Magia słowa, czyli jak zaczarować ucznia?

dr Mariusz MenzUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Nigdy bez gniewu nie patrzę na przewrotność tych ludzi, którzy nauczycieli mają niemal za nic, choć ich tak samo powinni szanować jak lekarzy, prawników i innych dobrze zasłużonych dla Rzeczypospolitej. Praca nauczyciela w szkole nie mniejsza niż tamtych, użyteczność zaś równa albo i większa.

A.F. Modrzewski

I. Jaka szkoła, jaki uczeń, jaki nauczyciel?

3 x podmiotowość

• Jaka szkoła na miarę XXI wieku?• Jakich nauczycieli pamiętamy?• Jak zapamiętają nas uczniowie?

II. Czego uczyć, czyli jak złożyć puzzle w całość?

Umiejętności kluczowe

• planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się

• skuteczne komunikowanie się w różnych sytuacjach

• efektywne współdziałanie w zespole• rozwiązywanie problemów w twórczy sposób• sprawne posługiwanie się komputerem i

technologią komunikacyjną

III. Zamiast stawiać mury, lepiej budować mosty

Atmosfera• Thomas Armstrong w swojej książce o

rozwijaniu naturalnych zdolności każdego dziecka pisze o niebywałej otwartości dziecka na nową wiedzę w latach poprzedzających rozpoczęcie szkoły

• Małe dzieci najlepiej uczą się w atmosferze miłości, serdeczności, zachęty i wsparcia. Tam, gdzie szkole udaje się utrzymać takie podejście do ucznia, obserwujemy w dalszym ciągu radość i szybkie tempo uczenia się

Samoocena • Gordon Dryden i Jeannette Vos twierdzą, że u podstaw

wszystkich ważniejszych przełomów w edukacji leży przekonanie o własnej wartości czy innymi słowy pozytywny obraz własnej osoby

• Podobne zdanie ma Colin Rose, brtyjski producent programów przyspieszonego uczenia się: Ze wszystkich spostrzeżeń , które przyniosły nasze badania, najbardziej istotne brzmi następująco: nasza samoocena jest prawdopodobnie najważniejszym czynnikiem decydującym o tym, czy dobrze się uczymy – a prawdę mówiąc, czy jesteśmy dobrzy w czymkolwiek

„Brudna dwunastka, czyli stopery komunikacyjne

• Wyniki amerykańskich badań wykazały, że większość dzieci, już od bardzo wczesnego dzieciństwa słyszy co najmniej sześć negatywnych komentarzy na jedną zachętę. Problem dziecka zaczyna się wraz z uwagami typu: „Nie rób tego” lub „Niezbyt dobrze ci to wyszło”

• Thomas Gordon wyodrębnił 12 barier komunikacyjnych, które Robert Bolton z kolei podzielił na trzy kategorie:– OSĄDZANIE (krytykowanie, przezywanie, stawianie diagnozy, chwalenie

połączone z oceną)– DAWANIE ROZWIĄZAŃ (rozkazywanie, grożenie , moralizowanie, stawianie

zbyt wielu pytań, doradzanie)– UNIKANIE UDZIAŁU W TROSKACH DRUGIEGO CZŁOWIEKA (odwracanie

uwagi, logiczne argumentowanie, uspokajanie)

Żeby dzieci nas słuchały…

• Adele Faber i Eleine Mazlish, takie dają rady:– po pierwsze, stosuj język empatii, czyli słuchaj co

dziecko ma do powiedzenia i nie zaprzeczaj jego uczuciom– po drugie, zachęcaj dziecko do współpracy– po trzecie, zastanów się, zanim ukarzesz– po czwarte, zachęcaj do samodzielności– po piąte, nie chwal bezmyślnie– po szóste, uwolnij dziecko od grania określonych ról

Magiczne słowa • Słowa oprócz tego, ze niosą pewną informację, działają także

jak swoistego rodzaju katalizatory, które uruchamiają stany emocjonalne oraz wywołują pewne obrazy, dźwięki i głosy w umyśle drugiego człowieka

• Okazuje się, że nie jest istotne to, co skuteczni komunikatorzy mówią, ale to, jak mówią

• Umysł każdego człowieka składa się z dwóch integralnych części: świadomej i nieświadomej

• Nieświadomy umysł to miejsce, gdzie przechowywane są dobrze wyuczone umiejętności, znajdujące się na poziomie nieświadomej kompetencji. Odpowiedzialny jest on m.in. za szybkie reakcje

• Trzy magiczne słowa: nie, spróbuj, ale

Umysł nie jest naczyniem, które należy napełnić, lecz ogniem, który trzeba

rozniecić.

Plutarch

Dziękuję za uwagę