Lpu 2008 Koncepcja Optymalizacji Km

RACJONALIZACJA UKŁADU

KOMUNIAKCYJNEGO

DLA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ

MIASTA PUŁAWY

I OBSZARU

FUNKCJONALNIE

Z NIM POWIĄZANEGO

Racjonalizacja układu komunikacyjnego dla k. m.

miasta Puławy…

Reda – Puławy, listopad 2008 r. – styczeń 2009 r.

1


miasta Puławy…

Spis treści

Wstęp..................................................................................................................... 1

1. Podaż usług puławskiej komunikacji miejskiej...................................................3

2. Zakres i metodologia badań marketingowych puławskiej komunikacji miejskiej

22

3. Popyt na usługi puławskiej komunikacji miejskiej w świetle wyników badań

marketingowych..............................................................................................26

4. Koncepcja optymalizacji puławskiej komunikacji miejskiej..............................43

4.1. Ogólne założenia optymalizacji sieci komunikacyjnej................................43

4.2. Proponowane zmiany optymalizacyjne w ofercie przewozowej..................49

Załączniki.............................................................................................................62


miasta Puławy…

Wstęp

Celem opracowania pt. „Racjonalizacja układu komunikacyjnego dla

komunikacji miejskiej miasta Puławy i obszaru funkcjonalnie z nim powiązanego”,

jest diagnoza obecnego stanu komunikacji miejskiej w Puławach i za-

projektowanie na jej podstawie układu tras linii komunikacji miejskiej wraz z

częstotliwością kursowania taboru o wyznaczonym standardzie.

U podstaw diagnozy stanu komunikacji miejskiej w Puławach leżą badania

marketingowe, przeprowadzone przez zespół autorski wg oryginalnej metody

badawczej w listopadzie 2008 r. W badaniach tych ustalono poziom podaży i

popytu na usługi komunikacji miejskiej, a także oceniono sprawność jej

funkcjonowania. Szczegółowym zakresem badań objęto:

wszystkie kursy wykonane na liniach komunikacji miejskiej w dniu

powszednim, w sobotę i niedzielę;

liczbę pasażerów wysiadających, wsiadających i pozostających w pojeździe po

ruszeniu z każdego przystanku;

rzeczywisty czas przejazdu;

ewentualne sugestie pasażerów zgłaszane uczestnikom badań oraz wnioski

obserwatorów odnotowane na kartach pomiarowych.

W strukturze opracowania, przygotowanego na podstawie badań

marketingowych przeprowadzonych w Puławach oraz opartego na wiedzy

teoretycznej i doświadczeniach praktycznych, znajdują się cztery części.

W części pierwszej przedstawiona i oceniona została przez pryzmat podaży

świadczonych usług oferta przewozowa MZK w Puławach.

Część druga jest poświęcona zakresowi i metodologii badań

marketingowych puławskiej komunikacji miejskiej.

W części trzeciej określono popyt na usługi puławskiej komunikacji miejskiej

w świetle wyników badań marketingowych, prezentując:

liczbę pasażerów ogółem i w przeliczeniu na 1 wozokilometr dla

poszczególnych linii (kursów);

wykorzystanie zdolności przewozowej na poszczególnych liniach (w

poszczególnych kursach);

wielkość przewozów ogółem, w przeliczeniu na 1 wozokilometr oraz pracę

przewozową na poszczególnych liniach w przeciętnym miesiącu;

udział w przewozach poszczególnych linii komunikacji miejskiej.

1


miasta Puławy…

możliwość eksploatacji taboru o zróżnicowanej pojemności w poszczególnych

kursach i na określonych liniach komunikacyjnych.

W czwartej części opracowania nakreślona została koncepcja optymalizacji

sfery eksploatacyjnej puławskiej komunikacji miejskiej, obejmująca:

ogólne założenia optymalizacji sieci komunikacyjnej;

proponowany układ tras linii i założenia do konstrukcji nowych rozkładów

jazdy.

Opracowanie ma charakter aplikacyjny. Na jego podstawie zostaną

opracowane rozkłady jazdy dla całej sieci komunikacyjnej puławskiej komunikacji

miejskiej. Ich wdrożenie powinno nastąpić najpóźniej z pierwszym dniem wakacji

letnich 2009 r.

Opracowanie uzupełnia pięć załączników. Załącznik nr 1 stanowią

szczegółowe wyniki badań napełnienia w przekroju wszystkich kursów i

przystanków. Na Załącznik nr 2 składają się tabele z liczbą pasażerów ogółem i w

przeliczeniu na 1 wozokilometr – w przekroju poszczególnych kursów oraz

zestawionych par kursów „tam” i „z powrotem”. Załącznik nr 3 to aktualny

schemat sieci komunikacji miejskiej w Puławach, natomiast Załącznik nr 4 –

schemat tras projektowanych. Załącznik nr 5 stanowią tabele z zakresem

godzinowym funkcjonowania każdej z linii w dniu powszednim, sobotę i niedzielę

oraz z projektowaną w poszczególnych porach doby częstotliwością kursowania

pojazdów na każdej z linii.

Załączniki nr 3, 4 i 5 dołączono na końcu opracowania, natomiast Załączniki

nr 1 i 2, w postaci wyodrębnionych zbiorów tabel, dołączono w formie suplementu

do niniejszego opracowania.

2


miasta Puławy…

1. Podaż usług puławskiej komunikacji miejskiej

Sieć komunikacji miejskiej w Puławach i okolicznych siedmiu

gminach, tworzy 19 dziennych linii autobusowych nr: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7,

8, 9, 10, 11, 11W, 12, 14, 15, 16, 17, 18 i 19. Wszystkie linie są

organizowane i zarazem obsługiwane przez Miejski Zakład Komunikacji –

Puławy Sp. z o.o. z siedzibą w Puławach.

Kryterium zakresu kursowania dzieli linie puławskiej komunikacji

miejskiej na:

trzynaście całorocznych linii całotygodniowych – nr: 1, 2, 3, 4, 5, 6,

10, 11, 12, 14, 15, 16 i 17;

jedną całoroczną linię funkcjonującą od poniedziałku do soboty – nr

11W;

jedną całoroczną linię funkcjonującą tylko w dni powszednie od

poniedziałku do piątku – nr 7;

dwie linie funkcjonujące w dni nauki szkolnej – nr 9 i 19;

jedną całoroczną linię funkcjonującą tylko w powszednie dni targowe

(środy) – nr 18;

jedną linię funkcjonującą od poniedziałku do soboty, ale tylko w

okresie od kwietnia do października – nr 8.

Z kolei kryterium liczby obsługiwanych jednostek administracyjnych

pozwala na przyporządkowanie poszczególnych linii do dwóch grup:

linii miejskich: 3, 4, 8, 14, 18 i 19;

linii podmiejskich: 1, 2, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 11W, 12, 15, 16 i 17,

jednak z uwagi na realizację prawie wszystkich kursów linii 1 w

wariantach trasy w granicach Puław, w dalszej części opracowania

została ona sklasyfikowana jako linia miejska. Dla uproszczenia, linie 9 i 19

uznano w opracowaniu za całoroczne.

Wg kryterium intensywności pracy przewozowej, mierzonej liczbą

wykonywanych wozokilometrów oraz kursów, przy uwzględnieniu

zakresu kursowania w skali doby i miesiąca, linie komunikacji miejskiej

w Puławach można podzielić na:

osiem linii podstawowych – stanowiących trzon obsługi

komunikacyjnej miasta i okolicznych miejscowości, do których

zaliczono linie: 1, 5, 6, 11, 12, 15, 16 i 17;

3


miasta Puławy…

siedem linii uzupełniających linie podstawowe, do których zaliczono

linie: 2, 3, 4, 7, 10, 11W i 19;

cztery linie marginalne – o najmniejszej intensywności

funkcjonowania – na których wykonywane są pojedyncze pary

kursów, do których to linii zakwalifikowano: 8, 9, 14 i 18.

W dalszej części opracowania do porównań efektywności poszczególnych

linii w każdej z grup, wykorzystano podział na linie miejskie i podmiejskie.

Wykaz miejscowości, obsługiwanych autobusami MZK – Puławy Sp. z o.o. w

okresie prowadzenia badań marketingowych, tj. na dzień 30 listopada 2008 r.,

przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1

Miejscowości obsługiwane liniami puławskiej komunikacji miejskiej

– stan na 30 listopada 2008 r.

Kierunek Miejscowość GminaLiczba

mieszkańcówLinia

południowo-

zachodni

Nasiłów

Janowiec

350

7, 17Wojszyn 640

Trzcianki 380

Oblasy 640

17

Janowiec 1 000

Janowice 300

Brześce 140

Sadłowice Puławy 160

Ławeczko NowePrzyłęk

(woj. mazo

wieckie)

120

Ławeczko Stare 180

Baryczka 160

zachodni

Góra Puławska

Puławy

1 900 5, 7, 9, 16, 17

Klikawa 480 7, 16, 17

Tomaszów 220 7, 17

Dobrosławów 220 16

zachodni Sosnów Puławy 160 16

4


miasta Puławy…


mieszkańcówLinia

Zarzecze 140

zachodni

Anielin

Puławy

100

16

Smogorzów 180

Leokadiów 300

Piskorów 160

Polesie 160

Pachnowola 200

Ignaców Przyłęk

(woj. mazo

wieckie)

180

16Pająków 140

północno-

zachodni

Jaroszyn

Puławy

2405, 9

Bronowice 530

Kajetanów 260 5, 9, 16

Łęka 330 5, 9

Kowala 2505

Opatkowice 400

północny

Wólka Gołębska

Puławy

460

15Gołąb 2 200

Niebrzegów 260

północno-

wschodni

Wronów Końskowola 4706, 11, 11W

Osiny

Żyrzyn

1 100

Żyrzyn 1 4006, 11

Zagrody 420

Bałtów 500

11Borysów 470

Kotliny 360

Wola Osińska 460 11W

Bronisławka Kurów 220 11

5


miasta Puławy…


mieszkańcówLinia

południowo-

wschodniRudy Końskowola 360 2, 6, 10

południowo-

wschodni

Końskowola

Końskowola

2 200 2, 6, 10

Stara Wieś 4702

Skowieszyn 770

Sielce 700 2, 6

Opoka 290

2, 10Pulki 180

Chrząchówek 490

Witowice 4702, 6, 10

Chrząchów 720

Młynki 560

6Stary Pożóg 430

Nowy Pożóg 640

południowy

Parchatka

Kazimierz

Dolny

540

1, 12Bochotnica 1 000

Kazimierz Dolny 3 618

Razem wszystkie miejscowości: 32 378 -

Źródło: Opracowanie własne.

Jak wynika z zestawienia w tabeli 1, linie puławskiej komunikacji

miejskiej obsługują poza samym miastem Puławy aż sześćdziesiąt

miejscowości, zamieszkałych łącznie przez 32 378 osób. Największe

spośród obsługiwanych przez MZK w Puławach miejscowości, to miasto

Kazimierz Dolny (3 618 mieszkańców) oraz wsie: Gołąb i Końskowola

(obydwie po 2 200 mieszkańców), a także Góra Puławska (1 900). Próg

tysiąca mieszkańców osiągają także: Żyrzyn, Osiny, Bochotnica i Janowiec.

Spośród miejscowości obsługiwanych puławską komunikacją

miejską, najdalej od centrum Puław położone są: Niebrzegów i

Bronisławka (22 km) oraz Polesie i Kolonia Brześce (21 km). Wszystkie

6


miasta Puławy…

duże miejscowości w bezpośrednim sąsiedztwie Puław są obsługiwane

komunikacją miejską.

Wraz z miastem Puławy, liczącym 50 179 mieszkańców, puławska

komunikacja miejska obsługuje obszar zamieszkały przez 82 557 osób.

Na miasto Puławy przypada więc 61% mieszkańców wszystkich

obsługiwanych miejscowości.

Niemal we wszystkich wymienionych w tabeli 1 miejscowościach MZK –

Puławy nie jest jedynym przewoźnikiem. Województwo lubelskie jest regionem o

szczególnie rozwiniętej komunikacji regionalnej, realizowanej minibusami. Jest to

także cecha powiatu puławskiego, którego stolica posiada liczne połączenia

minibusowe ze stolicą województwa i z innymi okolicznymi miastami, przez co

dość intensywnie obsługiwane są minibusami miejscowości położone przy

głównych trasach przelotowych. Wobec silnej konkurencji z minibusami na

najbardziej przychodowych trasach, tradycyjny puławski przewoźnik regionalny –

PKS w Puławach Sp. z o.o., poszukując dodatkowych źródeł przychodów,

zdecydował się na skierowanie swoich kursów także i do mniejszych

miejscowości, położonych peryferyjnie w stosunku do tras przelotowych. Do

miejscowości tych – ze względu na niewielki popyt – docierają jednak tylko

pojedyncze kursy, silnie konkurując z ofertą MZK – Puławy. Spośród wszystkich

obsługiwanych przez puławskiego przewoźnika miejscowości, tylko Kajetanów,

Młynki, Polesie i Wola Osińska nie mają połączeń liniami PKS z Puławami.

Kolejna grupa konkurentów MZK – Puławy to przewoźnicy prywatni,

obsługujący numerowane linie komunikacji regionalnej, o trasach identycznych

lub zbliżonych do tras puławskiego przewoźnika miejskiego. W okresie badań

marketingowych, w listopadzie 2008 r., funkcjonowały następujące numerowane

linie prywatnych przewoźników:

17P – na trasie: Puławy (Zakłady Azotowe lub Partyzantów PKP) – Janowiec lub

Brześce;

110P – na trasie Puławy Zakłady Azotowe Brama nr 3 – Chrząchów;

112P – na trasie: Puławy (Zakłady Azotowe lub Partyzantów PKP) – Kazimierz

Dolny – Czerniawy lub Dąbrówka;

116P – na trasie: Puławy (Zakłady Azotowe lub Partyzantów PKP) – Polesie lub

Łaguszów.

Linie 17P i 112P obsługiwało przedsiębiorstwo K.W. Sp. z o.o. z Wronowa, a

linie 110P i 116P firma Mario-Trans Mariusz Pacocha z Puław.

7


miasta Puławy…

W okresie prowadzenia badań marketingowych, na przystankach

umieszczone były także rozkłady jazdy linii prywatnej nr 133 (Puławy – Żyrzyn –

Wola Osińska, przewoźnik: K.W. Sp. z o.o.), jednak kursy na tej linii nie były

wykonywane.

Przewoźnicy regionalni, w szczególności minibusowi, intensywnie

uczestniczą w przewozach miejskich. Trasy ich linii poprowadzone są przez

Puławy średnicowo, a z przeprowadzonych wyrywkowych obserwacji wynika, że

znaczna część pasażerów przewoźników prywatnych korzysta z ich usług także

i w przejazdach wewnątrzmiejskich.

Na obszarze obsługiwanym liniami puławskiej komunikacji miejskiej

zlokalizowanych jest pięć stacji lub przystanków kolejowych, wykorzystywanych

przez pociągi pasażerskie: Gołąb, Puławy Chemia, Puławy Miasto, Puławy i Pożóg.

Wszystkie wymienione stacje i przystanki położone są na magistralnej linii

kolejowej: Warszawa – Pilawa – Dęblin – Lublin – Chełm – Dorohusk. Największe

znaczenie dla ruchu pasażerskiego ma przystanek Puławy Miasto, z którego

korzystają pociągi regionalne i dalekobieżne. Według Sieciowego Rozkładu Jazdy

Pociągów 2007/08, z przystanku Puławy Miasto korzystały 24 pary pociągów

całorocznych, w tym 8 par pociągów osobowych i 16 par pociągów pospiesznych.

Ze stacji lub przystanków: Gołąb, Puławy Chemia, Puławy i Pożóg korzystały

wyłącznie złożone z elektrycznych zespołów trakcyjnych pociągi spółki PKP

Przewozy Regionalne, kursujące w relacji Dęblin – Lublin (względnie w relacji

wydłużonej: Łuków – Dęblin – Lublin – Chełm). W skali doby SRJP 2007/08 zakładał

kursowanie przez wymienione stacje ośmiu par pociągów, z których dwie pary

pomijały bez zatrzymania przystanek Puławy Chemia.

Komunikacja kolejowa zapewnia bardzo atrakcyjny czas przejazdu w

relacjach: Gołąb – Puławy Miasto i Pożóg – Puławy Miasto – odpowiednio: 10 i 6

minut. Jest to czas kilkakrotnie krótszy od zapewnianego w analogicznych

relacjach autobusami komunikacji miejskiej, a dwutorowość linii zapewnia

zaobserwowaną w czasie badań marketingowych dość wysoką punktualność

kursowania pociągów.

Liczbę kursów wykonywanych na każdej z linii puławskiej komunikacji

miejskiej, wg stanu na 30 listopada 2008 r., zaprezentowano w tabeli 2.

Najwięcej kursów – 47 w dniu powszednim i po 24 w sobotę i w niedzielę –

wykonywanych było na linii 1. Drugą w kolejności była linia 17, na której w dniu

powszednim wykonywano 43 kursy, a w soboty i niedziele – odpowiednio 19 i 20

8


miasta Puławy…

kursów. Do linii z względnie dużą liczbą kursów należy zaliczyć także linie 5, 6,

11, 12, 15 i 16, na których w dniu powszednim wykonywano odpowiednio: 32, 33,

34, 31, 39 i 31 kursów, w soboty – 20, 24, 20, 29, 21 i 19, natomiast w niedziele –

20, 23, 20, 29, 21 i 19 kursów.

Najmniej kursów wykonywanych było na linii 9 – zaledwie 4 – i to tylko w dni

powszednie, oraz na liniach: 14 (po 6 kursów w każdym dniu tygodnia) i 11W (8

kursów w dni powszednie i 4 kursy w soboty). Dość umiarkowaną liczbę kursów

wykonywano na linii 19 (9 kursów w dni powszednie).

Przewidziane w rozkładzie jazdy kursy targowej linii 18 wykonywane były

tylko w środy. We wszystkich przeliczeniach w niniejszym opracowaniu założono

zatem, że rozpatrywanym dniem powszednim jest dzień tygodnia o największych

przewozach (środa), natomiast do obliczeń wielkości popytu w przeciętnym

miesiącu założono funkcjonowanie linii 18 w skali tygodnia tylko w jednym dniu

powszednim.

Tabela 2

Liczba kursów wykonywanych na poszczególnych liniach komunikacji miejskiej

w Puławach w dniu powszednim, w sobotę i w niedzielę


Linia

Liczba kursów wykonywanych w poszczególne dni

w każdym z kierunków

Dzień powszedni Sobota Niedziela

„tam”

„z

powrote

m”

„tam”

„z

powrote

m”

„tam”

„z

powrote

m”

1 23 24 11 13 11 13

3 11 11 11 10 11 10

4 9 11 10 11 10 11

14 3 3 3 3 3 3

18 9 8 nie funkcjonuje nie funkcjonuje


Σ l. miejskie 58 63 35 37 35 37

2 7 8 5 5 2 2

9


miasta Puławy…

Linia

Liczba kursów wykonywanych w poszczególne dni

w każdym z kierunków


„tam”

„z

powrote

m”

„tam”

„z

powrote

m”

„tam”

„z

powrote

m”

5 17 15 10 10 10 10

6 16 17 12 12 11 12



10 7 8 7 8 5 5

11 17 17 10 10 10 10

11W 4 4 2 2 nie funkcjonuje

12 16 15 15 14 15 14

15 19 20 10 11 10 11

16 16 15 9 10 9 10

17 22 21 9 10 10 10

Σ l.

podmiejskie

153 154 89 92 82 84

Sieć: 211 217 124 129 117 121


Łącznie – bez uwzględnienia nieudostępnianych pasażerom

niektórych kursów dojazdowych i zjazdowych – w komunikacji miejskiej

w Puławach na dzień 30 listopada 2008 r. wykonywano 428 kursów w

dniu powszednim, 253 kursy w sobotę i 238 kursów w niedzielę.

Na poszczególne grupy linii przypadało:

na linie miejskie – 121 kursów w dniu powszednim oraz po 72 w

soboty i niedziele, co stanowiło odpowiednio: 28,3; 28,5 i 30,3%

ogólnej liczby kursów wykonywanych w każdym z tych rodzajów dni;

na linie podmiejskie – odpowiednio: 307, 181 i 166 kursów (71,7; 71,5

i 69,7%).

Liczba kursów oferowana w soboty stanowiła 59% liczby kursów w

dniu powszednim. W niedzielę realizowanych było natomiast 56% liczby

10


miasta Puławy…

kursów wykonywanych w dniu powszednim i zarazem aż 94% liczby

kursów wykonywanych w sobotę.

Liczbę kursów oferowanych pasażerom w ramach puławskiej

komunikacji miejskiej, na tle innych miast o podobnej wielkości w kraju,

w odniesieniu

do wszystkich rodzajów dni tygodnia, można uznać za dość wysoką.

Charakterystyczną cechą podaży usług przewozowych komunikacji

miejskiej w Puławach jest jednak rozbudowana sieć linii

wielowariantowych. Przewozy realizowane w ramach objętych

badaniami marketingowymi 18 linii komunikacyjnych, wykonywano

aż w 176 wariantach ich tras. Oznacza to, że na jedną linię przypadało

przeciętnie prawie 10 wariantów tras.

Konsekwencją dużej liczby wariantów tras linii jest niewielka liczba

kursów wykonywana w ramach każdego z nich i związany z tym brak

jakiegokolwiek taktu częstotliwości kursowania pojazdów na

obsługiwanych trasach.

Zdaniem autora opracowania, system rozbudowanych połączeń

bezpośrednich, realizowanych wielowariantowymi liniami o dość niskiej

częstotliwości kursowania pojazdów, jest za bardzo skomplikowany.

Realizacja postulatu bezpośredniości podróżowania odbywa się zbyt

mocno kosztem postulatu częstotliwości.

Istnienie dużej liczby linii o zindywidualizowanych, niskich częstotliwościach

kursowania pojazdów, utrudnia dobrą synchronizację rozkładów jazdy na

głównych ciągach komunikacyjnych miasta, obsługiwanych substytucyjnie

kilkoma liniami i – w konsekwencji – skutecznie obniża pozycję konkurencyjną

MZK – Puławy w stosunku do innych operatorów.

W tabeli 3 przedstawiono liczbę wariantów tras, przypadających na każdą z

linii komunikacji miejskiej w Puławach. W zestawieniu nie ujęto kursów

dojazdowych i zjazdowych.

11


miasta Puławy…

Tabela 3

Liczba wariantów tras na poszczególnych liniach komunikacji miejskiej

w Puławach – stan na 30 listopada 2008 r.

LiniaLiczba wariantów tras w każdym z kierunków

„tam” „z powrotem” łącznie

1 3 2 5

3 7 7 14

4 2 2 4

14 1 1 2

18 2 2 4

19 2 3 5

Σ l. miejskie 17 17 34

2 6 7 13

5 9 7 16

6 7 8 15

7 3 4 7

9 2 2 4

10 3 2 5

11 7 10 17

11W 1 1 2

12 5 5 10

15 7 8 15

16 7 7 14

17 12 12 24

Σ l.

podmiejskie

69 73 142

Sieć: 86 90 176


12


miasta Puławy…

Funkcjonujący w Puławach system aż 18 linii o wielu wariantach tras,

aczkolwiek będący rezultatem racjonalizowania wykonywanej przez pojazdy

komunikacji miejskiej liczby wozokilometrów (wielowariantowość tras wynika ze

skrócenia niektórych kursów w stosunku do wariantu podstawowego w celu

ograniczenia kosztów usług lub wydłużenia ich do określonych miejsc tylko w

wybranych, potencjalnie generujących popyt porach), może wydawać się dla

mieszkańców obsługiwanego obszaru i przyjezdnych zbyt skomplikowany, i przez

to dość hermetyczny – w konsekwencji ograniczony tylko do stałych

użytkowników poszczególnych jego segmentów. Jednak już dla osoby

korzystającej z puławskiej komunikacji miejskiej incydentalnie (mieszkańca lub

turysty), system ten – wskutek swojego skomplikowania – może stać się

skuteczną przeszkodą w zidentyfikowaniu oczekiwanej przez potencjalnego

pasażera usługi przewozowej i przesądzić o wyborze substytucyjnego sposobu

przemieszczania się lub nawet o rezygnacji z podróży. Zrozumieniu oferty

przewozowej nie pomaga także dość skomplikowana forma tabliczki

przystankowej – zbiorcza dla wszystkich linii obsługujących wspólnie dany

przystanek, w dodatku bez czytelnego rozróżnienia na poszczególne rodzaje dni

tygodnia – oraz brak jednoznacznie identyfikujących dany przystanek nazw,

utrudniających korzystanie z rozkładów jazdy w serwisie internetowym.

Trasy wszystkich linii komunikacji miejskiej w Puławach, obowiązujące

w okresie badań marketingowych wielkości popytu, aktualne na dzień 30

listopada 2008 r., przedstawiono w tabeli 4.

W czasie prowadzenia badań marketingowych linie 1, 10, 12, 14 i 18 (oraz

linii 19 – w wybranych kursach) z powodu remontów dróg nie funkcjonowały na

swoich stałych trasach. Z powodu przebudowy ulicy Kazimierskiej pomiędzy

ulicami Kaznowskiego i Głęboką (budowa Miasteczka Holenderskiego –

instruktażowego terenu uspokajania ruchu), trasę linii 1 i 14 poprowadzono w

obie strony ulicami: Kaznowskiego, Skowieszyńską, Gościńczyk do Lubelskiej,

natomiast linii: 10, 12 i 18 – ulicami Kaznowskiego i Skowieszyńską do Głębokiej.

Modernizacja ulicy Nadrzecznej w Kazimierzu Dolnym spowodowała

skrócenie trasy linii 12 (i 1 w wydłużonym wariancie) do tymczasowej pętli,

zlokalizowanej na parkingu u zbiegu ulic Tyszkiewicza i Puławskiej w Kazimierzu

Dolnym. Średnicowo przez Kazimierz Dolny – ulicami: Rynek i Lubelską –

wykonywane były w okresie badań marketingowych tylko dwie pary niedzielnych

kursów do Okala. Do zmienionej organizacji ruchu w Kazimierzu Dolnym (zakaz

13


miasta Puławy…

wjazdu autobusów na trasę objazdową przez Rynek) nie dostosowali się jednak

pozostali przewoźnicy – operatorzy prywatni i PKS, co mogło mieć negatywny

wpływ na zarejestrowany poziom popytu na liniach MZK – Puławy prowadzących

do Kazimierza Dolnego.

Tabela 4

Trasy linii komunikacji miejskiej w Puławach – stan na 30 listopada 2008 r.

Nr linii Przebieg trasy

Linie miejskie:

1

TRASA REMONTOWA: PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów – (wybrane kursy: Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida) – al. Partyzantów – Wróblewskiego – Skłodowskiej-Curie – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Centralna/ – Lubelska – Gościńczyk – Skowieszyńska – Kaznowskiego – Kazimierska – Kilińskiego – Kowalska – Włostowicka – WŁOSTOWICE (wybrane kursy: – Włostowicka – PARCHATKA – BOCHOTNICA: Puławska – Kazimierska – KAZIMIERZ DOLNY: Puławska – Podzamcze – Tyszkiewicza – DW. AUT.)

3

ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: MICHAŁÓWKA – Jaroszyńskiego – al. Żyrzyńska – NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – (wybrane kursy: DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY-MIASTO – al. Partyzantów) – al. Partyzantów – Słowackiego – Kochanowskiego – Sienkiewicza – Chmielowskiego – Słowackiego – Lubelska – (wybrane kursy: Centralna – Piłsudskiego) – Wojska Polskiego – al. Partyzantów – Zielona – Głęboka – Czartoryskich – /z powrotem: Czartoryskich – al. Królewska – Piłsudskiego – Lubelska/ – Piaskowa – Dęblińska – (wybrane kursy: Komunalna – OCZYSZCZALNIA) – Dęblińska – Budowlanych – ZAKŁADY AZOTOWE BRAMA NR 3

4

ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów – Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida – al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – al. Partyzantów/ – Piaskowa – Dęblińska – (wybrane kursy: Komunalna – OCZYSZCZALNIA) – Dęblińska – Budowlanych – ZAKŁADY AZOTOWE BRAMA NR 3

14

TRASA REMONTOWA: ZAKŁADY AZOTOWE BRAMA NR 3 – Budowlanych – Dęblińska – (wybrane kursy: OCZYSZCZALNIA – Komunalna – Dęblińska) – Piaskowa – Piłsudskiego – Lubelska – /z powrotem: Lubelska – Centralna – Piłsudskiego/ – Gościńczyk – Skowieszyńska – Kaznowskiego – Kazimierska – Kilińskiego – Kowalska – Włostowicka – WŁOSTOWICE

18

TRASA REMONTOWA: SKŁADOWA – Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida – al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego – Piaskowa – Dęblińska – DĘBLIŃSKA MZK (wybrane kursy: Piłsudskiego – Czartoryskich – Głęboka – Skowieszyńska – Kaznowskiego – Kazimierska – Kilińskiego – Kowalska – Włostowicka – WŁOSTOWICE)

19

ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów – Słowackiego – Lubelska – Gościńczyk – (wybrane kursy: Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Czartoryskich – Głęboka – Skowieszyńska) – Skowieszyńska – Kaznowskiego – Kazimierska – Kilińskiego – Włostowicka – WŁOSTOWICE

14


miasta Puławy…


Linie podmiejskie:

2

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – Długa – Dęblińska – (wybrane kursy: DĘBLIŃSKA MZK) – Piaskowa – Piłsudskiego /z powrotem: Centralna/ – Lubelska – (wybrane kursy: Kolejowa – DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY – Kolejowa) – Lubelska – RUDY: Lubelska – KOŃSKOWOLA: Lubelska – RYNEK – Kurowska – (wybrane kursy: OPOKA – PULKI – CHRZĄCHÓWEK) – WITOWICE – CHRZĄCHÓW (wybrane kursy: KOŃSKOWOLA: Lubelska – Starowiejska – STARA WIEŚ – SKOWIESZYN – STARA WIEŚ – KOŃSKOWOLA: Starowiejska – Rynek – Żyrzyńska – SIELCE)

5

PUŁAWY: MICHAŁÓWKA – Jaroszyńskiego – al. Żyrzyńska – (wybrane kursy: al. Żyrzyńska – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – Mościckiego – Zakłady Azotowe Dyrekcja – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego) – al. Żyrzyńska – NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska – al. Partyzantów – Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida – al. Partyzantów – Zielona – Głęboka – Czartoryskich – (wybrane kursy: Centralna – Piłsudskiego) – /z powrotem: Czartoryskich – al. Królewska – Piłsudskiego – al. Partyzantów/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – (wybrane kursy: Radomska – Długa – Piękna – Krzywe Koło – Piękna – Długa – Radomska) – Kozienicka – JAROSZYN: Kozienicka – BRONOWICE – (wybrane kursy: KOLONIA BRONOWICE – KAJETANÓW – KOLONIA BRONOWICE) – BRONOWICE – ŁĘKA – KOLONIA OPATKOWICE – /z powrotem: OPATKOWICE – KOWALA – BRONOWICE) – OPATKOWICE

6

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – Długa – Dęblińska – Piaskowa – Piłsudskiego /z powrotem: Centralna/ – Lubelska – (wybrane kursy: Kolejowa – DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY – Kolejowa) – Lubelska – RUDY: Lubelska – KOŃSKOWOLA: Lubelska – RYNEK – Żyrzyńska – Młyńska – MŁYNKI – WRONÓW (wybrane kursy: Żyrzyńska – SIELCE lub Rynek – Kurowska – WITOWICE – CHRZĄCHÓW lub Lubelska – Pożowska – STARY POŻÓG – NOWY POŻÓG /z powrotem: Pożowska – Lubelska – Rynek – Lubelska/ lub ZAGRODY – ŻYRZYN: 1000–lecia – Powstania Styczniowego – OSINY – WRONÓW – MŁYNKI)

7

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – (wybrane kursy: Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida) – al. Partyzantów – Wojska Polskiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – Długa – Adamówka – ADAMÓWKA (wybrane kursy: NASIŁÓW – WOJSZYN – TRZCIANKI – TOMASZÓW – KLIKAWA: Wspólna – Puławska – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – Długa – Adamówka)

9

PUŁAWY: OS. NIWA – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – (wybrane kursy: Radomska – Długa – Piękna – Krzywe Koło – Piękna – Długa – Radomska) – Powiśle – JAROSZYN – ŁĘKA – BRONOWICE – KOLONIA BRONOWICE – KAJETANÓW

10

TRASA REMONTOWA: PUŁAWY: WŁOSTOWICE – Włostowicka – Kowalska – Kilińskiego – Kazimierska – Kaznowskiego – Skowieszyńska – Głęboka – Czartoryskich – Piłsudskiego – al. Partyzantów – /z powrotem: al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego/ – Wojska Polskiego – Lubelska – (wybrane kursy: Kolejowa – DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY – Kolejowa) – Lubelska – RUDY: Lubelska – KOŃSKOWOLA: Lubelska – Rynek – Kurowska – (wybrane kursy: OPOKA – PULKI – CHRZĄCHÓWEK) – WITOWICE – CHRZĄCHÓW

15


miasta Puławy…


11

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE BRAMA NR 3 – Budowlanych – Dęblińska – (wybrane kursy: OCZYSZCZALNIA – Majdan – Zarzecze – Dęblińska) – Piaskowa – Piłsudskiego – al. Partyzantów – /z powrotem: al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego/ – (wybrane kursy: al. Partyzantów – Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida – al. Partyzantów) – al. Partyzantów – (wybrane kursy: WRONÓW – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – Mościckiego – Zakłady Azotowe Dyrekcja – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów) – al. Żyrzyńska – WRONÓW – OSINY – (wybrane kursy: BAŁTÓW – BORYSÓW) – ŻYRZYN: Powstania Styczniowego – 1000–lecia – ZAGRODY (wybrane kursy: KOTLINY – BRONISŁAWKA)

11WPUŁAWY: DĘBLIŃSKA MZK – Dęblińska – Piaskowa – Piłsudskiego – al. Partyzantów – /z powrotem: al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego/ – al. Partyzantów – al. Żyrzyńska – WRONÓW – OSINY – WOLA OSIŃSKA

12

TRASA REMONTOWA: PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: MICHAŁÓWKA – Jaroszyńskiego – al. Żyrzyńska – NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – Wojska Polskiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Czartoryskich – Głęboka – Skowieszyńska – Kaznowskiego – Kazimierska – Kilińskiego – Kowalska – Włostowicka – (wybrane kursy: Kazimierska – Włostowicka) – Włostowicka – PARCHATKA – BOCHOTNICA: Puławska – Kazimierska – KAZIMIERZ DOLNY: Puławska – Podzamcze – Tyszkiewicza – DW. AUT. (wybrane kursy: Tyszkiewicza – Nadwiślańska – Rynek – Lubelska – Czerniawy – Słoneczna – OKALE)

15

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: MICHAŁÓWKA – Jaroszyńskiego – al. Żyrzyńska – NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – (wybrane kursy: DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY-MIASTO – al. Partyzantów) – al. Partyzantów – Słowackiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piaskowa – Dęblińska – (wybrane kursy: Budowlanych – Zakłady Azotowe Brama 3 – Budowlanych) – Dęblińska – WÓLKA GOŁĘBSKA – GOŁĄB: Puławska – Żuławy – Piaskowa – PIASKI (wybrane kursy: Piaskowa – NIEBRZEGÓW)

16

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów – Słowackiego – (wybrane kursy: SKŁADOWA – Słowackiego lub DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY – Kolejowa – Lubelska) – Lubelska – Wojska Polskiego – al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – KLIKAWA: Puławska – DOBROSŁAWÓW – (wybrane kursy: DOBROSŁAWÓW – PACHNOWOLA – KAJETANÓW – PACHNOWOLA – DOBROSŁAWÓW) – SOSNÓW – ZARZECZE – (wybrane kursy: ZARZECZE Szkoła) – ANIELIN – SMOGORZÓW – LEOKADIÓW – (wybrane kursy: ANIELIN – LEOKADIÓW lub LEOKADIÓW DOLNY – PISKORÓW – IGNACÓW) – PISKORÓW – PAJĄKÓW – POLESIE

16


miasta Puławy…


17

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – (wybrane kursy: al. Partyzantów – Norwida – Sieroszewskiego – Słowackiego – al. Partyzantów) – Wojska Polskiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – Janowiecka – Kolonia – WOJSZYN – (wybrane kursy: Radomska – Wspólna – TOMASZÓW – TRZCIANKI – WOJSZYN lub Janowiecka – SADŁOWICE – NASIŁÓW – WOJSZYN) – OBLASY – JANOWIEC (wybrane kursy: Osiedle Szkolne lub ŁAWECZKO NOWE – ŁAWECZKO STARE – JANOWIEC: Kochanowskiego – Spółdzielcza) – Radomska – RYNEK (wybrane kursy: Radomska – JANOWICE – BRZEŚCE – KOLONIA BRZEŚCE – BARYCZKA)


W wykazie tras poszczególnych linii nie uwzględniono wjazdów autobusów

na teren Zakładów Azotowych, gdyż wjazdy te odbywają się na mocy umowy MZK

– Puławy z ZA i nie są ogólnodostępne.

W analizie podaży usług przewozowych komunikacji miejskiej stosowany jest

podział doby na półtora- i trzygodzinne przedziały czasowe, obejmujące typowy

okres funkcjonowania komunikacji dziennej w miastach, tj. godziny: 5-23. Krańce

zakresu godzinowego funkcjonowania komunikacji dziennej i środki tych

przedziałów wyznaczają charakterystyczne godziny: 5.00, 5.45, 6.30, 7.15, 8.45,

9.30, 10.15, 11.45, 12.30, 13.15, 14.45, 15.30, 16.15, 17.45, 18.30, 19.15, 20.45,

21.30, 22.15 i 23.00, w których przez pryzmat częstotliwości kursowania

pojazdów oraz ich liczby na trasie, opisywana jest podaż usług przewozowych.

W Puławach, wskutek braku na poszczególnych liniach jednolitego, stałego taktu

kursowania pojazdów, zastosowanie pierwszej z wymienionych charakterystyk

podaży nie jest możliwe.

Liczbę pojazdów pozostających na trasie i przeznaczonych do obsługi linii

komunikacji miejskiej (nie uwzględniono zamkniętych przewozów szkolnych) w

każdej z przekrojowych godzin w dniu powszednim, w sobotę oraz w niedzielę,


Do wykonania zaplanowanych w rozkładach jazdy puławskiej

komunikacji miejskiej zadań przewozowych, ekspediowanych jest 26

pojazdów w dniu powszednim oraz po 13 w sobotę i w niedzielę.

Kulminacja wykorzystania taboru w dniu powszednim przypada na

pory pomiędzy przekrojowymi godzinami 6.30 i 8.45 oraz 13.15 i 16.15,

kiedy to sieć komunikacyjną obsługuje od 23 do 26 pojazdów.

17


miasta Puławy…

Szczególną cechą podaży usług MZK – Puławy jest wysoki poziom

zaangażowania pojazdów w godzinach 8.45-13.15, czyli w porze

pomiędzy godzinami tradycyjnych szczytów przewozowych,

charakteryzującej się w miastach wysoką ruchliwością komunikacyjną

ich mieszkańców.

W soboty i niedziele zakres czasowy maksymalnego zaangażowania

taboru jest bardzo podobny. Największa liczba obsługujących sieć

komunikacyjną pojazdów – od 11 do 13 – przypada w soboty na porę

pomiędzy przekrojowymi godzinami 6.30 i 20.45, natomiast w niedziele –

7.15 i 20.45.

Strukturę czasową zaangażowania pojazdów MZK – Puławy w

poszczególnych rodzajach dni należy uznać – na podstawie doświadczeń

autora z innych zbadanych miast – za korzystną dla klientów.

Zwraca uwagę duża liczba pojazdów pozostająca na trasie w godzinach

późnowieczornych, co jest zdeterminowane zaplanowaniem na większości linii

podmiejskich ostatnich kursów z centrum Puław po godzinie 22.15.

W większości polskich miast rozkłady jazdy są tak skonstruowane, że

kulminacja wykorzystania taboru przypada na pory tradycyjnych szczytów

przewozowych (godziny: 5-8 i 14-18), z silną redukcją liczby pojazdów na trasie

pomiędzy tymi szczytami. Z reguły taka struktura czasowa zaangażowania taboru

nie odpowiada strukturze czasowej popytu na usługi komunikacji miejskiej i

stanowi najważniejszą płaszczyznę modyfikacji podaży świadczonych usług.

Tabela 5

Liczba pojazdów na liniach komunikacji miejskiej w Puławach

w przekrojowych godzinach w dniu powszednim, w sobotę i w niedzielę


GodzinaLiczba pojazdów na trasie o danej godzinie w poszczególne

dniDzień powszedni Sobota Niedziela

5.00 11 5 4

5.45 21 6 6

6.30 24 12 9

7.15 26 13 11

8.45 23 13

18


miasta Puławy…

GodzinaLiczba pojazdów na trasie o danej godzinie w poszczególne

dniDzień powszedni Sobota Niedziela

9.30 22

12

10.1521

11.45

12.30 20

13.15 23

14.4524

15.30 13

16.15 23

12

12

17.45 20

1118.30 17

19.15 16

20.45 11 11

21.30 10 8 8

22.156

6 6

23.00 5 5


Obowiązująca w puławskiej komunikacji miejskiej struktura czasowa podaży

usług przewozowych, mierzona liczbą zaangażowanych pojazdów, chociaż

korzystna dla klientów, jest jednak dość kosztowna dla przewoźnika. Wśród zadań

przewozowych dominują bowiem zadania dwuzmianowe ciągłe, z których część

nie zapewnia ośmiogodzinnych zmian pracy dla kierowców i wymaga

skomplikowanego planowania ich czasu pracy.

Brak taktu częstotliwości kursowania pojazdów na poszczególnych liniach,

wspólnego dla całej sieci komunikacyjnej, powoduje nakładanie się przerw w

obsłudze komunikacyjnej na poszczególnych liniach na podstawowych ciągach

komunikacyjnych, obsługiwanych substytucyjnie przez kilka linii. Przerwy takie

19


miasta Puławy…

wynoszą od kilkunastu do – w skrajnych przypadkach (okres przerw socjalnych

dla kierowców i pory intensywnej obsługi zmian pracowników w Zakładach

Azotowych) – nawet kilkudziesięciu minut. Sytuacja ta – w powiązaniu z

wielowariantowością linii, zwiększającą skutki nierytmicznej obsługi ciągów –

skutecznie osłabia konkurencyjność oferty przewozowej MZK – Puławy.

W listopadzie 2008 r. w targowym dniu powszednim pojazdy

puławskiej komunikacji miejskiej wykonywały na liniach

komunikacyjnych 7 409,44 km, z czego na poszczególne grupy linii

przypadało:

linie miejskie – 1 400,74 km (19%);

linie podmiejskie – 6 008, 70 km (81%).

W sobotę w całej sieci komunikacyjnej wykonywano 4 533,93 km,

w tym na:

liniach miejskich – 875,61 km (19%);

liniach podmiejskich – 3 658,32 km (81%).

W niedzielę, na liniach puławskiej komunikacji miejskiej

wykonywano 4 325,24 km, z czego na poszczególne grupy linii przypadało:

linie miejskie – 844,71 km (20%);

linie podmiejskie – 3 480,53 km (80%).

Udział poszczególnych grup linii w ogólnej liczbie kilometrów wykonywanych

w ramach puławskiej komunikacji miejskiej był niemal identyczny w skali

poszczególnych rodzajów dni tygodnia.

W sobotę i w niedzielę wykonywanych było odpowiednio 61,2 i

58,4% kilometrów zaplanowanych dla dnia powszedniego. Wartości

modelowe, opisane w literaturze planowania oferty przewozowej

w komunikacji miejskiej, określa się odpowiednio na poziomie 60 i 40%

dnia powszedniego. Oznacza to, że wielkość podaży usług

przewozowych puławskiej komunikacji miejskiej jest w sobotę właściwa,

ale zarazem w niedzielę zbyt wysoka, w stosunku do dnia

powszedniego.

W przeciętnym miesiącu na liniach komunikacji miejskiej w

Puławach wykonywano 193 423,96 km, z czego na poszczególne grupy

linii przypadało:

linie miejskie – 35 205,33 km (18%);

linie podmiejskie – 158 218,63 km (82%).

20


miasta Puławy…

Aż tak wysoki udział linii podmiejskich w podaży usług jest w skali

kraju ewenementem.

Największy udział w liczbie kilometrów wykonywanych w

przeciętnym miesiącu miała linia 17, na której wykonywano prawie 13%

wszystkich kilometrów w puławskiej komunikacji miejskiej. Próg 10%

udziału w ogólnej liczbie kilometrów przekroczyły także linie 11, 15 i 16

(odpowiednio 11,7; 10,1 i 10,7%).

Mniej niż 1% wszystkich kilometrów w sieci puławskiej komunikacji miejskiej

wykonywano na linii targowej 18 (0,25%) i podmiejskiej 9 (0,59%). Są to

połączenia o najmniejszym znaczeniu w ofercie przewozowej.

Średni miesięczny przebieg pojazdu zaangażowanego do obsługi

linii puławskiej komunikacji miejskiej wyniósł 7 439 i jest bardzo wysoki

w stosunku do obliczonych w innych miastach w kraju o podobnej

wielkości.

Podczas badań marketingowych w puławskiej komunikacji miejskiej

eksploatowane były pojazdy reprezentujące cztery typy taboru autobusowego.

Do obsługi zadań przewozowych MZK – Puławy dysponował 35 autobusami

miejskimi, a struktura eksploatowanego taboru przedstawiała się następująco (w

nawiasach oznaczenia typów taboru przyjęte do analizy zapełnień):

24 średniopodłogowe, trzydrzwiowe autobusy standardowe: Jelcz PR110M (4

szt.), Jelcz 120M (17 szt.) i 120M/3 (3 szt.) – o pojemności około 110 osób (SS);

4 dwudrzwiowe midibusy niskopodłogowe: Jelcz M101I (2 szt.) – pojemność 75

osób, Neoplan N4011NF (1 szt.) – pojemność 70 osób i Neoplan N4414 (1 szt.)

– także pojemność 70 osób (KN);

5 trzydrzwiowych midibusów wysokopodłogowych Jelcz L100 o pojemności 69

osób (K);

2 dwudrzwiowe minibusy średniopodłogowe Autosan H7 o pojemności 51 osób

(MS).

W inwentarzu MZK – Puławy pozostawał w czasie badań marketingowych

także dwudrzwiowy minibus Kapena City 7,5 o pojemności 36 osób, ale nie był

używany do przewozów na liniach komunikacyjnych.

Wynoszący 11% udział w inwentarzu MZK – Puławy pojazdów

niskopodłogowych to bardzo słaba strona puławskiego przewoźnika miejskiego.

Do obsługi taborem niskopodłogowym przeznaczono obligatoryjnie linię 3, ale w

21


miasta Puławy…

jej przystankowych i internetowych rozkładach jazdy nie zamieszczono stosownej

informacji o tym fakcie.

Dotychczasowe doświadczenia zespołu autora z innych miast

jednoznacznie wskazują, że maksymalizacja wykorzystania pojazdów

niskopodłogowych w obsłudze zadań przewozowych jest ważnym

czynnikiem kształtującym efektywność ekonomiczną komunikacji

miejskiej. Szczególnie w miastach małych i średnich, realizacja kursu

przez autobus niskopodłogowy jest jednym z czynników

determinujących decyzję klienta o skorzystaniu z usług przewoźnika

miejskiego, a nie substytuowaniu przejazdu przejściem pieszym.

Przykładowo, w trakcie badań prowadzonych w 2003 r. w Starogardzie Gdańskim

zaobserwowano, że przy nierytmicznej częstotliwości kursowania pojazdów na 3

liniach, obsługiwanych w sobotę i niedzielę naprzemiennie niskopodłogowymi mi-

dibusami Neoplan N4009 i wysokopodłogowymi Autosanami H9-35, pojazdami

niskopodłogowymi na każdej z badanych linii przewieziono w przeliczeniu na

wozokilometr przeciętnie o 15% więcej pasażerów niż wysokopodłogowymi.

Największa dysproporcja – aż o 52% więcej pasażerów w autobusie nisko-

podłogowym – wystąpiła na linii, na której kursy obsługiwane taborem ni-

skopodłogowym wyszczególnione były w przystankowych i internetowych

rozkładach jazdy.

Autobusy niskopodłogowe powinny mieć w Puławach wyznaczone stałe

zadania przewozowe. Wszystkie kursy objęte niską podłogą powinny być

uwidocznione w rozkładach jazdy dla pasażerów, a w miarę wprowadzania do

eksploatacji kolejnych pojazdów niskopodłogowych, należy niezwłocznie

obejmować ich obsługą następne zadania przewozowe.

W sieci komunikacji miejskiej w Puławach, w granicach

administracyjnych miasta obowiązuje jednolita taryfa opłat, a więc

opłata za przejazd jest niezależna od jego odległości. Na obszarze

podmiejskim jest to taryfa strefowa, z trzema strefami poza miastem

Puławy, z przyporządkowaniem każdej z obsługiwanych miejscowości do

określonej strefy podmiejskiej.

W listopadzie 2008 r. cena biletu jednorazowego normalnego za

przejazd w granicach miasta Puławy, z miasta do pierwszej strefy

podmiejskiej, w obrębie każdej ze stref podmiejskich, ze strefy

pierwszej do drugiej lub z drugiej do trzeciej strefy podmiejskiej,

22


miasta Puławy…

wynosiła 1,70 zł. Cenę biletu jednorazowego na przejazd z pierwszej do

trzeciej strefy podmiejskiej ustalono na poziomie 3,00 zł, a za przejazd z

miasta Puławy do trzeciej strefy podmiejskiej – na poziomie 3,40 zł.

Bilety jednorazowe sprzedawane są także w pojazdach przez kierowców

za opłatą manipulacyjną w wysokości 0,30 zł od każdego nabywanego

biletu, przy czym bilety na ostatnią z wyszczególnionych relacji można

nabyć jedynie w pojazdach, bez opłaty manipulacyjnej.

We wszystkich wyszczególnionych relacjach strefowych ulgi

uchwalane przez samorządy ustanowiono na niższym poziomie od ulg

ustawowych.

Cena imiennego biletu miesięcznego trasowanego na przejazd w

granicach miasta wynosiła od 53 do 60 zł (jedna lub dwie linie),

natomiast sieciowego – 72 zł. Bilety miesięczne podmiejskie (imienne)

wyceniono – w zależności od liczby pokonywanych stref i obowiązywania

na jednej, dwóch lub sieci linii – na od 55 do 136 zł. W segmencie

biletów miesięcznych obowiązywały wyłącznie bilety ulgowe

samorządowe, z ulgą 50%.

Obowiązującą w sieci komunikacyjnej MZK – Puławy taryfę opłat należy

uznać za zbyt skomplikowaną i w związku z tym powinno się dążyć do jej

możliwego uproszczenia.

Biorąc pod uwagę obowiązywanie identycznego poziomu opłat za przejazd z

miasta Puławy do pierwszej strefy podmiejskiej (obejmującej aż 13 miejscowości),

jak w granicach administracyjnych miasta Puławy, postuluje się podwyższenie

ceny biletu jednorazowego normalnego do poziomu 2,00 zł. Jednocześnie – z

uwagi na wątpliwości co do zgodności z obowiązującym prawem i negatywne

odczucia konsumentów – zaleca się wycofanie opłaty manipulacyjnej za sprzedaż

biletów w pojazdach. Analogicznie proponuje się podwyższyć do poziomu 3,00 zł

cenę biletu przesiadkowego dwugodzinnego, rozszerzając obszar jego ważności o

pierwszą strefę podmiejską (wraz z przejazdami do tej strefy).

Cenę biletu jednorazowego za przejazd z miasta do drugiej strefy

podmiejskiej proponuje się pozostawić na obecnym poziomie (3,00 zł), natomiast

za przejazd z miasta do strefy trzeciej – podnieść do 4,00 zł.

W segmencie biletów miesięcznych postuluje się natomiast likwidację

biletów na jedną i dwie linię, zastępując te ostatnie biletami sieciowymi ważnymi

od poniedziałku do piątku oprócz świąt. Bilety te – w cenie jednakowej dla

23


miasta Puławy…

obszaru miasta Puławy i miasta wraz z pierwszą strefą podmiejską – proponuje

się ustalić jako wielokrotność 30 przejazdów na podstawie biletu jednorazowego.

Cenę biletów miesięcznych sieciowych ważnych we wszystkie dni tygodnia

proponuje się natomiast wyznaczyć jako wielokrotność 35 przejazdów na

podstawie biletu jednorazowego.

Cenę karnetów 6-przejazdowych należy ustalić na poziomie wielokrotności 5

odpowiadających im biletów jednorazowych i wprowadzić – wspomagając silną

promocją – ich sprzedaż do pojazdów.

Myślą przewodnią przedstawionego projektu zmiany taryfy jest wzrost

atrakcyjności biletów okresowych, w celu zmiany struktury przychodów, tak by

nastąpił wzrost przychodów ze sprzedaży biletów okresowych.

24


miasta Puławy…

2. Zakres i metodologia badań marketingowych

puławskiej komunikacji miejskiej

W listopadzie 2008 r. przeprowadzono w puławskiej komunikacji miejskiej

kompleksowe badania popytu na jej usługi. Celem badań było dostarczenie

informacji o wielkości popytu w poszczególnych kursach (liniach), aby na tej

podstawie sformułować plany rozwojowe sieci komunikacyjnej.

Wszelkie prace związane z konstrukcją rozkładu jazdy w komunikacji

miejskiej powinny być oparte na szczegółowej analizie wyników badań potrzeb

przewozowych lub popytu. Badania marketingowe potrzeb przewozowych

pozwalają na określenie potencjalnej wielkości popytu na nowo uruchamianych

połączeniach komunikacyjnych i powinny przesądzać o celowości ich

uruchamiania. Badania popytu dają natomiast obraz wykorzystania istniejącej już

oferty przewozowej i wyznaczają obszary jej niezbędnej modyfikacji. Pożądanym

działaniem jest prowadzenie pomiarów sprawdzających po każdorazowym

dokonaniu zmian w rozkładach jazdy, gdyż badania takie dostarczają informacji o

skutkach wprowadzonych korekt.

W trakcie prowadzenia badań popytu na usługi komunikacji miejskiej należy

odróżnić popyt:

─ efektywny, łatwy do zbadania i oceny – wyrażający się zrealizowanymi

przejazdami w warunkach oferowanych przez przedsiębiorstwo komunikacji

miejskiej;

─ potencjalny, znacznie trudniejszy do oszacowania – składający się dodatkowo

z części podróży realizowanych komunikacją indywidualną oraz potrzeb

przewozowych, które z różnych względów nie ujawniają się na rynku.

Badanie popytu potencjalnego jest trudne i obarczone ryzykiem dużego

błędu, gdyż bez względu na zastosowaną metodę, deklaracje respondentów

dotyczące ich ewentualnych zachowań, mogą znacząco różnić się od zachowań

rzeczywistych w zależności od zmieniających się warunków po stronie podaży na

rynku.

Badania popytu efektywnego służą przede wszystkim do określenia liczby

pasażerów lub – w przypadku rejestracji przychodów – także struktury pasażerów

oraz do analizy na tej podstawie rentowności poszczególnych kursów i linii

komunikacyjnych. W ramach badań popytu efektywnego można ustalić strukturę

pasażerów według rodzajów posiadanych biletów, a także określić liczbę

25


miasta Puławy…

pasażerów posiadających prawo do przejazdów ulgowych i bezpłatnych, z

podziałem na tytuły uprawniające do ulgi lub przejazdu bezpłatnego. Badania

struktury, związane z biletami posiadanymi przez użytkowników komunikacji

miejskiej, trzeba także powiązać z badaniami wykorzystania biletów okresowych,

służącymi ustaleniu jednostkowej ceny przejazdu na podstawie takich biletów. Są

to badania kosztowne, ponieważ wymagają skierowania do każdego pojazdu

obserwatora napełnienia i tylu rejestratorów struktury biletów, ile jest czynnych

drzwi w danym pojeździe.

Najlepsze rezultaty osiąga się, gdy badania marketingowe popytu

przeprowadzane są dla danej sieci komunikacyjnej kompleksowo, i gdy obejmują:

liczbę pasażerów we wszystkich kursach wykonanych na liniach komunikacji

miejskiej w dniu powszednim, w sobotę i niedzielę;

liczbę pasażerów wysiadających, wsiadających i pozostających w pojeździe

po ruszeniu z każdego przystanku;

rodzaj biletów wykorzystywanych przez pasażerów;

rodzaj uprawnień upoważniających do przejazdów ulgowych i bezpłatnych;

liczbę osób podróżujących bezpłatnie bez stosownych uprawnień (tzw.

gapowiczów);

przychodowość linii komunikacyjnych;

wielkość utraconych przychodów z tytułu stosowania przez przewoźnika ulg

ustawowych i wynikających z prawa lokalnego oraz zwolnień w opłatach;


ewentualne sugestie pasażerów zgłaszane obserwatorom oraz uwagi

obserwatorów odnotowywane na kartach pomiarowych.

Ze względu na dość wysokie koszty badań struktury popytu oraz ich wysoką

specjalizację, w Puławach zdecydowano się na przeprowadzenie jedynie badań

wielkości popytu efektywnego, metodą obserwacji.

W trakcie takich badań obserwator może znajdować się wewnątrz pojazdu

(w przypadku badania skoncentrowanego na określonej linii lub odcinku trasy

danej linii) lub na zewnątrz (w przypadku badań związanych z przepływami

potoków pasażerskich na określonych przystankach). Prowadzona obserwacja

może być jawna, ponieważ świadomość pasażerów o prowadzonych badaniach

nie wpływa na poziom napełnienia pojazdów oraz powinna być standaryzowana.

W celu standaryzacji obserwacji, wyniki powinny być rejestrowane na specjalnie

przygotowanych kartach. Podczas badań prowadzonych wewnątrz pojazdów

26


miasta Puławy…

podstawowym zadaniem obserwatora jest liczenie pasażerów wsiadających i

wysiadających na poszczególnych przystankach oraz osób pozostających w pojeź-

dzie pomiędzy przystankami. Osoba prowadząca badania powinna na bieżąco

porównywać i weryfikować dane w celu szybkiej korekty ewentualnych błędów.

Dodatkowo, obserwator powinien rejestrować rzeczywisty czas jazdy pomiędzy

wybranymi przystankami (wyszczególnionymi w tabliczce kierowcy – rozkładzie

dla zadania).

Podczas badań, w których obserwator znajduje się na zewnątrz pojazdu,

jego głównym zadaniem jest określenie liczby pasażerów wysiadających,

wsiadających i pozostających w pojeździe po odjeździe z danego przystanku. Ten

sposób jest znacznie mniej dokładny niż w przypadku obserwacji wewnątrz

pojazdu, ale pozwala na jednoczesne zbadanie większej liczby linii. W przypadku

badań prowadzonych na zewnątrz pojazdów kluczowe znaczenie ma ustalenie

punktów obserwacji, które powinny znajdować się w miejscach umożliwiających

określenie przeciętnego napełnienia pojazdów na danym odcinku.

W miastach małych i średnich (do 60 pojazdów komunikacji miejskiej

w ruchu) znacznie efektywniejsze – pod względem kosztów badań i uzyskanego

materiału empirycznego – jest prowadzenie badań napełnienia metodą

obserwacji wewnątrzpojazdowej.

W badaniach wielkości popytu na usługi komunikacji miejskiej w Puławach,

zgodnie z zaleceniami metodologicznymi, przeprowadzono obserwacje

wewnątrzpojazdowe.

Z punktu widzenia reprezentatywności wyników, za najbardziej prawidłowy

okres prowadzenia badań marketingowych w komunikacji miejskiej uważa się

miesiące wiosenne: marzec i kwiecień oraz jesienne: październik i listopad.

Badania powinny mieć charakter kompleksowy, tzn. obejmować wszystkie

zadania przewozowe w przekroju wybranego, reprezentatywnego dnia

powszedniego oraz soboty i niedzieli. W sytuacji, gdy dany kierunek obsługiwany

jest naprzemiennie przez pojazdy kilku linii, badania powinny odbywać się

jednocześnie we wszystkich pojazdach obsługujących wspólnie dany ciąg

komunikacyjny.

Za typowe, reprezentatywne dni powszednie uznaje się dni w środku

tygodnia: wtorek, środę i czwartek. Badania w poniedziałek dopuszcza się jedynie

w godzinach popołudniowych, a w piątek – odwrotnie – w godzinach

przedpołudniowych. Dni prowadzenia badań marketingowych powinno się więc

27


miasta Puławy…

tak dobierać, aby wymóg obserwacji napełnienia w typowym dniu powszednim

również został spełniony. W Puławach w pełni zachowano wymagane dla pełnej

reprezentatywności badań terminy i spełniono także postulat kompleksowości.

Najlepsze efekty odnośnie jakości wyników badań uzyskuje się angażując

do pracy odpowiednio przeszkolonych studentów wyższych uczelni, przy

zatrudnianiu oraz organizowaniu ich pracy, współpracując z przedstawicielami

samorządów studenckich. Tak też zrobiono w Puławach, nawiązując współpracę z

Puławską Szkołą Wyższą, której studenci wzięli udział w badaniach

marketingowych w ramach odpłatnych praktyk. Szkolenie obserwatorów

przeprowadzone zostało przez osoby zawodowo związane z badaniami

marketingowymi w ZKM w Gdyni oraz z praktyką z podobnych badań

przeprowadzonych w wielu innych miastach. W ich gestii pozostawał także

nadzór nad pracą obserwatorów.

Otrzymany materiał empiryczny – karty obserwacji – zostały wypełnione

bezbłędnie, z bardzo dużą starannością i w pełni zgodnie z przedstawionymi

założeniami metodologicznymi. Świadczy to o bardzo dużym zaangażowaniu się

w przedsięwzięcie osób uczestniczących zarówno w samych badaniach

marketingowych, jak i nadzorujących ich przeprowadzenie.

Reasumując, badaniami marketingowymi komunikacji miejskiej w

Puławach w listopadzie 2008 r. objęto:

wszystkie kursy w całej sieci komunikacyjnej w dniu powszednim, w

sobotę i niedzielę;

liczbę pasażerów wysiadających, wsiadających i pozostających w

pojeździe po ruszeniu z każdego przystanku;


ewentualne sugestie pasażerów zgłaszane obserwatorom oraz uwagi

obserwatorów odnotowane na kartach pomiarowych.

Dane uzyskane w specjalnie zaprojektowanych i przeprowadzonych na po-

trzeby koncepcji optymalizacji komunikacji miejskiej w Puławach badaniach

marketingowych stały się następnie bazą do sformułowania wniosków w niej

zawartych.

28


miasta Puławy…

3. Popyt na usługi puławskiej komunikacji

miejskiej w świetle wyników badań marketingowych

Punktem wyjścia analizy popytu na usługi autobusowej komunikacji

miejskiej w Puławach był jego bezwzględny poziom w przekroju dnia

powszedniego, soboty i niedzieli. Oszacowanie całkowitej wielkości popytu było

możliwe, ponieważ badaniami marketingowymi objęto wszystkie kursy

wykonywane w poszczególnych rodzajach dni.

Szczegółowe wyniki zapełnienia dla poszczególnych linii MZK – Puławy – w

przekroju wszystkich kursów i przystanków – zaprezentowano w suplemencie,

stanowiącym Załącznik nr 1 do niniejszego opracowania. W poszczególnych

tabelach wytłuszczeniem i żółtym zacieniowaniem zaznaczono przystanki z

największym w danym kursie zapełnieniem.

Zbiorcze tabele obliczeniowe, z liczbą pasażerów ogółem i w przeliczeniu na

1 wozokilometr – w przekroju poszczególnych kursów i zestawionych par kursów

„tam” i „z powrotem” – przedstawiono także w suplemencie, stanowiącym z kolei

Załącznik nr 2 do opracowania. Do obliczenia kilometrażu poszczególnych kursów

przyjęto długości wariantów tras z obowiązujących w okresie badań rozkładów

jazdy, a następnie uzupełniono je o kilometry wykonywane przez autobusy w

kursach dojazdowych i zjazdowych. Przyjęto założenie, że kilometry dojazdowe i

zjazdowe doliczane są do tych kursów, których wykonanie wymaga zrealizowania

danego dojazdu lub zjazdu. Podobnie postąpiono z przejazdami technicznymi,

których zrealizowania wymagały zmiany linii, zaplanowane w rozkładach jazdy

dla poszczególnych zadań przewozowych.

Całkowitą wielkość popytu oraz liczbę pasażerów w przeliczeniu na każdy

wozokilometr, przedstawioną dla poszczególnych linii w odniesieniu do dnia

powszedniego, soboty i niedzieli, zaprezentowano w tabeli 6.

W dniu powszednim, linią o największych przewozach okazała się linia

podmiejska 15, na której przewieziono 1 816 pasażerów. Zbliżone do niej

przewozy zarejestrowano na linii podmiejskiej 11 (1 774 pasażerów), a

nieznacznie mniejsze – na linii miejskiej 1 (1 620 osób) i podmiejskiej 17 (1 562

osoby). Próg tysiąca pasażerów w dniu powszednim przekroczyły ponadto linie: 6,

12 i 16, przewożąc odpowiednio: 1 333, 1 319 i 1 323 osoby.

Liniami o najmniejszych przewozach w dniu powszednim okazały się: linia

miejska 14 i podmiejska 9 – z odpowiednio 137 i 83 pasażerami. Umiarkowane

29


miasta Puławy…

przewozy – na poziomie odpowiednio 221 i 254 osób – zarejestrowano na

miejskiej linii 19 i podmiejskiej 11W.

Tabela 6

Liczba pasażerów ogółem i w przeliczeniu na 1 wozokilometr

dla poszczególnych linii komunikacji miejskiej w Puławach

Linia

Dzień powszedni –

liczba pasażerów

Sobota –

liczba pasażerów

Niedziela –

liczba pasażerów

ogółem na 1 wzkm ogółem na 1 wzkm ogółem na 1 wzkm

1 1 620 2,6 565 1,7 440 1,4

3 737 3,0 601 2,6 496 2,2

4 976 4,1 643 2,6 489 2,0

14 137 1,9 95 1,4 60 0,9

18 551 4,8 nie funkcjonuje nie funkcjonuje


Σ liniemiejskie 4 242 3,0 1 904 2,2 1 485 1,8

2 590 3,0 175 1,7 79 1,3

5 843 1,5 427 1,1 307 0,9

6 1 333 2,3 636 1,5 526 1,2



10 776 2,9 404 1,5 366 2,0

11 1 774 2,0 859 1,7 687 1,4

11W 254 1,8 85 1,2 nie funkcjonuje

12 1 319 2,4 1 007 1,9 905 1,6

15 1 816 2,4 899 2,2 718 1,8

16 1 323 1,7 824 1,7 583 1,2

17 1 562 1,6 627 1,3 552 1,1

Σ l. podmiejskie 12 238 2,0 5 943 1,6 4 723 1,4

Sieć 16 480 2,2 7 847 1,7 6 208 1,4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań marketingowych.

30


miasta Puławy…

Analizując wielkość popytu w dniu powszednim, można wyróżnić trzy grupy

linii:

o liczbie pasażerów do 500 osób: 14 i 19 oraz 9 i 11W;

o liczbie pasażerów od 501 do 1000 osób: 3, 4 i 18 oraz 2, 5, 7 i 10;

o liczbie pasażerów powyżej 1000 osób: 1 oraz 6, 11, 12, 15, 16 i 17.

W skali dnia powszedniego popyt na usługi komunikacji miejskiej w

Puławach ukształtował się na poziomie 16 480 osób, z czego tylko 26%

(4 242 osoby) to klienci linii miejskich, a pozostałe 74% (12 238 osób) –

linii podmiejskich.

Biorąc pod uwagę przeciętną liczbę pasażerów w dniu powszednim w

przeliczeniu na 1 wozokilometr – wynoszącą w skali całej sieci komunikacyjnej

MZK – Puławy 2,2 i w poszczególnych grupach linii odpowiednio 3,0 i 2,0 – można

wyróżnić dwie kategorie linii:

przewożące w swojej grupie powyżej przeciętnej: 3, 4 i 18 oraz 2, 6, 10, 11, 12

i 15;

przewożące w swojej grupie poniżej przeciętnej: 1, 14 i 19 oraz 5, 7, 9, 11W,

16 i 17.

Przeciętne wykorzystanie autobusów linii podmiejskich w dniu powszednim

było o 1/3 niższe od autobusów linii miejskich.

Najlepiej wykorzystane w skali całej sieci komunikacyjnej MZK – Puławy były

w dniu powszednim autobusy targowej linii 18, z bardzo wysokimi przewozami na

poziomie 4,8 pasażera w przeliczeniu na kilometr. Wynika to jednak ze specyfiki

tej linii, funkcjonującej tylko w wąskim przedziale czasowym dnia powszedniego i

obsługującej targowisko miejskie, generujące znaczący popyt na usługi

przewozowe.

Bardzo dobre wykorzystanie pojazdów – równe 4,1 pasażera w przeliczeniu

na kilometr, odnotowano na linii miejskiej 4. Dość zadowalające wykorzystanie

pojazdów zarejestrowano na liniach: miejskiej 3 i podmiejskiej 2 oraz podmiejskiej

10 – na poziomie odpowiednio po 3,0 i 2,9 pasażera na kilometr. Najgorzej

wykorzystane w dniu powszednim były natomiast linie: miejska 14 i podmiejska

9, z przewozami odpowiednio na poziomie 1,9 i 1,5 pasażera w przeliczeniu na

kilometr.

31


miasta Puławy…

W sobotę, w grupie linii miejskich, dość zbliżone przewozy – na poziomie

odpowiednio: 565, 601 i 643 pasażerów – odnotowano na liniach 1, 3 i 4.

Najmniej pasażerów w tej grupie przewieziono zaś na linii 14 – tylko 95 osób.

Spośród linii podmiejskich najintensywniejsze przewozy w sobotę wykazała

linia 12, której pojazdy przewiozły 1 007 osób. Linia 12, jako jedyna w sobotę,

przekroczyła próg tysiąca pasażerów. Dość intensywne przewozy – odpowiednio:

859, 899 i 824 pasażerów – odnotowano w sobotę na liniach podmiejskich 11, 15

i 16. Najmniej pasażerów przewieziono natomiast w grupie linii podmiejskich na

linii 11W – tylko 85 osób.

Analizując popyt w sobotę, można wyróżnić dwie grupy linii:

o liczbie pasażerów do 500 osób: 14 oraz 2, 5, 10 i 11W;

o liczbie pasażerów powyżej 500 osób: 1, 3 i 4 oraz 6, 11, 12, 15, 16 i 17.

W sobotę popyt na usługi komunikacji miejskiej w Puławach

ukształtował się na poziomie 7 847 pasażerów, czyli 47,6% popytu w

dniu powszednim (przy podaży usług na poziomie 61,2% dnia

powszedniego). Sobotnią wielkość przewozów w stosunku do oferowanej

podaży należy zatem uznać za dość umiarkowaną.

Przewozy na liniach miejskich stanowiły 24% ogółu popytu w

sobotę.

W sobotę w grupie linii miejskich najlepiej wykorzystane były pojazdy linii 3 i

4, na której przewieziono po 2,6 pasażera w przeliczeniu na kilometr. Najsłabiej

wykorzystane były natomiast autobusy linii 14, z przewozami na poziomie 1,4

pasażera na kilometr.

W grupie linii podmiejskich, w sobotę najlepsze wykorzystanie taboru –

równe 2,2 pasażera w przeliczeniu na kilometr – odnotowano na linii 15.

Umiarkowanie wysokie wykorzystanie pojazdów, na poziomie od 1,7 do 1,9

pasażera na kilometr, zarejestrowano z kolei na liniach 2, 11, 12 i 16. Najgorzej

wykorzystane w sobotę – przewożąc jedynie odpowiednio 1,1 i 1,2 pasażera w

przeliczeniu na kilometr – były autobusy linii 5 i 11W.

Analizując przeciętną liczbę pasażerów na 1 wozokilometr w sobotę –

wynoszącą w skali sieci 1,7 i w poszczególnych grupach linii odpowiednio 2,2 i 1,6

– można wyróżnić dwie kategorie linii:

przewożące w swojej grupie powyżej przeciętnej: 3 i 4 oraz 2, 11, 12, 15 i 16;

przewożące w swojej grupie poniżej przeciętnej: 1 i 14 oraz 5, 6, 10 i 17.

32


miasta Puławy…

W niedzielę, podobnie jak w sobotę, dość zbliżone do siebie przewozy w

grupie linii miejskich wykazały linie: 1, 3 i 4 – odpowiednio: 440, 496 i 489

pasażerów. Najmniej osób przewieziono natomiast autobusami linii 14 – tylko 60

pasażerów.

W grupie linii podmiejskich największe przewozy w niedzielę wykazała linia

12, z której usług skorzystało 905 osób. Znaczące przewozy – odpowiednio 687 i

718 pasażerów - odnotowano także na liniach 11 i 15. Próg 500 pasażerów w

niedzielę przekroczyły również linie podmiejskie: 6, 16 i 17, przewożąc

odpowiednio: 526, 583 i 552 osoby. Najmniej pasażerów w niedzielę w grupie linii

podmiejskich przewieziono natomiast na linii 2 – tylko 79 osób.

Rozpatrując liczbę przewiezionych pasażerów w niedzielę, można podobnie

jak w sobotę, wyróżnić dwie grupy linii:

o liczbie pasażerów do 500 osób: 1, 3, 4 i 14 oraz 2, 5 i 10;

o liczbie pasażerów powyżej 500 osób – tylko linie podmiejskie: 6, 11, 12, 15,

16 i 17.

W niedzielę popyt na usługi komunikacji miejskiej w Puławach

ukształtował się na poziomie 6 208 pasażerów, tj. 37,7% wielkości

popytu w dniu powszednim i 79,1% popytu w sobotę, przy analogicznych

stosunkach podaży usług – odpowiednio 58,4 i 95,4%. Oferta

przewozowa w niedzielę wydaje się być zbyt rozbudowana w stosunku

do występującego w tym dniu popytu.

Na linie miejskie przypadło 24% ogółu klientów MZK – Puławy w tym

dniu.

W niedzielę, na podstawie przeciętnej liczby pasażerów na 1 wozokilometr,

wynoszącej w skali sieci komunikacyjnej 1,4 i w poszczególnych grupach linii

odpowiednio 1,8 i 1,4; analogicznie jak w dniu powszednim i w sobotę, można

wyróżnić dwie kategorie linii:

przewożące w swojej grupie powyżej przeciętnej: 3 i 4 oraz 10, 11, 12 i 15;

przewożące w swojej grupie poniżej przeciętnej: 1 i 14 oraz 2, 5, 6, 16 i 17.

W grupie linii miejskich najlepiej wykorzystane w niedziele były autobusy

linii 3 i 4, z przewozami rzędu odpowiednio 2,2 i 2,0 pasażera w przeliczeniu na

kilometr. Najsłabsze wykorzystanie pojazdów zarejestrowano natomiast na linii 14

– tylko 0,9 pasażera na kilometr.

W grupie linii podmiejskich najlepiej wykorzystane w niedzielę były autobusy

linii 10, przewożąc przeciętnie 2,0 pasażera na kilometr. Wyższe od przeciętnej

33


miasta Puławy…

dla grupy linii podmiejskich wykorzystanie pojazdów w niedzielę odnotowano

także na liniach: 11, 12 i 15, których pojazdy przewiozły odpowiednio: 1,4, 1,6 i

1,8 pasażera w przeliczeniu na kilometr. Najgorzej wykorzystane okazały się

natomiast pojazdy linii 5 – przewożące tylko 0,9 pasażera w przeliczeniu na

kilometr.

Niską liczbę pasażerów w przeliczeniu na kilometr w niedzielę

zdeterminowały rozkłady jazdy, zakładające na większości linii – podobnie jak w

sobotę – obsługę każdej z linii odrębnym pojazdem, wykonującym kolejne kursy

na tej samej linii. Tymczasem znacznie mniejszy niż w sobotę popyt wymaga

innej konstrukcji rozkładu jazdy, polegającej przynajmniej w pewnych porach –

na wykonywaniu przez mniejszą liczbę pojazdów kursów naprzemiennie

na różnych liniach.

Wykorzystanie zdolności przewozowej na poszczególnych liniach, mierzone

według kryterium przewożenia większej lub mniejszej od przeciętnej dla danej

grupy liczby pasażerów na 1 wozokilometr, przedstawiono w tabeli 7.

W tabeli 52 w Załączniku nr 2 podzielono pasażerów każdej z linii w

poszczególnych rodzajach dni tygodnia na:

osoby realizujące przejazdy tylko w granicach administracyjnych Puław;

osoby realizujące przejazdy poza Puławy (do stref podmiejskich) lub poza

Puławami (w strefach podmiejskich).

W dniu powszednim w granicach administracyjnych Puław z

komunikacji miejskiej skorzystało 9 165 osób (4 194 pasażerów linii

miejskich, tj. 98,9% klientów tej grupy linii – brakujące 1,1% to klienci linii 1 w

kursie do/z Kazimierza Dolnego – i 4 971 pasażerów linii podmiejskich, tj. 40,7%),

co stanowiło 55,7% ogółu pasażerów puławskiej komunikacji miejskiej w

tym dniu. W sobotę w granicach Puław z oferty MZK skorzystało 4 231

osób, co stanowiło 53,9% ogółu jej sobotnich pasażerów, a w niedzielę –

3 018 osób, czyli 48,6% wszystkich niedzielnych pasażerów.

Tabela 7

Wykorzystanie zdolności przewozowej na poszczególnych liniach

komunikacji miejskiej w Puławach

34


miasta Puławy…

Dzień

tygodnia

Linie przewożące w swojej grupie w przeliczeniu na 1

wozokilometr

Więcej pasażerów

od przeciętnej

Mniej pasażerów

od przeciętnej

Powszedn

i

3, 4 i 18 1, 14 i 19

2, 6, 10, 11, 12 i 15 5, 7, 9, 11W, 16 i 17

Sobota3 i 4 1 i 14

2, 11, 12, 15 i 16 5, 6, 10 i 17

Niedziela3 i 4 1 i 14

10, 11, 12 i 15 2, 5, 6, 16 i 17


Wielkość przewozów ogółem i w przeliczeniu na wozokilometr oraz pracę

przewozową na poszczególnych liniach w przeciętnym miesiącu, przedstawiono w

tabeli 8.

W skali przeciętnego miesiąca, popyt na usługi komunikacji miej-

skiej w Puławach ukształtował się na poziomie 399 251 pasażerów

(rocznie: 4,8 mln). Na linie miejskie przypadło z tego 94 866 osób, czyli

23,8% ogólnej liczby pasażerów, a na linie podmiejskie – 304 385 osób

(76,2% ogółu pasażerów puławskiej komunikacji miejskiej). Największy

udział w przewozach w skali miesiąca uzyskały linie 11 i 15, z których

usług skorzystało odpowiednio 11,1 i 11,4% ogółu pasażerów.

W skali przeciętnego miesiąca, w grupie linii miejskich, najwięcej pasażerów

przewieziono na linii 1 – 38 480, najmniej zaś na targowej linii 18 – tylko 2 314

osób. W grupie linii podmiejskich najwięcej pasażerów – odpowiednio: 44 125 i

45 322 osób – przewieziono na liniach 11 i 15. Miesięczne przewozy na poziomie

przekraczającym 30 000 pasażerów zarejestrowano ponadto na liniach

podmiejskich: 6 (33 167 osób), 12 (36 252 osoby), 16 (33 994 osoby) i 17 (38 070

osób). Najmniej pasażerów – tylko 1 743 osoby – przewieziono natomiast na linii

9.

35


miasta Puławy…

Tabela 8

Wielkość przewozów ogółem i w przeliczeniu na 1 wozokilometr

oraz praca eksploatacyjna na poszczególnych liniach komunikacji miejskiej

w Puławach w przeciętnym miesiącu

Linia

Miesięczna

liczba

pasażerów

Udział

w przewoza

ch

pasażerów

[%]

Miesięczna

praca

eksploatacy

jna [km]

Udział

w pracy

eksploatacy

jnej [%]

Liczba

pasażerów

na 1 wzkm

1 38 480 9,64 15 909,81 8,23 2,4

3 20 361 5,10 7 128,72 3,69 2,9

4 25 513 6,39 7 256,85 3,75 3,5

14 3 557 0,89 2 147,40 1,11 1,7

18 2 314 0,58 484,05 0,25 4,8

19 4 641 1,16 2 278,50 1,18 2,0

Σ l. miejskie 94 866 23,76 35 205,33 18,20 2,7

2 13 485 3,38 4 914,56 2,54 2,7

5 20 946 5,25 15 395,94 7,96 1,4

6 33 167 8,31 16 023,85 8,28 2,1

7 11 865 2,97 5 940,90 3,07 2,0

9 1 743 0,44 1 149,75 0,59 1,5

10 19 742 4,94 7 548,25 3,90 2,6

11 44 125 11,05 22 643,70 11,71 1,9

11W 5 674 1,42 3 174,92 1,64 1,8

12 36 252 9,08 16 562,90 8,56 2,2

15 45 322 11,35 19 449,36 10,06 2,3

16 33 994 8,51 20 706,69 10,71 1,6

17 38 070 9,54 24 707,81 12,77 1,5

Σ l. podmiejskie 304 385 76,24

158 218,63

81,80 1,9

Sieć 399 251 100,00193 423,9

6100,00 2,1


36


miasta Puławy…

Najmniejsze znaczenie w obsłudze komunikacyjnej Puław i okolicznych gmin

miały linie miejskie 14 i 18 oraz podmiejska 9, dla których udział w miesięcznych

przewozach dla całej sieci komunikacyjnej nie przekroczył 1%.

W skali przeciętnego miesiąca wyłącznie w granicach

administracyjnych Puław zrealizowano 215 222 przejazdy, tj. 54,0%

wszystkich przejazdów wykonanych w puławskiej komunikacji miejskiej

(98,8% przejazdów na liniach miejskich i 40% na liniach podmiejskich).

Przeczy to tezie o marginalnym udziale przejazdów w granicach

administracyjnych miasta w strukturze wszystkich przejazdów puławską

komunikacją miejską, zawartej w Zintegrowanym Planie Rozwoju Transportu

Publicznego w Puławach.

Na liniach miejskich: 1, 3, 4 i 18 oraz podmiejskich: 2, 6, 10, 12 i 15

udział w przewozach pasażerów był wyższy od udziału w pracy

eksploatacyjnej, mierzonej liczbą wykonywanych wozokilometrów.

Najmniej efektywnymi były natomiast dwie linie podmiejskie – 5 i 17 – na

których udział w przewozach pasażerów było o 30% niższy od udziału w

liczbie wykonywanych kilometrów.

W grupie linii miejskich, najlepiej wykorzystane w skali miesiąca były

pojazdy linii 18, w których przewieziono średniomiesięcznie 4,8 pasażera w

przeliczeniu na kilometr. Wyższe od średniej dla grupy linii miejskich

wykorzystanie pojazdów – równe 2,9 i 3,5 pasażera na kilometr – odnotowano

także na liniach miejskich 3 i 4.

Najsłabsze wykorzystanie w skali miesiąca cechowało natomiast w grupie

linii miejskich autobusy linii 14, przewożące tylko 1,7 pasażera w przeliczeniu na

kilometr.

Wśród linii podmiejskich, najlepsze wykorzystanie pojazdów odnotowano na

linii 2, na której obsługujące ją pojazdy przewiozły w skali miesiąca przeciętnie

2,7 pasażera w przeliczeniu na kilometr. Na poziomie 2,6 pasażera na kilometr

wykorzystane były autobusy linii 10, natomiast wyższe od przeciętnego dla grupy

linii podmiejskich wykorzystanie pojazdów odnotowano ponadto na liniach: 6, 7,

11, 12 i 15 – odpowiednio: 2,1; 2,0; 1,9; 2,2 i 2,3 pasażera w przeliczeniu na

kilometr.

Najsłabsze przeciętne wykorzystanie pojazdów – nie więcej niż 1,5 pasażera

w przeliczeniu na kilometr – odnotowano natomiast na liniach podmiejskich: 5, 9 i

37


miasta Puławy…

17, charakteryzujących się przewozami na poziomie odpowiednio: 1,4 i po 1,5

pasażera w przeliczeniu na kilometr.

Ogółem, na liniach miejskich średniomiesięczne wykorzystanie

pojazdów (2,7 pasażera na kilometr) było o 42% wyższe niż na liniach

podmiejskich (1,9).

Przeciętne dla całej sieci puławskiej komunikacji miejskiej wykorzystanie

pojazdów – równe 2,1 pasażera na kilometr – jest dość niskie w porównaniu do

innych podobnej wielkości miast, w których autor opinii analizował wyniki badań

marketingowych przy zastosowaniu identycznej metody.

Zarejestrowana miesięczna liczba osób korzystających z usług sieci

komunikacji miejskiej w Puławach – 399 251 – stanowi równowartość

niespełna pięciu przejazdów przeciętnego mieszkańca obsługiwanego

obszaru w skali miesiąca. Jest to wartość bardzo niska. Uzyskany wynik

jest zdeterminowany istnieniem rozbudowanej oferty przewozowej

konkurencyjnych operatorów i znaczącym udziałem w przewozach

segmentu komunikacji podmiejskiej, której klienci odbywają dziennie

mniej podróży komunikacją zbiorową niż mieszkańcy miast.

Oznacza to konieczność podjęcia prac nad restrukturyzacją oferty

przewozowej – w szczególności rozkładów jazdy – w celu uatrakcyjnienia usług

komunikacji miejskiej, przede wszystkim dla puławian, ale i też dla mieszkańców

okolicznych miejscowości.

Uzyskany wynik świadczy o wysokim stopniu substytucji podróży

komunikacją komunalną przejściem pieszym, przejazdem rowerem,

przejazdem samochodem osobowym lub – na trasach pozamiejskich –

ofertą przewoźników pozakomunalnych; przy okazji wskazuje jednak

na potencjalne możliwości pozyskania dodatkowych pasażerów

w przypadku uatrakcyjnienia oferty komunikacji miejskiej.

W tabelach 1-42 w zbiorczych wynikach badań zapełnienia, przedstawiono

liczbę pasażerów w poszczególnych kursach oraz w parach kursów „tam” i „z

powrotem” dla każdej z linii. We wszystkich kursach wyszczególniono

maksymalne napełnienie (przystanek i liczbę osób), długość kursu w kilometrach

oraz liczbę pasażerów w przeliczeniu na kilometr. Tabele 43-46 zawierają sumy

pasażerów dla poszczególnych rodzajów dni: powszedniego, soboty i niedzieli

oraz dla przeciętnego miesiąca, złożonego z 21 dni powszednich, 4 sobót i 5 nie-

dziel. Z kolei w tabeli 47 zsumowano liczby wozokilometrów wykonywanych pod-

38


miasta Puławy…

czas badań marketingowych na poszczególnych liniach, a następnie zestawiono

je z liczbą przewożonych pasażerów.

W tabelach 43-46 w zbiorczych wynikach badań zapełnienia przedstawiono

również liczbę pasażerów korzystających z usług poszczególnych linii oraz całej

sieci komunikacji miejskiej w Puławach w półtora- i trzygodzinnych przedziałach

czasowych w dniu powszednim, w sobotę i w niedzielę. Przyporządkowując w

zestawieniach badany kurs do poszczególnych przedziałów czasowych, brano pod

uwagę rozkładową godzinę rozpoczynania się danego kursu.

Udział przewozów w kolejnych trzygodzinnych przedziałach czasowych

w całkowitej liczbie pasażerów przewożonych w danym rodzaju dnia, pokazano na

rys. 1.

Rysunek 1. Udział przewozów w trzygodzinnych przedziałach

czasowych

w całkowitej liczbie przewiezionych pasażerów


Biorąc pod uwagę przedziały trzygodzinne, w skali całej sieci

puławskiej komunikacji miejskiej, można stwierdzić, że w dniu

powszednim:

najwięcej pasażerów – 26,0% ich ogółu – przewieziono w porze

godzinowej 5-8;

39


miasta Puławy…

dość intensywne przewozy – odpowiednio 21,4; 18,5 i 21,7% dobowej

liczby pasażerów – zarejestrowano w porach godzinowych 8-11, 11-14

i 14-17;

po godzinie 17 nastąpiło zmniejszenie się popytu: w porze

godzinowej 17-20 przewieziono już tylko 8,2% pasażerów w dniu

powszednim;

podobna, niewielka wielkość przewozów – odpowiednio 2,9 i 2,3 %

ogółu pasażerów – przypadła na kursy rozpoczynające się w

godzinach późnowieczornych, tj. 20-23 i nocnych, tj. 23-5.

Analizując w skali całej sieci komunikacyjnej półtoragodzinne przedziały

czasowe w dniu powszednim, należy zauważyć, że:

zdecydowanie najwięcej pasażerów podróżowało w porze porannego szczytu

szkolno-pracowniczego (6.31-8.00) – 2 894 osoby (17,6%);

intensywne przewozy odnotowano w porze wczesnego szczytu

popołudniowego (14.01-15.30) – 2 307 osób (14%);

kolejnymi – zbliżonymi do siebie pod względem liczby przewożonych

pasażerów – były pory: 8.01-9.30, 9.31-11.00 i 12.31-14.00, w których

przewieziono od 1 613 do 1 781 pasażerów (9,8-10,8%);

znaczące przewozy, na poziomie odpowiednio 1 387 i 1 436 osób (8,4 i 8,7%),

zarejestrowano w porach 5.01-6.30 i 11.01-12.30;

umiarkowane przewozy – 1 115 i 919 osób (6,8 i 5,6%) – miały miejsce w

porach 15.31-17.00 i 17.01-18.30;

dość zbliżona liczba pasażerów – odpowiednio: 426 i 375 osób (2,6 i 2,3%) –

skorzystała z usług puławskiej komunikacji miejskiej w porach: 18.31-20.00 i

3.31-5.00;

marginalną liczbę pasażerów – tylko odpowiednio: 291 i 193 osoby (1,8 i

1,2%) – odnotowano w porach godzinowych 20.01-21.30 i 21.31-23.00.

Przy rozpatrywaniu przedziałów półtoragodzinnych, zwraca uwagę

stosunkowo niewielka liczba pasażerów podróżujących w porze 5.01-6.30, aż

o 52% mniejsza niż w następnej porze – szczycie szkolno-pracowniczym – 6.31-

8.00.

Na podstawie dokładnej analizy liczby przewożonych pasażerów w

poszczególnych kursach każdej z linii, porę wzmożonego popytu

(szczytu przewozów) w dniu powszednim można wyznaczyć w Puławach

40


miasta Puławy…

na godziny 6.30-8.00 i 13.30-16.00, przy dość intensywnym popycie w

porze pomiędzy wymienionymi szczytami.

W świetle wyników badań marketingowych, za dobrze dopasowaną

do struktury czasowej popytu występującego w dniu powszednim,

można uznać podaż usług przewozowych MZK – Puławy, skoncentrowaną

w godzinach o najwyższym popycie na przewozy.

W sobotę największe przewozy wystąpiły w godzinach 8-11 i 11-14,

kiedy to z komunikacji miejskiej w Puławach skorzystało odpowiednio

łącznie 46,3% jej sobotnich pasażerów. Na względnie wysokim poziomie

19,3% sobotnich pasażerów ukształtowały się przewozy w porze

godzinowej 14-17. Umiarkowane przewozy – odpowiednio 11,6; 12,4 i

8,2% ogółu pasażerów w sobotę – odnotowano w porach godzinowych:

5-8, 17-20 i – co jest ewenementem na tle innych miast – 20-23. W

kursach rozpoczynających się w godzinach nocnych 23-5 przewieziono

natomiast 2,2% sobotnich pasażerów.

Analiza wielkości przewozów w sobotę w przedziałach półtoragodzinnych,

wskazuje na pory od 8.01 do 15.30 jako okresy najintensywniejszych przewozów,

w których przewieziono od 9,9 do 13,4% wszystkich sobotnich pasażerów. Jest to

w miastach tradycyjna pora sobotnich zakupów.

W niedzielę najwięcej pasażerów komunikacja miejska w Puławach

przewiozła w godzinach 11-14, w których z jej usług skorzystało 26,1%

ogółu niedzielnych pasażerów. Duży udział – 19,5 i 21,7% - miały także

przewozy w porach godzinowych 8-11 i 14-17. Przewozy na poziomie

15,5% ogółu niedzielnych pasażerów wykazała pora 17-20. Stosunkowo

niski udział miały przewozy w porach godzinowych 5-8 i 20-23 –

odpowiednio: 8,2 i 7,6% pasażerów w niedzielę. Na kursy w porze

nocnej 23-5 przypadło natomiast tylko 1,4% niedzielnych pasażerów

puławskiej komunikacji miejskiej.

Analiza przewozów w niedzielę w przedziałach półtoragodzinnych, pozwala

na wyznaczenie pór wzmożonych przewozów w niedzielę na godziny 11.01-12.30

i 14.01-15.30, w których podróżowało odpowiednio 15,2 i 13,0% wszystkich

niedzielnych pasażerów. Dość wysoki udział – na poziomie od 8,7 do 10,9% ogółu

pasażerów w niedzielę – miały także przedziały godzinowe: 8.01-9.30, 9.31-11.00,

12.31-14.00, 15.31-17.00 i 17.01-18.30.

41


miasta Puławy…

Przy porównaniu struktury czasowej popytu w Puławach do innych

spośród zbadanych przez autora miast, zwracają uwagę relatywnie

wysokie przewozy w porze późnowieczornej 20-23 i wczesnoporannej 5-

6.30. Udziały przewozów w tych porach są o około połowę wyższe niż w

innych zbadanych miastach o podobnej wielkości. Przyczyną takiego

stanu rzeczy w Puławach jest zmianowy tryb pracy największego

zakładu pracy w mieście – Zakładów Azotowych.

W tabelach 48-50 w zbiorczych wynikach badań zapełnienia przedstawiono

w półtora- i trzygodzinnych przedziałach czasowych liczbę pasażerów

korzystających z poszczególnych linii i ich grup w przeliczeniu na kilometr w dniu

powszednim, w sobotę i w niedzielę.

W dniu powszednim pojazdy najlepiej były wykorzystane w porach

godzinowych 8-11 i 5-8, w których przewożono w skali całej sieci

komunikacyjnej przeciętnie odpowiednio 3,1 i 3,0 pasażera na kilometr.

Nieco niższe wykorzystanie pojazdów – na poziomie odpowiednio 2,7 i

2,4 pasażera na kilometr – obliczono natomiast w porach 11-14 i 14-17.

Dość umiarkowane, i bardzo podobne, było wykorzystanie pojazdów

w porach wieczornych 17-20 i 20-23 – odpowiednio 1,2 i 1,0 pasażera na

kilometr. Najsłabsze wykorzystanie cechowało pojazdy puławskiej

komunikacji miejskiej w kursach w porze 23-5 – jedynie 0,1 pasażera

na kilometr.

Biorąc pod uwagę wykorzystanie pojazdów w przedziałach

półtoragodzinnych w dniu powszednim, można natomiast zauważyć, że:

najlepiej wykorzystane – przewożąc odpowiednio 3,5 i 3,4 pasażera na

kilometr – były pojazdy w porach godzinowych 6.31-8.00 i 9.31-11.00;

dobrze wykorzystane, na podobnym poziomie, były autobusy w porach

godzinowych: 8.01-9.30, 11.01-12.30 i 14.01-15.30, przewożąc od 2,9 do 3,0

pasażera w przeliczeniu na kilometr;

średnie wykorzystanie pojazdów – odpowiednio 2,4 i 2,6 pasażera na kilometr

– odnotowano w porach godzinowych 5.01-6.30 i 12.31-14.00;

umiarkowane – na poziomie odpowiednio 1,8 i 1,5 pasażera na kilometr – było

wykorzystanie pojazdów w porach godzinowych 15.31-17.00 i 17.01-18.30;

wykorzystanie pojazdów w pozostałych porach było bardzo niskie – 1,2

pasażera na kilometr w kursach przed godziną 5 i od 0,8 do 1,0 pasażera na

kilometr w porach godzinowych: 18.31-20.00, 20.01-21.30 i 21.30-23.00.

42


miasta Puławy…

Oznacza to, że utrzymywana z powodu zmianowego charakteru pracy

Zakładów Azotowych dość bogata oferta przewozowa w porach wczesnoporannej

i późnowieczornej, jest – z powodu słabego wykorzystania pojazdów – skrajnie

nieefektywna dla przewoźnika.

W sobotę, najlepiej wykorzystane były pojazdy w porze półtoragodzinnej

12.31-14.00, przewożąc 3,3 pasażera w przeliczeniu na kilometr. Przekraczające

2 pasażerów na kilometr wykorzystanie autobusów miało miejsce we wszystkich

pozostałych sobotnich przedziałach półtoragodzinnych pomiędzy godzinami 6.30 i

15.30.

W niedzielę najlepsze wykorzystanie pojazdów także przypadło na porę

12.31-14.00, w której przewieziono od 3,1 pasażera na kilometr. W żadnym z

pozostałych przedziałów półtoragodzinnych nie osiągnięto wykorzystania

pojazdów równego dwóm pasażerom w przeliczeniu na kilometr.

Odmienna wielkość popytu i zupełnie różne cele podróży w sobotę i

niedzielę, są istotną przesłanką dla zróżnicowania rozkładów jazdy

obowiązujących w obu tych rodzajach dni.

W celu oceny dopasowania pojemności taboru przeznaczonego

do obsługi określonych kursów i linii, dla poszczególnych typów taboru

aktualnie eksploatowanego przez MZK – Puławy obliczono trzy poziomy

napełnień granicznych, oceniając warunki przewozu pasażerów

w zależności od ich liczby w pojeździe.

Wyznaczone zostały następujące stopnie wykorzystania zdolności

przewozowej:

I – ścisk (stan dyskomfortu odczuwanego przez pasażera);

II – przekroczenie zdolności przewozowej;

III – niebezpieczne przekroczenie zdolności przewozowej (ryzyko katastrofy

drogowej).

Dla poszczególnych typów eksploatowanego taboru przyjęto zdolność

przewozową na następującym poziomie:

51 osób dla minibusów średniopodłogowych (MS);

70 osób dla midibusów niskopodłogowych i wysokopodłogowych (KN i K);

110 osób dla autobusów standardowych średniopodłogowych (SS).

W odniesieniu do wszystkich typów taboru stan ścisku wyznaczono

na poziomie przekraczającym 70% zdolności przewozowej, a stan

43


miasta Puławy…

niebezpiecznego przekroczenia zdolności przewozowej – na poziomie

przekroczenia 115% pojemności nominalnej pojazdu.

Wielkości napełnień granicznych dla poszczególnych typów pojazdów

eksploatowanych przez MZK – Puławy, zaprezentowano w tabeli 9.

Tabela 9

Napełnienia graniczne w zależności od typu pojazdu eksplooatowanego

w puławskiej komunikacji miejskiej

Typ taboru /

Stan

I II III

Ścisk

(dyskomfort

pasażera)

Przekroczenie

zdolności

przewozowej

Niebezpieczne

przekroczenie

zdolności

przewozowej

(ryzyko

katastrofy)

Liczba pasażerów

od do od do od

MS 36 51 52 59 60

KN, K 49 70 71 80 81

SS 77 110 111 126 127


Wobec braku sztywnego przyporządkowania poszczególnych typów taboru

do określonych zadań przewozowych w rozkładach jazdy, zdolność przewozową

w badanym kursie przyjmowano dla typu taboru, którym ten kurs był

obsługiwany w dniu prowadzenia badań marketingowych.

W tabelach nr 1-42 w zbiorczych wynikach badań zapełnienia zaznaczono

kolorami wszystkie przypadki maksymalnych napełnień, przekraczających

wartości graniczne. Kolor żółty odniesiono do stanu ścisku, pomarańczowy – do

przekroczenia zdolności przewozowej, a czerwony – do niebezpiecznego

przekroczenia zdolności przewozowej, stwarzającego pewne ryzyko wystąpienia

katastrofy drogowej. Wszystkie zarejestrowane przypadki przekroczenia

44


miasta Puławy…

opisanych napełnień granicznych, przedstawiono w tabeli 10. W rubrykach tabeli,

obok liczby przypadków, w nawiasach podano zarejestrowane zapełnienie.

Tabela 10

Przypadki przekroczenia granicznych napełenień w pojazdach

na poszczególnych liniach komunikacji miejskiej w Puławach

LiniaTyp

taboru

Liczba kursów o przekroczonych napełnieniach granicznych

Dzień powszedni SobotaNiedziel

a

I III I II III I

1 KN 1 (82)

2 KN 1 (49)

5 K 1 (70)

6 KN 1 (61)

7 MS 1 (38)

9 MS 1 (42)

10K 1 (49) 1 (81)

MS 1 (47) 1 (53)

11 SS 1 (79)1(100)

1 (87)

11W SS 1 (84)

12 SS 1 (80) 1 (69)

15SS 1 (85) 1 (81)

1 (86)

16

MS 1 (40) 1 (62)

SS 1 (99)

K 1(64) 1 (82)

17 K1 (60)

1 (57)1 (78)

1 (49)

1 (57)

18 MS 1 (36)

19 SS 1 (82)

Razem sieć: 17 3 6 2 1 2


W skali całej sieci komunikacyjnej MZK – Puławy odnotowano 31 przypadków

przekroczeń napełnień granicznych. Większość z nich – 25 przypadków (17 w dniu

45


miasta Puławy…

powszednim, 6 w sobotę i 2 w niedzielę) – to odnotowane stany ścisku, z których

5 dotyczyło minibusów, 9 – midibusów i 11 – autobusów o standardowej wielkości.

Dwa zarejestrowane przypadki – dotyczące sobotniej eksploatacji minibusu na

linii 10 i midibusu na linii 17 – to stany nieznacznego przekroczenia zdolności

przewozowej pojazdów (o 2 i 8 osób). Niepokoić powinny natomiast

zarejestrowane 4 przypadki drastycznego przekroczenia zdolności przewozowej

pojazdów – 3 w dniu powszednim i 1 w sobotę – dotyczące eksploatacji

midibusów na liniach 1 i 10 w dniu powszednim i na linii 16 w sobotę oraz

minibusu na linii 16 w dniu powszednim. Zarejestrowane zapełnienia pretendują

wymienione kursy do obsługi taborem o standardowej wielkości.

W trakcie badań marketingowych na linii 16 pasażerowie zgłaszali

obserwatorom uwagi dotyczące przeciążenia eksploatowanych na niej mini- i

midibusów, żądając ich zamiany na pojazdy większe.

Wszystkie maksymalne zapełnienia, odnotowane w poszczególnych

rodzajach dni w pojazdach każdej z linii, przedstawiono w tabeli 11.

Tabela 11

Maksymalne zapełnienia w dniu powszednim, w sobotę i w niedzielę

dla poszczególnych linii komunikacji miejskiej w Puławach

Linia


Kierunek

”tam”

Kierunek

”z

powrotem”

Kierunek

”tam”

Kierunek

”z

powrotem”

Kierunek

”tam”

Kierunek

”z

powrotem”

1 42 82 27 40 29 31

2 51 49 23 15 23 17

3 40 36 35 47 25 27

4 43 74 47 31 35 44

5 70 48 31 28 29 22

6 43 61 34 31 37 32

7 38 43 linia nie funkcjonuje linia nie funkcjonuje


10 49 81 33 23 53 47

46


miasta Puławy…

Linia


Kierunek

”tam”

Kierunek

”z

powrotem”

Kierunek

”tam”

Kierunek

”z

powrotem”

Kierunek

”tam”

Kierunek

”z

powrotem”

11 71 79 87 100 47 50

11W 59 84 34 20 linia nie funkcjonuje

12 80 61 69 42 35 31

14 35 18 17 14 13 14

15 86 85 59 81 38 54

16 71 99 64 82 32 38

17 75 71 78 47 49 57



Sieć 86 99 87 100 53 57


Wykazane ograniczenia w swobodzie alokacji mini- i midibusów na liniach

komunikacyjnych przy aktualnie obowiązujących rozkładach jazdy, to kolejne

przesłanki dla racjonalizacji bieżącej oferty przewozowej komunikacji miejskiej w

Puławach i okolicznych miejscowościach.

47


miasta Puławy…

4. Koncepcja optymalizacji

puławskiej komunikacji miejskiej

4.1. Ogólne założenia optymalizacji sieci komunikacyjnej

Idea optymalizacji podaży usług komunikacji miejskiej opiera się na

założeniu, że w rezultacie jej wdrożenia powstanie zintegrowany system obsługi

miasta i okolicznych miejscowości, zapewniający spełnienie podstawowych

postulatów przewozowych zgłaszanych pod adresem komunikacji miejskiej.

Wyniki prowadzonych w różnych miastach badań hierarchizacji postulatów

przewozowych wskazują, że najważniejszymi postulatami są punktualność

i częstotliwość. Postulaty te determinują czas oczekiwania, który jako składnik

czasu podróży ma największą wartość w ocenie pasażerów komunikacji miejskiej.

Wysoką rangę prezentują także postulaty dostępności, bezpośredniości i kosztu,

wyprzedzając stosunkowo mniej istotne postulaty wygody i prędkości podróży. Z

tego powodu przyjmuje się, że w obszarach i w porach doby generujących

największy popyt na usługi komunikacji miejskiej, powinno się zapewnić

relatywnie wysoką i stałą częstotliwość kursowania pojazdów. Natomiast w

porach, w których odnotowano przepełnienie pojazdów, zakłada się konieczność

wzrostu częstotliwości ich kursowania.

Aby zachować dotychczasowy stopień spełnienia postulatu dostępności

komunikacji miejskiej, przyjęto, że – w miarę możliwości – wszystkie dotąd

obsługiwane trasy w granicach administracyjnych miasta Puławy, powinny być

nadal obsługiwane. Jednak z uwagi na dość duże nasycenie obszaru miasta

trasami komunikacji miejskiej i – wobec braku jakichkolwiek sugestii pasażerów

zgłaszanych obserwatorom w tym zakresie – nie zaproponowano objęcia

komunikacją miejską żadnych nowych ulic i obszarów w jego granicach

administracyjnych.

Przy formułowaniu koncepcji optymalizacji puławskiej komunikacji

miejskiej wzięto pod uwagę zapisy „Zintegrowanego Planu Rozwoju

Transportu Publicznego dla miasta Puławy i obszaru funkcjonalnie z nim

powiązanego wraz z optymalizacją oferty przewozowej przeprowadzonej

na podstawie badań potoku pasażerskiego i struktury przewozowej

pasażerów na lata 2007-2015”. W rozdziale 10.2. przywołanego opracowania

zawarto charakterystykę poszczególnych linii autobusowych MZK – Puławy, a w

48


miasta Puławy…

rozdziale 10.3. przedstawiono propozycję zmian ich tras. W kolejnych rozdziałach

zaproponowano objęciu obsługą komunikacyjną nowych obszarów miasta Puławy

(rozdział 10.4.), utworzenie nowych linii komunikacyjnych zintegrowanych z

koleją (rozdział 10.5.), poszerzenie porozumienia komunalnego o gminy Nałęczów

i Wąwolnica, umożliwiające objęcie tych gmin liniami puławskiej komunikacji

miejskiej (rozdział 10.6.) i wreszcie wydłużenie tras niektórych linii podmiejskich

(rozdział 10.7.).

Część z przedstawionych w ZPRTP propozycji już zrealizowano, a

mianowicie:

― skierowanie linii 2 i 6 na ul. Długą;

― wprowadzenie linii 11 na ul. Zarzecze;

― uruchomienie komunikacji miejskiej do Woli Osińskiej (linia 11W).

Nie zrealizowano natomiast postulowanych w ZPTRP rozwiązań:

― likwidacji linii 4, 14 i 19 oraz pominiętej w ZRPTP linii 9;

― wprowadzenia na stałe linii 1 w ul. Skowieszyńską i Gościńczyk wraz

z zajazdami na pętlę na Os. Niwa oraz skierowania linii 1 w ul. Bema i

Kusocińskiego;

― wycofania linii 3 z ul. Czartoryskich;

― wydłużenia wybranych kursów linii podmiejskich do miejscowości w

ich najdłuższych wariantach trasy (Niebrzegów, Kolonia Brześce);

― wprowadzenia cyklicznej, 30- 60- i 120-minutowej częstotliwości

kursowania autobusów na wszystkich liniach, przy założeniu pełnej

synchronizacji ich rozkładów jazdy;

― uruchomienia nowych linii komunikacji miejskiej do miejscowości w

gminach Nałęczów i Wąwolnica;

― przedłużenia istniejących linii do miejscowości Stok i Rzeczyca.

Punktem wyjścia do konstrukcji nowego układu linii komunikacji

miejskiej w Puławach było niezwiększanie obowiązującej w czasie badań

marketingowych liczby pojazdów na trasie oraz wykonywanych przez nie

kilometrów. Zatem maksymalna liczba pojazdów do wykorzystania to 26,

a ich roczna praca przewozowa – maksymalnie 2,32 mln kilometrów.

Ze względu na specyfikę puławskiej komunikacji miejskiej, obejmującej

rozległy obszar podmiejski, do wyznaczenia podstawowych parametrów

eksploatacyjnych i ekonomicznych, charakteryzujących oczekiwany układ sieci

komunikacji miejskiej w Puławach nie można zastosować metody wzorca,

49


miasta Puławy…

analizując pod tym kątem systemy komunikacyjne funkcjonujące w innych

miastach w kraju o podobnej wielkości. Nie jest zatem możliwe określenie

optymalnej dla Puław liczby pojazdów w ruchu i wykonywanych przez nie

kilometrów, na podstawie analizy standardów podaży usług funkcjonujących w

innych miastach. Dlatego warunkiem brzegowym koncepcji optymalizacji było

przyjęcie za maksymalne charakterystyk podaży puławskiej komunikacji

miejskiej, obowiązujących w listopadzie 2008 r.

Dążąc do możliwości wdrożenia zaproponowanych rozwiązań, nie zalecono

silnej redukcji oferty przewozowej, eliminującej połączenia najmniej

wykorzystane. Konieczność uzyskania akceptacji społecznej proponowanych

zmian przesądziła bowiem o potrzebie utrzymania rozbudowanego systemu

połączeń bezpośrednich i uniemożliwiła daleko idące uproszczenie układu linii w

celu osiągnięcia wysokich częstotliwości kursowania pojazdów na poszczególnych

liniach.

Wyniki badań wielkości popytu zasygnalizowały jednak konieczność licznych

korekt w przebiegu tras linii. Wskazały na to w szczególności:

nierównomierne wykorzystanie pojazdów niektórych linii na poszczególnych

fragmentach tras;

istnienie kursów (a nawet linii) o znikomym wykorzystaniu przez pasażerów;

liczne postulaty pasażerów zgłaszane w pojazdach uczestnikom badań

marketingowych.

Projektowane zmiany powinny zmierzać w szczególności do

możliwie jak największego uproszczenia układu linii, osiągniętego

poprzez:

zapewnienie w centrum Puław zintegrowanych przystanków różnych

linii obsługujących wspólnie poszczególne kierunki wylotowe;

zmniejszenie liczby linii;

zmniejszenie liczby wariantów tras wykonywanych w ramach każdej z

linii;

uporządkowanie tras każdej z linii w taki sposób, aby można je było

czytelnie przedstawić potencjalnym klientom: graficznie – na mapie

lub schemacie połączeń – i tabelarycznie (zasadne byłoby takie ułożenie

wariantów tras linii, aby możliwe było wyznaczenie dla każdej z linii pary

wariantów podstawowych: „tam” i „z powrotem”, z dwiema pętlami).

50


miasta Puławy…

Skalę dzisiejszego skomplikowania układu tras linii obrazuje dołączony na

końcu opracowania – jako Załącznik nr 3 – aktualny schemat sieci komunikacji

miejskiej w Puławach.

Najważniejsza w procesie optymalizowania oferty przewozowej jest jednak

konieczność pełnej synchronizacji rozkładów jazdy w całej sieci komunikacyjnej.

Polega to na odejściu od opracowywania rozkładu jazdy w odniesieniu do jednej

linii (lub zadania komunikacyjnego, przeznaczonego do obsługi jednym

autobusem), na rzecz układania rozkładów jednocześnie dla całej sieci

komunikacyjnej lub – w miastach większych – jej powiązanych fragmentów.

Kolejne etapy procesu konstrukcji zsynchronizowanego w skali całej sieci

komunikacyjnej rozkładu jazdy, przestawiono na rysunku 2.

Badania marketingowe potrzeb przewozowych lub popytu

Ustalenie trasy linii

Określenie charakteru linii w zakresie liczby przystanków i okresu kursowania

Obliczenie międzyprzystankowych czasów jazdy – zróżnicowanych dlaposzczególnych okresów doby i rodzajów dni – i ich zsumowanie dla całej linii

Wybór standardów częstotliwości dla poszczególnych rodzajów dni tygodniai okresów doby – w powiązaniu z określeniem typów taboru do obsługi linii

Zbudowanie tabeli koordynacji – matematycznego schematunastępstw czasowych koordynacji linii na przystankach węzłowych

Wyznaczenie odjazdów z przystanków krańcowych

Łączenie szeregów kursów w brygady, przeznaczone do obsługiprzez jeden pojazd, łączenie brygad w zadania

Sporządzenie rozkładów jazdy w postaci uproszczonej – dla przewoźników, służb dyspozytorskich i kontrolnych oraz przygotowanie tabliczek dla kierowców

Druk tabliczek przystankowych i ulotek dla pasażerów,generowanie rozkładów internetowych

51


miasta Puławy…

Rysunek 2. Etapy konstrukcji rozkładu jazdy

Źródło: Transport miejski. Ekonomika i organizacja. Pod red. O. Wyszomirskiego.

Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008, s. 97.

Analizując strukturę podaży przez pryzmat częstotliwości świadczenia usług

przewozowych na trasach obsługiwanych przez więcej niż jedną linię, należy

zauważyć, że wspólna częstotliwość kursowania kilku linii o niższej częstotliwości

będzie wysoka tylko wówczas, kiedy zapewniona zostanie rytmiczna obsługa

ciągu komunikacyjnego, polegająca na równomiernych odstępach czasu

pomiędzy odjazdami kolejnych pojazdów udających się w tym samym kierunku.

Synchronizacja rozkładów w skali całej sieci komunikacyjnej ujawnia efekty

synergiczne – przy zachowaniu niezmienionej pracy przewozowej i liczby

zaangażowanego taboru, możliwa jest znacząca poprawa odczuwalnej

częstotliwości kursowania pojazdów na najważniejszych ciągach. Zjawisko to

zachodzi tylko wtedy, kiedy powiązany ze sobą fragment sieci komunikacyjnej

funkcjonuje w danym przedziale czasowym z identyczną częstotliwością, tzw.

częstotliwością modułową. Z punktu widzenia czytelności rozkładu jazdy

dla pasażera (postulat rytmiczności), najkorzystniejsze są częstotliwości

powtarzające się w cyklu 60–minutowym.

W rozkładzie jazdy opartym na częstotliwości modułowej, odjazdy

pojazdów poszczególnych linii z przystanków krańcowych są wynikiem

zależności odjazdów na wspólnie obsługiwanych ciągach

komunikacyjnych. W rezultacie, rozkład jazdy układa się jak gdyby

od środka trasy, a nie poprzez wyznaczanie kolejnych odjazdów z

przystanków początkowych. Warunkiem uzyskania założonego efektu

jest jednak skupienie tras wszystkich linii obsługujących wspólnie dany

kierunek w wiązki o jednolitym przebiegu przez obszary generujące

największy popyt na usługi. W Puławach podstawowym problemem do

rozwiązania w tym zakresie jest określenie tras przejazdu pojazdów

poszczególnych linii komunikacji miejskiej przez centrum miasta, w

szczególności na najważniejszym z punktu widzenia wielkości popytu

odcinku pomiędzy skrzyżowaniami ulic Piaskowej, Piłsudskiego i

52


miasta Puławy…

Czartoryskich oraz Piłsudskiego, Zielonej, Lubelskiej, Partyzantów i

Centralnej.

Bardzo źle odbierana przez klientów jest bowiem sytuacja, jaka ma miejsce

aktualnie, w której pojazdy komunikacji miejskiej podążające we wspólnym

kierunku odjeżdżają z centrum miasta z rozłącznych przystanków. Przykładowo,

mieszkańcy Włostowic, będąc w rejonie Galerii Zielonej muszą dokonać wyboru

pomiędzy przystankiem „Piłsudskiego – Skwer” dla linii 1 i 14, a przystankiem

„Centralna – Szkoła” dla linii 10, 12 i 19 (autobusy linii 1 i 14 odjeżdżają z tego

przystanku w przeciwnym niż Włostowic kierunku). W ciągu ul. Wojska Polskiego,

z której korzystają autobusy linii 10 i 12, ich przystanki w kierunku Włostowic

rozmieszczone są po przeciwnych stronach ulicy.

Podobnie rozdzielone są przystanki w kierunku ul. Piaskowej: większość

prowadzących tam linii korzysta z przystanków przy ul. Centralnej, natomiast

podstawowa linia miejska 3, przeznaczona obligatoryjnie do obsługi taborem

niskopodłogowym, omija je z powodu wytyczenia jej trasy ulicami Zieloną i

Czartoryskich. Pomijanie przystanków przy ul. Centralnej to także główny powód

bardzo słabego wykorzystania autobusów linii 5, której trasa – jako jedynej

spośród obsługujących Górę Puławską – wytyczona została w centrum Puław

identycznie jak trasa linii 3 – ulicami Zieloną i Czartoryskich.

Analogiczne uwagi można sformułować pod adresem zespołu linii 2, 6 i 10,

obsługujących wschodnią część ul. Lubelskiej, gdyż autobusy linii 2 i 6 korzystają

z przystanku „Lubelska – Urząd Miasta”, a substytucyjnej z nimi linii 10 – z

przystanku „Wojska Polskiego – Dworzec PKS”.

Konieczność wyboru przystanku w interesującym potencjalnych klientów

kierunku, powoduje często podejmowanie przez nich decyzji o dojściu pieszym do

przystanku integrującego wszystkie linie w danym kierunku. Osiągając pieszo

przystanek „Piaskowa – Hala Targowa” lub „Lubelska – Gościńczyk”, osoby

zainteresowane przejazdem do najintensywniej zamieszkałych obszarów miasta

(Os. Kołłątaja, Os. Leśna, Os. Niwa) są już prawie u celu podróży i w konsekwencji

rezygnują ze skorzystania z usług puławskiej komunikacji miejskiej.

Konieczność dokonywania wyboru miejsca ewentualnego odjazdu środka

transportowego, za każdym razem przy podróżach z centrum do największych

osiedli mieszkaniowych miasta, to – zdaniem autora – główna przyczyna

rezygnacji z podróży i – w rezultacie – relatywnie słabych wyników

eksploatacyjnych puławskiej komunikacji miejskiej. Stanowisko to podzielili

53


miasta Puławy…

korzystający z komunikacji miejskiej mieszkańcy Puław, powszechnie zgłaszający

obserwatorom w autobusach swoje niezadowolenie z powodu dezintegracji

przystanków różnych linii obsługujących wspólnie określone osiedla.

54


miasta Puławy…

4.2. Proponowane zmiany optymalizacyjne w ofercie przewozowej

Jak już zasygnalizowano w poprzedniej części opracowania, najważniejszym

problemem optymalizacyjnym do rozwiązania, determinującym dalsze prace nad

kształtowaniem oferty przewozowej, jest określenie tras przejazdu autobusów

przez centrum miasta w sposób integrujący przystanki różnych linii obsługujących

wspólnie poszczególne kierunki wyjazdowe z centrum.

Na podstawie wyników badań wielkości popytu, w tym w

szczególności wykorzystania poszczególnych przystanków w centrum

Puław i w strefie je okalającej oraz analizy lokalizacji miejsc

stanowiących główne cele lub źródła ruchu w centrum miasta,

zaproponowano trasy integrujące w centrum wszystkie linie

komunikacyjne dla poszczególnych kierunków wyjazdowych. Trasy te


Tabela 12

Trasy przejazdów autobusów w centrum Puław

integrujace przystanki obsługujące poszczególne kierunki docelowe

Kierunek docelowy Trasa przejazdu (ulice):

WłostowiceCentralna – Piłsudskiego (lub Piaskowa) –

Czartoryskich – al. Królewska – Piłsudskiego – Zielona

Góra Puławska Centralna – Piłsudskiego

ul. Dęblińska Centralna – Piłsudskiego – Piaskowa

al. Partyzantów Piłsudskiego

ul. Lubelska (cz.

wschodnia),

ul. Słowackiego

Piłsudskiego – Lubelska


Uwzględniając zaproponowane zmiany w trasach przejazdów przez centrum

Puław oraz przedstawione wcześniej postulaty uproszczenia liczby linii i ich

wariantów tras, przygotowano propozycję nowego układu komunikacyjnego.

Proponowane stałe trasy linii komunikacyjnych, obowiązujące po

zakończeniu remontu ul. Kazimierskiej, przedstawiono w tabeli 13. Zmienione

55


miasta Puławy…

odcinki zaznaczono kolorem czerwonym i podkreślono. Ze względu na ustalenia z

władzami gmin ościennych, w modyfikacjach tras skupiono się przede wszystkim

na obszarze miasta Puławy, wychodząc z założenia, że ewentualne korekty

przebiegu tras poszczególnych linii na obszarze podmiejskim – zasadne z punktu

widzenia popytu – ustalane będą z władzami zainteresowanych gmin już na

etapie konstrukcji szczegółowych rozkładów jazdy. Analogiczna racjonalizacja

kursów w rejonie Zakładów Azotowych także powinna zostać przeprowadzona po

dyskusji z przedstawicielami tego przedsiębiorstwa.

Tabela 13

Proponowane trasy komunikacji miejskiej w Puławach


Linie miejskie:

1

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów – Wróblewskiego – Skłodowskiej-Curie – Centralna – Piłsudskiego – Czartoryskich – al. Królewska – Piłsudskiego /z powrotem: Centralna/ – Zielona – Kazimierska – Kilińskiego – Kowalska – Włostowicka – WŁOSTOWICE (wybrane kursy: – Włostowicka – PARCHATKA – BOCHOTNICA: Puławska – Kazimierska – KAZIMIERZ DOLNY: Puławska – Podzamcze – Tyszkiewicza – Witkiewicza – Nadrzeczna – CZERNIAWY)

3

ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – Słowackiego – Kochanowskiego – Sienkiewicza – Chmielowskiego – Słowackiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piaskowa – Dęblińska – DĘBLIŃSKA BAZA MZK (wybrane kursy: Dęblińska – Budowlanych – ZAKŁADY AZOTOWE BRAMA NR 3)

4

ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów – Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida – al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – al. Partyzantów/ – Piaskowa – Dęblińska DĘBLIŃSKA BAZA MZK (wybrane kursy: Dęblińska – Budowlanych – ZAKŁADY AZOTOWE BRAMA NR 3)

14 likwidacja

18

SKŁADOWA – Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida – al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego – Piaskowa – Dęblińska – DĘBLIŃSKA BAZA MZK (wybrane kursy: Piłsudskiego – Czartoryskich – al. Królewska – Piłsudskiego – Zielona /z powrotem: Głęboka/ – Kazimierska – Kazimierska – Kilińskiego – Kowalska – Włostowicka – WŁOSTOWICE)

19 LUBELSKA OS. NIWA – Lubelska – Gościńczyk – Skowieszyńska – Kaznowskiego – Kazimierska – Kilińskiego – Włostowicka – WŁOSTOWICE

Linie podmiejskie:

56


miasta Puławy…


2

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – Długa – Dęblińska – (wybrane kursy: DĘBLIŃSKA BAZA MZK) – Piaskowa – Piłsudskiego /z powrotem: Centralna/ – Lubelska – (wybrane kursy: Kolejowa – DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY – Kolejowa) – Lubelska – RUDY: Lubelska – KOŃSKOWOLA: Lubelska – RYNEK – Kurowska – (wybrane kursy: OPOKA – PULKI – CHRZĄCHÓWEK) – WITOWICE – CHRZĄCHÓW (wybrane kursy: KOŃSKOWOLA: Lubelska – Starowiejska – STARA WIEŚ – SKOWIESZYN – STARA WIEŚ – KOŃSKOWOLA: Starowiejska – Rynek – Żyrzyńska – SIELCE)

5

PUŁAWY: MICHAŁÓWKA – Jaroszyńskiego – al. Żyrzyńska – (wybrane kursy: al. Żyrzyńska – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – Mościckiego – Zakłady Azotowe Dyrekcja – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego) – al. Żyrzyńska – NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska – al. Partyzantów – Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida – al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – al. Partyzantów/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – (wybrane kursy: Radomska – Długa – Piękna – Krzywe Koło – Piękna – Długa – Radomska) – Kozienicka – JAROSZYN: Kozienicka – BRONOWICE – (wybrane kursy: KOLONIA BRONOWICE – KAJETANÓW – KOLONIA BRONOWICE) – BRONOWICE – ŁĘKA – KOLONIA OPATKOWICE – /z powrotem: OPATKOWICE – KOWALA – BRONOWICE) – OPATKOWICE

6

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – Długa – Dęblińska – (wybrane kursy: DĘBLIŃSKA BAZA MZK) – Piaskowa – Piłsudskiego /z powrotem: Centralna/ – Lubelska – (wybrane kursy: Kolejowa – DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY – Kolejowa) – Lubelska – RUDY: Lubelska – KOŃSKOWOLA: Lubelska – RYNEK – Żyrzyńska – Młyńska – MŁYNKI – WRONÓW (wybrane kursy: Żyrzyńska – SIELCE lub Rynek – Kurowska – WITOWICE – CHRZĄCHÓW lub Lubelska – Pożowska – STARY POŻÓG – NOWY POŻÓG /z powrotem: Pożowska – Lubelska – Rynek – Lubelska/ lub ZAGRODY – ŻYRZYN: 1000–lecia – Powstania Styczniowego – OSINY – WRONÓW – MŁYNKI)

7

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – (wybrane kursy: Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida) – al. Partyzantów – Wojska Polskiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – Długa – Adamówka – ADAMÓWKA (wybrane kursy: NASIŁÓW – WOJSZYN – TRZCIANKI – TOMASZÓW – KLIKAWA: Wspólna – Puławska – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – Długa – Adamówka)

9

PUŁAWY: LUBELSKA OS. NIWA – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – (wybrane kursy: Radomska – Długa – Piękna – Krzywe Koło – Piękna – Długa – Radomska) – Powiśle – JAROSZYN – ŁĘKA – BRONOWICE – KOLONIA BRONOWICE – KAJETANÓW

10

PUŁAWY: WŁOSTOWICE – Włostowicka – Kowalska – Kilińskiego – Kazimierska – Głęboka – /z powrotem: al. Królewska – Piłsudskiego – Zielona/ – Czartoryskich – Piłsudskiego – /z powrotem: Centralna – Piłsudskiego/ – Lubelska – (wybrane kursy: Kolejowa – DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY – Kolejowa) – Lubelska – RUDY: Lubelska – KOŃSKOWOLA: Lubelska – Rynek – Kurowska – (wybrane kursy: OPOKA – PULKI – CHRZĄCHÓWEK) – WITOWICE – CHRZĄCHÓW

57


miasta Puławy…


11

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE BRAMA NR 3 – Budowlanych – Dęblińska – (wybrane kursy: OCZYSZCZALNIA) – Majdan – Zarzecze – Dęblińska – Piaskowa – Piłsudskiego – al. Partyzantów – /z powrotem: al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego/ – (wybrane kursy: al. Partyzantów – Słowackiego – Sieroszewskiego – Norwida – al. Partyzantów) – al. Partyzantów – (wybrane kursy: WRONÓW – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – Mościckiego – Zakłady Azotowe Dyrekcja – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów) – al. Żyrzyńska – WRONÓW – OSINY – (wybrane kursy: BAŁTÓW – BORYSÓW) – ŻYRZYN: Powstania Styczniowego – 1000–lecia – ZAGRODY (wybrane kursy: KOTLINY – BRONISŁAWKA)

11WPUŁAWY: DĘBLIŃSKA BAZA MZK – Dęblińska – Piaskowa – Piłsudskiego – al. Partyzantów – /z powrotem: al. Partyzantów – Centralna – Piłsudskiego/ – al. Partyzantów – al. Żyrzyńska – WRONÓW – OSINY – WOLA OSIŃSKA

12

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów – (wybrane kursy: DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY-MIASTO – al. Partyzantów) – Wojska Polskiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Czartoryskich – al. Królewska – Piłsudskiego – Zielona – Kazimierska /z powrotem: Głęboka/ – Kilińskiego – Kowalska – Włostowicka – PARCHATKA – BOCHOTNICA: Puławska – Kazimierska – KAZIMIERZ DOLNY: Puławska – Podzamcze – Tyszkiewicza – Witkiewicza – Nadrzeczna – CZERNIAWY (wybrane kursy: Słoneczna – OKALE)

15

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: MICHAŁÓWKA – Jaroszyńskiego – al. Żyrzyńska – NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – (wybrane kursy: DWORZEC KOLEJOWY PUŁAWY-MIASTO – al. Partyzantów) – al. Partyzantów – Słowackiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piaskowa – Dęblińska – (wybrane kursy: Budowlanych – Zakłady Azotowe Brama 3 – Budowlanych) – Dęblińska – WÓLKA GOŁĘBSKA – GOŁĄB: Puławska – Żuławy – Piaskowa – PIASKI (wybrane kursy: Piaskowa – NIEBRZEGÓW)

16

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – al. Partyzantów – Słowackiego – (wybrane kursy: SKŁADOWA – Słowackiego lub DW. KOLEJOWY PUŁAWY – Kolejowa – Lubelska) – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – KLIKAWA: Puławska – DOBROSŁAWÓW – (wybrane kursy: DOBROSŁAWÓW – PACHNOWOLA – KAJETANÓW – PACHNOWOLA – DOBROSŁAWÓW) – SOSNÓW – ZARZECZE – (wybrane kursy: ZARZECZE Szkoła) – ANIELIN – SMOGORZÓW – LEOKADIÓW – (wybrane kursy: ANIELIN – LEOKADIÓW lub LEOKADIÓW DOLNY – PISKORÓW – IGNACÓW) – PISKORÓW – PAJĄKÓW – POLESIE

17

PUŁAWY: ZAKŁADY AZOTOWE DYREKCJA – Mościckiego – al. Tysiąclecia Państwa Polskiego – (wybrane kursy: NADLEŚNICTWO – al. Żyrzyńska) – al. Partyzantów – Wojska Polskiego – Lubelska – Centralna – Piłsudskiego – /z powrotem: Piłsudskiego – Lubelska/ – Piłsudskiego – most Mościckiego – GÓRA PUŁAWSKA: Radomska – Janowiecka – Kolonia – WOJSZYN – (wybrane kursy: Radomska – Wspólna – TOMASZÓW – TRZCIANKI – WOJSZYN lub Janowiecka – SADŁOWICE – NASIŁÓW – WOJSZYN) – OBLASY – JANOWIEC (wybrane kursy: Osiedle Szkolne lub ŁAWECZKO NOWE – ŁAWECZKO STARE – JANOWIEC: Kochanowskiego – Spółdzielcza) – Radomska – RYNEK (wybrane kursy: Radomska – JANOWICE – BRZEŚCE – KOLONIA BRZEŚCE – BARYCZKA)


58


miasta Puławy…

W zaproponowanych trasach przejazdu przez centrum,

przystankami integrującymi wszystkie linie w kierunku Włostowic,

byłyby przystanki: „Czartoryskich”, „Królewska – Starostwo” i

„Królewska – Skwer”. Dla pozostałych kierunków przystankami

integrującymi byłyby natomiast przystanki w ciągach ulic Centralnej i

Piłsudskiego.

Przedstawiona propozycja trasy linii 1 istotnie różni się od zawartej w ZPRTP.

Ze względu na nowo wybudowaną zatokę przystankową przy ul. Zielonej, przy

Galerii, zdecydowano się pozostawić linię 1 na ul. Zielonej, a nie – jak

zaproponowano w ZPRTP – skierować ją w ciąg ulic Gościńczyk – Skowieszyńska –

Kaznowskiego. Za pozostawieniem linii 1 na ul. Zielonej przemawia także

realizacja projektu „Miasteczko Holenderskie w Puławach” (pilotażowego terenu

ruchu uspokojonego), który swoim zasięgiem obejmuje także ul. Kazimierską

pomiędzy ulicami Zieloną i Kaznowskiego. Elementem tego projektu są m. in.

szykany dla samochodów osobowych w rejonie przystanków autobusowych i

progi spowalniające przyjazne autobusom. Przyjęte przez projektantów tej

inwestycji założenie, że realizowane w Puławach rozwiązania uspokajające ruch

drogowy mają być wykorzystywane do szkoleń zarządców dróg, studentów

uczelni politechnicznych i policjantów z całego kraju, argumentuje na rzecz

utrzymania trasy linii 1 (najintensywniej funkcjonującej linii miejskiej) w całym

obszarze Miasteczka Holenderskiego. Za utrzymaniem linii 1 w całym ciągu ul.

Kazimierskiej argumentuje także przewidziany w Wieloletnim Planie

Inwestycyjnym zakup 5 autobusów komunikacji miejskiej, związany z realizacją

inwestycji Miasteczka Holenderskiego.

Z kolei konieczność integracji przystanków w kierunku do Włostowic

przemawia za skierowaniem linii 1 w ciąg uliczny: Czartoryskich – al. Królewska –

Piłsudskiego – Zielona. Dzięki temu wyeliminuje się drażniące dziś pasażerów

rozwiązanie, polegające na przejeżdżaniu bez zatrzymania autobusów linii 1 obok

przystanku „Piłsudskiego – Centrum” (propozycja wprowadzenia dla linii 1 tego

przystanku to najczęściej zgłaszana przez pasażerów pod adresem tej linii uwaga,

niemożliwa jednak do realizacji ze względu na uwarunkowania drogowe –

separatory ruchu na jezdni ul. Piłsudskiego). Na ul. Czartoryskich nie przewiduje

się zwiększenia intensywności obsługi komunikacyjnej, gdyż w zamian za

skierowaną tam linię 1 przewidziano opisane dalej wycofanie z tej ulicy linii 3 i 5.

59


miasta Puławy…

Jednocześnie – z powodu zupełnego braku popytu – proponuje się wycofanie

wieczornego kursu linii 1 z ul. Sieroszewskiego.

W celu poprawy dostępności komunikacji miejskiej dla mieszkańców Osiedla

Kusocińskiego, proponuje się – zgodnie z zapisem w ZPRTP – uruchomienie dla

linii 1 dodatkowego przystanku u zbiegu ulic Wróblewskiego i Kusocińskiego.

Docelowo, po przebudowie sieci dróg w tym rejonie, obejmującej m.in.

wybudowanie zatok przystankowych, proponuje się – zgodnie z zapisami w ZRPTP

i WPI – wprowadzenie linii 1 w ulice Bema i Kusocińskiego. Rozwiązanie to

poprawi dostępność komunikacyjną Szpitala Specjalistycznego.

W dalszej przyszłości – wg WPI po 2013 r. – po wybudowaniu nowego

odcinka ul. Kilińskiego (w południowej części Włostowic), konieczne będzie

rozstrzygnięcie, w jakim zakresie ma ona być obsługiwana komunikacją miejską.

Najlepszym rozwiązaniem jest integracja podaży usług, obejmująca wspólne

przystanki przynajmniej w kierunku do centrum Puław. Oznacza to konieczność

wyboru: czy autobusy jadące z pętli we Włostowicach w kierunku centrum mają

korzystać z ul. Kilińskiego, czy z ul. Włostowickiej. Przewidywany rozwój

zabudowy na wschód od ul. Kilińskiego spowoduje prawdopodobnie – w celu

poprawy dostępności komunikacji miejskiej – konieczność wprowadzenia

wszystkich linii obsługujących Włostowice w ul. Kilińskiego, która stanowić będzie

w przyszłości południkową centralną oś drogową tej dzielnicy.

W trasach linii 2 (i substytucyjnej z nią w granicach administracyjnych Puław

linii 6) nie proponuje się żadnych zmian na obszarze miasta, natomiast poza

Puławami – ze względu na upadłość Zakładów Mięsnych w Końskowoli – w oparciu

o szczegółowe wyniki badań marketingowych możliwa jest pewna racjonalizacja

przebiegu ich tras, polegająca na wyeliminowaniu zajazdów do niektórych

miejscowości, mających przede wszystkim na celu dowozy do nieczynnego już

zakładu pracy.

Docelowo, po realizacji inwestycji drogowych na Osiedlu Górna-Kolejowa,

proponuje się skierowanie linii 2 i 6 większą liczbą kursów zajazdami w głąb

osiedla, zamiast obecnie realizowanych zajazdów pod dworzec kolejowy Puławy –

punkt o znikomym znaczeniu jako węzeł przesiadkowy.

Postulowana zmiana trasy linii 3 polega na jej wycofaniu z ul. Czartoryskich i

wprowadzeniu w zamian na zintegrowany z innymi liniami w kierunku ul.

Dęblińskiej główny ciąg komunikacyjny w ul. Centralnej (z powrotem – w kierunku

ul. Lubelskiej – w ul. Piłsudskiego). Z tego samego powodu sugeruje się wycofanie

60


miasta Puławy…

linii 3 z ciągu ulic: Wojska Polskiego i al. Partyzantów – którym poprowadzone są

kursy w kierunku ul. Dęblińskiej – i wprowadzenie jej w zamian na ul. Lubelską.

Przy okazji postuluje się rozważenie wycofania linii 3 ze słabo wykorzystywanego

kursu do Michałówki i z drugiej strony – skrócenia wieczornych kursów do bazy

MZK lub ronda w Wólce Profeckiej. Przeanalizowania pod kątem możliwości

techniczno-eksploatacyjnych wymaga także możliwość skrócenia części kursów

linii 3 – w godzinach, w których nie ma popytu do Bramy nr 3 Zakładów

Azotowych – do Cmentarza Komunalnego. Takie rozwiązanie pozwoliłoby jej

pasażerom na kilkuminutowe oczekiwanie na odjazd autobusu spod cmentarza

wewnątrz pojazdu. Analogiczną korektę trasy w jej północnym odcinku, należy

rozważyć dla linii 4. Z uwagi na wysoką efektywność eksploatacyjną linii 4 (jest to

po linii targowej 18 połączenie o największej liczbie pasażerów w przeliczeniu

na kilometr) nie przewiduje się zaleconej w ZPRTP likwidacji tej linii. Z uwagi na

postulowane wprowadzenie linii 12 pod Dworzec PKP – ze względu na

ograniczoną pojemność tej pętli – niezbędne będzie skierowanie linii 3 na pętlę

przy Nadleśnictwie.

Dla uatrakcyjnienia linii 5 proponuje się – podobnie jak dla linii 3 – jej

wycofanie z ul. Czartoryskich i wprowadzenie w zamian na ul. Centralną, w celu

integracji przystanków z innymi liniami obsługującymi Górę Puławską. W kierunku

do Michałówki trasę linii 5 poprowadzono w centrum ul. Piłsudskiego, integrując

jej przystanki z linią 15.

Trasę linii 10 w kierunku do Włostowic proponuje się zintegrować na

odcinku od skrzyżowania ulic Lubelskiej i Wojska Polskiego z linią 12, kierując ją

na ulice: Lubelską, Centralną, Piłsudskiego, Czartoryskich, al. Królewską,

Piłsudskiego i Zieloną, natomiast w kierunku Chrząchowa – w celu integracji z

liniami 2 i 6 – sugeruje się wycofać z odcinka: al. Partyzantów – ul. Wojska

Polskiego, kierując ją w zamian ul. Lubelską.

Linię 11 – dla poprawy czytelności jej rozkładu jazdy – proponuje się

wszystkimi kursami skierować ul. Zarzecze.

Zmiana trasy linii 12 w centrum dotyczy wyłącznie kierunku do Kazimierza

Dolnego i polega na skierowaniu linii 12 w al. Królewską i ul. Piłsudskiego i

Zieloną, tak jak pozostałe linie obsługujące kierunek włostowicki. Jednocześnie

proponuje się ujednolicenie trasy przejazdu autobusów linii 12 przez Włostowice,

kierując ją wszystkimi kursami w obu kierunkach ulicami Kilińskiego i Kowalską.

W celu uporządkowania rozkładu jazdy linii 12 i jej uatrakcyjnienia dla turystów

61


miasta Puławy…

dojeżdżających do Kazimierza Dolnego, proponuje się wprowadzenie jej we

wszystkich kursach niewykonywanych do Zakładów Azotowych na pętlę przy

Dworcu PKP Puławy-Miasto.

Z uwagi na znikomy popyt na odcinku do cmentarza, zakłada się likwidację

linii 14 i włączenie wykonywanych na niej kursów w rozkład jazdy linii 1. Po

likwidacji linii 14, w celu ułatwienia przesiadek w relacji z Włostowic do ul.

Piaskowej i z powrotem, proponuje się skomunikowanie w centrum Puław (już

na etapie konstrukcji rozkładów jazdy) wybranych kursów do/z Włostowic z

kursami do/z ulicy Piaskowej. Zakupione przez MZK – Puławy specjalistyczne

oprogramowanie komputerowe wspomagające konstrukcję oferty przewozowej

umożliwia bowiem wyeksponowanie informacji o takim skomunikowaniu w

przystankowych i internetowych rozkładach jazdy. Ze względu na okres

prowadzenia badań marketingowych nie można było ocenić roli linii 14 w

obsłudze basenu kąpielowego w Wólce Profeckiej. Jeżeli z posiadanych przez MZK

– Puławy informacji z innych źródeł wynika, ze jest ona znacząca, należałoby

rozważyć pozostawienie linii 14 jako sezonowej, funkcjonującej tylko w okresie

letnich wakacji szkolnych, kiedy to mniejsza jest liczba kursów realizowanych na

innych liniach w sieci komunikacyjnej.

W celu zintegrowania przystanków linii 16 z innymi liniami obsługującymi

kierunek do Góry Puławskiej, proponuje się wycofać tę linię z ciągu ulic: Wojska

Polskiego – al. Partyzantów i skierować ją w zamian w ul. Lubelską.

Linię 17 – z powodu zupełnego braku popytu – proponuje się wycofać z

zajazdu wybranym kursem na ul. Sieroszewskiego.

Dla linii 18, w jej wariancie trasy do Włostowic, przewidziano analogiczną

zmianę trasy jak dla linii 1, 10 i 12, polegającą na wprowadzeniu linii 18 w al.

Królewską oraz ulice Piłsudskiego i Zieloną.

Trasę linii 19 proponuje się ograniczyć tylko do odcinka wykorzystywanego

przez pasażerów, tj. od Włostowic do Os. Niwa przy ul. Lubelskiej, utrzymując w

jej rozkładzie jazdy tylko kursy służące dowozowi młodzieży do szkół.

W opracowaniu nie poddano analizie trasy linii 8, gdyż linia ta nie

funkcjonowała

w okresie prowadzenia badań marketingowych, brak jest więc podstaw

empirycznych do zajęcia stanowiska w jej kwestii.

Przewidziane w WPI na lata po 2011 r. nowe zatoki przystankowe oraz nowa

pętla nawrotowa w Osiedlu Górna Niwa i Piaski, powinny być wykorzystywane w

62


miasta Puławy…

zajazdach wybranych kursów już istniejących linii. Autor opracowania stoi na

stanowisku, że dość rozbudowany system połączeń bezpośrednich wieloma

liniami, funkcjonujący aktualnie w Puławach, nie powinien być jeszcze bardziej

komplikowany poprzez uruchamianie kolejnych, nowych połączeń, istotnie

zwiększających liczbę wykonywanych przez MZK – Puławy kilometrów. Przemawia

za tym także ogólnokrajowa stała tendencja spadku popytu na usługi

przewozowe komunikacji miejskiej w miastach małych i średnich, obserwowana

od połowy lat 90.

W rezultacie wdrożenia zaproponowanego układu tras linii, bez konieczności

kosztownych inwestycji infrastrukturalnych, powstaną przystanki integracyjne,

stanowiące węzły koordynacyjne całej sieci komunikacyjnej, w których rytmizacji

ulegać będą odstępy pomiędzy kolejnymi pojazdami udającymi się w danym

kierunku. W tym celu konieczne jest wyznaczenie modułowej częstotliwości

kursowania pojazdów na każdej z linii w poszczególnych porach doby w dniu

powszednim, w sobotę i niedzielę. W tym zakresie za w pełni słuszne należy

uznać zapisy ZPRTP, zakładające oparcie rozkładów jazdy wszystkich linii o

podstawowy,

60-minutowy moduł częstotliwości kursowania. Częstotliwość podwojona w

stosunku do podstawowej – 30-minutowa – obowiązywałaby na linii 1 (przy

utrzymaniu linii 4 nie ma potrzeby zaproponowanego w ZPRTP podwajania

częstotliwości kursowania autobusów linii 3, przy czym pory intensywnego

kursowania pojazdów powinny – oprócz szczytów przewozowych – obejmować

także godziny międzyszczytowe). W porach mniejszego ruchu pasażerskiego

i na liniach o mniejszym popycie obowiązywałaby natomiast częstotliwość 120-

minutowa.

Zaproponowane w ZPRTP i powielone w niniejszym opracowaniu, oparcie

funkcjonowania puławskiej komunikacji miejskiej o 60-minutowy takt

częstotliwości, nie jest możliwe przy zastosowaniu metod tzw. tradycyjnej

organizacji przewozów. Godzinny rytm kółka, tj. pary kursów „tam” i „z

powrotem” wraz z niezbędnymi postojami wyrównawczymi, ze względu na zbyt

długie czasy przejazdów, nie jest np. możliwy na linii 1. Zachowanie 30-minutowej

częstotliwości kursowania autobusów na tej linii wymagałoby wprowadzenia do

jej obsługi trzeciego pojazdu lub wprowadzenia zasady naprzemiennej obsługi

kursów na różnych liniach, mających wspólne z linią 1 pętle, przez obsługujące ją

autobusy. Podobny problem zachodzi na liniach 3 i 4, w szczególności w

63


miasta Puławy…

godzinach, w których konieczny jest wjazd autobusów na teren Zakładów

Azotowych. Zaawansowana organizacja przewozów wymaga specjalistycznego

oprogramowania komputerowego, wspomagającego proces układania rozkładów

jazdy. W czasie powstawania niniejszego opracowania, MZK – Puławy zakupił

program BusMan 100 firmy AGC z Warszawy, umożliwiający skuteczne

zastosowanie w praktyce skomplikowanych technik konstrukcji rozkładów jazdy.

Modułowe kształtowanie odjazdów uniemożliwia także okrężna trasa

niektórych linii podmiejskich (np. linia 5) i silne uzależnienie ich rozkładów jazdy

od rytmu zajęć szkolnych w obsługiwanych poszczególnymi liniami podmiejskimi

szkołach. Problemy te muszą zostać jednak rozwiązane już na etapie tworzenia

szczegółowych rozkładów jazdy, co będzie możliwe dopiero po zatwierdzeniu

zaproponowanych zmian w przebiegu tras linii lub wprowadzeniu ewentualnych

modyfikacji do przedstawionych propozycji.

W wyniku wdrożenia koncepcji optymalizacji, funkcjonowanie wszystkich linii

puławskiej komunikacji miejskiej oparte będzie na wspólnej częstotliwości

modułowej, co w rezultacie spowoduje poprawę standardu obsługi

najważniejszych ciągów komunikacyjnych miasta. Wyniki badań marketingowych

wykazały bardzo duże dysproporcje w zapełnieniach pojazdów realizujących

kolejne kursy danej linii w tym samym kierunku. Zjawisko to jest skutkiem od-

miennych częstotliwości kursowania pojazdów różnych linii obsługujących

wspólnie dany kierunek, a napełnienie w określonym kursie zdeterminowane jest

długością przerwy po poprzednim odjeździe. Opisaną sytuację znakomicie

ilustrują załączone do opracowania (tabele nr 53-58 w zbiorczych wynikach

badań zapełnienia) przekrojowe zestawienia wyników badań zapełnienia

autobusów wjeżdżających do Góry Puławskiej (i odjeżdżających z niej do Puław),

przedstawione w ujęciu chronologicznym.

Zakres godzinowy funkcjonowania każdej z linii w dniu powszednim, w

sobotę i niedzielę, wraz z liczbą i typem zaangażowanego do jej obsługi taboru,

przedstawiono w tabelach, stanowiących Załączniki nr 5A, 5B i 5C do niniejszego

opracowania. Dla porównania wyszczególniono tam także liczbę pojazdów

obecnie ekspediowaną do obsługi puławskiej komunikacji miejskiej w opisanych

przedziałach godzinowych, do obliczeń przyjmując środki poszczególnych

przedziałów. Zawarte w tabelach załącznika zmian liczby wozogodzin obliczone

zostały z dużym przybliżeniem i już na etapie konstrukcji rozkładów jazdy mogą

istotnie zmienić się.

64


miasta Puławy…

Jak wynika z tabel w Załączniku nr 5, dzienna liczba autobusów

ekspediowanych na trasy w poszczególne pory dnia powszedniego, soboty i

niedzieli, w niewielkim stopniu zmieni się w stosunku do stanu obecnego. Jest to

rezultatem uzgodnień z wójtami gmin ościennych, z którymi zostały podpisane

porozumienia w sprawie wspólnej komunikacji miejskiej. W myśl tych uzgodnień,

MZK – Puławy zobowiązał się do określonego poziomu obsługi komunikacyjnej

poszczególnych miejscowości, w zamian za dofinansowanie. Dlatego w niniejszej

koncepcji konieczne było przyjęcie założenia o niezmienności podaży, mierzonej

liczbą kursów, w odniesieniu do segmentu linii podmiejskich.

Już po przeprowadzeniu badań marketingowych, puławski przewoźnik

miejski dokonał pewnych korekt w rozkładach jazdy, skutkujących zmniejszeniem

liczby realizowanych wozokilometrów. Obowiązujący już w 2009 r. dzienny plan

kilometrów, z rozróżnieniem na poszczególne gminy, przedstawiono w tabeli 14.

W zestawieniu ujęto wyłącznie gminy, które dofinansowują puławską komunikację

miejską.

Tabela 14

Dzienny plan kilometrów MZK – Puławy

z rozrożnieniem na poszczególne gminy – stan na 31 stycznia 2009 r.

GminaDzień

powszedni

Sobota Niedziela

Miasto Puławy 3 718,080 2 307,780 2 170,820

Gmina Puławy 1 599,500 870,790 846,590

Janowiec 758,780 232,570 244,230

Kazimierz Dolny 386,680 344,600 328,640

Końskowola 506,690 346,720 311,580

Żyrzyn 568,250 339,430 298,550

Razem 7 537,980 4 441,890 4 200,410

Źródło: Opracowanie własne ma podstawie materiałów MZK – Puławy

Zawarte w tabeli 14 wielkości liczby kilometrów należy przy konstrukcji

rozkładów jazdy traktować jako wyznaczniki oczekiwanej wielkości podaży usług

w poszczególnych gminach ościennych. Liczby kilometrów w Puławach w

65


miasta Puławy…

poszczególnych rodzajach dni są pośrednio wynikiem wielkości podaży w

gminach ościennych (trasy wszystkich linii podmiejskich prowadzą przez miasto

Puławy) i wskazane byłoby także ich zachowanie na podobnym poziomie.

Założone zarówno w ZPRTP, jak i w niniejszej koncepcji, wprowadzenie

rytmicznych odjazdów na wspólnych ciągach uśrednia wykorzystanie taboru

i sprawia wrażenie ogólnie wyższej częstotliwości kursowania pojazdów.

Synchronizacja rozkładów jazdy wielu linii na wspólnych odcinkach

ich tras, zapewni poprawę standardów częstotliwości na naj-

ważniejszych ciągach komunikacyjnych, co powinno pobudzić popyt na

przewozy.

Wskutek koordynacji rozkładów jazdy różnych linii i oparcia ich na wspólnym

takcie częstotliwości nastąpi spadek prędkości eksploatacyjnej. Wydłużenie czasu

postojów wyrównawczych na pętlach przyczyni się z kolei do poprawy warunków

pracy kierowców.

Przy wprowadzaniu w życie nowych rozkładów jazdy doprecyzowaniu

powinno ulec nazewnictwo przystanków. Nowe nazwy, nawiązując do nazw ulic

lub charakterystycznych obiektów położonych w sąsiedztwie przystanków,

powinny być aktywnie wykorzystywanym elementem strategii informacji

marketingowej MZK – Puławy.

Niezbędne dla poprawy wizerunku puławskiej komunikacji miejskiej

i – w rezultacie – maksymalizacji przychodów ze sprzedaży, jest

przyspieszenie tempa wymiany taboru na nowocześniejszy i

niskopodłogowy. Bardzo słabo oceniane są autobusy MZK – Puławy

obsługujące długie trasy podmiejskie, gdyż przedsiębiorstwo to

właściwie nie posiada w swoim inwentarzu autobusów przystosowanych

konstrukcyjnie do obsługi komunikacji podmiejskiej.

Jak wynika z uwag pasażerów licznie zgłaszanych ankieterom – głównie na

obszarze pozamiejskim – najbardziej oczekiwanym przez nich pojazdem do

obsługi komunikacji podmiejskiej, byłby autobus o następujących cechach:

duża liczba wygodnych miejsc do siedzenia (z wyjątkiem kursów typowo

szkolnych, w których młodzież podróżuje w grupach na dość krótkie

odległości, oczekiwane jest zapewnienie miejsca siedzącego dla każdego

pasażera);

przynajmniej jedno szerokie wejście, umożliwiające dostanie się do pojazdu z

wózkiem dziecięcym lub inwalidzkim;

66


miasta Puławy…

niska podłoga przynajmniej w pierwszym i drugim wejściu i w strefach je

okalających;

niski poziom hałasu wewnątrz pojazdu;

dobrze ogrzewane (zimą) i przewietrzane (latem) wnętrze.

Postulat wprowadzenia na linie komunikacyjne autobusów

niskopodłogowych był najczęściej zgłaszanym ankieterom życzeniem.

Jednocześnie, pasażerowie bardzo chętnie i żywiołowo krytykowali obsługujące

niektóre kursy pojazdy o mniejszej pojemności – minibusy i wysokopodłogowe

midibusy – twierdząc, że za mała jest w nich zarówno liczba miejsc siedzących,

jak i miejsc ogółem. Krytyce poddawano też niewygodę wejścia do pojazdów z

powodu braku niskiej podłogi, co – zdaniem klientów MZK – jest szczególnie

dotkliwe poza miastem, gdzie większość przystanków nie jest wyposażona w

utwardzone podwyższenia.

W świetle powszechnie artykułowanych oczekiwań pasażerów, za

pilne zadanie należy uznać wymianę taboru na spełniający postulaty

klientów. W sytuacji, gdy ograniczone są możliwości finansowe zakupu

taboru fabrycznie nowego, a bardzo duża jest skala ilościowa potrzeb w

tym zakresie, należy wziąć pod uwagę możliwość zakupu większej partii

autobusów używanych. Na podstawie analizy wyników badań

marketingowych można stwierdzić, że powinny to być pojazdy

standardowej wielkości (12-metrowe, około 100 miejscowe),

wyposażone podobnie jak eksploatowane obecnie Jelcze PR110M lub

120M, w troje dwuskrzydłowych drzwi. Ze względu na specyfikę tras

puławskiej komunikacji miejskiej, powinny to być pojazdy wyposażone w

automatyczną skrzynię biegów z pięcioma przełożeniami, oszczędne

przez to w eksploatacji na liniach podmiejskich. Biorąc pod uwagę liczne

doświadczenia innych przewoźników w kraju

z eksploatacją taboru używanego sprowadzanego z zagranicy,

puławskiemu przewoźnikowi można rekomendować zakup autobusów

używanych renomowanych marek zachodnich MAN i Mercedes-Benz, z

ostatnich lat produkcji najbardziej popularnych i ubogich w elektronikę

modeli odpowiednio NL222 i O405N, tj. z lat 1996-98. Za minimum w

zakresie koniecznych inwestycji taborowych, należy uznać zakup 5-7

takich pojazdów.

67


miasta Puławy…

W przypadku realizacji przewidzianych w WPI zakupów pojazdów fabrycznie

nowych, ze względu na specyfikę podaży usług MZK – Puławy, skoncentrowaną

na dość długich liniach o niewielkiej liczbie kursów, za to z wysokimi

zapełnieniami w szczytach przewozowych, wskazany byłby zakup autobusów o

standardowej dla komunikacji miejskiej pojemności, tj. około 100 miejsc.

Eksploatowane obecnie przez MZK – Puławy midibusy kierowane są wprawdzie

tylko do obsługi wyznaczonych linii lub kursów o mniejszym zapełnieniu, a i tak

sprawiają problemy z nadmiernym wykorzystaniem ich zdolności przewozowej.

Najwięcej tego rodzaju problemów przysparza eksploatacja minibusów, które

dodatkowo bardzo niekorzystnie postrzegane są przez pasażerów. Na podstawie

przeprowadzonych badań marketingowych można więc sformułować tezę o

niskiej przydatności minibusów w puławskiej komunikacji miejskiej i daleko

idących ograniczeniach w eksploatacji w niej midibusów.

Pewną alternatywą dla sugerowanego zakupu autobusów standardowej

wielkości, mógłby być zakup midibusów o największej pojemności w tej klasie, tj.

pojazdów o długości około 10 m i pojemności nawet do 90 osób, z niską podłogą

na całej długości wnętrza pojazdu, jak np. Solaris Urbino 10. Jednak wysoka

pojemność takich midibusów, konieczna ze względu na odnotowane w puławskiej

komunikacji miejskiej maksymalne zapełnienia, uzyskiwana jest dzięki

znacznemu zmniejszeniu (do 19-23) liczby miejsc siedzących. Są to pojazdy

pretendowane do obsługi krótkich linii miejskich o dużych zapełnieniach, a więc

połączeń, jakich nie ma w Puławach. Niewielka różnica w cenie zakupu midibusu

o maksymalnej pojemności i autobusu standardowego, to także argument za

wyborem tej drugiej konstrukcji jako podstawowego typu pojazdu dla puławskiej

komunikacji miejskiej.

68


miasta Puławy…

Załączniki

69

Lpu 2008 Koncepcja Optymalizacji Km

Business

Transcript of Lpu 2008 Koncepcja Optymalizacji Km