Leonardo da Vinci (1452-1519)

Z wczesnym okresem życia Leonarda wiąże się wiele niejasności, gdyż

zachowało się niewiele informacji na temat jego dzieciństwa i młodości.

Nawet w jego życiorysach z XVI w. fakty mieszają się z legendami. Za powstanie

wielu mitów o życiu Leonarda odpowiedzialny jest Giorgio Vasari, który spisał jego pierwszą biografię, zawierającą wiele przekłamań. Lata najbardziej wytężonej pracy w życiu Leonarda podzielone są na okresy I

florencki, I mediolański, II florencki, II mediolański i rzymski, mimo iż

nazewnictwo to nie jest w pełni zgodne z faktycznym miejscem jego pobytu w tych

okresach.

Autoportret, 1513

Leonardo da Vinci urodził się 15 kwietnia 1452 r. o godzinie 22:30Odrestaurowana obecnie zagroda wiejska w Anchiano jest uważana za miejsce urodzenia artysty, lecz brak na to niepodważalnych dowodów. Najprawdopodobniej takie przekonanie powstało w połowie XIX wieku. Jako pierwszy pisał o tym Emanuele Repetti, jednakże jest to opinia mało wiarygodna. Przeczy jej fakt, że budynek został kupiony przez rodzinę da Vinci 30 lat później. Z notatek dziadka Leonarda wynika natomiast, że narodziny miały miejsce w miasteczku Vinci. W 1452 r. właścicielem domu, opisywanego wówczas jako tłocznia oliwy, był Tomma di Marco. Z rodziną da Vinci łączyła go wspólna profesja oraz fakt, że 18 października 1499 r. dziadek Leonarda sygnował jako świadek umowę przekazującą udział we własności domu innym osobom. Z uwag umowy wynika, że Antonio da Vinci przebywał wówczas w tym domu.

Leonardo był nieślubnym synem przyszłego florenckiego prawnika i księgowego ser Piera da Vinci i dziewczyny o imieniu Caterina lub Catarina. Chociaż urodzenie nieślubnego dziecka nie było w XV wieku we Włoszech czymś wstydliwym, to minimalizowało szansę potomka na karierę zawodową w szanowanych profesjach, jak prawnik czy medyk.W kościele Świętego Krzyża w Vinci 16 kwietnia ksiądz Piero di Bartolomeo Cecci, najbliższy sąsiad rodziny, udzielił Leonardowi sakramentu chrztu.

Leonardo po 2. roku życia przebywał razem z matką i ojczymem u dziadków,

mieszkając w wiejskiej posiadłości w Campo Zeppi. Niekiedy wyjeżdżał do

Florencji na krótkie wizyty u ojca. Dorastał w bezpośrednim kontakcie z naturą.

Kształcenie Leonarda ograniczyło się do czytania, pisania i liczenia. Nigdy nie

uczęszczał do szkoły, o czym świadczy fakt, iż nikt nie skorygował jego

leworęczności. W 1457 r. ser Piero, który miał już dzieci z ówczesną żoną, Albierą, przeniósł Leonarda do rodzinnego domu.

W 1466 r. ojciec zabrał Leonarda do Florencji, gdzie prowadził kancelarię

adwokacką w wynajętych pomieszczeniach przy dzisiejszej ulicy Via

dei Gondi.

W latach 1472-75 Verrocchio pracując nad obrazem "Chrzest Chrystusa" prosi Leonarda o dokończenie płótna. Chłopiec maluje anioła po lewej stronie i pejzaż za nim. Gdy Andrea zobaczył efekt tej pracy i ogromne zdolności nowego ucznia postanawia całkowicie zrezygnować z malarstwa i poświęcić się wyłącznie rzeźbie. Tym obrazem Leonardo da Vinci zaczyna swoją wielką drogę artystyczną.

10 stycznia 1478 Leonardo założył własną pracownię. Wówczas dostał pierwsze zlecenie na wykonanie obrazu „Wizje świętego Bernarda”. Samodzielne dzieła Leonarda da Vinci z pierwszego okresu florenckiego: Pokłon Trzech Króli, Św. Hieronim (oba nie ukończone) i Zwiastowanie, studia do Madonny z kotkiem.

Wizje świętego Bernarda, 1478

Pokłon Trzech Króli (niedokończony), 1481-1482

Portret Ginevry Benci – obraz namalowany w latach 1478–1480

Jest to jedyny obraz pędzla Leonarda da Vinci, który znajduje się w Stanach

Zjednoczonych (National Gallery of Art w Waszyngtonie)

Madonna Benois – obraz Leonarda da Vinci datowany

na lata 1478-1480, znajdujący się w Ermitażu, w Sankt

Petersburgu, w Rosji.

W 1482 Leonardo zamknął warsztat we Florencji i udał się do Mediolanu wraz ze swoimi pomocnikami Tommasem di Giovanni Masinim i Atalantem Migliorottim. Okres ten rozpoczął się wraz z pracą na dworze Sforzów, dla Ludwika Sforzy.Z czasem artysta przeprowadził się na dwór, zyskał zabezpieczenie materialne i możliwość rozwijania zdolności w różnych dziedzinach. Otrzymał tytuł nadwornego malarza i inżyniera.Powstał wtedy portret Cecylii Gallerani, Dama z gronostajem oraz obraz Madonna w grocie.

Madonna w grocie, I wersjaZnajduje się w Luwrze we Francji

Portret damy z gronostajem – obraz olejny Leonarda da Vinci namalowany

około 1489-90, portret został wykonany w technice olejnej, z użyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7

na 40,3 cm. Przedstawia Cecylię Gallerani, kochankę księcia Ludovico

Sforzy.Znajduje się w zbiorach Muzeum

Książąt Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych

krajowych muzealiów i jedynym dziełem Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podróży po Europie został

ubezpieczony na 300 mln euro.Dama z gronostajem

Ostatnia Wieczerza (wł. Il Cenacolo lub L'Ultima Cena) – malowidło ścienne Leonarda da Vinci, wykonane w refektarzu klasztoru przy Santa Maria delle Grazie w Mediolanie przedstawiające Ostatnią Wieczerzę.Malowidło powstało na zamówienie księcia Mediolanu Ludovico Sforzy. Da Vinci malował fresk przez 3 lata. Posłużył się on nietypową techniką, która okazała się nietrwała – mimo wielu renowacji fresk jest nadal w złym stanie (w maju 1999 zakończono wielką konserwację malowidła pod kierownictwem Pinin Brambilli Barcilon; prace konserwacyjne trwały pięciokrotnie dłużej niż malowanie dzieła).Podziwiane jest głównie ze względu na zachowane w nim proporcje, oraz symetrię, wyrażoną głębią pomieszczenia, w której wraz z Jezusem ucztują apostołowie, jak również ze względu na naturalizm obrazu i bijącą z niego iluzję rzeczywistości. W cynowych naczyniach i szkle pierwotnie odbijały się szaty apostołów, lecz detale te zostały bezpowrotnie utracone.Według włoskiego muzyka i informatyka Giovanniego Marii Pali, w obrazie "ukryty" jest zapis muzyczny krótkiego requiem.

Ostatnia Wieczerza, 1495-1498, malowidło ścienne, muzeum: Santa Maria delle Grazie, Włochy

Mona Lisa (mona to w dialekcie toskańskim odpowiednik madonny, wł. i hiszp.: La Gioconda; fr.: La Joconde) – obraz olejny namalowany na drewnie topoli o wymiarach 77 cm × 53 cm przez sławnego malarza włoskiego renesansu, Leonarda da Vinci.Obraz powstał w początkach XVI wieku (ok. 1503–1506), a obecnie znajduje się w paryskim Luwrze, będąc własnością rządu Francji. Jest to jeden z najsłynniejszych i najbardziej cenionych obrazów z czasów renesansu. O jego olbrzymiej wartości świadczy osobliwy rekord. Podczas przenosin na tymczasową wystawę w Waszyngtonie w 1962 roku, obraz został ubezpieczony na kwotę 100 milionów dolarów[1]."Mona Lisa" jest obrazem charakteryzującym się raczej ciemnymi i chłodnymi barwami. Dominuje w nim zieleń i to zarówno w szacie samej Mony, jak i w znajdującym się za nią lesie. Kompozycja jest zdecydowanie statyczna, lecz zamknięta.21 sierpnia 1911 obraz został skradziony z Salonu Carré w Luwrze przez 29-letniego pracownika muzeum o nazwisku Vincenzo Perrugia. Kradzież wydała się, gdy złodziej usiłować sprzedać obraz do Galerii Uffizi, co tłumaczył potem chęcią zwrócenia najbardziej znanego dzieła Leonarda ojczystemu krajowi. To spowodowało, że w oczach włoskiej opinii publicznej stał się bohaterem, w związku z czym został skazany na zaledwie 7 miesięcy więzienia, a sam obraz wrócił do Francji w 1913.

Mona Lisa, 1503-1506,Muzeum: Luwr, Fracja

Swych wynalazków Leonardo da Vinci dokonywał, gdy nie było jeszcze patentów, nie można zatem z całą pewnością stwierdzić, jak wiele z nich weszło do użytku, wywierając wpływ na życie wielu ludzi. Niektóre z nich to automatyczna nawijarka czy też maszyna do testowania wytrzymałości drutu na rozciąganie.

Z ostatnio przeprowadzonych badań wynika, iż Leonardo jest także wynalazcą zamka kołowego, nad którym zaczął pracować w 1493 r., zaś historyk Claude Blair odkrył, iż prowincji Friuli w północnych Włoszech zaczęto wytwarzać zamki kołowe najpóźniej w 1510 r., a Leonardo pracował tam przez pewien czas, wykonując pomiary związane z fortyfikacjami na miejscowym zamku.

Praktyczne odkrycia i projekty

W notatnikach Leonarda znajduje się szereg maszyn wojennych, m.in. czołg który miotał małymi kamieniami, wprawiany w ruch przez dwóch mężczyzn napędzających wał korbowy.Kolejna maszyna miała z przodu cztery kosy przymocowane do mechanizmu obracającego. Siłę napędową stanowiły konie. Za nimi znajdowały się koła, których wał napędzał mechanizm obracający.W notatkach Leonarda można też znaleźć działa, które były opisywane jako miotające małymi skałami niczym nawałnica, powodując wielką panikę u wroga, straty oraz chaos.

Maszyny wojenne

Czołg Leonarda

Na wiosnę w 1518 r. Leonardo ciężko zachorował. Ostatnim jego projektem były dekoracje na chrzest Henryka, syna Franciszka I, i ślub Madeleine de Tour d'Auverge z Lorenzem de’Medici. Do ostatnich rysunków artysty należy Dama wskazująca. 23 kwietnia Leonardo w obecności notariusza królewskiego i świadków: Francesca Melziego, Battisty de Villanis, dwóch francuskich księży i trzech franciszkanów sporządził testament. Na łożu śmierci prosił o Najświętszy Sakrament i odprawienie namaszczenia chorych zgodnie z obrządkiem Kościoła katolickiego. Zmarł 2 maja 1519 r. w swojej sypialni. Vasari twierdzi, że w chwili śmierci w ramionach trzymał go król. Nie jest to jednak możliwe, gdyż następnego dnia król wydał edykt w Saint-Germain, a podróż tam zajmowała 3 dni.

Śmierć Leonarda da Vinci, Jean-Auguste-Dominique Ingres

W maju 1519 roku został dokonany prowizoryczny pochówek, a wymarzony pogrzeb Leonarda odbył się 12 sierpnia. Artysta został pochowany w kościele kolegialnym Saint Florentin, w zamku Amboise, zgodnie z ostatnią wolą. Zażyczył sobie, by w pogrzebie uczestniczyło sześćdziesięciu biedaków, z których każdy miał nieść świecę i otrzymać za to zapłatę.

The Genius’ Log

Maciej Zając, klasa 5cOpiekun merytoryczny: Anna Szczepaniak

Szkoła Podstawowa nr 9w Dzierżoniowie

Grudzień 2013