Kornel Makuszyński

Kornel Makuszyński z żoną Janiną

Kornel Makuszyński urodził się 8 stycznia 1884 roku w Stryju. Był powieściopisarzem, felietonistą oraz autorem książek dla dzieci i młodzieży. Studiował filologię polską i romańską na Uniwersytecie Lwowskim, a w latach 1908-1910 w Paryżu. W 1905 - 1914 był stałym recenzentem teatralnym "Słowa Polskiego" i kierownikiem literackim teatru lwowskiego. Od 1915 roku był w Kijowie prezesem Związku Literatów i Dziennikarzy Polskich, a następnie w latach 1915 - 1916 kierownikiem literackim Teatru Polskiego. W 1918 roku zamieszkał w Warszawie. W 1926 otrzymał państwową nagrodę literacką za poemat "Pieśń o Ojczyźnie" zaś 1929 roku honorowe obywatelstwo Zakopanego. W Zakopanem często przebywał, angażując się w życie miasta, w którym na stałe osiadł po powstaniu warszawskim. Tam też otwarto w 1996 roku muzeum biograficzne pisarza. Makuszyński odznaczony został Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury. Debiutował zbiorem wierszy Połów gwiazd (1908) i humoreskami Rzeczy wesołe. Pierwszą książką dla dzieci był Szewc Kopytko i kaczor Kwak, potem przyszły następne O dwóch takich co ukradli księżyc (1928), Przyjaciel wesołego diabła (1930), Panna z mokrą głową (1933), Szaleństwa panny Ewy (1937), Awantura o Basię (1937), Szatan z siódmej klasy (1937), a także Przygody koziołka Matołka (1933-34), Przygody małpki Fiki Miki (1935-36) i wiele innych. Kornel Makuszyński zmarł 31 lipca 1953 roku w Zakopanem i tam też został pochowany. Książki Makuszyńskiego zyskały wielką popularność wśród młodzieży dzięki znajomości psychiki odbiorcy, umiejętności konstruowania atrakcyjnej, często zaprawionej elementami sensacji fabuły. Optymizm, szlachetna postawa moralna zawsze sympatycznych bohaterów, wiara w dobroć ludzką, współczucie dla pokrzywdzonych - to wartości wychowawcze jego książek. „I choćbyś miał w duszy tysiąc zgryzot, a w sercu morze łez, znajdź jednak na jego dnie uśmiech”.

Ekranizacje powieści Kornela Makuszyńskiego

AWANTURA O BASIĘ

Rok produkcji: 1959

Roman Niewiarowicz ,Małgorzata Piekarska, Mieczysław Gajda

Film według bestsellerowej powieści Kornela Makuszyńskiego, uhonorowany "Brązowym Lwem" na MFF dla Dzieci w Wenecji w 1960 roku, z doskonałą dziecięcą rolą czteroletniej wówczas Małgosi Piekarskiej. Reżyseria: Maria Kaniewska Obsada aktorska: Małgorzata Piekarska (Basia), Janina Macherska (pani Tańska, babcia Stanisławy Olszańskiej), Ewa Krasnodębska (Stanisława Olszańska), Jerzy Duszyński (Stanisław Olszowski), Bohdana Majda (Marcysia, służąca Olszańskiej), Zofia Sykulska (doktorowa Leontyna), Roman Niewiarowicz (aktor Antoni Walicki), Mieczysław Gajda (aktor Feliks Szot), Jan Ciecierski (doktor Karol), Zofia Wilczyńska ("czerwony" kapelusz)i in.

Ewa Krasnodębska, Jerzy Duszyński Małgorzata Piekarska

AWANTURA O BASIĘ Nowa adaptacja powieści Rok produkcji: 1995 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Obsada aktorska: Paulina Tworzyańska (Basia Bzowska), Agata Marciniak (Basia Bzowska w dzieciństwie), Maria Kaniewska (Tańska, babcia Stasi Olszańskiej), Piotr Fronczewski (Stanisław Olszowski), Andrzej Szczepkowski (aktor Antoni Walicki), Olgierd Łukaszewicz (Adam Bzowski, ojciec Basi), Maria Gładkowska (Stanisława Olszańska) i in.

Paulina Tworzyańska, Maria Gładkowska, Piotr Fronczewski

SZATAN Z 7-EJ KLASY

Rok produkcji: 1960 Akcja "Szatana..." toczy się podczas wakacji w starym pałacu, gdzieś na polskiej prowincji. Siedemnastoletni Adaś Cisowski, zwany przez swego nauczyciela "Szatanem" ze względu na swe nadzwyczajne zdolności detektywistyczne wpada na trop skarbu, ukrytego gdzieś w okolicy przez żołnierza napoleońskiego. Nie wie, że na podobny trop wpadła szajka niebezpiecznych przestępców... Reżyseria: Maria Kaniewska Obsada aktorska: Józef Skwark (Adam Cisowski), Stanisław Milski (profesor Karol Gąsowski), Pola Raksa (Wanda, bratanica profesora Gąsowskiego), Krystyna Karkowska (pani Ewa, matka Wandy), Kazimierz Wichniarz (Iwo Gąsowski, ojciec Wandy), Ryszard Ronczewski (Francuz), Mieczysław Czechowicz (bandyta podający się za malarza Werycho)i in.

Stanisław Milski, Józef Skwark

Pola Raksa, Stanisław Milski, Kazimierz Wichniarz

SZATAN Z 7- EJ KLASY

Nowa adaptacja powieści Kornela Makuszyńskiego pod tym samym tytułem.

Rok produkcji: 2006 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Obsada aktorska: Bartosz Fajge (Adam Cisowski), Katarzyna Bator (Wanda Gąsowska), Wojciech Malajkat (profesor Gąsowski), Krzysztof Globisz (Iwo Gąsowski, ojciec Wandy), Katarzyna Pypno (Zosia Górska), Tytus Hołdys (Tadek Jasiński, przyjaciel Cisowskiego), Marek Serdiukow (Zbyszek Rogowski, przyjaciel Cisowskiego), Tomasz Koźlik (Staszek Burski, przyjaciel Cisowskiego) i in.

O DWÓCH TAKICH, CO UKRADLI KSIĘŻYC Rok produkcji: 1962 Akcja filmu rozpoczyna się we wsi Zapiecek. Przychodzą w niej na świat bliźniacy - Jacek i Placek. Już po paru latach okoliczni mieszkańcy nie mają złudzeń: z tych dwu nic dobrego nie wyrośnie. Niesforni braciszkowie wciąż płatają spokojnym obywatelom złośliwe figle. Reżyseria: Jan Batory Obsada aktorska: Lech Kaczyński (Jacek), Jarosław Kaczyński (Placek), Helena Grossówna (matka Jacka i Placka), Jadwiga Kuryluk (matka Nieboraka), Ludwik Benoit (Wojciech, ojciec Jacka i Placka), Janusz Strachocki (burmistrz Zapiecka), Tadeusz Woźniak (nauczyciel w Zapiecku), Bronisław Darski (Barnaba, chłop z Zapiecka), Stanisław Milski (szewc w Zapiecku) i in.

Lech i Jarosław Kaczyńscy

Stanisław Tyczyński, Janusz Kłosiński

Ludwik Benoit

SZALEŃSTWA PANNY EWY Rok produkcji: 1984

Odtwórczynię roli tytułowej reżyser wybrał drogą konkursu spośród przeszło 300 dziewcząt, które zgłosiły się na eliminacje ("z konkursu" był również jej nieodłączny towarzysz, kundel Rolmops). Dorota Grzelak, wtedy świeżo upieczona licealistka, swoim osobistym urokiem przydała wiarygodności filmowej Ewie, rezolutnej pannicy ciągle wściubiającej nos w nie swoje sprawy, trochę zwariowanej, odrobinę naiwnej, która swoim uśmiechem, serdecznością i niewzruszoną wiarą w zwycięstwo dobra zmienia życie ludzi wokół siebie. Reżyseria: Kazimierz Tarnas Obsada aktorska: Dorota Grzelak (Ewa Tyszowska), Piotr Fronczewski (doktor Hieronim Tyszowski, ojciec Ewy), Emilian Kamiński (malarz Jerzy Zawidzki), Zdzisław Kozień (Stanisław Mudrowicz), Anna Milewska (Klementyna Zawidzka, matka Jerzego), Anna Seniuk (Szymbartowa), Ewa Wencel (Basia Zawiłowska)i in.

PRZYJACIEL WESOŁEGO DIABŁA Waldemar Kalisz, Piotr Dziamarski

Rok produkcji: 1986 Reżyseria: Jerzy Łukaszewicz Obsada aktorska: Waldemar Kalisz (Janek), Piotr Dziamarski (Piszczałka), Franciszek Pieczka (Witalis), Zbigniew Grabski, Janusz Sterniński, Marian Zdenicki, Krystyna Lech-Mączka i in.

PANNA Z MOKRĄ GŁOWĄ Rok produkcji: 1994 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Obsada aktorska: Paulina Tworzyańska (Irenka Borowska), Anna Nehrebecka (matka Irenki), Iga Cembrzyńska (ciotka Amelia), Antoni Frycz (Jasio, brat Irenki), Marian Opania (doktor Zenobiusz Lipień)

Paulina Tworzyańska, Marian Opania W ciemnej sali kina możemy sobie pofolgowć i przyznać, że "Panna z mokrą głową" wzrusza nie tylko nastoletnie adresatki - napisał recenzent branżowego "Filmu" po premierze kinowej wersji filmu Kazimierza Tarnasa w 1994 r. Równolegle reżyser zrealizował sześcioodcinkowy serial telewizyjny według powieści Kornela Makuszyńskiego.

DZIWNE PRZYGODY KOZIOŁKA MATOŁKA Rok produkcji: 1969-1971 Serial animowany dla dzieci -dość dowolne wykorzystanie raczej postaci, niż fabuły przygód Koziołka Matołka Inspiracja literacka: Kornel Makuszyński

Inspiracja plastyczna: Marian Walentynowicz