Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 1 z 11

KONKURS Z HISTORII

Klucz odpowiedzi. Etap rejonowy 2012/2013

Suma punktów do uzyskania: 56

1. Zaznacz poprawne odpowiedzi. (10 p.)

A. Który z wymienionych pisarzy został uhonorowany literacką Nagrodą Nobla?

a) Bolesław Prus

b) Henryk Sienkiewicz

c) Stanisław Wyspiański

B. W którym z zaborów Polacy posiadali najwięcej swobód politycznych i kulturalnych?

a) austriackim

b) pruskim

c) rosyjskim

C. Czym była tzw. branka?

a) dodatkowym poborem podatków,

b) rekwizycjami zwierząt hodowlanych i zboża na wsi,

c) wcieleniem młodzieży do wojska.

D. Czym zajmowali się Artur Grottger i Józef Chełmoński?

a) matematyką

b) malarstwem

c) literaturą

E. Z jakim zaborem związana jest postać Michała Drzymały?

a) pruskim

b) austriackim

c) rosyjskim

F. Z którym powstaniem związany był Edward Dembowski?

a) listopadowym

b) krakowskim

c) styczniowym

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 2 z 11

G. Opiekę nad Wolnym Miastem Krakowem po kongresie wiedeńskim sprawowały:

a) Austria, Rosja i Prusy

b) Rosja i Austria

c) Austria i Prusy

H. W jakim zaborze powołano Komisję Kolonizacyjną?

a) austriackim

b) pruskim

c) rosyjskim

I. Warszawa skapitulowała przed Rosjanami w powstaniu listopadowym:

a) w marcu 1831 r.

b) w maju 1831 r.

c) we wrześniu 1831 r.

J. Które miasto było stolicą autonomicznej Galicji w drugiej połowie XIX wieku?

a) Kraków

b) Kijów

c) Lwów

2. Poniżej zamieszczono 2 obrazy. Przedstawiają one sceny z czasów dwóch polskich powstań

narodowych. Na podstawie obrazów oraz wiedzy własnej wykonaj polecenia. (4 p.)

Ilustracja I.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 3 z 11

Ilustracja II.

a) Odpowiedz jakiego powstania dotyczy: (2 p.)

Ilustracja I powstanie listopadowe

Ilustracja II powstanie styczniowe

b) Wyjaśnij różnicę w działaniach wojennych podczas obu powstań. (1 p. za poprawne podanie

różnicy)

Przykłady odpowiedzi:

Sposób organizacji oddziałów zbrojnych (powstanie listopadowe – oddziały regularnej

armii, powstanie styczniowe – oddziały partyzanckie)

metody prowadzenia działań wojennych (powstanie listopadowe – bitwy staczane przez

oddziały regularnych armii, powstanie styczniowe – wojna partyzancka)

c) Odpowiedź poprzyj jednym przykładem zaczerpniętym z ilustracji. (1 p.)

Przykłady odpowiedzi:

umundurowanie (ilustracja nr 1, brak umundurowania – ilustracja nr 2.)

uzbrojenie

szyk bojowy (tj. uszykowanie oddziałów do walki)

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 4 z 11

3. Odpowiedz na pytania umieszczone pod ilustracją. (2 p.)

Jak nazywa się budynek przedstawiony na ilustracji? Belweder

Czyją siedzibą był w chwili wybuchu powstania listopadowego? Wielkiego Księcia

Konstantego

4. Na podstawie portretów przywódców polskich powstań narodowych uzupełnij zdania. (4 p.)

Ilustracja I. Ilustracja II.

A. Przywódca powstania styczniowego przedstawiony jest na portrecie oznaczonym

cyfrą: II. Jest to (podaj imię i nazwisko) Romuald Traugutt. (2 p. )

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 5 z 11

B. Przywódca powstania listopadowego przedstawiony jest na portrecie oznaczonym

cyfrą I. Jest to (podaj imię i nazwisko) Józef Chłopicki . (2 p.)

Uwaga – warunkiem przyznania 2 p. jest poprawne przyporządkowanie właściwego przywódcy do

powstania.

5. Na podstawie ilustracji przedstawiającej pieczęć Rządu Narodowego z okresu powstania

styczniowego: (4 p. )

A. Nazwij 3 elementy graficzne pieczęci. (3 p.)

Możliwe odpowiedzi: Orzeł, Pogoń, Archanioł, Korona

B. Napisz, co te elementy graficzne symbolizują. (1 p.)

Przykładowy wniosek: Jedna Rzeczpospolita składająca się z trzech części: Polski, Litwy, Ukrainy

(Rusi).

6. Przeczytaj poniższy tekst źródłowy i odpowiedz na pytania. (2 p.)

W zeszły poniedziałek posłyszeli ludzie na ulicy krzyk i płacz dzieci w szkole. Szybko zbiegło się

wielu ludzi [...]. Drzwi szkoły były zamknięte. Tymczasem powstało wielkie zbiegowisko przed

szkołą, drzwi wyparto [...]. Kobiety zabrały dzieci. W zbiegowisku padły słowa groźby i kamienie

[...]. Kobiety, zbiegające się przed szkołą z powodu wielkiego krzyku i płaczu dzieci, były

przekonane, że dzieci w szkole katują [...]. Dzieci bito w najwyższym oddziale [klasie] za to, że nie

chciały na nauce religii odpowiadać po niemiecku ani nawet krótkich zdań po niemiecku powtarzać

[...].

"Orędownik" (dziennik wydawany w Poznaniu), nr 118.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 6 z 11

A. Nazwij wydarzenie, do którego odnosi się powyższy tekst. (1 p.)

Strajk szkolny we Wrześni.

B. W którym roku miały miejsce opisane zdarzenia? 1901 (1 p.)

7. Przeczytaj poniższy fragment wiersza i odpowiedz na pytania. (2 p.)

Nie rzucim ziemi skąd nasz ród!

Nie damy pogrześć mowy.

Polski my naród, polski lud,

Królewski szczep Piastowy.

Nie damy, by nas gnębił wróg!

Tak nam dopomóż Bóg!

Tak nam dopomóż Bóg!

[...].

A. Podaj imię i nazwisko autora tego wiersza. Maria Konopnicka (1 p.)

B. Wyjaśnij powód napisania tego wiersza.

Np. Walka Polaków o język i ziemię w zaborze pruskim, walka Polaków z germanizacją itp. (1 p.)

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 7 z 11

8. Przeanalizuj poniższe mapy i odpowiedz na pytania. (4 p.)

Mapa nr 1.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 8 z 11

Mapa nr 2.

A. Nazwij powstania, do których odnoszą się powyższe mapy. (2 p.)

Mapa nr 1 Powstanie listopadowe

Mapa nr 2 Powstanie styczniowe

B. Na podstawie obydwu map i wiedzy własnej odpowiedz, jakie zmiany terytorialne

nastąpiły na ziemiach polskich w połowie XIX wieku. (1 p.)

Obszar Rzeczpospolitej Krakowskiej przyłączony został do Cesarstwa Austriackiego.

C. Po jakim wydarzeniu zmiany te miały miejsce? (1 p.)

Po powstaniu krakowskim.

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 9 z 11

9. Przeczytaj fragmenty biografii i odpowiedz, do jakich postaci historycznych się odnoszą.(4 p.)

A. margrabia, od czerwca 1862 r. naczelnik Rządu Cywilnego Królestwa Polskiego, zwolennik

ugody z carem, przeprowadził reformę i polonizację szkolnictwa, doporowadził do

oczynszowania chłopów, równouprawnienia Żydów i powołania Szkoły Głównej w Warszawie

Postać: Aleksander Wielopolski

B. gospodarz ze wsi Smarżowa, gmina Brzostek, przywódca z okresu wystąpień chłopskich

przeciwko szlachcie (tzw. rabacji galicyjskiej).

Postać: Jakub Szela

C. Polski malarz, twórca obrazów historycznych i batalistycznych, historiozof, znany z dzieł

takich jak "Hołd pruski", "Stefan Batory pod Pskowem", "Jan Sobieski pod Wiedniem".

Postać: Jan Matejko

D. W czasie trwania powstania listopadowego został prezesem Towarzystwa Patriotycznego.

Na emigracji próbował połączyć wszystkie ugrupowania demokratyczne. Uważany za ojca

polskiego dziejopisarstwa.

Postać: Joachim Lelewel

10. Podane niżej zdania zakwalifikuj jako prawdziwe (P) lub fałszywe (F). (4 p.)

A. Bolesław Prus i Eliza Orzeszkowa w swoich utworach krytykowali ideę tzw. pracy

organicznej.

F

B. Marian Langiewicz był jednym z dyktatorów powstania styczniowego. P

C. Podczas wiosny ludów oddziałami polskimi w Wielkim Księstwie Poznańskim

dowodził Ludwik Mierosławski.

P

D. W XIX wieku Galicja była najbardziej uprzemysłowionym regionem na ziemiach

polskich.

F

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 10 z 11

11.Połącz te wydarzenia, które tworzą związek przyczynowo-skutkowy (odpowiedzi zaznacz za

pomocą liter przypisanych wydarzeniom). (4 p.)

a) zapotrzebowanie na tanie wyroby odzieżowe

b) ogłoszenie poboru do wojska rosyjskiego przez Aleksandra Wielopolskiego

c) uwłasczenie chłopów w Królestwie Polskim

d) rozwój przemysłu w Królestwie Polskim

e) wybuch powstania styczniowego

f) klęska powstania styczniowego

g) Wielka Emigracja

h) klęska powstania listopadowego

Przyczyny: Skutki:

a -> d

b -> e

c -> f

h -> g

12. Uzupełnij brakujące elementy zdań. (6 p.)

a) Książę Adam Jerzy Czartoryski kierował emigracyjnym ugrupowaniem o nazwie

Hotel Lambert .

b) Ugrupowaniem emigracyjnym, które ogłosiło swój Wielki Manifest, było

Towarzystwo Demokratyczne Polskie .

c) Ksiądz Piotr Ściegienny założył na Lubelszczyźnie około roku 1838 konspiracyjną organizację o

nazwie Związek Chłopski

d) Dyktatorem powstanie krakowskiego ogłosił się 24 II 1846 r. Jan Tyssowski .

e) Ostatnim oddziałem powstania styczniowego był oddział dowodzony przez księdza

Stanisława Brzóskę walczący na Podlasiu.

f) Po upadku powstania styczniowego, zamiast nazwy Królestwo Polskie, władze rosyjskie zaczęły

stosować określenie Kraj Nadwiślański (Kraj Przywiślański).

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2012/2013

Strona 11 z 11

13. W pierwszej rubryce tabeli zestawiono nazwy, nazwiska i pojęcia związane z polskimi

powstaniami. Uzupełnij pozostałe rubryki tabeli. (6 p. )

Nazwy, nazwiska i pojęcia Nazwy powstań Daty roczne trwania

Iganie, Dębe Wielkie,

Ostrołęka, Piotr Wysocki,

Towarzystwo Patriotyczne

Powstanie listopadowe 1830-1831

"biali", "czerwoni", Stefan

Bobrowski, Marian Langiewicz

Powstanie styczniowe 1863-1864

Rabacja, Jan Tyssowski,

Ludwik Gorzkowski

Powstanie krakowskie 1846