Konstytucja 3 MajaKonstytucja 3 Maja

Uczeń 5bUczeń 5b

1789-1792 Mapa1789-1792 Mapa

Konstytucja 3 majaKonstytucja 3 maja (właściwie  (właściwie Ustawa Rządowa z dnia Ustawa Rządowa z dnia 3 maja3 maja) – uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ) – uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 Maja była Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 Maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją. amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją. Niektórzy uznają jednak konstytucję Filipa Orlika z 1710 r. Niektórzy uznają jednak konstytucję Filipa Orlika z 1710 r. lub konstytucję korsykańską z 1755 r. za pierwszą na lub konstytucję korsykańską z 1755 r. za pierwszą na świecie, a tym samym amerykańską za drugą i polsko-świecie, a tym samym amerykańską za drugą i polsko-litewską za trzecią.litewską za trzecią.

Konstytucja 3 maja została ustanowiona ustawą rządową Konstytucja 3 maja została ustanowiona ustawą rządową przyjętą tego dnia przez Sejm. Została zaprojektowana w przyjętą tego dnia przez Sejm. Została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad systemu celu zlikwidowania obecnych od dawna wad systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów.politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Stanisław MałachowskStanisław Małachowsk Kazimierz Nestor SapiehaKazimierz Nestor Sapieha Józef KossakowskiJózef Kossakowski Antoni Barnaba Jabłonowski Antoni Barnaba Jabłonowski Symeon Kazimierz Szydłowski Symeon Kazimierz Szydłowski Franciszek Antoni Kwilecki,Franciszek Antoni Kwilecki, Kazimierz Konstanty Plater,Kazimierz Konstanty Plater, Walerian Stroynowski,,Walerian Stroynowski,, Stanisław Kostka Potocki, Stanisław Kostka Potocki, Jan Nepomucen Zboiński, Jan Nepomucen Zboiński, Tomasz Nowowiejski, Tomasz Nowowiejski, Józef Radzicki, Józef Radzicki, Józef Zabiełło, Józef Zabiełło, Jacek PuttkamerJacek Puttkamer

Obalenie KonstytucjiObalenie Konstytucji Konstytucja obowiązywała tylko przez rok, zanim została Konstytucja obowiązywała tylko przez rok, zanim została

obalona przez armię rosyjską wraz z konfederacją obalona przez armię rosyjską wraz z konfederacją targowicką w wyniku przegranej wojny polsko-rosyjskiej targowicką w wyniku przegranej wojny polsko-rosyjskiej 1792.1792.

Zakończenie wojny z Turcją i Szwecją pozwoliło carycy Zakończenie wojny z Turcją i Szwecją pozwoliło carycy Katarzynie na skoncentrowanie większej uwagi na Polsce. Katarzynie na skoncentrowanie większej uwagi na Polsce. Ponieważ uważała ona Polskę za  protektorat Rosji, to Ponieważ uważała ona Polskę za  protektorat Rosji, to przyjęcie konstytucji w jej oczach w znaczący sposób przyjęcie konstytucji w jej oczach w znaczący sposób zagrażało wpływom Rosji w Polsce. Kontakty polskich zagrażało wpływom Rosji w Polsce. Kontakty polskich reformatorów z francuskim rewolucyjnym Zgromadzeniem reformatorów z francuskim rewolucyjnym Zgromadzeniem Narodowym były widziane przez sąsiadów Polski jako część Narodowym były widziane przez sąsiadów Polski jako część większej konspiracji politycznej mającej za celu obalenie większej konspiracji politycznej mającej za celu obalenie absolutnych monarchii. Pruski dyplomata Ewald Friedrich absolutnych monarchii. Pruski dyplomata Ewald Friedrich von Hertzberg wyraził obawy europejskich konserwatystów, von Hertzberg wyraził obawy europejskich konserwatystów, mówiąc, że "przyjmując konstytucję Polacy zadali mówiąc, że "przyjmując konstytucję Polacy zadali coup de coup de grâcegrâce monarchii pruskiej". monarchii pruskiej".

PostanowieniaPostanowienia Konstytucja 3 Maja ujęta była w Konstytucja 3 Maja ujęta była w

11 artykułach. Wprowadzała 11 artykułach. Wprowadzała prawo powszechnej prawo powszechnej niepodległości niepodległości (dla szlachty i mieszczaństwa) (dla szlachty i mieszczaństwa) oraz trójpodział władzy na oraz trójpodział władzy na ustawodawczą (dwuizbowy ustawodawczą (dwuizbowy parlament), wykonawczą (król) i parlament), wykonawczą (król) i sądowniczą.sądowniczą.

Konstytucja przewidywała Konstytucja przewidywała zebrania sejmu zwyczajne – co zebrania sejmu zwyczajne – co dwa lata oraz nadzwyczajne w dwa lata oraz nadzwyczajne w razie narodowej potrzeby. Izba razie narodowej potrzeby. Izba niższa (niższa (Izba PoselskaIzba Poselska) składała ) składała się z 204 posłów oraz się z 204 posłów oraz 24[przedstawicieli  miast 24[przedstawicieli  miast królewskich. Izba wyższa (królewskich. Izba wyższa (Izba Izba SenackaSenacka) składała się z ) składała się z 132 członków: senatorów, woje132 członków: senatorów, wojewodów, kasztelanów, ministrówwodów, kasztelanów, ministrów oraz biskupów. oraz biskupów.

DziedzictwoDziedzictwo Mimo rozbiorów, pamięć o drugiej w dziejach świata spisanej Mimo rozbiorów, pamięć o drugiej w dziejach świata spisanej

konstytucji narodowej (uznawanej przez politologów za bardzo konstytucji narodowej (uznawanej przez politologów za bardzo postępowy jak na swoje czasy dokument) przez kolejne postępowy jak na swoje czasy dokument) przez kolejne pokolenia pomagała podtrzymywać polskie dążenia do pokolenia pomagała podtrzymywać polskie dążenia do niepodległości i stworzenia sprawiedliwego społeczeństwa. Co niepodległości i stworzenia sprawiedliwego społeczeństwa. Co więcej, przenika wysiłki potomków twórców konstytucji. W więcej, przenika wysiłki potomków twórców konstytucji. W Polsce uznaje się ją za ukoronowanie wszystkiego, co dobre i Polsce uznaje się ją za ukoronowanie wszystkiego, co dobre i oświecone w polskiej historii i kulturze. Od czasu odzyskania oświecone w polskiej historii i kulturze. Od czasu odzyskania niepodległości w 1918 roku, Święto Konstytucji 3 Maja było niepodległości w 1918 roku, Święto Konstytucji 3 Maja było obchodzone jako najważniejsze święto państwowe.obchodzone jako najważniejsze święto państwowe.

Przed uchwaleniem Konstytucji Trzeciego Maja, Przed uchwaleniem Konstytucji Trzeciego Maja, termin termin konstytucjakonstytucja służył na określaniu  służył na określaniu wszelkich ustaw uchwalanych na Sejmie. Dopiero po 3 maja wszelkich ustaw uchwalanych na Sejmie. Dopiero po 3 maja 1791 pojęcie 1791 pojęcie konstytucjakonstytucja nabrało swojego nowoczesnego  nabrało swojego nowoczesnego znaczenia, określając podstawowy akt prawny, ustawę znaczenia, określając podstawowy akt prawny, ustawę zasadniczą.zasadniczą.

Święto Konstytucji 3 MajaŚwięto Konstytucji 3 Maja

5 maja 1791 roku dzień 3 maja został uznany 5 maja 1791 roku dzień 3 maja został uznany Świętem Świętem Konstytucji 3 MajaKonstytucji 3 Maja. Obchody tego święta były zakazane . Obchody tego święta były zakazane podczas rozbiorów, a ponownie jego obchodzenie zostało podczas rozbiorów, a ponownie jego obchodzenie zostało wznowione w II Rzeczypospolitej w kwietniu 1919 roku. wznowione w II Rzeczypospolitej w kwietniu 1919 roku. Święto Konstytucji 3 Maja zostało zdelegalizowane przez Święto Konstytucji 3 Maja zostało zdelegalizowane przez hitlerowców i sowietów podczas okupacji Polski w czasie II hitlerowców i sowietów podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej, a po antykomunistycznych wojny światowej, a po antykomunistycznych demonstracjach w 1946 r. nie było obchodzone w Polsce, demonstracjach w 1946 r. nie było obchodzone w Polsce, natomiast zastąpione obchodami Święta 1 Maja. W styczniu natomiast zastąpione obchodami Święta 1 Maja. W styczniu 1951 r. święto to zostało oficjalnie zdelegalizowane przez 1951 r. święto to zostało oficjalnie zdelegalizowane przez władze komunistyczne. Do roku 1989, w tym dniu często władze komunistyczne. Do roku 1989, w tym dniu często dochodziło w Polsce do protestów i demonstracji dochodziło w Polsce do protestów i demonstracji antyrządowych i antykomunistycznych. Po zmianie ustroju, antyrządowych i antykomunistycznych. Po zmianie ustroju, od kwietnia 1990 r. Święto Konstytucji 3 Maja należy do od kwietnia 1990 r. Święto Konstytucji 3 Maja należy do uroczyście obchodzonych polskich świąt. W roku 2007 po uroczyście obchodzonych polskich świąt. W roku 2007 po raz pierwszy na Litwie obchodzono święto Konstytucji 3 raz pierwszy na Litwie obchodzono święto Konstytucji 3 maja. maja.

Obraz „Konstytucja 3 maja”Obraz „Konstytucja 3 maja”

ŹródłaŹródła

Google.plGoogle.pl Wikipedia.plWikipedia.pl