Dzień dobry!! Witam na kolejnej lekcji historii! Dowiecie się dziś, czym był Sejm Wielki oraz Konstytucja 3 Maja, poznamy także okoliczności, które doprowadziły do II rozbioru Polski.Dzisiejsze spotkanie obejmuje dwa tematy, więc czytajcie uważnie a jeśli poczujecie znużenie- odpocznijcie chwilkę. Zaczynamy.

Temat: Sejm Wielki i Konstytucja 3 Maja. Wojna w obronie konstytucji i II rozbiór Polski.

1. Obrady Sejmu wielkiego.2. Konstytucja 3 Maja- 1791 rok.

3. Wojna polsko-rosyjska (w obronie konstytucji).4. II rozbiór Polski ( 1793 rok)

● Bardzo proszę abyście przygotowali podręczniki i ćwiczenia. ● Jako notatkę zapiszcie w zeszycie „zapamiętaj” znajdujące się na koniec

rozdziału. ● Zaznaczcie sobie kolorem daty z dzisiejszych zajęć- są bardzo ważne.

Nie proszę Was o czytanie tematu, w książce, ale o uważne przeanalizowanie slajdów. Dlatego nic nie omijamy i uważnie czytamy!

Sejm czteroletni 1788-1792

● W latach 1788-92 w Warszawie obradował sejm, który podjął największą w XVIII wieku próbę reform Rzeczypospolitej. Jego najsłynniejszym dziełem była Konstytucja 3 Maja 1791 roku.

● Okoliczności zwołania sejmu:

● – caryca Katarzyna zgodziła się na zwołanie zajęta wojną z Turcją● – sejm był skonfederowany, czyli decydował większością głosów

(bez liberum veto)● – po dwóch latach do sejmu dołączył drugi komplet posłów (stąd

nazwa “czteroletni”)●

● Marszałkiem sejmu był Stanisław Małachowski.

Stronnictwa na sejmie

Ugrupowania sejmowe:

● (podział zmieniał się w trakcie obrad):● – obóz hetmański – utrzymanie dawnego ustroju,

wzmocnienie roli hetmanów i wojska● – stronnictwo patriotyczne (Stanisław Małachowski, Hugo

Kołłątaj) – szerokie reformy ustrojowe, m.in. zniesienie liberum veto, uniezależnienie od Rosji

● – stronnictwo dworskie (wokół króla) – ograniczone reformy (wzmocnienie władzy, prawa dla mieszczan, opieka państwa nad chłopami), sojusz z Rosją

● Co istotne dyskusje odbywały się także poza sejmem.

Najważniejsze postanowienia Sejmu Wielkiego:

● – zwiększenie armii do 100.000 żołnierzy (nie zostało to zrealizowane)

● – nowe “Prawo o sejmikach” (m.in. pozbawienie szlachty-gołoty prawa głosu)

● – nowe prawo o miastach królewskich (m.in. prawo mieszczan do nietykalności osobistej, zakupu ziemi i otrzymywania urzędów)

Jednak najważniejszym postanowieniem Sejmu była...

Konstytucja 3 Maja 1791 roku

**na początek ciekawostka:● Konstytucję ogłoszono w atmosferze zamachu stanu

(obrady sejmu były formalnie przerwane, większość przeciwników reform rozjechała się do domów, nie przeprowadzono głosowania, a protestujący byli wyrzucani z sali obrad i bici przez wojsko otaczające Zamek Królewski w Warszawie).

Ale, zanim szczegóły- czym jest konstytucja? Co oznacza to słowo?

Konstytucja trudne słowoLecz z łatwością wytłumaczę

Prawa, wolność, obowiązkiTo oznacza – nie inaczej To akt prawny lub ustawaO najwyższej mocy prawnejUstanawia, regulujeUstrój i organizacje System źródeł prawa w krajuGłowa państwa im przewodziU nas w Polsce KonstytucjaZ trzeciego maja się wywodzi Jeden siedem dziewięć jeden (1791)To rok historycznie ważnyTrzeci maja – KonstytucjaNiech tę datę zna już każdy!!Autor: Agata Dziechciarczyk

● Konstytucja to najważniejszy dokument w państwie. Dzięki niemu system władzy, jej kontroli i wybierania jest unormowany. Obywatele mają prawa i wolności wynikające z konstytucji i mogą dochodzić swoich praw w sądach.

● Już kilka dni po uchwaleniu Konstytucji przez Sejm Wielki dzień 3 maja został uznany za

święto narodowe.

Konstytucja 3 Maja 1791 roku – obraz Jana Matejki

Konstytucja 3 Maja 1791 roku

Najważniejsze postanowienia konstytucji 3 maja

►Polska monarchią konstytucyjną z trójpodziałem władzmonarchia dziedziczna (po Stanisławie Auguście Poniatowskim – dynastia Wettinów)

► zniesienie liberum veto (uchwały podejmowane większością głosów)►sejm “stale gotowy” (zwoływany w razie potrzeby) zamiast co dwuletniej sesji

►niezależne sądy►wprowadzenie przedstawicieli mieszczan do sejmu (ale tylko z głosem doradczym)

►powołanie rządu – Straży Praw z królem na czele►zagwarantowanie tolerancji religijnej (katolicyzm pozostał religią panującą)

►zagwarantowanie opieki państwowej dla chłopów (ale bez konkretnych zmian)

Konstytucja 3 maja to druga konstytucja na świecie (po USA), a pierwsza w Europie.

Reakcje na konstytucję, Targowica i II rozbiór Polski

Konstytucja 3 Maja,była radykalną i ostatnią próbą naprawy ustroju Rzeczpospolitej i całkowitej jej reformy. Zawarte w niej zapisy miały za zadanie przekształcić państwo i uczynić je na powrót znaczącym graczem na arenie politycznej, jednocześnie zaś ukrócić samowolę szlachty i przede wszystkim magnaterii, zwiększając rolę króla.

Reformy o takiej skali spotkały się oczywiście z oporem dużej części szlachty, która uważała, że jest to pogwałcenie "złotej wolności". Najbardziej zażartymi przeciwnikami zmian byli oczywiście ci, którzy w ich wyniku tracili najwięcej dawnej władzy, czyli między innymi stronnictwo hetmańskie. Jego przedstawiciele nawiązali bardzo szybko kontakt z Rosją, która również patrzyła krzywo na próby reformatorskie Stanisława Augusta, widząc w nich zagrożenie dla własnych interesów.

Konfederacja targowicka►zdradaTekst konfederacji został sporządzony przez Rosjan i ogłoszony 14.05.1792 w Targowicy. Głównymi osobistościami konfederacji byli Ksawery Branicki, Szczęsny Potocki i Seweryn Rzewuski. Celem konfederacji było zniesienie konstytucji i przywrócenie dawnego ustroju. W rezultacie ich prośby o pomoc, wojska rosyjskie wkroczyły na terytorium Rzeczpospolitej, rozpoczynając wojnę polsko-rosyjską (1792). W rezultacie walk, wierząc, że sytuacja jest beznadziejna, sam król dołączył do konfederacji, doprowadzając do upadku własnych reform. Tuż po tym konfederacja przestała służyć celom Rosji, wycofała ona więc swoje poparcie dla niej. W czasie insurekcji (powstania) kościuszkowskiej wielu konfederatów zostało skazanych na śmierć.

Konfederacja targowicka jest, w przeciwieństwie do barskiej, traktowana w historiografii polskiej jako jedna z największych zdrad w historii Polski. Działania konfederatów doprowadziły bezpośrednio do II rozbioru Polski i ostatecznie do serii wydarzeń, która skończyła się jej upadkiem.

II rozbiór Polski

Drugi rozbiór Polski – 1793 r.

● Prusy zabrały Wielkopolskę, część Mazowsza oraz Gdańsk i Toruń

● Rosja zabrała ziemie białoruską, ukraińskie i Podole● Sejm rozbiorowy w Grodnie – 1793 r. ● zatwierdził drugi rozbiór Polski● unieważnił Konstytucję 3 maja● przywrócił dawne zasady ustroju Polski (m. in. liberum

veto i wolną elekcję)● Zwolennicy Konstytucji 3 maja musieli udać się na

emigrację

A na zakończenie...

● Tradycyjnie pytanie „na plusa”- kto znajduje się na ilustracji? Co zrobił ten człowiek i co trzyma w dłoni?

● Odpowiedź wyślij na b.wozniakiewicz.sp45@gmail.com do środy do godz. 10:00

● Dziękuję Wam bardzo za dzisiejszą lekcję i pozdrawiam serdecznie!!!

● Polecam Wam na podsumowanie film realizujący dzisiejsze tematy. Zachęcam do oglądania, to naprawdę historia w pigułce:

● https://www.youtube.com/watch?v=BXU6BqsxELM

● A tu coś dodatkowego, ale bardzo mi się

ostatnio spodobało, więc Wam też podsuwam:-) To animowana historia Polski, zrealizowana w sposób arcyciekawy!

● https://www.youtube.com/watch?v=2DrXgj1NwN8