LudnośćLudność

osoby fizyczne zamieszkujące osoby fizyczne zamieszkujące terytorium określonego państwa i terytorium określonego państwa i podlegających jego jurysdykcjipodlegających jego jurysdykcji

1.1. ObywateleObywatele2.2. CudzoziemcyCudzoziemcy

→→osoby posiadające jedno lub osoby posiadające jedno lub więcej obywatelstwwięcej obywatelstw

→→apatrydzi (bezpaństwowcy) niapatrydzi (bezpaństwowcy) nie e mający żadnego obywatelstwamający żadnego obywatelstwa

ŹródłaŹródła Europejska konwencja o obywatelstwie z Europejska konwencja o obywatelstwie z

19971997 Konwencja haska z 12.04.1930 o Konwencja haska z 12.04.1930 o

rozstrzyganiu konfliktów ustaw o rozstrzyganiu konfliktów ustaw o obywatelstwie (!) nie weszła w życie ale obywatelstwie (!) nie weszła w życie ale jest istotna dla zwyczajowego prawajest istotna dla zwyczajowego prawa

Konwencja RE z 06.05.1963 o Konwencja RE z 06.05.1963 o eliminowaniu przypadków podwójnego eliminowaniu przypadków podwójnego obywatelstwaobywatelstwa

Konwencja nowojorska z 20.02.1957 o Konwencja nowojorska z 20.02.1957 o obywatelstwie kobiet zamężnychobywatelstwie kobiet zamężnych

Dla Polski: Ustawa o obywatelstwie Dla Polski: Ustawa o obywatelstwie polskim z 15.02.1962polskim z 15.02.1962

określenie położenia prawnego określenie położenia prawnego ludności należy do kompetencji ludności należy do kompetencji wewnętrznej państwawewnętrznej państwa

status prawny regulowany jest przez status prawny regulowany jest przez ustawodawstwo wewnętrzne ustawodawstwo wewnętrzne poszczególnych państwposzczególnych państw

umowy międzynarodowe o umowy międzynarodowe o współpracy międzynarodowej w współpracy międzynarodowej w sprawach dotyczących obywateli jak i sprawach dotyczących obywateli jak i cudzoziemcówcudzoziemców

ObywatelstwoObywatelstwo trwały związek prawny łączący osobę trwały związek prawny łączący osobę

fizyczną państwemfizyczną państwem powstaje wraz z powstaniem państwa i nie powstaje wraz z powstaniem państwa i nie

jest uzależnione od wydawania ustaw o jest uzależnione od wydawania ustaw o obywatelstwieobywatelstwie

wraz z ustaniem państwa przestaje istnieć wraz z ustaniem państwa przestaje istnieć również jego obywatelstworównież jego obywatelstwo

nabycie obywatelstwa następuje nabycie obywatelstwa następuje automatycznie wraz ze spełnieniem automatycznie wraz ze spełnieniem przesłanek ustawowych (wyjątek przesłanek ustawowych (wyjątek naturalizacja)naturalizacja)

Obywatelstwo w Konstytucji RPObywatelstwo w Konstytucji RP

Art. 35Art. 35

Rzeczpospolita Polska zapewnia Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim obywatelom polskim należącym do należącym do mniejszości narodowych i etnicznych mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury.własnej kultury.

Art. 52 ust. 4Art. 52 ust. 4

Obywatela polskiego Obywatela polskiego nie można nie można wydalić z kraju ani zakazać mu wydalić z kraju ani zakazać mu powrotu do kraju.powrotu do kraju.

Zasada prawa do obywatelstwaZasada prawa do obywatelstwa

1.1. Zmiana obywatelstwa jednego z Zmiana obywatelstwa jednego z małżonków nie wpływa małżonków nie wpływa automatycznie na współmałżonkaautomatycznie na współmałżonka

2.2. Przepisy krajowe nie dyskryminują Przepisy krajowe nie dyskryminują ze względu na płeć, religię, rasę itd.ze względu na płeć, religię, rasę itd.

3.3. Niedyskryminacje między Niedyskryminacje między obywatelami z urodzenia i z nabyciaobywatelami z urodzenia i z nabycia

1.1. Charakter pierwotny – wskutek Charakter pierwotny – wskutek urodzeniaurodzenia

2.2. Charakter pochodny – przez Charakter pochodny – przez naturalizację, zamążpójście, naturalizację, zamążpójście, reintegrację, służba wojskowa w reintegrację, służba wojskowa w siłach zbrojnych danego państwa, siłach zbrojnych danego państwa, adopcję, opcję (wybór obywatelstwa adopcję, opcję (wybór obywatelstwa jednego z państw), repatriacjęjednego z państw), repatriację

Nabycie obywatelstwaNabycie obywatelstwa

Nabycie obywatelstwa przez Nabycie obywatelstwa przez urodzeniaurodzenia

1.1. Prawo krwi (ius sanguinis) – dziecko Prawo krwi (ius sanguinis) – dziecko zrodzone z obywatela danego zrodzone z obywatela danego państwa automatycznie nabywa państwa automatycznie nabywa obywatelstwoobywatelstwo

2.2. Prawo ziemi (ius soli) – wszystkie Prawo ziemi (ius soli) – wszystkie dzieci narodzone na terytorium dzieci narodzone na terytorium danego państwa nabywają z mocy danego państwa nabywają z mocy prawa jego obywatelstwoprawa jego obywatelstwo

NaturalizacjaNaturalizacja

Nadanie obywatelstwa przez Nadanie obywatelstwa przez właściwy organ państwowywłaściwy organ państwowy

Wymogi określone w Wymogi określone w ustawodawstwie wewnętrznymustawodawstwie wewnętrznym

OGRANICZENIE: nie wolno nadać OGRANICZENIE: nie wolno nadać obywatelstwa osobie dorosłej wbrew obywatelstwa osobie dorosłej wbrew jej wolijej woli

Ułatwienia naturalizacjiUłatwienia naturalizacji Europejska Konwencja o obywatelstwie z Europejska Konwencja o obywatelstwie z

06.11.199706.11.1997

1.1. Współmałżonek obywatelaWspółmałżonek obywatela

2.2. Dzieci własne lub adoptowaneDzieci własne lub adoptowane

3.3. Dzieci urodzone na terytorium danego Dzieci urodzone na terytorium danego państwapaństwa

4.4. Osoby mieszkające na stałe i legalnie na Osoby mieszkające na stałe i legalnie na terytorium danego państwaterytorium danego państwa

5.5. Bezpaństwowcy Bezpaństwowcy

6.6. UchodźcyUchodźcy

Utrata obywatelstwaUtrata obywatelstwa Pr. międz. przewiduje wprowadzenie takiej możliwości do Pr. międz. przewiduje wprowadzenie takiej możliwości do

ustawodawstwa wewnętrznego (Konwencja Rady Europy ustawodawstwa wewnętrznego (Konwencja Rady Europy 1997) 1997)

Można się zrzec (art. 34 ust 2 Konstytucji RP) – jedyny Można się zrzec (art. 34 ust 2 Konstytucji RP) – jedyny sposób w Polscesposób w Polsce

Ex lege Ex lege można gdy:można gdy:1.1. Nabycie obcego obywatelstwaNabycie obcego obywatelstwa2.2. Nabycie za pomocą oszustwaNabycie za pomocą oszustwa3.3. Podjęcie służby wojskowej w siłach zbrojnych obcego Podjęcie służby wojskowej w siłach zbrojnych obcego

państwapaństwa4.4. Zachowanie przynoszące poważne szkody państwu Zachowanie przynoszące poważne szkody państwu

obywatelaobywatela5.5. Braku rzeczywistej więziBraku rzeczywistej więzi6.6. Adopcja dzieci przez obywateli innego państwaAdopcja dzieci przez obywateli innego państwa

Podwójne lub wielorakie Podwójne lub wielorakie obywatelstwoobywatelstwo

W przypadku konfliktu:W przypadku konfliktu: zasada efektywnego obywatelstwazasada efektywnego obywatelstwa zasada wyłączności obywatelstwazasada wyłączności obywatelstwa prawo opcjiprawo opcji Regulowane w Europejskiej Regulowane w Europejskiej

Konwencji o obywatelstwie z 1997 Konwencji o obywatelstwie z 1997 art. 14-17art. 14-17

BezpaństwowcyBezpaństwowcy Na gruncie obowiązującego prawa osoba Na gruncie obowiązującego prawa osoba

nie posiadająca obywatelstwa żadnego nie posiadająca obywatelstwa żadnego państwapaństwa

Konwencja nowojorska z 28.09.1954 o Konwencja nowojorska z 28.09.1954 o statusie bezpaństwowcówstatusie bezpaństwowców

Konwencja z 28.08.1961 w sprawie Konwencja z 28.08.1961 w sprawie zredukowania i wyeliminowania zredukowania i wyeliminowania przypadków bezpaństwowościprzypadków bezpaństwowości

Szczególny sposób ochrony: Konwencja Szczególny sposób ochrony: Konwencja nowojorska z 20.02.1957 o obywatelstwie nowojorska z 20.02.1957 o obywatelstwie kobiet zamężnychkobiet zamężnych

CudzoziemcyCudzoziemcy nie ma obowiązku wpuszczenia cudzoziemców nie ma obowiązku wpuszczenia cudzoziemców klauzula narodowaklauzula narodowa klauzula największego uprzywilejowaniaklauzula największego uprzywilejowania zobowiązany do respektowania ustawodawstwa i zobowiązany do respektowania ustawodawstwa i

zarządzeń regulujących jego pobyt w państwiezarządzeń regulujących jego pobyt w państwie Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 1966Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 1966

UchodźcaUchodźcaKonwencja genewska regulująca status uchodźców 28.07.1951Konwencja genewska regulująca status uchodźców 28.07.1951

Protokół Nowojorski 31.01.1967Protokół Nowojorski 31.01.1967

osoba, która na skutek uzasadnionej osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z obawy przed prześladowaniem z powodu swej rasy, religii, powodu swej rasy, religii, narodowości i przynależności do narodowości i przynależności do określonej grupy społecznej lub z określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem i nie może którego jest obywatelem i nie może bądź nie chce z tych powodów bądź nie chce z tych powodów korzystać z ochrony tego państwa.korzystać z ochrony tego państwa.

Wyłączeni sprawcy zbrodni przeciwko Wyłączeni sprawcy zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennych, zbrodni pokojowi, zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości, sprawcy zamachów przeciwko ludzkości, sprawcy zamachów terrorystycznychterrorystycznych

Prawo krajowe reguluje sytuacje prawna Prawo krajowe reguluje sytuacje prawna uchodźcyuchodźcy

Zasada traktowania narodowegoZasada traktowania narodowego Klauzula największego uprzywilejowaniaKlauzula największego uprzywilejowania

Zasada Zasada non-refoulmentnon-refoulment zakaz wydalania uchodźcówzakaz wydalania uchodźców zakaz zawracania ich do granic terytoriów, zakaz zawracania ich do granic terytoriów,

na których groziłoby im niebezpieczeństwona których groziłoby im niebezpieczeństwo

Ochrona tymczasowaOchrona tymczasowa Osoby, które nie spełniają wymogów Osoby, które nie spełniają wymogów

określonych w artykule 1 Konwencji określonych w artykule 1 Konwencji Genewskiej z 1951Genewskiej z 1951

W wyniku masowych naruszeń praw W wyniku masowych naruszeń praw człowieka, wojen domowychczłowieka, wojen domowych

Prześladowania mają charakter masowyPrześladowania mają charakter masowy Za zgodą państw-stron Konwencji Za zgodą państw-stron Konwencji

rozciągnięto mandat Wysokiego Komisarza rozciągnięto mandat Wysokiego Komisarza NZ do spraw uchodźcówNZ do spraw uchodźców

Objęci ochroną na czas trwania przyczyn Objęci ochroną na czas trwania przyczyn ucieczkiucieczki

Azyl terytorialnyAzyl terytorialny

udzielanie zezwolenia na wyjazd oraz udzielanie zezwolenia na wyjazd oraz pobyt cudzoziemcom dyskryminowanych pobyt cudzoziemcom dyskryminowanych czy prześladowanym za swe przekonania i czy prześladowanym za swe przekonania i działalność polityczną, religijną lub działalność polityczną, religijną lub naukowąnaukową

wyłączenie ekstradycjiwyłączenie ekstradycji nie przysługuje osobom winnym nie przysługuje osobom winnym

popełnienia zbrodni przeciwko pokojowi, popełnienia zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkościludzkości

Powszechna Deklaracja Praw Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z roku 1948Człowieka z roku 1948

art.14, że: „każdy człowiek ma prawo art.14, że: „każdy człowiek ma prawo ubiegać się o azyl i korzystać z niego ubiegać się o azyl i korzystać z niego w innym kraju w razie w innym kraju w razie prześladowania ”. prześladowania ”.

Azyl dyplomatycznyAzyl dyplomatyczny

wyjmuje osobę spod zwierzchnictwa wyjmuje osobę spod zwierzchnictwa terytorialnego państwa pobytuterytorialnego państwa pobytu

teren misji dyplomatycznej, pokład teren misji dyplomatycznej, pokład okrętów wojennych/samolotów, bazy okrętów wojennych/samolotów, bazy wojskowewojskowe

EkstradycjaEkstradycja Wydanie osoby podejrzanej o popełnienie Wydanie osoby podejrzanej o popełnienie

przestępstw na terytorium jakiegoś państwa przestępstw na terytorium jakiegoś państwa w celu przeprowadzenia postępowania w celu przeprowadzenia postępowania karnego lub wykonania karykarnego lub wykonania kary

W znacznej mierze regulowany umowami o W znacznej mierze regulowany umowami o charakterze regionalnymcharakterze regionalnym

→ → Europejska Konwencja o ekstradycji 13.12.1957Europejska Konwencja o ekstradycji 13.12.1957→ → w UE Konwencja o uproszczonej procedurze w UE Konwencja o uproszczonej procedurze

ekstradycyjnej 10.03.1995ekstradycyjnej 10.03.1995→ → w UE Konwencja dotycząca ekstradycjiw UE Konwencja dotycząca ekstradycji→ → Konwencja panamerykańska 1981Konwencja panamerykańska 1981→ → Konwencja Ligi Państw Arabskich 1952Konwencja Ligi Państw Arabskich 1952→→umowy dwustronneumowy dwustronne

Zasady ekstradycji Zasady ekstradycji wydanie tylko w przypadku obowiązywania umowy wydanie tylko w przypadku obowiązywania umowy

międzynarodowejmiędzynarodowej podstawę ekstradycji stanowić może tylko czyn, który podstawę ekstradycji stanowić może tylko czyn, który

zagrożony jest karą w obu państwach (zasada zagrożony jest karą w obu państwach (zasada podwójnej karalności)podwójnej karalności)

niewydawanie własnych obywateliniewydawanie własnych obywateli ne bis in idemne bis in idem osobę wydaną można ścigać wyłącznie za osobę wydaną można ścigać wyłącznie za

przestępstwa, które były podstawą wydania, jak przestępstwa, które były podstawą wydania, jak również wykonać wobec niego taką karę, do również wykonać wobec niego taką karę, do wykonania której została wydanawykonania której została wydana

nie podlegają wydaniu osoby, które w państwie pobytu nie podlegają wydaniu osoby, które w państwie pobytu korzystają z prawa azylukorzystają z prawa azylu

możliwe jest wyłączenie ekstradycji w przypadku możliwe jest wyłączenie ekstradycji w przypadku niektórych przestępstw oraz gdy osobie podlegającej niektórych przestępstw oraz gdy osobie podlegającej wydaniu groziła wzywającym kara śmierci lub wydaniu groziła wzywającym kara śmierci lub nieludzkie traktowanienieludzkie traktowanie

Europejski nakaz aresztowaniaEuropejski nakaz aresztowania

Decyzja ramowa UE w sprawie Decyzja ramowa UE w sprawie europejskiego nakazu aresztowania europejskiego nakazu aresztowania 13.06.200213.06.2002

Decyzja sądu upoważniająca do Decyzja sądu upoważniająca do aresztowania i przekazania podejrzanegoaresztowania i przekazania podejrzanego

Postępowanie toczy się przed organami Postępowanie toczy się przed organami wymiaru sprawiedliwościwymiaru sprawiedliwości

Odejście od zasady podwójnej karalnościOdejście od zasady podwójnej karalności Możliwość wydawania własnych obywateliMożliwość wydawania własnych obywateli