Praca poglądowa

Maciej Sopata | Elżbieta Tomaszewska | Aleksandra Kotlińska-Lemieszek

Nowoczesne zasady zachowawczego leczenia odleżynModern rules of pressure ulcers conservative treatment

Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu } Maciej Sopata, Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Os. Rusa 25A, 61-245 Poznań, Tel.: (61) 873 83 22, Fax: (61) 873 83 03, e-mail: maciej.sopata@skpp.edu.pl

Wpłynęło: 27.03.2012Zaakceptowano: 28.06.2012

Leczenie Ran 2012;9(2):25–32© Evereth Publishing, 2012

Streszczenie: W pracy przedstawiono nowoczesną koncepcję za-chowawczego leczenia odleżyn w środowisku wilgotnym. Zapre-zentowano rodzaje i  scharakteryzowano nowoczesne opatrunki stosowane w terapii odleżyn oraz „kolorowy” model leczenia przy ich użyciu.

Słowa kluczowe: „kolorowy” model leczenia ran | nowoczesne opatrunki specjalistyczne | odleżyny | wilgotne środowisko rany

Abstract: This paper presents modern concept of conservative treatment of pressure ulcers in moist environment. Dressing ty-pes, their characteristics and system of „colour” wound classifica-tion with their use are presented.

Key words: „colour” model of wound treatment | modern dres-sings | moist wound healing | pressure ulcers

Ogólne zasady leczenia odleżyn

W  prawidłowym postępowaniu z  odleżynami kluczo-wym punktem jest odpowiednie leczenie powstałej rany. Wymaga to wcześniejszego dokonania kompleksowej oceny odleżyny w oparciu o znajomość definicji odleżyny, jej kla-syfikacji oraz objawów klinicznych. We  właściwym postę-powaniu z raną odleżynową kolejno wykonywanymi czyn-nościami są:

– ocena stopnia odleżyny: dokonywana przy użyciu od-powiedniej skali, np.  klasyfikacji Torrance’a. Niekie-dy ocena ta jest bardzo utrudniona, np. rana pokryta czarnym strupem, rana nawrotowa, rana po operacji przesunięcia płatów;

– określenie lokalizacji odleżyny;– pomiar wielkości: należy zmierzyć długość, szerokość,

głębokość lub objętość rany (dla ran głębokich) − zale-cane jest użycie gipsu dentystycznego przeznaczonego do robienia odcisków;

– ocena charakteru wysięku: ropny, białkowy, krwisty. Należy ocenić także jego ilość, ponieważ jest to klu-czowy parametr w dalszym postępowaniu leczniczym;

– ocena dna rany: obecność martwicy, ziarniny lub ewen-tualnych połączeń ze stawami, kośćmi, ścięgnami;

– ocena bólu: dokonana za pomocą 10-stopniowej skali VAS;

– ocena otaczającej skóry: obecność maceracji, infekcji;– ocena brzegów rany: ocena obecności i  rozległości

ewentualnych kieszeni lub tuneli;– odróżnienie odleżyny od  rany o  innej etiologii,

np. rana o podłożu nowotworowym, przetoka.Następnym etapem leczenia powstałej rany jest wdroże-

nie planu postępowania w oparciu o indywidualne działania zespołu wielodyscyplinarnego, w skład którego wchodzą:

– lekarz,– pielęgniarka,

Wstęp

Odleżyny stanowią odwieczny problem u  przewle-kle chorych, unieruchomionych pacjentów. W  zależności od specyfiki oddziału szpitalnego mogą dotyczyć od kilku do nawet kilkudziesięciu procent wszystkich hospitalizowa-nych chorych. Odleżyny stanowią źródło dodatkowego cier-pienia, bólu, nieprzyjemnego zapachu i mogą być przyczyną infekcji ogólnej oraz zgonu chorego.

Ich leczenie jest trudne, czasochłonne i przede wszystkim kosztowne. Zdarza się, że jest prowadzone w sposób niepra-widłowy, a wszystkie koszty związane z długotrwałym lecze-niem ponosi społeczeństwo. Dlatego tak ważnym aspektem działania jest opracowywanie i propagowanie zasad nowo-czesnego leczenia odleżyn.