WYBRANE KONFLIKTY MIĘDZYNARODOWEdr Artur Adamczyk

www.ce.uw.edu.pl

KONFLIKT CYPRYJSKI

KONFLIKT CYPRYJSKI

• Problem ludnościowy wyspy - zamieszkała przez Greków (82%) i Turków (18%)

• Lata 60-te - wojna domowa zakooczona interwencją ONZ

• 1974 – przejęcie władzy przez grecką juntę wojskową – dążenie do zjednoczenia z Grecją

• interwencja wojskowa Turcji i opanowanie wyspy

• 1975 – ogłoszenie paostwa Tureckiego

• Brak uznania przez społecznośd międzynarodowej częsci tureckiej wyspy, legalnym paostwem jedynie Republika Cypryjska

• 2004 – wstąpienie greckiej części wyspy do Unii Europejskiej

KRAJ BASKÓW

KRAJ BASKÓW

• 1959 – utworzenie organizacji terrorystycznej Kraj Basków i Wolnośd (ETA)

• Cel – stworzenie niepodległej Baskonii, liczne ataki terrorystyczne wymierzone we władze Hiszpanii

• 1973 – zamordowanie premiera Hiszpanii (Carrero Blanco)

• Nasilenie terroru i walki z nim

• 2006 – zawieszenie broni przez ETA, które zaraz potem zostaje zerwane

• Od 1968 do 2008 roku w wyniku działao ETA zginęło 825 ludzi, walki trwają nadal

KONFLIKT IRLANDZKI

KONFLIKT IRLANDZKI

• 1919 – powstanie Irlandzkiej Armii Republikaoskiej (IRA)

• Cel – obalenie rządów brytyjskich w Irlandii Północnej i połączenie z Republiką Irlandii, dodatkowo walka z religią protestancką

• Liczne akcje terrorystyczne

• 2005 – zawieszenie broni i próba realizacji swoich celów sposobami politycznymi

KONFLIKT IZRAELSKO - PALESTYOSKI

KONFLIKT IZRAELSKO - PALESTYOSKI

• Podłoże etniczne, religijne i terytorialne

• Początek lat 40-tych – rezolucja ONZ o podziale Palestyny na dwa paostwa: żydowskie i arabskie; sprzeciw strony arabskiej

• 1948 – proklamowanie paostwa Izrael

• Wybuch wojny między Izraelem a paostwami izraelskimi

• Odparcie agresji arabskiej – rozejm

• Brak uznania Izraela – kolejne wojny

KONFLIKT IZRAELSKO - PALESTYOSKI

• 1967 – „wojna sześciodniowa”

• Zajęcie zachodniego brzegu Jordanu i Strefy Gazy przez Izraelczyków, bezskuteczne nawoływanie przez ONZ do opuszczenia terenów

• Zbrojna akcja Palestyny (Organizacja Wyzwolenia Palestyny – Jaser Arafat)

• 1987-1993 – pierwsze powstanie palestyoskie

• 1988 – ogłoszenie powstania paostwa palestyoskiego przez OWP

KONFLIKT IZRAELSKO - PALESTYOSKI

• 1993 – przełom w stosunkach izraelsko – palestyoskich, porozumienie pokojowe

• Utworzenie Autonomii palestyoskiej – Strefa Gazy i Miasto Jerycho; prezydent Jaser Arafat

• 2000 – powstanie palestyoskie przeciwko izraelskiej okupacji -druga intifada

• 2003 – plan pokojowy – mapa drogowa – utworzony z inicjatywy USA, ONZ, UE i Rosji, poważne problemy z realizacją planu

• 2006 - kolejne zaostrzenie konfliktu, zwycięstwo Hamasu w wyborach parlamentarnych w Autonomii

AFGANISTAN

AFGANISTAN

• Lata 70-te kryzys gospodarczy

• Przewrót wojskowy – przejęcie władzy przez prawicową dyktaturę

• Wprowadzenie politycznego i gospodarczego modelu wzorowanego na modelu radzieckim

• Zbrojne powstanie przeciwko władzom

• Wkroczenie wojsk radzieckich

PIERWSZA WOJNA AFGAOSKA

• Lata 1979 – 1996

• Walki partyzantów afgaoskich (modżahedinów) z armią rządową i wojskami radzieckimi

• Masowe ucieczki ludności do Pakistanu i Iranu

• Dojście do władzy w ZSRR M.Gorbaczowa – stopniowe ograniczenie interwencji radzieckiej

• Genewa (1988) - porozumienie dotyczące uregulowania konfliktu afgaoskiego oraz wycofania wszystkich wojsk radzieckich z Afganistanu (Pakistan, Afganistan, USA i ZSRR)

WOJNA DOMOWA

• Zjednoczenie opozycji i nasilenie wojny z rządem

• Zdobycie Kabulu, przejęcie władzy i utworzenie własnego rządu

• Podział opozycji , wystąpienie przeciwko rządowi fundamentalistów islamskich (talibów)

• 1996 zdobycie władzy przez talibów

• Wprowadzenie na zajętym terenie zasady paostwa wyznaniowego, opartego na regułach prawa muzułmaoskiego (szari'at).

• Masowe łamanie praw człowieka przez Talibów, rygorystyczny, islamski porządek społeczny.

DRUGA WOJNA AFGAOSKA (2001-2003)

• Odpowiedź USA na terrorystyczny atak na World Trade Center oraz na Waszyngton

• Rozpoczęcie operacji militarnej w Afganistanie przeciwko Osamie Ben Ladenowi i talibom

• Wyparcie talibów z większości terytorium afgaoskiego

• 2001 – utworzenie tymczasowego rządu opozycyjnego

• 2004 – przyjęcie nowej Konstytucji

• Zaangażowanie społeczności międzynarodowej w konflikt, który nadal trwa

IRAK

IRAK

• 1979 – przejęcie władzy przez Saddama Husajna, dążenie do budowy imperium

• 1980-1988 – wojna iracko-iraoska

• 1990 – atak na Kuwejt, interwencja sił międzynarodowych („Pustynna Burza”)

• Opuszczenie Kuwejtu przez wojska irackie

• Osłabienie paostwa, wybuch powstania Kurdów na północy i szyitów na południu kraju (stłumienie)

IRAK

• Koniec lat 90-tych – zerwaniewspółpracy z ONZ

• Oskarżenie przez USA o wspieranie terroryzmu i produkcję broni masowej zagłady

• 2003 – rozpoczęcie interwencji wojsk amerykaoskich, angielskich, polskich i australijskich („Iracka wolnośd”)

• Wprowadzenie alianckiej administracji i rozpoczęcie budowania struktur demokratycznych

IRAK

• 2004-2005 – powstanie irackiego rządu tymczasowego oraz wybranie nowego parlamentu

• 2006 – egzekucja Saddama Husajna

• Stała kontrola sił koalicyjnych i stabilizowanie sytuacji w Iraku

• Liczne zamachy terrorystów islamskich przeciw żołnierzom koalicji i iraoskiej administracji

SUDAN

SUDAN

• Problemy wynikające z położenia geograficznego i uwarunkowao historycznych

• Nieustanne walki między islamską północą, a chrześcijaoskim animistycznym południem

• 1989 – islamski zamach stanu i utworzenie islamskich bojówek, nasilenie stard

• 1999 – eskalacja konfliktu, bombardowanie amerykaoskie skierowane w sudaoskie obiekty rządowe (następstwo odkrycia złóż roponośnych)

• 2005 – porozumienie między rządem sudaoskim a partyzantami z południowej części kraju

KONFLIKT W DARFURZE

• 2003 – wybuch konfliktu w Darfurze (wojna przeciwko próbie zislamizowania)

• Zaangażowanie społeczności międzynarodowej w rozwiązanie konfliktu

CZECZENIA

CZECZENIA

• Czeczeoskie aspiracje niepodległościowe, godzące w rosyjskie dążenie do zachowania pełnej kontroli na Kaukazie

• 1991 – uzyskanie niepodległości przez Czeczenów po rozpadzie ZSRR (prezydent – Dżochar Dudajew)

• Konflikty wewnętrzne prowadzące do interwencji władz rosyjskich

CZECZENIA

• 1995-1996 – walka partyzancka i terrorystyczna z wojskami rosyjskimi, śmierd prezydenta

• 1996 – porozumienie, opuszczenie republiki przez wojska rosyjskie

• Wykorzystanie ataku islamskich bojowników na sąsiedni Dagestan przez Rosję do podjęcia operacji policyjnej (1999 -2000)

CZECZENIA

• 2003 – skutkiem wprowadzenia rosyjskiego planu normalizacyjnego uzyskanie przez Czeczenię nowej konstytucji i wybory nowego prezydenta

• Republika uznana za integralną częśd Rosji, dalsze ataki zdesperowanych bojowników

• Aktualnie sytuacja w Czeczenii jest nadal nieustabilizowana

PROBLEMY NA ZAKAUKAZIU

PROBLEMY NA ZAKAUKAZIU

• 1991 – uzyskanie niepodległości po rozpadzIe ZSRR

• Walka ze zbuntowanymi prowincjami: Abchazją i Osetią Południową

• 1994 – zakooczenie konfliktu

• Ciągłe napięcie rosyjsko – gruzioskie

• Sierpieo 2008 – krótka wojna rosyjsko – gruziosko po gruzioskim ataku na Osetię Południową

• Uznanie przez Rosję niepodległości Abchazji i Osetii Południowej

JUGOSŁAWIA

JUGOSŁAWIA

• Konflikty na tle narodowościowym, religijnym i gospodarczym

• 1991 – rozpoczęcie procesu rozpadu Jugosławii

• Ogłoszenie niepodległości przez Słowenię i Chorwację, a następnie przez Bośnię i Hercegowinę

• Konflikt między narodami na tle etnicznym i religijnym

• Masowe łamanie praw człowieka, zbrodnie wojenne popełnianie przez wszystkie strony

KONFLIKT W KOSOWIE

• 1998 – wybuch nowego konfliktu na dużą skalę w Kosowie

• Przeciwstawienie się przez paostwa nowej Jugosławii separatyzmowi kosowskich Albaoczyków

• Walka z albaoską partyzantką, dopuszczenie się zbrodni przez obie strony

• Użycie sił powietrznych przeciwko nowej Jugosławii przez NATO

• Przejście Kosowa pod nadzór ONZ, które współpracuje z siłami Kosovo Force(KFOR)

• 2008 – jednostronne ogłoszenie niepodległości przez Kosowo

• Problem uznania Kosowo przez inne paostwa, uznawanie Kosowa za częśd terytorium Serbii przez jej władzę

SERBIA I CZARNOGÓRA

• 2003 - przekształcenie Jugosławii w konfederacyjne paostwo pod nazwą Serbia i Czarnogóra

• 2006 – proklamowanie niepodległości przez Czarnogórę oraz odłączenie jej od Serbii

• Uznanie Serbii za prawnego kontynuatora paostwowości Serbii i Czarnogóry

Dziękuję za uwagę!

Zapraszamy na kolejny wykład.www.ce.uw.edu.pl