KONDA...sayı fazlalığı ve içerik çeşitliliğinin görüldüğü, dijital yayıncılık...

MEDYA RAPORUTelevizyonla Değişen Algılar,Sosyal Medyanın Yükselişi ve10 Yıllık Medya Serüvenimiz2008 - 2018

KONDA

1119

Kasım 2019

KONDA Hayat Tarzları 2018 Araştırması 2 / 72


İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ ................................................................................................................................... 5

2. TELEVİZYONLA DEĞİŞEN ALGILAR VE 10 YILLIK MEDYA SERÜVENİMİZ ....................... 7

Teknoloji ile İlişkiler / İnternet Algısı / Sosyal Medyadan Endişe .................................. 7 Televizyon Haberlerine Güven ....................................................................................... 11 Kapalı bir Dünya Algısı ve Yankı Fanusları .................................................................... 19 Televizyon Toplumu Olma Halimiz ve Değişen Algılar .................................................. 20 Yetiştirme Kuramı Üzerinden Değişen Dünya Algımız ................................................. 22

3. SON 10 YILDA SOSYAL MEDYA KULLANIMI .................................................................. 27

4. SONUÇ ............................................................................................................................. 29

5. KAYNAKÇA ...................................................................................................................... 31

6. ARAŞTIRMALARIN KÜNYESİ ........................................................................................... 33

7. EK 1: YILLAR İÇİNDE SOSYAL MEDYA KULLANICI PROFİLLERİ ................................... 35

WhatsApp ........................................................................................................................ 36 Instagram ........................................................................................................................ 37 YouTube .......................................................................................................................... 39 Facebook ........................................................................................................................ 41 Twitter.............................................................................................................................. 43

8. EK 2: YILLAR İÇİNDE HABER İZLENEN TV KANALLARININ İZLEYİCİ PROFİLLERİ ....... 45

Kanal D ........................................................................................................................... 47 ATV ................................................................................................................................. 48 Star TV ............................................................................................................................. 50 TRT ................................................................................................................................. 54 Show TV ........................................................................................................................... 56 Kanal 7 ............................................................................................................................ 58 NTV ................................................................................................................................. 60 Habertürk ........................................................................................................................ 63 Fox TV .............................................................................................................................. 64

CNN Türk ................................................................................................................. 66 A Haber.................................................................................................................... 68 Halk TV .................................................................................................................... 70


1. GİRİŞ Prof. Dr. Aslı TUNÇ, İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi

Bir sosyal bilimci için on yıllık bir zaman diliminin iki ucundaki verileri kıyaslayabilme imkanı özellikle

Türkiye gibi demografik anlamda dinamik, hızlı toplumsal değişimlerin ve siyasal çalkantıların

yaşandığı bir ülkede son derece heyecan verici. KONDA’nın 5-6 Nisan 2008 tarihinde Hürriyet

gazetesi için yaptığı Biz Kimiz? Hayat Tarzları Araştırması araştırması internetin Türkiye’de ilk

kıpırdanmalarının hissedildiği, e-muhtıranın yaşandığı, medyadaki sermaye yapılanmasının

sürekli değiştiği, gazetelerin, radyoların ve televizyonların el değiştirdiği ve siyasetin

değişmeyen bir gerçek olarak medya sektörünün ana biçimlendiricisi olduğu, NTV ve

CNNTürk gibi kanalların televizyon haberciliği bağlamında altın çağını yaşadığı, radyolarda

sayı fazlalığı ve içerik çeşitliliğinin görüldüğü, dijital yayıncılık anlamında D-Smart gibi

platformların medya hayatına girdiği bir zaman dilimidir. Yakın dönem medya tarihimizde

makro düzeyde politik yetke-medya ilişkisini irdeleyen ve medyanın ekonomi politiği

bağlamında derin analizler sunan sayısız çalışma mevcuttur (Adaklı, 2006; Sözeri, 2015;

Sözeri ve Güney, 2015; Tunç, 2015). Ancak yazılı, görsel ve dijital medya tüketicisinin bu

yapısal değişikliklere günlük kullanım pratikleri bağlamında yaklaşımı, uzun soluklu ve

verilere dayalı olması gereken medya izleyicisi/haber tüketicisi araştırmalarından

geçmektedir. 2008-2018 yılı arasında haber mecralarına yaklaşım, medyaya güven,

televizyon ve internete yaklaşım nasıl bir değişim göstermiştir? 31 Mart-1 Nisan 2018

tarihlerinde Hayat Tarzları araştırmasında 5793 kişi ile Türkiye’nin 36 ilinde yapılan çalışma

halkın yaşam tarzları, değerleri ve farklı konulardaki fikirlerini ölçerken Türkiye genelinde

medya kullanım alışkanlıkları, teknolojiyle ilişkiler, haber mecralarına olan güven ve

güvensizlikler gibi çok değerli verileri de bize sunmaktadır. KONDA’nın Ağustos 2008, Ocak

2011, Nisan 2014, Şubat 2015, Nisan 2016, Ocak 2018 ve Nisan 2018 tarihlerinde yaptığı

başka araştırmaların bulguları da on yıllık medya kıyaslamasını daha zenginleştirmekte ve

katmanlaştırmaktadır.

Bu rapor ise bu araştırmaların bulgularını kuramsal bir çerçeveye oturtarak anlamlandırmayı

amaçlamaktadır.


2. TELEVİZYONLA DEĞİŞEN ALGILAR VE 10 YILLIK MEDYA

SERÜVENİMİZ

Teknoloji ile İlişkiler / İnternet Algısı / Sosyal Medyadan Endişe

2008 ve 2018 yılında yapılan her iki araştırmada da aynı biçimde sorulan yeni teknolojilerin kişisel

hayatlara olumlu bir katkısı olup olmadığına ait bulgular on yılda büyük bir değişim

göstermemiştir. 2008 yılında yeni teknolojilerin hayatlarına olumlu bir katkı getirdiğini

söyleyenlerin oranı yüzde 73,4 iken, nötr kalanların oranı yüzde 20’dir. 2018 yılına

gelindiğinde olumlu görüş yüzde 73, nötr yaklaşım ise yüzde 17,4’tür.

Bu on yıllık sürecin içine denk düşen Ocak 2011 ve Nisan 2016 tarihlerinde seçmen eğilimlerini

ölçen Barometre araştırmalarında internetin topluma zarar getirdiğini söyleyenlerin oranı

2011 yılında yüzde 41,8 iken çekimser kalanların oranı yüzde 29,2’dir. 2016 yılında

internetin zarar verdiğini düşünenlerin oranı yüzde 38’e düşerken çekimser kalanların oranı

ufak bir düşme ile yüzde 27,3 olmuştur. Bu görüşe katılmayanların yani internetin toplumsal

yararına inananların oranı ise 2011’de yüzde 29, 2016 yılında yüzde 34,6’ya yükselmiştir.

2011-2016 yıllarında internetin toplumsal yararına olan inancın az da olsa artış göstermesi ve genel

olarak teknolojiye olumlu bakışın on yıl boyunca değişmemesi yaşam içinde kullanılan cep

telefonu, bilgisayar, ev aletlerinin artması ile paralellik göstermektedir. Bireylerin hayatı

teknoloji yardımıyla kolaylaşmış, iletişim teknolojileri de büyük oranda günlük yaşamın

parçası olmuştur. Ancak konu medya teknolojilerinin içeriklerine ve kullanım amaçlarına

geldiğinde bu noktada endişe içeren bulgulara yansımaktadır. İnternete kuşkuyla yaklaşma

3

1

7

5

17

20

52

56

21

18

0% 50% 100%

Mart'18

Nisan'08

Yeni teknolojilerin hayatıma olumlu katkısı olacağına inanırım.

Kesinlikle yanlış Yanlış Ne doğru ne yanlış Doğru Kesinlikle doğru

23

7

11

22

27

29

13

33

25

9

% 0 % 50 % 100

Nis.16

Ocak 11

İnternetin topluma yarardan çok zarar getirdiğine inanıyorum.



eğilimi internet üzerinden yapılan işlemlerin güvenli olmadığına olan inançla paralellik

göstermektedir.

2018 Hayat Tarzları araştırmasında görüşülen kişilerin yarısından fazlası (yüzde 51,3) internette

alışverişin güvenli olmadığını belirtmiştir. Çekimser kalan yüzde 31,3 iken online alışverişi

güvenli bulanlar yüzde 17,4’tür. Bu verileri destekleyici anlamda online gıda alışverişinin

azlığı ise dikkate çekicidir. Yüzde 85,8 asla gıda alışverişini internet üzerinden yapmazken

internet bankacılığı için bu yanıtı verenler yüzde 60,6’dir. İnternet bankacılığının kullanımının

görece olarak diğer alışveriş pratiklerinden daha yüksek olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Bilgiye ulaşmada internete ve sosyal medyaya olan güven oranları da 2018 araştırmasında çarpıcı

veriler sunmaktadır. Yüzde 34,9 internetin bir bilgiye ihtiyaç duyulduğunda ilk bakılacak yer

olmadığını belirtmektedir. Bir anlamda yer üç kişiden biri internetin içeriğine

32

25

32

26

24

31

11

15

1

2

% 0 % 50 % 100

Şubat'15

Mart'18

İnternetten alışveriş yapmak güvenlidir.

Kesinlikle yanlış Yanlış Ne doğru ne 'Yanlış Doğru Kesinlikle doğru

86

86

88

91

8

8

7

3

5

4

4

3

1

2

1

2

1

1

0

1

Mart'18

Şubat'15

Ocak'11

Nisan'08

Evin gıda alışverişini internetten yaparız.

Hicbirzaman Nadiren Bazen Sıksık Herzaman

61

59

82

84

10

14

7

5

12

11

5

5

11

10

4

3

7

5

3

3

Mart'18

Ocak'11

Ağustos'08

Nisan'08

Bankacılık işlemlerini internetten yaparım.



inanmamaktadır. Çekimser kalanlar ise yüzde 16,6’dır. Soru direkt olarak sosyal medya

bağlamında sorulmamış olsa da bu yanıtları sosyal medya mecrasına güvensizlik olarak da

yorumlamamız mümkündür. Katılımcılardaki bu güvensizlik ve yeni medya teknolojilerini

zararlı görme hali siyasi iklim ve söylemlere uygunluk göstermektedir. Sosyal medyanın

siyasetçiler tarafından şeytanlaştırılması özellikle 2013 Gezi Park olaylarından sonra ivme

kazanmış ve 2018 yılına kadar ahlaki ve dini bir tonla sunulmuştur.

İnternet ise haber alma bağlamında ilk sırada yer alsa da, dizi ve spor ve eğlence içerikleri toplamda

internetin kullanma platformu olarak göze çarpmaktadır.

17

25

18

21

17

14

38

32

11

8

0% 50% 100%

Mart'18

Şubat'15

Bir bilgiye ihtiyaç duyduğumda ilk bakacağım yer internettir.

Kesinlikle yanlış Yanlış Ne doğru ne 'Yanlış Doğru Kesinlikle doğru

38

30

22

20

19

24

15

15

6

11

2018

2008

Piyasaya teknolojik ürünlerin çıkmasını takip ederim.

Hiçbir zaman Nadiren Bazen Sık sık Her zaman

16

4

4

4

4

4

5

9

12

39

16

4

3

2

1

7

5

12

15

36

0 20 40

Hiçbir şey / Cevap yok

Tablet

Diğer

Akıllı telefon

Bilgisayar, telefon gereci

Bilgisayar

Küçük ev aletleri

Televizyon

Beyaz eşya

Cep telefonu

Teknolojik ürün olarak en son ne satın aldınız?*açık uçlu soruldu

2015

2018


Yeni teknolojileri yaygın olarak kullanırken medya teknolojilerinin içeriklerine karşı endişeli hatta

öfkeli kitleleri kuramsal olarak nasıl anlamlandırabiliriz? Bu bağlamda ahlaki panik (moral

panic) kuramının açıklayıcı olduğu görülebilir. Ahlaki panik kavramı kişi, grup ya da

durumların özellikle ana akım medya ve politik yetke tarafından toplumun ortak değer ve

çıkarlarına tehdit olarak gösterilmesine işaret etmektedir (Cohen, 1972). Özellikle geleneksel

medya bu ahlaki paniği yani endişeyi toplumun geneline nüfuz ettirmede başat bir rol

üstlenmektedir. Baskın siyasal söylemdeki sosyal medya karşıtlığının on yıl boyunca farklı

bağlamlarda vurgulandığı düşünüldüğünde toplumsal algı daha net görülecektir.1 Sosyal

medya bu kuram çerçevesinde düşmanlaştırılmakta ve toplumsal çürümenin, politik olarak

ülkenin karışmasının sorumlusu olarak sunulmaktadır. Sistematik olarak bu mesajın

tekrarlanması ve normalleştirilmesi internet ve sosyal medya algısını kaçınılmaz olarak

olumsuza doğru yöneltmektedir. 2014, 2016 ve 2018 yıllarında sosyal medyanın toplumun

“başbelası” olarak algılanma oranının artması da bu argümanı desteklemektedir.

1 Siyasal söylemi tek başına biçimlendiren 2003-2014 arası Başbakan ve 2014 yılından beri Cumhurbaşkanı

olan Recep Tayyip Erdoğan’ın sosyal medya üzerine farklı dönemlerde söyledikleri:

“Twitter mivitır hepsinin kökünü kazıyacağız. Efendim işte uluslararası camia şöyle der, böyle der, hiç beni ilgi-

lendirmiyor. Türkiye Cumhuriyeti devletinin gücünü görecekler.” 20.3.2013

“Twitter denilen bir bela var. Sosyal medya denilen şey: Bana göre toplumun baş belası.” 2.6.2013

“Bu milleti Youtube’a Facebook’a yediremeyiz. Atılması gereken adım neyse biz bu adımı en kesin hatlarla

atacağız. Kapatılmaları da dahil”. 6.4.2014

"Biliyorsunuz ben bu sosyal medyaya karşıyım. Bundan dolayı da bana çok saldırı da oldu. Ben bu Twitter'a filan

hepsine karşıyım ve bunları paylaşmıyorum. Kendim de kullanmıyorum.” 2.7.2016

“İnternetin, özellikle de sosyal medyanın kültürümüzü adeta yiyip bitirmesine göz yumamayız”. 3.3.2017

“Ne yazık ki denetimsiz ve alabildiğine serbest bir alan olan sosyal medya, son yıllarda bu operasyon-

ların ana mecrası haline gelmiştir". 15.4.2018

3

3

3

4

4

5

9

10

14

15

25

30

0 20 40 60 80

Yeme-İçme

Çizgi Film / Çocuk

Dini içerikler

Müzik / Eğlence / Magazin

Siyaset / Tartışma

Kadın Programları

Komedi, güldürü

Yarışmalar

Belgesel

Spor

Diziler

Haberler

İnternetten hangi içerikleri takip ediyorsunuz? (Mart 2018)


Televizyon Haberlerine Güven

Dünyanın gelişmiş ülkelerinde de habere olan güvenin son yıllarda irtifa kaybettiğini ve sahte haber

(“fake news”) ile mücadelenin hız kazandığını düşünürsek (Newman 2018: 17; Yanatma

2018: 21), Türkiye’de on yıl boyunca haber medyasına güvenin geldiği noktayı görmek önem

taşımaktadır. 2018 bulgularında haber almak için en yüksek oranda (yüzde 72.3) televizyona

güvenilmesi, internet haber sitelerine güvenin yüzde 14,7 ve sosyal medyanın yüzde 5,8’de

kalması ülkede hâlâ ana akım haber mecralarının baskın olduğunu vurgulamaktadır. 2015

yılındaki bulguları ile kıyaslandığında haber kaynağı olarak televizyona olan güven yüzde

70,1’den yüzde 72,3’e artmış, gazeteye olan oran yüzde 10,5’tan yüzde 7,2’ye düşmüştür.

16,4 30,8 25,7 20,3 6,8

0% 50% 100%

Twitter, Facebook gibi sosyal ağlar tüm toplumların başbelasıdır.

(Nisan 2014)


18

27

13

12

14

11

11

11

17

12

29

27

% 0 % 50 % 100

NİSAN'18

NİSAN'16

Twitter, Facebook gibi sosyal ağlar tüm toplumların baş belasıdır.

Kesinlikle katılmıyorum Katılmıyorum Kısmen katılmıyorum

Kısmen katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle katılıyorum

3 3 16 35 43Nisan'08

Haberleri televizyondan takip ederim.



72

70

7

11

15

13

6

7

0% 50% 100%

Mart'18

Şubat'15

Haber için hangi kaynağa güvenirsiniz?

Televizyon Gazete İnternet siteleri Sosyal medya

0

0

2

2

2

2

2

3

4

5

7

8

13

15

16

20

0 20 40

Haberleri TV’den takip etmiyorum.

Ulusal

Halk TV

Habertürk

CNN Türk

Kanal 7

NTV

STAR

Diğer kanallar

Show TV

Kanal D

AHaber

TRT

ATV

İzlemiyor

Fox TV

Haber seyrettiği TV kanalı (2018)


2018 Hayat Tarzları araştırmasındaki bulgular bize medya tüketicilerinin haber kaynağı için hangi

televizyon kanallarını tercih ettiklerini gösterirken diğer haber mecralarıyla ilişkilerini de

sergilemektedir. Örneğin Kanal 7, A Haber, TRT ve ATV gibi iktidara yakın kanalları tüketenler

haber kaynağı olarak sosyal medya ve internete başvurmamakta ve dünya algısını sadece bu

kanalların haber ve bilgi akışıyla biçimlendirmektedir. Haberlerini televizyondan almayanların

daha çeşitli bir mecra kullanımına başvurdukları da görünmektedir. Bu grafik bile toplumdaki

medya tüketim pratiklerinin siyasal görüş bağlamında ne derece ayrıştığını ortaya

koymaktadır. KONDA’nın “hayat tarzı kümeleri” olarak araştırmalarda temel olarak aldığı üçlü

toplumsal katman olan “modern, geleneksel muhafazakâr ve dindar muhafazakâr” ayrımı

özellikle televizyon haber tüketiminde kendini göstermektedir. A Haber ve ATV ile FOX TV ve

Halk TV izleyicilerindeki tercih kutuplaşması net olarak görünürken NTV ve CNN Türk’teki

değişim ise çarpıcıdır. Bu kırılımların benzerini parti tercihlerinde de görmekteyiz.

26

30

58

65

66

71

75

77

78

79

79

80

86

87

90

96

11

10

19

15

6

9

5

12

8

5

8

7

5

4

3

4

45

40

11

20

22

14

16

8

10

11

10

8

6

7

7

0

19

20

11

6

6

4

3

3

6

3

4

3

2

0

0

%0 %50 %100

İzlemiyorum


Halk TV

Ulusal Kanal

CNN Türk

Fox TV

NTV

Haber Türk

Star TV

Show TV

Kanal D

Diğer kanallar

ATV

TRT

A Haber

Kanal 7

Haber için hangi kaynağa güvenirsiniz? / Haber seyrettiği TV kanalına

göre (Mart'18)

Televizyon Gazete İnternet siteleri Sosyal medya


10

11

8

47

46

47

43

46

%0 %50 %100

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

A Haber izleyenlerin hayat tarzları

Modern Geleneksel muhafazakar Dindar muhafazakar

23

21

18

14

14

12

12

12

50

51

49

50

50

48

49

50

27

28

33

36

36

39

39

38

%0 %50 %100

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

ATV izleyenlerin hayat tarzları


22

26

29

38

41

43

45

43

50

47

48

46

45

43

43

44

28

27

23

16

14

14

12

13

%0 %50 %100

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Fox TV izleyenlerin hayat tarzları


71

52

64

61

61

67

63

26

37

32

34

34

27

34

3

12

4

4

5

6

3

%0 %50 %100

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Halk TV izleyenlerin hayat tarzları



Televizyon kanallarına güven ile bir bilgiye ihtiyaç duyulduğunda ilk bakılacak yerin internet olması

halini birlikte ölçümlediğimizde siyasal kutuplaşmanın sağlamasını da yapmış olmaktayız. Bu

durum bizi “yankı odası” kavramına yönlendirmektedir.

53

55

51

54

52

47

45

37

35

38

38

36

39

41

44

46

12

6

11

11

9

12

11

17

%0 %50 %100

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

CNN Türk izleyenlerin hayat tarzları


52

40

43

39

36

35

34

28

39

44

45

44

48

49

51

52

9

16

12

17

16

16

15

20

%0 %50 %100

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

NTV izleyenlerin hayat tarzları



TRT, ATV ve A Haber izleyicileri: Ak Parti seçmenlerinin yüzde 20’si haberleri TRT’den, yüzde 20’si

ATV’den ve yüzde 15’i de A Haber’den izlemektedir.

Parti tercihine göre haber için TV kanalı tercihi (Ocak’18)

3,5

3,8

2,1

2,8

2,9

2,9

2,9

3,0

3,0

3,1

3,1

3,2

3,2

3,2

3,2

3,3

1 3 5

İzlemiyorum


Kanal 7

TRT

ATV

A Haber

Halk TV

Diğer kanallar

Show TV

Kanal D

Star TV

Ulusal Kanal

Haber Türk

NTV

Fox TV

CNN Türk

< Yanlış Doğru >

Bir bilgiye ihtiyaç duyduğumda ilk bakacağım yer internettir. / Haber

seyrettiği TV kanalına göre (Mart'18)


Toplumun farklı demografik kümelerinin aralarındaki ilişkiyi incelemenin bir yolu Çoklu Mütekabiliyet

Analizi (Multiple Correspondence Analysis). Bu analiz varolan her değişkenin (demografik

kümeler, yaş, eğitim vb.) diğer tüm değişkenlerle ilişkisine bakarak, aralarındaki ilişkinin

yakınlık ve uzaklığına göre 2 boyutlu bir düzleme yerleştirilmesine olanak veriyor.

Bu yöntemle Ocak’18 Barometresi’nin demografik değişkenlerini analiz ettiğimizde ortaya çıkan ve

toplumun topografik haritası adını verdiğimiz tabloda x-y eksenleri üzerine yerleştirilmiş

demografik kümeleri yer almaktadır. Yukarıdan aşağıya doğru okuma yapıldığında, eğitim

durumu ve gelirin azaldığını, yaş ve dindarlığın arttığını, örtünme durumunun örtünmeyenden

çarşaf, peçe kullanana doğru ilerlediği gözlemlenir. Dikey ekseni, kişilerin sosyo-ekonomik

statüsünün, yatay ekseni ise etnik kökeni ve siyasi tercihlerinin şekillendirdiğini belirtmek

mümkündür.

Toplumun topografik haritası (Ocak’18)


Tabii unutmamak gerekir ki tabloda yer alan konumlar kümelerin kesin ve sabit konumları değil,

kümeyi oluşturan tüm bileşenlerin ağırlık merkezidir. Örnek olarak geliri 5001 TL veya üzeri

olan tüm kişiler üniversite eğitimli, Modern ve inançlı kategorisinde değildir. Tüm

değişkenlere bir arada bakıldığında yüksek gelirliler yüksek eğitimlilere, Modernlere veya

daha düşük dindarlık seviyesindekilere toplumun diğer bileşenlerinden daha yakın

durmaktadır.

Tüm bu demografik veriler ışığında aynı analize en çok izlediği, haberleri takip ettiği ve asla

güvenmediği televizyon kanallarını ekleyerek aşağıdaki grafikte gösterildiği gibi toplumun

hangi kesimlerinin hangi kanallara yakın durduğunu görebiliriz.

FOX TV, CNN Türk ve Halk TV’den haber izlemeyi tercih edenler TRT ve ATV haberlerine; TRT ve ATV

izleyenler ise FOX, CNN Türk ve Halk TV haberlerine güvenmemektedir.

Toplumun topografik haritasında kanal tercihleri (Ocak’18)


Kapalı bir Dünya Algısı ve Yankı Fanusları

Yankı Fanusu ya da Yankı Odası (Echo Chamber) kavramı özellikle sosyal medya çağının bir olgusu

olsa da Türkiye’de haber alma sürecinde televizyonun baskın olması üzerinden yeniden

tanımlanabilmektir. Yukarıda belirtildiği gibi araştırma bulguları ışığında sadece kendi dünya

görüşünü, siyasal tercihini ve inandığı fikirleri destekleyen televizyon kanallarını izleyen

medya tüketicileri görmekteyiz. Kısacası sadece kendi söylediğinin yankısını dinlemekten

öteye geçemeyen, karşıt görüşten haberdar olmayan ve belki de olmak istemeyen kitlelerin

yarattığı yankı odaları bunlar. Fikir çeşitliliğine karşı bu körleşme hali anlayış, empati ve karşı

görüşü dinleyip makul ve sağduyulu bir sonuca varma noktasını imkansız kılmaktadır. Bu

algısal yanılsama toplumda siyasal kutuplaşmaya yol açmakta, karşı tarafa karşı öfke ve

husumet yaratmakta ve tek tip bir siyasal anlatıyı kabullenmeyi getirmektedir. Bu düşünsel

model, farklı seçmen kitlelerinin izledikleri televizyon kanallarındaki keskin ayrımla

örtüşmektedir. İdeolojik yarılma, farklı hayat tarzları kümelerinin medya tüketiminde de

kendini net bir biçimde ele vermektedir.

Televizyon haber tüketiminin yanısıra günlük yazılı basına olan güven yüzde 7,2’dir. Gazetelerin

tirajının düşüklüğü ve gazetelere olan güvenin de iyice azaldığı diğer bulgularla da

desteklenmektedir. 2018 araştırma bulguları katılımcıların yüzde 73,9’unun gazete

okumadığını göstermekte, okunan gazeteler ise toplumdaki ideolojik yarılma ve siyasal

kutuplaşma ile paralellik göstermektedir. Sözcü (yüzde 4,5), Posta (yüzde 4,3) ve Sabah

(yüzde 3,5) geri kalan yüzde 26,1’lik dilimde yerlerini almaktadır.

0,1

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,5

0,5

0,5

0,7

0,8

1,1

1,2

1,3

2,5

3,2

3,5

4,3

4,5

73,9

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Aydınlık

Vatan

Güneş

Star

Birgün

Akit

Akşam

Takvim

Yeni Şafak

Türkiye

Spor gazeteleri

Habertürk

Milliyet

Cumhuriyet

Diğer

Hürriyet

Sabah

Posta

Sözcü

Okumuyor

Hangi gazeteyi okuyorsunuz?

Mart'18


Benzer bir eğilim televizyon kanallarında da görülmektedir. FOX TV (yüzde 19,7), ATV (yüzde 14,6) ve

TRT (yüzde 13,1) haber kaynağı olarak gösterilen televizyon kanallarıdır. Sadece yüzde 15,8

televizyon izlemediğini, yüzde 0,2 ise haberleri televizyondan almadığını iletmiştir. 2015

yılında yapılmış olan Hayat Tarzları araştırması bulgularında hangi televizyon kanallarına

güvenildiği sorulduğunda benzer bulgulara rastlanmıştır. Sosyal medya güvenirlilik

bağlamında az da olsa değer yitirmiştir (yüzde 6,7’den yüzde 5,8’e).

Medya kullanımı ve bilgiye ihtiyaç duyulan ilk mecranın internet olması eğitim düzeyiyle bağlantılıdır.

Üniversite eğitimiyle birlikte televizyona güven düşmekte ve internet kullanımı artmaktadır.

Televizyon Toplumu Olma Halimiz ve Değişen Algılar

2018 verilerine göre de kitle iletişim araçlarının kullanımında dikkat çeken ilk temel nokta

televizyonun halen hayatlarımızda baskın bir rol oynadığıdır.

Haber alma anlamında en çok güven duyulan mecra olmasının ötesinde kültürel bir iklim olarak da

televizyonun evlerin hâlâ başköşesinde olduğu gerçeği KONDA bulgularıyla birlikte Radyo ve

Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) 2018 Televizyon İzleme Alışkanlıkları Araştırmasında da

görülebilmektedir.2 Söz konusu araştırmada günlük ortalama televizyon izleme süresi 3 saat

34 dakika olarak belirtilmekte, hafta sonu bu ortalama 3 saat 45 dakikaya çıkmaktadır. Bu

araştırmaya katılanların yüzde 40,9’u televizyon izlerken yemek yediklerini belirtmişlerdir.

Radyo Televizyon Yayıncıları Meslek Birliği’nin (RATEM) hazırladığı 2018 Türkiye Radyo Televizyon

Yayıncılığı Sektör Raporunda ise bu süreyi 5 saat 30 dakika olarak göstermektedir. TÜİK

2017 rakamları bu süreyi ortalama günde 6 saate kadar çıkarmaktadır. Farklı araştırmaların

ortak noktası televizyonun hâlâ Türkiye’de hanelerde son derece etkili bir haber ve eğlence

kaynağı olduğudur. Beklendiği üzere tüm bu çalışmalarda eğitim düzeyi yükseldikçe ve yaş

ortalaması gençleştikçe bu süre düşmektedir.

2https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyonizlemeegilimleriarastirmasi2018.pdf

5

6

27

17

7

13

24

18

16

18

16

17

53

49

27

38

19

14

6

11

0% 50% 100%

Üniversite

Lise

Lise altı

Türkiye

Bir bilgiye ihtiyaç duyduğumda ilk bakacağım yer internettir. (Nisan'18)


https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyonizlemeegilimleriarastirmasi2018.pdf


Televizyonda farklı içerik tüketimi bağlamında kadın ve erkek izleyiciler arasında fark görülmektedir.

Haber tüketimi erkeklerde daha fazlayken, dizi izleme alışkanlığı kadınlar arasında daha

yaygın görünmektedir.

13

11

23

24

22

22

14

15

10

12

14

15

4

2

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Şubat'15

Nisan'08

Günde ortalama kaç saat televizyon seyrediyorsunuz?

1 saat 2 saat 3 saat 4 saat 5 saat 6+ saat Seyretmiyor Cevap yok

1

6

3

5

6

8

9

10

11

11

15

19

49

62

0 40 80

Televizyonum yok.

TV var ama ben izlemiyorum.

Yeme-İçme


Dini içerikler


Komedi, güldürü


Yarışmalar

Kadın Programları

Belgesel

Spor

Diziler

Haberler

Televizyonda ne tür içerikteki programlar izliyorsunuz? (Mart'18)


Yetiştirme Kuramı Üzerinden Değişen Dünya Algımız

Yetiştirme kuramı (Cultivation Theory) ABD’de televizyonun en yoğun olarak tüketilmeye başlandığı

yıllarda yani 1960’ların sonunda başlayan en özgün eleştirel kitle iletişim teorilerinden biridir.

George Gerbner ve ekibinin “Kültürel Göstergeler Projesi” (Cultural Indicators Project) adıyla

yola çıktığı ve televizyon izlemenin toplumsal algıları nasıl yavaş yavaş biçimlendirdiği üzerine

kuramsal bir çerçevedir. Argümanın temelinde televizyonun bir hikaye anlatıcısı olması yatar.

Artık çocuklarımız dünyayı televizyonun sarıp sarmaladığı bir ortama doğmakta ve dünyayı

onun anlatılarıyla algılamakta ve biçimlendirmektedir. Televizyon artık oturma odalarının baş

köşesindedir ve bize özellikle popüler kültür temsiliyetleriyle “reel” dünyayı nasıl

anlamlandırmamız gerektiğini söylemektedir.

Gerbner ve arkadaşlarına göre televizyon, görece durağan ve ortak imgeleri insanların zihnine

ekmektedir. En çok izlenilen zaman kuşağındaki (prime-time) diziler, televizyon izleyicileri

tarafından uzun zaman süresince düzenli olarak takip edilmektedir. Kurgu anlatılara sahip

olan bu televizyon programları bir “televizyon dünyası” (television world) yaratmaktadır

(Gerbner vd., 1973, 1986 ve 1994). Biz buna haber programlarının anlatılarını da

ekleyebiliriz. Televizyon dünyası, her ne kadar olguları temsiliyetler üzerinden sunduğunu

iddia etse de “objektif gerçekliği” sunmaktan uzaktır. Bu kurama göre televizyon çoğunlukla

egemen söylem ve baskın değerleri dayatmaktadır (Shanahan ve Morgan, 1999).

Yetiştirme Kuramı, az (günde ortalama 0-4 saat) ve çok (4 saat ve üstü) televizyon seyredenler

arasındaki verilerin “farklılığında” ortaya çıkar. Çok seyredenler televizyonun “sembolik

çevre”sine (symbolic environment) daha çok maruz kalmakta ve bu “sembolik çevre” giderek

6

8

7

10

9

4

14

22

10

3

66

53

1

2

5

5

9

15

8

1

19

35

33

71

0 40 80

Yeme-İçme


Dini içerikler


Komedi, güldürü


Yarışmalar

Kadın Programları

Belgesel

Spor

Diziler

Haberler

Televizyonda ne tür içerikteki programlar izliyorsunuz? (Mart'18)

Erkek

Kadın


gerçek önceliklerin yerini almaktadır. Türkiye’deki televizyon izleme süreleri, Türkiye

toplumunu rahatlıkla “çok seyredenler” (heavy viewer) sınıflandırmasına dahil etmektedir.

Dünya/yaşam anlamlandırmasında televizyonu çok seyredenler (heavy viewer) ile az seyredenler

(light viewer) arasında ortaya çıkan “sistematik farklılıklar” dünyayı algılamada göze

çarpmaktadır. Çok fazla televizyon izleyenler yaşama ilişkin bilgi, değer ve imgeleri

televizyonda anlatılan hikâyelerdeki gibi içselleştirmekte ve norm kabul etmektedir. Bu

nedenle televizyon hem sosyalleşmenin biricik aracı hem de kitleselliği ortaya çıkarması

nedeniyle kişilerin dünya algılarının homojenleşmesinin başat enstrümanıdır (Signorielli ve

Morgan, 1990: 123).

Dünyanın gerçekliğinden kopan izleyici, televizyondan yayılan kurgusallığı giderek bir gerçeklik olarak

algılamaya başlar (Gerbner, 1996: 2). Kaldı ki, televizyondan yayılan bu kurgu hikayeler

(fantezi/ler) gerçeklikten ayırt edilmesi imkansız biçimde sunulmaktadır. İzleyici açısından

“yetiştirme” gerçekleştikçe, dünyaya ilişkin kaygılar artar (“kötü dünya sendromu”). Bu süreç

son derece yavaş, aşama aşama meydana gelir. Gerçekler, yerine göre eğilip bükülür,

deforme edilir ya da flulaşır (Signorielli ve Morgan, 1990; 1996). Bu, televizyon izleyicisini

basit bir etkileme değil, dönüştürme sürecidir (Morgan, Shanahan ve Signorielli, 2012: 2)

Yararlanılan farklı araştırmaların bulguları ve toplum olarak 10 yıllık medya serüvenimiz yetiştirme

kuramı çerçevesinde irdelenmeye uygun görünmektedir. Türkiye’de algılar elbette ki ABD’den

farklı biçimlerde değişip evrilmekte ve medya mecralarını tüketen gruplarda farklılık

göstermektedir. Örneğin televizyon gerek popüler kültür anlatıları gerekse haber söyleminde

yarattığı yankı odalarıyla bir iyimserlik yaratmaktadır. Sosyal medya tüketicileri bireysel

yaşamlarına ve ülkenin geleceğine ilişkin çok daha karamsarken televizyon izleyicilerinde

bunun tam aksi görülmektedir. Televizyon izleyenler için farklı endişeler söz konusu

olmaktadır. Örneğin özgürlüklerinin kısıtlanmasından değil “Türkiye’nin bölünmesinden”

daha fazla korktukları göze çarpmaktadır. Milliyetçi kaygılar sosyal medya ve internet

kullanıcılarınkinden daha fazladır.

Kurgu metinlerde yani diziler gibi çok tüketilen popüler kültür anlatılarında “toplumsal sorunların ele

alması” ve izleyicinin “kendi kültürünü yansıtıyor olması” önem kazanmaktadır. Bu dikkate

değer bir bulgudur çünkü dizilerde gerçekliğe yakınlığın izleyici için önemli bir ölçüt olduğu

görülmekte ve zaman içinde gerçekliğe yakın “televizyon dünyası” algıların değişimini

(cultivation differential) daha da hızlandırmaktadır. İzleyicinin televizyondaki dizilerde en

fazla “hikaye”ye ve “verilen mesaja” önem vermesi de bu yetiştirme (cultivation) sürecinin

önemini ortaya koymaktadır.

Televizyon izleme pratikleri de en az yaydığı içerik kadar yetiştirme kuramının bir parçasıdır.

Televizyon ev mekanındaki yeri ve doldurduğu fiziksel alanla da toplumsal bir ortam

yaratmaktadır. Televizyon bir araç olarak bir yaşama alanı oluşturmakta, arka planda bir ses

yaratmakta ve kitleler için olmazsa olmaz bir mecraya dönüşmektedir. Bulgular bize özellikle

dizi izlerken seyircilerin farklı ev işlerini de yaptıklarını göstermektedir.


2,7

3,0

2,8

3,1

3,1

3,2

3,1

3,3

2,3

2,6

2,6

3,0

2,6

2,9

2,9

3,2

1 3 5

Sosyal medya

İnternet siteleri

Gazete

Televizyon

<< Yanlış Doğru >>

Algı ve beklentiler / Haber için hangi kaynağa güvendiğine göre

( Mart'18)

Türkiye’de genel hayat şartları 5 yıl sonra daha iyi olacak.

Türkiye’de genel hayat şartları son 5 yılda iyiye gitti.

Benim hayat şartlarım 5 yıl sonra daha iyi olacak.

Benim hayat şartlarım son 5 yılda iyiye gitti.

4,1

4,0

3,8

3,6

3,8

3,9

3,9

3,9

1 3 5

Sosyal medya

İnternet siteleri

Gazete

Televizyon

<< Yanlış Doğru >>

Korkular / Haber için hangi kaynağa güvendiğine göre (Mart'18)

Türkiye'nin bölünmesinden korkuyorum. Özgürlüğümün kısıtlanmasından korkuyorum.


18

16

13

15

12

13

8

8

5

5

4

40

37

38

35

34

29

16

15

17

13

10

20

22

21

21

20

22

19

17

15

15

12

18

21

23

24

29

29

42

42

47

54

54

4

4

5

5

5

6

14

18

16

13

19

0% 50% 100%

Dizide anlatılan hayatı yaşamak istiyor olmam

Dizinin geçtiği yerin benim için çok önemli olması

Dizide anlatılan hayat benim hayatıma benzemesi

Dizide olanlar geçmişimle ilgili anılarımı

canlandırması

Sürekli izlediğim kanalda yayınlanması

Etrafımdaki herkesin seyretmesi

Kendi kültürümüzü yansıtması

Toplumsal sorunları ele alması

Dizide çok beğendiğim bir oyuncu olması

Çok kaliteli çekimi, sahneleri, yapımı olması

Dizide anlatılan karakterleri beğeniyor olmam

En çok izlediğiniz diziyi seçmenizde bunlar ne kadar önemlidir? (Ocak'18)

Çok önemsiz Önemsiz Ne önemli ne önemsiz Önemli Çok önemli

15

1

1

1

1

2

8

11

13

46

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Dizi izlemiyorum.

Mekanları

Yayın günü

Hakkında konuşuluyor olması

Yayınlandığı kanal

Dini, kültürel yanı

Karakterleri

Oyuncu kadrosu

Verdiği mesaj

Hikayesi

Bir diziyi tercih ederken en çok hangisine dikkat edersiniz? (Ocak'18)


17 21 43 10 8 5 2

0% 50% 100%

Dizi izlerken ne yapar? (Ocak'18)

Dizi izlemiyorum. Hiçbir şey yapmam, sadece dizimi izlerim.

Bir şeyler yiyip, içerim. Bilgisayar, tablet veya telefonla ilgilenirim.

El işi Ev işleri

Diğer


3. SON 10 YILDA SOSYAL MEDYA KULLANIMI Televizyon, toplumsal algıları biçimlendirip, ideolojik yarılmayı perçinlerken görsel ve yazılı haber

medyasına olan güvensizlik son on yılda sosyal medyanın yükselişini de kaçınılmaz

kılmaktadır. Sosyal medya kullanımına ilişkin veriler 2011 yılından itibaren en azından belirli

bir kitlenin habercilikte farklı sesleri arayışına karşılık gelmeye başladığını görüyoruz.

Kullanıcı sayısından çok kamuoyunu biçimlendiren tartışmaların sosyal medya

mecralarından çıkması da tesadüfi değildir. İfade özgürlüğü alanının kısıtlanmasıyla ana akım

medya kuruluşlarında çalışması mümkün olmayan yetkin ve nitelikli gazetecilerin habercilik

reflekslerini sosyal medyaya taşımaları da bu anlamda etkili olmuştur. Yalan ve gerçeğin,

manipülasyon ve tanıklığın iç içe geçebildiği sosyal medya ortamının eleştirel analizi anlamlı

olsa da Twitter, Instagram, YouTube, Facebook, WhatsApp’ın son dönem haber evreninde

kalıcı birer aktör olduğu açıktır.

0

25

50

75

100

Twitter

0

25

50

75

100

Whatsapp


0

25

50

75

100

Instagram

0

25

50

75

100

Youtube

0

25

50

75

100

Facebook


4. SONUÇ Bu çalışmanın ilk ayağı, farklı araştırmaların bulgularından yararlanarak Türkiye’nin 2008-2018

arasındaki 10 yıllık medya kullanımının izini sürmekten oluşmaktadır. İkinci ayağı ise bir kitle

iletişim kuramı olan Yetiştirme Teorisi üzerinden Türkiye’deki yoğun televizyon kullanımının

kitlelerin algılarının evrilmesinde yeri olup olmadığı üzerine bir analizdir. Türkiye’nin 2008-

2018 arasındaki süreçte farklı medya mecralarıyla kurduğu ilişkide televizyonun hâlâ başat

bir rol oynadığı görülmektedir. Haber alma bağlamına günlük yazılı basına olan güven yıllar

içinde irtifa kaybederken televizyon 2018 yılına gelindiğinde de halen en fazla tüketilen ve

güvenilen mecradır. Sosyal medya kullanımı eğitim düzeyiyle ve kentleşmeyle doğru orantılı

bir artış gösterse de sanal ortama hâlâ belli bir mesafeyle yaklaşılmakta, sıklıkla internet ve

yeni teknolojileri şeytanlaştırma eğilimi göze çarpmaktadır. İnternet en fazla bankacılık

alanında hızla yaygınlaşmış olsa da özellikle siyasal söyleme paralellik gösteren internetin

topluma zarar veren bir mecra olduğu algısının yaygın olduğu görülmektedir.

Farklı televizyon kanal tercihleri bize siyasal ayrışmanın ve kutuplaşmanın en kristalize olmuş halini

sunmaktadır. Gerek haber gerekse eğlence içeriklerinde ideolojik yarılma derhal kendini belli

etmektedir. Özellikle siyasal parti çizgisinde tüketilen televizyon haberleri kitlelerin sadece

kendi seslerini duydukları kapalı bir dünya algısına yol açmaktadır. Bu bağlamda sosyal

medyanın medya çalışmaları literatürüne kazandırdığı yankı fanusları (echo chambers)

tartışmalarını Türkiye’de televizyona uyarlamak mümkün görünmektedir. Kişiler gittikçe

gerçeklikten kopmakta, kendi sesinin adeta yankısını dinlemekte ve sonuç olarak dünya

algısını da bu kapalı evrende kurmaktadır.

Televizyon önünde geçirilen saatlerin uzunluğu Türk izleyicisini adeta 1970’lerin Amerikan izleyici

profiline yaklaştırmaktadır. Dünya algıları haberler kadar popüler kültür anlatılarına (özellikle

dizilere) uzun süre maruz kalmanın sonucu olarak değişim göstermekte, kimi zaman daha

milliyetçi, ülkeye dair endişe ve korkularla dolu ancak bireysel olarak iyimser bir hal

alabilmektedir. Elimizdeki bu bulgular Amerikan toplumu üzerine 1970-2000’ler arasında

yapılan televizyon odaklı eleştirel modelle yani Yetiştirme Kuramı (Cultivation Theory) ile

uyum sağlamaktadır.

İnternet ve sosyal medya kullanımının habercilik ve bilgi akışı anlamında 2011 yılından bu yana

keskin bir yükselişe geçtiğini görmekteyiz. 2011 yılında Türkiye genelinde her 10 kişiden

ancak 4’ü internet kullanırken bugün bu rakam her 10 kişiden 8’idir. Farklı sosyal medya

mecraları kısılan muhalif seslerin ve ötelenen toplumsal ve siyasal kimliklerin temsiliyeti için

gittikçe önem kazanmaktadır. Habercilik alanında açılan bireysel YouTube kanalları, farklı iş

modelleri deneyerek ana akım medyaya alternatif üretmeye çalışan bağımsız haber ve analiz

platformları, anlık sanal haberleşme ağları Türkiye’nin medya evrenine çeşitlilik ve derinlik

getirmektedir.


5. KAYNAKÇA Adaklı, Gülseren. Türkiye’de Medya Endüstrisi. Ankara: Ütopya Yayınları, 2006.

Cohen, S. 1972. Folk Devils and Moral Panics: The Creation of the Mods and Rockers. London:

MacGibbon and Key Ltd.

Gerbner, George (1973). “Cultural Indicators: The Third Voice”, içinde Communication Technology

and Social Policy, Ed. George Gerbner vd., John Wiley and Sons: 555-73.

Gerbner, George ve Lary Gross 1976. Living with Television: The Violence Profile”, Journal of

Communication, 26(2): 173-99

Gerbner, George 1990. “Epilogue: Advancing on the Path of Righteouness (Maybe)”, içinde

Cultivation Analysis: New Directions in Media Effects Research, Ed. Nancy Signorielli ve

Michael Morgan, Sage Publication: 249-62.

Gerbner, George 1996. “The Hidden Side of Television Violence”, içinde Invisible Crisis, Ed. Herbert

Schiller vd., Colorado Westview Press: 27-34.

Gerbner, George 1996. “Foreword: Invasion of The Story Sellers”, Roy F. Fox. Harvesting Minds: How

TV Commercials Control Kids, Westport: Praeger, ix-xiii.

Gerbner, George 2000. “Cultivation Analysis: An Overview”, Mass Communication & Society. 1: 3-12.

Media Ownership Monitor 2016. Bianet ve Sınır Tanımayan Gazeteciler Raporu. https://turkey.mom-

rsf.org/fileadmin/rogmom/output/turkey.mom-rsf.org/turkey.mom-rsf.org-tr.pdf

Morgan, Michael ve Nancy Signorielli 1990. “Cultivation Analysis: Conceptualization and

Methodology”, içinde Cultivation Analysis: New Directions in Media Effects Research, Ed.

Nancy Signorielli ve Michael Morgan, Sage Publication: 13-34.

Morgan, Michael, James Shanahan ve Nancy Signorielli 2012. Living with Television Now. Advances

in Cultivation Theory & Research, Peter Lang.

Newman, N. 2018a. ‘Executive Summary and Key Findings’, in Reuters Institute Digital News Report

2018. Oxford: Reuters Institute for the Study of Journalism, 8–31.

Shanahan, James ve Michael Morgan 1999. Television and its Viewers Cultivation Theory and

Reseearch, Cambridge University Press.

Signorielli, Nancy ve Michael Morgan 1996. “Cultivation Analysis: Research and Practice”, içinde An

Integrated Approach to Communication Theory and Research, Ed. Michael B. Salven ve D.W.

Staks, Lawrance Earlbaum Associates Publishers: 111-26.

https://turkey.mom-rsf.org/fileadmin/rogmom/output/turkey.mom-rsf.org/turkey.mom-rsf.org-tr.pdf

https://turkey.mom-rsf.org/fileadmin/rogmom/output/turkey.mom-rsf.org/turkey.mom-rsf.org-tr.pdf


Sözeri, Ceren. Türkiye’de Medya İktidar İlişkileri. İstanbul: İstanbul Enstitüsü Yayınları, 2015.

Sözeri, Ceren ve Zeynep Güney. Türkiye’de Medyanın Ekonomi Politiği: Sektör Analizi

http://tesev.org.tr/wp-

content/uploads/2015/11/Turkiyede_Medyanin_Ekonomi_Politigi_Sektor_Analizi.pdf

Tunç, A. Media Ownership and Finances in Turkey: Increasing Concentration and Clientelism. South

East European Media Observatory Report, 2015.

http://mediaobservatory.net/sites/default/files/Media%20Ownership%20and%20Finances%20in%20Tur

key.pdf

Yanatma, S. Reuters Institute Digital News Report 2018 Turkey Supplementary Report. Oxford:

Reuters Institute for the Study of Journalism.

http://tesev.org.tr/wp-content/uploads/2015/11/Turkiyede_Medyanin_Ekonomi_Politigi_Sektor_Analizi.pdf

http://tesev.org.tr/wp-content/uploads/2015/11/Turkiyede_Medyanin_Ekonomi_Politigi_Sektor_Analizi.pdf

http://mediaobservatory.net/sites/default/files/Media%20Ownership%20and%20Finances%20in%20Turkey.pdf

http://mediaobservatory.net/sites/default/files/Media%20Ownership%20and%20Finances%20in%20Turkey.pdf


6. ARAŞTIRMALARIN KÜNYESİ

Araştırma Türü Saha tarihleri

Gidilen Görüşülen kişi

sayısı İl İlçe Mahalle

Ağustos 2008 Televizyon

araştırması

30 – 31 Ağustos

2008 36 - 573 3437

Nisan 2008 Hayat Tarzları 5 - 6 Nisan

2008 41 328 1116 6482

Ocak 2011 Barometre 8 - 9 Ocak

2011 36 115 154 2728

Nisan 2014 Barometre 12 - 13 Nisan

2014 30 113 149 2621

Şubat 2015 Hayat Tarzları 14 - 15 Şubat

2025 39 284 997 5222

Nisan 2016 Barometre 2 - 3 Nisan

2016 28 96 147 2544

Ocak 2018 Barometre 6 - 7 Ocak

2018 29 116 158 2745

Nisan 2018 Barometre 31 Mart –

1 Nisan 2018 32 110 150 2580

Nisan 2018 Hayat Tarzları 31 Mart –

1 Nisan 2018 36 291 951 5793


7. EK 1: YILLAR İÇİNDE SOSYAL MEDYA KULLANICI PROFİLLERİ KONDA olarak toplumun sosyal medya ile ilişkisini uzun yıllardır takip ediyoruz. Yaptığımız

araştırmalarda görüştüğümüz kişilere Youtube, Facebook ve Twitter platformlarından

hangilerini kullandıklarını 2011 yılından beri düzenli olarak soruyoruz. Yakın zamanlarda

kullanımı yaygınlaşan WhatsApp ve Instagram’ı da daha sonraki yıllarda araştırmalarımıza

dahil ettik. Bulgular 18 yaş üstü nüfusun sosyal medya kullanımını yansıtıyor.

Sosyal medya kullanım oranları

Yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi WhatsApp, Instagram ve YouTube halen en popüler olan ve gittikçe

yaygınlaşan sosyal medyalar. Buna karşılık Facebook belli bir yaygınlığa ulaştıktan sonra

kısmen gerilemiş durumda. Twitter ise hiçbir zaman diğerleri gibi yaygınlaşmamış olan bir

sosyal medya kanalı.

Aşağıda yer verdiğimiz grafiklerde WhatsApp, Instagram, YouTube, Facebook ve Twitter

kullanıcılarının profillerini yaş, eğitim, hayat tarzları ve siyasi tercihlere göre ele alacağız.

Sosyal medya kanallarını kullanan kişilerin profillerinde son 10 yılda ne gibi değişiklikler

olduğunu inceleyeceğiz.

0

25

50

75

100

Whatsapp

0

25

50

75

100

Instagram

0

25

50

75

100

Youtube

0

25

50

75

100

Facebook

0

25

50

75

100

Twitter


WhatsApp

2015 yılından beri incelediğimiz WhatsApp kullanıcı profillerinde öncelikle yaş grubu

demografilerindeki değişim göze çarpıyor. 2015 yılında 18-32 yaş aralığındaki gençlerin

WhatsApp kullanıcıları arasındaki oranı yüzde 57 iken, bugün bu oran yüzde 43’e düşmüş

gözüküyor. Orta yaş grubunda ise çok fazla değişim gerçekleşmese de, yıldan yıla arttığını

görüyoruz. Bugün, her 10 WhatsApp kullanıcısının 4’ü 33-48 yaş aralığında yer alıyor. 49 yaş

ve üzeri yaş grubunda WhatsApp kullanımı ise bugün, 2015’teki oranın iki katına ulaşmış

bulunuyor. Toplumda WhatsApp kullananların yüzde 17’si 49 yaş ve üzeri yaş grubunda yer

alıyor.

WhatsApp kullanıcıları, diğer sosyal medya kanallarında görüldüğü gibi, lise altı eğitime sahip

olanların daha fazla bulunduğu, üniversite mezunlarının daha az bulunduğu bir platform

haline gelmiş bulunuyor. 2015’te yüzde 21 olan lise altı eğitimliler bugün WhatsApp

kullanıcılarının yüzde 35’ini oluşturuyor. 2015’te yüzde 34 orana sahip olan üniversite

mezunları ise bugün WhatsApp kullanıcılarının yüzde 25’lik dilimini oluşturuyor. Lise

mezunlarının oranı ise çok fazla değişmeden her 5 kullanıcının 2’sini teşkil ediyor.

Yaş ve eğitim durumuna göre demografik yapısı değişim gösteren WhatsApp kullanıcılarının hayat

tarzları bakımından son yıllarda aynı kalması araştırmamızın önemli bulgularından birini

oluşturuyor. 2016’dan beri her 10 WhatsApp kullanıcısının 4’ü Modern, 4’ü Geleneksel

Muhafazakâr ve 2’si de Dindar Muhafazakârlardan oluşuyor.

57

56

51

47

43

35

35

37

38

40

8

10

12

15

17

%0 %50 %100

2015

2016

2017

2018

2019

WhatsApp / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

21

31

33

35

35

45

41

40

40

39

34

28

27

25

25

%0 %50 %100

2015

2016

2017

2018

2019

Whatsapp / Eğitim Durumu

Lise altı Lise Üniversite


Siyasi eğilimler yıllar içinde seçim dönemi olup olmamasına ve güncel siyasi konjonktüre bağlı olarak

oldukça değişim gösterebilse de sosyal medya kullanıcılarının profilleri hakkında bilgiler

sunuyor. Siyasi tercihlere göre WhatsApp kullanımında Ak Parti ve MHP seçmenlerinin azalma

eğiliminde olduğunu gözlemliyoruz. Bugün WhatsApp kullananların yüzde 31’i olası bir

seçimde Ak Parti’ye, yüzde 7’si ise MHP’ye oy vereceğini söylüyor. CHP seçmeninin WhatsApp

kullanımı ise 2016 yılından bu yana artmış gözüküyor. Her 4 WhatsApp kullanıcısının 1’i olası

bir seçimde CHP’ye oy vereceğini söylüyor.

Instagram

Yaş gruplarına göre Instagram kullanıcılarının profillerini incelediğimizde, diğer sosyal medya

platformlarında olduğu gibi kullanıcılar arasında genç oranının düştüğünü; orta ve üst yaş

gruplarında yer alan kullanıcıların oranının yükseldiğini görüyoruz. Yine de Instagram kullanıcı

profiline dair bir “yaşlanma” durumunun olmadığını belirtmeliyiz. 2013 yılında her 10

Instagram kullanıcısının 8’i gençlerden oluşuyorken, bugün bu rakam yaklaşık 6 olarak

gözüküyor. Orta yaş grubu ise Instagram kullanıcıları arasında 2013’ten bu yana iki katına

ulaşmış durumda. Bugün Instagram kullananlar arasında orta yaş grubu yüzde 34’lük bir

dilimi oluşturuyor. 49 yaş ve üzerinde olan kullanıcılar ise 2013’te yalnızca yüzde 1’lik kesimi

oluşturuyorken, bugün her 10 kullanıcıdan 1’i bu yaş grubunda yer alıyor.

39

39

38

37

42

43

44

45

19

18

18

18

%0 %50 %100

2016

2017

2018

2019

WhatsApp / Hayat Tarzı


24

40

36

34

31

21

16

18

19

26

14

11

9

8

7

7

7

6

5

5

1

6

4

22

17

20

20

18

10

8

8

7

6

%0 %50 %100

2015

2016

2017

2018

2019

WhatsApp / Genel Milletvekili Seçimi

Ak Parti CHP MHP BDP / HDP İyi Parti Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz


Instagram kullanımını eğitim durumuna göre incelediğimizde ise üniversite mezunlarının Instagram

kullanıcıları arasında çok fazla değişmeyen oranlarda yer almaya devam ettiklerini; buna

karşın lise altı düzeyde eğitime sahip olanların oranının epey yükseldiğini, lise düzeyine sahip

olanlarınsa azaldığını saptıyoruz. Lise altı düzeyde eğitime sahip olanların oranı 2013’ten bu

yana yüzde 9’dan yüzde 26’ya yükselmiş gözüküyor.

Instagram kullanıcılarının profilinde hayat tarzlarına göre değişim daha çok yaş gruplarındaki

değişimi andırıyor. Ancak yaş gruplarında olduğunu gibi bir demografik grubun baskınlığından

burada söz etmemiz mümkün değil. 2013 yılında Instagram kullanıcıları arasında hayat

tarzını Modern olarak niteleyenlerin oranı yüzde 73 gibi yüksek bir seviyedeyken bugün bu

oran yüzde 45’e gerilemiş bulunuyor. Geleneksel Muhafazakârların Instagram’daki oranı

yüzde 20’den yüzde 41’e; Dindar Muhafazakârların oranı da yüzde 6’dan yüzde 14’e

yükselmiş gözüküyor. Bugün hayat tarzlarına göre Instagram kullanıcılarının profilinde

Modernler ile Geleneksel Muhafazakârların çok yakın oranlarda yer aldığını belirtmeliyiz.

82

78

66

69

64

60

56

17

19

27

25

29

32

34

1

3

6

5

7

9

9

%0 %50 %100

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Instagram / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

9

12

16

23

26

26

26

57

54

47

46

44

45

43

34

33

37

31

30

29

31

%0 %50 %100

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Instagram / Eğitim Durumu



Siyasi eğilimlere göre Instagram kullanıcılarının profilinde 2013’ten bu yana Ak Parti’ye eğilimi

olanların iki katına çıkmış olması dikkat çekiyor. CHP’li kullanıcıların oranı ise 2018’e kadar

düşme eğilimi gösterirken, bugün Ak Partili’lerle aynı oranlara ulaşmış bulunuyor. Bugün her

10 Instagram kullanıcısının 3’ü olası bir seçimde Ak Parti’ye, 3’ü de CHP’ye oy vereceğini

söylüyor.

YouTube

Yaş gruplarına göre son 10 yılda dalgalı bir demografik değişim yaşamış olsa da YouTube da giderek

orta ve üst yaş gruplarının daha fazla kullanmaya başladığı bir sosyal medya platformu haline

gelmiş gözüküyor. 2011 yılında YouTube kullananların yüzde 67’si gençlerden oluşuyordu.

Ancak YouTube’da gençlerin oranı 2015 yılına kadar düşme eğilimi göstermiş, 2016 yılında

tekrar yükselse de yine 2019 yılına dek giderek düşmüş ve yüzde 55 seviyesine gelmiş.

Gençlerin YouTube kullanıcıları arasındaki oranının düşmesi, buna karşın orta yaş ve 49 yaş

üzeri gruplarda kullanıcı oranlarının yükselmesine rağmen Facebook’ta göreceğimiz bir

“yaşlanma” durumunun olmadığını da belirtmeliyiz.

73

61

47

45

46

45

20

33

38

40

41

41

6

6

15

15

14

14

%0 %50 %100

2013

2014

2016

2017

2018

2019

Instagram / Hayat Tarzı


13

17

22

34

32

31

27

35

45

21

18

20

21

28

13

19

14

12

10

9

8

2

2

6

7

6

5

5

1

6

4

14

12

23

19

21

20

19

17

3

12

9

9

8

7

%0 %50 %100

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Instagram / Genel Milletvekili Seçimi



Eğitim durumlarına göre YouTube kullanıcılarında üniversite mezunlarının oranının son 10 yıllık

dönemde pek fazla değişim göstermediğini görüyoruz. Her 10 YouTube kullanıcısından 3’ü

üniversite mezunlarından oluşuyor. Ancak lise altı eğitime sahip olanların oranının artmasıyla,

lise mezunlarının YouTube kullanıcıları arasındaki oranı azalmış bulunuyor. Lise mezunları

yüzde 44’lük oran ile eğitim durumu bakımından en fazla kullanıcı grubunu oluşturuyor. Her

4 YouTube kullanıcısından 1’inin ise lise altı eğitim düzeyine sahip olduğunu görüyoruz.

Hayat tarzları bakımından YouTube kullanıcılarının daha çok Modern eğilimlere sahip olduğu geçmiş

yılların aksine bugün, Modernler ve Geleneksel Muhafazakârlar YouTube’da birbirine yakın

oranlarda bulunuyorlar. YouTube kullanıcıları arasında 2013’te yüzde 53 olan Modernlerin

oranı 2019’da yüzde 44’e düşmüş; Geleneksel Muhafazakârların oranı ise bu yıllarda yüzde

35’ten yüzde 42’te yükselmiş bulunuyor.

67

61

60

57

64

60

57

55

27

29

30

34

29

31

32

35

6

11

10

9

7

9

10

11

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

YouTube / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

18

24

24

23

24

25

25

25

55

47

49

46

43

44

45

44

27

28

27

31

32

31

30

31

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

YouTube / Eğitim Durumu


53

53

45

46

46

44

35

38

39

38

39

42

12

9

16

15

15

14

%0 %50 %100

2013

2014

2016

2017

2018

2019

YouTube / Hayat Tarzı



Kullanıcılarının siyasi eğilimleri ise YouTube’u yıldan yıla farklı eğilimlerin baskın çıktığı bir mecra

haline getirmiş gözüküyor. Yine de YouTube kullanıcıları 10 yıl önce hangi oranlarda siyasi

eğilimlere sahipse, bugün de hemen hemen benzer bir tablo karşımıza çıkıyor. Olası bir

seçimde her 10 YouTube kullanıcısının 3’ü Ak Parti’ye, 3’ü de CHP’ye oyunu vereceğini

söylüyor.

Facebook

Facebook kullanıcılarının profillerinin yaş ortalamasında 2011 yılından bu yana bir artış

gözlemliyoruz. 2011 yılında Facebook kullanan her 10 kişiden 6’sı 18-32 yaş aralığında yer

alıyorken; 2019 yılında bu rakam 4’e düşüyor. Facebook kullanıcıları arasında gençlerin oranı

düşerken, orta ve üst yaş gruplarının oranının yükselmiş olduğunu görüyoruz.

Facebook kullanıcılarının eğitim durumlarında ise lise altı eğitim seviyesine sahip olanların

oranındaki artış göze çarpıyor. Buna karşın lise mezunu olan Facebook kullanıcılarının oranı

azalmış gözüküyor. Yine de her 10 Facebook kullanıcısından 4’ü lise mezunu olarak

toplumda en büyük Facebook kullanıcısı kitleyi oluşturuyor. Üniversite mezunlarının oranında

zaman zaman küçük değişiklikler olsa da son 10 yıllık dönemde çok fazla değişim olmadığını

görüyoruz. Toplumda her 4 Facebook kullanıcısından 1’inin üniversite düzeyinde eğitime

sahip olduğunu saptıyoruz.

30

26

25

24

36

32

30

27

32

23

37

19

18

20

21

29

11

13

17

15

12

10

9

7

7

7

8

8

7

5

6

6

2

7

4

12

17

10

21

17

20

20

18

5

10

2

10

9

9

7

7

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

YouTube / Genel Milletvekili Seçimi


58

48

48

44

50

48

43

39

32

38

38

40

37

39

40

42

9

14

15

16

12

14

17

19

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Facebook / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş


Son 10 yıllık dönemde Facebook kullanıcılarının hayat tarzlarında da genel bir değişim söz konusu.

Hayat tarzını Modern olarak tanımlayanların Facebook kullanıcıları arasında azalmış

olduğunu; buna karşın Geleneksel Muhafazakârların Facebook kullanıcıları arasındaki

oranının yükselmiş olduğunu tespit ediyoruz. 2013 yılı verilerimizde Facebook kullanıcıları

arasında yüzde 46 oranıyla daha fazla Modern bulunurken, Geleneksel Muhafazakârların

oranı yüzde 39 olarak görülüyordu. Bugün ise her 2 Facebook kullanıcısından 1’i kendini

hayat tarzı bakımından Geleneksel Muhafazakâr olarak tanımlıyor.

Siyasi eğilimler açısından ise son 10 yıllık dönemde, Facebook kullanıcılarında pek fazla değişim

gerçekleşmediğini görüyoruz. Ak Partili kullanıcıların oranı zaman zaman yükselme eğilimi

gösterse de bugün yüzde 32 seviyesiyle 2011’deki oranın biraz üzerinde yer alıyor. CHP’li

kullanıcıların oranı ise 2011’den bu yana 5 puanlık bir düşüşle yüzde 27’ye seviyesine gelmiş

gözüküyor. Ancak yeni kurulan İyi Parti’nin de Facebook kullanıcıları arasında yüzde 4’lük bir

dilimi oluşturduğunu belirtmeliyiz. Facebook kullanıcıları arasında HDP’yi tercih edenlerin

oranı ise ele aldığımız yıllar arasında pek bir değişiklik göstermeyip, yüzde 5’lik dilimi

oluşturuyor.

24

31

33

32

35

36

35

36

51

46

45

41

40

39

40

40

25

22

21

27

25

25

24

24

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Facebook / Eğitim Durumu


46

40

36

38

38

35

39

46

45

44

45

48

15

14

19

19

17

17

%0 %50 %100

2013

2014

2016

2017

2018

2019

Facebook / Hayat Tarzı



Twitter

Twitter gençlerin ağır bastığı bir sosyal medya platformu olarak dikkat çekiyor. Son 10 yıllık dönem

açısından bakıldığında ise yaş gruplarına göre Twitter kullanıcılarının oranlarında pek fazla

değişim gerçekleşmemiş durumda. Toplumda Twitter kullanıcısı olan her 10 kişiden 6’sını

gençler oluşturuyor.

Eğitim durumu bakımından Facebook kullanıcıları arasında gördüğümüz eğilimi Twitter’da da

gözlemliyoruz. Lise altı eğitime sahip olan kullanıcılar son 10 yılda iki katına çıkmış durumda.

Her 5 Twitter kullanıcısından 1’i lise altı eğitime sahip gözüküyor. Üniversite mezunu kullanıcı

oranının düştüğü 2013 ve 2014 yıllarında yükselme eğilimi gösteren lise mezunlarının

bugünkü oranı da 2011’deki orana yakın gözüküyor. Bugün, her 5 Twitter kullanıcısının

2’sinin lise mezunu, 2’sinin de üniversite mezunu olduğunu saptıyoruz. Sosyal medyada en

eğitimli kümenin Twitter kullanıcıları olduğunu belirtebiliriz.

30

33

34

28

41

36

34

32

32

20

31

18

16

19

20

27

10

14

14

14

10

9

8

7

5

5

6

7

7

6

5

5

1

6

4

17

18

11

22

18

20

19

17

4

9

3

9

7

8

7

6

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Facebook / Genel Milletvekili Seçimi


61

62

62

58

64

61

60

59

33

27

30

33

28

30

30

31

7

10

8

9

8

10

10

10

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Twitter / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

10

16

20

15

20

21

19

19

44

53

50

47

44

43

44

42

46

30

30

38

36

36

37

40

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Twitter / Eğitim Durumu



Hayat tarzları bakımından Twitter, 2013 yılından bu yana azalma eğilimine sahip olsa da Modern

hayat tarzına sahip olanların daha çok kullandıkları sosyal medya kanalı olarak öne çıkıyor.

Her 2 Twitter kullanıcısından 1’inin Modern hayat tarzına sahip olduğunu görüyoruz. Buna

karşın Geleneksel Muhafazakâr ve Dindar Muhafazakârların oranında da yıldan yılda artış

gerçekleştiği görülüyor. 2013 yılında yüzde 32 olan Geleneksel Muhafazakârlar 2019 yılında

yüzde 36’ya; yüzde 8 olan Dindar Muhafazakârlar da yüzde 11’e ulaşmış durumda.

Twitter kullanıcıları arasında CHP eğilimi kendini baskın şekilde gösteriyor. Her 10 Twitter

kullanıcısından 3’ü olası bir seçimde CHP’ye oy vereceğini söylüyor. Ancak son 10 yıllık

dönemde CHP’lilerin oranının azalma eğilimi gösterip, 2019 yılında tekrar yükseldiğini de

belirtmeliyiz. Twitter kullanıcıları arasında Ak Partililerin oranı ise 2016 yılı haricinde hep

yüzde 30 seviyesinin altında kalmış gözüküyor. Bugün her 10 Twitter kullanıcısının yalnız 2’si

olası bir seçimde Ak Parti’ye oy vereceğini belirtiyor. Twitter’da MHP’lilerin oranı ise 2014

yılına kadar yükselip, daha sonra düşme eğilimi göstermiş ve bugün yüzde 8 düzeyine gelmiş

bulunuyor.

60

54

49

51

54

53

32

37

36

36

35

36

8

9

14

14

12

11

%0 %50 %100

2013

2014

2016

2017

2018

2019

Twitter / Hayat Tarzı


27

25

24

22

33

28

25

22

39

25

36

21

20

22

24

32

6

13

16

13

12

10

8

8

9

4

7

7

8

6

6

6

2

7

5

13

18

12

23

17

21

19

18

3

11

4

12

9

10

8

7

%0 %50 %100

2011

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Twitter / Genel Milletvekili Seçimi



8. EK 2: YILLAR İÇİNDE HABER İZLENEN TV KANALLARININ

İZLEYİCİ PROFİLLERİ

Barometre araştırmalarımızda 2010 yılından beridir “Haberleri seyretmek için en fazla hangi TV

kanalını tercih ediyorsunuz?” sorusunu düzenli olarak soruyoruz. Bu soruya verilen cevaplar

kişilerin hem siyasi eğilimi, hem de hayat tarzı hakkında bize dolaylı bilgi sağladığı gibi, haber

kaynaklarındaki değişimleri de ortaya koyuyor.

Kanalların haber için izlenme oranları

0

5

10

15

20

25

Kanal DATV

0

5

10

15

20

25

Star Samanyolu

0

5

10

15

20

25TRT

Show TV

0

5

10

15

20

25

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Kanal 7

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

NTV


Haber için tercih edilen televizyon kanalları yıllar içinde değişirken, aynı zamanda haberleri

televizyondan takip etmeyen kitle görünüyor olmaya ve hızla artmaya başladı.

Yukarıdaki grafikler televizyon kanallarını 2010 yılında haber için en çok izlenenden en az izlenene

doğru sıralıyor. Biz de bu bölümde izleyicilerin profillerini bu sırayla ele alıyoruz.

0

5

10

15

20

25

Habertürk Fox TV

0

5

10

15

20

25

CNN Türk A Haber

0

5

10

15

20

25

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Halk TV

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Tüm diğer kanallar

0 0 0 0 0 0 05

14

0

20

40

60

80

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18



Kanal D

Kanal D izleyici profilinin demografik değişiminde yaş belirleyici bir etmeni oluşturuyor. 10 yıl önce

Kanal D izleyenlerin her 2’sinden 1’i gençlerden oluşuyorken, bugün her 10 Kanal D

izleyicisinin yalnız 3’ü gençleri temsil ediyor. Geride bıraktığımız 10 yıllık dönemde gençlerin

izleyiciler arasındaki oranının azalması karşısında, orta yaş ve üst yaş gruplarının oranlarının

da yükseldiğini söylemeliyiz. Bugün yüzde 38 oranıyla orta yaş grubundaki kişiler, Kanal D’nin

izleyici profilindeki baskın kümeyi oluşturuyor.

Eğitim durumu ise Kanal D’nin izleyici profilinin demografik değişimine dair belirleyici bir etmen

olarak karşımıza çıkmıyor. Lise altı eğitimlilerin oranının azalması karşısında lise ve üniversite

düzeylerinde eğitime sahip olanların izleyiciler arasındaki oranının arttığını görüyoruz. Ancak

bu değişimin çok yüksek düzeyde gerçekleşmemiş olduğunu belirtmeliyiz. Kanal D’nin

bugünkü izleyici profilinde eğitim durumuna göre baskın olan kümeyi ise yüzde 56 oranıyla

lise altı eğitimlilerin oluşturduğunu saptıyoruz.

Hayat tarzları bakımından Kanal D’nin izleyici profilinin Geleneksel Muhafazakârların baskınlığı ile

oluştuğunu görüyoruz. Son 10 yılda Modernlerin izleyiciler arasındaki oranı yüzde 34’ten

yüzde 19’a gerilerken, Dindar Muhafazakârların oranı yüzde 20’den yüzde 29’a yükselmiş

33

37

39

43

43

43

46

46

51

50

38

36

36

35

35

35

34

34

28

34

29

28

24

22

22

22

20

21

21

16

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Kanal D / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

56

57

54

55

56

56

57

57

57

61

32

30

31

34

30

32

32

30

31

29

11

14

15

11

14

12

12

12

12

9

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Kanal D / Eğitim



bulunuyor. İzleyici profilinde baskın kümeyi oluşturan Geleneksel Muhafazakârların oranın

ise yıldan yıla yükselerek yüzde 45’ten yüzde 52’ye çıkmış olduğunu saptıyoruz.

Siyasi tercihlere göre ise Kanal D izleyici profilindeki demografik değişim, izleyiciler arasında Ak

Partili’lerin yıldan yıla yükselme eğiliminde olduğunu gösteriyor. Geride bıraktığımız 10 yıllık

dönemde, olası bir seçimde Ak Parti’ye oy vereceğini söyleyen kişilerin oranı yüzde 27’den

yüzde 44’e yükselmiş; CHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin oranı ise yüzde 29’dan yüzde 13’e

kadar gerilemiş gözüküyor.

ATV

ATV izleyicilerinin son 10 yıldaki yaşa göre demografik değişiminde, izleyici profilinin giderek

yaşlanma eğilimi gösterdiği görülüyor. Gençler 2010 yılında ATV izleyicilerinin yüzde 33’ünü

oluşturuyorken, bugün bu oranda 10 puanlık bir düşüş gerçekleşmiş gözüküyor. Buna karşın

izleyiciler arasında üst yaş gruplarında yer alanların oranı yüzde 25’ten yüzde 39’a yükselmiş.

Orta yaş grubunda yer alanlarda ise çok büyük bir farklılık yaşanmazken, son 10 yılda her 10

ATV izleyicisinin 4’ünün bu yaş grubunda yer almış olduğunu görüyoruz.

19

24

28

29

30

28

35

34

52

51

49

48

48

50

45

45

29

25

23

23

21

22

21

20

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

Kanal D / Hayat Tarzı

Modern Geleneksel Muhafazakâr Dindar Muhafazakâr

44

34

32

35

29

37

33

33

35

27

13

15

16

19

25

22

23

25

34

29

8

9

11

11

12

13

9

9

8

11

4

6

6

7

12

6

7

3

2

3

2

5

1

1

1

1

1

1

1

1

2

2

2

21

26

24

20

16

17

20

21

14

23

5

6

8

7

3

4

7

7

4

6

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Kanal D / Genel Milletvekili Seçimi



Eğitim bakımından ise ATV izleyici profilinin son 10 yılda aynı kaldığını saptıyoruz. Lise altı eğitimliler

ile lise düzeyinde eğitime sahip olanların oranlarında küçük değişiklikler yıldan yıla

gerçekleşmişken, bugün bu eğitim seviyelerine sahip kişilerin 10 yıl önceki oranlarla aynı

düzeye geldiğini görüyoruz. Bugün lise altı eğitimliler ATV izleyicilerinin yüzde 67’sini

oluştururken, lise mezunları yüzde 24’ünü oluşturuyor. Her 10 ATV izleyicisinin 1’i ise

üniversite mezunu.

ATV izleyici profilinin hayat tarzları bakımından demografik değişimini incelediğimiz aşağıdaki grafikte

ise geride bıraktığımız 10 yılda izleyiciler arasında Modernlerin oranının yarı yarıya azaldığı,

Dindar Muhafazakârların oranının ise arttığı görülüyor. Her 2 ATV izleyicisinin 1’i ise kendini

Geleneksel Muhafazakâr olarak tanımlıyor. ATV izleyicileri arasında Geleneksel

Muhafazakârların bu oranının 2012 yılından bu yana değişiklik göstermediğini de eklemeliyiz.

23

26

29

32

32

33

35

37

37

33

38

38

37

38

38

40

39

37

38

42

39

36

35

30

30

27

26

25

25

25

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

ATV / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

67

68

67

65

65

64

62

63

61

68

24

24

24

26

26

26

28

28

30

23

9

8

9

10

9

9

10

9

9

9

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

ATV / Eğitim



Siyasi tercihlere göre ATV izleyici profilini incelediğimizde, Ak Partili’lerin izleyiciler arasındaki oranının

son 10 yılda giderek arttığını tespit ettik. Bugün her 10 ATV izleyicisinin 7’si olası bir seçimde

Ak Parti’ye oy vereceğini söylüyor. CHP seçmenleri ise 2010 yılında ATV izleyicilerinin yüzde

12’lik dilimi oluşturuyorken, bugün CHP’lilerin oranı yüzde 4’e kadar gerilemiş bulunuyor.

Samanyolu

2010-2016 yılları arasında Samanyolu kanalının izleyici profilini yaş gruplarına göre incelediğimizde,

izleyiciler arasındaki gençlerin baskınlığının önce orta yaş grubuna, daha sonraki yıllarda ise

üst yaş grubuna evrildiğini görüyoruz. 2010 yılında izleyicilerin yüzde 39’u gençlerden

oluşurken, bu oranın 2016’ya gelindiğinde yüzde 22’ye gerilediği görülüyor. 2011-2015 yılları

arasında Samanyolu izleyen her 10 kişiden 4’ü 33-48 yaş aralığında yer alıyorken, bu yaş

grubunun izleyiciler arasındaki oranı da 2016 yılında yüzde 32’ye gerilemiş. 2010’dan

2016’ya kadar 49 yaş ve üzerinde yer alanların ise yüzde 29’dan yüzde 46’ya kadar

yükseldiğini görüyoruz.

12

12

12

14

14

18

21

23

50

49

48

50

50

49

51

50

38

39

39

36

36

33

28

27

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

ATV / Hayat Tarzı


69

70

72

73

70

64

51

57

51

4

3

3

4

6

9

11

10

13

12

6

6

5

5

7

7

10

7

9

6

1

1

1

1

2

4

3

2

2

3

1

1

1

1

1

1

2

2

2

15

16

15

13

11

13

20

21

14

21

4

4

4

4

3

3

5

5

3

5

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

ATV / Genel Milletvekili Seçimi



Eğitim bakımından Samanyolu’nun izleyici profilinde ise yaşa göre izlediğimiz değişimden daha

küçük çaplı değişimlerin gerçekleştiği görülüyor. Lise altı eğitimliler, 2016’da 10 puanlık bir

düşüşle yüzde 68 düzeyine gerilemişken, Samanyolu’nun baskın izleyici kümesini güçlü bir

şekilde oluşturmaya devam etmiş. Buna karşın lise mezunları ile üniversite mezunlarının

izleyiciler arasındaki oranlarının çok yüksek olmayan farklarla arttığını görüyoruz.

Hayat tarzlarına göre demografik değişimi incelediğimizde ise Samanyolu izleyici profilinin ele

aldığımız yıllar aralığında pek fazla değişime uğramadığını saptıyoruz. Dindar

Muhafazakârların izleyiciler arasındaki oranı 2014-2015 yıllarında düşme eğilimi gösterse de

2016 yılında yüzde 54’e ulaşmış bulunuyor. Geleneksel Muhafazakârlar da 2016 yılında

Samanyolu izleyicilerinin yüzde 39’unu oluşturuyordu.

22

26

28

25

27

30

39

32

37

40

39

39

38

33

46

36

32

36

34

32

29

%0 %50 %100

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Samanyolu / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

68

77

72

74

75

76

78

22

15

21

19

18

17

17

10

8

7

7

7

7

6

%0 %50 %100

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Samanyolu / Eğitim


7

9

13

7

7

39

49

42

43

41

54

42

46

50

52

%0 %50 %100

2016

2015

2014

2013

2012

Samanyolu / Hayat Tarzı



Siyasi tercihlere göre Samanyolu izleyici profilindeki demografik değişimi ele aldığımızda ise yaş,

eğitim ve hayat tarzlarında izlediğimiz değişimlerden daha yoğun bir değişimi görme şansı

yakalıyoruz. 2010 yılından 2013 yılına kadar her 10 Samanyolu izleyicisinin yaklaşık 8’i Ak

Parti’ye oy verdiğini söylerken, Ak Partili’lerin izleyiciler arasındaki oranı 2014 yılı ile birlikte

düşmeye başlamış. Ancak yine de 2016 yılında her 2 Samanyolu izleyicisinden 1’i oyunu Ak

Parti’ye vereceğini söylemiş. Ak Partili’lerin izleyiciler arasındaki oranının düşmesine karşın

MHP’lilerin oranı ise yükselmiş gözüküyor. 2010 yılında yüzde 3 düzeyinde olan MHP’lilerin

oranının 2016 yılında yüzde 10’a ulaştığını görülüyor.

Star TV

Yaş grupları bakımından Star TV’nin izleyici profilinde diğer kanallarda gördüğümüz gibi bir değişime

rastlamıyoruz. Son 10 yıllık dönemde Star TV izleyicileri arasında gençlerin oranı bir yükselme

eğilimi gösterse de bugün 10 yıl önceki seviyeye geri gelmiş gözüküyor. Bugün izleyicilerin

yüzde 34’ü gençlerden oluşuyor. Orta yaş grubunun da aynı şekilde izleyiciler arasındaki 10

yıl önceki oranının çok az oranda üzerine çıktığını görüyoruz. Kanalın izleyicileri arasında yaş

grupları bakımından en büyük kümeyi oluşturan orta yaş grubunun ise her 10 izleyiciden

4’ünü temsil ettiğini söyleyebiliriz. Üst yaş grubunun oranında da durum çok farklı değil.

Bugün her 4 Star TV izleyicisinin 1’i üst yaş grubunda yer alıyor.

48

36

52

75

75

81

75

3

12

12

2

2

2

2

10

17

10

5

4

3

3

5

7

3

1

1

2

15

6

3

2

2

4

4

15

19

16

12

13

6

13

5

3

4

3

3

1

2

%0 %50 %100

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Samanyolu / Genel Milletvekili Seçimi


34

38

43

43

43

45

41

44

36

35

39

39

35

37

38

37

37

33

34

36

26

22

22

20

19

19

21

23

30

28

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Star TV / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş


Eğitim durumu bakımından ise Star TV izleyici profilinde lise altı eğitimlilerin azalmış olduğu, lise

mezunlarının az bir farkla yükseldiğini ve üniversite mezunlarının oranının aynı kaldığını

görüyoruz. Bugün lise altı eğitimliler Star TV’nin her 2 izleyicisinden 1’ini oluşturuyor. Lise

mezunlarının izleyiciler arasındaki oranı yüzde 34, üniversite mezunlarının oranı ise yüzde 13

olarak görülüyor.

Star TV izleyici profilinin hayat tarzlarına göre demografik değişiminde ise yaş ve eğitim

parametrelerine göre daha fazla değişim görülüyor. İzleyiciler arasında Modernlerin oranı

yüzde 37’den yüzde 21’e gerilemiş; buna karşın Geleneksel Muhafazakârlar ile Dindar

Muhafazakârların izleyiciler arasındaki oranı yükselmiş gözüküyor. Özetle, bugün her 10 Star

TV izleyicisinin 2’si hayat tarzını Modern, 5’i Geleneksel Muhafazakâr ve yaklaşık 3’ü de

Dindar Muhafazakâr olarak tanımlıyor.

Star TV izleyicilerinin siyasi tercihleri ise geride bıraktığımız 10 yılda epey değişmiş gözüküyor. 10 yıl

önce parti tercihlerine göre kanalın baskın izleyici grubunu CHP’liler oluşturuyorken, bugün

Ak Partili’lerin izleyiciler arasında hakimiyeti söz konusu. 10 yıl içinde Ak Partili’lerin izleyiciler

arasındaki oranı yüzde 17’den yüzde 35’e ulaşmış durumdayken, CHP’lilerin oranı yüzde

40’tan yüzde 11’e kadar gerilemiş görülüyor. Kanalın izleyicileri arasında MHP’lilerin oranı da

yüzde 14 oranıyla diğer kanalların aksine daha yüksek bir seviyede yer alıyor. Aynı zamanda

MHP’lilerin izleyiciler arasındaki oranının son 10 yılda çok fazla değişim göstermediği

belirtmeliyiz.

52

47

52

53

55

51

56

56

55

58

34

38

35

33

32

34

33

31

30

31

13

15

13

14

12

15

11

13

15

12

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Star TV / Eğitim


21

26

25

26

28

32

31

37

53

55

52

52

50

49

44

44

26

19

22

22

22

19

25

19

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

Star / Hayat Tarzı



TRT

İzleyici kitlesi geçmişte de düşük oranlarda gençlerden oluşan kanalların başında TRT geliyor. 2010

yılında TRT izleyicileri arasında gençlerin oranı yüzde 29 düzeyindeyken, bugün bu oran yüzde

19’a gerilemiş bulunuyor. Orta yaş grubunda yine pek fazla bir değişim gerçekleşmemişken,

üst yaş grubunun yıldan yıla daha fazla düzeyde TRT izleyici profilini oluşturmaya başladığını

görüyoruz. Yüzde 45’lik oranla üst yaş grubunun TRT izleyicileri arasında bir baskınlığı

bulunuyor.

Eğitim durumuna göre TRT’nin 10 yıllık demografik değişimini incelediğimizde ise ilk olarak üniversite

mezunlarının son 10 yılda pek değişmediğini ve izleyiciler arasında eğitim bakımından en

küçük kümeyi oluşturduğunu görüyoruz. Her 10 TRT takipçisinden yalnızca 1’i üniversite

mezunu görünüyor. Lise mezunlarının ise son 10 yılda her zaman her 4 izleyicinin 1’ini temsil

etmiş olduğunu görüyoruz. TRT izleyicilerinin çok büyük bir bölümünü ise lise altı eğitimliler

oluşturuyor. Her 5 TRT izleyicisinin 3’ünün lise altı eğitimlilerden oluştuğu görülüyor.

35

38

38

43

37

37

40

21

17

11

9

10

15

22

21

19

30

49

40

14

14

13

16

16

15

12

10

11

13

2

2

4

3

5

7

2

1

1

3

6

1

27

24

24

16

16

15

18

19

14

21

8

5

9

6

3

4

6

7

3

5

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Star TV / Genel Milletvekili Seçimi


19

23

23

25

24

24

26

26

25

29

36

34

37

36

33

36

37

36

35

39

45

43

40

39

42

40

37

38

39

33

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

TRT / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş


TRT izleyici profilinin hayat tarzları bakımından değişiminde ise Modernlerin oranının azaldığını, buna

karşın Dindar Muhafazakârların oranının yükseldiğini görüyoruz. 2012 yılından bu yana

izleyiciler arasında Modernlerin oranı yüzde 17’den yüzde 10’a gerilemiş; Dindar

Muhafazakârların oranı ise yüzde 30’dan yüzde 37’ye yükselmiş görünüyor. Bu süreçte

Geleneksel Muhafazakârlar aynı oranda kalırken, bugün yüzde 53 oranıyla kanalın hayat tarzı

bakımından baskın izleyici profilini oluşturuyorlar.

Son 10 yıllık dönemde TRT izleyicilerinin parti tercihlerinde Ak Partili izleyicilerin oranı hep yüksek

düzeyde kendini göstermiş. Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçildiği 2014 yılından bu yana ise

TRT izleyicileri arasında Ak Partili’lerin oranı hep yüzde 60 seviyesinin üzerinde yer almış

görünüyor.

63

61

62

62

64

65

63

64

64

71

24

26

25

25

24

25

24

24

26

21

13

13

13

13

11

10

13

11

11

8

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

TRT / Eğitim


10

11

12

11

12

13

17

17

53

50

49

51

50

53

55

53

37

39

39

38

38

35

28

30

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

TRT / Hayat Tarzı



Show TV

Show TV izleyici profilindeki demografik değişimde yaş grubu önemli bir parametreyi oluşturuyor. Son

10 yılda Show TV izleyicilerinde gençlerin oranı düşerken, orta ve üst yaş gruplarının oranı

artmış. Bugün kanalın izleyicileri arasında gençlerin ve üst yaş grubunun oranına yakın bir

orana sahip olmakla birlikte 33-48 yaş aralığındaki kişilerin baskın izleyici profilini

oluşturduğunu söyleyebiliriz.

Eğitim durumu bakımından Show TV izleyici profilinde ise çok büyük bir değişiklik görülmüyor. Lise

altı eğitimlilerin oranı yıldan yıla azalma eğilimi gösterirken, bugün kanalın her 10

izleyicisinden 6’sını oluşturuyorlar. Lise mezunlarının izleyiciler arasındaki oranı ise son 10

yılda kayda değer bir değişim göstermezken, üniversite mezunlarının oranının az bir farkla

yükseldiği görülüyor. Bugün her 10 Show TV izleyicisinin 6’sının lise altı eğitimli, 3’ünün lise

mezunu, ancak 1’inin üniversite mezunu olduğunu görüyoruz.

60

61

63

66

63

60

51

53

58

45

5

3

4

4

7

8

8

8

10

12

9

10

8

8

9

9

12

10

10

9

1

1

1

2

3

1

1

1

2

1

1

1

1

2

2

2

2

6

4

19

18

18

15

14

14

21

21

14

23

5

4

5

5

3

5

5

6

2

6

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

TRT / Genel Milletvekili Seçimi


35

42

43

44

46

45

47

48

49

48

38

36

36

36

37

33

34

33

31

36

27

22

21

20

17

21

20

19

20

16

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Show TV / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş


Hayat tarzlarına göre Show TV izleyici profilini incelediğimizde ise yıldan yıla gerçekleşen bir

demografik değişimin yaşandığı görülüyor. Modernlerin izleyiciler arasındaki oranı bu

dönemde neredeyse yarı yarıya düşerken, yüzde 18 seviyesine gelmiş bulunuyor. Buna karşın

Dindar Muhafazakârların oranı yüzde 22’den yüzde 36’ya ulaşmış durumda. Geleneksel

Muhafazakârların izleyiciler arasındaki oranında son 10 yılda çok büyük değişiklik

gerçekleşmese de kanalın baskın izleyici profilini oluşturmaya devam ediyor. Bugün her 2

Show TV izleyicisinin 1’i hayat tarzı bakımından kendini Geleneksel Muhafazakâr olarak

tanımlıyor.

Siyasi tercihlere göre Show TV izleyici profilindeki değişimde ise ilk olarak Ak Partili’lerin oranının

arttığını görüyoruz. 2010 yılında Ak Partili’lerin izleyiciler arasındaki oranı yüzde 32

düzeyindeyken, bugün izleyicilerin yüzde 43’ü olası bir seçimde Ak Parti’ye oy vereceğini

söylüyor. CHP’liler izleyiciler arasındaki oranı ise geride bıraktığımız 10 yılda yarı yarıya

azalmış durumda. Bugün her 10 Show TV izleyicisinin ancak 1’inin olası bir seçimde CHP’ye

oy vereceğini görüyoruz. MHP’lilerin izleyiciler arasındaki oranında ise son 10 yılda bir

değişiklik göze çarpmıyor. MHP’liler son 10 yılda her zaman kanalın her 10 izleyicisinin 1’ini

oluşturmuş olduğunu görüyoruz.

60

59

63

61

61

57

59

58

56

65

29

31

29

30

29

33

31

31

32

28

11

10

9

9

10

10

10

12

12

8

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Show TV / Eğitim


18

20

21

21

22

30

30

34

47

51

49

50

49

47

44

44

36

29

30

29

29

24

25

22

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

Show TV / Hayat Tarzı



Kanal 7

Geride bıraktığımız 10 yıllık dönemde Kanal 7 izleyici profilindeki değişimde ilk olarak kanalın yaşa

göre baskın izleyici kümesinin değiştiği görülüyor. 2015 yılına kadar Kanal 7 izleyicileri

arasında orta yaş grubu baskın kümeyi oluştururken, 2015’ten sonra üst yaş grubu yaşa göre

baskın kümeyi oluşturur hale gelmiş. Bugün Kanal 7’nin her 2 izleyicisinden 1’i 49 yaş ve

üzeri yaş grubunda yer alıyor. Bununla birlikte son 10 yılda gençlerin izleyiciler arasındaki

oranı da yüzde 25’ten yüzde 13’e kadar gerilemiş gözüküyor.

Kanal 7’nin eğitime göre demografik değişiminde ise lise altı eğitimlilerin oranının son 10 yılda

arttığını; lise mezunlarının oranının ise azaldığını görüyoruz. Üniversite mezunlarının izleyiciler

arasındaki oranı ise son 10 yılda pek bir değişim geçirmeden, oldukça düşük düzeylerde

kaldığı görülüyor.

43

44

48

50

44

37

39

38

40

32

10

8

8

9

15

23

17

23

25

23

9

10

9

12

13

12

12

10

11

12

2

3

4

3

5

6

3

2

1

2

3

4

0

1

1

1

1

2

1

2

2

3

3

23

24

23

18

17

15

20

19

17

22

8

6

7

7

4

4

8

7

3

7

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Show TV / Genel Milletvekili Seçimi


13

14

18

23

20

28

25

26

32

25

31

38

35

35

36

37

38

36

34

42

55

48

48

42

44

36

37

38

34

33

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Kanal 7 / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş


Hayat tarzlarına göre Kanal 7 izleyici profilinin son 10 yılda pek fazla değişmediğini görüyoruz. Dindar

Muhafazakârlar her zaman kanalın baskın izleyici kümesini oluşturmuş ve bugün de

izleyiciler arasındaki oranları yüzde 55 düzeyinde gözüküyor. İzleyiciler arasında dar bir

kümeyi oluşturan Modernlerin ise geride bıraktığımız yıllarda daha da gerileyerek yüzde 3

düzeyine kadar düştüğünü görüyoruz. Geleneksel Muhafazakârların oranı ise yıldan yıla

küçük değişiklikler göstermişse de bugün yüzde 42 oranıyla kanalın 2012 yılı izleyici profiline

yakın gözüküyor.

Siyasi tercihlere göre Kanal 7’nin izleyici profilinde ise Ak Partililerin her zaman baskın geldiğini

saptıyoruz. Ancak son yıllarda izleyiciler arasında Ak Partili’lerin oranının da giderek

düştüğünü belirtmeliyiz. Yine de bugün her 2 Kanal 7 izleyicisinin 1’i olası bir seçimde Ak

Parti’ye oy vereceğini söylüyor. Ak Partili’lerin oranının düşmesine karşın ise genel siyasi

tercihini “kararsız” olarak beyan edenlerin oranında bir artış görülüyor.

87

91

85

83

81

72

75

78

78

81

9

7

12

14

15

21

17

16

16

16

4

2

3

3

4

7

7

6

5

4

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Kanal 7 / Eğitim


3

5

6

4

5

15

11

8

42

46

42

49

41

44

36

40

55

48

52

47

55

41

53

52

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

Kanal 7 / Hayat Tarzı



NTV

Geride bıraktığımız 10 yılda NTV izleyicilerinin yaş gruplarına göre değişimi de oldukça dikkat çekiyor.

Çoğu kanalda gördüğümüz eğilimi NTV’de de görüyoruz. Öyle ki 10 yıl önce her 2 NTV

izleyicisinin 1’ini gençler oluşturuyorken, bugün ancak 4 NTV izleyicisinin 1’ini gençler temsil

ediyor. Orta yaş grubunda daha az bir artış eğilimi kendini göstermişken; izleyiciler arasında

üst yaş gruplarını oluşturanlar bugün 3 katına ulaşmış bulunuyor. Bugün her 10 NTV

izleyicisinin 3’ü üst yaş grubundaki kişilerden meydana geliyor.

NTV izleyicilerinin son 10 yıllık dönemdeki demografik değişiminde eğitim düzeylerini incelediğimizde

ise pek fazla değişimin gerçekleşmemiş olduğunu görüyoruz. Yalnızca 2013 yılında üniversite

düzeyinde eğitime sahip olanların oranının azalmış olduğunu tespit etmiştik. Bunda Gezi

Parkı protestolarının yaşandığı 2013 yılının siyasal konjonktürün böyle bir eğilimi ortaya

çıkarmış olduğunu varsayabiliriz. Bugün birbirine yakın oranlarda lise altı eğitimliler, lise

mezunları ve üniversite mezunları NTV izleyici profilini oluşturuyor.

55

63

68

70

74

66

69

74

78

74

3

4

2

3

3

10

5

2

3

3

3

3

2

5

6

7

5

4

3

3

2

3

3

2

3

2

3

0

1

1

1

0

3

2

1

3

2

1

2

2

5

4

27

21

18

13

11

12

13

14

9

13

6

6

5

4

2

2

4

3

2

2

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Kanal 7 / Genel Milletvekili Seçimi


25

32

36

36

38

44

41

46

48

51

43

39

36

38

36

34

37

35

31

39

32

29

28

26

27

23

21

19

21

11

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

NTV / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş


NTV izleyici profilinde yaş gruplarında gördüğümüz demografik değişimi hayat tarzlarında da

görüyoruz. 2012 yılında her 2 NTV izleyicisinden 1’i Modern iken, bugün her 2 izleyicinin 1’i

Geleneksel Muhafazakâr olarak görülüyor. Bu arada Dindar Muhafazakârların oranının da

son 10 yılda iki katına ulaştığını belirtmeliyiz. Bugün her 5 NTV izleyicisinin 1’i hayat tarzını

Dindar Muhafazakâr olarak tanımlıyor.

Parti tercihlerine göre NTV izleyici profilinin değişen demografik yapısını incelediğimiz aşağıdaki

grafikte ilk olarak Ak Partili’lerin oranının artmasıyla, CHP’lilerin oranının giderek azaldığını

görüyoruz. NTV izleyicileri arasında Ak Partililer ve CHP’liler arasındaki dengenin kırılma

noktasını 2013 ve 2015 yıllarının oluşturduğu tahmin ediyoruz. Bu yıllara kadar genel bir

eğilimle CHP’liler daha yüksek oranda NTV izleyici kitlesini oluşturuyorken, bugün Ak Partililer

yüzde 37 oranıyla siyasi tercihe göre izleyici profilinde en yüksek kümeyi oluşturuyor.

CHP’lilerin oranı ise bugün yüzde 14’e kadar gerilemiş durumda.

34

35

36

35

35

29

38

29

31

33

34

32

34

33

34

40

36

39

36

36

32

33

30

32

31

31

26

32

32

31

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

NTV / Eğitim


28

34

35

36

39

43

40

52

52

51

49

48

44

45

44

39

20

15

16

16

17

12

16

9

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

NTV / Hayat Tarzı



NTV izleyicilerinin demografik yapısındaki değişimde etnik köken de belirleyici etmenlerden birini

temsil ediyor. 10 yıl önce haberleri NTV’den takip edenler arasında Kürtler nispeten daha

fazla kendini gösterirken, 10 yıllık dönem sonunda izleyiciler arasında Kürtlerin oranının yarı

yarıya düşmüş olduğu görülüyor. Bugün NTV izleyicilerinin yüzde 89’u etnik kökenini Türk

olarak tanımlarken, yalnızca yüzde 7’si Kürt olarak tanımlıyor.

37

32

31

32

30

26

29

20

24

24

14

12

15

19

23

27

24

29

30

32

9

12

13

12

16

14

11

11

8

3

3

4

4

5

6

6

5

7

7

6

7

2

2

1

2

2

2

2

3

6

3

23

25

24

22

19

18

20

23

16

18

7

8

11

9

4

7

8

10

6

8

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

NTV / Genel Milletvekili Seçimi


89

85

84

84

86

83

82

85

79

80

7

10

10

9

9

10

11

10

16

15

1

1

1

2

1

2

2

2

3

3

4

4

3

4

4

5

4

% 0 % 50 % 100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

NTV / Etnik Köken

Türk Kürt Zaza Arap Diğer


Habertürk

Habertürk, yaşa göre demografik değişimin çok fazla görülmediği kanallardan birini oluşturuyor.

Aşağıdaki grafikte son 10 yılda gençlerin izleyiciler arasındaki oranı yüzde 37’den yüzde 28’e

düştüğü; orta yaş grubunun oranı aynı kaldığı; üst yaş grubunun izleyiciler arasındaki oranının

ise yüzde 25’ten yüzde 35’e çıktığı görülüyor. Görüldüğü üzere, bugün Habertürk izleyicileri

arasında yaş gruplarına göre hemen hemen eşit bir dağılımın var olduğunu söyleyebiliriz.

Eğitim durumuna göre incelediğimizde ise Habertürk izleyicilerinin profilinde üniversite mezunlarının

oranının artması karşısında lise altı eğitimlilerin oranının azaldığını görüyoruz. Bugün her 4

Habertürk izleyicisinin 1’i üniversite mezunu. Lise mezunlarının oranı ise yüzde 35 düzeyinde

yer alıyor ve bu oranla lise mezunlarının izleyiciler arasındaki durumunun son 10 yıllık

dönemde pek fazla değişime uğramadığı görülüyor. Eğitime göre Habertürk’ün baskın izleyici

kümesini ise yüzde 39 oranla lise altı eğitimliler oluşturuyor.

Habertürk izleyici profilinin hayat tarzlarına göre demografik değişiminde ise yaş ve eğitim

parametrelerine göre daha fazla değişimin gerçekleştiği görülüyor. Son yıllarda Modernlerin

oranı yüzde 40’tan yüzde 23’e gerilerken; Geleneksel Muhafazakârların izleyiciler arasındaki

oranı yüzde 44’ten yüzde 57’ye, Dindar Muhafazakârların oranı ise yüzde 16’dan yüzde 20’ye

yükseliyor.

28

30

38

40

41

41

47

44

43

37

37

38

36

36

33

35

31

32

33

38

35

32

27

25

25

25

22

24

24

25

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Habertürk / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

39

42

44

40

46

49

36

40

41

45

35

34

31

33

29

32

39

35

33

35

26

24

25

28

25

20

24

25

25

19

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Habertürk / Eğitim



Siyasi tercihler de Habertürk izleyici profilinde bir değişime işaret ediyor. 2010 yılında Habertürk

izleyicilerinin yüzde 28’i Ak Partili iken, bu oranın yıldan yıla arttığı ve bugün yüzde 43’e

ulaştığını görüyoruz. Buna karşın CHP’lilerin izleyiciler arasındaki oranının düştüğü görülüyor.

2010 yılında izleyiciler arasında yüzde 27’lik dilimi oluşturan CHP’liler, bugün yüzde 14

düzeyine gerilemiş bulunuyor. MHP’lilerin izleyiciler arasındaki oranı ise son 10 yıllık

dönemde pek bir değişiklik göstermeyerek, bugün izleyicilerin yüzde 12’sini oluşturuyor.

Fox TV

Fox TV’ye geldiğimizde ise yaş gruplarındaki değişimde ilk olarak gençlerin oranının diğer kanalların

aksine daha az bir eğilimle düştüğünü, orta yaş grubunun oranının hemen hemen aynı

kaldığını, üst yaş grubunun ise daha yüksek düzeyde kanalın izleyici kitlesini oluşturur hale

geldiğini saptıyoruz. Bugün, Fox TV izleyicilerinin yaş gruplarına göre neredeyse eşit oranlarda

3’e bölünmüş olduğunu görüyoruz.

23

30

29

29

28

25

37

40

57

48

45

50

49

52

47

44

20

22

26

21

23

23

16

16

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

Habertürk / Hayat Tarzı


43

33

40

39

36

39

31

29

32

28

14

14

12

14

19

19

21

25

28

27

12

12

13

17

16

14

14

13

11

3

2

4

2

8

5

3

4

4

2

8

1

1

1

1

2

3

2

3

3

4

6

21

22

20

18

15

16

18

21

14

20

5

8

8

8

4

4

8

7

4

5

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Habertürk / Genel Milletvekili Seçimi



Geride bıraktığımız 10 yılda Fox TV’nin demografik yapısında eğitim düzeyindeki yükselme oldukça

dikkat çekiyor. 2010 yılında üniversite düzeyinde eğitime sahip olanların izleyiciler arasındaki

oranı yalnızca yüzde 5 düzeyindeyken, bugün bu oran yüzde 23’e ulaşmış bulunuyor. Aynı

zamanda lise mezunlarının oranında da 10 puanlık bir artış gerçekleşmiş ve Fox TV izleyenler

arasında lise mezunlarının oranı yüzde 33’e ulaşmış bulunuyor.

Fox TV izleyici profili hayat tarzları bakımından da son 10 yılda epey değişmiş gözüküyor. 2012 yılında

izleyiciler arasında Modernlerin oranı yüzde 22 iken, bugün bu oran iki katına ulaşarak yüzde

46 seviyesine gelmiş gözüküyor. Geleneksel Muhafazakârların oranında çok büyük bir

değişiklik olmasa da Dindar Muhafazakârların oranı yarı yarıya azalmış bulunuyor.

33

32

32

35

37

38

43

45

46

46

35

34

34

35

34

35

37

34

41

37

31

33

34

30

29

27

20

21

14

18

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Fox TV / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

44

45

49

48

53

59

66

68

72

72

33

33

31

32

31

28

26

26

22

23

23

22

20

19

17

12

8

6

5

5

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Fox TV / Eğitim


43

45

43

41

38

29

26

22

44

43

43

45

46

48

47

50

13

12

14

14

16

23

27

28

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

Fox TV / Hayat Tarzı



Fox TV izleyicilerinin parti tercihlerini incelediğimiz aşağıdaki grafikte, her 2 Fox TV izleyicisinin 1’inin

CHP’li olduğunu görüyoruz. Ancak CHP’lilerin Fox TV’deki bu baskınlığı 2015’ten sonra

gerçekleşmiş gözüküyor. Bu tarihe kadar Ak Partililer yüzde 40 seviyesinin üzerinde bir oranla

kanalın baskın izleyici kitlesini oluşturuyorken, Ak Partili’ler bugün yalnızca yüzde 7’lik bir

dilimi temsil ediyor. Ak Parti’ye paralel şekilde parti tercihini MHP olarak belirtenlerde de

benzer bir eğilimi görüyoruz. HDP’lilerin Fox TV içindeki oranının ise son 10 yıllık dönemde

fazlasıyla yükseldiğini belirtmeliyiz. Bugün her 10 Fox TV izleyicisinin 1’i olası bir seçimde

oyunu HDP’ye vereceğini söylüyor.

Fox TV açısından önemli bir demografik değişim de izleyicilerinin etnik kökenlerinde görülüyor. 2017

yılına dek düşük düzeylerde kalan Kürt izleyiciler, bugün her 5 Fox TV izleyicisinin 1’ini temsil

ediyor.

CNN Türk

CNN Türk izleyicilerinde ise son 10 yıllık dönemde gençlerin izleyiciler arasındaki oranının yüzde

43’ten yüzde 26’ya kadar gerilemiş olduğunu saptadık. Orta yaş grubunun izleyiciler

arasındaki oranı bu dönemde aynı düzeyde kalırken, üst yaş grubunun oranı ise neredeyse

iki katına ulaşmış durumda. Bugün her 10 CNN Türk takipçisinin yaklaşık 3’ü gençlerden, 4’ü

orta yaş grubundan, 3’ü ise üst yaş grubundan oluşuyor.

7

8

9

15

17

33

41

44

54

42

50

40

40

40

41

25

17

14

16

14

3

4

7

11

15

15

12

9

10

12

11

10

10

5

5

3

2

2

2

2

6

10

3

1

1

1

1

1

1

2

2

3

2

17

22

22

19

17

17

19

22

12

21

5

6

8

8

3

6

8

7

4

6

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Fox TV / Genel Milletvekili Seçimi


73

75

75

84

87

87

86

87

81

86

21

18

18

10

8

8

9

9

15

11

1

1

1

2

1

1

1

2

3

3

2

1

1

2

2

2

1

2

2

3

3

3

3

2

2

2

2

% 0 % 50 % 100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

Fox TV / Etnik Köken

Türk Kürt Zaza Arap Diğer


CNN Türk izleyicilerinin profilinde eğitim düzeyi bakımından en yüksek demografik değişim üniversite

mezunlarının oluşturduğu kümede görülüyor. 2010 yılında CNN Türk izleyicileri arasında

yüzde 23 olan üniversite mezunlarının oranı, 2019 yılına gelindiğinde yüzde 35’e ulaşmış

bulunuyor. Buna karşın CNN Türk izleyici profilinde lise altı eğitimliler ile lise düzeyinde

eğitime sahip olanların oranının azalmış olduğunu da belirtmeliyiz.

CNN Türk izleyicileri hayat tarzı bakımından geçmişte daha çok Modern eğilime sahipken, bugün bu

eğilim Geleneksel Muhafazakârlarda görülüyor. Modernlerin CNN Türk izleyicileri arasındaki

oranı 2011 yılında yüzde 53’ken, bu oran bugün yüzde 37’ye düşmüş gözüküyor. Geleneksel

Muhafazakârların oranı ise yüzde 35’ten yüzde 46’ya yükselmiş durumda.

26

32

33

35

36

43

39

41

32

43

42

37

37

40

37

34

38

33

43

40

32

31

31

25

27

23

23

26

25

17

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

CNN Türk / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

33

31

32

27

31

33

28

32

38

41

32

35

33

34

33

36

36

37

38

36

35

34

36

39

36

31

36

31

23

23

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

CNN Türk / Eğitim



CNN Türk izleyicilerinin genel siyasi eğilimleri 10 yıl önceki eğilimlerle neredeyse paralellik gösterse

de geride bıraktığımız 10 yıllık dönemde dalgalanmalı değişimin olduğunu görüyoruz. 10 yıllık

dönemde CNN Türk izleyicilerini daha çok CHP’liler oluşturmakla beraber, izleyiciler arasında

CHP’lilerin en yüksek oranda kendini gösterdiği yıl 2015 olmuş. Aynı yıl HDP’ye oy verenlerin

de yüzde 25’lik bir oranla izleyiciler arasında kendini göstermesi dikkat çekiyor. Şüphesiz Ak

Parti’nin ilk kez baraj altında kaldığı ve ardından ikinci bir genel seçimin gerçekleştirildiği

2015 yılının siyasal konjonktürünün böyle bir eğilimi ortaya çıkardığı düşünebiliriz. Ancak

2015 yılından bu yana izleyiciler arasında Ak Partili’lerin oranı artmaya devam etmiş

bulunuyor. Bugün her 10 CNN Türk izleyicisinin 2’si olası bir seçimde Ak Parti’ye, 3’ü ise

CHP’ye oyunu vereceğini söylüyor.

A Haber

Yaş gruplarına göre A Haber izleyici profilindeki demografik değişimi incelediğimizde, gençlerin

oranının yıldan yıla azalmış olduğunu, buna karşın üst yaş grubunun izleyiciler arasındaki

oranın yükselmiş olduğunu görüyoruz. Orta yaş grubu ise aynı oranda kanalın izleyici profilini

oluşturmaya devam etmiş gözüküyor. Bugün her 10 A Haber izleyicisinin 4’ü orta yaş

grubundan, 4’ü üst yaş grubundan, ancak 3’ü gençlerden oluşuyor.

37

45

47

52

54

51

55

53

46

44

41

39

36

38

38

35

17

11

12

9

11

11

6

12

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

CNN Türk / Hayat Tarzı


21

15

15

14

9

16

16

16

24

23

28

27

30

31

40

37

36

39

38

29

6

8

6

9

9

13

11

7

9

6

8

13

15

13

25

11

5

6

9

8

10

2

3

2

2

2

2

2

3

4

3

4

20

19

23

21

13

15

17

18

14

21

6

7

8

10

2

6

9

10

6

6

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

CNN Türk / Genel Milletvekili Seçimi



Eğitim durumu bakımından ise lise altı eğitim düzeyine sahip olanların A Haber izleyicileri arasındaki

oranının giderek arttığını görüyoruz. Bugün, A Haber izleyicilerinin yüzde 67’si lise altı eğitim

düzeyine sahip. Ayrıca üniversite mezunlarının izleyiciler arasındaki oranının ise oldukça

düşük düzeyde kaldığını belirtmeliyiz. İzleyicilerin ancak yüzde 7’sinin üniversite mezunu

olduğunu görüyoruz.

Hayat tarzlarına göre değerlendirildiğinde A Haber izleyici profilinin son yıllarda pek bir değişime

uğramadığını görüyoruz. Hayat tarzını Modern olarak niteleyenlerin oranı son yıllarda yüzde

10 seviyesinde seyrederken, izleyici profilinde Muhafazakârların kesin bir baskınlığı söz

konusu. Ancak Geleneksel Muhafazakârlar ile Dindar Muhafazakârların da kanalın izleyici

profilinde birbirine yakın oranlarda dağılıma sahip olduğunu görüyoruz.

Siyasi eğilimlere göre A Haber takipçilerinin baskın bir şekilde Ak Partili’lerden meydana geldiğini

görüyoruz. Ayrıca Ak Partili’lerin izleyiciler arasındaki oranının son yıllarda pek fazla

değişmediğini de belirtmeliyiz. A Haber izleyicilerinin yüzde 82’si olası bir seçimde oyunu Ak

Parti’ye vereceğini söylüyor.

25

27

29

31

38

37

40

39

38

36

31

30

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

A Haber / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş

67

63

64

59

26

27

24

29

7

10

12

12

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

A Haber / Eğitim


8

11

10

10

47

46

45

47

46

43

45

42

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

A Haber / Hayat Tarzı



Halk TV

Halk TV izleyici profilinin demografik değişiminde yaş belirleyici etmenlerin başında geliyor. İzleyici

kitlesi içinde gençlerin oranı 2013 yılında yüzde 36’yken, 2019 yılına geldiğimizde bu oranın

yüzde 11’e gerilediğini görüyoruz. Orta yaş grubunun oranı da yıldan yıla azalırken, bugün her

4 Halk TV izleyicisinin 1’ini bu grupta yer alan kişiler oluşturuyor. Üst yaş grubunun izleyiciler

arasındaki oransal değişimi ise Halk TV’nin izleyici profilini büyük oranda dönüştürmüş

bulunuyor. Öyle ki 2013 yılında her 10 Halk TV izleyicisinin 3’ü üst yaş grubunda yer alırken,

bugün her 10 izleyicinin 6’sı bu grupta yer alıyor.

Eğitim bakımından Halk TV izleyici profilindeki demografik değişimi incelediğimizde ise eğitim

etmeninin daha az belirleyici bir değişim parametresi olduğunu görüyoruz. Lise altı

eğitimlilerin izleyiciler arasındaki oranının 2013 yılından bu yana artmış; lise mezunlarının

oranının ise azalmış olduğunu saptıyoruz. Bugün her 10 Halk TV izleyicisinin 4’ü lise altı

eğitim seviyesine; 3’ü ise lise seviyesinde eğitime sahip. İzleyiciler arasında üniversite

mezunlarının oranı ise 2014-2016 yılları arasında düşüş eğilimi gösterse de bugün, 2013

yılındaki yüzde 28 düzeyine geri gelmiş bulunuyor.

82

79

83

84

2

1

1

1

4

7

3

4

1

1

1

8

8

9

7

3

3

3

3

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

A Haber / Genel Milletvekili Seçimi


11

16

19

20

19

29

36

25

23

25

24

27

30

32

64

61

56

56

54

42

31

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

Halk TV / Yaş Grupları

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş


Hayat tarzları kümelerine göre Halk TV izleyici profilini ve son yıllardaki değişimini incelediğimizde ise

Modernlerin her zaman baskın kümeyi oluşturduğunu görüyoruz. Bugün her 10 Halk TV

izleyicisinin 6’sı kendini Modern olarak tanımlıyor. Geleneksel Muhafazakârların izleyiciler

arasındaki oranı ise son yıllarda pek bir değişikliğe uğramamış olsa da 2013’ten bu yana 8

puanlık artışla yüzde 34 düzeyine ulaşmış gözüküyor. Dindar Muhafazakârlar ise izleyici

kitlesinin ancak yüzde 3’lük dilimini oluşturuyor.

Siyasi tercihlere göre Halk TV izleyici profilinde ise CHP’lilerin baskın kümeyi oluşturduğunu

görüyoruz. Bugün her 10 Halk TV izleyicisinin 8’i olası bir seçimde CHP’ye oy vereceğini

söylüyor. Parti tercihlerine göre demografik değişimde ise kayda değer bir değişim dinamiğini

izleyiciler arasında MHP’lilerin oranının düşüşünde görüyoruz. 2013’te her 10 Halk TV

izleyicisinin 1’i MHP’liyken, bugün izleyiciler arasında olası bir seçimde MHP’ye oy vereceğini

söyleyenler yüzde 1’e kadar gerilemiş bulunuyor.

39

41

42

46

46

46

32

33

31

31

32

30

33

41

28

28

27

22

24

21

28

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

Halk TV / Eğitim


63

67

61

61

64

52

71

34

27

34

34

32

37

26

3

6

5

4

4

12

3

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

Halk TV / Hayat Tarzı



1

2

1

1

1

16

3

83

76

76

76

84

62

69

1

1

1

3

4

6

8

3

5

3

3

3

2

3

4

2

1

1

2

2

2

2

5

6

8

8

9

5

10

9

3

4

6

5

1

2

6

%0 %50 %100

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

Halk TV / Genel Milletvekili Seçimi


Yıldız Posta Caddesi Çiğdem Apt. No:11 / 6 Esentepe, 34349 Şişli İstanbul

[email protected]+90 212 275 17 66 (pbx)+90 212 275 17 68 (fax)

KONDA...sayı fazlalığı ve içerik çeşitliliğinin görüldüğü, dijital yayıncılık...

Documents

Transcript of KONDA...sayı fazlalığı ve içerik çeşitliliğinin görüldüğü, dijital yayıncılık...