marife, y l. 7, say . 2, güz 2007, s. 203-232

KONYA HOCA AHMET FAK H ZAV YES ÇEVRES NDE OLU AN YAPI TOPLULU U

Mustafa YILDIRIM ÖZET

Hoca Ahmet Fakîh hakk ndaki bilgiler çe itli menak bnameler’de geçmekte-dir. Kendisine iki eser etfedilir. Bunlardan birincisi Çarh-name, ikincisi ise, Kitab- Evsaf- Mesacidi’ - erife’dir. Evhadüddin Kirmani’nin halifesi olabilece i görü ünden hareketle, kendisine ait zaviyede hizmet veriyordu ve vefat ndan sonra da türbesi buraya yap lm t r. Daha sonra bir mescit yap m yla buradaki yap toplulu unun nü-vesi olu turulmu tur. Zaman içerisinde ayn havzaya, Karatay Mescidi ve ekerfuru Türbesinin de yap lmas yla, bugünkü durumu ortaya ç km t r.

Biz, bu yap toplulu unun, tarihten günümüze bir de erlendirmesini yap-maya çal t k. Metin içerisinde günümüze kadar ula amayan önemli unsurlardan da bahsettik. Avlu k sm ndaki mezar ta lar n da okuyarak çal mam z detayland rd k. Sonunda da resimler ve plan ilave ederek konu hakk nda görsel bir tan t m yapma-ya çal t k. Anahtar Kelimeler: Hoca Ahmet Fakih, sanat, mimari

ARCHITECTURAL BUILDINGS AROUND HODJA AHMED FAQIH ZAVIYE (LODGE) IN KONYA

The accounts about Hoca Ahmet Fakîh can be found in various “menak bname”s. Two Works are attributed to him. One is Çarh-name, and the other one is Kitab- Evsaf- Mesacidi’ - erife. As he is said to be one of the disciples of Evhadüddin Kirmani in his own “zaviye”, his tomb was constructed in this place. Later, a “mescit” was added and this is regarded as the core of the contractions there. In time, Karatay Mescid and ekerfuru Tomb were added, and thus, the present construction appeared.

This study aims to evaluate these structures historically. The study also co-vers some items that have not come to date. This paper also includes the texts on the headstones of the graves here. The visual aspect of the study includes the pic-tures and plans related to this construction site. Key words: Hodja Ahmet Faqih, art, architecture

Yrd. Doç. Dr., S.Ü. lahiyat Fakültesi, Türk slam Sanatlar Anabilim Dal Ö retim Üyesi. e-mail: myildirim@selcuk.edu.tr

Mustafa Y ld r m 204

G R

Bu ara t rma, Hoca Ahmet Fakih ad na olu turulan ve çevresinde meydana gelen yap toplulu unun daha önce etrafl ca ele al nmamas nedeniyle yap lm t r. brahim Hakk Konyal , bu konuya k saca de inmi tir ama sadece bir genel ta-

n mdan ibarettir. Bizim amac m z, ayn avlu içerisinde olmalar sebebiyle yap la-r n tümünün, “Hoca Ahmet Fakih Külliyesi” diye an lmas ndan dolay yap lan yanl l düzeltmektir. Öncelikle buras bir külliye de ildir. Çünkü bilindi i gibi külliyeler ba tan itibaren planlanm yap lard r. Halbuki buras zaman içerisinde yap la m t r. Bu sebeple belki “manzume” denebilir. Ayr ca mimarl k ve sanat aç s ndan de eri olan yap lar n, detayl bir ekilde tan mlanmas ve mezar ta lar -n n da okunmas yla bu konuda geni bir malumat vermeye çal lacakt r.

Çal mam zda, Hoca Ahmet Fakih’in kimli i ve eserleri konusuna dey ine-rek, ba ka Ahmet Fakih’lerle kar t r l yor olmas na dikkat çektik. Mevcut yap la-r n durumunu ele al rken de d tan içe do ru bir yol takip etmeyi benimsedik. Çünkü yap toplulu unun kuzey taraf ndaki ana yola bakan duvar k sm üzerin-de kap , pencere, sebil, sarn ç ve çe me gibi mimari ve sanatsal özellikleri olan unsurlar mevcuttur. Böylesine görsel boyutu olan bir alanda ara t rma ve incele-me yaparken, öncelikle ifade edilmesi gereken yap lar takip ederek, bahçe boyun-ca mescit ve türbeye var ncaya kadar yerle mi olan mezar ta lar n da ayn s ra-lama anlay içerisinde de erlendirdik. Daha sonra da s rayla di er yap unsurla-r n ele almaya gayret ettik.

I. HOCA AHMET FAK H I. 1.Hayat Hoca Ahmet Fakîh hakk ndaki bilgiler çe itli menak bnamelerde geçmek-

tedir. Ahmet Eflâkî (ö.1360) Menakibu’l-Arifin adl eserinde Hoca Ahmet Fakîh’ten öyle bahseder: “Arkada lar n bilginlerine göre, Sultan Veled günün birinde öyle buyurdu: Tanr ya kulluk edenlerin padi ah bizim Fakîh Ahmet (r.a) , Baha Veled’in yan nda f k h ilmini ö renmeye çal yordu. Bu saf yürekli bir Türktü. Ayn zamanda da Baha Veled in mürîdiydi. Benim büyükbabam n bir nazar n n feyzi ile e siz bir bilgin oldu. Kendisine öyle bir hal geldi ki,( sonunda) kitab elinden att , peri an bir hal ald , ba n al p da lara gitti. Hayret ve kudret denizlerine dald . Y llarca da larda dola t . Riyazetler çekti, nihayet Veys-i Karani hazretlerinin s rr bu anl , erefli Fakîh’te insan ekline büründü. Tamamiyle delirmi ve akl kap lm bir hale geldi. Baz kimseler, Onun bu halini ve delili ini Baha Veled’den sordular. O’da ‘‘ bu adam, seyyid-i s rdan‘ n bizim büyük kadeh-lerimizden içti i (marifet) arab ndan ancak bir damla içmi tir.’’ dedi.

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 205

Bunun gibi babam (Mevlana Celalettin ) hazretleri de bir gün ‘ Ahmet Fakîh’in sarho lu u, efendimiz emseddin-i Tebrizi’nin sarho luk denizi yan nda bir kokudan ibarettir!’’ buyurdu1

Menk beden anla ld üzere Eflâkî, Hoca Ahmet Fakîh’i Mevlana’n n ba-bas Bahauddin Veled (ö.1231)’in hem talebelerinden, hem de müritlerinden ve onun yan nda ilim tahsili s ras nda cezbeye kap larak da lara ç km olan, sonra Sultan-ul Ulema ölünce ehre inmi bir dervi olarak görmektedir. Öldü ünde ise Eflâkî’ye göre Hoca Ahmet Fakîh’in cenaze namaz n Mevlana k ld rm t r.2

Hoca Ahmet Fakîh hakk nda bir di er bilgi kayna da Hac Bekta Veli (ö.1338) ’nin Vilayetname adl eseridir. Vilayetname’deki menkîbede de öyle anla-t l r. ‘‘ Hac Bekta Veli, ertesi gün; gün do arken Hace Ahmet Yesevi’den izin al p yola dü tü. Orada bulunan erenlerden biri, ortada yanan ate ten bir odun al p Rum ülkesine do ru att . Rum’daki erenler ve gerçeklerden biri bu odunu tutsun, Türkistan erenlerinin Rum’a gönderdikleri erenlere malum olsun’ dedi. O odun dut a ac yd . Konya’da Emir Cem Sultan’ n halifesi Hak Ahmet Sultan, dutu Hac Bekta Tekke’sinin önüne dikti. O a aç hala durur ,yukar ucu yan k-t r.3 brahim Hakk Konyal ’da Hoca Ahmet Fakîh bahçesindeki dut a ac ndan ve buray ziyaret eden Bekta ilerden bahseder.4

Günümüzde de bahçedeki dut a açlar dikkat çekmektedir. Ancak Bekta i-lerin ziyaretleri söz konusu de ildir.

Vilayetname’deki menkîbeden de anla ld üzere Hoca Ahmet Fakîh’ten Emir Cem Sultan’ n halifesi olarak bahsedilir.

Hoca Ahmet Fakîh hakk ndaki bir önemli menkîbe de Evhadüddin Kirmani (ö.1238)’nin menakibnamesinde geçer5. Buradan Hoca Ahmet Fakîh’in Evhadüd-din Kirmani’nin mürîdi oldu u belirtilir.

I.2. Hoca Ahmet Fakîh’e Atfedilen Eserler Hoca Ahmet Fakîh’e atfedilen edebiyat dünyas nda baz eserler vard r.

Bunlar n ilki olan Çarh-name ile Fuat Köprülü, Hoca Ahmet Fakîh’i ilk Türkçeci air olarak edebiyat dünyas na tan tm t r.6 Daha sonra da Mecdut Mansuro lu

taraf ndan iir transkribe edilerek yay nlanm t r.7 Hoca Ahmet Fakîh, 13. yüzy l Türk edebiyat n n ilk temsilcileri aras nda kabul edilmektedir. Semih Tezcan, Çarh-name’nin en erken 1350’den sonra yaz lm olmas gerekti ini belirterek,

1 Eflâkî, Ariflerin Menkîbeleri, (çev. Tahsin Yaz c ) stanbul 1986, s. 452-453. 2 Sertkaya, “Ahmet Fakîh” D A, stanbul 1989, II, 66. 3 Hac Bekta Veli, Vilayetname, (haz. Abdülbaki Gölp narl ), stanbul 1985, s. 16-17. 4 Konyal , Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Konya 1997, s. 395. 5 Bayram, eyh Evhadüddin Kirmanî ve Evhadiyye Tarikat , Konya 1993, s.100. 6 Köprülü, “Ahmet Fakîh”, Türk Yurdu, stanbul 1996, IV, 289-295. 7 Ahmet Fakîh, Çarh-Name, stanbul 1956.

Mustafa Y ld r m 206

Hoca Ahmet Fakîh’in 14. yüzy l airlerinden oldu unu kabul etmektedir.8Osman Fikri Sertkaya’ya göre de Çarh-name’nin airi Eflâkî’nin anlatt Hoca Ahmet Fakîh de ildir.9

Hoca Ahmet Fakîh’e atfedilen bir di er eser de Hasibe Maz o lu taraf ndan ilim alemine duyurulmu olan Kitab- Evsaf- Mesacidi’ - erife adl eserdir.10 Konu-su bir gurup arkada yla hacca giden Ahmet Fakîh’in bu gezi s ras nda gördü ü Mekke, Medine, Kudüs, am gibi kentleri ve oralarda ziyaret etti i kutsal yerleri anlat r. Hoca Fakîh buralarda gördü ü yap lar n kap say lar ve merdivenlerin kaç basamak oldu u gibi detayl bilgiler sunmu tur.11

I.3. Hoca Ahmet Fakih’in Gerçek Ki ili i imdiye kadar okudu umuz menkîbelerde meczub bir ki ili i oldu u dik-

kat çeken, ölüm tarihi 1221 olan, Eflâkî’nin anlatt Hoca Ahmet Fakîh’in böyle eserler yazmayaca görü ü a r basmaktad r. Yine Eflâkî’nin anlatt , Hoca Ah-met Fakîh’in farkl bir ki i olmas gereklili i, Mevlana ve babas Sultan-ül Ule-ma’n n Konya’ya geli tarihinden anla lmaktad r. öyle ki, Hoca Ahmet Fakîh’in türbesindeki mezar kitabesinde ölüm tarihi olarak 1221 yazmaktad r. Sultan’ül -Ulema’n n 1229 da Konya’ya geldi i kabul edilirse her iki tarihteki farkl l k he-men göze çarpmaktad r. Bu tarihlerden yola ç karak Eflâkî’nin bahsetti i Hoca Fakîh’in farkl bir ah s olmas muhtemeldir. Turhan Gencel,12 Osman Sertkaya,13 Mikail Bayram14 ve Hidayet I k’ n15 bu görü te olmalar görü ümüzün do rulu-unu desteklemektedir.

Eflâkî’nin menk besinde bahsetti i Hoca Ahmet Fakîh, ilk defa brahim Hakk Konyal ’n n tesbit etti i, eyh Alaman mahallesinde kendi ad n ta yan, torunu Seyyid Ahmet taraf ndan 1288 y l nda zaviye yapt r lan16 Fakîh Ahmet olmal d r.

Konumuz olan Hoca Ahmet Fakîh’in büyük bir ihtimalle Evhadüddin Kirmani’nin halifesi olabilece i görü ü bizde a r basmaktad r.

8 Tezcan, “Anadolu’da Türk Yaz n n n Ba lang ç Döneminde Bir Yazar ve Çarh-name’nin Tarihlendi-

rilmesi Üzerine”, Türk Dilleri Ara t rmalar , Ankara 1994, IV, 86-87. 9 Sertkaya , a.g.m., s. 65. 10 Ahmet Fakîh, Kitabu Evsaf Mesacidi’ - erife, (Hasibe Maz o lu’nun Önsözü), Ankara 1974. 11 Ahmet Fakîh, a.g.e.,, s.13. 12 Gencel, Çarhname’nin Müellifi ve tarihi Hakk nda Notlar, (çev. Emine Gürsoy-Naskali) Ankara 1987,

s. 76. 13 Sertkaya, a.g.m., s. 66-67. 14 Bayram, a.g.e.,, s.101. 15 I k, pek Yolu, Konya Kitab , Konya 2002, V, 48. 16 Konyal , a.g.e., s. 396.

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 207

II. HOCA AHMET FAK H ZAV YES ÇEVRES NDE OLU AN YAPI TOPLULU U

XIII. yüzy la ait Konya’daki Selçuklu yap lar ndan olan Hoca Ahmet Fakîh manzumesi, Konya’da merkez ilçe Meram’a ba l , Arma an Mahallesi’nin s n rla-r dahilinde, kendi ismini verdi i Hoca Fakîh Caddesi üzerindeki Konya eker Fabrikas ’n n arka ç k kap s n n tam kar s nda bulunmaktad r.

II.1. Zaviye: brahim Hakk Konyal , eski sicil defterlerindeki tamirat kay tlar nda zavi-

yeyi gördü ünü belirtmektedir. Ayr ca kendi incelemelerinde de, Karatay Mescidi ile türbe aras nda eski duvar kal nt lar na rastlad n bildirmektedir17. Bu zavi-ye’nin bu günkü mescit olma ihtimali yoktur. Çünkü mescit, türbenin do u k s-m nda yer almaktad r. Tarif edilen yer ise türbenin bat k sm ndad r. Bahsi geçen zaviyenin çevresinde zamanla, türbe, mescit, hamam, çe me, sarn ç, Karatay Mescidi, ekerfuru Türbesi ve hazire içinde mezar ta lar te ekkül etmi tir (plan:1). Bu gün ise, zaviye, hamam ve mezar ta lar n n bir k sm ndan hiç bir eser kalmam t r. imdi ayakta kalan yap lar ve mezar ta lar n d tan içe do ru bir bir ele al p de erlendirmeye çal aca z.

II.2. Cümle Kap s ve Avlu Duvar Yap toplulu unun cadde taraf na bakan, 1909 y l nda tamirat gören18 eski

bir avlu duvar vard r. Avlu duvar nda bulunan ve günümüzde sadece namaz vakitlerinde aç lan kap y bas k kemer eklinde oyulmu üç mermer blok çevirir (resim 1). brahim Hakk Konyal , mavi zemin üzerine siyah kufi yaz l kap kita-besinin 1909 y l nda çal nd n söylemektedir.19Ayr ca kap n n üzerinde mavi Selçuklu çinilerinden bahsetmektedir. 20 Fakat günümüz de bunlar da yoktur.

Kap n n sövelerinin hemen yan taraf nda, sa nda ve solunda avlu duvar üzerinde iki adet 45x55 ebatlar nda pencereler vard r. Kap n n, sa nda ah ap çat l bir sarn ç, solunda ise bir sebil ve çe me vard r. Avlu duvarlar cami taraf na hafif e ik biçimdedir. Duvarlar n daha da e ilmemesi için Konya Vak flar Müdür-lü ü taraf ndan payandalar dikilmi tir. Eskiden on metre kadar içerde olan avlu duvar ve kuzey taraf aç k, dam örtülü yazl k mescit bir selde k smen harap olunca, buradaki mescit ve duvar n yerine 1909 y l nda imdiki duvar yap lm -t r.21 Eskiden kap sövelerinde bulundu unu ö rendi imiz 22 gayr slamî devirlere ait sütunlar imdi bahçe içerisinde bo ta durmaktad r (resim 2).

17 Konyal , a.g.e., s. 391. 18 Konyal , a.g.e., s. 391. 19 Konyal , a.g.e., s. 391. 20 Konyal , a.g.e., s. 390. 21 Konyal , a.g.e., s. 391. 22 Konyal , a.g.e., s. 391.

Mustafa Y ld r m 208

Külliyenin etraf Karatay Mescidini de içine alacak ekilde üstü demir par-makl ta duvarlarla çevrilidir.

II.3. Sebil Cümle kap s n n sol taraf nda, 0.94 x 2.25 m. ebad nda, 0.87m. yüksekli-

inde, boz renkli mermerden i lenmi bir Bizans lahdi ile bunun üstüne konula-rak duvar n d yüzüne aç lm bir sebil ni inden ibarettir (resim 3). Bu ni keme-ri, boz renkli mermerden i lenmi üç parça ile, sille ta ndan ilavelerle olu mu tur.

Sebil üzerinde “Peygamber Aleyhisselam buyurdu: Ölüm bir kâsedir herkes onu içecektir; kabir bir kap d r herkes girecektir.” manas nda üç sat rl k nesih hatla yaz lm bir yaz , (resim 4) ve firuze renkli sekiz parça çini vard r.

brahim Hakk Konyal bu ta n 1909 y l ndaki tamirat s ras nda içerdeki bir mezar n ba ndan al narak buraya kondu unu yine sebil üzerindeki çinilerin ayn tamirat s ras nda kar taraftaki eker Furu Türbesi’nden buraya getirildi i-ni bildirmektedir.23

II.4. Sarn ç Kap n n sa taraf nda bulunan, üstü ah ap örtülü ve bugünkü konumuyla

eyvan tipli olan sarn c n ne kitabesi ne de vakf bulunmaktad r (resim 5). 2.25×3m. ebatlar nda olan sarn ç, at l durumdad r ve korumak amac yla demir parmakl klarla çevrilmi tir. 1909 y l nda yap lan tamirattan kalan eski sarn ç bilezi i, avlu duvar n n önündeki kald r m da hala durmaktad r.

II.5. Çe me Günümüzde kullan lmayan çe menin kitabesi yoktur (resim 6). Fakat

Çe menin kitabesi olmamas na ra men Konyal , Fatih’in yaz m defterlerine da-yanarak Gülük Yusuf Aga’n n yapt rd n söylemektedir.24 Bu çe me, kuzeydeki avlu duvar n n yola bakan taraf nda yer almaktad r. 2.25×2.30 ölçülerinde, du-vardan 40 cm. ç k nt l olarak kesme ta larla yap lm ve bir kemer kavsiyle yuka-r ya do ru aç lm t r. Üzerinde herhangi bir tezyinat bulunmamaktad r.

II.6. Hazirede Bulunan Mezar Ta lar Hoca Ahmet Fakih Külliyesi Hazîresi’ndeki Mezarlar ahidelidir. nceldi-

imiz mezar ta lar sivri kemerli ve dilimli olmak üzere iki çe ittir. Hazîrede bu-lunan mezar ta lar iki tür ta tan yap lm t r. Bunlardan bir tanesi sille ta ndan di erleri de gri ve beyaz mermerden yap lm t r.

Hazirede bulunan mezar ta lar n n genel süsleme konular n bitkisel motif-ler, stilize motifler ve yaz te kil etmektedir. Motifleri, rumî, palmet, kandil, yaz ve burmal sütunçeler diye s ralayabiliriz

Cümle kap s ndan içeri girince yolun sa nda, solunda ve türbenin bat s n-da mezarlar bulunmaktad r. Elimizde bulunan eski foto raflardan Mescidin k ble

23 Konyal , a.g.e., s. 391. 24 Konyal , a.g.e., s. 394.

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 209

yönünde de mezarlar n bulundu unu görmekteyiz (resim 7-8). Türbenin sa n-daki mezar ta lar n camiye 15 y ld r hizmet eden brahim Pehlivan, 1993 y l n-daki bahçe düzenlemesi s ras nda topraktan ç kar p buraya dikti ini söylemekte-dir. Bu çal malar s ras nda mezar kapa da ç km t r. Bu kapak imdi cami bah-çesinde, cenazelerin konulmas için sal ta olarak kullan lmaktad r. Zeki Atçeken, burada hiçbir tarihî ta n bulunmad n söylese de25 706/1306, 729/1328 ve 732/ 1331 tarihli mezar ta lar bulunmaktad r.

II.6.1. Avlu Kap s n n Sa nda Bulunan Mezar Ta lar :

(1.a)

1. 2. 3.

(1.b)

1. 2. 3. (?)

Okunu u: (1.a) Mezar ta n n ön taraf :

25 Atçeken, Konya’daki Selçuklu Yap lar n n Osmanl Devrinde Bak m ve Kullan lmas , Ankara 1998, s.

52.

Mustafa Y ld r m 210

1. Tüvüffiyet min dâri’l- urûri 2. ilâ dâri’s-sürûri 3. el-merhûmetü’l-ma fûra(tü)’

(1.b) Mezar ta n n arka taraf : 1. es-saîdetü’ - ehîdetü 2. Kirâkâ (?) bintü Meliki’l-me âyihi 3. eyhu ibnihî (?) Nüvvira kabruhâ

Anlam : Melikü’l-me âyih ( eyhlerin sultân ) eyh ….’in k z merhûm, ma fûr, saîd, ehîd Kirâkâ (?), gurur (aldanma) yurdundan sürûr yurduna göç etti (vefat etti). Kabri nurland r ls n.

Boyutlar : 74x36x4.5cm. , Kimli i: eyh k z Kiraka, Tarih: Belli de il Süslemesi: Mermer ahidenin al nl k k sm nda ve üç sat rl k celi sülüs ya-

z n n alt nda palmet motifi vard r. ki tarafl burmal gömme sütunçeler mevcut-tur.

(2.a)

1.

2.(okunamad )

3.

(2.b)

1.

2.

3.

Okunu u: (2.a)Mezar ta n n ön taraf : 1. Fecealellâhü makâmehû bi’l-cenne(ti)

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 211

2. (okunamad ) 3. Allâhümme Allah lenâ vaktü vefâti’l-merhûm

(2.b) Mezar ta n n arka taraf : 1. Ve hüve kad intekale min dâri’l-h zlâni 2. ilâ dâri’l- ufrâni 3. fî evveli leyleti Cuma min ehri Ramazan

Anlam : Allah onun makâm n cennette eylesin. Merhûmun vefât vakti. O, Ramazan ay n n ilk Cuma gecesi h zlân yurdundan gufrân yurduna in-

tikal etmi tir. Boyutlar : 70x36x7cm., Kimli i: Yok, Tarih: Ramazan ay (y l belli de-

il) Süslemesi: Gri mermerden yap lm ve celi sülüslü ahidenin al nl k k s-

m nda rumiler yer almaktad r. Arka k s mda da ayn rumiler vard r.

(3.a)

1.

2.

3.(okunamad )……….

(3.b)

Okunu u: (3.a) 1. Allâhümme’ fir lenâ 2. ve’rhami’l-cem’a

Mustafa Y ld r m 212

3. ………… (okunamad ) ANLAMI

1. Allâh m, bizi ba la 2. ve bütün (Müslümanlara) merhamet eyle 3. …….. (okunamad )

Boyutlar : 60x27x5cm., Kimli i: Yok, Tarih: Belli de il Süsleme: Mermer ahidenin önyüzündeki kabartma kitabe üç sat rd r.

Al nl k k sm nda palmet motifi vard r. ahidenin arka yüzünde yekpare kandil motifi ve kandilin yan taraf nda amdan yer almaktad r.

II.6.2. Avlu Kap s n n Solunda Bulunan Mezar Ta lar :

(4.a)

1. ……….. )okunamad( 2.…….. )okunamad( 3. ……..)okunamad( 4.…….. )okunamad(

(4.b) 1. 2. 3. 4. 5.

Okunu u: (4.a)Mezar ta n n ön taraf : 1. Ve ey ez …… (okunamad ) 2. hû ……. (okunamad ) 3. bâ …… (okunamad )

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 213

4. ercû …… (okunamad ) (4.b) Mezar ta n n arka taraf :

1. fi’t-târîhi min karîbi (?) 2. ehri evvâl 3. senete tis’a(tin) ve 4. rîne 5. ve seb’îmi(y)e(tin)

Anlam : Tarih 729/1328 senesi evval ay sular nda. Boyutlar : 70x27x7cm., Kimli i: Yok, Tarih: 729/1328 Süsleme: Mermer ahidenin ön ve arka yüzünde burmal sütunçeler ve

palmet vard r.

(5.a)

1.

2.

(5.b)

1.

2. ..... )okunamad(

Okunu u: (5.a) Mezar ta n n ön taraf : 1. Vefâtü’l-merhûme(ti)’ 2. l-ma fûra(ti)

(5.b) Mezar ta n n arka taraf : 1. Esmâ binti 2. Muhammed ….. (okunamad )

Mustafa Y ld r m 214

Anlam : Muhammed .... ’in k z merhûme ma fûre Esmâ’ Boyutlar : 63x23x5cm., Kimli i: Muhammed k z Esma, Tarih: Yok Süsleme: Mermer ahidenin ön ve arka yüzlerinde iki er sat rl k kabartma

kitabe yer almaktad r. Ayr ca her iki tarafta da palmetler vard r.

II.6.3. Sol Taraftaki Çevresi Kapat lm Olan Mezar Ta lar :

(6.a)

1.

2.

3.

(6.b) 1. ) .............okunamad(

2..... ) .............okunamad(

3......... ) .........okunamad(

4.) .......okunmad(

Okunu u: (6.a) Mezar ta n n ön taraf :

1. Vefât- merhûm ma fûr Keykâ? 2. bin Asker Pa a Tur ut 3. fî seneti sittetin ve seb’ mi(y)e(tin)

(6.b) Mezar ta n n arka taraf : 1. Kû ….. (okunamad ) 2. …… ki der ….. (okunamad ) 3. …… reyhân …… (okunamad ) 4. ……. (okunamad )

Anlam : Merhûm ma fûr Asker Pa a Tur ut’un o lu Keykâ?’n n vefât 706/1306-1307 senesindedir. (Mezar ta n n arka taraf okunamam t r.)

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 215

Boyutlar : 73x35x6.5cm., Kimli i: Asker Turgut Pa a O lu Keyda, Tarih: 706/1306

Süsleme: Mermer ahidenin üç sat rl k kabartma kitabesinin ön taraf nda palmet, di er taraf nda rumi motifleri vard r.

(7.a)

1.

2.

3.( )

4.…… )okunamad

(7.b) 1. …………..)okunamad(

2.

3.

Okunu u: (7.a) Mezar ta n n ön taraf : 1. En-naklü min dâri’l- urûri ilâ dâri’s-sürûri 2. Hâze’l-kabru el-merhûmü’l-ma fûrü’s-saîdü’ 3. - ehîdü Mahmûd Yaz c (?) 4. (Okunamad )

(7.b)Mezar ta n n arka taraf : 1. Bu kabir …………. (okunamad ) Rabîu’ 2. l-evvel ihdâ sittîne ve seb’ mi(y)e(tin) 3. El-mevtü ke’sün ve küllü nâsin âribühû

Anlam : Bu kabir (sahibi) merhûm, ma fûr,saîd, ehîd Mahmûd Yaz c (?), gurur (aldanma) yurdundan sürûr yurduna nakl (oldu).

Bu kabir 761/1359 (senesi) Rabîu’l-evvel. Ölüm bir kâsedir, her insan onu içecektir.

Mustafa Y ld r m 216

Boyutlar : 85x34x7cm., Kimli i: Mahmud Yaz c , Tarih: 761/1359 Süsleme: ahidenin al nl k k sm nda palmet ve rumi botifleri i lenmi tir.

(8.a) 1.

2.

3.

4.

(8.b)

Okunu u: (8.a) 1. ntekale min dâri’l- urûri ilâ dâri’ 2. s-sürûri el-abdü’z-zaîfü’l-muhtâcü ilâ 3. rahmeti’llâhi Teâlâ Muhammed Be 4. bin Sinâni’d-dîn Yusuf

Anlam : Allâh Teâlâ’n n rahmetine muhtaç zay f kul Sinânü’d-dîn Yu-suf’un o lu Muhammed Be , gurur (aldanma) yurdundan sürûr yurduna intikal etti.

Boyutlar :70x30x6cm.,Kimli i: SinanüddinYusuf o lu Muhammed Bey, Tarih: Yok

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 217

Süsleme: Mermerden olan ahidenin ön yüzünün al nl k k sm nda rumi motifi kullan lm t r. Dört sat rdan olu an yaz ahideyi doldurmaktad r. Arka yüzünde ise hiç yaz yoktur ve yekpare olarak Rumilerle süslenmi tir.

II.6.4. Türbenin Sa Taraf ndaki Mezar Ta lar :

)a.9(

1. …….. )okunamad(

2.

3.

4.

(9.b)

Okunu u: (9.a) 1. Târîh ...... (okunamad ) 2. Zi’l-hicce sene 3. isnâ ve selâsîne 4. seb’ mi(y)e(tin)

Anlam : Tarih, 732/1331-1332 senesi Zi’l-hicce (ay nda). Boyutlar : 54x34x7, Kimli i: Yok, Tarih: 732/1331-1332 Süsleme: Yan taraflar nda sütunçeleri ve zar ba l klar olan mezar ta n n

yar s ndan yukar s k r kt r. Sa lam kalan alt k s mdan kandil motifi oldu u anla-lmaktad r. Arka tarafta ise yaz metni bulunmamaktad r.Sadece gülbezek var-

d r.

Mustafa Y ld r m 218

)a.10(

1.

2.

(10.b)

1.

2.

Okunu u: (10.a) Mezar ta n n ön taraf :

1. men ze’llezî ye feu ndehû illâ biiznihî ya‘lemü 2. mâ beyne eydîhim ve mâ halfehüm

(10.b) Mezar ta n n arka taraf : 1. ve’l-arza ve lâ yeûdühû h fzuhümâ 2. ve hüve’l-Aliyyü’l-Azîmü

Anlam : Mezar ta n n üst k sm mevcut de ildir. Âyete’l-Kürsî olarak bi-linen Bakara Sûresi’nin 255. âyetinin anlam öyledir: “O'nun izni olmadan huzu-runda efaat etmek kimin haddine! Onlar n önlerinde ve arkalar nda ne varsa hepsini bilir. O'nun hükümdarl , bütün gökleri ve yeri kucaklam t r. Her ikisini görüp gözetmek, ona bir a rl k da vermez. O, çok ulu ve çok büyüktür.”

Boyutlar : 56x36x6.5cm., Kimli i: Yok, Tarih: Yok Süsleme: ahidenin iki taraf n burmal , silindirik gömme sütunçeler ve

onlar n üzerindeki geometrik ba l k doldurmaktad r. Üst k sm k r ld için süs unsurlar n tesbit edemedik.

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 219

(11.a)

1.

2.

3.

4.

5.(silinmi tir) ……..

Okunu u: (11.a)

1. Merhûm 2. Silleli Koca 3. ? Muhammed 4. A a rûhuna 5. …….. (silinmi tir)

Boyutlar : 103x32.5x4cm.,Kimli i:Silleli Koca Muhammed A a, Tarih: Yok

Süleme: Sille ta ndan yap lm ahidenin ön yüzünde dört sat rl k kitabe-si vard r. Arka Yüzünde ise yaz ya da süs unsuru yoktur.

II.7. Hoca Ahmet Fakîh Camii (Mescidi) Bu mescit, içten içe 6×8 metre ebatlar nda dikdörtgen bir plana sahiptir.

D avlu kap s yla Mescidin aras 14 metredir. Son cemaat mahalli ah ap örtülü-dür ve etraf tamamen aç kt r. Kardan ve ya murdan korunmas için makaralara dolanm brandalar vard r. Giri kap s , söveleri beyaz, kemeri ise birbirine z vana eklinde geçirilmi mor ve beyaz mermerlerden yap lm t r (resim 9 ). Giri kap -

s n n sa nda ve solunda, çe itli yerlerde turkuaz renkte, be gen ve farkl ebatlar-da çinilerin oldu unu26 bunlar n 1990-1993 y l ndaki Vak flar Genel Müdürlü ü-nün yapt tadilat s ras nda muhtemelen s va alt nda kald n o dönemde cami-nin imam olan Bilal Çetin söylemi tir.

K ble duvar nda oldu u gibi bu duvarda da 6 pencere vard r (resim 10). Alt-taki pencerelerin (mihrab n sa ndaki hariç) söveleri beyaz mermerden yap lm -t r. Kap lar ve çerçevelerin tamam 1990-93 y l ndaki tadilat s ras nda yenilenmi

26 Önder, Mevlâna ehri Konya, Ankara 1971, s. 128.

Mustafa Y ld r m 220

ve tamam ah apt r. Caminin mihrab ’n n yan taraftaki Karatay Mescidi kulla-n lmaz hale gelince, oradan sökülerek buraya getirildi ini tahmin etmekteyiz (resim 11). Karatay Mescidinin eski mihrab n n tarifi,27 mihrap mermerlerindeki izler ve Hoca Ahmet Fakîh Mescidi’nin, Karatay Mescidi muattal olunca ve türbe yan ndaki zaviye y k l nca buraya yap ld bilgisi28 bu görü ümüzü do rulamak-tad r(resim 12). Mescidin sa taraf nda, üst ortada bir pencere vard r. Sol taraf n-da ise türbe kap s vard r. ç duvarlar 90cm yüksekli inde ah ap dö eme ile kap-lanm t r. Koyu kahverengi, ya l boya ile boyanm olan ah ap minber tarihi bir k ymet ta mamaktad r (resim 13). Mescit içindeki 1964 tarihli ve Muhammet Ali imzal , ya l boya ile yaz lm yaz lar da orijinal de ildir (resim 14).

Mescit evvelce tek kubbeli ve çini tezyinatl idi. Kubbesi y k lan Mescidin 1923 y llar nda çinilerinden hiçbir eser kalmam t r.29 imdi Mescidin üstü ah ap bir çat ile örtülmektedir. Ah ap tavan dö emeleri de dikkate de erdir (resim 15).

II.8. Hoca Ahmet Fakîh Türbesi Buras içten içe 3×3 ebatlar nda kare bir plana sahiptir. Hoca Ahmet Fakih

Mescidinin sa taraf nda ve camiye biti iktir. Türbeye cami’nin içinden geçilerek girilir.

II.8.1.Türbenin Kitâbesi Kap n n üstündeki türbe kitabesinde Selçuklu sülüsüyle:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

27 U ur-Koman, Selçuk Büyüklerinden Celalüddin Karatay ile Karde lerinin Hayat ve Eserleri, Konya 1940,

s. 64. 28 Konyal , a.g.e., s. 391. 29 Atçeken, a.g.e., s. 51.

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 221

Okunu u: “Allah Haze’l-kabr E - eyh el-ecel el-kebir el-alim El-amil es-salik en-nasik El-faz l el-abid el-muhakkik Melikü’l-abdal seyyidü’l meczubin Kutbu’ - ark ve’l-garb el-fakîh Ahmet nevvarullahu madcahü, Tahriruhu fi semane ve a ere ve sitte mie” yaz l d r. Anlam : (Allah, bu türbe, yüce eyh, büyük alim, bildikleriyle amel eden, Allah’ n

emirlerine s ms k ba l , faziletli, çok ibadet eden, her eyi inceleyen, gariplerin hükümdar , dervi lerin efendisi, do unun ve bat n n kutbu olan Fakîh Ah-met’indir. Allah onun yatt yeri nurland rs n. Yaz l y l 618).

Bu kitabeden türbenin 1221 tarihinde in a edildi i anla lmaktad r. II.8.2.Türbenin Bugünkü Durumu Türbeye Mescidin içinden bir kap dan geçilir. Kap bas k kemerlidir. Keme-

rin üstünde yatay dikdörtgen bir pano yer al r. Kap z vana eklinde geçme tarz y-la yap lm t r. Mor, beyaz ve siyah renkli mermerlerin kullan ld bu kap da Os-manl mimarisinin özellikleri hemen göze çarpmaktad r.30 Kap basit silmelerle dikdörtgen çerçeveler içine al nm t r (resim 16).

Türbeyi tu ladan tek ve sa r bir kubbe örtmektedir. çi adi s va ile s van-m , d kesme ta la örülmü tür. Kubbe kasna sekizgendir (resim17). Kubbe yuvarla na üçgenlerle geçi sa lanm t r (resim 18).Taban alt kö eli tu lalarla dö enmi tir. Kubbenin d 1990-93 y llar ndaki tamirat s ras nda kur unla kap-lanm t r. Türbenin tam ortas nda adi harçla s vanm as l sanduka üzerine geçi-rilmi boyu 2,77 geni li i 0,90cm olan bir tahta sanduka vard r (resim 19). Türbe-nin güney, kuzey.ve bat taraflar nda altta ve üstte birer penceresi vard r. Türbe-nin alt nda ise di er Selçuklu türbelerde oldu u gibi cenazelik k sm vard r. Fakat bugün bu bölüm toprak alt ndad r31.

III. EKERFURU TÜRBES

ekerfuru Türbesi, içten içe 3.5×3 metre ebatlar nda bir plana sahiptir. Hoca Ahmet Fakîh yap toplulu un bir parças konumundad r. Aradan yol geç-meden önce, ayn havza içerisinde an lmakta idiler. Ayr ca ekerfuru , Ahmet Fakih’in talebe ve müritlerinden oldu u için buraya gömülmek istedi i de dü ü-

30 Önkal, Anadolu Selçuklu Türbeleri, Ankara 1986, s. 240. 31 Konyal , a.g.e. s. 392.

Mustafa Y ld r m 222

nülebilir. Hoca Ahmet Fakih Camii’nin tam kar s nda caddeye biti ik ve Konya eker Fabrikas n n s n rlar içerisindedir.

III.1. ekerfuru Kitâbesi Türbenin hiçbir yerinde kitabesi yoktur. Ancak ekerfuru ad na yapt r lan

mescidin kitabesi u ekildedir32.

Okunu u: “Emere bi imareti hezihi’l mescidi fi eyyami’d-devleti’s-sultâni’l muazzam Keykubâd b. Keyhüsrev el-abdi’d-da’ifi’l-muhtaci ila rahmetillahi teala Hasen b. aban el-ma’rûf bi ekerfuru bi târîhi gurreti receb senete seb’a a ara ve sitte mie”.

ekerfuru Mescidi’nin 1220 senesinde yap ld göz önüne al n rsa türbe-nin de en geç XIII. asr n ortalar nda in a edilmi olmas muhtemeldir.

III.2. Türbenin Eski Hali Türbenin eski halini görmü olan brahim Hakk Konyal , türbenin musalla

mezarl ndaki Gömeç Hatun Türbesi gibi eyvan tipte oldu unu, be ikörtüsünün, kemer yüzlerinin ve içinin çinilerle süslendi ini bildirmektedir (resim 20). Ayr ca Konyal , 1888 y l nda bak ms zl k yüzünden kemerinin çöktü ünden, Konya ulemas ndan Abdül Basir Efendi ile Gevrakî hocan n türbeyi tamir ettirdiklerin-den ve de en önemlisi Mehmet Sakîh Efendi’nin bahçesinde bulunan bu türbeyi buradan atmak için, ta lar n Hoca Ahmet Fakîh’te yap lacak olan bir çe mede kullanmak bahanesiyle bu abideyi y kt rd ndan bahseder.33

III.3. Bugünkü Durumu Türbenin bu günkü haline gelince; yukar da bahsi geçti i üzere türbenin

sadece cenazelik k sm (mahzen) (resim21- 22) kalm t r. Bu k s m on y l önce eker Fabrikas taraf ndan tamir ettirilmi tir. Türbenin üstü bir koruma emsiye-

siyle kapat lm t r (resim 23). Türbenin cenazelik k sm na merdivenle inilir. Alt

32 Bu mescit, Hoca Ahmet Fakih yap toplulu u içinde de ildir. Konya’n n merkezinde Alaaddin tepesi

güneyindedir. 33 Konyal , a.g.e., s. 742.

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 223

kata giri güney taraf ndand r. 4,60 x 4,80 m ölçülerinde, kareye yak n bir plan arz eden cenazelik k sm n duvarlar moloz ta larla örülmü tür. Adi harçla s van-m olan cenazelikte sanduka yoktur. Cenazeli i örten çapraz tonozda temiz bir i çilik mü ahede edilir.34

IV. KARATAY MESC D (EM R KEMALETT N RUMTA MESC D )

Buras da yine Hoca Ahmet Fakîh yap toplulu unun içerisindedir. Ahmet Fakih Camii ve Türbesi’nin bat s ndad r. Mescidin içten içe 6×6 metre ebatlar n-da kare bir alan kaplad n görmekteyiz. ki yap aras nda güzel bir bahçe ve bahçe içerisinde çok say da çam ve sedir a ac vard r.

IV.1. Kitabesi Mescidin kitabesi yoktur ancak 646 tarihli bir vakfiyeden Mescid’i Emir

Celaleddin Karatay’ n karde i Emir Kemalettin Rumta ’ n yapt rd anla lmak-tad r.35

IV.2. Bugünkü Durumu Mescit 8x8 m. Ebatlar nda kare plana sahiptir. Mescit’in son cemaat ma-

halline mermer söveli, demir parmakl bir kap dan girilir. Kap n n sa nda ve so-londa demir parmakl 120x196 ebad nda iki pencere vard r resim 24).Son cemaat mahalli 8 x 3 metredir ve üstü tonozla örtülüdür. As l mescide mermer söveli yeni yap lm olan ah ap bir kap dan girilir. K ble duvar nda altta iki, üstte iki, yan taraflarda üste birer tane olmak üzere ana mekân n alt penceresi vard r. Duvarla-r adi harçla s vanm , kubbesi ise tu la ile örgülü olarak kapat lm t r (resim 25). Eskiden kubbenin ortas nda yuvarlak ekilde çini parçalar n n ve kubbe kasna na yak n yerlerde sa l sollu üstleri k r k kemerli iki küçük pencerenin oldu unu ö reniyoruz.36 u an mescitte mihrap yoktur. Eski mihrap basit ve süsten yoksun bir haldedir ( Hoca Ahmet Fakîh Camii’nde ki mihrab n bu mihrap olabilece ini daha önce dile getirmi tik.) ve kenarlar nda iki penceresi vard r. Bu pencerelerin üstlerinde bulunan k r k kemerli di er iki pencerenin d taraflar donuk renkli, s rl ve s rs z tu lalarla bezenmi tir. 37 Maalesef imdi bu tu lalardan hiçbir eser yoktur. Fakat 1993 y l ndaki tadilat s ras nda bu tu lalar n yerine s rs z tu lalar konmu tur. Mescidin d yan duvarlar molozlarla, kö eleri ile ön ve arka cephesi d ardan yontma ta larla kaplanm t r (resim26).

Meram deresinden gelen sel sular yla etraf toprakla dolu olan Mescidin kotas 1990-1993 y l ndaki tamirat s ras nda 2,5 metre civar nda dü ürülmü tür. Yine ayn tadilat s ras nda mescit asl na uygun hale getirilmi tir. Eskiden sol tara-f na aç lan kap kapat lm (resim 27), eskiyen ta lar de i tirilmi ve ah ap olan

34 Önkal, a.g.e., s. 319. 35 U ur-Koman, a.g.e., s. 64. 36 U ur-Koman, a.g.e., s. 64. 37 U ur-Koman, a.g.e., s. 64.

Mustafa Y ld r m 224

son cemaat mahalli tu la ile örülmü tonoz biçimine getirilmi tir ( resim 28). Konyal , buras n n son cemaat mahallinin bas k iki kubbe ile örtüldü ünü bildir-mekte38

IV.3. Vakfiyesi M. Ferit U ur - M. Mesut Koman’a göre gelirinin dörtte biri, Mescidin

imar na, sonraki k s m has r, kilim, seccade ve mübarek gecede yanacak mumlu fitilin yanmas na sarf edilecek, daha sonra Mescidin imam ve müezzinine, zavi-yenin eyhine ve gelip gidenlere, en son dilim de mütevellinin içtihad na ve lü-zum görmesine ba l olarak sarf edilecektir. Baz evler ve f r nlar ile birlikte Nu-rettin el- Kabz, mülkleri, Hac köyü ile çevrili yerdeki arazi ile S zma’ya ba l Meramya Ferauz, Balamya Da lar ve Kenarkaya, Yar k Obruk Da , vadi ve yol ile çevrili köylerin bütün geliri vakfedilmi tir.39

SONUÇ

Bu makalede, Hoca Ahmet Fakih’in gerçek ki ili i ve eserleri konusunda k -sa bir bilgi verdikten sonra zaviye çevresinde olu an yap toplulu unu tek tek ele alarak incelemeye çal t k. Bahçe duvar üzerinde bulunan d kap , pencereler, sarn ç, sebil ve çe me gibi mimarl k ve sanatsal de eri olan unsurlar üzerinde k saca durduk. Sonra mezar ta lar n teknik detaylar yla ele al p okumaya gayret ederek anlamland rd k.

Cami avlusunda sa lam halde bulunan mezar ta lar nda dikkatimizi çeken özellikler unlard r. 1. ta n ön ve arka yüzeyleri kitabelidir ve bir bayana ait olup tarihsizdir. 2. ta n ön ve arka yüzeyleri kitabeli olup, kime ait oldu u belli de il ve tarihsizdir. 3. ta n ön yüzeyi kitabeli ve arka yüzeyi örgü veya zincirle yukar -ya ba lanm kandil motiflidir. 4. ta n ön ve arka yüzeyleri kitabeli olup, kime ait oldu u belli de ildir ama 729/1328 tarihi okunabilmektedir. 5. ta n ön ve arka yüzeyleri kitabeli olup bir bayana aittir. 6. ta n ön ve arka yüzeyleri kitabeli olup 706/1306 tarihinde vefat etmi bir erke e aittir. 7. ta n ön ve arka yüzeyleri kita-beli olup 761/1359 vefat tarihli bir erke e aittir. 8. ta n sadece ön yüzeyi kitabe-lidir. Arka yüzeyi ise bir saks dan ç kan gül kompozisyonlu desenin motiflerini rumilerin olu turdu u bir bezeme vard r. Tarihi belli de ildirdir. 9. ta n bir yüze-yi kitabeli di er yüzeyi ku lar ve çiçeklerden olu an motifler ve geometrik motif-lerle bezelidir. 732/1331 tarihlidir. 10. ta n ba taraf k r lm t r. Ön ve arka yü-zeylerinde Ayet-el Kürsi’den ayetler yer almaktad r. Kime ait oldu u belli de ildir ve tarihi de yoktur. 11. ta n ön yüzeyinde kitabesi var, arka yüzeyi bo tur. Bir erke e ait olan ta tarihsizdir.

Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi bu gün ayakta de ildir. brahim Hakk Konya-l ’n n ifadesine göre bir zamanlar temel ta lar varm ama bugün onu da bulmak

38 Konyal , a.g.e., s. 433. 39 U ur-Koman, a.g.e., s. 76.

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 225

mümkün de ildir. Bu zaviye türbe ile Karatay Mescidi aras ndaki bahçe k sm nda olmal d r.

Hoca Ahmet Fakih Mescidi ve Türbesi ayn yerdedir. Türbeye mescidin içinden geçilerek var l r. Bu mescit büyük ihtimalle türbeden sonra yap lm t r.

Karatay Mescidi ve ekerfuru Türbesi, Hoca Ahmet Fakih’e olan sevgi ve sayg dan dolay olu turulan yap lard r.

Bu gün itibariyle zaviye, hamam, güney taraftaki mezar ta lar ve baz çi-niler yok olmu tur. Kalan k s mlar için bir makale boyutunda bilgiler vermeye çal t k. Bu çal mam zda on adet mezar ta n n arkal önlü birinin de ön yüzü olmak üzere toplam 21 adet foto raf n kulland k. Yap toplulu u için 28 adet foto raf kulland k ve bir vaziyet plan yla da bütün alan görüntülemeyi uygun bulduk.

KAYNAKÇA

Ahmet Fakîh, Çarh-Name, ( yay. Mecdut Mansuro lu), stanbul 1956.

Ahmet Fakîh, Kitabu Evsaf Mesacidi’ - erife, Ankara 1974.

Atçeken, Zeki, Konya’daki Selçuklu Yap lar n n Osmanl Devrinde Bak m ve Kullan lmas ,

Ankara 1998.

Bayram, Mikail, eyh Evhadüddin Kirmanî ve Evhadiyye Tarikat , Konya 1993.

Eflâkî, Ariflerin Menkîbeleri , (çev. Tahsin Yaz c ) stanbul 1986.

Gencel, Turhan, Çarhname’nin Müellifi ve tarihi Hakk nda Notlar, (çev. Emine Gürsoy-

Naskali) Ankara 1987.

Hac Bekta Veli, Vilayetname, (haz. Abdülbaki Gölp narl ), stanbul 1985.

I k, Hidayet, pek Yolu, Konya Kitab ,V, Konya 2002, 48.

Konyal , brahim Hakk , Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Konya 1997.

Köprülü, Fuat, “Ahmet Fakîh”, Türk Yurdu, IV, ( stanbul 1996), s. 289-295.

Sertkaya, Osman Fikri, “Ahmet Fakîh” D A, II, 66, stanbul 1989.

Önder, Mehmet, Mevlâna ehri Konya, Ankara 1971.

Önkal, Hakk , Anadolu Selçuklu Türbeleri, Ankara 1986.

Tezcan, Semih, “Anadolu’da Türk Yaz n n n Ba lang ç Döneminde Bir Yazar ve Çarh-

name’nin Tarihlendirilmesi Üzerine”, Türk Dilleri Ara t rmalar , IV, Ankara 1994, s.

86-87.

U ur, M. Ferid-Koman, M. Mesud, Selçuk Büyüklerinden Celalüddin Karatay ile Karde lerinin

Hayat ve Eserleri, Konya 1940.

Mustafa Y ld r m 226

Res.1: d kap Res.2: Sütunlar

Res.3: Sebil ni i Res.4 :Üzerinde Hadis olan kitabe

Res.5: Sarn ç Res.6: Çe me

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 227

Res.7: Güneydeki mezarlar Res.8: Türbe ve mescidin eski foto raf

Res.9: Caminin giri kap s Res.10: Kap ve pencereler

Res.11: Mihrap Res.12: Mihrap mermeri

Mustafa Y ld r m 228

Res.13: Minber Res.14: K ble ayeti

Res.15: Ah ap tavan Res.16: Türbe kap s

Res.17: Kubbe kasna Res.18: Üçgenler

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 229

Res.19: Tahta sanduka Res.20: Gömeç hatun

Res.21: Mahzen merdivenleri Res.22: Mahzen

Res.23: Türbenin son hali Res.24: Karatay Mescidi pencereleri

Mustafa Y ld r m 230

Res.25: Karatay Mescidi kubbe detay Res.26: Karatay Mescidi d yüzeyi

Res.27: Karatay Mescidi d kap s Res.28: Karatay Mescidi son cemaat yeri

Konya Hoca Ahmet Fakih Zaviyesi Çevresinde Olu an Yap Toplulu u 231