Czas na monitorowanie jakości usług

1. Stan wdrożenia Memorandum o jakości – UKE (J.Knaup)

2. Monitorowanie usług w sieciach mobilnych – NOTEL

3. Wyniki pomiarów sieci mobilnych w Poznaniu – Systemics PAB

4. Praktyki w zakresie QoS – RRT, Lithuania

5. Praktyki w zakresie QoS – BNetzA, Germany (T.Uhl)

6. Koncepcja narzędzia NPK – UKE (J. Podolska)

1

Narzędzie Pomiarowo-Kontrolne UKE

do oceny jakości sieci szerokopasmowych budowanych

ze środków UE

M. Jolanta Podolska

Marek Ostanek

Departament Rozwoju

Infrastruktury

Agenda

1. Narzędzia i systemy Regulatorów UE

2. Koncepcja Narzędzia Pomiarowo-

Kontrolnego (NPK) UKE

3. Harmonogram realizacji projektu UKE

3

4

Jakość usług

KSTiT 2009

KSTiT 2010

KSTiT 2011

KSTiT 2012

KSTiT 2013

KSTiT 2014

M. Jolanta Podolska

M.Podolska@uke.gov.pl

Strategia Regulacyjna do roku 2015 Prezesa UKE CEL 3: Wzmocnienie pozycji konsumenta i zapewnienie wymaganego poziomu jakości usług

ERG BEREC draft BEREC CN (14)64 „Monitoring quality of Internet access services in context of net neutrality ” update after public

consultation –prepared for CN meeting 4-5 September 2014

ECC Report 195„Monitoring of Quality of Residental Internet Access

Service – Pre-selected minimal set of technical parameters and measurement methods. Best practises” 2013

Tematyka QoS

6

ERG BEREC draft BEREC CN (14)64 „Monitoring quality of Internet access services in context of net neutrality ”

update after public consultation – prepared for CN

meeting 4 - 5 September 2014

Austria - RTR

Od maja 2013 speed test w architekturze

klient-serwer

RTR - NetTest https://www.rtr.at/en/tk/netztest

Dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych i mobilnych

7

Cyprus - OCECPR

2B2T System for Performance Evaluation of Broadband Connection

Services

http://www.measurementlab.net/tool

Dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych i mobilnych

8

Dennmark - DBA

Od 2010 Web-based broadband speedtest with software from Ookla

http://www.erhvervsstyrelsen.dk/breadbaandsmaaleren

Dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych i mobilnych

9

Finland - FICORA

Large scale QoS measurements (pilot 2013-2014)

Speedtest w architekturze klient-serwer

dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych i mobilnych

10

France - ARCEP

Quality of fixed Internet access services –

Main tool

(centralised national measurement platform)

Pomiar w architekturze klient-serwer u 5 dostawców powyżej 100 000 abonentów .

Sondy pomiarowe rozmieszczone w 8 lokalizacjach

11

France - ARCEP

Quality of fixed Internet access services –

Secondary tool (distributed)

Pomiar w architekturze klient-server przy pomocy speedtest

Serwery zlokalizowane we Francji i za granicą.

12

France - ARCEP

Mobile networks – Quality of service study

•Pomiary w architekturze klient-server

•3 miesiące pomiarów w małych, średnich, dużych miastach

•Serwery testowe zlokalizowane we Francji oraz przy popularnych Web i platformach streamingowych

13

Germany - BNetzA

2014 rozwój i implementacja narzędzia dla

speedtest użytkowników

Quality study on broadband Internet

accesses

Pomiar w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych i mobilnych

14

Greece - EETT

System for Performance Evaluation of

Broadband connections HYPERION

http://www.hyperiontest.gr

Platforma M-Lab z 2 serwerami w GRIX

Pomiar w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych.

15

Ireland - ComReg

Broadband Test and See (pilot w 2014)

Pomiar speedtest w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych, mobilnych i bezprzewodowych

16

Italy - AGCOM Quality monitoring for Fixed Broadband

Internet Access

http://www.MisuraInterent.it

Pomiar w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych z zastosowaniem:

•dedykowanych sond pomiarowych w głównych zurbanizowanych obszarach

•agentów softwerowych

17

Italy - AGCOM

Quality monitoring for Mobile Broadband Internet Access

http://www.MisuraInternetMobile.it

Pomiar w architekturze klient-serwer 4 operatorów sieci mobilnych w 20 dużych wybranych miastach (drivetests) do serwerów testowych zlokalizowanych w IXP.

Narzędzie pomiarowe: SwissQual Diversity Benchmarker

18

Latvia - SPRK

Internet Access Service Quality Measurement Tool (ITEST)

http://itestn.sprk.gov.lv

Pomiar speedtest w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych i mobilnych z wykorzystaniem 2 serwerów testowych LIX i SMILE

19

Lithuania - RRT

Speedtest http://www.matuok.lt

Pomiary typu speedtest average throughput (up/down) w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych, mobilnych i bezprzewodowych z wykorzystaniem serwera testowego zlokalizowanego w IXP

20

Malta - MCA

Broadband Internet – Quality of service

Framework

http://www.mca.org.mt/consumer/decisions/

broadband-internet-quality-service-

framework

Pomiary typu speedtest w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych, mobilnych i bezprzewodowych z wykorzystaniem serwera testowego zlokalizowanego w punkcie wymiany ruchu miedzyopeartorskiego MIX

21

Norway - NPT

http://www.nettfart.no

Pomiary typu speedtest w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych, mobilnych z wykorzystaniem serwera testowego zlokalizowanego w punkcie wymiany ruchu miedzyopeartorskiego NIX

22

Portugal - ANACOM

http://www.netmede.pt

Pomiary typu speedtest w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych, mobilnych z wykorzystaniem serwera testowego zlokalizowanego w punkcie wymiany ruchu miedzyopeartorskiego PIX

23

Romania - ANCOM

http://www.netograf.ro

Pomiary typu speedtest w architekturze klient-server dla oceny jakości usługi dostępu do Internetu świadczonych w sieciach stacjonarnych, mobilnych z wykorzystaniem serwera testowego zlokalizowanego w punkcie wymiany ruchu miedzyopeartorskiego RONIX

24

Spain - CNMC

QoS for Internet access service

Pomiar w architekturze klient-serwer za pośrednictwem dedykowanych sond pomiarowych (1-5 sond) u każdego dostawcy w regionie.

Publikacja wyników: raz na kwartał

25

UK - Ofcom

• Monitorowanie parametrów usługi dostępu do Internetu za pośrednictwem 2400 sond pomiarowych (klienckich) na całym obszarze UK realizują pomiary do jednostek pomiarowych zlokalizowanych w miejscu wybranych ruterów (SamKnows)

• Publikacja wyników odbywa się dwa razy do roku

26

Europejska Agenda Cyfrowa 2020 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52010DC0245&from=PL

Narodowy Plan Szerokopasmowy https://mac.gov.pl/aktualnosci/narodowy-plan-szerokopasmowy-przyjety-przez-rade-ministrow

zakłada m.in.:

zapewnienie dostępu szerokopasmowego do Internetu dla wszystkich gospodarstw domowych o prędkości co najmniej 30Mb/s

Raport pokrycia Polski infrastrukturą telekomunikacyjną w 2013 roku

http://www.uke.gov.pl/raport-pokrycia-polski-infrastruktura-telekomunikacyjna-w-2013-r-14556

27

POROZUMIENIE WWPE - UKE z dnia 2 grudnia 2009 r.

w sprawie realizacji czynności technicznych w

ramach POIG 2007-2013 dla osi 8 priorytetowej „Społeczeństwo informacyjne zwiększenie

innowacyjności gospodarki”

Działanie 8.4 Zapewnienie dostępu do Internetu

na etapie „ostatniej mili”

28

PROJEKT: System Informacyjny o Infrastrukturze Szerokopasmowej i Portal Polska Szerokopasmowa

CEL: Utworzenie systemu teleinformacyjnego zapewniającego wsparcie administracji rządowej i samorządowej dla zarządzania i koordynacji projektów dotyczących rozwoju infrastruktury szerokopasmowej na obszarach wymagających interwencji oraz e-usług społeczeństwa informacyjnego

FINANSOWANIE: PO IG 2007 - 2013, Oś priorytetowa 7

WYKONAWCY: Instytut Łączności, UKE i MAiC

BENEFICJENCI:

– przedsiębiorcy telekomunikacyjni

– jednostki samorządu terytorialnego oraz administracja publiczna

– przedsiębiorcy uczestniczący w budowie e-usług publicznych oraz tworzący treści cyfrowe w Internecie (MŚP)

– użytkownicy e-usług publicznych i korzystający z treści cyfrowych dostępnych w Internecie szerokopasmowym

• Baza wiedzy w zakresie infrastruktury szerokopasmowej i rynku usług szerokopasmowych (SIIS)

• Portale Grupy Polska Szerokopasmowa: – ww.polskaszerokopasmowa.pl/mapy

– iq.polskaszerokopasmowa.pl

– ki.polskaszerokopasmowa.pl

– memorandum.polskaszerokopasmowa.pl

– kspsr.polskaszerokopasmowa.pl/

• Narzędzie Pomiarowo-Kontrolne (NPK) do oceny parametrów jakości sieci szerokopasmowych wybudowanych ze środków unijnych

SIPS

Niektóre produkty projektu SIPS

31

32

Ocena parametrów QoS

•Usługi dostępu do Internetu dostarczonej przez ISP

• Usługi dostępu do punktu

wymiany ruchu

międzyoperatorskiego IXP

Monitoring quality of Internet access services in the context of net neutrality

Update after public consultation (BEREC: BOR (14)24)

Mierzone parametry QoS usługi dostępu do Internetu

• Prędkość transmisji danych (Mean Data Rate)

• Opóźnienie pakietu danych (Round Trip Delay)

• Zmienność opóźnienia (Jitter)

• Współczynnik utraty pakietów (Packet Loss)

33

34

Prędkość transmisji danych (Mean Data Rate)

Prędkość transmisji danych można interpretować jako średnią prędkość z jaką dane mogą być wysyłane (UpLink) lub odbierane (DownLink) przy użyciu danego łącza. Wyniki podaje się oddzielnie dla UL i DL.

35

Opóźnienie pakietu danych (Round Trip Delay)

Na wartość opóźnienia pakietu danych mają wpływ chwilowe parametry transmisji tj. wielkość pakietu, obciążenie łącza i routerów, odległość, ilość routerów uczestniczących w transmisji, protokół transmisji czy obciążenie serwera docelowego. Opóźnienie pakietu danych ma istotny wpływ na wszelkie aplikacje stosujące protokoły z potwierdzeniem (np. TCP) lub dla komunikacji głosowej VoIP.

36

Zmienność opóźnienia (Jitter)

Zmienność opóźnienia wynika ze zmian obciążenia sieci oraz z przesyłania pakietów należących do jednej transmisji różnymi drogami w sieci. Zmienność opóźnienia ma szczególnie negatywny wpływ na usługi czasu rzeczywistego.

37

Współczynnik utraty pakietów (Packet Loss)

Utrata pakietów może wynikać z problemów z łączem lub z przepełnienia sieci. Może powodować, w zależności od użytego protokołu błędy w odbiorze lub konieczność retransmisji pakietów, a to powoduje dalsze opóźnienia w transmisji.

W celu zminimalizowania wpływu utraty pakietów na transmisję stosuje się

kody kontrolne i retransmisję utraconych pakietów.

38

Narzędzie Pomiarowo-Kontrolne (NPK) jest przeznaczone do oceny parametrów sieci

szerokopasmowych wybudowanych z funduszy unijnych

tj. do kontroli parametrów usługi dostępu do Internetu

świadczonej przez Dostawcę Użytkownikom Końcowym.

NPK realizuje pomiary 2-torowo przy pomocy:

• Aplikacji Pomiarowych (tzw. agentów softwerowych)

• Sond Pomiarowych (agentów harwerowych)

stanowiących referencję dla pomiarów przy pomocy

agentów softwarowych realizujących te same pomiary

według metodyk zalecanych przez międzynarodowe

organizacje normalizacyjne ETSI i ITU.

39

NPK ma służyć:

• Specjalistom UKE (także delegaturom UKE) do realizacji pomiarów nowo budowanych sieci szerokopasmowych ze środków UE (Działanie 8.4 POIG – Zapewnienie dostępu do Internetu na etapie „ostatniej mili”) ramach porozumienia WWPE – UKE z dnia 2 grudnia 2014 r.

• Użytkownikom usługi Dostępu do Internetu świadczonej przez Beneficjentów programów unijnych do oceny jakości swoich łączy za pośrednictwem aplikacji AP i ZAP korzystających z różnych platform sprzętowych: urządzenia stacjonarne i mobilne

40

Komponenty sprzętowe i programowe NPK • Główny Serwer Narzędzia (GSN)

+ Oprogramowanie (OGSN)

• 17 Serwerów Testowych (ST) + Oprogramowanie (OST)

• Referencyjny Serwer Testowy (RST) + Oprogramowanie (ORST)

• 35 Sond Pomiarowych (SP) + Oprogramowanie (OSP)

• 17 Referencyjnych Stacji Pomiarowych (RSP) + Oprogramowanie (ORSP)

• Aplikacja Pomiarowa (AP)

• Zaawansowana Aplikacja Pomiarowa (ZAP)

• System Zarządzania Sondami Pomiarowymi (SZSP)

• System Bazo-Danowy (SBD)

• System Analityczno-

Raportowy (SAR)

41

42

Infr

ast

ruktu

ra p

om

iaro

wa N

PK

SYSTEM

REFEREN

CYJN

Y

Warstwa pomiarowa

– po stronie operatora

Warstwa pomiarowa – po stronie klienta końcowego

Główny Serwer Narzędzia (GSN)

Serwer Testowy (ST) / Referencyjny

Serwer Testowy (RST)

Aplikacja Pomiarowa (AP) / Zaawansowana

Aplikacja Pomiarowa (ZAP)

(- agent softwarowy)

Sonda Pomiarowa (SP)

(referencyjne urządzenie – agent

hardwarowy)

System Analityczny i Raportowania (SAR)

Urządzenie Klienta (UK) /

Referencyjna Stacja Pomiarowa (RSP)

Aplikacja Pomiarowa (AP) / Zaawansowana

Aplikacja Pomiarowa (ZAP)

(- agent softwarowy)

Sonda Pomiarowa (SP)

(referencyjne urządzenie – agent

hardwarowy)

Moduł Komunikacyjny

Repozytorium AP i ZAP

System Zarządzania Sondami

Pomiarowymi (SZSP)

System Bazo-Danowy (SBD)

Moduł do oceny statystycznej

wyników

Legenda:

Dane Testowe

Konfiguracja

Wyniki Pomiarów

Pomiar przy pomocy tzw. agentów softwarowych

43

44

Serwer Testowy

(ST)

Referencyjny Serwer

Testowy (RST)

INTERNET

Główny Serwer Narzędzia (UKE)

Baza Danych

System Analityczno -Raportowy

Aplikacja Pomiarowa (AP) i ZAP

Aplikacja Pomiarowa (AP) i ZAP

Aplikacja Pomiarowa (AP) i ZAP

Ruch testowy

Pom

iar

za p

om

ocą

Aplik

acj

i Pom

iaro

wej

(Soft

ware

Agent)

PLIX

Sieć Internet

45

Serwer Testowy (ST)

Referencyjny Serwer Testowy

(RST)

INTERNET

Główny Serwer Narzędzia (UKE)

Baza Danych

System Analityczno -Raportowy

Ruch testowy

System Zarządzania Sondami Pomiarowymi

Wyniki pomiarów

Dane testowe

Sonda Pomiarowa

(SP)

Sonda Pomiarowa (SP)

Sonda Pomiarowa (SP)

Pom

iar

prz

y p

om

ocy

P

om

iar

Pom

iar

refe

rency

jny

prz

y p

om

ocy

Sond P

om

iaro

wych

PLIX

Sieć Internet

Harmonogram realizacji NPK

• wrzesień 2014 – procedura przetargowa na NPK

• październik 2014 – rozpoczęcie projektu

• kwiecień – maj 2015 – testy akceptacyjne

przeprowadzane przez niezależny podmiot

• lipiec 2015 – zakończenie projektu

46

Strategia BEREC 2015-2017

1. Promowanie konkurencji i inwestycji

2. Promowanie rynku wewnętrznego

3. Wzmocnienie pozycji i ochrony użytkowników końcowych:

• promowanie prawa do dostępności usług, przystępności cen i wyboru dostawcy usług

• zagwarantowanie otwartego Internetu

• promowanie ochrony użytkowników końcowych w Internecie

• Działania na rzecz poprawy jakości usług do

decyzji krajowych Regulatorów

47

48

Pytania?