KURS OBSŁUGI KOMPUTERA

Podstawy

Patrycjusz Różański

AGENDA• Elementy budowy komputera • Podstawowe pojęcia • Zasady pracy w systemie• Praca na plikach, folderach • Co to są skróty i jakie mają zastosowanie• Programy których używamy na co dzień• Co to jest panel sterowania i do czego służy ( m.in. zmiana rozdzielczości

ekranu, zmiana wyglądu pulpitu itp)• Podstawy administracji systemem• Konserwacja systemu darmowe narzędzia • Podstawy z obsługi i konfiguracji oprogramowania antywirusowego• Podsumowanie

ELEMENTY BUDOWY KOMPUTERA

ELEMENTY BUDOWY KOMPUTERA

MonitorJednostka centralna

Klawiatura

Mysz

ELEMENTY BUDOWY KOMPUTERA

Karta graficzna

Płyta główna

Procesor RAM

ELEMENTY BUDOWY KOMPUTERA

Napęd optycznyDysk twardy

Zasilacz

Płyta główna (ang. motherboard, mainboard) – obwód drukowany urządzenia elektronicznego, na którym montuje się najważniejsze elementy, umożliwiając komunikację wszystkim pozostałym komponentom i modułom.W komputerze na płycie głównej znajdują się: procesor/y, pamięć operacyjna lub gniazda do zainstalowania tych urządzeń oraz gniazda do zainstalowania dodatkowych płyt zwanych kartami rozszerzającymi (np. PCI), oraz gniazda do urządzeń składujących (dyski twarde, napędy optyczne itp.), złącze klawiatury i zasilacza. W niektórych konstrukcjach także gniazda do innych urządzeń zewnętrznych do których sprzęt znajduje się na płycie głównej (port szeregowy, port równoległy, USB).

ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA.ORG

Procesor (ang. processor), także CPU (ang. Central Processing Unit) – urządzenie cyfrowe sekwencyjne, które pobiera dane z pamięci, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy. Wykonuje on ciąg prostych operacji (rozkazów) wybranych ze zbioru operacji podstawowych określonych zazwyczaj przez producenta procesora jako lista rozkazów procesora.

Karta graficzna – karta rozszerzeń komputera odpowiedzialna za renderowanie grafiki i jej konwersję na sygnał zrozumiały dla wyświetlacza.

RAM (ang. Random Access Memory – pamięć o dostępie swobodnym) – podstawowy rodzaj pamięci cyfrowej. Choć nazwa sugeruje, że oznacza to każdą pamięć o bezpośrednim dostępie do dowolnej komórki pamięci (w przeciwieństwie do pamięci o dostępie sekwencyjnym, np. rejestrów przesuwnych), ze względów historycznych określa ona tylko te rodzaje pamięci o bezpośrednim dostępie, w których możliwy jest wielokrotny i łatwy zapis, a wyklucza pamięci ROM (tylko do odczytu) i EEPROM których zapis trwa znacznie dłużej niż odczyt, pomimo iż w ich przypadku również występuje swobodny dostęp do zawartości[1].

ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA.ORG

Dysk twardy, napęd dysku twardego (ang. hard disk drive) – rodzaj pamięci masowej, wykorzystujący nośnik magnetyczny do przechowywania danych. Nazwa "dysk twardy" wynika z zastosowania twardego materiału jako podłoża dla właściwego nośnika, w odróżnieniu od dyskietek (ang. floppy disk, czyli miękki dysk), w których nośnik magnetyczny naniesiono na podłoże elastyczne.

Zasilacz komputera − urządzenie, które służy do przetwarzania napięcia przemiennego dostarczanego z sieci energetycznej (100-127V w Ameryce Północnej, części Ameryki Południowej, Japonii i Tajwanie, 220-240V w pozostałej części świata) na niskie napięcia stałe, niezbędne do pracy pozostałych komponentów komputera. Niektóre zasilacze posiadają przełącznik zmieniający napięcie wejściowe pomiędzy 230V i 115V, inne automatycznie dopasowują się do dowolnego napięcia z tego zakresu.

ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA.ORG

Napęd optyczny (ang. Optical Disc Drive - ODD) – jest to urządzenie, które za pomocą wiązki lasera odczytuje lub zapisuje, dane na tzw. nośnikach optycznych.Do najpopularniejszych nośników optycznych, należą:

• CD-R• CD-RW• DVD-R• DVD-RW• Blu-Ray

ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA.ORG

PODSTAWOWE POJĘCIA

Komputer stacjonarny (ang. desktop – na biurko) – rodzaj komputera osobistego, który zwykle jest na stałe umiejscowiony przy biurku. Składa się z co najmniej trzech zasadniczych elementów: jednostki centralnej, monitora i klawiatury.

Monitor komputerowy – ogólna nazwa jednego z urządzeń wyjścia do bezpośredniej komunikacji operatora z komputerem. Zadaniem monitora jest natychmiastowa wizualizacja wyników pracy komputera.

Klawiatura komputerowa – uporządkowany zestaw klawiszy służący do ręcznego sterowania urządzeniem lub ręcznego wprowadzania danych. W zależności od spełnianej funkcji klawiatura zawiera różnego rodzaju klawisze – alfabetyczne, cyfrowe, znaków specjalnych, funkcji specjalnych, o znaczeniu definiowanym przez użytkownika.

Mysz (z ang. mouse) – urządzenie wskazujące używane podczas pracy z interfejsem graficznym systemu komputerowego.

ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA.ORG

Przeglądarka internetowa lub przeglądarka WWW (ang. web browser) – program komputerowy służący do pobierania i wyświetlania stron internetowych udostępnianych przez serwery WWW, a także odtwarzania plików multimedialnych, często przy użyciu dodatkowych rozszerzeń, zwanych wtyczkami.

Internet (skrótowiec od ang. inter-network, dosłownie "między-sieć") – ogólnoświatowa sieć komputerowa, określana również jako sieć sieci[1]. W znaczeniu informatycznym Internet to przestrzeń adresów IP przydzielonych hostom i serwerom połączonym za pomocą urządzeń sieciowych, takich jak karty sieciowe, modemy i koncentratory, komunikujących się za pomocą protokołu internetowego z wykorzystaniem infrastruktury telekomunikacyjnej.

Wirus komputerowy – program komputerowy posiadający zdolność replikacji, tak jak prawdziwy wirus, stąd jego nazwa. Wirus do swojego działania potrzebuje i wykorzystuje system operacyjny, aplikacje oraz zachowanie użytkownika komputera.Wirusa komputerowego zalicza się do złośliwego oprogramowania.

ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA.ORG

System operacyjny (ang. Operating System, skrót OS) – oprogramowanie zarządzające systemem komputerowym, tworzące środowisko do uruchamiania i kontroli zadań użytkownika.W celu uruchamiania i kontroli zadań użytkownika system operacyjny zajmuje się:• planowaniem oraz przydziałem czasu procesora poszczególnym zadaniom,• kontrolą i przydziałem pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań,• dostarcza mechanizmy do synchronizacji zadań i komunikacji pomiędzy zadaniami,• obsługuje sprzęt oraz zapewnia równolegle wykonywanym zadaniom jednolity,

wolny od interferencji dostęp do sprzętu.Dodatkowe przykładowe zadania, którymi może ale nie musi zajmować się system operacyjny to:• ustalanie połączeń sieciowych• zarządzanie plikami.

ŹRÓDŁO: WIKIPEDIA.ORG

ZASADY PRACY W SYSTEMIE

Aby uruchomić Windows 7, wystarczy, że włączysz komputer, gdyż system jest tak skonfigurowany, że uruchamia się automatycznie. Po załadowaniu odpowiednich programów do pamięci operacyjnej komputera, pojawia się ekran Logowania.

Aby rozpocząć pracę w systemie, powinieneś się w nim zalogować. W tym celu podaj nazwę konta i kliknij w oknie logowania lewym przyciskiem myszki przycisk OK. Gdy konto zabezpieczone jest hasłem, podaj także hasło. W komputerach używanych w domu najczęściej ustawiony jest tylko jeden użytkownik, dlatego logowanie nie jest potrzebne.

Pulpitto obszar stale dostępny na ekranie. Stanowi tło oraz pole robocze. Pojawiające się na pulpicie tło graficzne np. fotografię nazywamy tapetą.

Ikonyto małe obrazki na pulpicie. Są to skróty do programów lub dokumentów. Jeśli chcesz je otworzyć, dwukrotnie kliknij ikonę lewym przyciskiem myszy. Kliknięcie ikony prawym przyciskiem myszy otwiera menu podręczne, czyli wywołuje funkcje najbardziej przydatne w danym programie

Ikona Koszto skrót do folderu Kosz, w którym gromadzone są elementy usunięte.

Pasek zadańto obszar, w którym wyświetlane są różne komunikaty. Z prawej strony paska zadań podany jest aktualny czas. Na pasku zadań wyświetlają się także ikony programów, które aktualnie działają, również programy antywirusowe, program drukarki. Z lewej strony znajduje się przycisk Start.

Przycisk StartKliknij lewym przyciskiem myszy przycisk Start. Pojawi się Menu Start.Jest to rodzaj spisu treści, w którym znajdziesz listę wszystkich programów zapisanych na danym komputerze, a także folderów z dokumentami. Jeśli klikniesz na pozycję Wszystkie programy, będziesz mógł uruchomić zainstalowany w systemie wybrany przez Ciebie program.

Zakończenie pracy w WindowsNajpierw zamknij wszystkie uruchomione programy. Następnie w menu Start wybierz polecenie Zamknij - wtedy komputer zostanie od razu zamknięty. Można kliknąć na tą małą strzałkę. Wówczas można wybrać polecenia: Wyloguj, Zablokuj, Uruchom ponownie, Uśpij oraz Hibernacja.

Jeśli wybierzesz Hibernacja, komputer będzie wyłączony, ale zawartość jego pamięci będzie umieszczona będzie na dysku twardymStan wstrzymania (uśpienie) – jeden ze sposobów oszczędzania energii elektrycznej podczas przerw w użytkowaniu komputera. Podczas „uśpienia” komputer pozostawia wszystkie informacje w pamięci RAM, po czym wyłącza część urządzeń m.in. monitor, dyski twarde oraz zmienia tryb pracy procesora. Efektem jest kilkukrotne zmniejszenie poboru prądu. Jednocześnie komputer cały czas jest gotowy do dalszej pracy, umożliwiając szybki dostęp do uruchomionych aplikacji i otwartych plików.

PRACA NA PLIKACH I FOLDERACH

Pliki to dokumenty zapisane na twardym dysku komputera lub innym nośniku pamięci (np. na pendrive, płycie CD lub DVD). Na ekranie pliki symbolizowane są przez ikony.

Przykłady najczęściej spotykanych plików i ich ikon

• Dokument tekstowy

• Arkusz kalkulacyjny

• Plik zawierający tekst i grafikę zapisany w formacie PDF

• Plik zawierający grafikę (zdjęcie) zapisany w formacie JPG

• nagranie dźwiękowe (np. MP3)

• nagranie wideo

Foldery to katalogi służące do przechowywania plików. Można umieszczać jeden folder w drugim, a ten w kolejnym, itp. Folder w systemie jest reprezentowany przez następującą ikonę

Przykładowa struktura katalogów na podstawowej partycji w Windows.

Tworzenie folderów:• powinniśmy się znaleźć w miejscu w którym chcemy utworzyć folder,• klikamy prawym przyciskiem myszy na wolny obszar,• w menu podręcznym wybieramy „Nowy”,• następnie „Folder”,• nadajemy pożądaną nazwę,• klikamy Enter na klawiaturze.

Tworzenie plików (analogicznie jak folder):• powinniśmy się znaleźć w miejscu w którym chcemy utworzyć folder,• klikamy prawym przyciskiem myszy na wolny obszar,• w menu podręcznym wybieramy „Nowy”,• następnie „OpenDocument Dokument tekstowy”,• nadajemy pożądaną nazwę,• klikamy Enter na klawiaturze.

Ćwiczenie 1Proszę utworzyć na Pulpicie następującą strukturę katalogów i plików.

Ćwiczenie 2Proszę skopiować plik z katalogu „Użytkownicy” do folderu „Administrator”.

Ćwiczenie 3Proszę wyciąć plik z katalogu „Artur” i wkleić go do folderu „Program Files”.

Ćwiczenie 4Proszę zaznaczyć i usunąć oba pliki w folderze „Moje dokumenty”.

CO TO SĄ SKRÓTY I JAKIE MAJĄ

ZASTOSOWANIE

Skróty są to pewnego rodzaju odnośniki – odwołują się do pliku, folderu, itp. znajdującej się w innej lokalizacji (np. w innym folderze).

Mając skrót do „Drugiego dokumentu” na Pulpicie, to po dwukrotnym kliknięciu otwiera się dokument który znajduje się głęboko w strukturze katalogów. W „Menu start” omawianym wcześniej również znajdują się skróty do rzeczy znajdujących się w różnych miejscach.

Ćwiczenie 5Proszę utworzyć skrót do pliku Drugi dokument znajdujący się w „Moich dokumentach”

Ćwiczenie 6Proszę otworzyć dokument za pomocą skrótu.

PROGRAMY KTÓRYCH UŻYWAMY NA

CODZIEŃ

Programy komputerowe służą do wykonywania różnych działań. Są programy do odtwarzania muzyki, obróbki zdjęć, tworzenia dokumentów, arkuszy kalkulacyjnych, odtwarzania filmów i wiele, wiele więcej. Gry komputerowe są również pewnego rodzaju programami które oferują cyfrową rozrywkę.

Podstawowe zastosowanie komputera oraz przykładowe (bezpłatne) programy to umożliwiające:• Dokumenty (CV, opowiadania, pisma urzędowe, itp.) – Writer• Arkusz kalkulacyjny (Obliczanie zużycia paliwa, wykresy, itp.) – Calc• Prezentacje (w tej chwili oglądacie prezentację) – Impress• Słuchanie muzyki – Winamp, Windows Media Player• Oglądanie filmów – Winamp, Windows Media Player• Przeglądanie Internetu (wiadomości, fora internetowe, facebook, nk) – IE, Firefox• Komunikacja – Gadu-Gadu, Skype• Wysyłanie e-maili – IE, Firefox lub specjalny klient: Thunderbird

AGENDA

CO TO JEST PANEL STEROWANIA I DO CZEGO

SŁUŻY

Panel sterowania to zestaw narzędzi do zarządzania komputerem. Z jego poziomu możemy dodać użytkownika, zmienić rozdzielczość ekranu, tło pulpitu, ustawić urządzenia peryferyjne (np. drukarkę, skaner), sprawdzić połączenie z siecią i wiele innych.

Ćwiczenie 7Proszę zmienić rozdzielczość ekranu za pomocą Panelu sterowania.

Ćwiczenie 8Proszę dodać Gry systemowe za pomocą Panelu sterowania.

Ćwiczenie 9Proszę zmienić kompozycję Pulpitu za pomocą Panelu sterowania.

Ćwiczenie 10Proszę sprawdzić listę programów zainstalowanych na komputerze. Czy można je w łatwy sposób usunąć? Jak?

PODSTAWY ADMINISTRACJI SYSTEMEM

Teoria – konta użytkownikówW systemach operacyjnych wyróżniamy dwa podstawowe typy kont użytkowników:• Użytkownik standardowy• AdministratorDo codziennego korzystania z komputera zalecane jest korzystanie z Użytkownika standardowego, aby ograniczyć pole manewru wirusom komputerowym lub crackerom próbującym np. wykraść nasze hasła lub dane osobowe.Niektóre czynności (np. zainstalowanie programu) wymaga jednak uprawnień Administratora – w takim przypadku, gdy pracujemy na koncie użytkownika zostaniemy poproszeni o podanie loginu i hasła do konta o odpowiednich uprawnieniach.

Teoria – zainstalowane programyZ czasem lista oprogramowania które wykorzystujemy rośnie. Może to prowadzić do spowolnienia działania, zawieszania się systemu operacyjnego. Należy pamiętać, o tym, że nawet po odinstalowaniu aplikacji pozostanie po niej ślad w systemie – pliki wykorzystywane przez program najczęściej zostają w katalogach systemowych, w katalogach użytkowników. Należy unikać instalowania niepotrzebnego oprogramowania, dublowania funkcji (np. pakiet biurowy OpenOffice oraz LibreOffice).

Teoria – aktualizacjeKomputer podłączony do Internetu narażano jest na wiele zagrożeń. Jednym z podstawowych sposobów jest częste aktualizacje oprogramowania oraz systemu operacyjnego. System Windows posiada wbudowanych mechanizm o nazwie Windows Update za pomocą którego jesteśmy w stanie pobrać najświeższe łatki zabezpieczające nasz system. Najczęściej aktualizacje te są wydawane w każdy drugi wtorek miesiąca. Oprócz systemu należy dbać o aktualność wszystkich aplikacji zainstalowanych w systemie (przeglądarki internetowe, pakiet biurowy, klient poczty, gg, skype, itp.)

Teoria – kopie zapasoweJest powiedzenie: „Ludzi dzieli się na dwie grupy:• robiących backupy• i takich którzy nie stracili danych.”Na komputerze przechowujemy coraz więcej danych. Podzielmy je na dwie kategorie:• łatwe do odzyskania (ebooki, muzyka, filmy, itp.)• trudne/niemożliwe do odzyskania (zdjęcia z wycieczek, imprez, dokumenty, itp.)W przypadku awarii dysku twardego, wirusa możemy utracić dane – na tego typu przypadki trzeba się zabezpieczyć. Są na to różne sposoby:• płyty CD/DVD – płyty nagrywane mają określoną żywotność, może się zdarzyć, że nawet nie korzystając

z tych nośników po kilku latach nie będziemy w stanie otworzyć żadnych plików które się na nich znajdują, wpływ na to ma jakość nośnika oraz technologia (nawet najlepsze płyty mogą odmówić współpracy),

• pendrive – jest to zewnętrzny pamięć wpinana przez port USB, ze względów technologicznych przy częstym korzystaniu (zapisywanie, kasowanie, odtwarzanie plików) po kilku latach możemy również utracić dostęp do tych danych – w przypadku sporadycznego używania żywotność jest bardzo duża

• dyski zewnętrzne – w większości przypadków jest to tradycyjny dysk HDD, zamknięty w obudowie z możliwością podłączenia do portu USB – występują w nim elementy mechaniczne i elektroniczne

• backup online – coraz większym zainteresowaniem cieszą się usługi polegające na przechowywaniu danych na serwerach korporacji, otrzymujemy dostęp do określonej ilości miejsca (przy korzystaniu z usług różnych dostawców ilość ta jest zmienna, ale na kilka GB bezpłatnie możemy liczyć), wygodny interfejs dostępny przez przeglądarkę oraz (najczęściej) klienta – program który po zainstalowaniu na komputerze będzie synchronizował zawartość folderu (wybranego podczas instalacji, albo domyślnego – w zależności od dostawcy) z naszym kontem na serwerach – dzięki temu możemy odzyskać dane po awarii komputera, dostać się do nich z każdego miejsca na świecie, udostępniać znajomym (np. zdjęcia z wycieczki)

Ćwiczenie 11Proszę sprawdzić ilość dostępnego miejsca na dysku C.

Ćwiczenie 12Proszę zmienić godzinę i datę w komputerze.

KONSERWACJA SYSTEMU – DARMOWE

NARZĘDZIA

O komputer należy dbać zarówno od strony sprzętowej, jak i programowej.Wiele narzędzi wspomagających jest standardowo dostępne w systemie. Najważniejsze z nich:• Oczyszczanie dysku• Defragmentator dyskuOprócz standardowych narzędzi można posiłkować się aplikacjami innych firm. Bardzo dobry, uniwersalnym narzędziem do oczyszczania komputera jest: Ccleaner – obecnie najnowsza wersja jest na Waszych Pulpitach

Ćwiczenie 13Proszę wykonać defragmentację dysku

Ćwiczenie 14Proszę wyczyścić dysk za pomocą narzędzia: „Oczyszczanie dysku”

Ćwiczenie 15Proszę wykonać oczyszczanie rejestru za pomocą CCleanera

PODSTAWY Z OBSŁUGI I KONFIGURACJI

OPROGRAMOWANIA ANTYWIRUSOWEGO

Jednym z najważniejszych programów jakie powinny być zainstalowane na komputerze to jest oprogramowanie antywirusowe. Często zawiera dodatkowe funkcje takie jak kontrola rodzicielska, zapora osobista, antyspam, itp.Ważne jest, aby licencja była aktualna, dzięki czemu program będzie samodzielnie dokonywał aktualizacji (sygnatury wirusów, niebezpieczne strony, adresy rozsyłające duże ilości spamu).

Instalacja oprogramowania antywirusowego zostanie zaprezentowana podczas szkolenia

PODSUMOWANIE

Zrobiliśmy pierwszy krok w świat komputerów. Powinniście potrafić:• wymienić z czego składa się komputer i zestaw komputerowy,• wyjaśnić podstawowe pojęcia• potrafić poruszać się w systemie• tworzyć katalogi, pliki, przenosić je, kopiować, usuwać• wyjaśnić działanie skrótów, tworzenie skrótów• wymienić podstawowe oprogramowanie• zmienić ustawienia komputera• administrować systemem• wykorzystać narzędzia do konserwacji systemu• zainstalować oprogramowanie antywirusowe