3

Od redakcji

Od redakcji

Inwestuj w przyszo

Od lat kady z nas inwestuje. Inwe-stujemy swj czas, zaangaowanie, za-pa, pienidze... Przez ostatnie kilkana-cie lat robili to za nas nasi rodzice. By-y to rodki niemae (ile kosztuje dzie-cko od dnia narodzin niektrzy z nas ju dowiadczyli). Rodzina inwestowa-a w nasz rozwj emocjonalny i intelek-tualny. Rodzice wspierali nas od same-go pocztku (i nie myl tutaj jedynie o kwestiach finansowych). Teraz, wcho-dzc w wiat samodzielnoci, przejmu-jemy obowizek dbania o swoj przy-szo. Kady z nas ju przecie nie raz

zastanawia si, w co si zaangaowa, co robi w yciu, by czu si spenio-nym. W co zainwestowa, aby byo to opacalne. Wikszo z nas skania si na razie ku inwestycjom niematerial-nym: ksztacimy si, uczymy jzykw, dbamy o kondycj fizyczn, poszuku-jemy spenienia w pracy na rzecz in-nych, wolontariacie... Ale s wrd nas rwnie modzi przedsibiorcy, ktrzy ju od kilku lat zastanawiaj si jak pomnoy swoje oszczdnoci. miao poruszaj si w wiecie inwestycji ka-pitaowych. S oczywicie take szcz-liwcy, ktrzy mogli sobie pozwoli na zakup mieszkania czy dziaki, co przy obecnej sytuacji na rynku nieruchomo-ci, jest jedn z bardziej opacalnych inwestycji. Dla wszystkich tych, ktrzy cigle poszukuj moliwoci do inwestowania przygotowalimy numer STUDENT INWESTUJE. W rodku znajdziecie

kilkanacie artykuw, ktre maj Was poprowadzi w wiat nowych moli-woci. Niech to wydanie MANKO b-dzie dla Was przewodnikiem, doradc i zbiorem pomysw na opacalne inwe-stycje, nie tylko finansowe, ale i te du-chowe. W pozostaej czci magazynu znaj-dziecie m.in. zaproszenie na szereg im-prez zwizanych z obchodami 750-le-cia lokacji Miasta Krakowa. Zaprasza-my rwnie do lektury dziau WIAT oraz SPOECZNIE. Natomiast w dzia-le ZDROWIE informujemy was o kolej-nych dziaaniach w ramach kampanii lokal bez papierosa.pl zapraszamy do wzicia udziau w grze miejskiej 31 maja! Oprcz tego publikujemy relacje i fotoreportae z juwenaliw, dziaa ekologicznych i kulturowych. Zachcamy do lektury.

Ania od

W NAJBLISZYM CZASIE:31.05. - 5.06.2007 Krakowski Festiwal Filmowy (www.cracow lmfestival.pl)9.06 Noc Teatrw (www.wrotamalopolski.pl)9.06 10.06.2007 wito Chleba (www.krakow.pl)15.06. - 17.06.2007 3. Oglnopolski Festiwal Zaczarowanej Piosenki im. Marka Grechuty (www.krakowlife.pl)21-22.06 Maopolskie Dni Innowacji i Technologii(MDIiT) (www.malopolskie.pl )23.06.2007 Na Rynek Marsz! X Midzynarodowy Mityng w chodzie sportowym (www.krakow.pl)23.06.-1.07.2007 IV Lato Baletowe 200723.06 1.07.2007 Festiwal Kultury ydowskiej (www.jewishfestival.pl)30.06. - 01.07.2007 IV Maopolski Piknik Lotniczy (www.pikniklotniczy.krakow.pl)

Kampanie spoeczne

www.ekosegregacja.plSTOWARZYSZENIE

Manko 5 (53) maj 2007

w w w . t e m p l a r n e t w o r k . o r g

Adres Redakcjiul. Sienkiewicza 4, 30-033 Krakw

tel.: (012) 294 12 66fax: (012) 293 50 17

kontakt@manko.plwww.manko.pl

REDAKCJA: Redaktor Naczelny

ukasz Salwarowski

Redaktor WydaniaAnna od

ZespMagdalena Petryniak, Micha agodzic

Marcin Kdzierski, Pawe Cyrek, Justyna Warzecha, Dagmara Starobrat,

Lidia Fers, Monika Toporowska, Zygmunt Wjcik, Maciej Szafraniec,

Kasia ladowska,Patrycja Trzeszczyska, Ewa Zamociska,Kalina Dziekan,

Agnieszka Olszynka, Jola Mielinkiweicz, Joanna Dziechciarz

DZIA MARKETINGU I REKLAMY:marketing@manko.pl

tel. (012) 294 12 65

DZIA PR:Tomasz Rupik

tomasz.rupik@manko.plpr@manko.pl

PROJEKTY: EKOLOGIA

Barbara Gajewskaekologia@manko.pl

LOKAL BEZ PAPIEROSA Monika Kurlit

lbp@manko.pl

WIELOKULTUROWO Maciej Szafraniec

wielokulurowo@manko.pl

KULTURA Dagmara Starobratkultura@manko.pl

REDAKTOR TECHNICZNYKarolina Badziochgrafika@manko.pl

KOREKTADarek Dobek,

Magdalena Kdzierska

OKADKATomasz Rupik

DRUKDrukarnia Skleniarz

ul. Lea 11831-033 Krakw

WydawcaStowarzyszenie Manko

Nakad:7 tys.

SPIS TRECIOD REDAKCJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

STUDENCKI KRAKWKalendarium wydarze kulminacyjnych z okazji 750-lecia lokacji Krakowa . . . . . . . . . . . . . . . . 5Bunt w imperium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63-Majowy Piknik Rodzinny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Antonii Dudek w Klubie Debaty Politycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10wiat peen kobiet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 SPOECZNIEWolontariat opacalna inwestycja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Chroni mnie mj Anio Str wywiad z L. Jazgar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15eby by . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 ETYKA W BIZNESIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

DODATEK: STUDENT INWESTUJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19-39 INWESTYCJE KAPITAOWESzkoa Giedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Inwestycje kapitaowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20-21Troche o funduszach inwestycyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 INWESTOWANIE W NIERUCHOMOCIStudencie: inwestuj w grunty! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 3 - 2 4 INWESTOWANIE W WIEDZWiedza twj najwikszy skarb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25-26 A MOE ZAINWESTOWA W CO INNEGO?Misje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Nie rwij wosw z gowy to tylko stres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 INWESTOWANIE W KONDYCJ FIZYCZNMyl, wic yj zdrowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Sport ekstremalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Kapita kulturowy studentw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

WIATOowiany deszcz. Sytuacja w Rep. Czeczeskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Wizyta na innym biegunie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42-43Moskwa oblicza stolicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 PRACAJak podnie warto dodan funkcji HR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Potencja firmy zaley od ludzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Ranking Studenci dla Biznesu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48O przywdztwie w Krakowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49-50 EKOLOGIAKomputer na wgiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Relacja z EKOzone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Po Festiwalu Recyklingu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 KULTURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56-57 ZDROWIEL B P B a w s i z d r o w o ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Mapka lokali bez papierosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

PARTNERZY DZIAW:

Etyka w biznesie

Ekonomia-Life

Praca Ekologia Spoecznie

5Manko 3 (51) luty 2007 Studencki Krakw

6 Studencki Krakw

Od maja 2000 r. w obiektach Wy-dziau Ogrodniczego AR odbyway si pokazy najciekawszych gatunkw owa-dw krajowych i tropikalnych. Towarzy-szyy temu liczne konkursy i zabawy dla dzieci. Wedug organizatorw, zwiedza-jcym najbardziej podobay si okazy

najrzadziej spotykane. Zainteresowanie wzbudzay take agresywne i jadowi-te pajki. Wrd prezentowanych oka-zw by m.in. agresywny i niebezpiecz-ny Pterinochilus murinus. Dysponuje bardzo silnym jadem neurotoksyn, ktra jest miertelna take dla czo-wieka. Te niejadowite i bezpieczne dla

czowieka co odwaniejsi mogli wzi do rki. Amatorzy agodniejszych wra-e mogli obejrze bogat kolekcj tro-pikalnych chrzszczy. Wrd nich byy bardzo ciekawe okazy z Afryki. ywi si sodkimi owocami i yj okoo 4-5 miesicy.

Profesorowie i studenci Akade-mii Rolniczej byli do dyspozycji zwie-dzajcych przez cay czas trwania tar-gw. Odpowiadali na wszystkie, nawet te najbardziej skomplikowane pytania najmodszych, np. czy owady co sw-dzi? co pij? czy jedz pizz?

Izabella JachimczykBiuro Promocji AR

VII Oglnopolskie Dni Owada na Akademii Rolniczej

Czy owady jedz pizz?Owady krajowe i tropikalne. Egzotyczne pajki, chrzszcze i motyle. Pokazy owadziego biegania, malowanie owadzich tatuay, zabawy i konkursy dla najmodszych. Te oraz wiele innych atrakcji przygotowaa krakowska Akademia Rolni-cza dla wszystkich tych, kt-rzy odwiedzili VII Oglnopol-skie Dni Owada. Tegorocznym tematem przewodnim byy chrzszcze.

VII Oglnopolskie Dni Owada na Akademii Rolniczej

Bunt w imperium 7-20 maja 2007 30 lat temu zgin student-opozycjonista Stanisaw Pyjas. Szok sprawi, e studenci wyszli z podziemia i zaoyli Studencki Komitet Solidarnoci Krakw.

Stowarzyszenie MAJ 77 zorgani-zowao obchody rocznicy tej tragedii, ktra daa impuls krakowskim studen-tom dziaajcym w opozycji do jawnego protestu. To wanie 7 maja1977 roku znaleziono Staszka Pyjasa, poet i stu-denta V roku polonistyki UJ, martwego w bramie przy ulicy Szewskiej 7. Ten chopak z Gilowic pod ywcem nie by pokornym obywatelem PRL, co wicej nie by te konformist robicym karie-r w PZPR, zgin gdy chcia y jak wolny czowiek w systemie dawicym wszelkie przejawy mylenia niezgodne-go z jego doktryn i zbrodnicz form

sprawowania wadzy. Bezpieka zainte-resowaa si nim ju na wiosn 1976 r. Po czerwcu76 zaangaowa si w po-moc dla przeladowanych robotnikw Radomia i Ursusa. Kolportowa te nie-zalen literatur. Jego mier spowodowaa tzw. Czarne Juwenalia, poniewa cz stu-denckiej braci zbojkotowaa juwena-lia, dajc tym samym wyraz swojemu sprzeciwowi wobec zbrodniczych me-tod Suby Bezpieczestwa. Tragedia ta skompromitowaa rwnie SZSP, czyli studenck organizacj zalen i lojaln wobec reimu, ktra cile wsppraco-waa z SB. 15 maja w Krakowie wydano owiadczenie o powoaniu SKS. Stu-denci, ktrzy zdecydowali si oficjalnie zaprotestowa, podawali nawet swoje adresy, by nikt nie mia wtpliwoci jak bardzo s zdesperowani. Byli to Wie-saw Bek, Bronisaw Wildstein, Joanna Barczyk, Jzef Ruszar, Bogusaw Sonik, Elbieta Majewska, Magorzata Gtkie-wicz, Liliana Batko, Andrzej Balcerek oraz, jak si pniej okazao, konfident Leszek Maleszka. Stowarzyszenie Maj 77 przypomi-

na o tak wanej dla nas historii, a jeli kto wtpi w rol, jak SB odegraa w mierci Pyjasa, jak mocna bya inwigi-lacja niech wiadczy cytat z akt SB: o godz.18.07 wszed do jadodajni Ludowa. Wewntrz zaj wolny stolik, zamwi danie rybne, ktre nastpnie skonsumowa.

Zygmunt Wjcik

Od 6 maja 2007 r. czynna jest w Woje-wdzkiej Bibliotece Publicznej na ul. Raj-

skiej 1 w Krakowie wystawa pod tytuem XXX rocznica zabjstwa Stanisawa Pyjasa. Zostaa przygoto-wana przez studentw z Niezalenego Zrzeszenia Studentw Akademii Pe-dagogicznej w Krakowie. Na wystaw skadaj si zdjcia i dokumenty zwi-zne z histori niezalenego ruchu stu-denckiego, w tym z Czarnymi Juwe-naliami roku 1977, Studenckim Ko-mitetem Solidarnoci, oraz powstaym na fundamencie SKSu na przeomie 1980/1981 roku Niezalenym Zrze-szeniem Studentw.

Od 6 maja 2007 r. czynna jest w Woje-wdzkiej Bibliotece Publicznej na ul. Raj-

skiej 1 w Krakowie wystawa

Manko 5 (53) maj 2007

7Studencki Krakw

Przegld kabaretw

Cytrynwka to nie to, co my-lisz. W kadym razie nie tyl-ko.. Mona uzna, e pod t na-zw kryje si po prostu dobra zabawa!

Organizowany po raz 4. Przegld Ka-baretw Studenckich Cytrynwka prezentowa nam ju mode talenty w tej dziedzinie. Teraz przyszed czas na profesjonalistw. Kolejn edycj Prze-gldu uwietnili swoim wystpem naj-bardziej znani studenci w kraju - ka-baret owcy. B z Cieszyna. Support dla Nich zapewni Kabaret Chwilowo Kaloryfer z Rybnika, ktry do tej pory sprawdza si na Cytrynwce w roli prowadzcego. Oprcz tego mona by-o wygra wejciwki do kina i teatru

Sukces Turnieju i Konferencji N-Gram

Oddzia Krakowski Towarzystwa Przyjaci Fortyfikacji

Nie wszystko zostao odkryte OK TPF jest czci oglnokrajowe-go stowarzyszenia zajmujcego si sze-roko pojt tematyk fortyfikacji histo-rycznych (gwnie z XIX i XX w.) Obej-muje wic swymi badaniami wszelkie aspekty zwizane z ich dziejami, form przestrzenn i funkcjonowaniem. wiat archiww i historycznych bada jest jednak dla nas jedynie punktem wyj-cia do wspczesnego spojrzenia na te zabytki, ich walory i niewykorzystany potencja. Nasze dziaania z zakresu rozpo-znania i dokumentacji obiektw sztuki obronnej obejmuj fortyfikacje polskie, niemieckie i austro-wgierskie, w tym przede wszystkim twierdz Krakw. Za granic prowadzilimy prace na Ukrai-nie i w Chorwacji. Czonkowie i wsp-pracownicy oddziau sporzdzaj take

liczne opracowania i projekty (w cz-ci zrealizowane) dotyczce ochrony i adaptacji obiektw i zespow fortecz-nych. Wsppracujemy z osobami, or-ganizacjami i instytucjami uytkujcy-mi dziea fortyfikacyjne lub pragncy-mi je chroni. Staramy si wspiera ich nasz wiedz i dowiadczeniem. Popu-laryzujemy wyniki naszych bada w publikacjach, na wystawach, jak rw-nie biorc udzia w warsztatach stu-denckich powiconych ochronie za-bytkw sztuki obronnej. Wbrew przekonaniu, e ju wszyst-ko zostao odkryte, oblicze fortyfikacji historycznych to temat wyjtkowo bo-gaty, sabo zbadany i oferujcy niezwy-kle szerokie moliwoci dziaania. Ja-ko stowarzyszenie nie stawiamy sobie cisych granic poznawania tematu ani sposobw pracy. Nie narzucamy sztyw-nych zasad, szukamy wasnego spoj-rzenia na temat i zachcamy do rozwi-jania wasnych inicjatyw. Nie chcemy

bowiem by hermetyczn grup specjalistw ale ze-spoem ludzi, ktrych -

czy odkrywanie zapomnianego wiata budowli obronnych epoki przemyso-wej i przywracanie go spoeczestwu jako rodka rozwoju kultury, gospodar-ki oraz pozytywnego ksztatowania na-szego otoczenia. Zapraszamy do udziau w orga-nizowanym przez nas cyklu spotka i wykadw obejmujcych rne aspek-ty sztuki obronnej dawniej i dzi od krajobrazu warownego, przez architek-tur, konserwacj, zarzdzanie dziedzi-ctwem, po wykorzystanie turystyczne. Wicej informacji mona znale na naszej witrynie internetowej

www.krakow-tpf.ovh.org

Anna Skrzyska, Piotr Leonowicz (e-mail: tradytor@poczta.fm)

W dniach 2122 kwietnia w Krakowie odbya si Konferencja i Turniej Negocjacyjny N-Gram. Przedsiwzicie adresowane byo do studentw chccych podnosi swoje umiejtnoci i kompetencje w sztuce dochodzenia do porozumienia.

W projekcie KNP Pragma (UJ) i KNN Batna (WSZiB) wzio udzia kilka-set osb. Podczas konferencji studen-ci uczestniczyli w warsztatach oraz wykadach. Turniej, ktry by najwik-szym wydarzeniem tego typu w Polsce, zgromadzi druyny nie tylko z Krako-wa, ale take Wrocawia, Katowic, Lub-lina, Gliwic czy Warszawy. Zwyciya druyna Integratywni Negocjatorzy w skadzie: Bartomiej Biernat i Sawo-mir Oczkowicz, reprezentujcy AE we Wrocawiu. Z penym przekonaniem mog oceni poziom zawodw jako wysoki. Wpyw na to miaa dua licz-ba zrnicowanych i wymagajcych sporego zaangaowania dru-yn gier mwi Sawomir Ocz-kowicz, ze zwyciskiej druyny. Drugie miejsce zaja druyna Najlep-sza w skadzie: Katarzyna Pochodaj i Micha Ochman, reprezentujcy UJ. Natomiast trzeci pozycj zaj team

Evil Monkeys w skadzie: Paulina Kumirek (UMCS Lublin) i Tomasz Nowak ( U W ) . W trjstronnym finale, oprcz zdoby-tych w grze punktw, wpyw na osta-teczny wynik miay punkty przyznane przez jury. Kryterium oceny bya zgod-no stylu negocjacji prezentowane-go przez zespoy z filozofi WIN-WIN, gdzie nadrzdnym celem stron powin-no by kreatywne i kooperacyjne roz-wizanie konfliktu, generujce now warto o charakterze innowacyjnym tumaczy Jan Zborucki, prezes KNP Pragma przewodniczcy jury.

kompetencje w sztuce dochodzenia do porozumienia.

Lublin) i Tomasz Nowak ( U W ) .

W dniach 2122 kwietnia w Krakowie odbya si Konferencja i Turniej Negocjacyjny N-Gram. Przedsiwzicie adresowane byo do studentw chccych podnosi swoje umiejtnoci i kompetencje w sztuce dochodzenia do porozumienia.

W projekcie KNP Pragma (UJ) i KNN

ba zrnicowanych i wymagajcych

kowicz, ze zwyciskiej druyny. Drugie miejsce zaja druyna Najlep-

Manko 5 (53) maj 2007

8 Studencki Krakw

Organizatorzy chcieli odej od bardzo oficjalnych obchodw wita Konstytucji. Impreza zorganizowana w Parku Jordana miaa charakter bar-dziej rodzinny, rekreacyjny, miaa by spotkaniem pokoleniowym, propagu-jcym rocznic uchwalenia konstytucji. Wszyscy, ktrzy zgromadzili si w godzinach 15.00-18.00 w Parku Jordana przy ul. 3-maja mieli oka-zj wzi udzia w konkursach spor-towych, zrcznociowych, konkursach

plastycznych. Modzie moga rwnie sprawdzi swoj wiedz historyczn: pytania dotyczczyy historii Polski z okresu uchwalenia Konstytucji 3-Maja oraz Insurekcji Kociuszkowskiej. Organizatorzy zadbali rwnie o artystyczny opraw wydarzenia. Zgro-madzeni mogli uczestniczy w koncer-cie Reprezentacyjnej Orkiestry Dtej Miasta i Gminy witniki Grne. Na Pikniku nie zabrako rwnie wyst-pw dziecicych zespow ludowych oraz modziey wykonujcej tace no-woczesne. Wrd prezentujcych si organizacji nie zabrako Stowarzysze-nia MANKO i Niezalenego Zrzeszenia Studentw AP. W trakcie Pikniku, dziki firmie MASZACHABA mona byo rwnie bezpatnie wykona badania: pomiar cinienia ttniczego krwi oraz pomiar poziomu cukru.

3-majowy Piknik RodzinnyKady, kto dugi weekend majowy spdza w Krako-

wie nie mg narzeka na brak atrakcji. Jedn z takich by 3 - majowy Piknik Rodzinny zorganizowany przez Komitet Obywatelski Miasta Krakowa i Towarzystwo Parku im. dr H. Jordana.

Jak si bawili studenci na najstarszym i najwikszym rajdzie w Polsce?

Niestety ju po Rajdzie, ale za rok - nastpny!

Pragn podzi-kowa wszystkim zaangaowanym w organizacj Pikniku, spon-sorom, uczestni-kom oraz zapro-si wszystkich na Piknik 3 maja 2008 r. Mam na-

dziej e bd to nasze coroczne spot-kania, dajce nam wszystkim moli-wo czci rocznic Konstytucji 3 Ma-ja jako wita majowego, rodzinnego, ksztatujc przy tej okazji nasze po-stawy obywatelskie w oparciu o na-sz tradycj narodow i chrzecijask powiedzia Przewodniczcy KOmK-u Andrzej Radwaski.

Manko 5 (53) maj 2007

Koncertem zespou Carrantuohill i konkursem na najbardziej nie-potrzebn rzecz na Rajdzie, za-koczy si XLV Rajd Politechniki Krakowskiej.

Ale zacznijmy moe od pocztku...

Rajd Politechniki Krakowskiej to najstarsza i najwiksza tego typu im-preza w Polsce. Co roku gromadzi kilka tysicy studentw, ktrzy spdzaj czas na udziale w koncertach, konkursach, zabawach i integruj si. Przygotowa-nia do Rajdu rozpoczy si ju na je-sieni. Na miejsce imprezy wybrano ma-lowniczo pooon w Beskidzie ywie-ckim Milwk. Z pocztkiem dugiego majowego studenci rozpoczli piesze wdrwki grskimi szlakami. 3 maja rozpocza si imprezowa cz Raj-

du. Studenci dojechali na miejsce spe-cjalnie wynajtym pocigiem. I od razu mogli wybra si na koncerty lokalnych zespow folklorystycznych i kapel stu-denckich. Organizowany pod znakiem muzyki reggae pitek, rozpocz si w-drwkami grskimi i sportowymi zma-ganiami. W konkursach mona byo wygra atrakcyjne nagrody, m.in. sprzt sportowy. Wieczorem odby si wielki koncert: wystpiy studenckie zespoy reggae oraz gwiazdy tej sceny muzycz-nej: Tabu i Natural Dread Killaz. Pod scen bawio si prawie 3000 ludzi. Po koncercie jego uczestnicy kontynuowa-li dobr zabaw na imprezie na wie-ym powietrzu.

Kolejny dzie i dalej zabawa! Sobota bya dniem muzyki rocko-wej i cho popsua si pogoda rw-

nie rozpocza si zawodami sporto-wymi. Pnym popoudniem rozpocz-y si wystpy zespow studenckich, a po nich rozpocz si gwny koncert Rajdu. Jako gwiazdy zespou wystpi-y zespoy Koniec wiata i Akurat. Za-bawa podczas ostatniej rajdowej nocy trwaa do biaego rana. Chocia pogoda w ostatni dzie Rajdu rwnie nie do-pisywaa, uczestnicy Rajdu w bardzo

9Studencki Krakw

Pod takim wanie hasem 11.05.2007 r. ruszya pen pa-r pierwsza edycja turnieju sy-mulacyjno-decyzyjnej gry TEES 6. Konkurs zosta przygotowa-ny przez Koo Nauki o Przedsi-biorstwie oraz Koo Naukowe E Learningu krakowskiej Akade-mii Ekonomicznej. Do rywalizacji przystpio 40 studentw I - III ro-ku, ktrzy postanowili sprawdzi si w roli kierownikw przedsi-biorstw, a przy okazji dobrze si bawi i zgarn cenne nagrody.

Na czym dokadnie polega gra TE-ES? Stanowi ona swoisty rodzaj tre-ningu menaderskiego poprzez zarz-dzanie wirtualnym przedsibiorstwem. Symulowane przez program sytuacje decyzyjne (problemy zwizane z zarz-dzaniem jakoci, kosztami, persone-lem itp.) s bardzo zblione do rzeczy-wistych problemw, jakie na co dzie staj przed kadr menadersk w fak-tycznie prosperujcych firmach. Dlate-go te gra znalaza uznanie wrd wielu osb krgu biznesowego i staje si co-raz bardziej popularna. Jej niezaprze-czaln zalet jest moliwo podejmo-wania niekiedy ryzykownych decyzji, bez naraania sytuacji konkretnego przedsibiorstwa. Pozwala na prak-tyczne zaznajomienie uytkownikw z zasadami zarzdzania firm w warun-kach silnej konkurencji oraz kszta-cenie umiejtnoci oceny standingu przedsibiorstwa. Symulacyjna gra decyzyjna TEES-6 kadzie rwnie nacisk na konieczno przygotowania

skutecznego biznesplanu oraz syste-matyczne wykorzystywanie wynikw analiz finansowych w celu oceny stop-nia jego realizacji. Obecnie uczestnicy Turnieju pro-wadz zacit rywalizacj w domach poprzez Internet. O trafnoci podejmo-wanych przez nich decyzji przesdzi kocowa warto, zarzdzanego przez nich przedsibiorstwa. Najlepsi z tej tury konkursu bd musieli si jeszcze raz zmierzy podczas Finau w dniu 28 maja 2007 roku w bezporednim star-ciu w Uczelnianym Orodku Oblicze-niowym. Ostateczne wyniki Turnieju zostan ogoszone podczas uroczystej Gali Finaowej w dniu 31.05.2007 r. Jak wic wida, z pewnoci cze-kaj nas niemae emocje, ktre pod-sycane s przez czekajce na najlep-szych uczestnikw atrakcyjne nagrody rzeczowe oraz ciekawe szkolenia prze-prowadzone m. in. przez firm Proc-ter & Gamble. Myl, e miao mona rwnie zaryzykowa stwierdzenie, i w grze nie bdzie przegranych, gdy ka-dy student biorcy udzia w rozgrywce TEES zyska cenne dowiadczenie, sa-tysfakcj oraz praktyczn wiedz z sze-roko rozumianej tematyki zarzdzania przedsibiorstwem. Pozostaje mi wic tylko yczy wszystkim uczestnikom wytrwaoci, trafnych decyzji i dobrych wynikw. NIECH ZWYCIY NAJLEPSZY! PO-WODZENIA!

Ewa Chuchla Wiceprezes Koa Nauki

o Przedsiebiorstwie

PrzeTEEStuj swoje umiejtnoci menaderskie

dobrych nastrojach bawili si podczas imprezy zakoczeniowej. Roztaczo-nych studentw nie odstraszy spod

sceny nawet deszcz, ktry zacz pada podczas koncertu zespou Carranuo-hill. A po tym koncercie odby si kon-kurs na najbardziej niepotrzebn rzecz na Rajdzie. Okazao si, e najbardziej na Rajdzie nie przydaje si... ona! Nie-stety, przyszed czas na spakowanie plecakw i zwijanie namiotw. Uczest-nicy Rajdu wrcili do Krakowa rajdo-wym pocigiem. I cho zmczeni i tro-ch niewyspani, z niecierpliwoci cze-kaj na przyszoroczny, XLV Rajd Poli-techniki Krakowskiej.

Ilona Kisielewska

umiejtnoci menaderskie

Dwudziestolecie Erasmusa

W tym roku przypada dwu-dziesta ju roczni-ca powstania pro-gramu Erasmus. W zwizku z tym w wielu miastach europejskich od-byway si liczne konferencje, happeningi itd. Zadanie przygotowania imprez w Krakowie spoczo na trzech uczel-niach: Uniwersytecie Jagielloskim, Akademii Ekonomicznej oraz Akade-mii Grniczo-Hutniczej. 20 kwietnia do Krakowa przyjecha specjalny, prze-mierzajcy drogi Europy pojazd zwa-ny Erasmus Vanem, gdzie zaintereso-wanym udzielano informacji na temat programu. Poza tym, po ulicach miasta kursowa tramwaj ESNTram, w kt-rym roztaczeni wolontariusze zach-cali gorco przechodniw do aktywne-go uczestnictwa w obchodach. Oficjal-ne obchody rozpoczy si konferencj w auli Collegium Novum UJ, podczas ktrej zaproszeni gocie zwizani z pro-gramem opowiedzieli o znaczeniu Era-smusa i perspektywach jego rozwoju. Gocie zachcali byych, jak rwnie obecnych, Erasmusw do udziau w konkursie Erasmus co to dla mnie znaczy? Konkurs polega na napisaniu eseju o tym, jak program wpyn na ycie uczestnika wymiany. Szczegw mona szuka na stronach powico-nych Erasmusowi. W ramach wita odby si przy-jacielski mecz piki nonej; posadzono rwnie Drzewo Erasmusa na terenie kampusu Akademii Ekonomicznej. Najciekawsz czci programu by efektowny pokaz Teatru ognia oraz ko-lorowy pochd z Rynku Gwnego w kierunku Miasteczka Studenckiego AGH. Kulminacja obchodw nastpia w Studenckim klubie Studio, w ktrym odbyo si wielkie urodzinowe party.

byway si liczne konferencje,

Manko 5 (53) maj 2007

10 Pamitamy

Znany socjolog przyzna si do wsppracy z kontrwy-wiadem Polski socjolog, emerytowany pro-fesor uniwersytetu w Leeds, w brytyj-skim dzienniku The Guardian przy-zna, e w latach 1945 1953 wsp-pracowa z komunistycznym kontrwy-wiadem. Z. Bauman potwierdzi, e by pra-cownikiem Korpusu Bezpieczestwa Wewntrznego, ktre zajmowao si li-kwidacj zbrojnego podziemia. Twier-dzi, e pisa wtedy propagandowe bro-szury dla onierzy. Moja praca bya waciwie do nudna mwi. To nie byo tylko pisanie broszurek ripostuje historyk IPN Piotr Gontar-czyk, ktry jako pierwszy w czerwcu 2006 r. opisa wspprac Baumana. Z dokumentw wynika, e Bauman jako szef Wydziau Polityczno-Wychowaw-czego KGB wzi udzia w 20-dniowej akcji przeciwko onierzom polskiego podziemia. Bauman walczy z broni w rku mwi Dziennikowi Gontar-czyk. Zosta za to odznaczony Krzyem Walecznych.

(kw).

Klub tym razem zorganizowa spot-kanie z historykiem UJ i pracownikiem IPN dr. Antonim Dudkiem. Jako posta niezwykle medialna (autor nowej ksi-ki Historia polityczna Polski. 1989-2005) nie pozwoli nudzi si licznie przybyym. W swoich sdach by ostry i barwny. Pytanie o koniec III RP pojawio si na wstpie, bez jednoznacznej odpo-wiedzi, gdy w sensie for-malnym konstytucja jest ta sama. Dudek podzie-li jednak dotychczasow histori na etapy: a) 1 9 8 9 - 1 9 9 3 - przewaga obozu solidar-nociowego, defensywa postkomuny zbyt duo ideologii, obd podzia-w i klska wyborcza b) 1 9 9 3 - 2 0 0 5 - postkomunici zawsze dzier jeden z orodkw wadzy (pre-zydentura lub wikszo w Parlamen-cie) Miaem nadziej, e PiS i PO stwo-rz koalicj prawdziwych partii pra-wicowych. Niestety, u nas w polity-ce dziaa prawo Murphyego ; co si ma spieszy, to si spieszy. Winny te-mu bardziej jest Kaczyski, ktry by silniejszym w sporze. No bo przecie rnice programowe byy jak kana La

Manche, a teraz mamy koalicj z Sa-moobron, rnice byy jak Atlantyk. To wielka strata, Samoobrona to przecie mietnik naszej polityki. Pojawi si te temat klski prawi-cy 1993, autor zauway, e inni ludzie (nonkomfornici) dziaali w opozycji PRL, inni natomiast w strukturach rei-mu (konformici). Dostao si tu polity-kom SLD; Oni na gruzach PRL wzili w

rce sztandar socjaldemokra-cji i poszli z nim, cho to cyni-cy bez wartoci. Gdyby upa-da wanie reim prawico-wy, oni zostaliby liberalnymi konserwatystami. A tak, ma-my kuriozaln lewic, gdzie socjalista Leszek Miler popie-ra podatek liniowy... Niestety musimy jeszcze poczeka na prawdziw lewic. Antoni Dudek zaata-kowa rwnie ustaw lustra-

cyjn; PiS zabrn w lep uliczk, usta-wa jest za. I do tego zrazi do siebie ca-e rodowisko akademickie. Przecie ci ludzie maj teraz pian na ustach, tak PiS strzeli sobie w kolano w kontekcie wyborw. A naprawd, 95% tych ludzi nie ma adnych teczek, po prostu nic na nich nie ma w IPN. W toku wielu tematw porusza-nych podczas debaty, ze zdaniem go-cia nie zawsze zgadzali si wszyscy

przybyli. Tak byo w temacie likwida-cji Wojskowych Sub Informacyjnych; To jest wanie jaowo polskiej sce-ny politycznej i tragedia jednoczenie. WSI likwidowa, co jest konieczne, An-toni Macierewicz zrobi to tak fatalnie, e rozregulowa dziaalno naszych sub specjalnych. Czy to naprawd musia by on? Przecie pamitamy, jak zachowa si w synnej sprawie dymisji Olszewskiego, dostarczy argumentw przeciwnikom lustracji na wiele lat. Podobnych arcyciekawych wtkw nie brakowao, pozostaje tylko yczy Klubowi rwnie ciekawych rozmw-cw na przyszo.

Zygmunt Wjcik

Antoni Dudek w Klubie Debaty PolitycznejCzyli dlaczego PiS strzeli sobie w kolano ustaw lustracyjn, e Samo-obrona to mietnik naszej polityki, SLD to cynicy bez wartoci a Jaro-saw Kaczyski bardziej winny od Donalda Tuska.

Przeglad prasy Dziennik 30.04.

BAUMAN W GUARDIANIE

18.05 odsonito w parku im. H. Jordana popiersie dowdcy II Korpusu Polskiego generaa Wa-dysawa Andersa. Jest to ju 36. pomnik, ktry stan w tej naj-wikszej w kraju galerii rzeby na otwartym powietrzu. Uroczysto odsonicia odby-a si w 63. rocznic zdobycia Monte Cassino przez II Korpus Polski dowo-dzony przez gen. Andersa. Inicjatorem powstania pomnika by prezes Towa-rzystwa Parku im. dr. Henryka Jorda-na, Kazimierz Cholewa. W uroczysto-

ci uczestniczyli kombatanci, wojsko, przedstawiciele wadz miasta i woje-wdztwa, a take harcerze. Popiersie ustawiono w gwnej alei parku, w ssiedztwie m.in. pomnikw

prymasa Stefana Wyszyskiego, pa-piea Jana Pawa II, Jzefa Pisudskie-go, ksidza Jerzego Popieuszki, kardy-naa Adama Sapie-hy, Ignacego Pade-rewskiego, Marii Skodowskiej-Cu-rie, Zbigniewa Her-

berta i pk. Ryszarda Kukliskiego. W przyszym ro-ku stanie tam jesz-cze pomnik rotmi-strza Witolda Pile-ckiego, straconego w 1948 roku przez polskie wadze ko-munistyczne.

Manko 5 (53) maj 2007

Wrd zasuonych

11

Tak zrodzi si pomys przygoto-wania wyjazdowego sympozjum na-ukowego, na ktrym studenci mogliby uczestniczy w warsztatach i zajciach w bardziej sprzyjajcej atmosferze. Szybko okazao si, e dwa lata temu odby si jednodniowy wyjazd naukowy Katedry Zarzdzania Mi-dzynarodowego. Postanowilimy kon-tynuowa tradycj... Z wikszym roz-machem. Ruszyy plany, konsultacje z pra-cownikami naukowymi, poszukiwania sponsorw. Cao przygotowa trwa-a prawie trzy miesice. Udao si. W dniach 1822 kwietnia br. w Wgier-skiej Grce k/ywca Stowarzyszenie Ad Meritum zorganizowao II Sym-pozjum Naukowe Katedry Zarz-dzania Midzynarodowego. Stowarzyszenie w duej mierze samodzielnie sfinansowao wyjazd, powicajc na to wszystkie rodki zgromadzone w cigu dwch lat dzia-alnoci. Trzeba przy tym zaznaczy, i istotny wkad w imprez wnieli spon-sorzy: Gellwe producent napoju Ti-ger, Bahlsen oraz Multikino.

W sympozjum udzia wzio 65 studentw oraz pracownicy naukowi katedry: prof. dr hab. Janusz Teczke, dr Halina yszczarz, dr Piotr Bua, dr Wojciech Pajk, mgr Monika Sady i mgr Remigiusz Gawlik. W czasie wyjazdu uczestnicy mie-li okazj zmierzy si z wyzwaniami, jakie nios ze sob studiowane przez nich profile: Logistyka i Marketing Mi-dzynarodowy oraz Audyt Midzynaro-dowy. Kada z grup odbywaa zajcia teoretyczne, w ramach ktrych studen-

ci prezentowa-li przygotowane przez siebie projekty. Nie zabrako take zaj praktycznych, przeprowadzonych przez pracownikw firm PricewaterhouseCoopers oraz TNT. Jako e bezporedni kontakt ze rodowiskiem biznesu uznalimy za spraw kluczow, w ramach procesu dydaktycznego odbylimy wizyt w Ty-skich Browarach Ksicych. W natoku zaj studenci nie zapo-mnieli rwnie o urokach wgierskich plenerw, relaksie i integracji. Chcielibymy w tym miejscu prze-kaza wyrazy wspczucia dla organiza-torw przyszorocznego III Sympozjum. Macie wysoko postawion poprzeczk

Stowarzyszenie Ad Meritum.

Studencki Krakw

W czwartek, 19 kwietnia, w Akade-mii Ekonomicznej odbya si konferen-cja Student na drodze, organizowa-na przez koo naukowe Akademickie Forum ONZ, dziaajce przy Akade-mii Ekonomicznej w Krakowie przy wsppracy z MIVA POLSKA. Konferencja zostaa zorganizowa-na z okazji kwietniowego Midzyna-rodowego Tygodnia Bezpiecze-stwa na Drodze, ogoszonego przez ONZ. Tematyk spotkania byo bezpie-czestwo studentw jako uczestnikw ruchu drogowego. Jej gwnym celem byo uwiadomienie modym kierow-com, jakie mog by skutki brawury i nieodpowiedzialnoci. W trakcie konferencji prelekcje wy-gosili nadkomisarz Krzysztof Burdak z Wydziau Drogowego Miejskiej Poli-cji w Krakowie, Marek Dworak z Mao-polskiego Orodka Ruchu Drogowego i

Krajowy Duszpasterz Kierowcw ks. dr Marian Midura. Wywietlony zosta take film pt. Eksperyment dotyczcy skutkw picia alkoholu przez kierow-cw. W cigu jednej doby na drogach gi-nie prawie szesnacie osb mwi do studentw w czasie wystpienia nad-komisarz Burdak. Wyobracie sobie, e w waszym bloku na kadym pitrze mieszkaj cztery czteroosobowe rodzi-ny. To mniej wicej tak, jakby codzien-nie z powierzchni ziemi znikao jedno pitro. Atrakcj konferencji byo moli-wo jazdy prbnej nowym modelem samochodu Mitsubishi Outlander. Wrd uczestnikw konferencji trzy osoby wylosoway godzinn jazd tym luksusowym samochodem. Myl, e takich konferencji powin-no si organizowa jak najwicej m-

wi po spotkaniu Pawe Kuska, prezes AF ONZ Czsto nie zdajemy sobie sprawy, e wypadki dotycz take nas i e moemy im zapobiec. Takie sym-pozja powinny by adresowane gw-nie do modziey, bo to wanie osoby w wieku od 18 do 24 lat s najbardziej niebezpieczn grup kierowcw.

Ponadto, na terenie AE, w dniach od 12 do 26 kwietnia pre-zentowana bya wystawa prac Mleczko&Hoowczyc pt. Bd bezpiecznym kierowc. Sponsorami konferencji Student na drodze byli PZU SA, Maopolski Orodek Ruchu Drogowego oraz RM Filipowicz.

Konferencja Student na drodze

Inicjatywa godna pochwayMijaa kolejna godzina wykadu, gdy w kocu si przeamalimy. To musi da si zrobi inaczej.

Manko 5 (53) maj 2007

li przygotowane przez siebie projekty.

Orodek Ruchu Drogowego oraz RM

12

Jak literatura odnosi si do pozy-cji spoecznej i politycznej kobiet na wschodzie Europy opowiaday pisarki Maryjka Martysewicz, Elena Twierdi-sowa i Katarzyna Kotyska.

W odniesieniu do prozy kobiecej w Biao-rusi, Rosji i Ukrainie, autorki przybliay sylwet-ki czoowych przedstawicielek oraz podejmo-wan przez nie tematyk.

BiaoruDominuje nurt feministyczny, bohaterki s czasem pokrzywdzone przez mczyzn, cza-sem poszukujce mioci, ale w wikszoci samodzielne. Wedug Martysewicz, sposb przedstawiania postaci stanowi przeciwwag dla pozycji spoecznej kobiet w Biaorusi, gdzie rwnouprawnienie nie wystpuje. Silna trady-cja powicania si dla rodziny powoduje, e wiele dobrze rokujcych pisarek rezygnuje z kariery zaraz po wyjciu za m. Natomiast rynkiem wydawniczym rzdz mczyni.

RosjaWystpuje kilka tendencji, kobiety stanowi czowk, jeli chodzi o literatur sensacyjn, s te przedstawicielkami stylu, okrelonego przez Twierdisow, jako glamour opisujce-go ycie zamonych obywateli. Pisarki mwi otwarcie i szczerze, poruszaj problemy moc-no indywidualne; u Ludmiy Pietruszewskiej znajdziemy bohaterw zmczonych yciem, zamieszkujcych mae przeludnione mieszka-

nia. Poniewa w Rosji kobiety nie uczestnicz w yciu politycznym, mocny jest te nurt femi-nistyczny.

UkrainaDo najpopularniejszych pisarek zaliczaj si Oksana Zabuko i Maria Matias. Silny jest wy-dwik feministyczny, a mczyzna stanowi zwykle to dla gwnej bohaterki. Autorki nie stroni od tematw kontrowersyjnych. Przy-kadem jest Kolekcja Namitnoci Natalki niadanko powie o yciu uczuciowym doj-rzewajcej dziewczyny, ktra wywoaa skan-dal. Pisarki s zgodne, e kobieta na wschodzie ma za mao do powiedzenia w yciu publicznym. Jeli jednak znajd si dziewczyny podobne do literackich bohaterek silnych i walcz-cych o nalene im miejsce, istnieje dua szan-sa zmian.

Kalina Dziekan

Kobieca literatura

Studencki Krakw

W kinie Mikro pokazano czte-ry filmy obrazujce ycie kobiet za wschodni granic. Z cyklu reportay Barbary Wo-darczyk Szerokie tory pokazano: Bi-zneswoman, film o zamonej waci-cielce firmy w Kijowie oraz Cae y-cie w kolejce, zapis codziennego y-cia kontrolerki biletw z Odessy. Filmy Wodarczyk to portrety rnych kobiet, zmagajcych si z podobnymi stereoty-pami, mimo swojej sytuacji, majcych perspektywy i plany na przyszo. Pokazano rwnie dwa filmy z serii Gender Montae, bdcej koproduk-cj amerykasko-rosyjsk. There are women in Russian villages to wstrz-sajcy dokument o mieszkajcej na wsi matce kilkorga dzieci, borykajcej si z bied i strasznymi wspomnieniami. Women`s happiness or man`s dig-nity ukazuje sytuacj armeskich ko-biet, ktre staraj si odnale w zdo-minowanym przez mczyzn spoe-czestwie.

Aga Olszynka

Kobieta w filmie

wiat peen kobiet

Kobieta a...W ramach projektu Wiosna Kobiet, w dniach 2730 marca odbya si kon-ferencja Kobieta zza wschodniej grani-cy organizowana przez Koo Wschod-nie UJ i Stowarzyszenie Willa Decju-sza. Codziennie referenci, z Polski i za-granicy dzielili si wiedz, praktyk i pogldami. Najciekawszym momentem okazywaa si dyskusja, podczas ktrej suchacze i naukowcy mogli skonfron-towa swoje opinie.

...spoeczestwo Dr Beata Kowalska (socjologia UJ i gender studies), dziaaczka ngo w Ar-menii, przybliya wag tzw. Trzeciego Sektora: Demokracja bez kobiet to je-dynie poowa demokracji. A musimy pamita, e inicjatywy pokojowe wy-chodziy wanie od strony kobiecych organizacji. Zwroty: patriarchalne spoe-czestwo czy rw-nouprawnienie pod-grzay atmosfer, kt-r zdoa zagodzi prof. Iwan Pankiewicz (Katedra Prawa Uni-wersytetu we Lwowie) sowami: Bo kada kobieta jest tajemnic a mwi to nie jako mczyzna, a wanie jako naukowiec.

...polityka Co ciekawe, dyskusj poprowadzili mczyni: dr Marek Czajkowski (poli-tolog) i dr Rafa Ksy (ukrainoznawca). Szukano wyjanienia, dlaczego wik-szo wyborcw to kobiety, a jednak nie wybieraj do rzdu kobiet. Dyskusyjn teori, ktra wywoaa feministyczny bunt, wygosi dr Czajkowski: polityka jest wiatem mskim, wic potrzebuje mskiego prowadzenia. W odpowiedzi jedna z uczestniczek, dyplomatycznie i z humorem potwierdzia, e kobiety s zbyt mdre, by angaowa si w brud-n polityk.

Monika Toporowska

Sale konferencyjne rozbrzmiay gonymi dyskusjami, a te-maty, ktre podjto, zainteresoway nie tylko pe pikn. Niejednokrotnie wzbudziy kontrowersje, a do dziaania zachciy nawet tych najbardziej opornych.

Manko 5 (53) maj 2007

mczyzna, a wanie jako naukowiec.

13

Co na pmetku ...

25 kwietnia kada z lokalnych grup BEST-u przeprowadzia w swoim mie-cie eliminacje regionalne BEC. Brali w nich udzia przedstawiciele siedmiu prestiowych polskich uczelni: Akade-mii Grniczo-Hutniczej, Politechniki Krakowskiej, Uniwersytetu Jagiello-skiego, Politechniki lskiej, Politechni-ki Warszawskiej, Politechniki dzkiej, Politechniki Gdaskiej oraz Wojskowej Akademii Technicznej. Zmagania prak-tyczne poprzedzone zostay testem teo-retycznym, ktry stanowi pierwsz se-lekcj uczestnikw.

Fina!

Najlepsze druyny z caej Polski wyo-nione w trakcie eliminacji BEST En-gineering Competition spotkay si w Krakowie na oglnopolskim finale. 17 maja modzi inynierzy zmierzyli si z kolejnym nietypowym zadaniem. Pomocne w rozwizaniu zadania byy kreatywno i pomysowo uczestni-kw! Najlepszy zesp otrzyma atrak-cyjne nagrody, ufundowane m.in. przez sponsora gwnego konkursu firm Vattenfall, oraz zaprezentowa si 18 maja na Rynku Gwnym w trakcie Fe-stiwalu Nauki, w ramach ktrego od-

bywa si BEC. Patronat honorowy nad konkursem objli m.in. JM Rektor Aka-demii Grniczo-Hutniczej prof. dr hab. in. Antoni Tajdu oraz Prezydent Mia-sta Krakowa Jacek Majchrowski. Spon-sorami BEST Engineering Competition bya firma Vattenfall (sponsor gwny) oraz firmy Alstom Powers i Tebodin. Impreza miaa charakter otwarty.Wicej aktualnych informacji o BEST i BEC znale mona na oficjalnej stro-nie konkursu inynierskiego:

www.BEC.BEST.org.pl.

Antropologia w ruchu

Z chwil, gdy antropologia gabinetowa odesza do lamusa, a drogi uczonych spltay si w sie wymiany myli i dowiadcze, pojawia si potrzeba ukierunkowania ich szlakw. Moving Anthropology Student Network (MASN) jest wanie urzeczywistnieniem takiej formy kontak-tu. Wiedz o tym uczestnicy III Midzynarodowej Konferencji MASN, ktra odbya si w opusznej w dniach 1822 kwietnia 2007 r.

Teraz Polska! Tegoroczna konferencja MASN zo-staa zorganizowana dziki wsplnym wysikom studentw Uniwersytetu Ja-gielloskiego i Warszawskiego. Wzio w niej udzia prawie 70 uczestnikw z 13 krajw Europy. Niespodziank stanowili studenci amerykascy oraz azjatyccy, ktrzy dziki stypendiom naukowym wczyli si czynnie w sie kontaktw, tworzon przez sympaty-kw nauk spoecznych. W ten sposb europejska platforma wymiany my-li przybraa charakter midzykonty-nentalny.

Antropolog w dziaaniu Temat konferencji - Acting upon reality - da uczestnikom szerokie pole do interpretacji zagadnie spo-ecznych, co okazao si jedn z naj-mocniejszych stron prezentacji, war-sztatw oraz dyskusji przy okrgym stole (roundtable discussion). W

trakcie trzech paneli zarwno autorzy, jak i uczestnicy, mogli podzieli si do-wiadczeniami z bada terenowych, dylematami etycznymi wynikajcymi z roli badacza oraz pogldami na temat multikulturalizmu i zwizkw antropo-logii ze sztuk. Jednak, jak na antropologw przy-stao, rozwaaniom teoretycznym towa-rzyszy take ywy kontakt z miejscow ludnoci, lokaln kuchni oraz ar-

chitektur gralsk. Uczestnicy konfe-rencji odkryli smakowe walory oscyp-ka i kiszonych ogrkw. Zachwycili si drewnian zabudow, pod dachem ktrej spotkali si z polsk gocinno-ci. Badania terenowe prowadziam w dalekiej Ugandzie, a rwnie dobrze mo-gam przyjecha do Polski, aby znale ciekawy temat badawczy. Polacy na-prawd mog pochwali si bogactwem i rnorodnoci kultury powiedziaa nam woska studentka D. Nambiar. Midzynarodowe spotkania w rnych miejscach Europy daj wic czonkom MASN nie tylko okazj tu-rystycznego ogldu obcych krajw, ale przede wszystkim moliwo wczu-cia si w rytm, w ktrym upywa ycie

ich mieszkacw. Gocie wszystkich konferencji MASN wyjedajc, za-bieraj ze sob peniejszy i bogatszy obraz danego pastwa. Organizatorzy za otrzymuj szans spojrzenia na to, co ich otacza, w odmienny, pozbawio-ny utrwalonych przekona, sposb. Wszyscy czonkowie sieci zyskuj no-wy obraz siebie w oczach innych oraz w swoich wasnych.

Ewelina LasotaKarolina Komorowska

25 kwietnia na piciu najwikszych uczelniach technicznych w Polsce odbyy si eliminacje do BEST Engineering Competition oglnopol-skiego projektu realizowanego przez BEST.

Studencki Krakw

BEST Engineering Competition zmaga modych inynierw cig dalszy!

Manko 5 (53) maj 2007

PATRON MEDIA

LNY

PATRON MEDIA

LNY

14

Wolontariat opacalna inwestycjaOrganizacje pozarzdowe: organizuj wakacje dla dzieci, prowadz badania naukowe, chroni przyrod i prawa zwierzt, buduj wodocigi, tworz teatry i wystawiaj spektakle, pomagaj najuboszym, zrzeszaj hobbystw, walcz o prawa czowieka, organizuj zajcia sportowe i angauj si we wszystkie inne dziaa-nia, ktre ludzie podejmuj, aby zmieni swoje ycie na lepsze. Dziaaj w twoim miecie, na uniwersytecie, w miejscu pracy. Moesz je wesprze swoj prac i zosta wolontariuszk lub wolontariuszem!

Spoecznie

Co to jest wolontariat? Wolontariat to dobrowolna, wia-doma i bezpatna dziaalno na rzecz innych, wykraczajca poza wizi ko-leesko-rodzinne (wg Centrum Wo-lontariatu). Wolontariuszem jest kada osoba fizyczna, ktra dobrowolnie i bez wynagrodzenia wykonuje wiadcze-nia na rzecz uprawnionych organizacji i instytucji, na zasadach okrelonych w ustawie o dziaalnoci poytku publicz-nego i o wolontariacie. Wolontariusze mog pracowa w instytucjach publicz-nych i jednostkach im podlegych oraz w organizacjach pozarzdowych. Wedug bada Stowarzyszenia Klon/Jawor w 2006 r. 21,9% (ok. 6,6 milionw) dorosych Polakw powi-cio czas na bezpatn prac na rzecz innych. Najwicej wolontariuszy jest wrd osb z wyszym wyksztaceniem. Najczciej w wolontariat angaoway si osoby mode (studenci i uczniowie), a zdecydowanie najrzadziej osoby po-wyej 55 roku ycia [1]. W 2006 r. 40% organizacji pozarz-dowych zadeklarowao, e ich dziaania wspieraj wolontariusze. 29% organiza-cji miao w ostatnim roku wolontariu-szy, ktrzy an-gaowali si w prac organizacji przynajmniej raz w miesicu [2].

Kto moe by wolontariusz-k lub wolon-

tariuszem? W o l o n t a-riuszem lub wolontariuszk moe by kady: bez wzgldu na wiek (18 lat jest wymagane w szpitalach i placwkach opiekuczo-wychowawczych), wy-ksztacenie, status materialny, umiejt-noci itp. Jest to sposb na to, aby po-mc potrzebujcym lub zaangaowa si w spoecznie wan spraw. Jednak kady musi znale dla siebie takie za-

jcie, ktre da mu satysfakcj wolon-tariat nie moe wiza si z przymusem i niechci, wtedy traci sens.

Co robi wolontariusze? Sposobw na wolontariat, w tym ten studencki, jest wiele. Studenci pra-wa mog udziela porad prawnych po-trzebujcym, studiujcy pedagogik pomaga dzieciom, a osoby z technicz-nym wyksztaceniem zakada strony internetowe czy bazy danych dla orga-nizacji. Ci, ktrzy lubi przygod, mog wyjecha za granic, aby odnawia sta-re miasteczka lub uczy dzieci jzykw obcych. Mona rwnie organizowa konferencje i wyjazdy naukowe. Ustawa o dziaalnoci poytku publicznego i o wolontariacie okrela prawa i obowizki wolontariuszy oraz organizacji i instytucji, korzystajcych z ich wiadcze: nie praca: to, co robi wolontariusz nie jest wedle prawa stosunkiem pracy, tyl-ko stosunkiem cywilnoprawnym, dlate-go w Ustawie jest mowa o wiadczeniu wolontariusza, a nie o pracy; porozumienie: wolontariusz, ktry wsppracuje z organizacj duej ni

30 dni, zawiera z ni pisemne porozumie-nie i jest objty ubez-pieczeniem od na-stpstw nieszczli-wych wypadkw; moliwo ubez-pieczenia: w sytua-cji, kiedy wolonta-riusz nie ma prawa do ubezpieczenia zdro-

wotnego, organizacja moe (ale nie mu-si) opaci mu skadk; moliwo patnych delegacji i diet: organizacja moe pokrywa koszty de-legacji subowych i diet, jednak wo-lontariusz moe na pimie zwolni organizacj z caoci lub czci tych wiadcze; moliwo ponoszenia kosztw i opa-

cenia szkole: organizacja moe pokry-wa koszty zwizane z wykonywaniem wiadczenia (np. szkolenia) [3].

Jakie korzyci pyn z wolontariatu?

Wolontariat to szansa na zdobycie nowych umiejtnoci, poznanie ludzi i wiata, sposb na samotno w nowym miecie, twrcze przetrwanie okresu studiw. Dziaalno wolontariacka pozwala oderwa si od codziennych obowizkw lub przygotowa si do przyszej pracy. To rwnie dzielenie si swoj wiedz i rozwijanie pasji. Umie-jtnoci zdobyte w czasie wolontariatu (np. w organizacji konferencji, prowa-dzeniu biura czy opracowania progra-mw edukacyjnych) procentuj przy poszukiwaniu pracy. Przede wszystkim jednak wolontariat ksztatuje wrali-wo na potrzeby drugiego czowieka, otwiera oczy na to, co dzieje si dooko-a. Wolontariat to nie tylko dziaa-nie, ale te postawa. Wolontariusze s bardziej otwarci i skonni do brania spraw we wasne rce uwaa Marta Gumkowska ze Stowarzyszenia Klon/Jawor. Z bada wynika, e Polacy za-angaowani w wolontariat czciej ni pozostali zgadzaj si z opini, e zwy-kli obywatele, dziaajc wsplnie, mog rozwiza problemy swojego rodowi-ska, osiedla, wsi lub miasta.

Zainwestuj... Aby zosta wolontariuszem wystar-czy odwiedzi najblisz szko, szpital, orodek pomocy spoecznej, poszuka organizacji dziaajcej na uczelni, po-pyta znajomych. Oferty wolontariatu znajduj si midzy innymi na portalu organizacji pozarzdowych www.ngo.pl. W dziale ogosze mona przeszu-ka oferty organizacji, ktre poszuku-j wolontariuszy, lub samemu doda anons.

Manko 5 (53) maj 2007

PARTNER DZIAU

Zygmunt Wjcik Wiemy ju, e otrzyma Pani Medal Brata Alberta podczas Albertiany w Teatrze So-wackiego, kapitua uhonorowaa Pani za organizacj i prowadze-nie koncertw dla niepenospraw-nych. Lidia Jazgar To dla mnie niespodzianka i wspa-niay zaszczyt. To naprawd pikna nagroda, w dodatku otrzymuj j za robienie te-go, co kocham. Ja naprawd mam problem, eby sko-czy dzie pracy. Koncerty, spotkania z wieloma wspa-niaymi, mniej lub bardziej sprawnymi, ludmi, sp-dzanie z nimi wit, wspl-ne przedsiwzicia i do te-go zostaj nagrodzona za t moj pasj. Grono laure-atw jest znamienite, znam wielu, wie-lu z nich, choby moja koleanka An-na Dymna jest rwnie laureatk. Ona mwi, e to wiele zmienio w jej yciu, zobaczymy jak to bdzie u mnie.

Zanim odbierze Pani Medal, zd-ycie razem z Ann Dymn popro-wadzi przegld teatrw dzieci niepenosprawnych. Tak, na Duej Scenie Teatru Sowa-ckiego odbdzie si VII Oglnopolski Festiwal Twrczoci Teatralno-Muzycz-nej Osb Niepenosprawnych. Pomy-sodawczyni tych festiwali jest Ania

Dymna, zawsze panuje tam wspaniaa atmosfera, a ja w tym roku pojawi si jeszcze w trzeciej roli, na koniec mam co zapiewa.

Z problemami niepenospraw-nych spotyka si Pani codziennie. Czy Lidia Jazgar ma jakie niesyg-nalizowane dotd pomysy mo-gce pomc ludziom nie cakiem sprawnym? Choby jakie rozwi-zania instytucjonalne, ktre nie s zauwaane, poniewa ludzie po-dejmujcy decyzje nie orientuj si w realiach.

Do niedawna martwi-am si za wszystkie woj-ny, teraz ju wiem, e naj-waniejsze to rozgldn si dookoa, wrd najbli-szych szeroko rozumia-nych. Rozmowa czy sowo naprawd wiele mog. Nie mam zamiaru zastana-wia si, czy pastwo robi to, co do niego naley, nie chc si wymdrza. Gdy-bym miaa jaki wietny pomys, to bym dzwonia, gdzie trzeba, ale nie mam na razie. Skdind syszy

si czasem, e rodki w skarbcu s, ale le lokowane. Jaka jest prawda - nie wiem. Chciaabym jednak, eby ludzie idcy do polityki mieli dobre pomysy. Ja jestem przyzwyczajona sama zdo-bywa rodki na moje marzenia, nigdy nie oczekuj, e kto mi co da. Tak na-prawd kady potrzebuje po pierwsze mioci, potem chleba i pracy, bo nikt nie chce jamuny. Jak niewiele trzeba czasem, by zmieni czyje ycie poka-za niedawno przypadek obonie cho-rego chopca. Nie rusza si, obsuguje komputer, trzymajc owek w ustach. Ten chopiec na swojej stronie inter-

netowej wystosowa apel o legalizacj eutanazji. Ania Dymna pojechaa do niego, ale nie eby drani go przeko-nywaniem, e ycie jest pikne. Ona na wstpie zaoferowaa mu prac. I prze-sta apelowa.

Obok innych zaj jest Pani rw-nie dyrektorem artystycznym projektu Nowa Huta. Dlaczego Nie ?!. To cykl koncertw organizowanych w rnych miejscach Huty, fantastycz-na atmosfera podczas odkrywania Hu-ty na nowo. Dla mnie Krakw jest jeden, zmieniamy stereotyp tego miejsca, ste-reotyp, bo przecie najwicej napadw jest w centrum Krakowa, jak wynika ze statystyk. Czy problem Nowej Huty na-prawd istnieje? Nie jestem przekona-na, w kadym razie my robimy swoje. Takiej muzyki jeszcze tam nie byo, tu-my ludzi uczestnicz w tych koncertach. I czasem dziej si rzeczy prawie ma-giczne, jak podczas koncertu w Dworku Matejki, kiedy ulewa ustaa na chwil przed wystpem Stanisawa Sojki, a po runa znowu. Nie wiem czy udaoby si przeprowadzi koncert.

Czyli publiczno w Nowej Hucie niczym nie rni si od innych? Nie przygldaam si dokadnie, ale jaki czas temu kto inny organizowa koncert na Placu Centralnym i nagle od-cio prd. Okazao si, e kto siekier przeci kabel od elektrowni znajduj-cy si w supie. My mamy swoje agre-gaty. Ja zawsze prosz mojego Anioa Stra o opiek, eby chroni mnie od znalezienia si w niewaciwym czasie i miejscu. A prosz mi wierzy, bywaam w sytuacjach, ktre niekoniecznie mu-siay skoczy si szczliwie.

Medal im. w. Brata Alber-ta zosta ustanowiony w 1997 r. Przyznawany jest za niesienie po-mocy osobom niepenosprawnym. Jego laureatami s m.in. ks. kardy-na Franciszek Macharski, ks. kar-dyna Stanisaw Dziwisz, premier Jerzy Buzek, prof. Andrzej Zoll, Anna Dymna, Robert Korzeniow-ski i Otylia Jdrzejczak. W tym roku Medale w. Brata Alberta otrzymali: Lidia Jazgar, Marek Kamiski, Zbigniew Koby-ecki Festiwal Albertiana organizuj wsplnie Fundacja Anny Dymnej Mimo Wszystko oraz Fundacja im. Brata Alberta.

Chroni mnie mj anio str Lidia Jazgar, wokalist-ka, konferansjer i autorka niekonwencjonalnych pro-jektw artystycznych. Tego-roczna laureatka Medalu im. witego Brata Alberta, z na-mi rozmawiaa w przeddzie Albertiany 2007.

SpoecznieManko 5 (53) maj 2007 15

Wolontariat jest inwestycj we was-ny rozwj, ale jest take dziaaniem na rzecz innych. Z jednej strony pozwala zdoby nowe umiejtnoci, przyjaci, dowiadczenie. Z drugiej natomiast, umoliwia zmian otaczajcego wiata na lepszy. I wanie dlatego warto po-wici troch czasu zainwestowany w wolontariat z pewnoci si zwrci, a co najwaniejsze, nie tylko nam.

Izabela Dembickaportal www.ngo.pl

[1] Dane pochodz z badania przygotowanego

przez Stowarzyszenie Klon/Jawor i Stowarzyszenie

Centrum Wolontariatu, zrealizowanego przez rm

SMG/KRC A Millward Brown Company. Badanie

wykonano w dniach 1721 listopada 2005 r. na

losowej, reprezentatywnej prbie 1007 dorosych

Polakw.

[2] Dane pochodz z badania Kondycja sektora

organizacji pozarzdowych w Polsce 2006,

przeprowadzonego przez CBOS na zlecenie

Stowarzyszenia Klon/Jawor w 2006 r.

[3] Za Elementarz III sektora, Stowarzyszenie Klon/

Jawor, Warszawa 2005

16

Nie mwi rzeczy cakiem niezna-nych. Ale jak to robi! O miosierdziu wobec bliniego swego tworz elaboraty. A On mwi Teciowa te czowiek. Kursy przedmaeskie... Czsto dosowna interpretacja Biblii, prosta-ckie rady dawane przyszym onom. A Ksidz pisze: eby mie na wiecie jednego jedynego czowieka, ktry ci caego zaakceptuje i zawsze bdzie przy tobie, ktry nigdy nie uwierzy w twoj klsk. Pocieszaj zgromadzonych na po-grzebie, znieruchomiaych w blu lu-dzi: Bg tak chcia, w niebie mu/jej le-piej; bior pienidze za kad posug przy zmarym. A Ksidz mwi: zasy-piaj wtulony w Boga/ bdzie ci atwiej umiera/ Ju wszystko jest niewane, wany jest tylko On, ktry czeka na cie-bie. Spotkasz wszystkich, ktrych ko-chasz. I wszystko, co byo najpikniej-sze w twoim yciu. Mwi, e grozi nam pieko, a w najlepszym razie czyciec. Tropi zo w imi Boga, pytaj o najintymniejsze sprawy. A Ksidz pisze: Trzeba oswoi sobie czyciec, / gdzie czowiek tskni za Bogiem. A On wierzy, e na ko-

cu zbawieni bd szatani. Bo to te stworzenia Boe. W i k s z o krzyczy o spra-wiedliwej odpa-cie za zo. A Ksidz przywouje obraz jawnogrzesznicy u Jego stp. P r z y k r a w a-j innych ludzi na swoj miar. Kto nie z nami, ten przeciwko nam. Choby mierny, bierny, ale wier-ny. A Ksidz m-wi: Uszanuj wol-

no kadego czowieka. Uratuj jego godno. Nawet gdy nie ma racji, gdy bdzi. / Tylko w penej wolnoci mo-e czowiek suy Bogu i ludziom. Bo odrzucisz ich i ich , a pj-dziesz zawsze za tym, kto ci obroni, zaprosi do stou, jak On to robi. Proponuj gotowy model ycia: Bdzie ci dobrze, tylko si nie anga-uj. Nie bd naiwny. A Ksidz otwie-ra na ocie drzwi stchego wizienia nieustannej ostronoci, cwaniactwa, wygodnictwa, eby wezwa grzecznych chopczykw i ulizane dziewczynki do zastawienia wszystkiego w imi wol-noci. Bo Przedzia nastpi pomidzy tymi, ktrzy suyli Czemu, Komu, a pomidzy tymi, ktrzy suyli sobie niezalenie od tego, w jakich bogw ludzie wierzyli. Wci spotka si mona z opini, e chrzecijastwo jest religi przegra-nych i smutnych. A On mwi: My mu-simy ju teraz by troch wniebowzi-ci, na twoim niebie musi wieci so-ce. wiadomo, e nie ma przegrane-go ycia dopki yjesz. Bo jest si czego ba. Swojego wy-godnictwa. Obojtnoci. Bylejakoci.

Przecie nie wiemy, ile talentw do-stalimy, ktremy zmarnowali, a kt-re pomnoyli. A Ksidz pisze: Nie za-saniaj si swoj maoci, baaganiar-stwem, lenistwem, brakiem inteligencji. Masz do siy, aby stan na wysoko-ci zadania. / Daje ci j Ten, ktry da od ciebie wielkoci. Jak pogodzi tsknot do wielko-ci z gorzk wiadomoci tego, kim si jest naprawd? Nikt o tym nie mwi, a jeli ju, to przytacza jakie kuriozalne recepty nie do zrealizowania. A Ksidz przywouje Gaczyskiego: Nie mo-g. Zrozum. Jestem may/ urzdnik w wielkim biurze wiata,/ a Ty by chcia, ebym ja lata/ i wiar m przenosi skay. // Posad przecie mam w tej fir-mie/ kamstwa, elaza i papieru./ Kie-dy j strac, kto mnie przyjmie? / Kto mi da je? Serafin? Cherub? Bo nie chodzi o recepty. Nie ma recept. Jest tylko wiato, gdzie na drodze przed kadym z nas.

Kto tak jak Ksidz Maliski yje dla innych kadego dnia; roz-mawia zawsze, nie baczc, e mo-e si ubrudzi? Kto myli o in-nych raczej ni o sobie, o tych, co przychodz poranieni, nieraz za-raeni zem eby uwierzyli, e nie wszystko stracone? A jednak smutno, e za odwa-g, otwarto i dobro paci si dzi zabjstwem na mietniku. Co nam wtedy zostanie z chrze-cijastwa? Zadowolenie nieska-zitelnych z uchronienia jedynego talentu, czysto grobw pobie-lanych, faryzejskie samozadowo-lenie, emy si nie dali dotkn przez grzesznikw? Nie dziwmy si tylko, e do nas nikt nie przy-chodzi. Bo przecie jedynym kry-terium wartoci czowieka s so-wa: przyjlicie mnie nie pyta-jc, kim jestem i czy zasuyem! ...to wszystko? Tak. Ale to najtrud-niej.

*** Nie zgadzamy si na oszczerstwa rzucane pod adresem Ksidza Mali-skiego. Dlatego powstaa strona www.mm-veto.pl, ktra zawiera nasz sprze-ciw wobec oskare i wiadectwo Jego obecnoci w yciu wielu ludzi, ktrzy pisz do nas. Zapraszamy!

Renata Jarosz, Ewa Pietrusza

eby bySpoecznie

Jak opowiedzie o kilkudziesiciu latach obecnoci Ksidza Maliskiego w yciu tylu ludzi? Gdyby skupi si na tym, co najwaniejsze, trzeba by podkreli prostot i otwarto Ksidza. To, co robi od tylu lat, jest rewolucj. Z niespotykan wraliwoci mwi o Bogu i ludziach. Nieraz wstrzsa; nie-kiedy budzi sprzeciw, a najczciej wzrusza odkryciem, e jest si w domu, e dotychczas nikt tak nie mwi.

Manko 5 (53) maj 2007

18 Etyka w biznesie

Tomasz DyrdaMeneder w Dziale Usug

Dochodzeniowych Ernst & Young Business Advisory

PARTNER DZIAU

aden film sensacyjny nie mo-e obej si bez sceny przesuchania. Widzimy w niej zazwyczaj dwch po-licjantw i podejrzanego o popenienie jakiego przestpstwa. Jeden z poli-cjantw jest przyjazny i pomocny, sta-ra si znale zrozumienie dla tego, co mwi przesuchiwany. Drugi policjant wykazuje zniecierpliwienie, oskara go o kamstwa, podwaa jego sowa. To psychologiczna gra w dobrego i zego policjanta, ktra ma skoni podejrza-nego do wyjawienia informacji. Wydawaoby si, e taki podzia rl jest daleki od tego, co dzieje si w wiecie biznesu. A jednak znajdujemy w firmach analogie do opisanej powy-ej sceny. Dwa dziay w firmach, odpo-wiedzialne za zapobieganie oraz wy-krywanie nieprawidowoci i naduy, zwane zazwyczaj Dziaem audytu we-wntrznego oraz Dziaem kontroli wewntrznej, peni wanie rol poli-cjantw. Przy czym rola dobrego poli-cjanta przypada audytowi wewntrzne-mu a zego - kontroli wewntrznej. Skd wynika taki podzia zakresu obowizkw, kompetencji i odpowie-dzialnoci pomidzy te dwa dziay oraz jak postrzegaj ich rol i istotno za-rzdy oraz pracownicy firm? Zgodnie z badaniami [1] Ernst & Young to wa-nie te dziay peni kluczow rol w ob-szarze walki z nieprawidowociami i naduyciami i s jednym z najbardziej skutecznych narzdzi w prewencji i wy-

krywaniu naduy. Oczywicie pojawia si pytanie, jak to si ma do roli dobre-go i zego policjanta?

Funkcje audytu wewntrznego i kontroli wewntrznej s rozdzielane, poniewa inne s narzdzia ktrymi posuguj si powysze dziay w wyko-nywaniu swoich zada. Audyt wewntrzny peni rol wewntrznego doradcy (dobrego poli-cjanta). Dziaa w oparciu o analiz ry-zyk w ramach procesw zachodzcych w firmie, pomaga w identyfikacji ewen-tualnych saboci procesw i procedur oraz wspiera wdraanie dziaa na-prawczych. Dziaania w jednostkach pod-legajcych audy-towi s prowadzo-ne na podstawie planu audytw sporzdzanego i zatwierdzanego z wyprzedzeniem. Jednostki ob-jte audytem s o tym wczeniej po-wiadamiane, znaj jego zakres i maj czas na zebranie i przygotowanie od-powiedniej dokumentacji. Po zako-czeniu audytu osoby kierujce danymi jednostkami otrzymuj raport, zawiera-jcy opis przeprowadzonych prac, ich zakres, zidentyfikowane saboci oraz rekomendowane dziaania. Kontrola wewntrzna wkra-cza zwykle tam, gdzie kocz si obo-wizki audytu wewntrznego, ponie-wa najlepsze kontrole mona obej, jeeli pracownicy postpuj z tak in-tencj. Kontrola wewntrzna prowadzi dziaania dorane, ukierunkowane na

zbadanie i okrelenie skali nieprawid-owoci oraz ewentualne przerwanie tego procederu, jeeli jeszcze trwa. Za-daniem kontroli wewntrznej moe by przeprowadzenie wywiadw z osobami podejrzanymi o popenienie naduy, zebranie i zabezpieczenie materiau dowodowego, przeszukanie pomiesz-cze lub zatrzymanie osb zapanych w trakcie popeniana przestpstwa. Ze-brane przez kontrol wewntrzn ma-teriay i dowody mog by podstaw do podjcia wobec pracownikw sankcji dyscyplinarnych bd zoenia do pro-kuratury zawiadomienia o podejrzeniu popenienia przestpstwa.

Cele audy-tu wewntrznego i kontroli wewntrz-nej s zbiene ograniczy zja-wisko naduy w organizacji po-przez odpowiednie wzmocnienie funk-cji prewencyjnych, wykrywanie nie-prawidowoci oraz

skuteczn walk z nimi. Rozdzielenie tych funkcji wynika z faktu, e pracow-nicy, ktrzy widz niedocignicia lub saboci w procesach biznesowych, mog czu opr przed ich ujawnieniem i otwartym przedyskutowaniem swoich wtpliwoci z osobami, ktre w innych okolicznociach doprowadziy do pod-jcia sankcji dyscyplinarnych bd kar-nych wobec innych pracownikw.

Nie przekonamy pracownika, e ci sami ludzie, ktrzy tydzie wczeniej przyczynili si do aresztowania jego siedmiu kolegw, zarekwirowali ich subowe komputery oraz zabrali ca doku-mentacj z szafek, teraz prbuj mu pomc w usuniciu poten-cjalnych saboci w procedurach kontrolnych. Dlatego koniecz-ne byo rozdzielenie funkcji audytu wewntrznego i kontroli we-wntrznej.

Dobry i zy policjant

[1] IX wiatowe badanie naduy gos-podarczych Ryzyko naduy gospo-darczych na rynkach wschodzcych, 2006, Ernst & Young

Manko 5 (53) maj 2007

Cele audytu wewntrz-nego i kontroli wewntrz-nej s zbiene ograni-czy zjawisko naduy w organizacji poprzez od-powiednie wzmocnienie funkcji prewencyjnych, wykrywanie nieprawido-woci oraz skuteczn wal-k z nimi.

19Dodatek specjalnyManko 5 (53) maj 2007

STUDENT INWESTUJE

Szkoa Giedowa zaprasza

To z myl o nich Gieda od lat roz-wija dziaalno edukacyjn, proponu-jc rnorodne formy zgbiania taj-nikw inwestowania jedn z nich s kursy Szkoy Giedowej.

Szkoy Giedowe przystpne kursy

dla pocztkujcych inwestorw

Kady potencjalny inwestor moe nauczy si giedy na wykadach Szko-y Giedowej kursach dla pocztkuj-cych inwestorw organizowanych przez Gied we wsppracy z kilkunastoma orodkami akademickimi na terenie ca-ej Polski. Szkoa Giedowa funkcjonuje ju kilka lat i cieszy si rosnc popu-larnoci. Naley podkreli, e jej atu-tem jest dostpno, wysoki standard wykadw i materiaw do nauki we wszystkich orodkach na terenie caej Polski, ale take moliwo bezpored-niego kontaktu i nauczenia si od do-wiadczonych wykadowcw. Wykady Szkoy Giedowej prowadz specjalici rynku finansowego, wykadowcy wy-szych uczelni oraz pracownicy Giedy i biur maklerskich. Spotkania odbywaj si zwykle w czasie jednego weekendu. Uczestnicy kursw otrzymuj komplet materiaw edukacyjnych podrcz-niki i wydawnictwa giedowe, a na za-koczenie zaj certyfikat ukoczenia kursu Szkoy Giedowej. Koszt kursu wynosi 250 z.

Program Szkoy Giedowej zosta przygotowany przez polskich specjali-stw rynku kapitaowego na podstawie programu szkoy L`ecole de la Bour-se prowadzonej przez gied w Pary-u. Program realizowany jest w posta-ci piciu wykadw i obejmuje cznie 14 godzin nauki. Na wykadach su-chacze dowiaduj si m.in. o roli, jak odgrywaj rynki finansowe, o notowa-nych na giedzie instrumentach finan-sowych i wynikajcych z nich prawach dla inwestorw, sposobach zarzdza-nia portfelem papierw wartociowych i in. Szczegowo omawiana jest take organizacja polskiego rynku kapitao-wego, w tym giedy jako podstawowego elementu tego rynku. Prezentowane s czynniki ekonomiczne majce wpyw na gied, ze szczeglnym uwzgld-nieniem wpywu gospodarki krajowej i midzynarodowej. Okazj do zdobycia wielu wanych informacji s wykady powicone wyborowi i ocenie spek, korzystaniu z informacji finansowych

oraz zasadom zarzdzania portfelem papierw wartociowych. Szkoa Giedowa stale si rozwija, przybywa orodkw zainteresowanych organizacj kursu i poszerza si jego za-kres tematyczny. W 2005 roku zainau-gurowano nowy zaawansowany kurs Szkoy Giedowej INSTRUMENTY POCHODNE. Jest to 6-godzinny kurs inwestowania na rynku instrumentw pochodnych. Zaawansowany poziom adresowany jest do absolwentw kur-su podstawowego lub do tych, ktrzy ju znaj tajniki inwestowania na ryn-ku kasowym. Rynek pochodnych, a zwaszcza kontrakty terminowe i opcje dynamicznie si rozwijaj, std rw-nie rosnce zainteresowanie poten-cjalnych inwestorw. Kurs o pochod-nych kosztuje 200 z.

Wicej informacji:www.szkolagieldowa.pl

Koniunktura giedowa oraz oferty publiczne spek wzbudzaj zainteresowanie inwestowaniem na giedzie nie tylko tych, ktrzy od lat inwestuj na rynku kapitao-wym, ale take nowicjuszy. Tak nie byo ju dawno. Liczba nowych spek ronie, a wraz z ni szansa na jeszcze wik-sz aktywno inwestorw indywidualnych.

Szkoa Giedowa zaprasza

Wybrane orodki akademickie prowadzce kursy Szkoy Giedowej

(Polska Poudniowa):

Wysza Szkoa Bankowoci i Finansw w Bielsku-Biaej

Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego w Katowicach

Katedra Finansw

Akademia Ekonomiczna w Krakowie

Wysza Szkoa Informatyki i Zarzdzania z siedzib w Rzeszowie

Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocawiu

20 Dodatek specjalny

Inwestowanie na rynku kapita-owym jest dogodn form akumu-lacji kapitau, nie wymaga duych pienidzy ani, wbrew pozorom, specjalistycznej wiedzy, a w du-gim horyzoncie czasowym daje bezkonkurencyjne stopy zwrotu. Klasyczne podejcie do inwestowa-nia to tzw. inwestowanie aktywne, po-legajce albo na wyszukiwaniu spek niedowartociowanych (analiza fun-damentalna) albo na przewidywaniu koniunktury gospodarczej i giedowej (wyczucie rynku) albo na zaoeniu do-tyczcym regularnoci i wzorcw za-wartych w informacji cenowej (analiza techniczna) albo wresz-cie na dywersyfikacji w oparciu o zaoenia analizy portfelowej. Wszystkie te podejcia wymagaj wiedzy i dowiadczenia, co zresz-t nie gwarantuje (jak wskazu-j badania) statystycznie istotnie wikszych stp zwrotu ponad te, ktre wynikaj z poziomu ryzyka inwestycyjnego. Celem artykuu jest scharakteryzowanie i zapro-ponowanie innego jeszcze podej-cia do inwestowania, nie wyma-gajcego zaawansowanej wiedzy, a dajcego wyniki nie gorsze, ni wymienione wczeniej metody, mianowicie, tzw. pasywnego zarzdza-nia indeksowego.

Odrobina historii na pocztek ...

Prby odpowiedzi na pytanie o ele-menty determinujce stopy zwrotu z inwestycji podejmowane byy przez po-kolenia inwestorw i teoretykw. Jedni prbowali formuowa zasady inwesto-wania, opierajc si na obserwacji cen historycznych, dajc narodziny tzw. analizie technicznej. Najsynniejszym przykadem w tym nurcie byy teorie cykli giedowych opublikowane przez Charlsa Dowa w latach 1899 1902, rozwijane potem przez jego uczniw pod nazw Teorii Dowa w latach 20. i 30. XX wieku. Innym podejciem by-o tzw. podejcie fundamentalne, po-legajce na prbie zobiektywizowania wartoci akcji na podstawie aktualnych informacji finansowych, dotyczcych spki, czyli na obliczeniu tzw. warto-ci wewntrznej akcji (intristic value). Inwestorzy zdawali sobie spraw z ko-

niecznoci brania pod uwag w decy-zjach inwestycyjnych elementu ryzy-ka zwizanego z niepewnoci, a take znali koncepcj dywersyfikacji jako me-tod ochrony przed tym ryzykiem, jed-nak wiedza ich pocztkowo bya jedy-nie intuicyjna. Dopiero na pocztku lat 50. doktorant Uniwersytetu w Chicago Harry Markowitz poczy koncepcje wartoci wewntrznej z rozwijan burz-liwie w tym okresie teori oczekiwa, publikujc w 1952 roku synny artyku pt. Portfolio Selection. Zaproponowa w nim formalne ujcie koncepcji ryzyka portfela aktyww, a take zdefiniowa naczeln zasad optymalizacji portfe-

la, tj. zasad maksymalizacji oczekiwa-nego dochodu przy zadanym poziomie ryzyka, pocztkujc w ten sposb no-woczesn teori portfelow. Uprosz-czenie teorii Markowitza zaproponowa w 1961 roku William Sharpe, nazywa-jc w niej swoj teori modelem jed-nowskanikowym (single-index model). Gwnym, upraszczajcym zaoeniem modelu, byo powizanie zmian cen aktyww ze zmian jednego czynnika, oddziaywujcego w podobny sposb na wszystkie akcje, zwanego czynni-kiem rynkowym. Kamieniem milowym jednak w rozwoju teorii finansw byo zdefiniowanie oglnego modelu rw-nowagi rynku kapitaowego. Teori tak podali niezalenie od siebie Jack Trey-nor (1961), William Sharpe (1964), John Lintner (1965) oraz Jan Mossin (1966), a nazwana zostaa Modelem Wyceny Aktyww Kapitaowych (Ca-pital Asset Pricing Model lub CAPM). Model ten, bazujc na teorii racjonal-nych oczekiwa oraz teorii portfelowej Markowitza, definiuje optymalny zbir

portfeli inwestycyjnych w warunkach rwnowagi. Dziki swej prostocie, po-legajcej na zwizaniu wartoci ocze-kiwanej stopy zwrotu z pojedynczym czynnikiem ryzyka, model ten szybko zyska popularno i sta si w latach 70. powszechnie stosowanym przez praktykw modelem w podejmowa-nych przez nich decyzjach inwestycyj-nych. Inn, rozwaan od pocztku ist-nienia rynkw kapitaowych kwesti, jest problematyka przewidywalnoci stp zwrotu. Pomimo tego, i Alfred Cowles w latach 30. wskazywa ju na niemono przewidzenia przyszych stp zwrotu, to jednak w pierwszej po-owie XX wieku stosowano prawie wy-cznie aktywne strategie zarzdzania portfelem, tj. strategie bazujce albo na hipotezie cykli giedowych, albo oparte

na analizie fundamentalnej. Nie-maym zaskoczeniem okaza si w 1965 artyku Eugene Famy pt. The Behavior of The Stock Mar-ket Prices, w ktrym wykaza on, i ceny akcji podlegaj b-dzeniu losowemu, co uniemo-liwia systematyczne osiganie ponadprzecitnych stp zwrotu w wyniku korzystania ze strate-gii, opierajcych si jedynie na historycznych cenach walorw. Fama przedstawi w tym artyku-le szerzej tzw. koncepcj efek-tywnoci informacyjnej rynku (Efficient Market Hipothesis lub EIR), ktra w najbardziej ostrej

formie przewidywaa, i korzystanie z jakichkolwiek informacji, nawet pouf-nych, nie przyniesie stp zwrotu ponad przewidywane przez model rwnowagi. Koncepcje CAPM i EIR stay si w la-tach 70. fundamentem teorii rynku ka-pitaowego. Jednake pod koniec de-kady w zwizku z upowszechnieniem si skomputeryzowanych baz danych wskazano na przykady, dotyczce za-chowa stp zwrotu z akcji, ktre byy niezgodne z tez o cznej prawdziwo-ci modelu CAPM i hipotezy EIR. Jed-nym z bardziej znanych przykadw z tego okresu jest praca Basu (1977), w ktrej autor udokumentowa wiksz zdolno wskanika PE [1], ni wsp-czynnika beta z modelu CAPM, do objaniania stp zwrotu. Badania ta-kie kontynuowano przez ca dekad lat 80., a ich rezultatem byo odkrycie zdolnoci predykcyjnych innych jesz-cze wskanikw. Najczciej potwier-dzano zdolno objaniania stp zwro-tu przez kapitalizacj i wskanik PBV. Z uwagi na oczywist sprzeczno wykry-

Student inwestujeManko 5 (53) maj 2007

21Dodatek specjalny

wanych regularnoci z czn hipotez EIR i CAPM nazwano je anomaliami, czyli zjawiskami niewytumaczalnymi na bazie panujcego paradygmatu, na-dajc im konkretne nazwy w zalenoci od rodzaju regularnoci np. efekt kapi-talizacji, efekt PE itp. Pasywne zarzdzanie indeksowe

w oparciu o anomalie stp zwrotu jako technika inwestycyjna

I tutaj dochodzimy do istoty pro-ponowanych strategii inwestycyjnych. Okazuje si bowiem, i stosujc do proste metody, polegajce na repli-kacji (odtworzeniu) pewnych indek-sw (benchmarkw), mona osign ponadprzecitne stopy zwrotu, czyli efekt, o ktry z wielkim powiceniem (zwaszcza finansowym, co potem oczy-wicie jest przerzucane na inwestora) fundusze aktywnie zarzdzane prbu-j osign. Sprbujmy na przykadzie GPW w Warszawie odtworzy jedn z moliwych strategii pasywnych i przyj-rzyjmy si wynikom, jakie mona byo osign. Bdzie to strategia oparta na wskaniku PE (Cena/Zysk), interpre-towanym jako wzgldna cena, pacona za akcj firmy (tj. im niszy, ale dodat-ni, poziom wskanika w momencie za-kupu akcji, tym taniej jest ona kupowa-na). Startujemy w padzierniku 1997 roku. Sortujemy spki na pocztku te-go miesica w oparciu o publicznie do-stpne i znane wartoci wskanika PE dla nich. Odrzucamy spki z warto-ciami PE ujemnymi. Pozosta prb spek dzielimy na rwnoliczne port-

fele kwintylowe (kady portfel zawiera ilociowo 1/5 prby). Na kady dzie obliczamy indeksy portfeli. Na koniec kwartau (w sylwestra roku 1997) do-konujemy rewizji portfela znw sortu-jemy spki wedug wskanika PE, od-rzucamy ujemne, pozostae dzielimy na 5 rwnolicznych portfeli w ten spo-sb dokonalimy rewizji portfeli. W ten sposb postpujemy co kwarta przez 7 kolejnych lat a do koca wrzenia 2004. Spjrzmy na tabel ponisz by przyjrze si wynikom jakie osignli-my.

W badanym okresie indeks caego rynku dawa redni miesiczn stop zwrotu rwn 0,93% (11,2% w skali ro-ku), podczas gdy indeks spek o naj-niszym dodatnim wskaniku PE da stop trzyipkrotnie wysz, rwn 3,3% miesicznie (tj. okoo 39,6% rocz-nie). Ryzyko tego portfela (zarwno ca-kowite jak te systematyczne) byo co prawda najwiksze, lecz nie na tyle du-e, by objania tak wysok stop zwro-tu. Zauway tutaj naley dwa proste fakty: po pierwsze, w strategii tej opie-ralimy si wycznie na informacjach publicznie dostpnych (inaczej symu-lowanie strategii nie miaoby znacze-nia i sensu), po drugie, jest to technika inwestycyjna bardzo prosta, nie wy-maga ani analizy technicznej, ani fun-damentalnej, ani analiz makroekono-micznych, ani analizy portfelowej. No z drugiej powiedzie trzeba, i wymagaa wiedzy na temat anomalii stp zwrotu dokumentowanych na wiecie, a wic jakiej formy zainteresowana tematem. Oczywicie, fakt dokumentowania ano-malii na jakim rynku kapitaowym nie oznacza, i takie same zjawiska bd

miay miejsce na rynku kapitaowym w innym pastwie czy w innej sytua-cji geograficznej. Niemniej jednak pew-ne anomalie maj zadziwiajc persy-stencj niezalenie od kraju nale do nich m.in. efekt kapitalizacji oraz wa-nie efekt PE. Std do powane praw-dopodobiestwo, i efekty te nie zanik-n (cho ich skala moe si okresowo zmniejsza) w przyszoci. I na koniec uwaga generalna w tak modym wieku (Autor zakada, i czytelnikiem jest student) najlepiej jest (prawdopodobnie) inwestowa przede

wszystkim we wasn wiedz i umie-jtnoci i na to przeznacza nadwyki finansowe. Kiedy bdziecie Pastwo (oby jak najprdzej) w sytuacji osigni-cia stabilizacji finansowej i wtedy warto sobie przypomnie o takich technikach inwestowania, jak pasywne inwestowa-nie indeksowe. Oczywicie warto tak-e stosowa i uczy si poszczeglnych technik inwestowania wiedza jeszcze nigdy nikomu nie zaszkodzia (cho niektrzy powiadaj, i odrobina wie-dzy jest niebezpieczn rzecz...). Powo-dzenia!

dr Janusz arnowski, Katedra Rynku Kapitaowego AE w

Krakowie, efzarnow@cyf-kr.edu.pl

[1] Wskanik PE (price-earnings ratio lub CZ od cena/zysk) deniuje si jako iloraz ceny rynkowej akcji i wartoci zysku netto, przypadajcego na jedn akcj, lub te jako iloraz kapitalizacji spki (iloczyn ceny rynkowej akcji i liczby wyemitowanych akcji) i zysku netto.

Charakterystyka 1Niskie PE

2 3 4 5Wysokie PE

Charakterystykarednia miesiczna stopa zwrotu (dla WIG=0,93%)

3,3% 1,0% 0,5% 0,5% 0,9%

Odchylenie standardowe 11,1% 8,1% 8,4% 8,6% 9,2%

Stopa miesiczna / Odchy-lenie standardowe

29,4% 12,8% 5,7% 5,8% 9,8%

Beta portfela (stopy mie-siczne)

1,09 0,86 0,90 0,92 1,02

rednia warto poziomu wskanika PE w portfelu

7,2 11,4 19,9 27,7 174,9

rdo: obliczenia wasne na podstawie danych z WGPW

Manko 5 (53) maj 2007

22 Dodatek specjalny

Co to jest fundusz inwestycyjny?

Wedug ustawy z dnia 28 sierpnia 1997r. o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny to osoba praw-na, ktrej wycznym przedmiotem dziaalnoci jest lokowanie rodkw pieninych zebranych publicznie lub niepublicznie, w okrelone w ustawie papiery wartociowe i inne prawa ma-jtkowe (w zalenoci od typu fundu-szu, wiksza cz rodkw moe by inwestowana w akcje lub w papiery dune, czyli np. obligacje i bony skar-bowe). Cech wspln wszystkich fun-duszy jest fakt, e zarzdzane s one przez Towarzystwa Funduszy Inwesty-cyjnych (TFI), czyli wyspecjalizowane firmy menederskie zatrudniajce do-wiadczonych doradcw inwestycyj-nych.

Dla kogo s fundusze? Inwestorzy na rynku kapitaowym zazwyczaj napotykaj dwie bariery utrudniajce inwestowanie: brak spe-cjalistycznej wiedzy z zakresu rynkw finansowych oraz niedobr rodkw finansowych. W rezultacie niemoliwa staje si odpowiednia dywersyfikacja ryzyka, a w dalszej konsekwencji osi-ganie wysokich zyskw. Fundusze in-westycyjne redukuj ten problem do minimum. rodki pienine zgroma-dzone przez fundusz powierzane s specjalistom, ktrzy analizuj zmienia-jce si warunki gospodarcze oraz sy-tuacje poszczeglnych spek i na tej podstawie podejmuj decyzje, w co dokadnie dany fundusz zainwestuje zgromadzone przez siebie rodki. Pod-stawowym celem jest osiganie jak naj-wyszej stopy zwrotu.

Jaki fundusz wybra? Podejmujc decyzj o wyborze funduszu, naley zastanowi si nad dwoma kwestiami. Po pierwsze musi-my okreli, jaki poziom ryzyka jeste-my w stanie zaakceptowa (a tym sa-mym jakiego rzdu zyski bd dla nas satysfakcjonujce). Nastpnie naley okreli przedzia czasu, ktry moe-my przeznaczy na dan inwestycj. Ze wzgldu na te dwa kryteria fundusze moemy podzieli na: fundusze akcji (najbardziej ryzy-kowne) powierzony kapita inwestuj prawie wycznie w okrelony typ pa-pierw wartociowych, jakim s akcje przedsibiorstw, mog generowa wy-

sokie zyski podczas dobrej koniunktu-ry na giedzie, s przeznaczone dla in-westorw, ktrzy mog pozwoli sobie na dugoterminowy horyzont inwesty-cyjny. Przykadowa struktura portfela inwestycyjnego: 90% akcje + 10% de-pozyty. fundusze mieszane (zrwnowao-ne) ich nazwa bierze si std, i sta-nowi form przejciow pomidzy funduszami akcyjnymi i funduszami papierw wierzycielskich, s bezpiecz-niejsz form oszczdzania od fundu-szy akcyjnych. Przykadowa struktura portfela inwestycyjnego: 60% akcje + 40% obligacje. fundusze stabilnego wzrostu - w portfelach inwestycyjnych funduszy stabilnego wzrostu przewaaj papiery dune, takie jak obligacje i bony skar-bowe, akcje mog stanowi okoo 30% inwestycji. fundusze papierw dunych ten typ funduszy przeznaczony jest dla osb nie lubicych ponosi wyso-kiego ryzyka, fundusz lokuje pienidze w bezpiecznych papierach wartocio-wych, np. w rzdowych obligacjach i bonach skarbowych. fundusze rynku pieninego - typ funduszy umoliwia inwestorom dostp do instrumentw finansowych kupowanych zwykle przez duych in-westorw instytucjonalnych: np. bo-nw skarbowych czy certyfikatw de-pozytowych. Zyski tego typu inwestycji s cile zwizane ze stopami na rynku pieninym.

Gdzie naby udziay ? Najwygodniejsz form nabycia udziaw funduszy jest obecnie inter-

net. Wystarczy wej na stron danego TFI i wypeni wymagane formularze. Mona te skorzysta z punktw obsu-gi klienta TFI, ktre zazwyczaj znajduj si w placwkach bankowych i biurach maklerskich.

Tomasz Rupik

Akcji

Nazwa funduszu Zmiana (%) Zysk (z)

BPH FIO Akcji Dyn.

Spek

87,77 7 109,21 z

DWS FIO Top 25 Ma-

ych Spek

81,12 6 570,64 z

Zrwnowaone

Opera NGO 42,27 3 423,55 z

DWS FIO Zrwnowa-

ony

23,37 1 893,21 z

Stabilnego wzrostu

Fortis Stabilnego Wzro-

stu

23,16 1 912,25 z

AIG FIO Stabilnego

Wzrostu

19,71 1 596,75 z

Obligacji

Skarbiec Depozytowy 6,20 502,44 z

Arka Obligacji FIO 5,23 423,79 z

Pienine

Skarbiec-Gotwkowy 4,33 350,97 z

KBC Gamma 4,19 339,47 z

Manko 5 (53) maj 2007

rdo: Gazeta Pienidze, 10 maj 2007

Troch o funduszach inwestycyjnych

Dlaczego warto inwestowa w fundusze?

Stanowi prost i tani form oszczdzania

Dywersyfikuj ryzyko

Osigane zyski s wysze ni z lokat banko-

wych

S stosunkowo bezpieczn form inwestycji (np.

fundusze dune i pienine)

Moliwo wypacania rodkw bez utraty zy-

skw.

Fundusze zarzdzane s przez profesjonalistw

Zyski z najlepszych funduszy (ile zarobiby, inwestujc przed rokiem 10 tys. z w fundusze inwestycyjne?)

Bibliogra a: M. Bojaczyk Fundusze Inwestycyjne jako Uczestnicy Rynku Kapitaowego Gazeta Pienidze Wikipedia.org Money.pl

23Dodatek specjalny

Jedn z najbardziej popularnych form inwestowania s nieruchomoci. Wydaje si, e nie jest to rozwizanie na studenck kiesze. Wystarczy przyj-rze si cenie mieszka w Warszawie, Poznaniu czy Krakowie, by dosta za-wrotu gowy. Cena 700 tys. z za trzy-pokojowe mieszkanie staje si norm. Przegldajc katalogi biur nierucho-moci, czy te deweloperw, czsto na-potyka si astronomiczn kwot 10 tys. z za metr kwadratowy. To potrafi znie-chci nawet najbardziej optymistycz-nych studentw ekonomii. Oczywicie, tych, ktrzy myl o finansowaniu za-kupu ze swoich rodkw, przy ewentu-alnym wspudziale rodzicw lub zna-jomych. Inn kategori s modzi wa-ciciele nieruchomoci, ktre dostali od rodzicw. Jednak nie o nich tu mowa.

Inwestowa w nieruchomoci?

Wci jednak pozostaje pytanie: czy warto w ogle myle o nabyciu nieru-chomoci? Warto, ale musimy odrzu-ci standardowe mylenie o nierucho-moci przez pryzmat mieszkania. Za-

stanwmy si nad gruntami. O ile ku-pujc tradycyjne M4, znajdujemy si na kocu a-cucha inwestycyj-nego, pokrywajc de facto koszty za-kupu dziaki, ope-racji notarialnych, budowlanych, de-weloperskich itd., to kupujc dzia-k, sami stajemy si panami naszej inwestycji. Miesz-kania raczej nie odsprzedamy za wysz cen, bo kto si na to zdecyduje, skoro moe kupi u dewelopera za t sam kwot wanie ukoczone gniazdko. Mona oczywi-cie spodziewa si wzrostu cen nowo-budowanych blokw i spekulowa ce-nami, jednak kwota wejcia do gry jest nadal nieznonie wysoka. Pamitajmy, e musimy wyoy kilkaset tysicy zo-tych. Bez znaczenia, czy z wasnej kie-

szeni, czy te przy wspudziale insty-tucji finansujcych. Fakt pozostaje fak-tem.

Przy dziace mamy wiksze po-le dziaania i duo nisze stawki. Na pewno pojawi si gosy, e nie jest to prawda, bo ceny gruntw w miastach rwnie osigaj horrendalnie wyso-kie poziomy. Wyjdmy wic z miasta. A najlepiej przeniemy si w pobli-e mniejszego ni Warszawa, Krakw, Wrocaw, czy Pozna. Pojedmy do Rzeszowa.

Bo za kilka lat...

Mamy rok 2015. Rzeszw znajduje si na przeciciu dwch drg midzy-narodowych, autostrady A4, czcej Zachodni i Wschodni Europ, oraz trasy midzynarodowej S9, ktra ni-czym dawne szlaki handlowe uatwia transport z Poudnia na Pnoc Stare-go Kontynentu. Dziesi kilometrw od centrum miasta znajduje si lotnisko w Jasionce, posiadajce drugi co do du-goci w Polsce pas startowy. Dziki nie-mu moe tu wyldowa kady samolot. Okalajcy tereny lotniska Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny oraz Dolina Lotnicza, przecigaj najlep-szych specjalistw oraz kapita firm z caego wiata. Rozwija si polska wersja kalifornijskiej Doliny Krzemowej. Na poudniu Rzeszowa wznosz si ma-lownicze pagrki, z piknymi widoka-mi i nieskazitelnie czystym powietrzem. Cena gruntw idzie gwatownie w gr. Wrmy do roku 2007. W odlego-ci dziesiciu kilometrw na poudnie od miasta znajduj si dziaki budow-lane i rolne, czekajce na przekwalifi-kowanie w rejestrze. Waciciele ycz sobie od 1,5 do 4 tys. z za ar. Samo-

Studencie: inwestuj w grunty!

Inwestowa, czy nie inwestowa? To, jake hamletowskie pytanie, zadaje sobie coraz wiksza liczba studentw. Jednak czy osoba studiujca moe myle o powanych, wymagaj-cych duych nakadw finansowych, inwestycjach?

Manko 5 (53) maj 2007

24 Dodatek specjalny Manko 5 (53) maj 2007

Kady student, ktry okae wasn i aktualn legitymacj studenck otrzyma 10 % zniki na

zlecone tumaczenie pisemne

dokumentw pism cvoraz innych tekstw

R E K L A M A

Biuro Tumacze PAROLA ul. Starowilna 83/4, 31-052 Krakw; tel./fax: 012 429-49-11 tel.kom. 607 24-20-06tel.kom. 601 86-98-72www.parola.com.pl

TUMACZENIA ZE ZNIK

35 JZYKW

ul. Starowilna 83/4, 31-052 Krakw;

R E K L A M A

chodem dojedamy w te tereny w cza-sie krtszym ni w Krakowie z Mostu Dbnickiego do siedziby Radia Krakw na Alejach lub, jak kto woli, z Ronda ONZ do SGH w Warszawie. Jestemy wic w stanie naby za kwot 100 tys. z dziak o powierzchni 40 arw.

Wiele moliwoci

W tym momencie otwieraj si przed nami rne moliwoci. Moe-my poczeka kilka lat i sprzeda nasz

nieruchomo za wielokrotno kwoty zakupu. Z drugiej stro-ny, urzeczeni widokami, mamy moliwo wybudowania domu i zaoenia duego ogrodu w nie-wielkiej odlegoci od miasta, ale jake daleko od haasu ruchli-wych ulic. Cokolwiek zdecydu-jemy si z naszym gruntem zro-bi, na pewno na tym skorzysta-my, nie nadwerajc specjalnie portfela. W porwnaniu do ba-joskich cen mieszka w mia-stach, inwestycja w grunt wydaje si niewielkim wydatkiem.

Czy student jest w stanie sam sfinansowa zakup dziaki

za 100 tys. z?

Jest to bardziej prawdopodobne, ni wydanie 700 tys. na ciasne miesz-kanie miecie. Jednak wci wydaje si nieosigalne. Wystarczy jednak meto-dycznie podej do sprawy. Wiele osb utrzymuje si na studiach z pienidzy rodzicw. Rwnie wielu studentw podejmuje prac ju na trzecim, czwar-

tym roku. Pozostajc na utrzymaniu ro-dzicw do koca studiw i odkadajc zarobione przez dwa lata pienidze, moemy uzyska rednio 25-30 tys. z. To dobry pocztek. Niektrzy wcza-j w to wakacyjne zarobki za granic i kwota ronie do 40 50 tys. To ju po-owa stawki. Zupenie wystarczajca. Moemy kupi nieruchomo do sp-ki ze znajomymi, postara si o kredyt (niekoniecznie wzity na nas) i niedu-go po otrzymaniu dyplomu ukoczenia studiw odebra akt wasnoci pod-miejskiej dziaki.

To naprawd dobry i rozsdny krok do rozpoczcia kariery zawodowej i ycia po studiach. Rwnie wzgldy psychologiczne maj tu due znacze-nie. Nie mamy poczucia zawieszenia w prni. Szukajc pracy, gdzie z tyu gowy, w podwiadomoci, wiemy, e na malowniczym wzgrzu znajduje si nasza pikna dziaka. A z takim nasta-wieniem, frustracja nam nie grozi.

Micha Krzak

25

R E K L A M A

Wiedza twj najwikszy skarb

Gd wiedzy, zainteresowania, ch zdobycia nowych umiejtnoci, umiejtne wykorzystanie wolnego czasu... Po-wodw, dla ktrych studenci decyduj si powici czas na zrobienie dodatkowego kursu, jest wiele. Nikt nie kwestionuje popularnoci kursw jzykowych, przewanie wrd modych ludzi, jednak coraz czciej nie s one jedynymi kursami, ktre przycigaj potencjalnych uczestnikw.

Dodatek specjalny

R E K L A M A

Biuro Tumacze PAROLA ul. Starowilna 83/4, 31-052 Krakw; tel./fax: 012 429-49-11 tel.kom. 607 24-20-06tel.kom. 601 86-98-72www.parola.com.pl

TUMACZENIA ZE ZNIK

35 JZYKW

Manko 5 (53) maj 2007

Jak szybko czyta?Szybki rozwj wiedzy ludzkiej, dua ilo egzaminw na studiach, a przy tym inne, ciekawsz