44

SPIS TREŚCI MAGAZYNSQUARE.PL

proPress 17 Hillfoot Street,

G31 2LD Glasgow

.co.uk

Konsulat Generalny RzeczpospolitejPolskiej w Edynburgu

wydawca: druk:

nasi partnerzy:

Poglądy zawarte w felietonach są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze są zgodne z przekonaniami Redakcji Magazynu Square.pl.Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów oraz obróbki nadesłanych zdjęć.Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych. Reprodukcja i przedruk wyłącznie za zgodą wydawcy.

04/15

6 WPIGUŁCEWiadomości z UK.

8 WYSPA Z BLISKAPrzegląd wydarzeń

12 ZPERSPEKTYWYWybory w UK - rokowania

16 FELIETONDruga Strona Lustra

18 NASZESPRAWYPlaga w internecie

18 PORADNIKUKOpłaca się być oryginalnym

24WYWIADY/OPINIE94.000 kilometrów w kajaku

28 NAUKAIWIEDZADebata - Polacy w UK

30 TEMATNUMERU10 Maja - wybory Prezydenckie

32 RODZINAPLCharakter czy wychowanie

34 PODRÓŻENiesamowita wyspa MULL

38

24 30

46

ProPress (UK) Ltd17 Hillfoot Street, Glasgow G31 2LD

tel. 0141 628 6655tel: 0773 076 1022

redakcja@magazynsquare.plmarketing@magazynsquare.pl

www.magazynsquare.pl

redaktor naczelnaAnna Bator Skórkiewicztel. 0773 076 1022

a.skórkiewicz@magazynsquare.pl

marketing / reklamaPaulina Jaśkiewicz

tel. 0792 139 3642paulina@magazynsquare.plmarketing@magazynsquare.pl

dział graficznyMaciej Telega / Adam Szweda

Adrian Jaśkiewicz / Agnieszka Równy

grafika@magazynsquare.pl

dziennikarze:Monika Nowicka / Dariusz Dusza /

Krzysztof Kruk / Adam KurpMateusz Nowak / Agnieszka Szturm /

Marcin Wójcik / Iza Mikoś Agnieszka Szturm / Natalia Bator

M.Stanisławowska / Mariola PacholczykDariusz Dusza / Mateusz Śmigielski

korekta:Dominika Kaznowska / Michał Moniuszko

36 EDUKACJACo dwulatki wiedzą o językach

38 KROKWPRZESZŁOŚĆZabytkowa pierwsza liga

42 SHORTPRESSInformacje z UK w skrócie

44 ZDROWIEKatar sienny i jak z nim walczyć

46 TRADYCJEMagia Maja

48 DOBREWNĘTRZESposób na małą kuchnię

50 NAWIDELCUMajowe grillowanie

53 URODASposób na zdrowe włosy

53 TECHNOLOGIECzym jest perowskit?

55 MOTORYZACJA”Prawko” w uk łatwiejsze

W PIGUŁCE SQUARE.PL

6

Wygląda więc na to, że w brytyjska służba zdrowia przestawia się powoli z mo-delu „leczyć, a potem mar-twić się o koszty” na model „najpierw sprawdzić prawo do bezpłatnego leczenia, a potem leczyć”. Przyjezdni spoza Unii Euro-pejskiej, którzy do Wielkiej Brytanii przybyli na krótko, będą się musieli liczyć z tym, że szpital zażąda 150 proc. kosztów leczenia. Nowe zasady wymierzone są przede wszystkim w imigran-tów i turystów z całego świa-ta, oprócz obywateli państw należących do Unii Europej-skiej. Chociaż ci nie raz będą musieli udowadniać prawo do bezpłatnego leczenia, które gwarantują przepisu

unijne. Warto podkreślić, że wspomniane zmiany dotyczą leczenia szpitalnego – pod-stawowa opieka lekarska i A&E będą działać na dotych-czasowych zasadach. Ale to właśnie szpitale ponoszą największe koszty lecząc za darmo osoby, którym taka opieka się nie należy. Mini-sterstwo znalazło też sposób na „zdopingowanie” szpitali do skutecznej weryfikacji pa-cjentów – przewidziano kary finansowe za błędne wery-fikacje. W takim przypadku pacjent, któremu się „udało” i tak w późniejszym czasie do-stanie rachunek za leczenie.

WBRYTYJSKICHSZPITALACHBĘDĄPYTAĆOPASZPORTPersonelwszpitalubędziemiałprawopoprosićpacjentaopaszportlubinnydokumentpotwierdzającystatuspobytuwWielkiejBrytanii.Takbrytyjskieministerstwozdrowiachceukrócić„turystykęzdrowotną”wszpitalach.

Już za kilka tygodni, w Polsce odbędą się wybory głowy państwa.Wielu z nas, żyjąc na obczyźnie, przestała interesować się sprawami kraju, i trudno się dziwić, wszak głównie zła polityka naszego rządu sprawiła, że Polacy zaczęli szukać możliwości godnego życia poza jego granicami.

Dlatego nasi rodacy zmęczenie politycznymi za-wirowaniami, niespełnionymi obietnicami, nie-chętnie idą do urn wyborczych, wątpiąc w sku-teczność kandydatów do fotela Prezydenta RP. Mimo niewątpliwego społecznego zwątpienia,

moim zdaniem naszym obywatelskim obowiązkiem jest udział w wyborach prezydenckich, i jakichkolwiek innych, których efekt ma wpływ na życie naszych rodzin, przy-szłość dzieci.Mimo, iż mieszkamy poza krajem, nadal możemy głosować i mieć wpływ na wynik wyborów, wszak jeśli z uporem ma-niaka nie będziemy dążyć do zmian w kraju, nikt za nas tego nie zrobi.

Wszelkie szczegóły dotyczące komisji wyborczych powo-łanych na terenie UK, oraz warunków, jakie należy spełnić przystępując do głosowania, znajdziecie Państwo na stro-nach magazynu Square .pl w Temacie Numeru.

Dla nas emigrantów równie ważną sprawą są planowane na 7 maja wybory samorządowe w Zjednoczonym Królestwie.

Partie, których przedstawiciele zasiadają w Brytyjskim Par-lamencie mają ogromny wpływ na naszą egzystencję tutaj, a my biorąc udział w tychże wyborach możemy zyskać wpływ na tutejszych polityków, aby sprawy polskiej emigracji nie były pomijane, a nasze prawa jako mieszkańców Europy, przestrzegane.

ODREDAKCJI

SQUARE.PL W PIGUŁCE

7

„Uświadomiłem sobie, że moim obowiązkiem jest sta-nąć w obronie moich roda-ków tutaj, w Wielkiej Brytanii. Mam dość dyskryminowania Polaków w tym kraju”. - mówi.Pojedynek miałby się odbyć o świcie w Hyde Parku i „roz-wiązać tę sprawę w tradycyj-ny sposób jak polski arysto-krata i angielski gentelman uczyniliby w XVIII wieku”. Ewentualnie jeśli z jakichś powodów wyzwanemu nie odpowiadałaby propozycja pojedynku, Żyliński proponu-je pojedynek słowny w studio telewizyjnym.Żyliński uważa, że Polacy po-winni być traktowani przez Brytyjczyków jak skarb na-rodowy i podaje 7 głównych powodów uzasadniających to

twierdzenie! Tu można obej-rzeć video:w w w . y o u t u b e . c o m /watch?v=VxA1J-uf7-4Video, w którym Jan Żyliński wyzywa na pojedynek szefa UKiP Nigela Farage wywołało lawinę komentarzy i szeroką dyskusję w internecie. Tema-tem zainteresowały się media polskie i brytyjskie. W ciągu 2 dni film zyskał ponad 100 tys. odsłon na You Tube. Wśród komentarzy, które pojawiły się można było znaleźć wiele słów podziękowania, nie za-brakło także krytycznych opi-nii oraz typowego hejtingu, jednak większość komentarzy miała bardzo pozytywny wy-dźwięk

KSIĄŻĘJANŻYLIŃSKIBRONIPOLAKÓWUrodzonyw1951rokunaemigracjiwLondynieJanŻyliński,biznesmenwywodzącysięzarystokratycznegoroduŻylińskichstanąłwobroniegodnościPolakównaWyspachiwyzwałnapojedynekNigelaFarage’a,słynącegozantypolskichwypowiedzilideraPartiiNiepodległościZjednoczonegoKrólestwa(UkiP)

WYSPA Z BLISKA SQUARE.PL

Edynburg 20 KWIETNIA – 20 MAJA

ARETURNOFTHEBRITISHTROOPSFI-NALTOUROFDUTYINAF-GHANISTANWojna w Afganistanie to jeszcze żywy kawałek prze-szłości w historii współcze-snej polityki zagranicznej rządu brytyjskiego. Głęboko zapadła w pamięć rodzinom ofiar oraz tym, którzy byli przeciwni decyzji, by inge-rować w konflikt wysyłając powietrzne i lądowe siły zbrojne w tereny dotknięte walkami. Warto wybrać się na bliskie spotkania z pięk-nem realizmu pokazanych zdjęć.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: National War Museum Of Scotland, Castle Hill, Edinburgh, EH1 2NG Więcej info: www.nms.ac.uk/national--war-museum/whats-on/helmand-return/

....................................................Glasgow 21 KWIETNIA – 17 MAJA

CHRISTINEBORLAND

WYSPAZ BLISKAANDBRODYCONDON:CIR-CLESOFFOCUSSztuka i życie ludzkie wiąże niezaprzeczalna więź inspiracji i kontynuacji wykorzystywa-nych form. Słynne centrum sztuki nowoczesnej oraz świetne miejsce zlokalizowane w samym centrum tętniącej życiem ulicy Glasgow zapra-sza na impresje artystyczne. Dla małej chwili wytchnienia można zasiąść w wygodnym rogu kafejki i wyruszyć na małą podróż refleksji w głąb samego siebie.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: CCA: Centre For Contemporary Arts, 350 Sauchiehall Street, Glasgow, Lanarkshire, G2 3JD Więcej info: www.cca-glasgow.com/programme/54f6eb97fb-5b83990b000001....................................................Glasgow 23 KWIETNIA – 30 MAJA

RSBPWEEK-ENDSSłynne muzeum Kelvingrove nigdy nie zawodzi. Tym razem ten piękny budynek z kamienia o głębokim czerwonym kolo-rze piaskowca wybudowany w hiszpańskim stylu barokowym gorąco zaprasza na warsztaty techniczne pod patronatem organizacji zajmującej się ornitologią. Być może wśród najmłodszych znajdzie się nie jeden miłośnik świergotliwych władców niebios?

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Kelvingrove Art Gallery And Museum, Argyle Street, Glasgow, Lanarkshire, G3 8AG Więcej info: events.glasgowlife.org.uk

....................................................Glasgow 25 KWIETNIA

THEORIGI-NALHARLEMGLOBTROT-TERS

Wyskoki, trójstep oraz (prawie) mordercza walka o zdobycie punktów. Oto tylko kilka cech charakterystycznych, jakie to-warzyszą amerykańskiej koszy-kówce. Słynny obiekt sportów halowych SSE Hydro będzie gościł mistrzów zza Oceanu, którzy dadzą popis, który na długo zapadnie w pamięci.

TEXTMONIKA NOWICKA PHOTO123RF.COM

8

Leeds 1 MAJA

AGIFTFROMTHEWHOLENATIONATHAREWOODHOUSEANDGARDENSTrochę niczym prztyczek w nosa historii, dlaczego by nie wybrać się właśnie w Święto Pracy do pałacu, który obecnie należy do Funduszu (National Trust), którym nim zarządza? Piękne ogrody pałacowe, urzekająca historia, która sięga kilka stuleci wstecz przywitają każdego przybysza z otwartymi ręka-mi. Pałac dysponuje różnymi wystawami malarstwa i sztuki pięknej.

Wstęp: dla członków bezpłatnie; dla dzieci już od £7.50 Miejsce: Harewood House Trust, Harewood HouseHarewood, Leeds LS17 9LG Więcej info: harewood.org

Wstęp: £13.00 Miejsce: The SSE Hydro, Exhibition Way, Glasgow, Lanarkshire, G3 8YW Więcej info: harlemglobetrotters.com....................................................Edynburg 26 KWIETNIA

STGILESATSIXKatedra, której każdy zaułek i kąt kryją w sobie niesamowi-cie bogatą przeszłość histo-ryczną zapraszają na chwilę muzycznego zapomnienia.

Dla tych, którym koncert katedralny nie koniecznie trafia w wieczorne gusta, warto zauważyć, że katedra mieści się w sercu tętniącego życiem Edynburga – patrząc w dół mamy pałac Elżbiety i piękny park; patrząc w górę – imponujący zamek, który od wieków przyciąga turystów z całego świata. Czy potrzeba większej zachęty, by zawitać w tę okolicę?

Wstęp: bezpłatny Miejsce: St Giles’ Cathedral, High Street, Royal Mile, Edin-burgh, Midlothian, EH1 1RE Więcej info: stgilescathedral.org.uk....................................................Glasgow 27 KWIETNIA – 14 CZERWCA

GLASGOWSCIENCEFES-TIVAL:SCI-ENCESHOW-CASEFestiwal Nauki powraca! Tym razem naukowcy z katedry nauk geofizycznych Uni-wersytetu Glasgow chętnie opowiedzą o minerałach, izotopach oraz innych cieka-wostkach.

Niezdecydowanych może bardziej zachęci lokalizacja samego uniwersytetu – historyczna część miasta z krużgankami niczym z filmów o Harrym Potterze to miejsce, w którym mieści się ten jeden z najstarszych uniwersytetów na błękitnym globie.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Hunterian Mu-seum, University Avenue, Glasgow, Lanarkshire, G12 8QQ Więcej info: gla.ac.uk/events/sciencefe-stival....................................................Edinburgh 28 KWIETNIA – 30 MAJA

VEGAS!Oto przed państwem noc szaleństw rodem ze słynnego Vegas! Któż się oprze ruletce, tańczącym pięknością oraz niepowtarzalnej atmosferze?! Propozycja na wieczór nie do odrzucenia i jednocześnie przedsmak do nadchodzącego pełną parą międzynarodowe-go festiwalu w stolicy Szkocji.

Wstęp: £6.00 Miejsce: The Voodoo Rooms, 19a West Register Street, Edinburgh, Midlothian, EH2 2AA Więcej info: thevoodoorooms.com....................................................Edinburgh 30 KWIETNIA – 8 SIERPNIA

WINETAST-INGEXPE-RIENCEDAY–WORLDOFWINEWódka, piwo, cydr...a może wino, którego wyborne smaki będzie można degustować z upodobaniem podczas dni otwartych? Szkocja raczej słynie z bogactwa whisky, dlaczego by jednak nie przeła-mać tego trendu i pokusić się właśnie o burgundowy, bądź złocisty kolor na wieczór?

Ponadto nadchodzi festiwal – wino na werandzie restauracji na Royal Mile to wyborna propozycja na wieczór.

Wstęp: £79.00 Miejsce: Apex Internatio-

nal Hotel, 31-35 Grassmarket, Edinburgh, EH1 2HS Więcej info: wineunearthed.co.uk....................................................Edynburg 2 – 26 MAJA

THECEILIDHCLUBCzy ktoś słyszał o narodowej tradycji o nazwie Ceilidh? Nale-ży szybko nadrobić te ewentual-ne zaległości. Taniec bratania się i gwarnej atmosfery, panowie w kiltach, panie niekoniecznie. Przy tym dużo whisky, nieco haggisu i hałasu pełnego radości!

Obowiązkowo przy dźwiękach dud i w budynku, który otacza aura artystycznej twórczości, czyli pięknym Summerhall.

Wstęp: £6.00 Miejsce: Summerhall, 1 Summerhall, Summerhall Place, Edinburgh, EH9 1QH Więcej info: edinburghceilidhs.com....................................................

9

korzystanie z naturalnego piękna krajobrazu i rzeźby terenu, a ten festiwal to taki mały pean ku pochwale Matki Natury.

Wstęp: £13.00 Miejsce: Scottish Exhi-bition And Conference Centre, Exhibition Way, Finnieston Street, Finnie-ston, Glasgow, Lanarkshire, G3 8YW Więcej info: banff-uk.com....................................................Edynburg 11 – 17 MAJA

IMAGINATEFESTIVAL2015Coś dla milusińskich. Festi-wal sztuk scenicznych to wyjątkowo miły akcent na rozpoczęcie pory letniej i super przedsmak na nadcho-dzący międzynarodowy festiwal edynburski oraz słynny Fringe. Czego mogą spodziewać się rodzice? Różnego rodzaju spotkań i pogadanek z ciekawymi osobistościami świata sceny, a milusińscy barwnego wachlarza wydarzeń i cieka-wych zajęć interaktywnych.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: King’s Theatre, 2 Leven Street, Edinburgh, EH3 9LQ Więcej info: imaginate.org.uk/festival....................................................

nie to coś znacznie większego. Opisy magika i jego zespoły w Centrum Sztuki Beacon Arts Centre zapewnią godną rozrywkę na wieczór.

Wstęp: £10.00 Miejsce: Beacon Arts Centre, Custom House Quay, Greenock, PA15 1HJ Więcej info: uk.patronbase.com....................................................Newbridge 9 MAJA

COLORMERAD5KGotowi? Do startu! Start! 9 maja rusza pełną parą mara-ton na 5 km, który będzie się wyróżniał od innych. Kolory to motyw przewodni. Nieokieł-znana feeria neonowych zieleni i pomarańczy, fikuśny różowy oraz ujmująco łagodny błękit to tylko nieliczne z propozycji szerokiej gamy kolorów, w jakie można się odziać i zwycięsko pędzić ku mecie.

Wstęp: £16.00 za bilet dopuszczający do startu w maratonie Miejsce: The Royal Highland Centre, Ingliston, Newbridge, Midlothian, EH28 8NB Więcej info: colormerad.co.uk....................................................Glasgow 10 MAJA

BANFFMOUN-TAINFILMFESTIVAL:UKANDIRELANDTOURŚnieg, słońce i szusowanie bez końca to motywy przewodnie tego niezwykłego festiwa-lu. Banff to słynny region w zachodniej Kanadzie, który oferuje wielorakie sposoby na

Edynburg 4 – 31 MAJA

INTERNA-TIONALGAR-DENPHO-TOGRAPHEROFTHEYEAR

Ogród botaniczny w stolicy nigdy nie zanudza propo-zycjami – cały rok zawsze coś się dzieje. Tym razem miłośnicy przyrody, fotogra-fii oraz wypielęgnowanych ogrodów mogą przybyć na kilkanaście dni, podczas których mury ogrodowe będą gościły wystawę foto-grafii tych najpiękniejszych zielonych zapleczy. Ogródki, ogródeczki, nadciągają nie tylko jaskółeczki!

Wstęp: bezpłatny Miejsce: Royal Botanic Garden Edinburgh, 20a Inverleith Row, Edinburgh, Midlothian, EH3 5LR Więcej info: rbge.org.uk....................................................Greenock 8 MAJA

THEFIRE-LIGHTSHOWKróliki z kapelusza, ptaszki z kołnierza i karty z rękawa to pokaz sztuczek i umiejęt-ności na niewielką skalę, natomiast to przedstawie-

WYSPA Z BLISKA SQUARE.PL

WYSPAZ BLISKA

TEXTMONIKA NOWICKA PHOTO123RF.COM

Edynburg 13 MAJA – 16 SIERPNIA

FULLY FASH-IONED:THEPRINGLEOFSCOTLANDSTORYTradycje i trendy w modzie w ojczyźnie Braveheart to nie tylko kilt i dudy. Okazuje się bowiem, że Szkocja słynie z nieco większego wysublimo-wania smaku. Oto dom mody Pringle, duma narodu, obcho-dzi swą 200-setną rocznicę. Kaszmir, wełna owcza, i moher...hmmm, nic tylko roz-marzyć się w tych puchowych miękkościach...

Wstęp: bezpłatny Miejsce: National Museum Of Scotland, Chambers Street, Edinburgh, Midlothian, EH1 1JF Więcej info: nms.ac.uk/national-museum--of-scotland....................................................Ballater 16 MAJA

MURDERMYS-TERYDINNEROto nietypowa propozycja na majowy weekend. Wykwintna kolacja, urzekające tereny, nocleg w zamku ... i morder-stwo jednego z gości. Zagadka na miarę samego Sherlocka Holmesa i jego wiernego po-mocnika dr Watsona. Należy odszukać winowajcę, który splamił swój honor targając się na życie innego z uczestników kolacji. Oczywiście wszystko z zmrużeniem oka – przed deserem nieustraszeni biesiad-nicy kolacji w zamku powinni złapać mordercę.

Wstęp: za nocleg z kolacją i napojami ok. £150.00

10

Leeds 24 MAJA

ONEDAYSOMETHINGHAPPENS:PAINTINGSOFPEOPLEATLEEDSGAL-LERY24 maja to ostatni dzień otwarcia tej wystawy. Jej te-matem przewodnim jest czło-wiek uchwycony w subtelnych momentach życia. Jeśli jednak artystyczna wrażliwość nie dla każdego, wówczas może smakowite oferty kafejki na jednym z pięter tej uroczej ga-lerii okażą się dobrą zachętą.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: The Headrow, Le-eds, West Yorkshire LS1 3AA Więcej info: leeds.gov.uk/museumsandgalleries....................................................Aberdeen 17 -30 MAJA

CRAFTINGKINGDOM:THERISEOFTHENORTHERNPICTSAberdeen słynie z platform wiertniczych i potocznie nazywane jest granitowym miastem, jednak posiada rów-nież inne perełki. Piękna linia brzegowa, różnicowane życie studenckie oraz chociażby wystawy w murach samej uczelni. Ta porpozycja katedry archeologii zaprasza na po-szukiwanie przeszłości drogą walecznych Piktów.

Wstęp: bezpłatny Miejsce: University of Aber-deen King’s Museum, High Street, Aberdeen, AB24 3EN Więcej info: abdn.ac.uk/museums/events

Miejsce: Cairngorms Natio-nal Park, AB35 5XR Więcej info: braemarcastle.co.uk....................................................Motherwell 16 MAJA

ANEVENINGWITHJULIANLLOYDWEB-BERByć może jego nazwisko jest znane niewielu, ale muzyka filmowa, którą tworzy na potrzeby BBC oraz wielkich produkcji na wielkim ekranie, jest rozpoznawana przez miliony.

Oto spotkanie z wybitnym muzykiem, na którym będzie można z nim porozmawiać oraz bliżej poznać.

Wstęp: £20.00 Miejsce: Motherwell Concert Hall And Theatre, Windmill Street Civic Centre, Motherwell, Strathclyde, ML1 1AB Więcej info: julianlloydwebber.com....................................................Ballater 16 – 22 MAJA

BALLATERROYALDEE-SIDEWALK-INGFESTIVALPodróże? Zwierzyna płowa? Odgłosy natury? Oto jedne z nielicznych aspektów organi-zowanego przez miłośników przyrody festiwalu.

W telegraficznym skrócie rzecz ujmując, pod bacznym okiem leśników oraz znawców flory i fauny będzie można czerpać garściami z uroków pięknych okolic hrabstwa Aberdeenshire.

Wstęp: £10.00 Miejsce: Various Venues, Ballater, Aberdeenshire, AB35 5QD Więcej info: walkballater.com....................................................

11

TEXTCONOR MACGUIREPHOTO123RF.COM

Z PERSPEKTYWY SQUARE.PL

12

Przed nami czas ogólnych wyborów parlamentarnych. Nie tak dawno wszystkich całkowicie pochłonęło referendum niepodległościowe w Szkocji, a obecnie w związku z wyborami 7 maja, przez najbliższych kilka tygodni ponownie zagłębimy się w kulisy dramatu politycznego, obietnic, osobliwych opowieści, nadziei oraz przedwyborczych lęków.

WYBORYW

UK-ROKOWANIA

Tym razem tematy które okraszą tegoroczną walkę – najczęściej plasującą się gdzieś na tyłach badań opinii publicznych lub sztucznie wytworzonej histerii –

będą oscylowały wokół służby zdrowia, czy-li NHS, polityki imigracyjnej, oraz oczywiście problematyki ekonomicznej. Według niektórych komentatorów to co ce-chuje polityka, to przekonanie o niezłomności własnych racji, oraz zasada żelaznych reguł. Większość tych, którzy daleko zawędrowa-li w świecie polityki, cechowało wyczucie pulsu, jakim tętni naród, poczucie ukierun-kowania opinii publicznej, oraz odpowiednio wdrażane decyzje. System implementacji decyzji politycznych nie polega na rozwijaniu dobrze przemyślanych strategii lub ideologii, ale poprzez reakcyjny mechanizm wyborczy, którego zadaniem jest monitorowanie opinii publicznej w chwilach, gdy w mediach na pierwszy ogień dyskusji idą gorące tematy, wytrawny polityk reaguje z zaciętym poświę-ceniem dla sprawy, można rzec,że cechuje go pewna obsesja.

Choć scena polityczna na terenie Zjednoczo-nego Królestwa nie posiada takiego zróżnico-wania jak Francja, lub teatralnego etosu jak USA, przedwyborcza kampania polityczna może być wielce pochłaniająca. Być może za-brzmi to jak nieodpowiednio dobrane okre-ślenie, ale w gruncie rzeczy polityka to czy-sty spektakl teatralny. Analitycy ważą każdą sekundę wystąpienia liderów politycznych w transmitowanych debatach i wywiadach szukając haka, którego można by się ucze-pić, przypuścić jedno lub dwudniowy atak, ośmieszyć i czerpać z tego satysfakcję.

Obecnie partie polityczne zatrudniają ar-mię specjalistów od wizerunku publicznego, tzw. PRowców, którzy w najlepszy możliwy sposób zaprezentują ich kandydata, jedno-cześnie obmyślając atak, wykorzystanie oraz działanie na niekorzyść opozycji przy każdej nadarzającej się ku temu okazji.

SQUARE.PL Z PERSPEKTYWY

13

Choć do dnia, w którym wyruszymy w kierunku urn wyborczych pozostał mniej niż miesiąc, wyborcy jesz-cze nie mieli okazji zapoznać się z manifestem poli-tycznych wszystkich partii. Czy na tym etapie jest on w ogóle konieczny?

Główne partie polityczne wypuszczają w obieg pew-ne jego elementy mające na celu wyartykułowanie obietnic przedwyborczych w wykalkulowanych mo-mentach, co pozwala uderzać w odpowiednie tony opinii publicznej. Cały czas jednak trzymają się mantry politycznej tych partii, które uważają za najważniejsze lub te, dzięki którym ich zdaniem zdobędą największa ilość głosów.

Liderzy polityczni uprawiają technikę rzucania rękawi-cy, to wyzwanie skierowane do oponentów na arenie medialnej. Podczas takich debat starają się najlepiej jak mogą dowieść swoich racji, wielokrotnie powta-rzając hasła polityczne partii, do których przynależą, jednocześnie unikając jak tylko się da wszelkich niepo-ręcznych pytań. Idealnym przykładem takiej sytuacji jest niedawno transmitowany wywiad przeprowadzo-ny z przedstawicielami dwóch głównych partii rządo-wych, Davidem Cameronem oraz Edem Milibandem. Za sterem tego politycznego parowca wieczornej de-baty stał okryty sławą intelektualnego tyrana Jeremy Paxman.

David Cameron, jak przystało na człowieka polity-ki tego kalibru, sprytnie uniknął wszystkich pytań bezpośrednich tak kierując rozmową, że zeszła ona na linię działań, jaką przyjęła za taktykę jego partia, czyli stworzenie zatrudnienia w sektorze prywatnym, zmniejszenie deficytu oraz propozycję przeprowadze-nia referendum członkostwa unijnego. Ed Miliband miał problemy z powieleniem sukcesu oponenta, gdyż najwyraźniej poczuł się zagrożony pytaniami zadawa-nymi przez Paxmana.

Co prawda udało mu się zdobyć zadowalającą dawkę poparcia opinii publicznej prawdopodobnie głównie dzięki temu, że wypadł lepiej, niż przewidywano.

W całym tym politycznym smogu zagrań różnego ka-libru możemy w pewien sposób podsumować, czego można się spodziewać ze strony partii, na jaką przyj-

dzie nam głosować. Poniżej znajduje się zestawienie samych partii oraz głównych punktów ich programów politycznych, wobec których opowiemy się podczas majowego głosowania:

Partia Konserwatywna – The Conservative Party: Obecnie największa partia polityczna, w ramach obietnic przedwyborczych zapewnia kontynuację obecnego planu ekonomicznego, cięcia budżetowe w sektorze socjalnym w wysokości 12 milionów funtów, oraz dodatkowo referendum na temat podtrzymania członkostwa w Unii Europejskiej wedle renegocjowa-nych warunków.

Partia Pracy – The Labour Party: Partia opozycyjna, choć bez wątpienia ciesząca się największym popar-ciem na terenie Szkocji. Skupia się na promowaniu ce-lów polityki ekonomicznej oraz oszczędności fiskalnej. Wszelkie propozycje dotyczące planów politycznych zawarte w nowym manifeście były związane z wydat-kami, czego wynikiem były szybkie kroki, jakie pod-jęto w kierunku akcji zbierania funduszy mających na celu opłacenie tychże wydatków. Na liście znalazły się m.in. zwiększenie płacy minimalnej, zatrzymanie opłat komunalnych na obecnym poziomie, zredukowanie opłat za czesne w Anglii i Walii, które zostałyby opła-cone częściowo poprzez wprowadzenie 50% opodat-kowania dla najbogatszych, wprowadzenie podatku willowego, oraz zwiększenie opodatkowania sektora bankowego.

Liberalni Demokraci – The Liberal Democrats: Ta sto-sunkowo młoda partia koalicji zajęła miejsce rozsąd-nego środka obiecując mniej cięć niż Partia Konser-watywna oraz mniejsze zapożyczenia niż Partia Pracy, co ostatecznie pozwala na większy balans budżetowy w najbardziej sprawiedliwy i rozsądny sposób. Ponad-to sektor opieki zdrowia psychicznego, to kluczowy element ich obietnic przedwyborczych do przyszło-rocznych wyborów parlamentarnych, jak również do-datkowe inwestycje w sektorze ochrony środowiska.

Narodowa Partia Szkocka – The Scottish National Party: Choć publikacja nie pojawiła się jeszcze w ca-łości, to SNP zmieniła stanowisko i obecnie partia jest przeciwna rezygnacji z członkostwa w Unii Europej-skiej, chcą zwiększyć budżet wydatków publicznych oraz przyjmują stanowisko krytyki cięć w sektorze pomocy socjalnej. Jest to jedyna partia tego kalibru,

David Cameron to premier Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej od 11 maja 2010 roku.

Od 2005 roku jest liderem Partii Konserwatywnej.

Urodził się 9 października 1966

roku w Londynie jako syn maklera giełdowego lana

Donalda Camerona. David posiada

szkockie korzenie, jego przodkiem był Wilhelm IV

Hanowerski. Wykształcenie odebrał w Eton

College, wyjechał do ZSRR, gdzie

przypuszczalnie miał być

zwerbowany przez KGB. Następnie, zaczął studia na

Uniwersytecie Oksfordzkim z

zakresu nauk humanistycznych

i ekonomii. Był podobno

najzdolniejszym studentem na roku.

Wyborcy chętnie ukaraliby Camerona pozbawieniem posady, ale nie ma go kim zastąpić. Mało kto wierzy, że Ed

Miliband nadaje się na premiera.P

HO

TO

: WW

W.H

UF

FIN

GT

ON

PO

ST.

CO

.UK

14

Z PERSPEKTYWY SQUARE.PL

która nie skupia się na polityce ekonomicznej oraz zmniejszeniu deficytu budżetowego. Obecnie SNP nie określiła, czy będą oponowali za kolejnym refe-rendum niepodległościowym w następnej kadencji parlamentarnej w wypadku jeśli wejdą w skład rządu koalicji, czego prawdopodobnie będziemy świadkami.

Partia Niepodległej Wielkiej Brytanii – United King-dom Independence Party: UKIP jest za tym, aby wyjść z Unii, zmniejszyć ilość ludności napływowej oraz usu-nąć pewną liczbę departamentów rządowych, m.in. departament energii i zmian klimatycznych. UKIP chciałby usunąć podatek od spadku oraz obniżyć po-datek dochodowy w najwyższej kategorii poboru po-datkowego.

Partia Zielonych - Green Party: podczas transmito-wanych wywiadów Zieloni mieli problemy z wyło-żeniem swoich planów utrzymując wiarygodność fiskalną. Partia obiecała zapewnić sprawiedliwe spo-łeczeństwo z polityką, która znaczną uwagę poświęca ochronie środowiska, zapewnia cyrkulację zasobów finansowych oraz promuje mobilność społeczną.

Tak jak w przypadku każdych wyborów parlamen-tarnych, sytuacja ekonomiczna zajmuje kluczowe miejsce debat. Podczas gdy takie partie jak UKIP oraz SNP cieszą się wyjątkowo niedawno zwiększoną popularnością dzięki polityce, która znaczną uwagę poświęca określonym kwestiom polityki imigracyjnej w przypadku pierwszej z nich, a spraw regionalnych w przypadku partii szkockiej, obie partie kontynuują wyznaczanie głównych trendów swojej polityki głów-nie skupiając się na problemach ekonomicznych, co w zamierzeniu ma na celu zdobycie głosów poparcia i ostatecznie pozwoli zasiąść na fotelu władzy.

Ciekawostkę wyborczą w Szkocji stanowi to, że tra-dycyjna kuźnia władzy na szkockiej arenie politycznej jaką jest Partia Pracy może zyskać na drodze elekto-ralnej dzięki SNP. Podobnie w przypadku Lib Dems, choć tutaj bierzemy pod uwagę skalę krajową, mogą znaleźć się w sytuacji o obniżonej liczbie członków w następnym politycznym zestawieniu rządowym.

Według badań opinii publicznej prognozy nie prze-widują wygranej dla żadnej z partii miażdżącą prze-wagą głosów. W ramach obecnej koalicji rządowej Premier nie ma możliwości zwołania wcześniejszych wyborów przez najbliższe pięć lat, choć w wypadku braku jednoznacznego zwycięzcy, ta decyzja może zostać zweryfikowana przy wystarczającym poparciu

pomniejszych partii, i ogłoszeniu kolejnych wyborów za pięć lat.

Choć SNP jeszcze nie określiła chęci zwołania kolej-nego referendum, jest to raczej mało prawdopodob-ne, aby partia nie zamieściła wzmianki w mediach na ten temat po majowych wyborach, szczególnie jeśli Partia Pracy będzie potrzebowała głosów SNP do utworzenia nowego rządu.

Though some may argue that what they want in a politician is conviction and prin-ciple, most often those who succeed are those that can feel the pulse of the nation, sense the direction of public opinion and

act accordingly. Policies don’t often seem to develop from a well thought out and considered strategy or ideology but a rather through reactive electoral ma-chines that monitor public opinion on major talking points with ferocious dedication and obsession, lo-oking for any change in popularity that might give their party an edge and chance of power.

PH

OT

O:

ST

EF

AN

RO

US

SE

AU

/PA

T

HE

GU

AR

DIA

N.C

OM

Przywódcy głównych partii

opozycji starli się w debacie przed

majowymi wyborami w W. Brytanii.

Według pierwszych sondaży wygrał

lider laburzystów Ed Miliband, ale

komentatorzy uważają, że

nieobecność premiera Camerona

umniejsza znaczenie zwycięstwa.

Na zdjęciu od lewej:Przywódca

Laburzystów Ed Miliband,

centrolewicową partią polityczną

Plaid Cymru reprezentowała

Leanne Wood, Partia Zielonych Party

oraz lider Natalie Bennett, SNP

przywódca Nicola Sturgeon oraz UKIP

lider Nigel Farage.

Election season is here again. Not so long ago we were consumed by the referendum on Scottish independence and now for the next few weeks prior to the election on May 7th we will once again dive into the political drama, promises and scare stories, hope and fear. The chosen topics for battle this time, usually on the back of public opinion polls or manufactured hysteria, include the NHS, immigration policy and of course the economy.

MAY2015GENERALELECTION

SQUARE.PL Z PERSPEKTYWY

15

Though not quite as ideologically diverse as France or as theatrical as the USA, the political campaign in the lead up to a general election can be quite engrossing. It might seem like the wrong word to choose, though in reality politics is pure theatre. Analysts pour over leaders performances in televised debates and in-terviews, looking for something to cling on to, to attack for a day or two, to ridicule and enjoy. Parties today employ armies of public relations specialists and staff to present the best of their candidate whilst always aiming to attack, exploit and damage the opposition at any opportunity. We are still to see the manifesto of all the parties even though there is less than a month before we go to the polls. Are they even necessary at this stage? The main political parties have been sending out the feelers to try and pitch their election promises at just the right moment, striking just the right cord with the public, keeping to the chosen mantra of the party which they feel is either most important or will win them the most votes.The leaders have all the while been running the media gauntlet, doing their best to repeat as many times as possible their party’s mantra whilst avoiding as many difficult questions as possible. A perfect example of this was a recent televised interview with the two main party leaders, David Cameron and Ed Miliband with the infamously bullish Jeremy Paxman. David Came-ron in true statesman fashion managed to avoid all direct questions whilst steering all talking points back towards the party line of having created private sector jobs, decreasing the deficit and offering a referendum on EU membership. Ed Miliband struggled somewhat to repeat the same feat, clearly feeling challenged by some of the probing questions of Paxman, though he did manage to achieve a decent bit of public approval, possibly in response to the procession like performan-ce that proceeded him.In Scotland we had our own televised debate which descended into candidates asking and responding to their own questions of other party leaders, presumably in an attempt to deprive their opponents the opportu-nity of performing ninja like reflexes in deflecting the question and firing it back at them.So peering through the smoke and trying to pin down what we can expect of the parties we have to choose from, below is a short summary of some of the main issues that each party has chosen to focus on to win your vote:The Conservative Party: Currently the largest party have promised to continue the current economic plan, promising to cut an additional £12bn on welfare with the addition of offering a referendum on EU member-ship under renegotiated terms. The Labour Party: The opposition party, though by far the largest party in Scotland, have focused on promoting their economic credentials and their fiscal frugality. Each of the policies suggested in their newly published manifesto which involved spending money was quickly followed by a fund raising policy in order to pay for it. These include, raising the minimum wage, freezing utility prices, reducing tuition fees in England and wales which would be paid for in part by reintro-ducing the 50% top rate of tax, introducing a mansion tax and raising the bank levy.The Liberal Democratics: The junior coalition partner have positioned themselves as the reasonable middle ground, promising to cut less than the Conservatives and borrow less than Labour and thus balance the budget in the fairest and most reasonable way. They

have also made mental health care a key policy promi-se for the next parliament and additional investment in the green sector.The Scottish National Party: Though not yet published in full the SNP has moved to oppose an exit from the EU, increase public spending and positioned itself aga-inst welfare cuts. It is the only main party which has not focused on economic credentials and reducing the budget deficit. As of yet the SNP have also not clearly stated whether they would push for another referen-dum during the next parliament should they enter a coalition which many expect may happen.United Kingdom Independence Party: UKIP would like to leave the European Union, reduce immigration and remove a number of government departments inclu-ding the department of energy and climate change. UKIP would also abolish inheritance tax and lower the top rate of income tax.Green Party: The Greens have struggled in a number of televised interviews to convey their plans whilst main-taining fiscal credibility. The party has promised to de-liver a fairer society with policies focusing heavily on protecting the environment and redistributing wealth and promoting social mobility.As in any election, the economy has taken centre sta-ge, and whilst parties such as UKIP and the SNP are enjoying surges in popularity of late focusing on spe-cific issues relating to immigration in the case of the former and regional Scottish issues in the case of the latter, the two main parties have continued to focus on the economy as the main issue to win votes and eventually win power. What is interesting for Scotland in this election is that the traditional powerhouse of Scottish Politics, the La-bour party could be on the receiving end on an electo-ral route at the hands of the SNP. The lib Dems likewise, though on a UK wide scale, could find their numbers significantly decreased in the next parliament.Though the Labour party has categorically denied the prospect of joining in a coalition with the SNP who look set to become the third largest party at the West-minster Parliament, it seems they will need the SNP to form a government, assuming they do become the largest single party. According to polls it seems almost impossible for any of the parties to win an outright majority. Under the current coalition government the ability for the prime minister to call an early election was removed and terms set to 5 years, though with the likely outcome being no clear winner this might be thrown out with enough cross party support and another election called within the 5 year term.Though the SNP have yet to clearly state that they wo-uld push for another referendum, it seems unlikely that this would not surface at some point in time after the May election, especially if Labour need SNP votes to form a government.

Five Westminster opposition party leaders took part in a debate, with

Labour’s Ed Miliband and the SNP’s Nicola

Sturgeon in heated exchanges

UKIP’s Nigel Farage accused the

audience - which was independently

selected and broadly representative - of

being „left-wing” Leanne Wood, of Plaid Cymru, and the Green Party’s

Natalie Bennett took on Mr Farage

over his attitude to migrants

In other news - Richard Desmond, whose publishing

company owns the Daily and Sunday

Express, gave £1m to UKIP

Nick Clegg said a vote for the

Lib Dems could prevent a right-wing

coalition of the Conservatives, UKIP

and the DUP - or „Blukip”

There are 21 days left until polling day

DRUGASTRONALUSTRA

DR

UGA

ST

RON

A L

UST

RA

Raz,dwa,trzy,cztery.Raz,dwa,trzy,cztery!AlbojakuRamonesów:„Ein,zwei,drei,vier”.Wszystkomaswójrytm.

FELIETON SQUARE.PL

TEXTDARIUSZ DUSZA PHOTO123RF.COM

RYTM

Nasze życie to wielka symfonia różnych, prze-platających się rytmów. Pory roku są jak uderzenia w centralę (czyli w bęben takto-wy). Wiosna, lato, jesień, zima. Twardy, pa-rzysty rytm, chociaż od pewnego czasu co-

raz bardziej rozregulowany. Jesień jakaś dziwna, ciepła, słoneczna, bez deszczu. Zima też w wersji odchudzonej, pozbawionej śniegu. Nie, żebym bardzo tęsknił za od-śnieżaniem podjazdu, ale …

UDERZENIOMCENTRALITOWARZYSZYRYTMICZNYWARKOTWERBLA,ODMIERZAJĄCEGODNIINOCE.JASNO,CIEMNO,JASNO,CIEMNO.ZDECYDOWANIENAJLEPIEJBRZMIĄUDERZENIAWERBLAODPIĄTKUDONIEDZIELI.TAKIWEEKENDOWYPULS.WPONIEDZIAŁEKRYTMROBISIĘNIEZNOŚNYINATARCZYWY.Wiem, zapomniałem wspomnieć o rytmie wyznaczają-cym miesiące i tygodnie. To rytm otrzymywanej wypłaty: Jedni odmierzają go miesiącami, inni tygodniami. No, są jeszcze tacy ludzie, pozbawieni poczucia rytmu, którzy nie otrzymują tej wypłaty wcale. Na dzień dzisiejszy w na-szym kraju bez pracy mamy dwa miliony obywateli. Do-dajmy kolejne dwa na emigracji ... Hmm, niezbyt ciekawy wynik. Można by niewielki kraj zasiedlić i zaludnić.

Polirytmia. Na te podstawowe cykle przyrody nakładamy swoje cichutkie rytmy przyzwyczajeń i nawyków.

Pierwsza kawa, druga kawa, trzecia kawa. I tak od lat, re-gularnie, w każdym miejscu, w każdej sytuacji. Jakiekol-wiek odstępstwo powoduje, że natychmiast źle się czuję, jestem zdenerwowany i oczywiście kombinuję, skąd tę kawę wytrzasnąć. Z jedzeniem podobnie. O określonej godzinie żołądek podnosi alarm, włącza syrenę i krzyczy: „Jeść, jeść!”

Z nowocześniejszych rytmów polecam codzienny rytm odbieranej poczty elektronicznej. Albo ze sta-cjonarnego, albo z telefonu. Za chwilę już zupełnie zapomnę, że kiedyś można było spokojnie żyć bez internetu, komórki, laptopa i stu tysięcy innych urzą-dzeń. Niedługo za początek naszej cywilizacji uzna się dzień wynalezienia komputera.

Określenie „rytm serca” wydaje się takie banalne, kiczowate. Faktynie, użyto go w tylu tandetnych piosenkach i wierszach, że na dźwięk tych słów robi się mdło. Im gorszy tekst, tym więcej „serc” i innych podrobów.

Rytm serca. Niby banał, niby kicz. Dopóki jest mia-rowy. Gdy pojawia się arytmia, robi się nieciekawie.

Pływy oceanów, fazy księżyca, ruch planet. Wszystko ma swój rytm, swój cykliczny przebieg.

Moje coroczne zapalenie krtani również utrzymuje stały puls. Niestety.

Bez rytmu nie byłoby muzyki.

Byłby chaos.

A bez muzyki świat byłby znacznie smutniejszy. Oczywiście, rola muzyki w życiu zmienia się wraz z kolejnymi pokoleniami odbiorców. Dla mojej gene-racji muzyka była niezwykle ważna, wypełniała całe życie. Teraz jej rola zmieniła się. Została dodatkiem, tłem, jedną z wielu dostępnych rozrywek.

Inny rytm miał Woodstock (ten prawdziwy), inny rytm mają telewizyjne programy formatu „talent show”.

Muzyka, mimo że w tle, to nadal gra i pulsuje. W knajpach, sklepach, autach, domach. Wszędzie rytm, wszędzie muzyka. Może coraz więcej tej plastikowej Puszczę sobie Ramonesów. „Ein, zwei, drei, vier”

16

CZYMJESTOSZUSTWOIPRZESTĘPCZOŚĆINTERNETOWA? Istnieje wiele rodzajów przestępczości internetowej i ciągle napotykamy nowe przypadki. Na przykład: Phishing – e-maile z odnośnikiem do fałszywych stron internetowych, mających na celu podstępne zachęcenie osób do wprowadzenia swoich danych osobowych, lub informacji o rachunku internetowym. Przestępcy atakujący Wasz komputer wirusami lub programami szpiegującymi w celu pozyskania informacji takich jak nazwy użytkownika i hasła. Oszustwa na aukcjach internetowych, kiedy sprzedawca prosi o zapłatę prze-kazem pieniężnym, lub przelewem na konto bankowe. Najlepszym sposobem na pokrzyżowanie planów osób korzystających z internetu w celach przestępczych jest zgłaszanie takich przypadków.

CZYMJESTACTIONFRAUD?Action Fraud jest ogólnokrajowym brytyjskim centrum zajmującym się oszustwami i przestępczością inter-netową. Zgłoszenia mogą być przyjmowane od osób prywatnych, policji, przedsiębiorstw i organizacji chary-

18

NASZE SPRAWY SQUARE.PL

BadaniaprzeprowadzoneprzezorganizacjęCitizensAdvicedowodzą,żekażdegorokuokołoczterechmlnosóbwWielkiejBrytaniidajesięoszukaćnaróżnesposoby:przeztelefon,internet,faksilistownie.

tatywnych przez internet i telefonicznie. W przypadku zgłoszeń drogą internetową, możliwy jest bezpośredni kontakt komunikatorem internetowym. Ponieważ Action Fraud zbiera zgłoszenia w imieniu policji, taka forma może być dla Państwa wygodniejsza, niż wizyta na lokalnym posterunku policji. Najczęstszym sposobem oszustów wydaje się podszy-wanie pod bank. Ofiara otrzymuje e-mail z informacją o nieudanym logowaniu na swoje konto lub podobną, która zmusza do zalogowania się na stronie internetowej banku. W e-mailu zawarty jest link do fałszywej strony, która często do złudzenia przypomina autentyczną stronę naszego banku. W pośpiechu i zdenerwowaniu mało kto jednak sprawdza, że adres strony z e-maila różni się od prawdziwego. Logując się na takiej fałszywej stronie otwieramy oszustom drzwi do naszego konta bankowego.

ZAKUPYINTERNETOWEInternauci są kuszeni atrakcyjnymi ofertami zakupu samochodów, telefonów komórkowych, zwierząt itp. Oszuści wykorzystują fałszywe strony internetowe, a

TEXTSANDRA SZYMAŃSKAPHOTO123RF.COM

PLAGAWINTERNECIE

19

SQUARE.PL NASZE SPRAWY

Oszustwa internetowe w Wielkiej Brytanii

niepokoją osoby korzystające z

Internetu, jednak władze wciąż

mają trudności ze zwalczaniem

przestępstw dokonywanych przy

użyciu technologii, wynika z raportu

brytyjskiego Prokuratora

Generalnego. Raport dotyczący oszustw

został zlecony przez rząd w październiku

2005 roku w ramach oceny problemu, który każdego roku kosztuje

Wielką Brytanię 14 miliardów funtów.

Jednym z głównych problemów stojących

przed autorem raportu, Prokuratorem

Generalnym Lordem Goldsmithem,

była konieczność przystosowania

procedur do ewolucji współczesnej

technologii. Według raportu,

oszustwa internetowe stanowią 8%

wszystkich oszustw. Wynik ten uzyskano

na podstawie ankiety przeprowadzonej

wśród ofiar tego typu przestępstw.

w przypadku aukcji oferują przegranym „drugą szansę”. Należy także uważać na strony z ofertami mieszkań do wynajęcia. Oszuści kopiują zdjęcia lokali z różnych autentycznych stron agencji nieruchomości, a zaintere-sowanej osobie przedstawiają się jako właściciele.

WADLIWEOPROGRAMOWANIEOszuści podszywają się pod dobrze znane firmy kom-puterowe i obiecują pomoc w rozwiązaniu problemów z komputerem. Wystarczy... podać dane karty kredytowej, aby otrzymać odpowiednie oprogramowanie. Innym sposobem jest zainstalowanie szkodliwego oprogramo-wania, a następnie pobieranie od klienta opłaty za jego osunięcie.

URZĄDSKARBOWY(HMRC)Bardzo podobnie działa sposób na „zwrot podatku”. Podatnik otrzymuje e-mail, rzekomo od brytyjskiej skarbówki, że należy mu się zwrot podatku - ma tylko pobrać załącznik i wpisać dane swojego konta. Już samo otwieranie e-maili od nieznanych użytkowników może być niebezpieczne dla naszego komputera (ryzyko zain-fekowania komputera wirusem czy trojanem, a w efekcie - dostęp oszusta do wszystkich plików na naszym kom-puterze czy też możliwość obserwowania wpisywanych kodów, PIN-ów, numerów kart, kont bankowych itp.Dowodem na intensywną działalność oszustów interne-towych niech będzie opowiedziana poniżej historia.

Jeden z moich znajomych chcąc sprzedać samochód, którego już nie używał, zamieścił ogłoszenie na kilku portalach internetowych z możliwością licytacji, lub natychmiastowego kupna przedmiotu, którym jest się zainteresowanym. Po kilku godzinach od wystawienia ogłoszenia, na jego skrzynce mailowej pojawiła się wia-domość, od niejakiego pana Corna Williamsa,

Brytyjczyka chcącego dowiedzieć się więcej o pojeździe. Wszystko wyglądało wspaniale. Znajomy zadowolony z potencjalnego kupca samochodu, udzielał coraz więcej informacji o stanie pojazdu, o naprawach, które zrobił i o częściach które wymienił. Po kilku wiadomościach od Pana Corna padła oferta kupna rzeczonego pojazdu. Potencjalny nabywca twierdził, że jest bardzo zaintere-sowany, ale niestety pracuje jako marynarz, i obecnie jest w trakcie rejsu, więc już teraz chciałby wysłać całą należność za auto na popularną platformę płatniczą „Pay Pal”. Kolejny długi mail od Pana Williamsa zawierał mnóstwo informacji w języku angielskim, był tak cieka-wy, że miałam problem ze zrozumieniem natłoku bzdur i nonsensów opisujących jak ma wyglądać cały zakup, przypomnę, że miał to być zakup w dziewięćdziesięciu procentach internetowy. Otóż transakcja miała polegać na tym, że kupiec wyśle kwotę za samochód, dodatkowe pięćdziesiąt funtów za opłatę pobieraną przez firmę „Western Union”, oraz czterysta funtów na opłacenie ku-riera, który przyjedzie po samochód i podpisze wszystkie potrzebne dokumenty. Sprawa zaczęła wyglądać podej-rzanie: kto kupując samochód, i wydając na niego spore pieniądze nawet nie chce go zobaczyć ?

Po ponownym przetłumaczeniu maila, okazało się, że znajomy musi udać się do jednego z oddziałów „Western Union”, następnie zapłacić z własnej kieszeni cztery-sta funtów, tylko po to, żeby na jego koncie „PayPal” ukazała się należność za całą przeprowadzoną transak-cję. Żyjąc w obcym kraju, jesteśmy bardziej narażeni na oszustwo, niezrozumienie całego zdania, czy jednego

poszczególnego słowa. Dlatego też postanowiłam, że zadzwonię na infolinię „PayPal” i dowiem się czegoś więcej na temat całej transakcji z Panem Cornem. Po dziesięciu minutach sympatyczna Pani w słuchawce uświadomiła mi, że platforma płatnicza „PayPal” nigdy nie współpracowała z firmą „Western Union”, co więcej, nie ma nawet takiej transakcji.

Przeglądając ciągle tę ostatnią wiadomość od Pana Corna, staraliśmy się doszukać błędu, może inny mail, całkowicie niezwiązany z PayPal’em? Niestety, nie było nic, co różniłoby się od prawdziwych danych PayPal. Dodatkowo nabywca używał konta, z którego nie dało się odczytać adresu IP, pozwalającego cho-ciażby na zlokalizowaniu delikwenta.Zdecydowanie należy uważać na ludzi, którzy oferują za kupno samochodu lub telefonu znacznie większe pieniądze niż te przedmioty są warte. W interne-cie jest wiele takich ofert. Okazało się, że opisany przypadek nie jest pierwszy (i zapewne nie ostatni). Wśród podejrzanych nabywców pojawił się np. pra-cownik platformy wiertniczej, który chce kupić telefon dla ojca, czy biznesmen z Londynu, który wierzy na słowo, i jest wręcz zdesperowany aby kupić samo-chód.

Każde podejrzanie wyglądające zdarzenie w Interne-cie może być oszustwem. Uważajmy jakie informacje podajemy w sieci, ponieważ każda taka informacja może być wykorzystana w działaniach oszustów internetowych.

JAKUSTRZECSIĘPRZEDOSZUSTAMI?

■ Nie wierz w superokazje. ■ Nigdy nie podawaj danych bankowych ani nie wy-syłaj pieniędzy nieznanym osobom.

■ Pamiętaj, że ani bank, ani policja nie przyjdzie do domu po odbiór karty płatniczej.

■ Nie podawaj PIN-u do karty nikomu. ■ Przy transakcjach online, sprawdzaj czy przy adre-sie http jest symbol kłódki. Nie kupuj na nieznanych stronach, korzystaj z bezpiecznych form płatności (np. PayPal) lub karty kredytowej, a nie debetowej (karta kredytowa daje Ci większe zabezpieczenie).

■ Nie daj się nabrać na wygrane w konkursach, w któ-rych nie brałeś udziału.

■ Zrezygnuj z aplikowania o posady, gdzie wymagane jest wpłacenie jakiejś opłaty z góry.

■ Nie ufaj Polakom w Wielkiej Brytanii tylko dlatego, że są Twoimi rodakami. Sprawdź osobę, firmę, za-

AUTOPROMOCJA SQUARE.PL

20

Q1 – W JAKICH OKOLICZNOŚCIACH Z SUKCESEM MOGĘ STARAĆ SIĘ O ODSZKODOWANIE ZA WYPADEK?

Aby Dallas McMillan mógł z sukcesem poprowadzić Państwa roszczenie, spełnione muszą by następujące warunki:(A) do wypadku musiało dojść na terenie Szkocji, (B) wypadek musiał być spowodowany przez zaniedba-nie lub być wina strony przeciwko której roszczenie bę-dziemy kierować, (C) musimy uzyskać z drugą stroną ugodę w ciągu trzech lat od daty wypadku (bądź jeśli w tym czasie nie uda się uzyskać całkowitego porozumienia, musimy przed upły-wem trzech lat rozpocząć w Państwa imieniu procedurę sądową, która zapobiegnie przedawnieniu roszczenia).Q2 – JAK DALLAS MCMILLAN MOŻE USTALIĆ KTO JEST WINNY WYPADKOWI JEŚLI SAMI PAŃSTWO TEGO NIE WIEDZA?(1) WYPADKI DROGOWE

W wypadkach samochodowych bądź rowerowych bar-dzo często łatwo jest ustalić (i) osobę, która ten wypa-dek spowodowała i (ii) w jaki sposób osoba ta jest praw-nie odpowiedzialna za wypadek. Czasami kierowca już na miejscu zdarzenia przyznaje się do winy zostawiając swoje dane osobowe razem z danymi firmy ubezpiecze-niowej. W innych przypadkach jest to bardziej skompli-kowane. Dallas McMillan ma jednak kilka możliwości ustalenia kto prawnie jest za wypadek odpowiedzialny. Jeśli zdarzenie zostało zgłoszone policji, możemy uzy-skać raport policyjny, w którym umieszczone będą dane sprawcy, jego/jej firmy ubezpieczeniowej, a także dane potencjalnych świadków. Możemy także przeszukać bazę danych DVLA oraz bazę danych firm ubezpiecze-niowych. Również mamy możliwość zebrać oświadcze-

ODSZOKODOWANIAZDALLASMCMILLANWdrugimzseriinaszychmiesięcznychartykułów,wyjaśnimyjakokreślićktowinnyjestwypadkowi,ijakzadanywypadekuzyskaćodszkodowanie.

nia świadków i oficerów policji, którzy byli na miejscu zda-rzenia. Nie musicie się więc Państwo martwić jeśli nie macie pełnych informacji odnośnie osoby, która wypadek spowo-dowała czy jego/jej firmy ubezpieczeniowej.(2) POTKNIĘCIA I POŚLIZGNIĘCIA W MIEJSCACH PUBLICZNYCH

Weźmy pod uwagę wypadek, w którym ktoś z Państwa po-tknął się i zranił na chodniku z powodu brakującej lub zepsu-tej płyty chodnikowej. Urząd Miasta (Council) ma obowią-zek dbania o drogi i chodniki zarówno jeśli jest właścicielem jak i podmiotem tylko użytkującym, czyli wynajmującym ten teren. Możemy sprawdzić czy na dane uszkodzenie złożo-ne zostały wcześniejsze skargi, a także jak długo w danym miejscu uszkodzenie to się znajduje (np. poprzez zebranie zeznań od okolicznych mieszkańców czy świadków zdarze-nia). Możemy także ustalić kiedy ostatni raz Council prze-prowadził inspekcje terenu, na którym doszło do wypadku. Wszystko to pomoże nam ustalić czy Urząd Miasta (Council) jest odpowiedzialny za wypadek. Jeśli do wypadku doszło na terenie prywatnym, sprawdzimy kto jest jego prawnym “użytkownikiem” bądź był takim “użytkownikiem” w okresie gdy do wypadku doszło. Roszczenie będzie wtedy skiero-wane przeciwko takiemu “użytkownikowi” i jeśli to możliwe ,przeciwko jego firmie ubezpieczeniowej. Taki prawny “użyt-kownik” ma obowiązek zapobiegania wszelkim niebezpie-czeństwom na podległym mu terenie.(3) WYPADKI W PRACY

Jeśli doszło do wypadku w pracy, Dallas McMillan na po-czątek dokładnie sprawdzi postępowanie pracodawcy. Pracodawcy mają szereg obowiązków wobec swoich pra-cowników, włączając obowiązek zapewnienia swoim pra-cownikom bezpiecznego miejsca pracy, odpowiedniego i bezpiecznego sprzętu, a także przeprowadzenia właściwego szkolenia dla każdego z pracowników. Czasami jest tak, że pracodawca jako firma nie jest za wypadek odpowiedzialny, a w zamian winny wypadkowi może być np. pracujący obok kolega, który niewłaściwie wykonywał swoje obowiązki. Jednak za błędy innych pracowników również odpowiada pracodawca. Udowadniamy wtedy, że pracodawca jest “za-stępczo” odpowiedzialny za zdarzenie, i na tej podstawie wygramy odszkodowanie. W niektórych przypadkach wy-padek nie jest winą pracodawcy ani też innego pracownika, ale np. niezależnie zatrudnionego kontrahenta, bądź osoby, która udostępniła wadliwy sprzęt. W takich przypadkach przeprowadzimy dokładne śledztwo, ustalimy odpowie-dzialnego za wypadek i zidentyfikujemy jego firmę ubezpie-czeniową.

ZMIENIŁYSIĘBRYTYJSKIEPRZEPISYDOTYCZĄCEWYPADKÓWWMIEJSCACHPRACY.UZYSKANIEODSZKODOWANIAJESTTERAZPROCESEMBARDZIEJKOMPLEKSOWYMISKOMPLIKOWANYM.BARDZOWAŻNEJESTWIĘCPOSIADANIEDOŚWIADCZONEGOPRAWNIKAZESPECJALISTYCZNĄWIEDZĄ.WDALLASMCMILLANTAKIEATRYBUTYPOSIADAMY.PRZYKŁADWYGRANEJPRZEZNASOSTATNIOSPRAWY

Polski operator maszyn doznał poważnego urazu stopy po tym jak ogromna płyta spadła mu na nogę. Płyta ta przemieszcza-na była na terenie fabryki przy użyciu wideł wózka widłowego, a nasz klient poproszony był o jej ręczne przytrzymywanie. Na nierównym terenie fabryki wózek widłowy wjechał w dziurę, i płyta zsunęła się z wideł. Nasz klient otrzymał £82,500 odszko-dowania.

SQUARE.PL PORADNIK UKTEXT

M. URBANOWSKAPHOTO

123RF.COM

21

Kiedy myśleliśmy, że szaleństwo mediów trwające od 2013 roku dotyczące kontro-wersyjnych tekstów wspomnianych mu-zyków w końcu ucichło, utwór „Blurred Lines” sprawił, że znaleźli się oni ponownie

w centrum uwagi. Tym razem, twórcy „Blurred Lines” – Robin Thicke, Pharrell Williams i Clifford Harris Jr (bardziej znany jako raper TI) – musieli bronić się przed procesem sądowym wniesionym przez rodzinę Gaye. Państwo Gaye twierdzili, że utwór stworzony przez trio był w rzeczywistości naruszeniem prawa autor-skiego Marvina Gaye i słynnego utworu „Got to Give It Up”.Rodzina Marvina Gaye twierdziła, że hit „Blurred Lines”, który osiągnął zyski w wysokości ponad 16.000.000 dolarów i zdobył nominację do nagrody Grammy, i „Got to Give It Up” miał podobne cechy w odniesieniu do nut i nagrań dźwiękowych. Podobieństwa te przewyższyły „granice możliwego przypadku”.

Sąd cywilny w Los Angeles zgodził się z rodziny Gaye, przyznając rodzinie zmarłego muzyka prawie 7.4 mi-liona dolarów odszkodowania. Wyrok potwierdził, że utwór „Blurred Lines” rzeczywiście skopiował wcze-śniejszy znany utwór „Got to Give It Up”.

Werdykt ten jest wyraźnym przypomnieniem dla arty-stów czerpiących inspirację z istniejących utworów w

OPŁACASIĘ

BYĆORYGINALNYM!

swojej twórczości, że pozwolenie sobie na skopiowanie cudzych praw autorskich to potencjalnie ryzykowna i kosztowna sprawa. Prawnik rodziny Gaye miał po-wiedzieć, że będą oni starali się o zakaz sprzedaży pio-senki „Blurred Lines”, dopóki nie zostanie uzgodnione, jak przyszłe zyski zostaną podzielone pomiędzy rodzi-nę Gaye oraz trio Robina Thicke, Pharrella Williams i Clifforda Harrisa Jr. Wygląda na to, że brak wyrazistej oryginalności może ich w przyszłości kosztować wiele więcej niż 7.4 miliona dolarów.

Powszechnie słyszy się opinie, że wszystkie piosen-ki pop „brzmią tak samo”. Wiadomym również jest, że muzycy często czerpią inspirację z innych prac. Rzeczy-wiście, nawet Pharrell Williams bronił się mówiąc, że wszystko co było w tym przypadku podobne to „od-czucie” piosenki.

Koniecznie należy pamiętać, że prawnie niedozwolone jest, aby „rozmyta linia” pomiędzy inspiracją, „odczu-ciem” lub „groove” danej piosenki przemieniła się w na-ruszenie praw autorskich.

Dla wszystkich przedsiębiorstw uczestniczących w produkcji twórczości muzycznej, wynalazków i wzorów konieczne jest rozważenie podstaw inspiracji danej pra-cy. Należy zapewnić, jasny i przejrzysty proces twórczy. Jeśli jest się zmuszonym do obrony swojego stanowi-ska przeciw oskarżeniami o naruszenie praw autorskich, ważne jest, aby być w stanie wykazać w szczegółach jak wpadło się na dany pomysł oraz to, w jaki sposób dany pomysł został opracowany. Dodatkowo, wytwórnie zaj-mujące się pomocą artystom w twórczości będą często wymagały od klienta, aby zagwarantował, że praca jest oryginalna.

Jeżeli następnie wniesione zostanie oskarżenie o na-ruszenie praw autorskich, wytwórnia będzie musiała zmierzyć się nie tylko z roszczeniem o odszkodowanie i koszty, ale potencjalne również roszczeniami z tytułu naruszenia gwarancji oryginalności przez (prawdopo-dobnie byłego) klienta.

Nie wiemy jeszcze, czy trio odwoła się od decyzji sądu. Niezależnie od tego, sprawa pokazała wyraźnie, jak ważna jest świadomość wpływów na naszą twórczość. Opłaca się być oryginalnym!

Creative Content UK – program

edukujący internautów w zakresie praw

autorskichCreative

Content UK to porozumienie

podpisane pod patronatem

brytyjskiego rządu pomiędzy

dostawcami Internetu a

organizacjami z branży muzycznej

i filmowej. Program będzie

monitorować sieci P2P w celu

odnalezienia nielegalnych treści. Po ich

zlokalizowaniu, ustali adresy IP

internautów, którzy je pobrali

i wyśle do nich informację, która zawierać będzie

m.in porady na temat tego, w jaki

sposób można pobierać podobne

materiały w legalny sposób.

Wlutymtegorokugłośnastałasięsprawadotyczącanaruszeniaprawautorskichowysokimprofilu,zudziałemRobinaThickeiPharrellaWilliama.Sprawadotyczyłakontrowersyjnegohitu„BlurredLines”iwcześniejszegoutworuMarvinaGaye„GottoGiveItUp”.

Oferuje leczenie:- bóli kręgosłupa- bóli mięśni i stawów- kontuzji sportowych- masaż leczniczy i sportowy- wad postawy u dzieci i młodzieży- usz- uszkodzeń okołoporodowych niemowląt- zestaw ćwiczeń rehabilitacyjnych- terapia ultradźwiękowa

MOŻLIWOŚĆ WIZYTW DOMU PACJENTA!

Polski fizjoterapeutaGlasgow, Edynburg, Motherwell, Hamilton

Kontakt:tel: 07809870275 (Marcin)e-mail: maser74@wp.pl

22

Ogólna zasada wynikająca z Limitation Act 1980 mówi iż okres przedawnienia dla spaw cywilnych związanych z odszkodowaniami wynosi 3 lata od daty wypadku lub daty wiedzy. Po upływie tego czasu sprawa się

przedawni.O ile ustalenie końcowej daty związanej z pojedynczym wypadkiem nie stanowi żadnego problemu, wyzna-czenie daty wiedzy jest znacznie trudniejsze. Trzyletni okres zaczyna się od momentu, kiedy dana osoba wie-działa lub powinna wiedzieć, iż doznała obrażeń lub choroby. Może to być czas, kiedy pojawiły się pierwsze symptomy, lub kiedy choroba została zdiagnozowana przez lekarza, a nawet pojawiło się podejrzenie odno-śnie danej przypadłości.

Sąd może zadecydować o przedłużeniu okresu limita-cji korzystając z sekcji 33 z Limitation Act. Jednak taka decyzja będzie zależna od szczegółów każdej sprawy z osobna. Dodatkowo sądy bardzo niechętnie zgadzają się na uwzględnienie takiej aplikacji. Jeżeli obrażenia zostały doznane w wyniku aktu przemocy, wówczas należy zwrócić się do Criminal Injuries Compensation Authority. Limit wynosi tylko dwa lata. Jest bardzo mało prawdopodobne, iż wnioski złożone po upływie tego okresu zostaną zaakceptowane, jednak zawsze warto to sprawdzić gdyż zdarzają się wyjątki.

Gdy ofiarą wypadku jest osoba niepełnoletnia, okres limitacji zaczyna się od ukończenia osiemnastego roku

PORADNIK UK SQUARE.PL

TEXTDARIUSZ BARABASZPHOTO123RF.COM

życia. Oznacza to, iż postępowanie sądowe musi zostać rozpoczęte przed dwudziestymi pierwszymi urodzina-mi.

Kolejnym przykładem są osoby, które były leczone z powodu chorób psychicznych na podstawie Mental Health Act 1983 i w związku z tym nie miały pełnej zdolności do czynności prawnych w czasie gdy zdarzył się wypadek. Wówczas trzyletni okres przedawnienia zaczyna się od wypisu z opieki lekarskiej lub momentu zakończenia się niepełnosprawności.

Przy odszkodowaniach za wypadki śmiertelne czas przedawnienia zaczyna się od daty śmierci lub od daty, kiedy został zauważony związek pomiędzy śmiercią i wypadkiem lub narażeniem na niebezpieczeństwo. Ma to szczególne znaczenie, gdy śmierć została spowo-dowana przez wystawienie pracownika na działanie substancji szkodliwych, np. azbestu. Często dopiero sekcja zwłok jest w stanie określić dokładną przyczynę śmierci. Gdy śmierć została spowodowana przez nie-odpowiednie traktowanie podczas pobytu w placówce państwowej wówczas czas na podjęcie działań na pod-stawie Human Rights Act wynosi jedynie rok.

Aby nie utracić szansy na odszkodowanie warto uzy-skać profesjonalną poradę jak najszybciej. Dodatkowo im bliżej daty przedawnienia tym trudniej będzie zna-leźć kancelarie chętną na zaoferowanie umowy No Win No Fee.

ILECZASUNAODSZKODOWANIE?“JeżelimiałeśwypadekniezTwojejwinywciąguostatnichtrzechlatnależyCisięodszkodowanie”Powyższewyrażeniepojawiasięwniemalkażdejreklamiefirmorazkancelariizajmującychsięodszkodowaniami.Kwestiaprzedawnieniajestjednakdużobardziejskomplikowana.

Miałem wypadek na rowerze. Nie z mojej winy.Ale jechałem bez kasku i bez kamizelki odblaskowej.Czy w takiej sytuacji mogę ubiegać się o odszkodowanie?

ODSZKODOWANIEZAWYPADEKNAROWERZE

Do wypadków z udziałem rowerzystów zgodnie z ustaleniami RO-SPA, dochodzi zazwyczaj w gęsto zaludnionych miastach, a 75 proc. z nich ma miejsce na lub w pobliżu skrzyżowań. Poszkodwanemu rowrzyście przysługują określone uprawnienia, w tym możliwość wystąpienia o odszkodowanie za obrażenia oraz utratę zarobków, jeśli nie był w pracy z powodu wypadku. Rowerzysta ma prawo wystąpić o odszkodowanie nawet jeśli jechał bez kasku lub bez kamizelki odblaskowej.

Bezpłatne konsultacje w języku polskim z zakresu odszkodowań za wypadki drogowe zapewnia kancelaria Slater Gordon pod numera-mi: 075 14 65 18 41 oraz 033 00 36 00 05

Łukasz Wójcik LLMPolski Prawnikslatergordon.co.uk/pl

Nowo

Otwarty!

TEXTKRZYSZTOF KRUKPHOTO123RF.COM

Manaliczniku94tysiącekilometrówwkajakuidwiesamotnewyprawyprzezAtlantyk.ZasprawątejostatniejstałsięjednymznajbardziejrozpoznawalnychpodróżnikówwPolsce,abyćmożetakżenaświecie.Towłaśnieonaprzyniosłamuzwycięstwowprestiżowymplebiscycienapodróżnikaroku,organizowanymprzezredakcjęNationalGeographic.

WYWIADY OPINIE SQUARE.PL

24

94000KILOMETRÓWWKAJAKU

„Mam chyba wspaniałego anioła stróża, który ciągnie mnie w kierunku, w którym trzeba. Dziękuje tobie aniele stróżu, że dopłynąłem tam, gdzie zamierzałem.“ Olek

SQUARE.PL WYWIADY OPINIE

25

Sswój głos oddało na niego ponad pół miliona internautów. Kilka tygodni temu otrzymał też Nagrodę Specjalną Kolosów (najbardziej prestiżowe polskie wyróżnienie za osią-gnięcia podróżnicze). Tyle, że to jeszcze nie

koniec. O swoich planach na przyszłość i o tym jak przeżyć pół roku w kajaku na oceanie opowiada nam Aleksander Doba.

ROZMAWIAMYWPIERWSZYDZIEŃWIOSNY.PAMIĘTASZ,GDZIEBYŁEŚROKTEMUOTEJPORZE?

- No jasne, byłem na Atlantyku. W tym czasie wyru-szałem z Bermudów. Musiałem tam dopłynąć i zrobić sobie przymusową przerwę po awarii steru w moim kajaku.CZYTOJUŻBYŁTENMOMENTKIEDYWIEDZIAŁEŚ,ŻECISIĘUDA?ŻENICNIEMOŻEPOKRZYŻOWAĆWYPRAWYPRZEZOCEAN?

- Do Florydy miałem jeszcze kawał drogi, przede mną był jeszcze Golsztrom, czyli Prąd Zatokowy, ale mimo to byłem prze-konany, że wszystko będzie dobrze i nie dopuszczałem do siebie myśli, że mogę tam nie dopłynąć.SPODZIEWAŁEŚSIĘ,ŻETAWYPRAWAPRZYNIESIECITAKIROZGŁOS?ZOSTAŁEŚWYBRANYMPODRÓŻNIKIEMROKUWPRESTIŻOWYMPLEBISCYCIETHENATIONALGEOGRAPHIC,OTRZYMAŁEŚNAGRODĘSPECJALNĄNATEGOROCZNYCHKOLOSACH.MOŻNAPOWIEDZIEĆ,ŻESTAŁEŚSIĘNIEMALŻECELEBRYTĄ.

- Nie, nic z tych rzeczy. Ja tego w ogóle nie brałem pod uwagę. Przecież ja nie ro-bię wypraw po to, by potem brać udział w plebiscytach. To wszystko zaczęło się dziać samo do-piero po jej zakończeniu.

25

CHCĄC,CZYNIESTAŁEŚSIĘJEDNAKROZPOZNAWALNĄPOSTACIĄ.CZYKIEDYIDZIESZULICĄLUDZIECIĘZATRZYMUJĄ,ZAGADUJĄOWYPRAWĘ?

- Widzę, że niektórzy ludzie na ulicy tak jakoś dziwnie na mnie patrzą, niektórzy podchodzą i pytają, żeby się upewnić, czy aby to na pewno ja jestem, a jeszcze inni od razu gratulują. Dość często mi się to zdarza i to w różnych miastach.OCOSIĘLUDZIENAJCZĘŚCIEJCIEBIEPYTAJĄ?

- Zwykle o to jak mogłem sam tam długo wytrzymać. I są też zdziwieni, że jestem takiego normalnego wzro-stu, a nie jakimś wielkim atletą. Wyobrażenia ludzi o mnie są bardzo różne i niektórzy są zaskoczeni widząc takiego normalnego człowieka. Dużo jest tych pytań, często się powtarzają, choć to generalnie jest dla mnie bardzo miłe.

DWARAZYPRZEPŁYNĄŁEŚATLANTYKKAJAKIEM,WIĘCTERAZCHYBAJUŻDASZSOBIESPOKÓJZTAKIMIWYPRAWAMI?

- A gdzie tam! To, że zdobyłem tytuł podróżnika roku The National Geographic nie mobilizuje mnie przecież do siedzenia w domu przed telewizorem. Za rok i dwa miesiące wyruszam znowu na Atlantyk. Tyle, że teraz chcę go przepłynąć w drugą stronę, czyli z zachodu na wschód. To ma być samotna transatlantycka wyprawa kajakowa, bez żadnej pomocy z zewnątrz. Ma być też trudniejsza od poprzednich, bo będę płynął bardziej na północ, gdzie wody są zimniejsze, a sztormy silniej-sze i częstsze. Na pewno będzie ciężko, ale dlatego też kajak będzie przerobiony, tak abym dał radę podołać tym warunkom. COCIĘPCHADOTAKICHWYPRAW?CHCESZCOŚUDOWODNIĆ?

- Nie, no przecież Europy już nie odkryję, bo dawno jest odkryta. Mam za sobą już dwie takie wyprawy. Mam kajak, którym bezpiecznie przepłynąłem Atlan-tyk. Ja się też sprawdziłem i gdybym nie doprowadził do tej wyprawy, to byłoby we mnie takie wielkie po-czucie niezadowolenia i przekonanie, że coś ciekawe-go przechodzi mi koło nosa. Natomiast na samym po-czątku tych wypraw pomyślałem sobie, że skoro nigdy wcześniej nie byłem w Ameryce, to spróbuje do niej dopłynąć.

Salwami armatnimi powitała społeczność

florydzkiej miejscowości New Smyrna Beach

Aleksandra Dobę w chwili, gdy na

horyzoncie pojawił się jego żółty kajak – “OLO”,

którym już po raz drugi przepłynął Atlantyk: tym razem na trasie

pomiędzy najdalej położonymi punktami

na wybrzeżach Europy i Stanów Zjednoczonych. Komandor Dan Kolassa

wita Aleksandra Dobę na wybrzeżu New

Smyrna Beach.

Od początku stycznia Atlantyk nie oszczędzał Olka, fundując mu jedną ‚atrakcję‘ za drugą. Siła woli, siła ducha i przemożna wiara w realizację celu doprowadziły

go jednak do szczęśliwego zakończenia. Olek twierdzi: „Mam chyba wspaniałego anioła stróża, który ciągnie mnie w kierunku, w którym trzeba. Dziękuje tobie

aniele stróżu, że dopłynąłem tam, gdzie zamierzałem.“

FO

T. N

ICO

LA

MU

IRH

EA

D/@

NIC

OL

AA

NN

E_P

HO

TO

Aleksander Doba ma 68 lat, z cze-go dokładnie połowę spędził w ka-jaku (zaczął pływać jako 34-latek). Jako pierwszy kajakarz przepłynął Wisłę, całe polskie wybrzeże mor-skie, samotnie opłynął Bałtyk (w ciągu 80 dni), również samotnie pokonał trasę z Polic do Narwiku i opłynął jezioro Bajkał. W roku 2004 po raz pierwszy (wtedy jesz-cze z partnerem) spróbował prze-płynąć kajakiem Atlantyk – wów-czas jednak śmiałkowie szybko przegrali z oceanem. Do pomysłu wrócił sześć lat później. 26 paź-dziernika 2010 r. wyruszył z Daka-ru i 99 dni później 2 lutego 2011 r.) dopłynął do Acarau w Brazylii stając się tym samym pierwszym człowiekiem w historii, który po-

konał Atlantyk wykorzystując wy-łącznie siłę własnych mięśni (przed kim kilka osób dokonało tej sztuki, ale oni posługiwali się kajakami z żaglem). Po niespełna trzech lat powtórzył swój wyczyn. 5 paź-dziernika 2013 roku wyruszył z Lizbony ponownie w podróż przez Atlantyk. 17 kwietnia 2014 – po 167 dniach w specjalnym kajaku o wdzięcznej nazwie „Olo” – dotarł do Canaveral na Florydzie. Sztor-my i awarie sprzętu sprawiły, że wyprawa wydłużyła się o dwa miesiące i 1300 mil w stosunku do pierwotnego planu. Przez 47 dni nie miał żadnego kontaktu ze światem, gdyż jego telefon sate-litarny przestał działać po dwóch miesiącach rejsu.

COJESTNAJWIĘKSZYMWYZWANIEMWTRAKCIETAKIEJWYPRAWY?

- Psychika. Trzeba mieć naprawdę mocną psychikę. Ja już wcześniej się przekonałem jaką mam mocną, bo dawałem sobie rade w różnych niełatwych sytu-acjach. Kiedyś byłem porwany przez bandytów na Amazonce. Nikomu nie życzę takiej sytuacji, gdy czło-wiek znajduje się pod lufą karabinu.AJAKTOJESTZESPANIEM?TRUDNOSOBIEWYOBRAZIĆ,ŻEKTOŚMOŻESPOKOJNIESOBIESPAĆWKAJAKUNAŚRODKUOCEANU.

- Różnie z tym bywało. Były okresy spokoju kiedy ocean kołysał bardzo łagodnie i wtedy mogłem sobie nawet powiedzieć, że mam łóżku wodne. Natomiast generalnie wygląda to tak, że fale są bardzo nieregu-larne. Co kilkadziesiąt fal zdarza się jakaś silniejsza i kiedy ona uderzała o kajak, to się budziłem. Spogląda-łem na zewnątrz, czy w pobliżu nie ma jakiegoś statku, czy coś nie płynie blisko mnie i kładłem się znowu. I następowała następna „rata” snu. No i faktycznie pewne zmęczenie i niedosyt snu stale mi towarzyszy-ło. A już podczas sztormów, a przeżyłem ich osiem, to w ogóle nie było mowy nawet o drzemce. Najdłuższy sztorm trwał trzy doby i wtedy naprawdę już miałem dosyć.CZYWTRAKCIETEJPRZEPRAWYPRZEZATLANTYKPRZESPAŁEŚUCZCIWIECHOĆJEDNĄNOC?

- Najdłużej chyba jednym ciągiem to trzy godziny spa-łem.COJADŁEŚPODCZASREJSU?

- Takie „klasyczne” jedzenie jak konserwy, czy słoiki np. z fasolką starczyło mi na miesiąc. Później pozosta-ło mi już tylko jedzenie liofilizowane (tzn. zamrożone, a następnie pozbawione wody – przyp. red.) i tych za-pasów miałem na pół roku. W zupełności ich zatem wystarczyło. Miałem ze sobą też bardzo dużo też słodyczy. To nauka po wcześniejszej wyprawie, kiedy mi ich zabrakło i wówczas schudłem 14 kilogramów. Tym razem schudłem już znacznie mniej, bo słodyczy wziąłem ze sobą naprawdę bardzo dużo. ACZEGOCINAJBARDZIEJBRAKOWAŁOWCZASIETEJWYPRAWY?

- Zwykłego naszego polskiego chleba i zwykłych go-towanych ziemniaków. I do nich, a nie do jakiś wyszu-kanych potraw, tęskniłem najbardziej.TOCHYBAPOPOWROCIEDOPOLSKIURZĄDZIŁEŚSOBIEZIEMNIACZANĄUCZTĘ?

- Tak naprawdę pierwszy porządny posiłek zjadłem jeszcze na Florydzie. Zaprosili mnie tam do baru ir-landzkiego i ugościli... pierogami. A że mieli tam pierogi tak dobre jak w Polsce, więc zjadłem dwie porcje. AJAKŻONAREAGUJENATEWSZYSTKIEWYPRAWY?BOPRZECIEŻNIEMACIĘWDOMUPRZEZMNÓSTWOCZASU.- To trudny temat. Czasem mówię, że podczas pierwszej swojej wyprawy miałem 50 burz tropikal-nych, ale burza, którą mi żona urządziła na wieść, że faktycznie się wybieram w taką podróż, zarówno długotrwałością, jak też intensywnością zdecydowa-nie przebiła tamte pięćdziesiąt. W porównaniu z tą, jaką przeżyłem w domu, były to małe „pikusie”.

UDAŁOSIĘJEDNAKJĄWKOŃCUUDOBRUCHAĆ?

Ciężko z tym było. Do ostatniej chwili była przeciwna temu pomysłowi i jak mi coś nie wychodziło, to cieszyła się mając nadzieję, że może jednak do tej wyprawy nie dojdzie. Kie-dy już jednak wyruszyłem do Berlina na lot-nisko i było przesądzone, że nie ma odwrotu, to wtedy zmieniła nastawienie i bardzo mi wtedy pomogła. PODRĄŻMYZATEMTENTRUDNYTEMAT.CZYŻONAWIE,ŻEZAROKZNOWUCHCESZWYRUSZYĆNAATLANTYK?

- Tak, wie o tym, choć ją mocno zaskoczyłem. Dowiedziała się w trakcie programu „Dzień dobry TVN”, którego byliśmy gośćmi. W pewnym momencie padło pytanie o to, co teraz będę robił. Żona siedziała tuż obok, a ja wypaliłem, że za rok i kilka miesięcy chcę się znowu wybrać na ocean. W żonę jakby piorun strzelił. Jak wyszliśmy ze studia, to znowu posypały się na mnie gromy. No, ale mleko się już rozlało. Wiadomo, nie popiera, ale też już za bardzo nie protestuje. KIEDYSTARTUJESZ?

- Chciałbym wyruszyć 13 maja 2016 roku z kontynentalnej części Nowego Yorku. Prze-płynę obok Statuy Wolności. Nie wiem na-tomiast gdzie uda mi się wylądować. Zamie-rzam dopłynąć do Portugalii, ale jeśli będzie z tym problem, bo koło Azorów prądy znoszą na południe, to może się skończyć na wy-brzeżu północnej Afryki.LICZYŁEŚKIEDYŚILEJUŻPRZEPŁYNĄŁEŚKAJAKIEM?

- Tak, mam już na liczniku 94 tysiące kilome-trów.

ATLANTYKTONIEWSZYSTKO

- Któregoś dnia – opowiada żona Olka - Gabi - starsza

wnuczka, pięcioletnia Olga, zapytała swoją mamę,

dlaczego dziadek popłynął kajakiem. Kasia, nasza

synowa, odpowiedziała, że dziadek spełnia swoje

marzenia. Na to Olga: mamo, a ja mam marzenie, żeby

dziadek szybko wrócił i już nie pływał.“ Czy dziadek

posłucha?

SQUARE.PL WYWIADY OPINIE

27

28

NAUKA I WIEDZA SQUARE.PL

Kwestie imigracyjne już od dłuższego czasu stają się głównym tematem wielu debat, a dla partii politycznych – kartą przetargową w obliczu zbliżających się wyborów. Polacy rezydujący w Zjednoczonym Królestwie

czują się coraz mniej pewnie. Szczególnie zaniepokoje-ni są ci, którzy już od kilku lat nazywają Wielką Bryta-nię swoją drugą ojczyzną – tu pracują, mieszkają razem ze swoimi rodzinami, ich dzieci chodzą do brytyjskich szkół. Większość z nich wciąż ma tylko polski paszport, bo przecież obywatele Unii Europejskiej są uprawnieni do tego, aby przenieść swoje życiowe interesy do inne-go kraju Wspólnoty i tam osiąść. Tylko... czy to się może zmienić? Jeśli akceptujemy siebie, to jesteśmy w stanie osiągać sukcesy i brać cenne lekcje z porażek. Ponadto bronimy swoich praw i jesteśmy asertywni. Osoby z zaniżoną samooceną często określane są jako agresywne lub aroganckie, ponieważ w ten sposób maskują to, co same o sobie myślą.

O tych i o innych sprawach, związanych z polska emi-gracją rozmawiano niedawno podczas debaty zatytuło-wanej „Is there a future for Poles in the UK?” (Czy jest przyszłość dla Polaków w Zjednoczonym Królestwie?”). Debata, zorganizowana już po raz drugi przez Pol-skich Profesjonalistów w Londynie i Brytyjsko-Polskie Stowarzyszenie Prawników, przy wsparciu Poland All-Party Parliamentary Group, była wyjątkowa nie tylko ze względu na prestiżowe miejsce (spotkanie odbyło się w budynku Portcullis House, należącym do brytyjskiego parlamentu). Duża część panelistów miała bowiem silne związki z Polską – czy to poprzez swoje pochodzenie, czy przez wykonywaną pracę. Moderująca debatę Kasia Madera to znana prezenterka stacji telewizyjnej BBC. Urodziła się w Londynie, ale jej rodzice są Polakami. Mówi po polsku i jest honorową ambasadorką Zjednoczonego Królestwa Polek w Wiel-kiej Brytanii.

Gospodarzem spotkania był urodzony w Polsce brytyjski poseł konserwatystów Daniel Kawczyński, specjalny doradca premiera Davida Camerona ds. Europy Środko-wej i Wschodniej. Jak sam przyznał, co sobotę razem z córką uczy się języka polskiego.

Liberalnych Demokratów reprezentował Stefan Kasprzyk - były burmistrz gminy Islington, także mówiący po polsku.

W imieniu UKIP głos zabierał polski kandydat tej partii w okręgu Tooting Przemek Skwierczyński, a głosem Partii Pracy był poseł Andy Slaughter z okrę-gu Hammersmith, mający styczność z problemami Polaków w swojej codziennej pracy.

Politykiem reprezentującym interesy wszystkich Europejczyków - a w tym także Polaków - był Roger Casale, były poseł Partii Pracy z londyńskiego okręgu Wimbledon, a obecnie szef organizacji New Europe-ans, nawołującej imigrantów do ubiegania się o swoje prawa - przede wszystkim wyborcze. Panel uzupełniali specjaliści: prawnik James Dixon i ekonomista dr Andrew Lilico z Instytutu Spraw Ekonomicznych (London School of Economics).Jako gości, a zarazem uczestników debaty zadają-cych pytania, zaproszono przedstawicieli organizacji, stowarzyszeń i mediów polonijnych, oraz instytucji z nimi współpracujących.

Dyskusję rozpoczęto od dość popularnego ostat-niego pytania: czy imigracja jest dobra czy zła dla brytyjskiej ekonomii? Zdaniem dra Lilico, ogólnie jest dobra, ale są w Anglii takie obszary, na których gę-stość zaludnienia wzrosła bardzo gwałtownie właśnie przez imigrantów. O pozytywnych skutkach prze-konany był także Andy Slaughter, natomiast Daniel Kawczyński zauważył, że trudno będzie ograniczyć imigrację z UE, jeśli Wielka Brytania pozostanie w unijnych strukturach.

O australijskim systemie kontroli imigracji, polega-jącym na wprowadzeniu zakazu wjazdu do kraju przyjmującego dla pracowników niewykwalifikowa-nych, mówił z kolei Przemek Skwierczyński. Kandy-dat UKIP stwierdził, że obecny system jest dyskrymi-nujący, bo faworyzuje imigrantów z Unii Europejskiej. Dodał, że nie można generalizować, czy imigracja do Wielkiej Brytanii jest pozytywna czy negatywna, bo są różne jej aspekty.

DEBATAPOLACYWZJEDNOCZONYMKRÓLESTWIE

Narastającaantyimigracyjnaretoryka,zapowiadanereferendumwsprawiewyjściaWielkiejBrytaniizUniiEuropejskiej,postępująceograniczeniaprzywilejówdlaprzyjezdnychzkrajówunijnych-towszystkonienapawaoptymizmemPolakówmieszkającychipracującychnaWyspach.

TEXTADRIANA CHODAKOWSKA LONDYNEK.NET PHOTO123RF.COM

29

SQUARE.PL NAUKA I WIEDZA

Jerzy Byczyński,współorganizator debaty(PPL, British Polish Law Society):

„Nasza debata zdecydowanie była za krótka. Jej tematem było bardzo duże zagadnie-nie, dlatego chcieliśmy podjąć wiele kwestii. Cieszę się, że mieliśmy okazję poznać wiele różnych punktów widzenia i wysłuchać nawet ostrzej-szej wymiany zdań. Naszym celem jest to, aby Polacy zaangażowali się politycznie - nieważne, w jakiej partii, bo przecież mamy różne poglądy polityczne. Każdy może jednak znaleźć taki program, z którym się będzie utożsamiał. Wniknięcie w struktury poli-tyczne pomoże nam budować silniejszą pozycję Polaków w Wielkiej Brytanii.

Monika Tkaczyk,Zjednoczenie Polskie w Wiel-kiej Brytanii:

„Brakowało mi dyskusji, co możemy zrobić, żeby zatrzy-mać likwidację języka polskie-go z egzaminów A-level - i zrobić coś więcej nie tylko dla Polaków, ale i dla innych naro-dów, których języki też mają być usunięte z tego egzaminu. Zabrakło mi też dyskusji na temat tego, że Polacy jednak bardzo dużo wpłacają do kasy rządu brytyjskiego. Ogólnie debata była ciekawa, bardzo bogata w informacje dotyczące nie tylko Polaków, ale i Europy.

Wiktor Moszczyński, działacz polonijny, prezes Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Ltd.:

„Muszę przyznać, że w strukturze debata była bardzo dobrze przygotowana, ale ostatecznie - frustrująca. Po pierwsze: rzadko kiedy odpo-wiadano na pytania, a politycy atakowali się nawzajem, co nie zawsze było na miejscu. Wyszło na jaw, że właściwie nie ma konkretnego planu, co robić gdy w referendum więk-szość opowie się za wyjściem z UE.Nikt na przykład nie poruszył sprawy, czy ci Polacy, którzy tu już są więcej niż 7 lat i mają prawo rezydencji, ale nie dysponują brytyjskim pasz-portem, będą mogli zostać. Według prawa brytyjskiego tak powinno być, ale nikt tego nie potwierdził. A co z ich rodzinami w Polsce? Czy będą mogły do nich przyjeżdżać bez problemów?

Agata Dmoch, współorganizatorka debaty(British Polish Law Society):

„Czas najwyższy, żeby przeciętny Polak w Wielkiej Brytanii zain-teresował się brytyjską polityką. Mam wrażenie, że my jesteśmy tak zmęczeni polską polityką, że staramy się trzymać z daleka od tej angielskiej, a prawda jest taka, że jeżeli nie będziemy głosować czy czegokolwiek wymagać od naszych lokalnych posłów, jeżeli nie będziemy debatować na temat naszych praw w tym kraju - to nigdy nic się nie zmieni. Tak jak jeden z gości powiedział: to również od nas zależy, co się z nami dzieje, a nie tylko od polityków. Musimy wywierać presję i zacząć się angażować. Jeżeli czujemy się niepewnie, to tym bardziej powinniśmy się kontaktować z naszym lokalnym MP. Jestem przekonana, że może nie większość, ale ogromna ilość osób nawet nie wie, kto jest ich lokalnym przedstawicielem w parlamencie - już nie wspomina-jąc o tym, że nigdy się z nim nie spotkało ani nie miało żadnego kontaktu”.

„To kategoryzowanie ludzi, gdy mówimy o pozytyw-nej lub negatywnej imigracji, bo ludzkie zachowanie jest przecież skomplikowane” - wskazał natomiast James Dixon. Z kolei Roger Casale przypomniał, że nawet Nigel Farage jest przekonany, że imigracja z UE jest dobra dla brytyjskiej ekonomii. „Problemem jest tylko odbiór tego zjawiska przez ludzi - wielu z nich nie zdaje sobie sprawy i nie rozumie związanych z tym procesów i efektów dla ekonomii. Stąd powsta-ła antypatia wobec imigrantów - i właśnie dlatego musimy dużo na ten temat rozmawiać, aby wszystko wyjaśnić” - ocenił szef New Europeans.Atmosfera na sali zrobiła się gorętsza, gdy podjęto te-mat zapowiedzianego przez konserwatystów referen-dum w sprawie wyjścia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej. Co to będzie oznaczać dla Polaków, gdy zapadnie decyzja: „TAK, chcemy wyjść z Unii”? - padło pytanie z sali.

„Ostatnie referendum w Wielkiej Brytanii - nie licząc ubiegłorocznego szkockiego - miało miejsce w 1975 roku. Europejskie referendum powinno się więc odbyć - po to, aby nasze społeczeństwo mogło się na ten temat wypowiedzieć” - stwierdził Daniel Kaw-czyński.

„Kwestia naszego członkostwa w Unii to jakaś nadmuchana obsesja rodem z Westminsteru. Tak naprawdę na niższych szczeblach ten problem nie jest podejmowany, w żadnej gminie się o tym nie mówi!” - zapewnił Andy Slaughter.„Kwestia europejska rzeczywiście nie jest kluczowa; podgrzewa się ją przed wyborami, a przecież są waż-niejsze problemy” - zgodził się z przedmówcą Stefan Kasprzyk. „Zresztą lata temu wstąpiliśmy do tego europejskiego klubu, jakim jest Unia” - przypomniał

Zdecydowana większość emigrantów

przebywa w innych krajach Starego

Kontynentu. Tylko nieco ponad

300 tysięcy osób zdecydowało się

na wyjazd dalej.Jak wynika z ostatniego Narodowego Spisu

Powszechnego, przeprowadzonego

przez GUS, podstawową

przyczyną wyjazdów jest znalezienie

zatrudnienia. W poszukiwaniu pracy

wyjechało z Polski prawie 78 procent

emigrantów. Pozostałe powody to edukacja, sprawy rodzinne lub

leczenie i rehabilitacja. Za pracą wyjeżdżają głównie mężczyźni,

natomiast kobiety jako powód podają jeszcze

sprawy rodzinne. Ogółem jednak za granicą przebywa

więcej kobiet (51,1 procenta) niż mężczyzn

(48,9 procenta).

(Wielka Brytania weszła do UE w 1973 roku - przyp. red.).„W ostatnim czasie pojawiła się specjalna klauzula, mówiąca o tym, że jeśli Wielka Brytania opuści Unię, wówczas obywatele UE dostaną propozycję zostania rezydentem lub obywatelem tego kraju” - poinformo-wał Przemek Skwierczyński.

„To nie będzie takie proste” - zauważył James Dixon. „Trzeba bowiem będzie sprawdzić, kto ma prawo do rezydentury. A co z członkami rodzin tych imigran-tów? Europejska Konwencja Praw Człowieka może tu spowodować wiele podziałów. Co stanie się z pra-wem do swobodnego przemieszczania się? To będzie prawdziwy koszmar dla prawników, a nie sądzę, żeby ktokolwiek myślał, co to za sobą pociągnie z prawne-go punktu widzenia” - zauważył.

„Jeśli Wielka Brytania wyjdzie z Unii, nie będzie nas przy negocjowaniu ważnych spraw Europy, zabraknie nas podczas różnych szczytów” - przestrzegł James Dixon. A co to będzie oznaczać dla Polaków?”„Dalej będziecie obywatelami UE, ale stracicie ochro-nę, prawo do głosowania w wyborach lokalnych, znajdziecie się w niepewnej pozycji. A przeciętni Brytyjczycy? Oni nie są zainteresowani sprawami europejskimi - wystarczy posłuchać rozmów w pubie, aby się o tym przekonać” - stwierdził Roger Casale.

Paneliści poruszyli także temat planowanej likwi-dacji języka polskiego podczas egzaminów A-level. Mówiono przy tym o „kulturze strachu i ignorancji”, podsycanej przez takie partie jak UKIP.

KOMENTARZE:

30

TEMAT NUMERU SQUARE.PL

RED.A.SKÓRKIEWICZPHOTO123RF.COMWIKIPEDIA.ORG 10

MAJA WYBIERAMYPREZYDENTAPOLSKIWyboryprezydenckie2015odbędąsię10maja.Obecnie,od6sierpnia2010rokuurządprezydentaRPpełniBronisławKomorowski.Jegokadencjazakończysię6sierpnia2015roku,zchwilązłożeniaprzysięgiprzeznowowybranegoprezydenta.

Od godz. 7.00 do godz. 21.00 czynne będą lokale wybor-cze, w których społeczeństwo zadecyduje, kto obejmie funkcję Prezydenta RP. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska ponad 50% głosów, to dwa tygodnie później (24 maja) odbędzie się druga tura wyborów. Prawo wybiera-

nia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ma każdy obywatel pol-ski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat.Obywatele polscy, przebywający w dniu wyborów za granicą, będą mogli wziąć udział w głosowaniu, jeżeli posiadają ważny polski paszport lub ważny polski dowód osobisty oraz zostaną wpisani, na podstawie zgłoszenia, do spisu wyborców sporządzonego przez konsula właściwego terytorialnie dla miejsca pobytu wyborcy. Powyższy wymóg wcześniejszego wpisania do spisu wyborców nie dotyczy wyborców posiadających zaświadczenie o prawie do gło-sowania. Osoby stale zamieszkałe w kraju, wyjeżdżające za granicę, mające zamiar wziąć udział w głosowaniu powinny zaopatrzyć się przed wyjazdem w zaświadczenie o prawie do głosowania.W nadchodzących wyborach prezydenckich po raz pierwszy w historii można będzie głosować korespondencyjnie i to już kilka dni przed wyborami.

Dotychczas głosować korespondencyjnie (a więc wysyłając kartę wyborczą pocztą) mogli tylko niepełnosprawni i osoby, które w czasie wyborów przebywały za granicą.Teraz głosowanie korespon-dencyjne jest dostępne dla każdego .

Warunkiem wzięcia udziału w wyborach w obwodach utworzonych za granicą jest zarejestrowanie się w spisie wyborców prowadzo-nym przez właściwego terytorialnie konsula RP (Po dokonaniu rejestracji u części osób w momencie sprawdzania statusu reje-stracji wyświetla się komunikat „Wniosek zawiera błędy”. Prosimy o zignorowanie tej informacji i ponowne sprawdzenie po kilku dniach). Zgłoszenia można dokonać także telefonicznie, e-mailo-wo, telefaksem lub osobiście), lub przedstawienie zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego przez urząd gminy lub konsula. Osoba zgłoszona do spisu wyborców może pobrać „Zaświad-czenie o prawie do głosowania”(nie dotyczy osób głosujących korespondencyjnie). Dokument ten umożliwia oddanie głosu przed dowolną komisją wyborczą na całym świecie. W przypadku utraty „zaświadczenia” nie będzie możliwości otrzymania kolejnego ani oddania głosu w żaden inny sposób. Wniosek o wydanie zaświad-

„MAMYKONSTYTUCYJNYOBOWIĄZEK,IKAŻDYZNASBEZWZGLĘDUNATOGDZIEMIESZKAPOWINIENWZIĄĆ

UDZIAŁWWYBORACHPREZYDENCKICH-JEŻELI

JESTTAKAPRAWNAMOŻLIOWŚĆ”DARIUSZADLER

-KONSULGENERALNYRPWEDYNBURGU

31

SQUARE.PL TEMAT NUMERU

czenia należy złożyć najpóźniej do 8 maja (przez I turą wyborów). Zgłoszeń wyborców do spisu można dokonywać najpóźniej na 3 dni przed dniem wybo-rów tj. do 7 maja 2015 r. (czwartek). W przypadku wyborców zamierzających oddać głos koresponden-cyjnie termin zgłoszenia do spisu wyborców upływa 27 kwietnia 2015 r. (poniedziałek).

Wybór sposobu głosowania (osobiście lub korespon-dencyjnie), Obwodowej Komisji Wyborczej oraz wy-stąpienie o „Zaświadczenie o prawie do głosowania” dotyczą automatycznie pierwszej jak i ewentualnej drugiej tury wyborów. Nie będzie możliwości doko-nania zmiany. Warunkiem oddania głosu w siedzibie OKW będzie przedstawienie ważnego paszportu lub dowodu osobistego.

Polacy, którzy chcą oddać głos w majowych wybo-rach prezydenckich za granicą, mogą już rejestrować się przez portal Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Rejestracja dotyczy głosowania osobistego i kore-spondencyjnego. MSZ utworzyło 229 obwodów głosowania za granicą w 87 krajach, najwięcej w Wielkiej Brytanii - 35

ZAŚWIADCZENIEOPRAWIEDOGŁOSOWANIAWyborca zmierzający przebywać w dniu głosowa-nia poza miejscem stałego pobytu może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania. Wniosek o wydanie zaświadczenia składa się konsulowi (w Polsce w urzędzie gminy, w której wyborca jest ujęty w spisie wyborców) najpóźniej do 8 maja 2015 r. Wniosek może być złożony osobiście, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Do odbioru zaświadczenia wyborca może upoważnić inną osobę. Wówczas wyborca sporządza wniosek o wydanie zaświadczenia i upoważnienie (może być to jeden dokument) w którym wskazuje swoje imię/imiona i nazwisko oraz numer Pesel oraz te same dane osoby upoważnionej do odebrania zaświadczenia. W szcze-gólnych sytuacjach konsul może wyrazić zgodę na wysłanie zaświadczenia pocztą.

Wyborca otrzyma dwa zaświadczenia: zaświad-czenie o prawie do głosowania w dniu pierwszego głosowania oraz zaświadczenie o prawie do głoso-wania w dniu ponownego głosowania (tzw. II tury wyborów).

W przypadku przeprowadzenia ponownego gło-sowania wyborca zmieniający miejsce pobytu po dniu pierwszego głosowania, a przed ponownym głosowaniem, może otrzymać zaświadczenie o pra-wie do głosowania w dniu ponownego głosowania. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia składa się konsulowi do dnia 22 maja 2015 r.

GŁOSOWANIEKORESPONDENCYJNEKażda osoba rejestrująca się do spisu wyborców za granicą może wybrać korespondencyjny sposób oddania głosu. Takiej osobie do dnia 30 kwietnia zostanie wysłany pakiet wyborczy w którym znajdzie się: karta do głosowania, koperta na kartę do głoso-wania, koperta zwrotna, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu oraz instrukcja głosowania korespondencyjnego. Po otrzymaniu pakietu wybor-czego i zapoznaniu się z instrukcją, należy oddać głos

na karcie do głosowania i kartę umieścić w kopercie na kartę do głosowania, a kopertę zakleić. Następnie należy podpisać oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu i włożyć je wraz z kopertą na kartę do głosowania w której znajduje się karta do głosowa-nia do koperty zwrotnej na której znajduje się adres placówki konsularnej i numer obwodowej komisji wyborczej. Zaklejoną kopertę zwrotną (z kartą do głosowania i oświadczeniem o osobistym i tajnym oddaniu głosu) należy wysłać na swój koszt na adres widniejący na kopercie.

Istnieje także możliwość osobistego odbioru pakietu wyborczego z placówki konsularnej o czym nale-ży poinformować konsula w czasie rejestracji do spisu wyborców (inną drogą niż przez dedykowany portal ewybory) lub zaznaczając właściwą opcję w czasie rejestracji przez stronę ewybory.

Wyborca może doręczyć kopertę zwrotną osobiście do właściwego konsula przed dniem głosowania lub w dniu i godzinach głosowania do obwodowej komi-sji wyborczej w obwodzie głosowania, w którym jest wpisany do spisu wyborców. SONDAŻEJeśli poparcie kandydatów na prezydentów utrzy-małoby się na tym poziomie co obecnie, to 10 maja Bronisław Komorowski mógłby liczyć na 45 proc. głosów. To o trzy punkty proc. lepiej niż wskazywał sondaż z 30 marca.

Na drugim miejscu umocnił się Andrzej Duda, na którego zagłosowałoby 28 proc. osób. Kandydat PiS uzyskał wynik lepszy niż w poprzednim sondażu o 2 punkty proc.

KORWINBEZZMIAN,OGÓREKWDÓŁJanusz Korwin-Mikke zachował 6 proc. poparcia w sondażu i dzięki temu przesunął się na trzecie miejsce w porównaniu z poprzednimi prognozami. Remisuje z nim jednak Paweł Kukiz, również może liczyć na 6 proc. głosów wyborców. To o 2 punkty proc. lepiej niż w marcu.Najmniej zadowolona z najnowszego sondażu może być Magdalena Ogórek. Kandydatka SLD zano-towała aż 3-punktowy spadek poparcia i obecnie głosowałoby na nią 4 proc. respondentówPrognozy frekwencji utrzymują się na tym samym poziomie – 62 proc. zadeklarowało udział w I turze wyborów prezydenckich.

1.BRONISŁAWKOMOROWSKIBezpartyjny

2.ADAMJARUBASPolskie Stronnictwo Ludowe

3.JANUSZPALIKOTTwój Ruch

4.JACEKWILKKongres Nowej Prawicy

5.ANDRZEJDUDAPrawo i Sprawiedliwość

6.MAGDALENAOGÓREKStronnictwo Ludowo Demokratyczne

KANDYDACINAPRZYDENTARP7.GRZEGORZBRAUN

Bezpartyjny 8.PAWEŁTANAJNO

Demokracja Bezpośrednia 9.MARIANKOWALSKI

Ruch Narodowy10.PAWEŁKUKIZ

Bezpartyjny11.JANUSZKORWIN--MIKKE

Kongres Nowej Prawicy

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

11.

10.

9.

źródło: Konsulat Generalny RP. w Edynburgu

RODZINA.PL SQUARE.PL

Niestety nie jest łatwo jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponie-waż od wielu lat toczą się na ten temat spory, nawet wśród naukowców i nikt jeszcze nie udowodnił całemu światu,

co jest ważniejsze. Podzielę się moją własną re-fleksją na ten temat i powiem, dlaczego uważam, że wychowanie ma większy wpływ na nasze życie.Od czasu, kiedy naukowcy odkryli znaczenie genów, zaczęto zrzucać odpowiedzialność za nasze życie na geny, ponieważ wierzono, że zachowanie dzieci po-dobne do zachowania rodziców jest zjawiskiem po-wszechnym a nawet dziedzicznym. Ten pogląd jest bardzo wygodny dla tych ludzi, którzy wszelkie nie-powodzenia życiowe tłumaczą złymi genami. Nie ulega wątpliwości, że pewne cechy zewnętrzne w dużej mierze dziedziczy się, np. kolor włosów, oczu, paznokcie, długie palce u rąk, itp.

W spadku po przodkach można dostać również temperament, ale są też naukowcy, którzy twier-dzą, iż można odziedziczyć gen przestępczości, czy alkoholizmu. Tymczasem geny stanowią jedynie po-tencjał, warunkują nas do pewnego stopnia i mogą zadecydować o pewnych tendencjach, ale to od środowiska zależy, czy to nastąpi i którą drogą czło-wiek pójdzie przez życie. Poza tym, charakter czło-wieka kształtuje się od pierwszych dni życia. Pew-nych cech temperamentu nie da się zmienić, jednak nad niektórymi udaje się pracować.

W przeciwieństwie do charakteru i dziedzicznych genów, to środowisko, w którym człowiek żyje ma na niego największy wpływ, ponieważ na jego oso-bowość od najmłodszych lat działają różne systemy społeczne, interpersonalne, które powodują bezpo-średnie i pośrednie zmiany w zachowaniu. Jednakże największy wpływ na rozwój mają rodzice, którzy przekazują dzieciom odpowiednie lub nieodpo-wiednie wzorce.

Dziecko zwykle ma najwięcej kontaktu z rodzicami i na co dzień obserwuje relacje tata-mama, widząc, czy tata szanuje mamę, czy codziennie ze sobą roz-mawiają, czy są dla siebie mili i czuli. Mały człowiek poznaje, jakim wartościom hołdują rodzice, czy mają zainteresowania intelektualne, i czy je rozwijają. Uczestnicząc w życiu rodziny, dostrzega, jak rodzice funkcjonują w rozmaitych sytuacjach życiowych, np. czy mówią „dzień dobry” sąsiadom, ekspedientce w sklepie, w jaki sposób tata traktuje innych kierow-ców na drodze. Przykłady można mnożyć, ale każdy z nich wywiera wpływ na dzieci, które są świetnymi

CHARAKTER CZYWYCHOWANIE?

TEXTMARIOLA PACHOLCZYK

„Kimjestem?”topytaniezadajesobieprawiekażdy,awieleosóbzastanawiasięnadtym,comawiększywpływnażycieczłowieka:charakterczywychowanie.

obserwatorami i naśladowcami. Bardzo ważne jest to, że rodzice dostrzegają mocne i dobre strony dziecka, kiedy towarzyszą mu, obserwują i wspiera-ją np. jeśli maluch jest energiczny, to nie zmuszają go, by przez pół godziny siedział spokojnie przy stole w oczekiwaniu na obiad. Jeśli lubi brykać, a powrót z przedszkola to dla niego tor przeszkód, po którym można biegać, skakać, wspinać się, po-zwalają mu na tę formę aktywności, oczywiście w granicach rozsądku. W przeciwnym razie dziecko skieruje swoją energię w inną stronę, np. pobije kota lub ugryzie siostrę. Należy też pamiętać, że to rodzice są dla dziecka pierwszymi nauczycielami, a kiedy przyglądają się zabawie swoich dzieci, mogą zobaczyć siebie jak w krzywym zwierciadle, ponie-waż one naśladują ich zachowania, ton głosu, gesty albo krzyk i przemoc, jeśli jest obecna w ich domu.

Kolejnym środowiskiem mającym znaczący wpływ w procesie kształtowania jest szkoła. Związane jest to z organizacją szkolnictwa, standardami dążeń proponowanymi przez nauczycieli i wychowawców. Środowisko szkolne kształtuje każdego ucznia pod-czas całego okresu nauczania z różnym nasileniem uzależnionym zarówno od jego wieku jak również atmosfery wychowawczej w szkole, typu szkoły, jej tradycji, osobowości nauczycieli, oraz poziomu i sty-lu pracy dydaktyczno-wychowawczej.

Szkoła ma za zadanie prowadzić systematyczną i zaprogramowaną działalność polegającą na ukształ-towaniu zasad uczestnictwa w życiu społecznym, popularyzować i wpajać hierarchie wartości, cele życiowe oraz przybliżać wizje wartościowego życia. Rozwój osobowości każdego dziecka zachodzi w ciągu całego życia. Chodzi w nim o ciągłe, występu-jące przez całe życie realizowanie siebie.

Każdy człowiek stopniowo odkrywa siebie, poznaje swoje możliwości, zdolności, upodobania i dąży do ich realizowania oraz wykorzystania. Każdy czło-wiek może nauczyć się różnych wzorów i kształto-wać swoje życie, bez względu na to w jakim środo-wisku się wychował.

Jeśli tylko potrafimy spojrzeć na świat z otwartym umysłem, uczyć się nowych rzeczy, umieścić swoje cele i je realizować, to można zmienić nie tylko sie-bie, ale również świat wokół siebie.

32

NIESAMOWITAWYSPA

MULL

34

PODRÓŻE SQUARE.PL

TEXTMONIKA NOWICKAPHOTO123RF.COM

Szkocjatonietylkojedynawswoimrodzajukrainawhiskyimęskiejspódniczki.Przyjacielskonastawienimieszkańcy,wokołopasącesięsłynnewłochatekrowy,czylihairycoos,ihasająceowieczkitotylkoczęśćunikalnejaury,jakąroztaczawokółsiebietapółnocnaczęśćZjednoczonegoKrólestwa.Jeślijednakzerkniemynamapęgeograficzną,wówczaswszystkobędziejasne.Szkocjatowyspiarskakraina.OtomałeprzybliżenieMull,wyspypołożonejwpółnocno-zachodniejczęścikraju.

HISTORIAPod względem historii stajemy oko w oko z czymś wyjąt-kowo nieszablonowym. Mull aż kipi od niecodziennych wydarzeń i nietuzinkowych mieszkańców. Mamy tutaj nie lada bandę wilków morskich, którzy zawijali do tutejszych portów. Mrożące krew w żyłach są opowiadania z czasów hiszpańskiej Armady. Legenda głosi, że w błotnistych brze-gach jednej z zatok znajduje się zatopiony ładunek złota. Zatonął w roku słynnej bitwy bezprecedensowym zwy-cięstwem floty angielskiej nad hiszpańską flotyllą. Złoto, którego ówczesną wartość szacowano na £300 000, po-szło na dno i wszelki ślad po nim zaginął. Obecnie wartość złota sięgałaby kilka bilionów. Wielu śmiałków bezsku-tecznie przeczesywało te błotniste brzegi. To nie jedyna opowieść morska. Mimo oddalenia od chociażby takiego centrum dowodzenia i strategicznej lokalizacji, jaką posia-da Londyn, Mull służyło jako baza wojskowa podczas dru-giej wojny światowej. Wedle opowieści jeden z czołowych dowódców z uwagi na wyjątkową zaciekłość w walce oraz nieposkromiony temperament, zyskał sobie przydomek „Terror z Tobermoy” od nazwy zatoki, Tobermoy Bay.

Miejscowi stwierdzą zapewne, że cała ta historia jest buj-dą, bo chociaż w zatoce z pewnością znajduje się wrak owego statku, to przyczyna jego zatopienia była bardziej prozaiczna. Okręt zatopiony został bowiem przez miejsco-wą wiedźmę, Doideag, która rzuciła na niego swój urok. Tak czy siak, żadnego wraku w zatoce do dziś nie odna-leziono, a historycy i znawcy tematu sprzeczają się, jakiż to okręt mógł zawieruszyć się w tych okolicach? Była to Florencia, Florida, San Francisco, czy może San Juan de Si-cilia? A może San Juan de Baptista? Do dziś nie wiadomo.

TURYSTYKACo jednak można porabiać na Mull? Mieszkańców niewie-lu (cenzus z 2011 r. zawierał poniżej 3 tys. ludności), lekkie odizolowanie, ekspozycja na wiatry zachodnie gwarantuje rwanie czapek z głów i niemałe deszcze. Okazuje się jed-nak, że Mull to niemałe licho. 480 km epickiej linii brzego-wej, najwyższy szczyt liczący prawie 1000 m.n.p.m oraz wrzosowiska, które o zachodzie nabierają niepowtarzal-nego czaru. Należy pamiętać, że jest to głównie miejsców-ka portowa, zatem doki, kolorowe promenady, owoce

35

SQUARE.PL PODRÓŻE

W południowej części wyspy obejrzymy malowniczo położony na klifie zamek Duart. Zamek został zbudowany w XIII wieku, był siedzibą klanu Maclean.

Wyspa Mull położona jest na zachodnim wybrzeżu Szkocji, po wyspie Skye jest drugą co do wielkości wyspą archipelagu Hebrydów Wewnętrznych. Wyspę Mull zamieszkuje ok 2500

ludzi, z czego większość w miasteczku Tobermory, które jest stolicą wyspy. W miasteczku Tobermory znajduje się jedna z

bardziej znanych szkockich destylarni whisky.morza oraz kafejki i nadbrzeżne restauracyjki na długo zapadną w pamięć. Czaru dodają liczne latarnie, które swym światłem przyciągają...osobistości spod znaku pióra. Pisarze, dziennikarze czy też krytycy literaccy wszyscy wydają się znajdować wytchnienie na wyspie od zgiełku wielkich miast i ciągłej pogoni zawodowej. Istnym trendem stał się wynajem domków, w których w odosobnieniu można poświęcić się pisaniu książek, bądź szeroko komentować różnorakie wydarzenia na potrzeby mediów ciesząc się urokami błogiej flory i fauny na Mull.

EKONOMIAZnaczna odległość od większych miast to dla miesz-kańców wyspy żaden problem. Jeszcze przed roz-winięciem się turystyki na szeroką skalę, dziarscy wyspiarze parali się rolnictwem, rybołówstwem oraz paleniem wodorostów. Te ostatnie wykorzystywano do produkcji mydła oraz szkła. XIX w. znacznie osłabił wyporność ekonomiczną Mull, gdyż właśnie w owym czasie doszło do klęski nieurodzaju ziemniaków. Po-nadto proces przymusowego wysiedlania podczas tzw. Highland Clearances z terenów wyżyn znacznie nadwyrężył wydajność terenów północnej Szkocji. Taki stan rzeczy ostatecznie doprowadził do zapad-nięcia się ekonomii.

Początek XX w. liczył sobie więcej owiec, niż miesz-kańców. Jednak do czasu. Druga połowa XX w. to istny rozkwit całej Mull. Ekoturystyka, leśnictwo, dystylarnie oraz powrót do korzeni, czyli rolnictwo i rybołówstwo to główne kanały zasilające wyspiarski skarbiec. Wszechobecne na Wyspach sery Cheddar dostępne w szerokiej gamie smaków i tutaj znajdują swoje godne miejsce, gdyż i na Mull ma miejsce jego ożywiona produkcja. Jeszcze większym dynamizmem charakteryzuje się przemysł alkoholowy. Co prawda największa miejscowość, Tobermory, może pochwalić się tylko jedną dystylarnią, mimo to przyciąga rzesze wielbicieli bursztynowego trunku. Ciekawostkę sta-nowią wycieczki japońskich przedstawicieli produkcji whisky, która również jest wytwarzana w tym kraju kwitnącej wiśni. To, co wabi Japończyków to unikal-na naturalna kompozycja drewna, z którego wyko-nane są beczułki do wytwórstwa alkoholu, coś czego nie można powielić nigdzie indziej na świecie. W grę

wchodzi oczywiście transport surowca na zamówienie, ale to już inny wymiar gry rynkowej. Mull to nie tylko konsumpcja, gdyż wyspa może się pochwalić intrygu-jącym portfiolio. Kilka zamków (tak, tak, arystokracja pełną parą!), które niejednokrotnie wykorzystano jako lokalizacje podczas kręcenia filmów fabularnych, seriali TV czy też programów dokumentalno-historycznych. Po takim wprowadzeniu do tej z pozoru sennej wysepki niejednemu Mull już się marzy...

WHISKYTobermory to również siedziba jedynej na Mull desty-larni whisky, Tobermory Distillery. Zakład założony zo-stał w 1798 roku przez niejakiego Johna Sinclaira, który do budowy destylarni posłużył się małym fortelem. Trzy lata wcześniej, destylacja została w Wielkiej Bry-tanii zakazana, co było skutkiem zwiększonego zapo-trzebowania na zboże podczas wojny z Francją. Sinclair, aby uzyskać pozwolenie na budowę, obiecał lokalnym władzom, że w zakładzie warzyć będzie piwo. Po wy-budowaniu destylarni powrócił jednak do pierwotnych zamierzeń. W 1823 roku, produkowana tutaj whisky została oficjalnie sklasyfikowana jako „single malt”, czyli wyrabiana w jednym miejscu z jednego rodzaju słodu, a nazwa Tobermory znalazła się wśród innych rozpozna-wanych przez smakoszy marek. Na przełomie XIX i XX wieku zakład dwukrotnie zmienia właściciela, a wpro-wadzenie prohibicji w Stanach Zjednoczonych i spadek zapotrzebowania na whisky skutkuje zamknięciem de-stylarni w 1930 roku. Firma zostaje ponownie otwarta w 1972 roku pod nową nazwą „Ledaig Distillery” i dzia-ła do 1989 roku, kiedy to zamknięta zostaje po raz drugi w swojej historii. Wznowienie produkcji następuje dwa lata później i – na szczęście – trwa do dziś. Osobiście, polecam próbowaną przeze mnie dziesięcioletnią single malt, do produkcji której używa się wody z okolicznych „lochs”, czyli górskich jezior. Niektórzy smakosze cenią również sobie tak zwaną „irlandzką” wersję whisky z To-bermory, sprzedawaną pod nazwą Ledaig. Jeśli nie sko-rzystamy jednak z oferty destylarni, stańmy przy poto-ku, wpadającym nieopodal do morskiej zatoki. Pobliski zakład spuszcza do niego wodę, używaną wcześniej w procesie produkcji miejscowej whisky. Efekt zapacho-wy jest niezmiernie ciekawy.

3636

EDUKACJA SQUARE.PL EDUKACJA SQUARE.PL

TEXTKAROLINA MIESZKOWSKA PHOTO123RF.COM

TEXTREDAKCJA PHOTO123RF.COM

I m więcej dziecko zna słów w swoim języku ojczystym, tym łatwiej będzie wzbogacało swoje słownictwo w no-wym języku. Szybko też zorientuje się, że istnieją inne języki, które rządzą się swoimi prawami – takie wnioski przyniósł eksperyment przeprowadzony przez amery-

kańskie badaczki Melissę Koenig i Amandę L. Woodward. Dlaczego „stół” „table” i „Tisch” brzmią inaczej, a oznaczają to samo? Aby nauczyć się nowego języka, dziecko musi rozumieć, że relacja pomiędzy słowem, a jego znaczeniem, jest umowna. W różnych językach określone znaczenie może być wyrażo-ne za pomocą innych słów. Już roczne dzieci, obserwując jak dorosły wskazuje na jakiś przedmiot i nazywa go nowym sło-wem, bez trudu przyjmują to słowo jako nazwę wskazywanego przedmiotu. Niemowlęta zaczynają także rozumieć, że nazwa ta jest wspólna dla wielu osób i dziwią się, gdy okaże się, że ktoś nazwie ten sam przedmiot w inny sposób. Co więc dzie-je się, gdy obcojęzyczny znajomy próbuje rozmawiać z naszym dzieckiem i nazywa znane mu pojęcia w nowy sposób? W ta-kiej interakcji zapewne nie obędzie się bez tłumaczenia na migi, które pomoże dziecku skojarzyć nowe słowa ze znanymi mu wcześniej przedmiotami lub czynnościami.

Dr Melissa Koenig z Uniwersytetu w Minnesocie i profesor Amanda L. Woodward z Uniwersytetu w Chicago, USA posta-nowiły sprawdzić, w jaki sposób jednojęzyczne dwulatki uczą się nowych słów podczas krótkiej interakcji w nieznanym sobie języku. Druga faza eksperymentu miała na celu sprawdzenie, czy dzieci potrafią zauważyć odrębność tego nowego dla nich języka od rodzimego. W badaniu brały udział amerykańskie dzieci jednojęzyczne, które podzielono na dwie grupy: jedna uczyła się nowych pseudosłów w swoim ojczystym języku, a druga – po holendersku – język ten został wybrany ze względu na jego podobieństwo do niderlandzku. W obu grupach były dzieci o wysokim oraz niskim zasobie słownictwa, co uprzednio było sprawdzone za pomocą odrębnego testu.

Dzieciom były prezentowane kolejno dwa rodzaje przedmio-tów, których następnie używały w zabawie. Pierwszy z nich zostawał nazwany słowem pozbawionym znaczenia zarówno w jednym jak i drugi języku, np. „sep” (brzmienie wskazuje, że mogłoby ono należeć zarówno do języka niderlandzkiego, jak i angielskiego). Następnie dzieci dostawały do ręki inny, niena-zwany, przedmiot, po to, aby odwrócić ich uwagę. Po chwili oba przedmioty, ten nazwany – „sep”, a także i nienazwany przed-miot-dystraktor, wracały w pole widzenia dziecka, a dziecko było proszone, o wskazanie „sepa”, czyli nazwanego przedmio-tu. W drugiej fazie eksperymentu, wszystkie dzieci ponownie były proszone, tym razem wyłącznie po angielsku, o wskazanie „sepa”.

Wyniki tego badania pozwoliły poczynić ciekawe obserwacje. Dzieci z wysokim zasobem słownictwa w swoim pierwszym ję-zyku były także w stanie w przeważającej liczbie przypadków prawidłowo wskazać właściwy przedmiot, gdy eksperymenta-tor mówił do nich po niderlandzku.

Natomiast w drugiej fazie eksperymentu, gdy eksperymentator

CODWULATKIWIEDZĄOJĘZYKACH?

W dniu 21 marca 2015 roku w Polskiej Szkole w Glasgow odbył się III Kon-kurs Pięknego Mówienia. Miałam okazję obserwować to wydarzenie i zauważyłam, że w konkursie wzięło

udział bardzo dużo dzieci! Przybyło też wielu zacnych gości, m.in. Pani Konsul Anna Zawi-sza, nasza Pani Dyrektor Lucyna Gil, Pani Maria Augustyn, ale najważniejszą osobą była niewątpliwie Pani Wiosna (w tę rolę wcieliła się Pani Marzanna Antoniak)! Te panie weszły w skład jury, które miało wyłonić zwycięzcę. W konkursie uczestniczy-ło dwadzieścioro dwoje dzieci.

Pięcioro z nich miało 4 latka, dziewięcioro - 5 lat i pozostałą ósemkę tworzyli sześciolatkowie. Spotkanie rozpoczęło się wy-stępem dzieci z kółka tanecznego pod kierunkiem Pani Joasi Matwiejczuk. Zaśpiewały one piosenkę opartą na tekście po-etyckim Marii Konopnickiej „Jadą, jadą dzieci drogą”, a potem zatańczyły polkę w ślicznych strojach ludowych. Następnie przyszedł czas na recytację! Uczestnicy konkursu pięknie za-prezentowali wybrane wierszyki.

RELACJAZIIIKONKURSUPIĘKNEGOMÓWIENIA

Podczas krótkiej przerwy mogliśmy się poczęstować przeką-skami, w tym czasie jury obradowało w pokoju nauczycielskim. Trudno było podjąć decyzję i wyłonić zwycięzcę. Przed ogło-szeniem wyników Pani Joanna Matwiejczuk, w towarzystwie Pani Konsul i Pani Dyrektor naszej szkoły, wręczyła wszystkim uczestnikom konkursu dyplomy, pamiątkowe kalendarze i na-grody książkowe.

Chociaż wybór był trudny, jury wybrało laureatów. W gru-pie czterolatków wygrała Kasia Kuta ze Szkoły bez Granic im. Niedźwiedzia Wojtka w Livingston , która recytowała wiersz pt. „Kot”. W grupie pięciolatków laureatami zostali: Janek Chołuj ze Szkoły Języka Polskiego i Kultury w Motherwell – za recytację wiersza “Mariackie hejnały”i Nikola Gruszczyńska, reprezen-tująca Renfrewshire Polish Association – za recytację wiersza „Dorota”.

Spośród sześciolatków wybrano Gabrysię Ryś- uczennicę naszej Polskiej Szkoły w Glasgow, która recytowała wiersz pt.“Lala gą-ski, lala”. Wyróżnienie otrzymała Daria Krążek, za wiersz „Ga-iczek”z popołudniowego klubu „Polskie ABC”.

37

SQUARE.PL EDUKACJATEXT

MARCIN WÓJCIK PHOTO

123RF.COM

prosił po angielsku o wskazanie „sepa”, te same dzieci (czyli te, które zaznajomiły się z „sepem” po niderlandz-ku), czyniły to znacznie rzadziej.

Badaczki wyciągnęły następujące wnioski: po pierwsze, dzieci jednojęzyczne lepiej znające swój język ojczysty łatwiej uczą się nowych słów, także od użytkowników obcego języka; po drugie – zauważają odrębność róż-nych języków (nawet w sytuacji, gdy jeden z nich jest zu-pełnie dla nich obcy) i nie przenoszą znaczenia podobnie brzmiących słów z jednego do drugiego – jakby roboczo zakładają, że „sep” niekoniecznie musi znaczyć to samo po angielsku i niderlandzku.

Źródło:MELISSA KOENIG and AMANDA L. WOODWARD (2012). Toddlers learn words in a foreign language: the role of native vocabulary knowledge. Journal of Child Language, 39, pp 322-337 doi:10.1017/S0305000911000067

W rozwoju dziecka istnieje okres, w którym posiada ono zadziwiającą zdol-ność wykorzystania tych partii mózgu, które odpowiedzialne są za akwiza-cję języka ojczystego i naukę języka obcego. Później w miarę pojawiania się uczenia pojęciowego, ta zdolność w dużej mierze zanika.

W krtani osoby dorastającej lub dorosłej następują strukturalne zmiany, przez co staje się ona mniej elastyczna i gorzej przystosowuje się do two-rzenia nowych dźwięków. Badacze sugerują, że okres między czwartym a ósmym rokiem życia bardzo sprzyja nauce języka obcego. Wówczas naj-sprawniej działa aparat mowy a mózg charakteryzuje się największą pla-stycznością i specjalną zdolnością niezbędną podczas nauki obcego języka.

Wiele uwagi poświęcili badacze zagadnieniu krytycznego wieku rozpoczy-nania nauki języka obcego. Najciekawszych dowodów na ten temat do-starczyli L. Peufield, L. Roberts, W. Lenneberg. Są oni zwolennikami wcze-snego rozpoczynania nauki języka obcego. Swoje stanowisko w tej sprawie uzasadnili przeprowadzonymi badaniami. Badania Lenneberga dotyczyły ustalenia faz fizjologicznego procesu dojrzewania i lateralizacji półkul mó-zgowych. Okazuje się, że w dzieciństwie jedna z nich, najczęściej lewa, za-czyna dominować. Uwidacznia się to w dziesiątym roku życia. Zakończenie tego procesu przypada na wiek dwunastu, trzynastu lat. Wiek ten wyzna-cza zatem koniec okresu naturalnej gotowości do nauki języków obcych. Inni jednak twierdzą, iż dopiero w wieku dziewięciu, dziesięciu lat można stwierdzić, czy dziecko jest uzdolnione do nauki obcego języka.

NAUCZANIEJĘZYKÓWOBCYCHDZIECIWMŁODSZYMWIEKUSZKOLNYM

ZABYTKOWAPIERWSZALIGA

Sporo zwiedzania i niezłe wyzwanie, praw-da? Zacznę więc od wersji dla leniwych. Jeśli macie do dyspozycji tylko jedno po-południe i mieszkacie w Edynburgu lub w jego okolicach, to koniecznie wybierzcie się

do Scottish Storytelling Centre (Storytelling Court and Bothy, 43-45 High Street). 18 kwietnia w godzinach 12:00–16:00 odbędzie się tam wystawa poświęcona szkockim zabytkom wpisanym na Listę światowego dziedzictwa. Old and New Towns of Edinburgh, New Lanark, St Kilda, Heart of Neolithic Orkney, Frontiers of the Roman Empire - oto wybitna piątka, duma Szko-cji. Organizatorzy przygotowali sporo dodatkowych atrak-cji, dzieci będą mogły przebrać się w strój osiemnasto-wiecznego pracownika młynu, albo wykonać własno-ręcznie kartonowy rzymski miecz. Wizytę w Storytelling Centre można potraktować jako wstęp przed zwiedza-niem jednej z atrakcji wpisanej na wyżej wspomnianą listę. No bo skoro jesteśmy już w EDYNBURGU, to grzechem było by nie udać się na spacer urokliwymi za-ułkami ukrytymi wzdłuż Royal Mile – reprezentacyjnego traktu stolicy Szkocji. Na stronie: www.ewht.org.uk/tra-ils, znajdziecie osiem tras spacerowych. Polecam rów-nież wizytę w zamku, od którego Royal Mile się zaczyna. Na drugim krańcu znajduje się HOLYROOD PALACE – siedziba królowej. Na dobrą sprawę o Edynburgu można napisać odrębny i bardzo obszerny artykuł, a ja w niniej-szym tekście muszę wam jeszcze opowiedzieć o kilku innych miejscach.

Czas więc na kolejne, zdecydowanie mniej zurbanizo-wane atrakcje: MUR HADRIANA i SKARA BRAE. Dla-czego umieściłem je obok siebie? Przecież na pierwszy rzut oka widać, że nie mają ze sobą wiele wspólnego. Uważny, i co ważniejsze, regularny czytelnik może się jednak domyślić, o co chodzi. Otóż, oba miejsca pojawiły się dwa miesiące temu w lutowym numerze w artykule o pierwszych Szkotach. Trzymając się więc tej analogii spieszę wyjaśnić, dlaczego są wyjątkowe na tyle, że zain-teresowała się nimi UNESCO. SKARA BRAE to osada z epoki kamienia, bardzo dobrze zachowana, mimo że po-chodzi z 3 200 roku p.n.e. Wraz z okazałym kurhanem z komorą grobową (Maes Howe) i dwoma kamiennymi kręgami wchodzi w skład Heart of Neolithic Orkney, czyli Serca Neolitycznych Orkadów. Bardzo podoba

KROK W PRZESZŁOŚĆ SQUARE.PL

TEXTADAM KURPPHOTO123RF.COM

ŚwiatowyDzieńZabytków.Brzminudno?Kojarzysięzesmutnąpaniąwmuzeumikoniecznościązakładaniakapci?Teczasyjużraczejzanami,awspomnianeświęto,któreobchodzimy18kwietnia,todoskonałypretekst,abyodwiedzićwpisanenaListęświatowegodziedzictwaUNESCOmiejsca.Szkocjamaichpięć,wcałejWielkiejBrytaniinatomiastjestichażdwadzieściaosiem.

38

mi się ta nazwa. Przenieśmy się teraz na południe, na granicę Rzymskiego Imperium. FRONTIERS OFTHEROMANEMPIRE – tak brzmi nazwa kolejnego zabytku wpisanego na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Bardzo długiego zabytku, trzeba dodać. 117 kilometrów muru rozpostartego między zatoką Solway Firth a twierdzą Segedunum nad rzeką Tyne. Fortyfikacja powstała na polecenie cesarza Hadria-na (stąd też nazwa: MURLUBWAŁHADRIANA) i miała odgradzać pogańskie plemiona od cywilizowa-nego świata. Można na tę fortyfikację symbolicznie spojrzeć również z drugiej, północnej strony, Rzy-mianie po prostu bali się niezależnych, broniących niepodległości, dumnych Kaledończyków. Nie mogąc podbić terenów dzisiejszej Szkocji, postanowili się od niej odgrodzić. Głową muru nie przebijesz, teorii jest kilka, skupmy się na faktach. Fortyfikacja powstała w latach 121 – 129 n.e., była wysoka na sześć metrów, grubość muru to około trzy metry. Co pięćset metrów wybudowano wieże strażnicze, a co półtora kilometra małe forty. HADRIAN’SWALLbył już kilkakrotnie bohaterem publikacji w tym magazynie, ja tylko pod-powiem, że jeżeli wątek was zainteresował, to najle-piej na zwiedzanie wybrać się rowerem. Dwa, trzy dni niespiesznej eskapady z noclegami w przytulnych bed and breakfast, kontakt z naturą plus lekcja historii – oto recepta na przedłużony, na przykład wielkanocny weekend.

Ale to nie koniec pomysłów na niebanalne spędze-nie wolnego czasu. Zapraszam do NEWLANARK – osiemnastowiecznej fabryki bawełny. Choć to zbyt skromne określenie. W przepięknej dolinie nad rzeką Clyde Robert Owen wybudował kompleks przemy-słowy z doskonałym zapleczem socjalnym dla pra-cowników. Rzecz raczej niespotykana w osiemna-

39

SQUARE.PL KROK W PRZESZŁOŚĆ

stym wieku. Ludzie pracujący w fabryce otrzymywali mieszkania, bezpłatną opiekę zdrowotną, a ich dzieci chodziły do przyfabrycznej szkoły. Mało tego w New Lanark powstało pierwsze na świecie przedszkole. I co chyba najważniejsze, robotnicy byli godziwie wy-nagradzani za swoją pracę. Brzmi niewiarygodnie, ale tak właśnie było. Przekonajcie się o tym sami.

Głuptaki, maskonury i fulmary, oto mieszkańcy ostat-niego miejsca na szkockiej Liście światowego dzie-dzictwa UNESCO. STKILDA, odizolowany archipe-lag wysp położony ponad sześćdziesiąt kilometrów na północny zachód od Hebrydów Zewnętrznych tętni życiem, choć bez znaczącego udziału człowieka. I to

jest jego główny atut. Obecnie na wyspach stacjonuje wojsko, a opiekuje się nimi National Trust for Scotland. Największą wyspą jest HIRTA i to na niej znajduje się najwyższy w Wielkiej Brytanii klif – 427 metrów.

Ponieważ „Square” poszerza horyzonty i precyzyj-niej rzecz ujmując, zasięg, to postanowiłem zadbać również o czytelników mieszkających w Anglii. Jak wspomniałem we wstępie, w całej Wielkiej Bryta-nii jest dwadzieścia osiem miejsc wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wybrałem dwa zlokalizowane w północnej Anglii. Zajrzyjmy najpierw do SALTAIRE w zachodnim Yorkshire. Nad rzeką Aire położona jest urocza wiktoriańska wioska, a w niej była fabryka włókiennicza Salt Mills. Wybudowana w 1853 roku uchodziła wtedy za największy na świecie obiekt przemysłowy. Pomysłodawcą tych inwestycji był sir Titus Salt. Kompleks przypomina trochę opi-sywany wyżej New Lanark. Sir Salt bowiem, podob-nie jak Robert Owen, postanowił zadbać o swoich pracowników. W skład całego przemysłowego kom-pleksu wchodziły mieszkania dla pracowników, szpi-tal, biblioteka, szkoła i ogródki działkowe. Całość robi wrażenie, we wiosce pracowało i mieszkało ponad cztery tysiące ludzi. Niestety obecnie w budynkach nie ma śladu przeszłej przemysłowej działalności. W okazałych murach zadomowiły się galerie, sklepy, sale konferencyjne i restauracje. Pod tym względem New Lanark, mimo że mniejszy, prezentuje się lepiej, zacho-wał ducha osiemnastowiecznego przemysłu, przenosi nas w tamte czasy.

Na zakończenie wybierzmy się na spacer, pozostańmy jednak w Yorkshire. STUDLEYROYALPARK to 323 hektary okazałych przesyconych zielenią terenów. Z powodzeniem można tu spędzić cały dzień, tym bardziej, że w skład parku wchodzi opactwo cyster-skie FOUNTAINSABBEY. Rozległe ruiny klasztoru prezentują się bardzo dostojnie. Jeżeli lubicie robić zdjęcia, nie będziecie zawiedzeni. Widziałem kilka se-sji fotograficznych z tego miejsca, robią wrażenie. W parku znajduje się również ogród wodny, a po okolicz-nych terenach spacerują jelenie.

Mam nadzieję, że po raz kolejny udało mi się prze-konać was do wyjścia z domu. Kwiecień, to przecież wiosna, aura powinna być łaskawsza. Czas najwyższy zbratać się trochę z naturą, a Światowy Dzień Za-bytków niech będzie pretekstem, aby poznać unikal-ne miejsca, którymi zainteresowała się UNESCO.

Osada składa się z 8 kamiennych domostw, które były w neolicie połączone kamiennymi tunelami (obecnie odsłonięte przejścia). Każde z domostw ma ok. 40 m², z dużą izbą (o przekątnej od 4,5 do 6 m) mającą pośrodku kamienne palenisko. W niektórych od głównej izby odchodziły jeszcze boczne alkowy. Umeblowanie izb zrobione było z kamienia. W plan architektoniczny miasteczka był nawet włączony prymitywny system kanalizacji. Mieszkańcy osady łowili ryby, hodowali bydło i owce, uprawiali zboże oraz polowali. Znaleziono również wiele narzędzi wykonanych z kości zwierząt.

Uważa się, że po zbudowaniu Wału Hardiana został on pokryty gipsem a następnie wybielony, aby słońce odbijało od niego swoje promienie, a blask Wału był widoczny z odległości na przestrzeni wielu kilometrów.

OBYCZAJOWA Krystyna czuje się wśród ludzi niepewnie. Od zawsze tak było. Nie wie, jak i o czym z nimi rozmawiać, choć od lat pracuje w telewizji. Jednak umie się kamuflować. Dla znajomych jest przebojową imprezowiczką, wygadaną i wesołą - bo wie, jak można dodać sobie odwagi. Wystarczy mały drink, może dwa. Przed szkołą, po pracy, przed randką, na imprezie. Żeby dobrze się bawić. Żeby wreszcie się nie bać. Żeby cokolwiek poczuć. Przecież wszyscy tak robią. Ale to lekarstwo działa tylko do czasu. Przed trzydziestką Krystyna decyduje się przestać. Na dobre. Wyleczyć ciało, ale przede wszystkim umysł.Brawurowy debiut Małgorzaty Halber to szczera i bezkompromisowa relacja z krainy nałogu. To opowieść o szuka-niu nowej drogi i znajdowaniu odwagi, by wreszcie być sobą.

KRYMINAŁ Dla prostytutek z Leather Lane klinika prowadzona przez Hester Monk jest jedynym miejscem, gdzie mogą liczyć na opiekę medyczną i choć chwilową ucieczkę od ciężkiego życia – szczególnie teraz, gdy kobiety coraz częściej stają się ofiarami brutalnych ataków. Wszystko inne schodzi jednak na dalszy plan w obliczu tajemniczej śmierci magnata kolejowego Nolana Baltimore’a w obskurnym domu publicznym. Co ten powszechnie szanowany człowiek robił w takim miejscu? Czy był to nieszczęśliwy wypadek, czy może morderstwo?Tymczasem mąż Hester, prywat-ny detektyw William Monk, bada możliwość defraudacji pieniędzy w firmie Baltimore’a. Śledztwo zmierza w nieoczekiwanym kierunku. Detektyw odkrywa bowiem, że jego przeszłość, której nie pamięta z powodu amnezji, łączy się z bieżącymi wydarzeniami. By zapobiec nowej tragedii, Monk będzie musiał stawić czoło zapomnianym demonom, nawet jeśli narazi się na utratę wszystkiego co mu bliskie.

40

KULTURA CAFE SQUARE.PL

40

TEXTMARCIN WÓJCIKPHOTO123RF.COMKsiążka / Film / Muzyka / Wydarzenia Kulturalne

Kultura Cafe / Czytelnia

Najgorszy człowiek na świecieMałgorzata Halber

Resortowedzieci ’Służby’Dorota Kania, Jerzy Targalski, Maciej Marosz

Śmierćnieznajomego Anne Perry

POLECAMY W tym miejscu będziemy rekomendować książki, które lubimy i uważamy za godne polecenia. Zrobiły one na nas duże wrażenie i często korzystamy z wiedzy w nich zawartej. Opisujemy równiez informacje ze świata kultury, aktualne wydarzenia, wiadomości z wysp i nie tylko. Sprawdź co dzieje się w świecie kina, teatru i inne ....

NAGRODY Chcesz zgarnąć nagrody za LUBIĘ TO?To proste! Polub nasz profil - zostań naszym fanem:www.facebook.com/magazynsquarepl i odbierz nagrody!

SPONSOREM NAGRÓD JEST KSIĘGARNIA POLBOOKS W GLASGOW1328 Duke Street w Glasgow, G31 5QG, UK

HISTORIA Prawie 1000 stron fascynujących historii, nazwisk, dat, liczb i dokumentów. Twarde dane o dynastiach w służbach specjalnych PRL- u i III RP. Nad Wisłą tajnym służbom nigdy nie działa się krzywda. Bezpieka cywilna i wojskowa najpierw umacniała władzę ludową, później broniła socjalistycznej ojczyzny przed Kościołem i opozycją demokratyczną, by ostatecznie stać się zakulisowym animatorem III RP. Całe rodzinne klany zagnieździły się w strukturach MBP, MSW i MON. Ogromna władza, dostęp do tajemnej wiedzy i duże pieniądze. Poczucie bezkarności, znajomości, wpływy, międzynarodowe koneksje, haki na każdego i lewe interesy.

Polub Nas na Facebooku i weź udział w losowaniu książek

WYDAWNICTWO: FrondaROKWYDANIA: Maj 2015 CENA: £10.90 przedsprzedaż GDZIEKUPIĆ: polbooks.co.uk

WYDAWNICTWO: ZnakROKWYDANIA: 2015 CENA: £7.90GDZIEKUPIĆ: polbooks.co.uk

WYDAWNICTWO: Zysk i S-ka ROKWYDANIA: 2012 CENA: £5.50GDZIEKUPIĆ: polbooks.co.uk

4141

SQUARE.PL KULTURA CAFE

Film / Książka / Muzyka / Wydarzenia Kulturalne

Muzyka / Książka / Film / Wydarzenia Kulturalne

Disco PoloReżyseria: Maciej Bochniak

LIVE KONCERT Mark Knopfler wyruszy w trasę koncertową już w maju, która potrwa do sierpnia 2015. Będzie to jednocześnie okazja dla fanów, żeby usłyszeć na żywo piosenki z najnowszego albumu “Tracker”. Nie zabraknie również jego największych przebojów. Na scenie będzie występować z siedmioosobowym zespołem. Z większością muzyków współpracuje już przez niemal dwie dekady.

System/Child 44Reżyseria: Daniel Espinosa

Karski i władcy ludzkościReżyseria: Sławomir Grünberg

Kopciuszek/CinderellaReżyseria: Kenneth Branagh

KOMEDIA Szalone lata dziewięćdziesiąte, gdy nad Wisłą zagościła wolność, a cała Polska śniła amerykański sen. Wielka transformacja, gorączka złota, spełniają się marzenia “od zera do Rockefellera”. Tomek i Rudy - chłopaki z prowincji napędzani pasją i marzeniami żegnają szarą rzeczywistość i ruszają na podbój discopolowych list przebojów. Lecz sukces ma swoją cenę – dolary pozornie dają wolność i swobodę, a z amerykańskiego snu możnasię szybko i brutalnie przebudzić. To komediowy thriller, szalony romans oraz film drogi podany z lekkością i w oparach absurdu. Film wyreżyserował Maciej Bochniak, autor głośnego pełnometrażowego dokumentu MILIARD SZCZĘŚLIWYCH LUDZI o chińskiej przygodzie zespołu Bayer Full.

DRAMAT / THRILLER Stalinowska Rosja. Lew Stiepanowicz Demidow (Tom Hardy) to młody funkcjonariusz Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego sprawnie pnący się po szczeblach kariery. Jest posłusznym sługą systemu, jednak pewnego dnia jego wiara w ideały Partii zostaje zachwiana. Przełożeni każą mu zatuszować sprawę okrutnego morderstwa czteroletniego chłopca. Gdy zaczynają ginąć kolejne dzieci, narażając się na gniew zwierzchników, Demidow rozpoczyna śledztwo na własną rękę.

DOKUMENT Najnowszy film Sławomira Grünberga, poświęcony jest jednemu z najwybitniejszych Polaków XX wieku. Niekwestio-nowanym walorem filmu są animowane rekonstrukcje wielu historii. Jan Karski, pseudonim „Witold”, jako pierwszy człowiek na świecie ujawnił przed państwami zachodniej koalicji okrucieństwa i masowe zbrodnie, jakich hitlerowcy dopuszczali się na terenie Polski. Był emisariuszem Polskiego Państwa Podziemnego, potajemnie wysłanym do warszawskiego getta z misją rozpoznania sytuacji Żydów w przededniu „ostatecznego rozwiązania”. Jego celem było przekazanie światu wstrząsających informacji o tragedii narodu żydowskiego.

FANTASY “Kopciuszek” to adresowany do całej rodziny film fabularny inspirowany klasyczną baśnią o tym samym tytule. W najnowszej produkcji Disneya, w reżyserii nominowanego do Oscara Kennetha Branagha (“Thor”, “Hamlet”), zobaczymy jedne z najbardziej intrygujących aktorek współczesnego kina: Cate Blanchett w roli złej macochy i Helenę Bonham Carter jako dobrą wróżkę. W filmie poznajemy historię Elli, której życie diametralnie zmienia się po niespodziewanej śmierci ojca. Wystawiona na łaskę i niełaskę bezwzględnej macochy i jej dwóch córek, dziewczyna staje się służącą, złośliwie nazywaną Kopciuszkiem…

Mark Knopfler Trasa Koncertowa16 Maj Manchester Arena Manchester,

godz: 19:3019 Maj The SSE Hydro

Glasgow, godz: 19:3020 Maj Metro Radio Arena

Newcastle Upon Tyne, godz: 19:30

42

SHORT PRESS SQUARE.PL

CZEKOLADAFUNDRAISING,CZYLICONAMPRZYJDZIEZAKCJICHARYTATYWNYCH

Jejsmakrozpływasięwustach,ciężkojejsięoprzećikażdaokazjastanowiidealnąwymówkę,abyobdarowaćniąnajbliższych.Okimmowa?

Spopularyzowaneprzezniebagatelnaosobistość,bosamąksiężnąWaliiDianę,baledobroczynneorazwszelkiegorodzajudziałalnośćcharytatywnanabrałazupełnienieoczekiwanycharakter.

TEXTMONIKA NOWICKA PHOTO123RF.COM

GłównaulicastolicySzkocji,czyliRoyalMile,tomilapełnamagii.

Niezaprzeczalnie schodzimy na słodki temat cze-kolady. Jej obec-ność w dziejach

ludzkości sięga znacznie dalej w przeszłość, niż półki sklepo-we supermarketów i eksklu-zywnych butików z szerokim wachlarzem wykwintnych specjałów. Czekolada pojawi-ła się znacznie wcześniej, niż podboje nieustraszonego Ko-lumba i Pizarro na Półwyspie Jukatan. Już na początku ery po Chry-stusie czekolada zajmowała kluczowe miejsce na stołach starożytnych Majów i Azte-ków. Gorzko ale z pianką, tak nakazywała tradycja. Po proce-sach adaptacyjnych, czekolada przyjęła się na gruncie euro-pejskim. Na tym etapie przy-brała ona nieco bardziej słodką otoczkę. Biorąc pod uwagę szkodliwy wpływ cukru na nasz organizm, czy nie warto powrócić do starej klasyki ser-wowania gorzko, ale z pianką? Jest wiele plusów. Po pierwsze czekolada z wysoką zawar-

tością miazgi kakaowej może wywrzeć pozytywny wpływ na układ krwionośny i tym samym zredukować problemy z krążeniem obniżając ciśnienie krwi. Ponadto już dawno okrzyknięte cudem przemy-słu piękności antyoksydanty nienagadujące się w większych ilościach właśnie w gorzkiej czekoladzie. Nie zapominajmy o wymiarze estetycznym, który jest głęboko zakorzeniony chociażby w kulturze fran-cuskiej. Degustacja gorzkiej czekolady na deser po posiłku to wyjątkowo trafny sposób na zakończenie wieczoru. Warto jednak pomyśleć o ograni-czeniu tych przyjemności z uwagi na składniki chemiczne. Kofeina to znany stymulant, który również znajduje się w czekoladzie, a teobromina przyczynia się do zgagi, gdyż jej obecność rozluźnia wpust ziejący żołądka, co pozwala na przemieszczanie się kwasów żołądkowych do krtani. Nie należy jednak całkowicie wy-kluczać tak doskonałego przy-smaku z jadłospisu – kluczem do przyjemności jest umiar.

Wielka Bryta-nia jest pod tym wzglę-dem krajem osobliwym,

gdyż tego rodzaju pomoc jest bardzo często działalnością, z która wiążą się osoby o nie-nagannej prezencji i wysokiej pozycji społeczno-zawodowej. Jak właśnie tragicznie zmarła księżna Walii. Pomoc potrzebującym to nie tylko zbieranie datków na pod-stawę potrzeby, choć nie ulega wątpliwości, że ten powód leży u podstawy samej działalności. Są jednak i inne, równie ważne. Jeśli jednak nie urodziliśmy się ze srebrną łyżką w ustach, warto zwrócić uwagę na pozo-stałe aspekty angażowania się w działalność charytatywną na Wyspach. Pierwszym rzutem na taśmę jest szeroka gama wyboru...sformułowanie być może nieco osobliwe, jednak na terenie Wielkiej Brytanii takie akcje bardzo często połączone są z wyjazdami, które dają sposobność nawią-

zania kontaktu z osobami, dla których zbieramy fundusze. Istnieje wiele organizacji chary-tatywnych, które narzucając określoną kwotę na uczestnika akcji zapewniają tygodnio-wy pobyt ze zwiedzaniem Kanionu Kolorado, trekking wysokogórski w Andach i zdo-bycie Machu Pichu, czy spływ Amazonką. Jednak uzbieranie kwoty, która zakwalifikuje uczestnika do takiego wyjazdu często towarzyszy niemały wysiłek i zmysł menadżera. Akcje bowiem polegają na organizowaniu różnych, często większych imprez, dłuższych negocjacji i umiejętnego pertraktowania warunków lo-kalowo-gastronomicznych. Po kilku miesiącach wypełnionych nieustannym zabieganiem o sponsorów i chętnych, będzie można pochwalić się tymi dokonaniami na CV i podczas rozmowy kwalifikacyjnej. A na koniec, w nagrodę, czeka nas niezapomniana podróż do np. Tanzanii i trekking przez ośnie-żone szczyty Kilimandżaro.

Począwszy od samego dołu, na którym znaj-duje się Pałac Holyro-od, cały czas siedziba Królowej Elżbiety II, aż

po samą górę tej niezwykłej uli-cy, którą zamyka majestatyczny zamek, ta historyczna droga kry-je w sobie wiele ciekawostek. Sama lokalizacja miasta jest niezwykle fascynująca. Kocie łby bowiem pokrywają tzw. wtycz-

kę wulkaniczną, pod powierzch-nią których kilka stuleci temu szerzyły się choroby i przeraża-jąca nędza mieszkańców. Obec-nie historyczne centrum miasta kryje w sobie świat nieopisanej magii, która pobudziła wodze wyobraźni wielu pisarzy. Pierw-szym z nich jest słynny twórca dr Jekylla i Pana Hyde’a. Robert Louis Stevenson zaczerpnął tę postać literacką z prawdziwego

JAKIETAJEMNICEKRYJEWSOBIEEDYNBURG?

absztyfikanta, którym był nie-jaki Deacon Brodie. W ciągu dnia pełnił poważaną funkcję diakona cechu rzemieślni-czego specjalizującego się w wytwarzaniu sekretarzyków, a pod osłoną nocy oddawał się haniebnemu złodziejstwu, które wykorzystywał do finansowania hazardu. Kolej-nym historycznym klejnotem z przeszłości jest serce Heart Of Midlothian wmurowane w bruk uliczny a mieszczą-ce się tuż przy katedrze St Giles’. Co kryje w sobie ten symbol burzliwej przeszłości? Męki nieszczęśników. W XV w. było to miejsce, którym

znajdował się budynek podat-kowy ściągający należności i pozostawiający niejednego mieszkańca bez grosza przy duszy. Obecnie o godzinie 13:00 daje się słyszeć kano-nada działa, które upamiętnia brutalność aparatu państwa, a przechodzący obok miesz-kańcy spluwają w samo serce jako wyraz pogardy wobec podatków, władzy, więzien-nictwa oraz szubienicy. Na tym jednak nie koniec tajem-nic stolicy – zwykła prze-chadzka po Royal Mile sprawi, że nabierzemy przeczucia o tym, jak niezwykłe jest to miejsce.

Pełnąparanadchodząwyboryparlamentarne,którebyćmożecałkowiciezmieniąpolitykęwWestminster.

Dotychczasowy Premier, czyli David Cameron, pełni tę funkcję już na tyle długo, że nie-którzy przebąkują o

rychłych zmianach w kulisach rzą-dowych. Kto jednak będzie w tym boju uczestniczył? Kandydatów jest kilku. Pierwszym z nich jest należący do partii Torysów sam David Cameron. Czym przysłużył się mieszkańcom Wysp? Jeśli pamiętamy wielkie zawirowanie, jakie zawładnęło mediami ponad rok temu w związku z regulacją

polityki dotyczącej ludności napływowej i niezadowolenie, jakie niczym złowrogi pomruk wypełniało opinię publiczną, to właśnie pan Cameron zajął się tym problemem. Obecnie ludność napływowa spoza Unii Europejskiej napotyka znacznie większe restrykcje przy szukaniu zatrudnienia oraz osiedlaniu się. Ponadto kryzys ekonomiczny znacząco wpłynął na wysokość i system udzielania świadczeń socjalnych. Kolejna ciekawa osobistość na panelu polityki Westminsteru to Edward Mili-

WYBORY,CZYLIPOLITYCZNEKULUARYNASEZONWIOSENNY

43

band, zwany przez wszystkich w formie skrótowej Ed. Czego można się po nim spodziewać? Przede wszystkim to przeciw-nik Camerona i przedstawiciel partii pracy, czyli Lejburzysta. Chce chronić służbę zdrowia przed cięciami i opodatkować bogatych. Nie wywodzi się tak jak Cameron ze środowiska arystokracji, ale czy jest równy przeciętnemu obywatelowi Królestwa? Syn wykładowcy ekonomii na prestiżowych uczelniach, sam Ed Miliband jest również wykształcony w tym kierunku. Ciekawostką jest jego pochodzenia etniczne, gdyż wywodzi się ze środowi-

ska polsko-żydowskiego, a jego rodzice pamiętają Holokaust. Kolejna, choć wyjątkowo nieszablonowa osobistość, to okryty chmurą kontrowersji politycznej niepoprawności Nigel Farage. Wyjątkowy przeciwnik emigracji i Unii Europejskiej, zwolennik pro-mowania interesów brytyjskich oraz faworyzowania rdzennych mieszkańców Wysp, mimo tak kontrowersyjnych poglą-dów doczekał się wyjątkowo dużego poparcia. Wybory już niebawem a napięcie wzrasta z każdym tygodniem. Czas poka-że, komu przyjdzie się cieszyć teką premiera kraju.

SQUARE.PL SHORT PRESS

4444

ZDROWIE SQUARE.PL

SKĄDBIERZESIĘKATARSIENNY?

Alergiczne zapalenie błony śluzowej to sezonowa przy-padłość, którą wywołują pyłki roślin oraz zarodniki grzy-bów. W okresie wiosennym szczególnie dokuczliwe są pyłki drzew, w lecie – pyłki traw, a jesienią – zarodniki grzybów. W przypadku kataru całorocznego przyczyna leży zwykle w uczuleniu na roztocza kurzu domowego lub styczności z sierścią zwierząt domowych. Do wy-stąpienia kataru siennego predysponują dwie główne grupy czynników: genetyczne oraz kontakt z alergena-mi. Ryzyko zachorowania wzrasta u osób, które mają w rodzinie przypadki astmy lub alergii. W przeważającej większości uczulenie sienne to wynik działania pyłków roślinnych, ale za objawy alergii odpowiedzialne mogą być również inne alergeny. Mechanizm występowania kataru siennego jest stosunkowo nieskomplikowany. Gdy organizm ma styczność z alergenem, komórki tucz-ne zostają pobudzone i zaczynają wydzielanie histamin. Następnie ma miejsce stan zapalny, a gruczoły śluzowe zostają aktywowane do produkcji dużej ilości śluzu.OBJAWYKATARUSIENNEGO

Główne oznaki alergicznego zapalenia błony śluzowej to: wodnista lub wodnisto-śluzowa wydzielina z nosa oraz zapalenie spojówek, które objawia się zaczerwie-nieniem, światłowstrętem, świądem oraz łzawieniem oczu. Ponadto pojawia się uczucie zatkania nosa, swę-dzenie wnętrza nosa, wielokrotne kichanie oraz bóle głowy. Symptomy te są charakterystyczne dla alergi-ków, zwłaszcza w okresie pylenia roślin, czyli od lutego do sierpnia. Katar sienny jest częstym problemem rów-nież wśród dzieci. Niemal co piąte dziecko zmaga się z alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa. Mali pa-cjenci doświadczają zwykle sapki oraz zapalenia spo-jówek, ale katar sienny może przebiegać także w „wa-riancie kaszlowym”. W takiej sytuacji wydzielina spływa po tylnej ścianie gardła, powodując zaburzenia koncen-tracji. Katarowi siennemu u dziecka może towarzyszyć alergiczny wyprysk, astma, przerost migdałków oraz zapalenie zatok obocznych nosa. W razie zaistnienia

PRZEKICHANE...Katarsienny,znanyrównieżjakoalergicznezapaleniebłonyśluzowejnosa,tobardzopowszechnachoroba,zktórązmagasięnawetcoczwartyEuropejczyk.Oilediagnozakatarusiennegojeststosunkowoprosta,otylejegoleczenieniejestwcalełatwe.

podejrzenia kataru siennego należy wybrać się do le-karza alergologa. Brak podjęcia leczenia może bowiem znacząco zwiększać ryzyko zachorowania na astmę. W czasie wizyty lekarz przeprowadza wywiad lekarski, a na jego postawie decyduje o ewentualnej konieczności wykonania dodatkowych badań.LECZENIEKATARUSIENNEGO

Proces leczenia kataru siennego zaczyna się od testów alergicznych, które mają na celu ustalenie konkretnych alergenów odpowiedzialnych za objawy uczulenia. W leczeniu alergicznego zapalenia błon śluzowych wy-korzystuje się przede wszystkim leki antyhistaminowe oraz kortykosteroidy w postaci aerozolu. Ciekawym rozwiązaniem jest aerozol do nosa Otrivin Allergy. Pre-parat ten łączy w sobie właściwości leków antyhistami-nowych z lekami obkurczającymi błonę śluzową nosa. Dzięki temu redukuje ilość wydzieliny z nosa i ułatwia oddychanie.

W leczeniu kataru siennego długoterminowo można stosować również kromoglikany. Inne popularne me-tody leczenia to: immunoterapia swoista (odczulanie), kortykosteroidy doustne oraz leki antyleukotrienowe. Immunoterapia swoista (SIT) polega na podawaniu aler-gikowi dawek szczepionki, które zawierają alergen, na który jest uczulony. Wskazania do odczulania to: ato-powa astma oskrzelowa na wczesnym etapie rozwoju choroby, atopowe zapalenie skóry oporne na klasyczne metody leczenia, a także uczulenie na alergeny wziew-ne.DOMOWESPOSOBYNAKATARSIENNY

Katar sienny można zwalczać na wiele domowych spo-sobów. Wystarczy 2 razy dziennie płukać gardło ciepłą wodą z solą, aby ukoić swędzenie i dokuczliwy ból. Z kolei wywar z owoców cytrusowych wzmocni natu-ralną odporność organizmu i w ten sposób złagodzi objawy alergii. Herbata z mięty pieprzowej czy napar z imbiru być może nie zlikwidują problemu, ale z pewno-ścią złagodzą objawy kataru siennego i zapobiegną ich spotęgowaniu.

Najnowsze badania epidemiologiczne

wykazały, że u wielu pacjentów proces

zapalny dotyczy jednocześnie górnych

dróg oddechowych, co jest przyczyną

alergicznego nieżytu nosa, popularnie

nazywanego katarem siennym. Bardzo

często objawy astmy i alergicznego nieżytu

nosa współistnieją. Szacuje się, że do 80% chorujących na astmę cierpi jednocześnie na alergiczny nieżyt nosa.

To pozwala mówić o wspólnej chorobie

dróg oddechowych. Wiedza o współistnieniu

tych dwóch chorób nie jest wciąż jeszcze

powszechna. Astmatycy często są tak bardzo skoncentrowani na

głównym objawie choroby, jakim są duszności, że nie

zwracają uwagi na symptomy jej

towarzyszące, np. niedrożność nosa czy katar. Badania

kliniczne wykazały, że alergiczny nieżyt

nosa ma bezpośredni wpływ na zaostrzenie przebiegu astmy i aż o

połowę zwiększa ryzyko hospitalizacji z tego

powodu. Ponadto nieżyt nosa pogarsza kontrolę astmy i zwiększa koszty

jej leczenia.

TEXTM. STANISŁAWOWSKAPHOTO123RF.COM

Gdzie można kupić: www.boots.comCena: £7.99

Gdzie można kupić: www.amazon.co.ukCena: £29.99

Gdzie można kupić: www.amazon.co.ukCena: £29.99

100% Naturalna Woda Morska w Sprayu 100ml łagodzi niedrożność nosa, pomaga przywrócić prawidłowe funkcje nosa i ułatwia oddychanie przez nos.

Nawilżacz powietrza + inhalator VICKSCzysta, ciepła para - wolna od bakterii i innych zanieczyszczeń, przywraca wilgotność powietrza. Możliwość dodania olejków eterycznych.

Weleda Rhinodoron naturalny Spray do nosarozrzedza wydzielinę ułatwiając oddychanie przez nos i wspomaga proces regeneracji błony śluzowej.

NIEŻYT NOSA – JAK GO SKUTECZNIE LECZYĆ?

4646

TRADYCJE SQUARE.PL

MAJAMiesiącmajjestjednymznajpiękniejszychmiesięcywroku.Napółkulipółnocnejjesttookreswiosenny,natomiastnapołudniowejjesienny.NazwamiesiącapochodziodłacińskiejnazwyMaiusiutożsamianajestznazwąboginiMai,matkibogaMerkurego.Zostałateżzapożyczonaprzezwiększośćjęzykóweuropejskich,awjęzykupolskimokreślenie„maić”oznaczatylesamo,costroić.Słowomajstanowirównieżokreśleniemłodejziemi,którawcałejswejkrasiewystępujewtymmiesiącu.

Według starej legendy Bóg Ojciec w maju stworzył świat. W Polsce mie-siąc jest dość ciepły, noce i poranki są jeszcze chłodne. Czasem zdarza-ją się przymrozki. Słońce ogrzewa

coraz głębsze warstwy ziemi i budzi do życia owady. Od 12 do 15 maja panują zwykle najchłodniejsze dni miesiąca. Zjawisko klimatyczne charakterystyczne dla środkowej Europy, kiedy po okresie utrzymywania się wyżu barycznego nad Środkową i Wschodnią Eu-ropą następuje zmiana cyrkulacji atmosferycznej i przy słabnącym wyżu zaczyna, wraz z niżem barycznym, napływać zimne powietrze z obszarów polarnych. Według ludowej tradycji, środek miesiąca maja powi-nien być zimny, deszczowy i czasem mroźny (tzw. trzej ogrodnicy i zimna Zośka). Oznaczać ma to, że aż do jesieni nie powinno być przymrozków. Wydłuża się dzień, a słońce nawet jeżeli wyjdzie zza chmury tylko na chwilę, ma już ogromną moc. Poprawia się nastrój, ciepłe okrycia zostają w domu i dzięki słońcu pojawia się wiosenna euforia. Kiedyś na wsiach wiosną bie-lono chałupy i strojono izby, a w miastach robiło się remonty mieszkań. Te rytuały nie przetrwały i obecnie remonty robione są przez cały rok. Być może dlatego, że farby już tak nie cuchną jak przed laty, a nowocze-sna technologia nie potrzebuje wiosennego słońca. Z mieszkaniowych wiosennych rytuałów pozostał jesz-cze tylko jeden: zwyczajowy ruch na rynku nierucho-mości. Ludzie wiosną chcą kupować mieszkania, bo nadzieja i euforia wygania ich z domów do oglądania przyszłych “gniazdek szczęścia”. Wiosna sprzyja też temu, że jesteśmy bardziej otwarci na nowe znajomo-ści i przyjaźnie. Naturalne endorfiny wzmagają w nas optymizm, lepiej się czujemy, więc lepiej wyglądamy, jesteśmy też o wiele bardziej tolerancyjni wobec in-nych.

Maj od dawna uznawany jest też za miesiąc miłości i powstawania nowego życia. Majowa zieleń była sym-bolem siły i zdrowia. Mimo tej budzącej się radości i

optymizmu, miesiąc ten przez wieki był postrzegany jako miesiąc zagrożeń i niebezpieczeństw. Być może nasi pradziadkowie nieufnie podchodzili do nieuzasad-nionej radości i entuzjazmu, jakie odczuwa się w tym okresie - złudne nadzieje rozpalone w maju kończyły się fiaskiem w następnych miesiącach. To jednak nie przeszkadzało nikomu cieszyć się życiem i poddawać wiosennym uniesieniom. Kiedy widzimy, że wokół nas wszystko odżywa, przyroda jest w pełnym rozkwicie, to my sami jesteśmy gotowi na rozkwit uczuć. Wiosna najlepiej sprzyja amorom i to nie tylko ludzkim. Gdy-by się nad tym głębiej zastanowić, to możemy dojść do wniosku, że na naszą podświadomość mogą także działać zaloty innych żywych istot, które nas otaczają – lepienie gniazd przez ptaki, amory wiewiórek w par-ku, gołębie tańce godowe na podwórkach. Wszystko wokół przepełnione jest pięknem i niezwykłą magią, co niewątpliwie wpływa na nasze zachowania.

O ile maj sprzyja nowym związkom, nie sprzyja przy-sięgom na całe życie i uważany jest za miesiąc zwod-niczy, łudzący i pechowy. W świadomości Polaków istnieje przesąd mówiący, że nie powinno się zawierać związku małżeńskiego w maju. Podzielają go także mieszkańcy Wysp Brytyjskich. W języku angielskim funkcjonuje rymowanka: „marry in the month of May, and you’ll surely rue the day” (jeśli weźmiesz ślub w maju, pożałujesz tego). Można to rozumieć dosłow-nie: będziesz żałować, że ślubowałeś akurat w maju. Bardziej metaforyczne znaczenie przestrzega, że bę-dziesz żałować swojej decyzji o ślubie. Wniosek pły-nący z mądrości ludowej jest jednoznaczny: małżeń-stwa zawarte w piątym miesiącu roku są skazane na niepowodzenie. Wersja polska tego powiedzenia jest o wiele bardziej makabryczna: „w maju ślub, szybki grób”. Mimo tych przesądów są osoby, które decydują się na ślub majowy. Być może robią to z przekory, albo ze względu na piękną pogodę i cudne majowe krajo-brazy. Osoby te zawsze muszą jednak bronić swojego wyboru - czy to przed rodziną i znajomymi, czy też na

MagiaTEXTMARIOLA PACHOLCZYKPHOTO123RF.COM

47

forach internetowych. Temat pozostaje wciąż żywy i poruszający, o wiele bardziej istotny niż literka „r” w nazwie miesiąca naszego ślubu. Nawet w poradnikach weselnych wciąż pojawiają się ostrzeżenia i porady, aby jednak wybrać inny miesiąc. Maj jest miesiącem przebudzenia po śnie zimowym, odradzany jest za-tem ze względu na naszą nadzwyczajną aktywność i optymizm. Jest to miesiąc pełen namiętności, gwał-townych uniesień, pożądania - a to nie sprzyja dłu-godystansowym związkom. Można by wnioskować, że doradcy weselni niżej cenią sobie poryw uczuć od stabilnej relacji partnerów.

W tradycji katolickiej nie ma żadnych przeciwwska-zań dla małżeństw majowych i księża udzielają ślubów dokładnie tak samo, jak w każdym innym terminie. Według kalendarza katolickiego i wierzeń związanych z tym wyznaniem, jest to miesiąc maryjny, zatem za-wieranie małżeństwa pod egidą Matki Boskiej sprzyja szczęściu i powodzeniu. Poza tym pracownicy Urzędu Stanu Cywilnego również nie widzą zależności po-między wyborem miesiąca zawierania związku, a roz-padaniem się małżeństw. Szczęśliwe mogą być pary zarówno te z maja, jak i z każdego innego miesiąca. Małżeństwa zawarte w innych miesiącach rozwodzą się równie często, jak te majowe.

W tradycji anglosaskiej z majem związane są jeszcze inne przesądy. Jeden z nich przestrzega, że maj jest miesiącem, w którym można utracić ukochanego. Żeby temu zapobiec, nie wolno prać koców. Pranie jako takie w wielu kulturach było czynnością objętą pewnym tabu - miało swoje prawa, którymi się rzą-dziło, i które każda porządna gospodyni dobrze znała. W Anglii to tabu obejmowało między innymi pranie koców w maju: „wash a blanket in May, wash a dear one away” (wypierz koc w maju, a utracisz ukochane-go). Inna wersja tego przysłowia odnosiła się do utraty członków rodziny: „if you wash a blanket in May, you will wash one of the family away” (jeśli wypierzesz koc w maju, stracisz kogoś z rodziny). Przekleństwo majo-we wisiało nie tylko nad nowo zawieranymi małżeń-stwami, ale także nad nowo narodzonymi kotami. W Anglii wierzono, że nie należy do domu brać kociaka urodzonego w maju, bo nie będzie on dobrze służył, łapiąc drobne gryzonie, ale wręcz przeciwnie: będzie tylko utrapieniem, a do domu będzie przynosił węże. Nie wróżono też niczego dobrego dla ludzi urodzo-nych w maju. Na Wyspach uważano, że takie dzieci są chorowite i słabe. Miało to też swoje uzasadnienie, ponieważ ciąża, w której rozwijało się dziecko trwała przecież przez całą zimę a jej końcowa faza przypada-ła na przednówek, czyli najtrudniejszy okres roku w

BUKIET RÓŻ

BUKIET TULIPANÓW

BUKIET ŻONKILI

BUKIET GOŹDZIKÓW

BUKIET LILIOWY

BUKIET PACHNĄCYCH FREZJI

Czerwona jest symbolem miłości, kwiatem, który króluje w Walentynki. Tuzin czerwo-nych róże symbolizuje namiętne uczucie. Żółta róża to wyraz troski, radości, przyjaźni, kolor żółty niesie ciepło. Herbaciana kojarzo-na przede wszystkim z wyrazem szacunku i elegancją. Pożądanie i zachwyt wyrazisz wręczając wybrance fioletową różę. Biała za-rezerwowana jest dla niewinnego i lojalnego uczucia. Uznana jako kwiat weselny.

w starożytnej Grecji był symbolem szczęścia i błogosławieństwa. Współcześnie to wyzna-nie autentycznej miłości, wyjątkowo silnego uczucia.

Darujemy z okazji podziękowania lub skła-damy gratulacje. Żonkile nie dajemy dla ukochanej ponieważ symbolizuje zazdrość lub miłość bez wzajemności.

tak naprawdę to bardzo wdzięczny kwiat. Większości z nas kojarzy się jednak z Dniem Kobiet w poprzednim ustroju. W kulturze an-glosaskiej oznacza chęć związania się z kimś, wręczany bardzo często z okazji zaręczyn. W Chinach jest symbole małżeństwa, a w Pol-sce oznacza podziw i uznanie.

Lilia symbolizuje czyste uczucia, szczere in-tencje, życzenie wszystkiego najlepszego – pewnie dlatego swego czasu tak często spo-tykało się ją na imieninach czy urodzinach.

Frezja to wyraz szacunku, uznania oraz rado-ści, ale także zaproszenie do flirtu. Wręczany najchętniej z okazji narodziny dziecka, uro-dziny dziecka, urodzin babci lub żony.

Wyraź uczucia za pomocą kwiatówOd dawna kwiatom przypisywane są najróżniejsze znaczenia, mogą symboli-zować myśli oraz uczucia. Dostajemy lub obdarowujemy kwiatami z różnych powodów. Dlatego dobrze jest wiedzieć co konkretnie oznacza kwiat który dajemy drugiej osobie. Zapoznaj się naszym przewodnikiem po kwiatach i ich znaczeniu.

48

DOBRE WNĘTRZE SQUARE.PL

T o niewiarygodne, jak bardzo można po-większyć przestrzeń, wykorzystując ma-gię kolorów. Kuchnia optycznie wyda się większa, jeśli pomieszczenie będzie utrzy-mane w jasnych kolorach. Białe ściany i

biała podłoga sprawią, że wnętrze będzie sprawiało wrażenie bardziej przestrzennego.

JAKIEWYBRAĆMEBLE?Kwestia doboru mebli ma ogromne znaczenie, ponie-waż ich nieodpowiednie ustawienie może dać efekt odwrotny. W małej kuchni powinniśmy zrezygnować z wysokiej zabudowy górnej, a przede wszystkim z szafek do sufitu. W niedużym pomieszczeniu po-winno się stosować wyłącznie niskie szafki kuchen-ne, przeszklone lub półki, wówczas pomieszczenie optycznie się pogłębia.

Jeśli już ktoś zdecyduje się na górną zabudowę, to byłoby dobrze, aby fronty szafek kuchennych były wykonane ze szkła zmatowionego lub półprzezro-czystego tworzywa sztucznego. Meble przezroczyste znajdujące się na poziomie oczu, dają iluzję przestrze-ni i poczucie głębi.

Warto natomiast pamiętać o tym, by wszystkie szaf-ki znajdowały się w równych liniach - na jednym po-ziomie. W ten sposób można dodatkowo optycznie powiększyć przestrzeń pomieszczenia. Kolory ciemne przytłaczają i sprawiają, że kuchnia staje się mniejsza i bardziej ciasna.

By maksymalnie spożytkować każdą wolną po-wierzchnię, dobrze jest zamówić meble na wymiar. Pozwoli to na zoptymalizowanie przestrzeni i wyko-rzystanie najmniejszego jej fragmentu.

Warto także wziąć pod uwagę szafki na kółkach. Dzię-ki temu wszystko, co niezbędne do pracy, jest „pod ręką”, wszystko lekko się wysuwa i podjeżdża. Więk-szość czynności można wykonać na wyspecjalizo-wanym ruchomym sprzęcie, wysuwanym spod blatu

roboczego.Jeżeli w kuchni ma się znaleźć miejsce do spożywania posiłków, pomyśl o blacie montowanym do ściany. Można go w dowolnym momencie złożyć, by nie zajmował dodatkowej przestrzeni.

Praktycznym rozwiązaniem w małej kuchni jest też zwiększenie szerokości blatu do 80 cm. Dzięki temu pod ścianą (w pasie ok. 20 cm) można umieścić schowki na przechowywanie podręcznych narzędzi pracy: noży, łyżek, cedzaków niezbędnych przy przy-gotowywaniu posiłków.

Poszerzając płaszczyznę blatu zyskujemy pod nim więcej miejsca na szafki kuchenne, które mogą teraz mieć 60 cm głębokości. Dodane 20 cm to również miejsce na instalacje i niezbędne zawory. Dzięki po-szerzeniu dolnych szafek możemy przechowywać w nich więcej przedmiotów, a funkcjonalne, wysuwane półki i szuflady umożliwiają maksymalne wykorzysta-nie przestrzeni w małej kuchni.WAŻNYSPRZĘTAGD

W każ dej kuch ni sprzęt AGD jest nie zbęd ny. Je że li chcesz zy skać na prze strze ni, po staw na urzą dze nia prze zna czo ne do za bu do wy. W przy pad ku np. zmy-war ki zy skasz do dat ko we blaty ro bo cze. W Two jej kuch ni nie po win no za brak nąć lo dów ki, pie kar ni ka, no wo cze snej ba te rii ku chen nej i płyty grzew czej (ga-zo wej lub elek trycz nej).

Pod czas wy bo ru kie ruj się nie tylko głów ny mi pa ra-me tra mi oraz funk cjo nal no ścią czy de si gnem. Weź pod uwagę rów nież ich wy mia ry - by za osz czę dzić na prze strze ni wy bierz lo dów kę jed no drzwio wą za miast dwu drzwio wej, wy bierz zmy war kę o sze ro ko ści 45 cm za miast 60 cm, itp.

Je że li chcesz mieć pew ność, że mała kuch nia bę dzie bar dzo funk cjo nal na, do kład nie za pla nuj jej aran ża cję. Jeśli masz z tym pro blem, sko rzy staj z usług ar chi tek-tów wnętrz.

SPOSÓBNAMAŁĄKUCHNIĘ

Małekuchniemająwielezalet–sąurokliwe,przytulneiciepłe.Niestetyzpowoduniewielkiejpowierzchniichfunkcjonalnośćbywaograniczona.Mogąteżsprawiaćwrażenieciasnychizatłoczonych.Jednakumiejętnerozplanowanieumeblowania,dobórkolorówiodpowiedniegosprzętuAGDpozwoląodzyskaćutraconąprzestrzeń.

Fot.

ww

w.k

uwan

s.com

TEXTAGNIESZKA SZTURM PHOTO123RF.COM

NA WIDELCU SQUARE.PL

50

Nic tak nie łączy ludzi, jak wspólne grillowanie będące świetnym sposobem na spędzenie czasu z rodziną i przyjaciółmi. Nie wiem jak Was, ale mnie zapach grilla od razu wprawia w dobry nastrój. Przygotowując wspólnie potrawy, nie tylko możemy się świetnie bawić, ale także poznawać nowe smaki, dzielić się doświadczeniem i odkrywać kolejne potrawy/produkty, które można przyrządzić na grillu. Tutaj znajdziecie praktyczne porady kulinarne, a także przygotuję kilka ciekawych przepisów.

Będzie przepysznie!

Steki wołowe z grilla to prawdziwy mięsny przysmak, jednak

przyrządzając je należy pamiętać o pewnych zasadach. Mięso na steki kroimy zawsze w poprzek włókien,

optymalna grubość plastra to 2,5cm. Stek powinna otaczać cienka warstwa

tłuszczu, wtedy mięso nie będzie suche. Stopień wypieczenia jest tutaj

kwestią indywidualnych upodobań, można go ocenić na podstawie

wyglądu mięsa w środku. Krwisty stek powinien być jasnoczerwony

i soczysty, średnio wypieczony ma jasnoróżowe mięso i brązową

otoczkę, a mocno wypieczony jest cały brązowawy. Najlepiej sprawdzić stopień wypieczenia nacinając steki

nożem.

GRILLOWANESTEKIWOŁOWEZCYTRUSOWEJMARYNATYSKŁADNIKI:

■ 6 steków wołowych około 20dag ■ 6 ząbków czosnku ■ pół łyżeczki kuminu mielonego ■ pół szklanki soku z pomarańczy ■ ćwierć szklanki soku z cytryny ■ 5 łyżek oliwy ■ pół łyżeczki chili ■ sól i pieprz

PRZYGOTOWANIE:Wyciśnij czosnek, dodaj kumin, łyżeczkę soli, pół łyżeczki pieprzu oraz chili, dokładnie wymieszaj, dodaj sok z pomarańczy i cytryny oraz 3 łyżki oliwy. Wymieszaj. Umyte steki ułóż w naczyniu i zalej marynatą. Odstaw na minimum 2 godziny do lodówki. Rozgrzej grill ogrodowy. Osącz steki i posmaruj je oliwą, ułóż na ruszcie. Gril-luj steki po 3-5 minut z każdej strony, podawaj z pieczywem, sosem i sałatką.tartej. Smażyć na oleju ze wszystkich stron na złoty kolor. Podawać na ciepło jako danie obiadowe lub na zimno jako przystawkę.

GRILLOWANESTEKIWOŁOWEZPIEPRZEMIŚMIETANKOWYMSOSEMSKŁADNIKI:

■ 80dag wołowiny ■ różnokolorowy pieprz w ziarnach ■ sól ■ sos: 1/3 szklanki śmietanki 30% ■ 3/4 szklanki gęstej śmietany ■ 2 łyżki brandy lub wytrawnego wermutu

■ cukier ■ sól

PRZYGOTOWANIE:Mięso umyj i podziel na steki, pieprz zmiel w młynku lub utłucz w moździerzu. Obficie natrzyj steki pieprzem, rozgrzej grill ogrodowy. Umieść mięso na ruszcie, grilluj przez około 4-5 minut z każdej strony, zdejmij z rusztu i posól. Wymieszaj ze sobą składniki sosu, dopraw do smaku solą i cukrem. Steki podawaj polane sosem.

TEXTAGNIESZKA SZTURM PHOTO123RF.COMGrillowanieMajowe

SQUARE.PL NA WIDELCU

51

SZASZŁYKIZKREWETEKKRÓLEWSKICHZLIMONKĄSKŁADNIKI:

■ 60 ml (1/4 szkl.) oliwy z oliwek ■ 60 ml (1/4 szkl.) soku z cytryny ■ 3 łyżki posiekanej natki pietruszki ■ 1 łyżka rozgniecionego czosnku ■ 1/4 łyżeczki mielonego czarnego pieprzu do smaku

■ 1/4 łyżeczki rozgniecionej czerwonej papryki w płatkach, do smaku

■ 700 g średnich krewetek, obranych i odżyłowanych

PRZYGOTOWANIE:W dużej szklanej lub metalowej misce wymieszać oliwę z sokiem z cytryny, natką pietruszki, czosnkiem i czarnym pieprzem. Można doprawić mielonym pieprzem. Dodać krewetki i lekko podrzucać miską by się dobrze pokryły marynatą. Marynować w lodówce przez 30 minut. Rozgrzać grill do wysokiej temperatury. Nadziewać krewet-ki na patyczki do szaszłyków, wkłuwając patyczek przy ogonie i przy głowie. Usunąć pozostałą marynatę. Lekko posmarować olejem ruszt. Grilować z każdej strony po 2 do 3 minut, lub do momentu kiedy będą nieprzezroczyste.

GRILL-KTÓRYWYBRAĆ

NACOZWRÓĆUWAGĘPRZYZAKUPIEGRILLA:

Oprócz chemikaliów w hodowli krewetek stosuje się szereg różnego rodzaju anty-biotyków. Są one używane na dużą skalę aby zapobiec chorobom krewetek. Najle-piej kupować krewetki żyjące na wolności wyławiane z Atlantyku, gdyż są gwarancją zdrowego jedzenia bez antybiotyków i innych chemicznych zanieczyszczeń.

Najpierw zdecyduj, czy wolisz grill gazowy, węglowy, na drewno czy elektryczny. Jeśli będziesz go używać na tarasie lub balkonie (to możliwe tylko w domu jednorodzinnym), sprawdzi się elektryczny. Ale jeśli w ogrodzie lub na kempingu, raczej wybierz węglowy lub gazowy na butlę. Pamiętaj przy tym, że gazowe są na ogół większe i cięższe, ale za to tańsze w eksploatacji.

POZWALA MIŁO, W GRONIE BLISKICH, SPĘDZAĆ CZAS POD CHMURKĄ. ABY NIC NIE ZA-KŁÓCAŁO TEJ SIELANKI, GRILL MUSI BYĆ SOLIDNY. PODPO-WIADAMY, NA CO JESZCZE ZWRÓCIĆ UWAGĘ.

NACOZWRÓCIĆUWAGĘPRZYZAKUPIEKREWETEK?

ZJAKIEGOMATERIAŁU.Kupując grill na lata, wybierz wykonany ze stali chro-mowanej lub pokrytej trwałą porcelano-wą emalią lub żeliwny.

CENY.Za grill gazowy zapłacisz nawet kilkaset złotych. Najtańsze grille węglo-we można kupić już za kilkadziesiąt zło-tych.

ZESTAW PRZYŁĄCZENIOWY. Jest dołączony do grilla na gaz. Składa się z węża, reduktora, opasek zaciskowych.

KÓŁKA powinny być dość duże, jeśli często przestawiasz grill. W sklepie prze-ciągnij urządzenie kilka metrów, aby je wypróbować.

PÓŁKIIBLATY. Im jest ich więcej, tym łatwiej przygotować posiłek. Drewniane trzeba dobrze zaimpregnować.

POKRYWA. Ułatwia szybkie i równo-mierne grilowanie. Ważne, aby miała uchwyt, który się nie nagrzewa oraz wy-wietrznik.

PALNIKI. W większych grillach gazo-wych powinny być trzy, aby równomier-nie rozprowadzały ciepło pod rusztem.

NÓŻKI muszą być solidne, aby palenisko było stabilne. Sprawdzają się metalowe i z twardego drewna liściastego.

POWIERZCHNIA RUSZTU. To podstawowy parametr w przypadku każdego rodzaju grilla. Jeśli zapra-szasz sporo osób, ruszt powinien mieć wymiary ok. 60 x 50 cm.

DANIAZGRILLA–ZDROWECZYTOKSYCZNE?Opinie na ten temat są podzielone. Jedni postulują, że jedzenie pieczone na grillu jest mniej kaloryczne, gdyż podczas grillowania wytapia się tłuszcz. Inni zaznaczają, że grillowanie jest szkodliwe ze względu na powstające podczas spalania szkodliwe substancje i dym…Potrawom z grilla mówimy „tak”! Musimy jednak pamiętać o odpowiednim ich przygotowaniu.

Zaletą grillowanych mięs jest to, że nie dodajemy do nich tłuszczu, a dodatkowo pozbawiamy mięso tłuszczu i kalorii poprzez jego wytapianie. Mięso czy warzywa pieczemy krótko, dlatego pozostaje w nich więcej składników odżywczych, wrażliwych na temperaturę.

Choćdziśmamydostępdocałejgamywygodnychkosmetykówpielęgnacyjnychdowłosów,wwolnejchwiliwartoprzetestowaćstare,domowesposoby.Zwłaszcza,żewszystkiesąniezwykleekologiczne!

5353

SQUARE.PL URODA

S tan włosów wiernie odzwierciedla kondy-cję zdrowotną organizmu. Gęste i błysz-czące włosy oznaczają, że dostarczamy

mu odpowiednie składniki pokarmowe bogate w witaminy i mikroelementy. Czasami do ich złej kondycji przyczyniamy się sami, stosując zbyt silne środki do stylizacji lub farbowania. W walce o piękne włosy warto wykorzystać naturalne specyfiki, które możemy przygotować własnoręcznie.

PROCENTYNAWZMOCNIENIEJednym z najpopularniejszych sposobów na zdrowe, mocne włosy jest płukanka z piwa. Sposobów na użycie złocistego napoju na fryzurze jest wiele - są zwolenniczki wcierania piwa we włosy na zasadzie maski, ale nie brak też pań, które po prostu pod koniec mycia płuczą włosy z resztek szamponu. Piwo pomaga na włosy przetłuszczające się. Ważne - piwo powinno być otwarte ok. 30 minut przed zastosowaniem, tak by mogło swobodnie się wygazować.

JAJADLADELIKATNYCHJest kilka sposobów jajecznej terapii. Możesz przygo-tować szampon jajeczny - rozbełtać 2 żółtka i jedno białko wraz z łyżeczką miodu i sokiem z cytryny. Dru-ga opcja to maseczka - 10 dkg drożdży, 2 żółtka, kilka kropel olejku rycynowego oraz nafty kosmetycznej- ta mieszanka, nałożona na włosy i pozostawiona na 20 minut wzmocni i nawilży włosy zniszczone farbowa-niem. Ostatnią opcją jest puszysta mieszanka z piany z białek połączonej delikatnie z żółtkami. Nałożony na włosy mus polecany jest w pielęgnacji włosów rozjaśnianych chemicznie.

JAKNADROŻDŻACH Drożdże mogą być także wykorzystywane w kuracji przyspieszającej porost włosów. 1/4 kostki drożdży należy rozpuścić w połowie szklanki ciepłej wody lub ciepłego mleka. Do smaku można dodać nieco cukru. Nie brzmi zachęcająco? Zapewniamy, są tacy, którzy uwielbiają ten napój. Dla najlepszego efektu wywar należy pić raz dziennie.

NIEZŁEZIÓŁKOWystarczy zerknąć na półkę z szamponami, by od razu wiedzieć, że pokrzywa i rumianek mają korzystny wpływ na włosy. Nasze babcie stosowały płukanki z rumianku dla zachowania jasnego koloru - włosy nie tylko miały piękny odcień, nie przetłuszczały się, ale także pięknie pachniały. Nic nie stoi na przeszkodzie, by również dziś zastosować tę metodę - do miski nale-ży wlać wrzątek, wrzucić trzy torebki rozdrobnionego, suszonego rumianku i zaparzyć do uzyskania brunat-

NATURALNE SPOSOBY NA

ZDROWE WŁOSY

nego koloru. Płukać umyte włosy.Tyle blondynki. Jak o kolor mogą dbać brunetki? Np. za pomocą płukanki z zielonych osłonek, w których rosną orzechy włoskie. Płukanie włosów w takim roztworze daje lekki, orzechowy poblask.Na włosy przetłuszczające znakomicie działa wywar z pokrzywy - świeże pokrzywy gotujemy, a w uzyskanej - mocno zielonej wodzie - myjemy dokładnie włosy, przy użyciu tradycyjnego szamponu. Włosy są lśniące, nie przetłuszczają się.

Łykasz skrzyp w tabletkach? Wzmocnij efekt napojem z tej rośliny. Łyżkę stołową suszone skrzypu polnego zalej szklanką wrzątku, parz pod przykryciem 20 mi-nut. Odcedź i pij 2-3 razy dziennie. Skrzyp wzmacnia i hamuje wypadanie włosów.

TEXTAGNIESZKA SZTURM

PHOTO123RF.COM

54

Przełom w energetyce odnawialnej już niedługo może być możliwy dzię-ki młodej polskiej naukowiec Oldze Malinkiewicz. Odkrycie to pozwoli wytwarzać energię w sposób znacznie tańszy i wydajniejszy w porównaniu do obecnie znanej technologii pozy-kiwania energii z paneli słonecznych. Perowskity są znane nauce już od XIX wieku, te nieorganiczne związki che-miczne zostały nazwane na cześć ro-syjskiego uczonego Lwa Perowskiego. Jednak dopiero niedawno odkryto, że stanowią one idealny budulec do pro-dukcji ogniw słonecznych, dzięki cze-mu mogłyby zastąpić drogi w produkcji paneli słonecznych, a także limitowany w zastosowaniu krzem.

Koszt instalacji paneli słonecznych zwraca się dopiero w ciągu kilku do kilkunastu lat ich użytkowania, przez co niestety energia ze Słońca jest nadal droższa niż pochodząca z paliw kopal-nych.

Perowskity mają właściwości bardzo zbliżone, również pochłaniają widzial-ne światło i zwracają je w postaci energii elektrycznej. A przy tym jak udowodniła Pani Olga można je tanio wyprodukować w warunkach labora-toryjnych. Co interesujące, szczególną zaletą tego materiału jest jego wszech-

stronne zastosowanie, możliwość umieszczania na tekstyliach i innych powierzchniach elastycznych. A dzięki temu, że można je rozpuszczać w roz-puszczalnikach i przykładowo magazy-nować w puszkach ze sprayem, to już być może niedługo będziemy zdolni nanosić te tajemniczo dziś brzmiące ‚perowskity’ na dowolne powierzchnie, ubrania, papier czy fasady budynków.

Cecha, która niewątpliwie jest zaletą, na obecnym etapie rozwoju wciąż jest również wadą. Ze względu na jego roz-puszczalność trzeba jeszcze opraco-wać skuteczną metodę zabezpieczania ich przed deszczem tak, aby nie zmniej-szyć jego wydajności. Jeśli ta wada zo-stanie usunięta, już wkrótce może się okazać, że prąd ze słońca będziemy mieć może nie za darmo, ale znacznie tańszy w pozyskaniu niż z węgla, ropy czy gazu.Co Ciekawe, jeszcze kilka lat temu z perowskitami nie wiązano wiel-kich oczekiwań, natomiast dziś są one niewątpliwie nadzieją fotowoltaiki.

Pierwsze perowskity miały w porów-naniu z krzemem bardzo niską wydaj-ność, zaledwie 3,8 proc. Jednak już po trzech latach od wytworzenia pierw-szego ogniwa perowskitowego osią-gnięto sprawność rzędu 20%. Jest to najszybciej rozwijająca się technologia

w historii fotowoltaiki. Postęp ten spra-wił, że materiały te zostały okrzyknięte jednym z odkryć roku 2013 według magazynu „Science”.

Dla porównania , stosowane i udosko-nalane od wielu lat ogniwa krzemowe osiągają sprawność nieco przekracza-jącą 20% i dziś już w przeciwieństwie do perowskitów nie wiąże już dużych nadziei na poprawę tych wartości. Perowskity mają potencjał do zdomi-nowania rynku ogniw cienkowarstwo-wych. Elastyczne, lekkie, tanie i wydaj-ne ogniwa mogą znaleźć zastosowanie w urządzeniach powszechnego użyt-ku, takich jak smartfony, tablety czy notebooki. Odzież generująca energię, elewacje budynków z baterii słonecz-nych czy samochody elektryczne zasi-lane bądź wspomagane przez energię słoneczną to zbliżająca się przyszłość, którą mogą zdominować właśnie ogni-wa perowskitowe.

Na razie perowskity udaje się wytwa-rzać na niewielkich powierzchniach - rekordowej wielkości materiał ma dopiero powierzchnię 1 cm x 1 cm. Nie są to więc jeszcze na tyle duże po-wierzchnie, by wykorzystywać perow-skity w dużych ogniwach słonecznych. Jednak to dopiero początek badań nad tym materiałem.

CZYMJESTPEROWSKIT?

„WYOBRAŹMYSOBIE,ŻEENERGIĘELEK-TRYCZNĄBĘDZIEMOGŁAPRODUKOWAĆNP.NAKLEJKAPRZY-KLEJONANASZYBĘ”.

wady/zalety

wszechstronne zastosowanierozpuszczalnośćcena produkcji

rozpuszczalnośćmała powierzchnia

PolecamyAplikacjeBierzemy pod lupę aplikacje na smartfonyi oceniamy

01 YouTube KidsYouTube Kids to aplikacja, przed którą śmiało można zostawić dzieci - to w końcu z myślą o nich powsta-ła. Oficjalne narzędzie stworzone przez Google zbiera w jednym miejscu wszystkie najciekawsze bajki, animacje i filmy, przeznaczone dla najmłodszych. Produkcje mają ogromny walor edukacyjny i zostały dobrane pod takim kątem, aby jak najbardziej zainteresować wasze pociechy.

Xiaomi Yi Action CameraXiaomi jeden z najsilniejszych graczy na rynku smartfonów w Państwie Środka zamierza namieszać w świecie kamerek sportowych. Urządzenie Yi Action Camera posiada o wiele lepszą specyfikację od najtańszych modeli GoPro i kosztuje znacznie mniej. Kamerę Xiaomi Yi Action Camera wyposa-żono w 16-megapikselową matrycę Sony Exmor R i jasny obiektyw o świetle f/2.8 i kącie widzenia 155°. Urządzenie umożliwia nagrywanie filmów Full HD 1080p i wykonywanie 16-megapikselowych zdjęć w maksymalnej roz-dzielczości 4608 x 3456. W jakości 720p można nagrywać filmy w zwolnio-nym tempie z prędkością 120 kl/s. Dodatkowo dostępny jest tryb seryjny, który pozwoli na fotografowanie z prędkością 7 kl/s. Kamera posiada też specjalny tryb do nagrywania time-lapsów. Wodoszczelność: do 40 m.

02 PhotoMathCzy aby na pewno PhotoMath jest aplikacją, która powinna znaleźć się na smartfonie każdego ucznia? Jej zadaniem jest szybkie rozwiązywanie działań i rów-nań matematycznych. Wystarczy wykonać zdjęcie matematycznego zadania, aby program był w stanie wyświetlić popraw-ny wynik oraz... całą resztę obliczeń za Ciebie! Zalecamy wykorzystywać program jako pomoc naukową, a nie ściągę!

TECHNOLOGIE SQUARE.PL

TEXTMATEUSZ NOWAK PHOTO123RF.COM

DSUMOWANIEYi Action Camera to kamerka sportowa, za którą zapłacimy mniej niż połowę ceny pop-ularnego GoPro Hero. Zaskoczeniem może być naprawdę niezła specy-fikacja, przewyższająca możliwości droższego pierwowzoru.Łączność: wbudowany moduł WiFiPamięć: do 64 GB

55

SQUARE.PL MOTORYZACJA

SzykująsiękolejnepoważnezmianywegzaminiepraktycznymnaprawojazdywUK.Tymrazemchodzigłównieomanewry.JużniebawemkandydacinakierowcówwWielkiejBrytaniimogąmiećniecołatwiejniżichpoprzednicy,gdyżDriverandVehicleStandardsAgency(DVSA)rozważazlikwidowanieniektórychmanewrówzegzaminupraktycznego.

Tzw. zawracanie na trzy (three-point turn) może całkowicie zniknąć z brytyjskiego testu prak-tycznego na prawo jazdy. Jest to część planu rządowego, który przewiduje duże zmiany w egzaminach dla kandydatów ubiegających się

o brytyjskie prawo jazdy.Kolejną rozważaną zmianą ma być rezygnacja z ma-newru cofanie po łuku wzdłuż krawężnika (reverse around a corner). Zamiast tego – jak mówią specjaliści – kandyda-ci na kierowców powinni skupić się na bardziej istotnych (i użyteczniejszych w codziennym życiu) manewrach, takich jak parkowanie prostopadłe tyłem (reverse parking into a parking bay), parallel parking, czyli parkowanie równole-głe, parkowanie po prawej stronie drogi lub włączanie się do ruchu z pobocza.PODCZASNOWEJWERSJIEGZAMINUKANDYDACIMOGĄBYĆPOPROSZENIOWYKONANIENOWYCHMANEWRÓW:

1. Parkowanie przodem, zatrzymanie, a następnie wyco-fanie w lewo lub w prawo oraz wyjazd z parkingu.2. Zatrzymanie się po prawej stronie drogi w bezpiecz-nym miejscu, wycofanie o dwie długości samochodu, a następnie kontynuowanie jazdy.Nowością dla kandydatów na kierowców w zakresie jaz-dy indywidualnej ma być polecenie dojechania do celu przy użyciu systemu nawigacji zamiast prostego podąża-nia za znakami drogowymi.

Jeśli chodzi o dwa pytania z zakresu obsługi auta (Show me – Tell me questions), które były zadawane na początku egzaminu to w przyszłości jedno z nich może być zadane podczas jazdy egzaminacyjnej.

Próbny egzamin ma zostać wprowadzony już w kwietniu tego roku, a nową jego formułę miałoby wstępnie przejść ok. 3 tys. kandydatów na kierowców. Jednak DVSA zapo-wiada, iż wszelkie ewentualne zmiany będą najpierw pod-dane konsultacjom społecznym.

Obecnie wiadomo już, iż próbne testy nowych egzaminów będą przeprowadzane w następujących 20 siedzibach: Basiliss, Lower Gornal, Bishopbriggs (Glasgow), Mussel-burgh (Edinburgh), Blackpool, Mitcham, Cheetham Hill (Manchester), Norwich, Enfield, Oxford, Farnborough, St Helens, Folkestone, Sunderland, Handsworth (Sheffield), Swansea, Kings Heath (Birmingham), Weston-super-Ma-re, Lincoln, York.

(Źródło: www.bbc.co.uk, www.emano.co.uk)

„PRAWKO”W UK ŁATWIEJSZEDO UZYSKANIA

TEXTANNA BATOR SKÓRKIEWICZ

PHOTO123RF.COM

MOTO-INFOOd 8 czerwca 2015 roku w Wielkiej Brytanii przestanie być ważna papierowa wersja prawa jazdy tzw. counterpart.DVLA nie będzie już dłużej wydawać tego dokumentu kie-rowcom.

Zmiany te to kolejny element polityki oszczędnościowej brytyjskiego rządu.

Kiedy DVLA (Driver and Vehicle Licening Agency) skończy wydawanie counterpart (czyli od 8 czerwca b.r.) wszyscy kierowcy posługiwać się będą wyłącznie photocard driving licence czyli główną częścią prawa jazdy (plastikową kar-tą). Jeśli jesteś posiadaczem counterpart, możesz ją znisz-czyć lub zachować dla siebie. W przyszłości będziesz mógł użyć tego dokumentu w celu zmiany adresu, tak jak to było wcześniej. Adres możesz zmienić także online.

Natomiast posiadacze papierowej wersji prawa jazdy wy-danej przed 1998 r. powinni zatrzymać dokument, gdyż jedynie w tym przypadku pozostaje on ważny i nie należy go niszczyć. Tym kierowcom zostanie wydane photocard driving licence przy następnej zmianie adresu, nazwiska lub odnowieniu prawa jazdy.

56

KĄCIK MALUCHA SQUARE.PL

Ile ptaków widzisz?Policz wszystkie ptaszki!

Znajdź 10 różnic!Porównaj pierwszy obrazek z drugim i Znajdź 10 innych owoców!Wygrywa kto pierwszy!

1 2 3 4 5 6

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 11 utworz¹ koñcowe rozwi¹zanie - przys³owie ludowe

Wype³nij wszystkie pola diagramu w taki sposób, aby ka¿dy wiersz,

ka¿da kolumna i ka¿dy kwadrat 3x3 obwiedziony grubsz¹ lini¹

zawiera³ komplet cyfr od 1 do 9. Zarówno w poszczególnych wier-

szach jak i kolumnach nie mog¹ powtarzaæ siê identyczne cyfry.

SUDOKU

SWATKA

Nale¿y po³¹czyæ dwa fragmenty objaœnieñ

i odgadniête wyrazy wpisaæ do diagramu.

Litery z oznaczonych pól,czytane rzêdami

utworz¹ rozwi¹zanie.

POZIOMO:

1) znaczenie

5) psie

6) raz

7) gaz

8) czêsto

9) olejek

PIONOWO:

1) wygodnie

2) zebranie

3) Rysy

4) ujœcie

Dokoñczenie objaœnieñ:

- o symbolu N

- wulkanu

- wypowiedzi

- dyrektorów

- ró¿any

- gdy s¹ ruchome

- imiê

- w ³ubiance

- w Tatrach

- na sekundê

7 118 9 10

koniec i ...

obowi¹zekucznia

korab...

Europejskaniemieckie

auto

japoñskawódka

cukrowana patyku

zwód

porakaniku³y

makabraptasidom

serialTVP 1

w nimmyjesz

naczynia

silnyargument

Agent 007

mroŸnapora

niewiadoma

ogrodowabudowlabarwa

poród uzwierz¹t

czaswolny

Pary¿-Dakar

mg³a nad bagnem obok lirykii dramatu

obrazekw tekœcie

zLubiczami

wielkiw¹wóz

walutaMeksyku

fotelkróla

tajne warchiwumzastój

sypia nagwoŸdziach

deskatynkarza

wa³

RobertDe ...

bombowa substancja

flamaster produkuje piwo

przystojny w filmie

na bank

wódkaangielska

okreswstrzemiê-

Ÿliwoœci

uczymoralnoœci

charakte-rystyka

z niegoœwiecapuchacz

..., nadziejai mi³oœæ

wdychanynad

morzem

skarpa

ksi¹¿ê

jezioro nadBa³tykiem

na nosiemrówkalub osa

pasiastykamieñ

sprint lubmaraton

du¿apapuga

nadkolanem

siedz¹w izbie

otaczalagunê

koperkowylub

tatarski

ara lub nimfa

chwytnyu ma³py

z cennymfutrem

kanadyjskiedrzewo

w œwiecy

personaza³oga wioœlarska

³añcu-chowezero

czêœæszachow-

nicy

musuj¹catabletka

tenisowy

puszysta u lisa

samiec byd³a

naprawiapiece

defensywa

kojarzypary

to czymsiê pali

dowcip

gatunekwierzby

metall¿ejszy

od wody

7

3

4

5

6

1

2

9

8

10

11

11 2 3 4

5

6

7

8

9

3

5

1

6

9

8

8

9

2

3

6

9

3

1

1

8

3

4

2

6

2

8

4

3

3

6

2

5

4

1

2

7

6

4

9

2

9

3

8

1

6 57

SQUARE.PL KRZYŻÓWKASQUARE.PL KRZYŻÓWKADO WYGRANIA ZABIEG RELAKSUJĄCY- MASAŻ KLASYCZNY.Fundatorem nagrody jest salon urody Beauty Factory4 Back Causeway, G31 5HE, Glasgow. Tel : 0744 365 2912.

T: 0131 337 9377

EUROTRADEZONE372 Gorgie RoadEdinburgh EH11 2RQ admin@neweusupportservice.com

Biuro u Briana Rozliczenie Podatkowe jako TAX AGENT Benefity Home Office/Rezydentura Ksiegowość Sprawy Mieszkaniowe i Pracy

www.neweusupportser vice.com