na poz. spalonych (rys. 83).

Podwojenie w tym wypadku wykonujemy, gdy: podanie od A jest za lekkie (F nie będzie miał

czasu na organizacje gry), nigdy gdy piłka krąŜy szybko.

PODWOJENIE W BOCZNYM SEKTORZE BOISKA NA WYSOKOŚCI WŁASNEGO

POLA KARNEGO WYKONANE PRZEZ BOCZNYCH POMOCNIKA I OBROŃCĘ

Na rys. 84 przedstawiono sytuację gdzie, H-F-G rozgrywają piłkę przez środek pola. Obie

linie: obrony i pomocy ustawione są blisko siebie i „pod piłką”. W momencie podania od G

do E (rys. 84) podwojenie rozpoczynają 3 lub 10, a cała druŜyna zawęŜa pole gry. 5 nie

asekuruje 5 lecz zostaje w linii z 3 obrońców, którzy „łapią” swoich przeciwników (opcja A)

lub odwrotnie – wychodzi do asekuracji a cała formacja się przesuwa (opcja B - rys. 84). 8

odcina podanie do środka (rys. 84) lub potraja (rys. 85).

PODWOJENIE W ŚRODKU POLA NA WŁASNEJ POŁOWIE WYKONANE PRZEZ

ŚRODKOWYCH POMOCNIKA I OBROŃCĘ

Na rys. 86 przedstawiono sytuację podania prostopadłego miedzy formacje obrony i pomocy

ustawione blisko, wąsko i „pod piłką”. W momencie podania od F do L podwojenie wykonują

5 i 8 (rys. 87).

Rozdział 6. Zastosowanie i taktyka pułapek ofsajdowych

STREFY DLA ZASTOSOWANIA PUŁAPEK OFSAJDOWYCH

Na rys. 88 przedstawiono strefy własnej połowy boiska, w których moŜna stosować pułapki

ofsajdowe i pressing z róŜnym stopniem ryzyka i skuteczności. Strefa A (środkowa) jest

największa i najlepiej nadaje się do ofsajdu, gdyŜ w tej strefie nasza druŜyna ustawiona jest

najciaśniej i dowolnym momencie w tej strefie pressing załoŜyć moŜe 3 lub 4 zawodników.

WyróŜniamy dwa rodzaje ofsajdu:

• Bierny – kiedy to przeciwnicy wbiegają poza naszą linię obrony

• Czynny – kiedy to my wychodzimy przed napastników zostawiając ich na poz.

spalonej.

Strefa B wydaje się być równieŜ dobra dla ofsajdu. JednakŜe po dokładniejszym przyjrzeniu

się dochodzimy do wniosku, Ŝe nasza druŜyna w tej strefie jest bardzo rozciągnięta.

Skuteczność ofsajdu w tej strefie zaleŜy od skuteczności pressingu pomocników na

zawodnika z piłką. Jest to więc strefa zwiększonego ryzyka. Strefy C1 i C2 słabo nadają się

do stosowania pułapek ofsajdowych, z tego prostego powodu, Ŝe gdy piłka po wybiciu

wyląduje w tych sektorach, nie ma tam wystarczającej ilości zawodników naszej druŜyny

(max 2) by „przycisnąć” prowadzącego piłkę przeciwnika i moŜe się zdąŜyć Ŝe przeciwnik

minie naszego obrońcę i wbiegnie z piłką lub zagra ja w pole karne. Dlatego teŜ nie polecamy

stref C1 i C2, a takŜe B1 i B2 do stosowania ofsajdu. W tych ostatnich sumują się ryzyka

związane z sektorami C1, C2 i B.

TAKTYKA SPALONEGO PRZY PIŁCE WYBITEJ DO STREFY A

Na rys. 89 przedstawiono taka sytuację. A zagrywa piłkę do środka przed pole karne, którą 6

wybija przed siebie. W tym momencie następuje wyjście całej linii obrony DO PRZODU I

DO PRZECIWNIKÓW (rys. 89.1)! NajbliŜsi F atakują go (4, 8, 2, 6 i 6). Zawodnicy

skrzydłowi 7 i 10 MUSZĄ uwaŜać na wchodzących z drugiej linii A i D, natomiast obrońcy

środka pola łapią wbiegających z drugiej linii środkiem przeciwników. Podobnie jest przy

rzutach roŜnych, gdy obrońcy wybiją piłkę do przodu.

TAKTYKA SPALONEGO PRZY PIŁCE WYBITEJ DO STREFY C1

Na rys. 90 przedstawiono sytuacje, gdy obrona wybija piłkę w strefę boczna C1. A

dośrodkowuje piłkę, którą 3 zbija do boku. Piłkę następnie przejmuje w strefie C1 zaw. D. W

tym momencie 10 i 3 atakują D bezpośrednio (najwaŜniejsze nie dać ponownie

dośrodkować), a pozostali zawodnicy linii obrony wychodzą do przodu. JeŜeli D uda się

dośrodkować E, C i B są na spalonym (rys. 90.1). NaleŜy uwaŜać przy tym na zawodników

wchodzących z drugiej linii (np. G lub F). Ryzyko jest tym większe im dalej do przeciwnika

muszą wyjść 10 i 3 tym samym dając przeciwnikowi z piłką więcej czasu na dokładne

podanie. Podwajający atak 10 i 3 muszą uwaŜać by D nie minął ich z piłką biegiem wzdłuŜ

linii bocznej.

TAKTYKA SPALONEGO PRZY PIŁCE WYBITEJ DO STREFY B

Na rys. 91 przedstawiono sytuacje, gdy obrona wybija piłkę daleko do przodu w strefę

środkową B. A dośrodkowuje piłkę, którą 5 wybija do przodu w strefę z którą odpowiada

lewy środkowy pomocnik. Piłkę w strefie B przyjmuje F. W tym momencie mu najbliŜszy 11

atakuje F bezpośrednio. 8 biegnie na podwojenie. 10 i 7 przejmują bocznych atakujących E i

A. Pozostali zawodnicy linii obrony wychodzą do przodu (rys. 91.1). Tu równieŜ naleŜy

uwaŜać na dośrodkowanie do boku do zawodników wchodzących z drugiej linii (np. G lub

H).

TAKTYKA SPALONEGO PRZY RZUCIE WOLNYM

Na rys. 92 przedstawiono sytuacje, gdy obrona ustawia się do obrony rzutu wolnego.

Warunek skuteczności tego zabiegu jest załoŜenie Ŝe wykonujący rzut wolny uderzy piłkę

długą, wysoką na głowę partnerów. Nasi obrońcy ustawiają się na wysokości atakujących

(rys. 92) i w momencie, gdy uderzający wykonuje rozbieg cała formacja wybiega do przodu

w kierunku piłki (rys. 92.1).

TAKTYKA SPALONEGO GDY NAPASTNIK PRZECIWNIKA PLECAMI DO NASZEJ

BRAMKI ZAGRA PIŁKĘ DO TYŁU

Na rys. 93 przedstawiono sytuacje, gdy napastnik L otrzymuje podanie od A i naciskany

przez obrońców (rys. 93.1) zagrywa piłkę do tyłu (rys. 93.2) do F. W tym momencie

najbliŜszy (rys. 93.3) mu 4 atakuje F bezpośrednio, a reszta obrony wychodzi do przodu do

piłki.

Rozdział 7. Organizacja gry ofensywnej z linii obrony

PODSTAWY ORGANIZACJI GRY OFENSYWNEJ

W zaleŜności od wyniku, celu meczu, warunków itd. po przechwycie piłki generalnie druŜyna

dąŜy albo do wolnego budowania akcji (piłka cyrkuluje miedzy zawodnikami) albo tez do

szybkiego przerzucenia piłki w okolice pola karnego przeciwnika (długie podanie do

napastników lub na wolne pole). W grze występują dwa rodzaje sytuacji w ofensywie:

• spontaniczne (nieprzewidywalne) – wynikające z przebiegu gry

• schematyczne (przewidywalne) – stale pojawiające się zbliŜone do siebie schematy

gry.

Podstawową zasadą treningu gry ofensywnej jest, zgodnie z zasadą „w treningu jak w grze”

wybierać z meczy sytuacje i trenować je w symulowanych warunkach na treningu stale

korygując działania zawodników.

ROZGRYWANIE PIŁKI PRZEZ 4 OBROŃCOW

Ze względów bezpieczeństwa obrońcy w fazie ataku nigdy nie powinni być w linii oraz

powinni ustawiać się jak najszerzej. Zgodnie z tym (rys. 94) w ofensywie obrońcy ustawiają

się na kształt „półksięŜyca”, przesuwają za piłką a 2 środkowych ustawia się lekko za sobą

(rys. 95 i 95.1) w zaleŜności od kierunku przesuwania się piłki. Zmniejsza się w ten sposób

kąt miedzy 5, 6 a 2 dzięki czemu łatwiej im rozgrywać piłkę. Podając piłkę naleŜy uwaŜać by

przeciwnik nigdy nie był w stanie przeciąć podania.

ROZGRYWANIE PIŁKI PRZEZ 4 OBROŃCOW I ŚRODKOWEGO POMOCNIKA

Na rys. 96 i 96.1 pokazano jak wygląda współpraca 4 w linii z pomocnikiem i jego tor

poruszania się po boisku. Obrońcy podają do pomocnika w ćwiczeniu np. na znak trenera. 4

gra baz przyjęcia lub w ruchu z przyjęciem. Kolejnym stadium jest dodanie 2 lub 3

napastników do środka.

ROZGRYWANIE PIŁKI PRZEZ 4 OBROŃCOW I 2 ŚRODKOWYCH POMOCNIKÓW

Na rys. 97 i 97.1 pokazano jak wygląda współpraca 4 w linii z pomocnikami środkowymi i

ich obszarem działania. Przebieg ćwiczeń jest podobny jak w poprzednim wypadku.

ROZGRYWANIE PIŁKI PRZEZ 4 OBROŃCOW Z POMINIECIEM JEDNEGO

Na rys. 98 i 98.1 pokazano jak wygląda rozgrywanie piłki przez 4 w linii z pominięciem

jednego z nich. Podania typu 1-2-4 i 1-3-4. Podanie pomijające obrońcę musi być silne i

dokładne (Ŝaden „liść”).

ROZGRYWANIE PIŁKI PRZEZ 4 OBROŃCOW ZE ZMIANA POZYCJI BOCZNEGO I

SRODKOWEGO OBROŃCY

Na rys. 99, 99.1, 99.2 i 99.3 pokazano jak wygląda rozgrywanie piłki przez 4 w linii z

pominięciem jednego z nich i zmiana miejsc podczas lotu piłki. Podania typu 1-2-4 i 1-3-4.

Podanie pomijające obrońcę musi być silne i dokładne (Ŝaden „liść”).

Rozdział 8. Kombinacje w ataku 2 napastników

ZMIANY KRZYZOWE

Na rys. 100 przedstawiono zmianę krzyŜową napastników, dzięki której 8 ma 2 moŜliwości

podania prostopadłego piłki w tempo a i b. Najlepszy moment występuje tuŜ po skrzyŜowaniu

torów biegu. Kolejność jest zawsze następująca: najpierw zmiana – potem podanie. RóŜnice

w czasie wynikają z szybkości wykonania zmiany i odległości od podającego. Napastnicy

obserwują uderzającego a on musi zagrać w przewidywane miejsce na jednego z nich w

tempo. Na rys. 100.1 pokazano zmianę krzyŜową do piłki zagranej ze skrzydła. 9 na krótki a

11 na długi słupek.

ODCIĄGNIECIE DO BOKÓW

Na rys. 101 przedstawiono manewr, w którym obaj napastnicy wybiegają do boków

(odciągają obrońców) robiąc miejsce dla wchodzących z 2 linii. Dzięki temu 8 ma moŜliwość

podania prostopadłego piłki w tempo do wbiegającego 4. Ten manewr jest polecany gdy

napastnicy są kryci indywidualnie przez obrońców. Sygnał do wybiegu w bok daje najbliŜszy

piłki napastnik.

ODCIĄGNIECIE DO BOKU

Na rys. 102 przedstawiono manewr, w którym obaj napastnicy wybiegają do boku (odciągają

obrońców) robiąc miejsce dla wchodzących z 2 linii. Dzięki temu 8 ma moŜliwość podania

prostopadłego piłki w tempo do wbiegającego 4. Ten manewr jest polecany gdy napastnicy są

kryci indywidualnie przez obrońców. Sygnał do wybiegu w bok daje najbliŜszy piłki

napastnik.

ZMIANA W KSZTAŁCIE LITERY „L”

Na rys. 103 i 103.1 przedstawiono 2 róŜne manewry, w których obaj napastnicy przesuwają

się na boisku na kształt litery „L”. Celem podstawowym jest zawsze wytworzenie wolnego

pola, czy to dla któregoś z napastników (rys. 103), czy teŜ dla innych zawodników (rys.

103.1). W tym manewrze bardzo waŜna jest szybkość podań i zmian zawodników.

RÓśNE FORMY PRZECIWNYCH FORM WYBIEGANIA NA POZYCJE 2

NAPASTNIKÓW

Na rys. 104 przedstawiono róŜne manewry, w których obaj napastnicy przesuwają się na

boisku w sposób skoordynowany, w zaleŜności od ruchu partnera bliŜszego piłki.

A – gdy 9 (bliŜszy piłki) wybiega do boku – 11 robi to samo

B – gdy 9 wychodzi do piłki – 11 wybiega na wolne pole

C – gdy 9 biegnie od piłki – 11 biegnie do piłki.

Obaj napastnicy poruszają się zawsze na kursach równoległych do siebie.

Rozdział 9. Schematy gry w ofensywie.

ĆWICZENIA GRY OFENSYWNEJ 11 NA 0

PoniŜej przedstawiono 19 przykładowych schematów zorganizowanych akcji ofensywnych

mających na celu wytworzenie sytuacji do oddania strzału. Proponujemy by na treningach

przećwiczono je początkowo w formie 11 x 0, czyli bez przeciwnika. Nie ma do nich opisu,

gdyŜ są wystarczająco jasne grafiki. Wszystkie maja miejsce na prawej stronie, ale są

naturalnie do realizacji równieŜ na lewej.

ZMIANA W PIONACH (rys. 105 i 105.1)

OBIEG PO PODANIU BEZPOSREDNI (rys. 106 i 106.1)

OBIEG PO PODANIU POSREDNI (rys. 107 i 107.1)

ROZEGRANIE PO KORONCE I NA SKRZYDŁO DŁUGIM PODANIEM (rys. 108 i

108.1)

ROZEGRANIE PO KORONCE I NA SKRZYDŁO KRÓTKIMI PODANIAMI (rys. 109 i

109.1)

ROZEGRANIE PO KORONCE Z POMOCNIKIEM I NA SKRZYDŁO DŁUGIM

PODANIEM (rys. 110 i 110.1)

ROZEGRANIE PO KORONCE ZE ZMIANA PO TRÓJKACIE W BOCZNYM SEKTORZE

(rys. 111 i 111.1)

KOMBINACJA W ATAKU NA SKRZYDLE (rys. 112 i 112.1)

KOMBINACJA W ATAKU NA SKRZYDLE Z PRZENIESIENIEM GRY NA DRUGIE

SKRZYDŁO (rys. 113 i 113.1)

KOMBINACJE W ATAKU Z PODANIEM PROSTOPADŁYM (rys. 114 – 117)

PODANIA PO TRÓJKĄCIE NA SKRZYDLE ZAKOŃCZONE DOŚRODKOWANIEM

(rys. 118 i 118.1)

KOMBINACJE PODAŃ DIAGONALNYCH W ŚRODKU POLA (rys. 119 i 119.1)

ZEJSCIE DO ŚRODKA Z PODANIEM PROSTOPADŁYM PO ZMIANIE MIEJSC

NAPASTNIKÓW (rys. 120 i 120.1)

OBIEG NA SKRZYDLE Z PODANIEM POŚREDNIM PRZEZ SRODEK BOISKA (rys.

121 i 121.1)

KOMBINACJE W ATAKU NA SKRZYDLE ZAKOŃCZONE PODANIEM

PROSTOPADŁYM PO ZMIANIE „L” (rys. 122 i 122.1)

KOMBINACJA NA SKRZYDLE I PODANIE PROSTOPADŁE PO ZMIANIE „L” ( rys.

123 i 123.1)

Rozdział 10. Sytuacje przewagi liczebnej w ataku

ROZWÓJ AKCJI Z KONTRY PO PRZECHWYCIE PIŁKI W BOCZNYM SEKTORZE

BOISKA W PRZEWADZE ATAKUJĄCYCH 3 X 2

Na rys. 124 przedstawiono ćwiczenie, które rozpoczyna początkowo druŜyna przeciwna.

JeŜeli 7 uda się przechwycić piłkę – natychmiast rozpoczyna kontrę w której w dalszej fazie

udział bierze: 11, 9 i 7 oraz obrońcy D i C (rys. 124.1). C ma za zadanie wyczekać właściwy

moment i skrócić pole zaw. 7. 9 rozpoczyna bieg po skosie ściągając za sobą D. Ten manewr

tworzy wolne pole do 11, który otrzymuje podanie od 7 (rys. 124.2). 9 musi uwaŜać by nie

wybiegł na spalony. JeŜeli natomiast D zostanie przy 11, zaw. 7 odczeka moment i zagra

prostopadle do 9.

ROZWÓJ AKCJI Z KONTRY PO PRZECHWYCIE PIŁKI W ŚRODKU POLA W

PRZEWADZE ATAKUJĄCYCH 3 X 2

Na rys. 125 przedstawiono ćwiczenie, które rozpoczyna początkowo druŜyna przeciwna.

JeŜeli 4 uda się przechwycić piłkę – natychmiast rozpoczyna kontrę w której w dalszej fazie

udział biorą: 11, 9 i 4 oraz obrońcy B i C (rys. 125.1). C musi cofając się zaatakować w

końcu 4 z piłką. 4 natomiast musi wyczekać właściwy moment i zagrać w tempo do 11 (rys.

125.2). Wyczekanie na ruch C do 4 tworzy wolne pole dla 11, który jednakŜe musi uwaŜać,

by nie wybiegł na spalony. JeŜeli natomiast D zostawi 9 i wyjdzie do zaw. 4, to prowadzący

piłkę we właściwym momencie musi zagrać prostopadle do 9.