KONCERTY JUBILEUSZOWE 70-LECIA€¦ · Feliks Nowowiejski – Marsz pretorianów z oratorium Quo...

KONCERTY JUBILEUSZOWE 70-LECIA WARMIŃSKO-MAZURSKIEJ FILHARMONII

IM. FELIKSA NOWOWIEJSKIEGO W OLSZTYNIE

PATRONAT HONOROWYPREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ANDRZEJA DUDY

PROGRAM MARZEC 2016

2 3program jubileuszowy program jubileuszowy

10 marca 2016 (czwartek), godz. 19.00 sala koncertowa Filharmonii

11 marca 2016 (piątek), godz. 18.00 sala koncertowa Filharmonii

KONCERT JUBILEUSZOWY

Piotr Sułkowski – dyrygent

Kate Liu (USA) – fortepianIII nagroda i brązowy medal na XVII

Konkursie Chopinowskim (Warszawa 2015); nagroda pozaregulaminowa Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

W programie:

Feliks Nowowiejski – Rota

Feliks Nowowiejski – Uwertura Legenda Bałtyku op. 28

PRAWYKONANIE Katarzyna Brochocka – Constellatio Allenstenium (Gwiazdozbiór Olsztyn). Utwór zamówiony na jubileusz 70-lecia Filharmonii Warmińsko-MazurskiejI. Crepusculum. Primum Stellarum (z łac. Zmierzch. Pierwsze gwiazdy)II. Ursa Minor (z łac. Mała Niedźwiedzica)III. Draco (z łac. Smok)IV. Cepheus (z łac. Cefeusz)V. Cassiopeia (z łac. Kasjopea)VI. Camelopardalis (z łac. Żyrafa)VII. Ursa Maior (z łac. Wielka Niedźwiedzica)VIII. Aurora (z łac. Świt)

Feliks Nowowiejski – Marsz pretorianów z oratorium Quo vadis

Fryderyk Chopin – I Koncert fortepianowy e-moll op. 11

UROCZYSTY KONCERT JUBILEUSZOWY Z OKAZJI 70-LECIA

WARMIŃSKO-MAZURSKIEJ FILHARMONII IM. FELIKSA NOWOWIEJSKIEGO


Kate Liu (USA) – fortepianIII nagroda i brązowy medal na XVII

Konkursie Chopinowskim (Warszawa 2015); nagroda pozaregulaminowa Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej


W programie:



Katarzyna Brochocka – Constellatio Allenstenium (Gwiazdozbiór Olsztyn) – prawykonanie. Utwór zamówiony na jubileusz 70-lecia Filharmonii Warmińsko-MazurskiejI. Crepusculum. Primum Stellarum (z łac. Zmierzch. Pierwsze gwiazdy)II. Ursa Minor (z łac. Mała Niedźwiedzica)III. Draco (z łac. Smok)IV. Cepheus (z łac. Cefeusz)V. Cassiopeia (z łac. Kasjopea)VI. Camelopardalis (z łac. Żyrafa)VII. Ursa Maior (z łac. Wielka Niedźwiedzica)VIII. Aurora (z łac. Świt)


Fryderyk Chopin – I Koncert fortepianowy e-moll op. 11

12 marca 2016 (sobota), godz.18.00 sala koncertowa Filharmonii

13 marca 2016 (niedziela), godz.18.00 sala koncertowa Filharmonii



Charles Richard-Hamelin (Kanada) – fortepian II nagroda i srebrny medal na XVII

Konkursie Chopinowskim (Warszawa 2015), nagroda pozaregulaminowa Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej


W programie:



Katarzyna Brochocka – Constellatio Allenstenium (Gwiazdozbiór Olsztyn) – prawykonanie.Utwór zamówiony na jubileusz 70-lecia Filharmonii Warmińsko-MazurskiejI. Crepusculum. Primum Stellarum (z łac. Zmierzch. Pierwsze gwiazdy)II. Ursa Minor (z łac. Mała Niedźwiedzica)III. Draco (z łac. Smok)IV. Cepheus (z łac. Cefeusz)V. Cassiopeia (z łac. Kasjopea)VI. Camelopardalis (z łac. Żyrafa)VII. Ursa Maior (z łac. Wielka Niedźwiedzica)VIII. Aurora (z łac. Świt)


Fryderyk Chopin – II koncert fortepianowy f-moll op. 21



Charles Richard-Hamelin (Kanada) – fortepian II nagroda i srebrny medal na XVII

Konkursie Chopinowskim (Warszawa 2015), nagroda pozaregulaminowa Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej


W programie:

Fryderyk Chopin- Nokturn H-Dur op. 62 nr 1- Ballada As-dur op. 47- Polonez-Fantazja As-Dur op. 61- Introdukcja i Rondo op. 16

Fryderyk Chopin – II koncert fortepianowy f-moll op. 21


Kate Liu fortepian

Zajęła III miejsce w XVII Międzyna-rodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie w 2015 roku, otrzymując brązowy medal. Artystka otrzymała również nagrodę Polskiego Radia za najlep-sze wykonanie mazurków. Przez komentatorów konkursu została okrzyknięta objawieniem tegorocz-nej edycji.

Urodziła się w 1994 roku w Singa-purze. Na fortepianie zaczęła grać w wieku czterech lat. Mając osiem lat przeniosła się z rodziną do USA. W latach 2007 i 2008 wygrała w Illi-nois konkurs dla juniorów organizo-wany przez Stowarzyszenie Nauczy-cieli Muzyki oraz Chicago Steinway Competition. W 2008 roku otrzymała drugą nagrodę na konkursie Interna-tional Institute for Young Musicians. W październiku 2009 roku wygra-ła Junior Division of the Louisiana International Piano Competition w Luizjanie, a w roku 2010 – V Mię-dzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Nowym Jorku, otrzymując również nagrodę za najlepsze wykonanie utworu współczesnego. W kolejnych latach otrzymała trzecie nagrody na konkursach Thomas and Evon Co-oper International Piano Competi-tion w Cleveland (2011) i Eastman Young Artist International Piano Competition w Rochester (2012).

Była stypendystką w Music Institute of Chicago, gdzie studiowała u Alana Chow i Emilia Del Rosario, oraz dwu-

krotną stypendystką Amerykańskiej Fundacji Chopina (2011 i 2012). Od jesieni 2012 roku Kate Liu studiuje w klasie Roberta McDonalda w Cur-tis Institute of Music w Filadelfii.

Artystka wystąpiła w serii koncer-towej Young Steinway Concert Se-ries (2007), w programie Chicago Tonight sieci WTTW (2008). W listo-padzie 2008 w Chicago Symphony Center dwukrotnie zagrała ze świa-towej sławy pianistą Lang Langiem Fantazję f-moll Schuberta na cztery ręce. Uczestniczyła również w kur-

fot.

Bar

tek

Sad

ow

ski.

Zdję

cie

po

cho

dzi

z X

VII

Mię

dzy

naro

do

weg

o K

onk

ursu

Pia

nist

yczn

ego

im

Fry

der

yka

Cho

pin

a o

rgan

izo

wan

ego

prz

ez N

aro

do

wy

Inst

ytut

Fry

der

yka

Cho

pin

a.

sach mistrzowskich prowadzonych przez Lang Langa. W kolejnych la-tach koncertowała na wschodnim wybrzeżu m.in. w Weil Hall, Carnegie Hall w Nowym Jorku i w Kennedy Center w Waszyngtonie D.C. ze Sko-kie Symphony Orchestra w Illinois, a w Nowym Jorku w Temple Ema-nu-El, w the Park Avenue Christian Church, w Bohemian Club i w the Ossining Public Library. W lipcu 2010 roku wykonała III Koncert Prokofie-wa z Cleveland Orchestra jako fina-listka konkursu Thomas and Evon Cooper International Competition.

W bieżącym sezonie koncertowała w USA oraz odbyła tournée koncer-towe z warszawską Orkiestrą Filhar-monii Narodowej w Japonii i w Korei Południowej.

W 2011 roku po jej recitalu w Wa-shington D.C. recenzent The Wa-shington Post napisał: „artystka potwierdziła, że jej talent rozkwita, a dojrzałość muzyczna przewyższa interpretacje rówieśników. Jest pia-nistką, dla której warto wyjść z domu i iść na jej koncert”.


Charles Richard-Hamelin fortepian

Laureat II nagrody na XVII Międzyna-rodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie w 2015 roku oraz nagrody Krystiana Zimermana za najlepsze wykona-nie sonaty. Urodził się w 1989 roku w Lanaudière (Quebec). Kształcił się pod kierunkiem Paula Surdulescu, Sary Laimon, Borisa Bermana i An-dré Laplante’a. W 2011 roku zdobył dyplom licencjacki na Uniwersytecie McGill, a w roku 2013 magisterium w Yale School of Music. Był stypendy-stą obydwu tych uczelni.

Jest laureatem II nagrody Między-narodowego Konkursu w Montrealu (2014) oraz III nagrody oraz nagrody specjalnej za najlepsze wykonanie sonaty Ludwika van Beethovena w Międzynarodowym Konkursie Pia-nistycznym w Seulu (2014). W 2015 roku otrzymał prestiżową „Career Development Award” przyznawaną przez Women’s Musical Club z To-ronto.

Koncertował z orkiestrami sym-fonicznymi Montrealu i Toronto, z Koreańską Orkiestrą Symfoniczną, z zespołem I Musici de Montreal. Uczestniczy w kanadyjskich festiwa-lach (Lanaudière, Orford, Ottawa Chamberfest, Montreal Chamber Music oraz Le Domaine Forget). Jest członkiem cenionego Trio Hoche-laga. Ostatnio nakładem wytwórni Analekta wydany został jego debiu-tancki album z późnymi utworami Fryderyka Chopina.

fo

t. E

lizab

eth

Del

age


Piotr Sułkowski dyrygent

Dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie. Posiada ogromne do-świadczenie operowe, zdobyte w czasie wieloletniej pracy dyrygenta – a w latach 2006-07 dyrektora arty-stycznego – w Operze Krakowskiej, oraz w Opera Wildwood Festival AR (USA), którego był dyrektorem muzycznym. Przygotował wiele pre-mier operowych, w tym kilka pra-wykonań. Między innymi w 2007 r., podczas Festiwalu Muzyki Polskiej, w ramach obchodów Roku Szyma-nowskiego we współpracy z PWM, dokonał światowego prawykonania nieznanej operetki Karola Szyma-nowskiego Loteria na mężów, czyli narzeczony nr 69. Zrealizowany przez Piotra Sułkowskiego w 2004 r. w Kra-kowie Gwałt na Lukrecji Benjamina Brittena został uznany na Bydgo-skim Festiwalu Operowym za najlep-szy spektakl roku. Współtwórca Kra-kowskiej Opery Kameralnej, z którą zrealizował kilka produkcji. W latach 2008-09 pracował jako zastępca dyrektora Chóru Polskiego Radia w Krakowie. Od roku 2009 do 2011 był kierownikiem muzycznym To-ruńskiej Orkiestry Symfonicznej. Od roku 2008 do 2014 był pierwszym gościnnym dyrygentem Signature Symphony Orchestra w Tulsa (USA).

Współpracuje z wieloma orkiestrami, a także zajmuje się pracą dydaktycz-ną, zarówno w Akademii Muzycz-nej w Krakowie, jak i w Bydgoszczy,

gdzie prowadzi klasę dyrygentury. Od 1993 r. dyrygent orkiestry POSM im. Chopina w Krakowie, z którą we Francji realizował programy eduka-cyjne dla młodzieży. Pomysłodawca i dyrektor artystyczny Festiwalu Bar-bakan, odbywającego się w okresie letnim w Krakowie. W 2008 r., w ra-mach Festiwalu Rozstaje poprowa-dził jubileuszowy koncert na Rynku Głównym w Krakowie ze światowej sławy solistą – Gheorgem Zamfirem. W 2010 r. koncertem w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie zainau-gurował działalność Fundacji Pante-on Narodowy. Zrealizował nagranie z muzyką Bartosza Chajdeckiego do serialu historycznego Czas honoru.

W 2010 r. w Pampelunie (Hiszpania), na zaproszenie Coro Premier Ensem-ble de la A.G.A.O, z okazji 20-letnie-go jubileuszu tego zespołu, przygo-tował wraz z Orquesta Sinfonica de Navarra premierę Carmen Bizeta. W 2010 r., wraz z Orkiestrą Akademii Beethovenowskiej zrealizował mię-dzynarodowy projekt operowy Fide-lio – ofiarom holokaustu na podstawie opery Beethovena, a przedstawione w kilku miastach w Polsce spekta-kle uzyskały bardzo dobre recenzje m.in. w prestiżowym, angielskim czasopiśmie Opera. W 2011 r. z Or-kiestrą Symfoniczną Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej odbył po-dróż koncertową do Hiszpanii, gdzie w Bilbao i w Pampelunie pod jego kierownictwem przygotowano spek-takle Toski Pucciniego. Rok później z tą samą orkiestrą oraz solistą Edu-ardem Kunzem zainaugurował w Fil-

harmonii Narodowej w Warszawie cykl „Wielkie koncerty fortepiano-we”. W 2011 r. uzyskał tytuł doktora, a w 2015 doktora habilitowanego sztuki muzycznej.

W 2012 r. został powołany przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji do Rady Programowej Radia Olsz-tyn. Wraz z orkiestrą Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej otrzymał na-grodę Prezydenta Miasta Olsztyna za rok 2012: Statuetkę św. Jakuba w dziedzinie kultury za widowisko taneczno-muzyczne wg Dziadka do orzechów Czajkowskiego. W 2013 r. Warmińsko-Mazurski Klub Biznesu, za działalność artystyczną i popula-ryzowanie muzyki klasycznej wśród mieszkańców regionu Warmii i Ma-zur, przyznał Piotrowi Sułkowskiemu tytuł i statuetkę Osobowość Warmii

i Mazur w kategorii kultura. Od 2014 jest wiceprzewodniczącym Zarzą-du Zrzeszenia Filharmonii Polskich. W 2014 r. prowadzona przez Piotra Sułkowskiego Filharmonia Warmiń-sko-Mazurska otrzymała Laur Naj-lepszym z najlepszych za sukcesy i osiągnięcia na skalę ogólnopolską i międzynarodową – za promocję Warmii i Mazur w 2013 r. W 2014 r. Piotr Sułkowski został uhonoro-wany przez Ministra Kultury i Dzie-dzictwa Narodowego Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. W 2015 roku za „twórcze osiągnięcia w dziedzinie kultury Warmii i Mazur” otrzymał nagrodę Wojewody War-mińsko-Mazurskiego: statuetkę Pe-gaza.

fo

t. A

rkad

iusz

Ko

rczi

n


Wprowadzenie

Pieśń Rota Feliksa Nowowiejskie-go (1877-1946) do słów Marii Ko-nopnickiej powstała w roku 1910 w Krakowie, gdzie w latach 1909-1914 Nowowiejski sprawował funk-cję dyrektora artystycznego Towa-rzystwa Muzycznego, dyrygował koncertami symfonicznymi i wy-stępował jako organista. To był rok bardzo uroczyście obchodzonej pod Wawelem 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Jednym z głównych bohaterów uroczystości był Ignacy Jan Paderewski, który ufundował pomnik grunwaldzkiego zwy-cięstwa, odsłonięty 15 lip-ca. Rota, wykonana z tej okazji przez 600-osobo-wy chór pod dyrekcją kompozytora, zyskała wkrótce masową popu-larność we wszystkich trzech zaborach, stając się hymnem ogólnonarodowym. Po wyzwoleniu pieśń Nowowiejskie-go kandydowała nawet do roli hym-nu państwowego, pojawiły się jed-nak protesty, których przyczyną był wers: „Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz”. Oponenci zauważali, nie bez racji, że o ile takie słowa mogli wygłaszać ludzie zniewoleni, w akcie patriotycznego uniesienia, w wal-ce i w ostatecznej desperacji, o tyle nie przystoi narodowi już wolnemu, dumnemu, wyżalać się przed świa-tem, że kiedyś mu w twarz pluli... Artysta rzeźbiarz Ludwik Puget pisał w wydanej własnym sumptem bro-

szurze: „I my to śpiewamy? Mamy to śpiewać jako hymn narodowy, z gło-wą odkrytą, w skupieniu i świętym szacunku?”. A wtórował mu Boy-Że-leński w gazecie „Czas”: „Nigdy nie mogłem słuchać tego ustępu pieśni bez najwyższej przykrości i niesma-ku”. Ostatecznie jako hymn naro-dowy zwyciężył zamaszysty i pełen optymizmu Mazurek Dąbrowskiego, natomiast stosunek do Roty podzie-lił społeczeństwo polskie. Za Rotą opowiadali się zwolennicy Narodo-wej Demokracji i część ludowców, niechętni byli zwolennicy Piłsudskie-go i sanacji.

Uwertura koncertowa Le-genda Bałtyku op. 28 Fe-

liksa Nowowiejskiego jest jednym z najczęściej grywanych utworów sym-fonicznych kompozyto-

ra z Warmii. Nowowiejski opracował jej partyturę,

rozbudowując pierwotny wstęp przeznaczony do scenicznych wyko-nań swojej opery, osnutej na moty-wach legendy o zatopionym mieście Winecie. Mamy tu brzeg Bałtyku w czasach bajecznych, poszukiwanie czarodziejskiego pierścienia Juraty, są rusałki, morscy witezie, słowiański bóg Perun rażący piorunami... Co jed-nak ciekawe, opera ta, wystawiona po raz pierwszy w roku 1924 w Poznaniu w aurze „romantycznej baśni prasło-wiańskiej” – korzeniami sięga daleko, drugiego krańca Europy, w sfery bar-dziej uniwersalne. Rzecz pisana pier-wotnie do tekstu niemieckiego, nosi-ła tytuł Der Kompass, zaś akcja toczyła

się gdzieś nad Adriatykiem czy też Morzem Tyrreńskim. Całe partie owe-go pierwowzoru wykorzystał potem Nowowiejski, pracując już z nowym, polskim librettem opery nazwanej te-raz Legenda Bałtyku.

W uwerturze na uwagę zasługuje m.in. efektowny przykład muzycznej burzy morskiej, jeszcze jednej z tak wielu burz zaklętych w nutach na przestrzeni dziejów muzyki...

Marsz Pretorianów Nerona na Fo-rum Romanum z oratorium Quo Vadis Feliksa Nowowiejskiego to fragment efektowny, często przy rozmaitych okazjach – jak świadczą o tym relacje współczesnych – wyko-nywany przez samego kompozytora na fortepianie. Oratorium, zainspi-rowane powieścią, która przyniosła międzynarodową popularność Sien-kiewiczowi, również dla Nowowiej-skiego okazało się szczęśliwe. Napi-sał je w roku 1903 pod wrażeniem podróży do Włoch, dokąd wyjechał jako laureat kompozytorskiej Nagro-dy im. Meyerbeera zwanej Rzymską. Wykonane zostało po raz pierw-szy w roku 1907 w Usti nad Łabą, a następnie – w ostatecznej wersji – w 1909 roku w Amsterdamie, skąd – przyjęte tam entuzjastycznie – ru-szyło w świat, oklaskiwane w wielu krajach Europy i w Ameryce, przyno-sząc Nowowiejskiemu głośny świato-wy sukces.

Koncerty fortepianowe Fryderyka Chopina (1810-1849) zawsze pol-skim słuchaczom kojarzyć się będą

z Warszawą młodości kompozytora, miastem, które – gdy po Kongresie Wiedeńskim załamały się nadzieje na niepodległość kraju – wszystkie najlepsze siły skupiło na polu nauki i kultury. W ciągu niezwykłego pięt-nastolecia 1815-1830, zakończo-nego Powstaniem Listopadowym, nauce patronowały nazwiska Stani-sława Staszica, Samuela Bogumiła Lindego (autora monumentalne-go słownika języka polskiego), czy młodszego od nich Joachima Lele-wela; młodych muzyków (a wśród nich Chopina) kształcił Józef Elsner; teatr pod kierunkiem Wojciecha Bo-gusławskiego i Karola Kurpińskiego prezentował premiery najnowszych oper Rossiniego i Webera, zaś na gościnne występy zjeżdżały gwiazdy europejskich estrad: śpiewaczka An-gelika Catalani, skrzypkowie Niccoló Paganini i Karol Lipiński, pianiści Ma-ria Szymanowska i Jan Nepomucen Hummel...

Właśnie echa wirtuozowskiego stylu Hummla, a także innych ówczesnych wpływowych mistrzów klawiatury: Moschelesa, Kalkbrennera czy twór-cy nokturnów – Johna Fielda można usłyszeć w tych wczesnych koncer-tach Chopina. Stylu zwanego brillant – błyskotliwego – łączącego klasycz-ną elegancję formy i śpiewność z po-pisową wirtuozerią, pełną biegników i zgrabnych figuracji.

Koncert fortepianowy e-moll op. 11 powstał w roku 1830, jest on więc – mimo niższego numeru opusu – póź-niejszy od skomponowanego w roku


PRAWYKONANIE: Constellatio Al-lenstenium Katarzyny Brochockiej (Gwiazdozbiór Olsztyn).

Katarzyna Brochocka – kompozy-torka, librecistka, pianistka, autorka utworów symfonicznych, kameral-nych i solowych, specjalizująca się w muzyce wokalnej i scenicznej. Jest absolwentką klasy kompozycji Jana Antoniego Wichrowskiego w Akade-mii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, oraz klasy kompo-zycji Edwarda Knighta w Wanda L. Bass School of Music Oklahoma City University (USA). Studiowała także u Doiny Rotaru, w ramach programu stypendialnego „Sokrates Erasmus” na Uniwersytecie Muzycznym w Bu-kareszcie.

Otrzymała nagrody na wielu między-narodowych konkursach, w tym na-

grodę publiczności w kategorii „naj-lepszy spektakl muzyczny i opera” na Capital Fringe Festival (Waszyngton, 2013), nagrodę dyrektora artystycz-nego festiwalu Opera Vista (Ho-uston, 2010), Grand Prix w kategorii muzyki kameralnej ISB/David Wal-ter Composition Competition (USA, 2008) oraz wyróżnienie w Nancy Van de Vate International Composi-tion Prize for Opera (Wiedeń, 2008). Znalazła się także w gronie finali-stów takich konkursów, jak Flourish Opera Competition (Londyn, 2012), Douglas Moore Fund for American Opera (Nowy Jork, 2010) oraz I.C.A. Composition Competition (2010). Była stypendystką Funduszu Promo-cji Twórczości Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010).

Jej utwory były wielokrotnie wyko-nywane w Polsce (m.in. na scenie Warszawskiej Opery Kameralnej oraz przez orkiestry Filharmonii Ka-liskiej, Sudeckiej, Warmińsko-Mazur-skiej a także przez Wrocławską Or-kiestrę Kameralną Leopoldinum) i za granicą (m.in. w OperaUpClose, Lon-dyn; Microscopic Opera, Pittsburgh; Opera Vista, Houston; Opera in the Ozarks, Arkansas), podczas licznych festiwali, takich jak Audio Stage 2013 (Warszawa), 2013 Artscape Fe-stival (Baltimore), 2013 Capital Frin-ge Festival (Waszyngton), 2009 So-ciety of Composers, Inc. Conference (Oklahoma), International Society of Bassist Conventions (Pensylwania, 2009; Oklahoma, 2007); 2006 Mu-sik Unsere Zeit (Münster, Niemcy). Skomponowała muzykę ilustracyjną

1829 koncertu f-moll, a przyczyną tej mylącej niekiedy achronologii było wcześniejsze wydanie drukiem. Pracował nad nim młody Fryderyk w Warszawie prawdopodobnie od kwietnia do sierpnia 1830:

„Adagio od nowego koncertu jest E-dur. Nie ma to być mocne, jest ono więcej romansowe, spokojne, melan-choliczne, powinno czynić wrażenie miłego spojrzenia w miejsce, gdzie stawa tysiąc lubych przypomnień na myśli. Jest to jakieś dumanie w pięk-ny czas wiosenny, ale przy księżycu (...) Pomimo woli przez oczy wlazło mi coś do głowy i lubię się z tym pie-ścić” – pisał do przyjaciela, Tytusa Woyciechowskiego.

W tym samym czasie u wiedeńskiego wydawcy Haslingera ukazują się jego Wariacje op. 2 na temat „La ci darem la mano” z Don Giovanniego Mozar-ta, dzieło, o którym wkrótce Robert Schumann napisze słynne, entuzja-styczne słowa: „Panowie, kapelusze z głów, to geniusz!”

Pierwsze prezentacje koncertu e-moll odbyły się u Chopina w domu, zaś publiczna – 11 października w Teatrze Narodowym, na trzy ty-godnie przed wyjazdem z Warszawy do Wiednia, wyjazdem, który miał się okazać rozstaniem z krajem na zawsze. Ale któż wtedy mógł taki ob-rót rzeczy przewidzieć?

Koncert f-moll op. 21 w wykonaniu kompozytora usłyszała warszawska publiczność 17 marca 1830 roku

w Teatrze Narodowym. Orkiestrą dy-rygował Karol Kurpiński. Wcześniej utwór przegrywany był parokrotnie na koncertach domowych w ścisłym gronie rodziny i przyjaciół.

Do najpiękniejszych kart muzyki młodego artysty należy część druga tego koncertu, sławne Larghetto, romantyczny nokturn, przerwany w środku dramatyczną deklamacją fortepianu na tle tremola smyczków. Wyznawał Chopin, że pisał te nuty z myślą o swojej pierwszej miłości, śpiewaczce Konstancji Gładkowskiej, niebieskookiej blondynce, córce burgrabiego zamku warszawskiego, którą zobaczył był i usłyszał po raz pierwszy na koncercie w Konserwa-torium wiosną roku 1829.

Finał Koncertu to brawurowe, ta-neczne rondo: mazurki z kujawia-kiem. A finał tej pierwszej miłości? Gładkowska już w 1832 roku wyszła za mąż za bogatego ziemianina, Gra-bowskiego. Podobno jednak przez całe życie pieczołowicie przechowy-wała listy Fryderyka i spaliła je do-piero przed śmiercią.

fo

t. M

arci

n N

iew

iro

wic

z


do wielu spektakli teatralnych, re-alizowanych w teatrach dramatycz-nych i lalkowych w całej Polsce.

O utworze Constellatio Allenstenium kompozytorka mówi co następuje: Utwór napisany został na zamówie-nie Filharmonii Warmińsko-Mazur-skiej z okazji jubileuszu jej 70-lecia. Ideą kompozycji jest odtworzenie historii olsztyńskiej orkiestry, poczy-nając od grupy jedenastu muzyków, którzy w roku 1946 dali pierwszy koncert, aż do obecnego składu or-kiestry symfonicznej. Rozwój ze-społu ukazany jest poprzez skoja-rzenie obiektów astronomicznych (gwiazd tworzących gwiazdozbiory niezachodzące nieba północnego), widocznych nad Warmią przez cały rok z symbolicznymi gwiazdami (ar-tystami muzykami). Utwór ma formę swoistego concerto grosso, z solowy-mi partiami instrumentów, o które przez lata powiększał się zespół.

Kompozycję otwiera zachód słońca i pojawienie się pierwszych gwiazd:

I. Crepusculum. Primum Stellarum (z łac. Zmierzch. Pierwsze gwiazdy). Część ta rozpoczyna się od orkiestry tutti w jej obecnym składzie, z której stopniowo wyłania się grupa jede-nastu solistów z instrumentarium odpowiadającym pierwszej, nietypo-wej obsadzie „małej orkiestry”, któ-ra 17 marca 1946 roku dała koncert w powojennym Olsztynie: dwoje pierwszych skrzypiec, dwoje drugich skrzypiec, kontrabas, obój, klarnet, dwie trąbki, perkusja i fortepian.

W kolejnych częściach grupy concer-tino (symbolizujące dołączających do zespołu muzyków, a liczebno-ścią odpowiadające ilości głównych gwiazd w danym gwiazdozbiorze) konfrontowane są z grupą ripieno (składającą się z instrumentalistów dotychczas tworzących orkiestrę).

II. Ursa Minor (z łac. Mała Niedź-wiedzica). Według mitologii grec-kiej to jeden z dwóch niedźwiedzi, opiekunów małego Zeusa, ukrywa-jącego się przed swoim ojcem, Kro-nosem, który w obawie o utra-tę władzy pożerał własne dzieci zaraz po ich urodzeniu. Dorosły Zeus przejął panowanie nad światem, a z wdzięczności umieścił niedźwie-dzie na niebie. W tej części, podobnie jak w latach 1946-47, do „małej orkie-stry”(ripieno) dołącza kolejnych sied-mioro muzyków: sześcioro skrzypiec oraz puzon (jako gwiazda polarna), pełniących wobec „małej orkiestry” funkcję koncertującą (concertino).

III. Draco (z łac. Smok). Smok Ladon pomagał Hesperydom strzec jabło-ni rodzącej złote jabłka. Za wierną służbę bogowie Olimpu przenieśli go na niebo. Ta część kompozycji na-wiązuje do roku 1947, gdy orkiestra olsztyńska powiększyła się o piętna-stu muzyków (concertino): dwa flety, trzy klarnety (w tym klarnet basowy), fagot, waltornia, trąbka, tuba, trzy al-tówki, wiolonczela, dwa kontrabasy. Obsada solistów z poprzednich części tworzy teraz grupę ripieno. Zasada ta obowiązuje także w dalszym przebie-gu utworu.

IV. Cepheus (z łac. Cefeusz). Cefeusz to mityczny król Etiopii. Za próżność jego małżonki, Kasjopei, Posejdon zesłał na Etiopię potwora morskie-go. Aby uniknąć zguby królestwa, Cefeusz złożył w ofierze bogom swą córkę, Andromedę (ocaloną osta-tecznie przez Perseusza). Część ta odzwierciedla powiększenie zespołu w latach 1948-49 o kolejnych ośmio-ro muzyków (concertino): flet picco-lo, waltornia, puzon, perkusja, czwo-ro skrzypiec, wiolonczela.

V. Cassiopeia (z łac. Kasjopea). Ka-sjopea była małżonką Cefeusza i mat-ką Andromedy. W swej pysze ogłosi-ła, że jest piękniejsza niż wszystkie Nereidy, czym obraziła nimfy i ich ojca Posejdona. Po śmierci, dzięki swojemu zięciowi Perseuszowi, zna-lazła się na niebie. Bogowie umieścili ją jednak w pobliżu bieguna, gdzie przez połowę nocy musi obracać się głową w dół i pokutować za swo-ją próżność. Ten fragment utworu obrazuje rok 1950, kiedy olsztyński zespół przekształca się w Orkiestrę Symfoniczną, a jego skład powiększa się o następnych pięć instrumentów (concertino): fagot, rożek angielski, skrzypce, altówka i wiolonczela.

VI. Camelopardalis (z łac. Żyrafa). Gwiazdozbiór Żyrafy zawdzięcza swoją nazwę specyficznemu usy-tuowaniu gwiazd na niebie. Długa szyja Żyrafy rozciąga się w kierunku gwiazdozbiorów Małej Niedźwiedzi-cy i Smoka. Część ta ukazuje stop-niowe rozszerzanie składu orkiestry w latach 1950-70, kiedy do orkiestry

dołączają trzy altówki, dwie wiolon-czele i kontrabas (concertino).

VII. Ursa Maior (z łac. Wielka Niedź-wiedzica). Wielka i Mała Niedźwie-dzica związane są z wieloma po-staciami mitologicznymi. Według jednego z mitów gwiazdozbiory te przestawiają piękną nimfę Kalli-sto i jej syna Arkasa. Uroda Kallisto oczarowała Zeusa. Gdy jego żona, Hera, dowiedziała się o tym, zamie-niła Kallisto w niedźwiedzicę. Dawna nimfa tułała się po lasach, aż pod-czas łowów spotkał ją własny syn i wymierzył do niej z łuku. Zeus nie dopuścił jednak do matkobójstwa, zamieniając także Arkasa w niedź-wiedzia i przeniósł ich na niebo. Ta część kompozycji nawiązuje do roku 1973, kiedy olsztyńska orkiestra przekształciła się w Filharmonię im. Feliksa Nowowiejskiego, poszerzając swą obsadę o kolejne instrumenty: flet, obój, dwie waltornie, dwie trąb-ki, dwa puzony, trzy fagoty (w tym kontrafagot), dwie harfy, perkusja oraz pozostałe instrumenty kwinte-tu smyczkowego.

VIII. Aurora (z łac. Świt). Symbolicz-ne zakończenie utworu – podróży od zmierzchu do świtu. Finał symboli-zuje wschód najbliższej ziemi i naj-jaśniejszej gwiazdy – słońca, które za dnia przyćmiewa swoim blaskiem inne gwiazdy, tak jak zgrany zespół (orkiestra tutti) dominuje nad poje-dynczymi głosami.


18 marca 2016 (piątek), godz. 19.00 sala koncertowa Filharmonii

20 marca 2016 (niedziela), godz. 20.00Bazylika Katedralna św. Jakuba w Olsztynie

JOHANN SEBASTIAN BACH PASJA WG ŚW. JANA


Katarzyna Dondalska – sopran

Olga Atrochowa – alt

Wiaczesław Worobiew – tenor

Sebastian Szumski – bas/baryton

Ewa Mrowca – organy

Krzysztof Koziatek – continuo

Chór kameralny „Ruskij Partes” z Filharmonii Twerskiej, dyr. Andriej Krużkow

Koncertowy Chór Chłopięco-Młodzieżowy Szkoły Chóralnej miasta Konakowa w regionie Twerskim, dyr. Wadim Machnowski,

chórmistrzowie: Natalia Machnowska, Piotr Zotow, Kristina Zotowa


W programie:

Johann Sebastian Bach – Pasja wg św. Jana, BWV 245

Katarzyna Dondalska sopran

Urodzona w Bydgoszczy sopranistka koloraturowa młodej generacji, roz-poczęła studia wokalne w Akademii Muzycznej w Gdańsku pod kierun-kiem Haliny Mickiewiczówny. Po roku nauki w gdańskiej uczelni kontynu-owała naukę w Wyższej Szkole Mu-zycznej w Würzburgu (Niemcy) pod kierunkiem Grigorija Żyslina (skrzyp-ce) i Jutty Bucelis-Dehn (śpiew) i uzy-skała dyplom w obu specjalnościach z wyróżnieniem.

Doskonaliła swoje umiejętności na kursach mistrzowskich u takich reno-mowanych artystów jak m.in. Sylvia Geszty. Odnosiła sukcesy – jako fina-listka i laureatka – na międzynarodo-wych konkursach wokalnych, jak np. Cardiff Singer of the World Festival, Międzynarodowy Konkurs im. Fran-cesco Viñasa w Barcelonie, Konkurs Śpiewu Koloraturowego im. Sylvii Geszty, Międzynarodowy Konkurs Muzyczny Telewizji ARD, czy też Mię-dzynarodowy Konkurs Śpiewaczy w s’Hertogenbosch. W latach 1998-2000 występowała na scenie Stadt-theater Heidelberg.

W roku 2011 otrzymała tytuł dok-tora sztuk muzycznych w dziedzinie wokalistyki w Akademii Muzycznej w Gdańsku.

Współpracuje z wieloma orkie-strami i scenami na całym świecie. W repertuarze ma szereg znaczących ról operowych. Śpiewała m.in.: Kró-

lową Nocy w Czarodziejskim flecie Mozarta w Grand Opera w Houston, w Stadttheater Linz, w teatrach w Detmold, Mainz, Darmstadt, Karls-ruhe, w Heidelbergu, na Eutiner Festspiele, w RAI Theater Amsterdam, w Welsh National Opera (Cardiff, Walia) i w KNO w Seulu; Zerbinet-tę w Ariadnie na Naxos Straussa w Welsh National Opera w Cardiff oraz w Augsburgu i w Heidelbergu; Naja-dę w Ariadnie na Naxos Straussa i Konstancję w Uprowadzeniu z Seraju Mozarta – w Mannheim, Heidelber-gu i w Teatro Colon w Buenos Aires; Nanettę w Falstaffie Verdiego, Blon-dę w Uprowadzeniu z Seraju Mozarta oraz Słowika w Ptakach Braunfelsa – w Teatro Lirico di Cagliari; Ogień, Księżniczkę i Słowika w operze Dziec-ko i czary Ravela – w Concertgebouw

fo

t. S

use

Bec

k


Olga Atrochowa alt

Urodzona we Włodzimierzu, ukoń-czyła tam szkołę muzyczną w roku 2003 i w tym samym roku w Moskwie wstąpiła do Akademii Śpiewu Chó-ralnego im. Popowa, gdzie kształciła się na wydziale wokalnym w klasie prof. L.A. Szarninej.

Od 2008 do 2012 była członkinią Mo-skiewskiego Akademickiego Chóru Kameralnego pod kierunkiem Wła-dymira Minina.

Od roku 2013 jest artystką Guber-nialnego Chóru Kameralnego „Rus-sian Partes” przy Filharmonii Akade-mickiej w Twerze. Występuje również jako solistka tej filharmonii. W re-

Wiaczesław Worobiewtenor

Urodził się w roku 1980 w Mo-skwie. W roku 2003 ukończył tam Akademię Śpiewu Chóral-nego im. Popowa w zakresie wokalistyki i dyrygentury chó-ralnej. Już w czasie studiów uczestniczył jako chórzysta oraz solista w wielu koncer-tach z orkiestrami pod kierun-kiem wybitnych dyrygentów.

W roku 2004 debiutował jako solista w Wielkiej Sali Konserwatorium Mo-skiewskiego, śpiewając partię solo-wą w Pięciu fragmentach z obrazów Boscha z orkiestrą Moskiewscy wir-tuozi pod batutą Wladimira Spiwa-kowa.

Od roku 2005 jest solistą Wielkiego Chóru Rosyjskiej Telewizji Państwo-wej i Centrum Radiowego pod dyrek-cją prof. Lwa Kontorowicza. Wykony-wał m.in. partie solowe w Requiem oraz w Vesperae Solennes de Confes-sore in C Mozarta, w Odzie do rado-ści Beethovena, w Pasji wg św. Jana i w Mszy h-moll Bacha, w Requiem

Verdiego i in. W repertuarze ma również partie solowe w utworach kompozytorów współczesnych oraz pieśni.

W roku 2010 rozpoczął współpracę ze Studio Operowym im. Prokofiewa kierowanym przez prof. Novikową, gdzie śpiewa role: Alfreda w Travia-cie Verdiego, Mozarta w operze Rim-skiego-Korsakowa Mozart i Salieri, Księcia w Rusałce Dargomyżskiego, Tenora w Dyrektorze teatru Mozarta, Młodego Cygana w Aleko Rachmani-nowa.

W roku 2011 został laureatem III Międzynarodowego Konkursu Śpie-waków Operowych w Moskwie.

w Amsterdamie, z Radio Filharmo-nisch Orkest Hilversum i z Cappella Amsterdam. Śpiewała również pod-czas takich wydarzeń, jak uroczysta ceremonia otwarcia Münich Airport Center czy Classic Open Air na placu Gendarmenmarkt w Berlinie. Brała udział w programach telewizyjnych: u Güntera Wewela w programie „Kein schöner Land”, w produkcji „Weihnacht in Deutschland” stacji BR, w programie „Lesley Garrett Se-ries” telewizji BBC Wales oraz w TV włoskiej RAI.

Artystka występowała z takimi śpie-wakami, jak Edita Gruberowa, Anna Tomowa-Sintow, Francisco Araiza,

Hanno Müller-Brachmann, Tom Al-len, Markus Werba; z dyrygentami jak Peter Falk, Guido Johannes Rum-stadt, Theodor Guschlbauer, Peter Guth, Klaus Arp, Philip Ellis, Richard Armstrong, Ira Levin, Dennis Russell Davies, Carlo Rizzi, Roberto Abbado, Hans Graf, Howard Griffiths, Marko Letonja, Gabriele Ferro, Michaił Ju-rowski. Wśród muzyków, kompozy-torów, aktorów i reżyserów, z któ-rymi dotychczas współpracowała, są m.in. Pete York, Elmar Gunsch, Günter Wewel, Gunther Emmerlich, Brigitte Mira, Ingrid Surgenor, Ingrid Kreuder, Barbara Bonney, Stefan Jo-hannes Walter, Daniele Abbado.

pertuarze ma główne partie z dzieł wybitnych kompozytorów rosyjskich i zagranicznych, jak m.in. kantata Gloria Antonia Vivaldiego, obie Pasje Jana Sebastiana Bacha, sceny i arie z oper Piotra Czajkowskiego, Mode-sta Musorgskiego, Aleksandra Boro-dina, Mikołaja Rimskiego-Korsako-

wa, Antona Areńskiego, Aleksandra Greczaninowa, cykl „Pieśni Kurskie” Gieorgija Swiridowa i inne.

W roku 2015 Olga Atrochowa otrzy-mała nagrodę „Najlepszy Pracownik Kultury i Sztuki w Regionie Twer-skim”.

fo

t. V

yach

esla

v St

aro

sten

ko


Sebastian Szumski bas/baryton

Urodził się w 1984 roku w Zakopa-nem. Śpiew uprawia od 9 roku życia. W latach 1995-2005, był członkiem Chóru Chłopięco-Męskiego Filhar-monii Poznańskiej. Z zespołem tym koncertował w Polsce i na świecie, występując na najważniejszych es-tradach i festiwalach muzycznych. Jest absolwentem Wydziału Wokal-no-Aktorskiego Akademii Muzycz-nej w Krakowie (dyplom z wyróż-nieniem) w klasie dr Marka Rzepki. Swoje umiejętności wokalne dosko-nalił na licznych kursach mistrzow-skich pod kierunkiem Heleny Łazar-skiej, Evy Blahovej, Charlesa Kellysa, Rudolfa Piernaya, Ryszarda Karczy-kowskiego, Teresy Żylis-Gara.

Debiutował już na pierwszym roku studiów – w Filharmonii Poznańskiej, pod batutą prof. Stefana Stuligrosza. Od tego czasu jest zapraszany na so-lowe recitale pieśni i koncerty orato-ryjne w Polsce i za granicą. Koncer-tował w niemal wszystkich krajach Europy. Współpracował z cenionymi pianistami: Andrzejem Tatarskim, Marcinem Koziakiem, Piotrem Ró-żańskim oraz z takimi dyrygentami jak Jan Tomasz Adamus, Krzysztof Penderecki, Stefan Stuligrosz, Piotr Sułkowski, Federico Maria Sardelli, Allesandro de Marchi, Paul McCre-esh, Joshua Riffkin, Andrew Parrot, Vincent Dumestre, Fabio Bonizzoni.

W roku 2008 zadebiutował na scenie podczas Barbakan Festival w Krako-

wie, kreując partię Hrabiego Almavi-vy w operze Wesele Figara Mozarta. W latach 2009 i 2010 występował na Międzynarodowym Festiwalu Wokalnym Belcanto w Nałęczowie, gdzie zdobył główną nagrodę – Zło-tego Słowika, nagrodę publiczności i nagrodę Związku Artystów Scen Polskich. W roku 2010 otrzymał sty-pendium Opera Studio w Teatrze im. Giuseppe Verdiego w Pizie, gdzie w sezonie artystycznym 2010/2011 śpiewał partie Maestra w operze Le convenienze e inconvenienze teatra-li Gaetano Donizettiego. Partię tę śpiewał także w teatrach Toskanii: w Lucca i w Livorno.

Sebastian Szumski koncertuje w kra-ju i za granicą. Ma w swoim dorobku liczne nagrania radiowe, telewizyjne

Chór kameralny „Ruskij Partes” z Filharmonii Twerskiej

Powstał w roku 1989 jako zespół madrygalistów. Od samego począt-ku działalność artystyczna zespołu związana jest nierozłącznie z osobą Igora Żurawlenki, wybitnego chó-rzysty, dyrygenta oraz badacza mu-zyki rosyjskiego baroku, ucznia A.V. Swiesznikowa.

Chór koncertował w Austrii, w Niem-czech, w Belgii, we Francji, we Wło-szech, prezentując muzykę rosyjską XVII i XVIII stulecia.

W roku 2003 nastąpiły znaczące zmiany w składzie zespołu: liczba jego uczestników wzrosła do 18, w związku z czym przeobraził się w chór kameralny. Od tego czasu po dzień dzisiejszy zespół pracuje pod kierunkiem absolwenta Konser-

fo

t. P

iotr

Kuc

ia

i płytowe, wśród których do najważ-niejszych należą: CD z Weihnachtso-ratorium J.S. Bacha z zespołem Arte dei Suonatori, DVD z II Symfonią Kopernikowską H. M. Góreckiego, a także CD z wszystkimi motetami J.S. Bacha, nagranymi w solowej ob-sadzie dla cenionej francuskiej wy-twórni Alpha. Posiada w repertuarze utwory od renesansowych polifonii po kompozycje współczesne, w tym

liczne cykle pieśni, solowe partie oratoryjne oraz solowe partie w ope-rach Haendla, Purcella, Mozarta, Do-nizettiego, Moniuszki. W ostatnich latach specjalizuje się w wykonywa-niu muzyki epoki baroku, współpra-cując z takimi zespołami jak Arte dei Suonatori, Le Poème Harmonique czy La Risonanza. Jest kameralistą i solistą cenionego zespołu Capella Cracoviensis.


Koncertowy Chór Chłopięco-Młodzieżowy Szkoły Chóralnej miasta Konakowa w regionie Twerskim

W szkole śpiewu chóralnego miasta Konakowo uczy się obecnie ponad 400 chłopców w wieku od lat 3 do 23, tworzących w sumie 10 zespołów chóralnych. Udział w Chórze Kon-certowym stanowi wyższy stopień procesu ich nauki w szkole. Chór ten występuje m.in. w miejscach tak pre-stiżowych jak Wielka Sala Konserwa-torium Moskiewskiego, moskiew-

ska Sala imienia Czajkowskiego, czy w Twerskiej Filharmonii Akademic-kiej.

Wraz z Państwową Orkiestrą Sym-foniczną Filharmonii Moskiewskiej i z orkiestrą kameralną Filharmonii Twerskiej „Kamerata Rosyjska” chór wykonywał m.in. Jutrznię Krzysztofa Pendereckiego, Pasję wg św. Mate-usza J.S. Bacha, oratorium Święty Pa-weł Feliksa Mendelssohna, Requiem Giuseppe Verdiego, kantatę Sergiu-sza Prokofiewa Aleksander Newski, kantatę Carla Orffa Carmina Burana, i in.


Andriej Krużkow dyrygent

Dyrektor Twerskiego Towarzystwa Filharmonicznego, orkiestry kame-ralnej „Kamerata Rosyjska” i chóru kameralnego „Ruskij Partes”. Urodzony w roku 1977, ukończył z wyróżnieniem Konserwatorium im. Czajkowskiego w Moskwie. W roku

2003 kierował międzynarodową orkiestrą symfoniczną i japońskim chórem młodzieżowym na festiwalu

w Kyoto. W roku 2004 prezentował muzykę rosyjską na dorocznym fe-stiwalu w Montevideo, prowadząc Państwową Orkiestrę Symfoniczną Radia i Telewizji „Sodre”. Od roku 2003 stoi na czele chóru kameralnego „Ruskij Partes” a od 2004 – również orkiestry kameralnej „Kamerata Rosyjska” przy Twerskim Towarzystwie Filharmonicznym. Pod

jego kierownictwem zespoły te zy-skały doskonałą reputację i rozsze-rzają repertuar o dzieła nowe, trud-ne i rzadko wykonywane, otrzymując szereg nagród krajowych i zagranicz-nych . W 2011 roku Andriej Krużkow otrzy-mał tytuł Zasłużonego Pracownika Kultury i Sztuki Regionu Twerskiego.

fo

t. V

yach

esla

v St

aro

sten

ko

watorium Moskiewskiego Andrieja Krużkowa. Pełni on funkcję kierow-nika zespołu, jest także dyrygentem orkiestry Twerskiego Akademickie-go Towarzystwa Filharmonicznego, wyróżnionym tytułem Zasłużonego Pracownika Kultury i Sztuki Regionu Twerskiego.

Repertuar chóru „Ruskij Partes” obejmuje muzykę a cappella kompo-zytorów rosyjskich i zagranicznych, opracowania pieśni ludowych, a tak-że wielkie dzieła repertuaru kanta-towo-oratoryjnego: Mszę Nelsońską Haydna, Magnificat J.S. Bacha, Sta-bat Mater Poulenca, Dixit Dominus Haendla i in.

Chór koncertuje w Rosji i za granicą (w Finlandii, w Czechach), występu-je w Sali Koncertowej imienia Czaj-kowskiego w Moskwie, w Małej Sali Filharmonii w Petersburgu, a także w Nowogrodzie Wielkim, w Riazaniu, w Permie. Jest stałym uczestnikiem dorocznych festiwali organowych

„Organ Plus” w Carycynie, gdzie pre-zentuje zróżnicowane programy.

W roku 2008 w Pradze Chór kame-ralny „Ruskij Partes” otrzymał Złoty Dyplom na międzynarodowym Fe-stiwalu I Konkursie Muzyki Religijnej i Christmas w Czechach wraz z tytu-łem „Najlepszego chóru na Festiwa-lu”. W roku 2009 został laureatem ważnej nagrody federalnej „Za osią-gnięcia na polu sztuki muzycznej”. W roku 2012 zespół został wyróżnio-ny nagrodą gubernatora.

W roku 2014 chór obchodził 25-lecie istnienia. Dziś „Ruskij Partes” jest nowoczesnym i wysoko cenionym zespołem, liczącym 25 artystów. Wysokie walory brzmieniowe, uroz-maicony repertuar i mobilność wy-różniają go spośród innych zespołów w kraju i sprawiają, że jest cenionym gościem rosyjskich i zagranicznych sal koncertowych.

Wadim Machnowski dyrygent

Urodził się w roku 1958 w Odessie. W latach 1975-1980 studiował dy-rygenturę chóralną w Szkole im. Gniesinych w Moskwie, a następnie podjął studia podyplomowe w tej specjalności.

Od roku 1982 był zatrudniony jako korepetytor i dyrygent w Państwo-wym Studio Operowym im. Gniesi-nych. W roku 1991 przeprowadził się do miasta Konakowa w regionie Twerskim, gdzie jest kapłanem tam-tejszej diecezji.

W roku 1993, wspólnie z żoną Nata-lią założył chór chłopięcy, który dwa lata później przekształcił się w Szko-łę Chóralną. Obecnie Wadim Mach-nowski jest dyrektorem i nauczycie-lem tej szkoły.

Część pierwsza:1. CHÓR: Herr, unser Herrscher, dessen Ruhm in allen Landen herrlich ist!2a. RECYTATYW (Ewangelista, Jezus): Jesus ging mit seinen Jüngern über den Bach Kidron2b. CHÓR: Jesum von Nazareth2c. RECYTATYW (Ewangelista, Jezus): Jesus spricht zu ihnen 2d. CHÓR: Jesum von Nazareth2e. RECYTATYW (Ewangelista, Jezus): Jesus antwortete: Ich hab’s euch gesagt, daß ich’s sei 3. CHORAŁ: O große Lieb, o Lieb ohn alle Maße4. RECYTATYW (Ewangelista, Jezus): Auf daß das Wort erfüllet würde5. CHORAŁ: Dein Will gescheh, Herr Gott, zugleich6. RECYTATYW (Ewangelista): Die Schar aber und der Oberhauptmann 7. ARIA (alt): Von den Stricken meiner Sünden8. RECYTATYW (Ewangelista): Simon Petrus aber folgete Jesu nach9. ARIA (sopran): Ich folge dir gleichfalls mit freudigen Schritten10. RECYTATYW (Ewangelista, Magdalena, Piotr, Jezus, Sługa): Derselbige Jünger war dem Hohenpriester bekannt 11. CHORAŁ: Wer hat dich so geschlagen12a. RECYTATYW (Ewangelista): Und Hannas sandte ihn gebunden zu dem Hohenpriester Kaiphas 12b. CHÓR: Bist du nicht seiner Jünger einer?12c. RECYTATYW (Ewangelista, Piotr, Sługa): Er leugnete aber 13. ARIA (tenor): Ach, mein Sinn14. CHORAŁ: Petrus, der nicht denkt zurück

Johann Sebastian BachPasja wg św. Jana

BWV 245

fo

t. A

leks

and

er N

azar

ow


Część druga:15. CHORAŁ: Christus, der uns selig macht16a. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat): Da führeten sie Jesum von Kaiphas vor das Richthaus16b. CHÓR: Wäre dieser nicht ein Übeltäter, wir hätten dir ihn nicht überantwortet.16c. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat): Da sprach Pilatus zu ihnen16d. CHÓR: Wir dürfen niemand töten16e. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat, Jezus): Auf daß erfüllet würde das Wort Jesu17. CHORAŁ: Ach großer König, groß zu allen Zeiten18a. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat, Jezus): Da sprach Pilatus zu ihm18b. CHÓR: Nicht diesen, sondern Barrabam!18c. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat, Jezus): Barrabas aber war ein Mörder19. ARIOSO (bas): Betrachte, meine Seel, mit ängstlichem Vergnügen20. ARIA (tenor): Erwäge, wie sein blutgefärbter Rücken21a. RECYTATYW (Ewangelista): Und die Kriegsknechte flochten eine Krone von Dornen21b. CHÓR: Sei gegrüßet, lieber Jüdenkönig!21c. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat): Und gaben ihm Backenstreiche21d. CHÓR: Kreuzige, kreuzige!21e. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat): Pilatus sprach zu ihnen21f. CHÓR: Wir haben ein Gesetz, und nach dem Gesetz soll er sterben21g. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat, Jezus): Da Pilatus das Wort hörete, fürchtet’ er sich noch mehr22. CHORAŁ: Durch dein Gefängnis, Gottes Sohn muß uns die Freiheit kommen23a. RECYTATYW (Ewangelista): Die Jüden aber schrieen

23b. CHÓR: Lässest du diesen los, so bist du des Kaisers Freund nicht23c. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat): Da Pilatus da Wort hörete, führete er Jesum heraus23d. CHÓR: Weg, weg mit dem, kreuzige ihn!23e. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat): Spricht Pilatus zu ihnen23f. CHÓR: Wir haben keinen König denn den Kaiser23g. RECYTATYW (Ewangelista): Da überantwortete er ihn daß er gekreuziget würde24. ARIA (bas – chór): Eilt, ihr angefochtnen Seelen25a. RECYTATYW (Ewangelista): Allda kreuzigten sie ihn25b. CHÓR: Schreibe nicht: der Jüden König25c. RECYTATYW (Ewangelista, Piłat): Pilatus antwortet26. CHORAŁ: In meines Herzens Grunde27a. RECYTATYW (Ewangelista): Die Kriegsknechte aber, da sie Jesum gekreuziget hatten, nahmen seine Kleider27b. CHÓR: Lasset uns den nicht zerteilen, sondern darum losen, wes er sein soll27c. RECYTATYW (Ewangelista, Jezus): Auf daß erfüllet würde die Schrift


28. CHORAŁ: Er nahm alles wohl in acht29. RECYTATYW (Ewangelista, Jezus): Und von Stund an nahm sie der Jünger zu sich.30. ARIA (alt): Es ist vollbracht!31. RECYTATYW (Ewangelista): Und neigte das Haupt und verschied.32. ARIA (bas – chór): Mein teurer Heiland, laß dich fragen33. RECYTATYW (Ewangelista): Und siehe da, der Vorhang im Tempel zeriß in zwei Stück34. ARIOSO (tenor): Mein Herz, in dem die ganze Welt bei Jesu Leiden gleichfalls leidet35. ARIA (sopran): Zerfließe, mein Herze, in Fluten der Zähren36. RECYTATYW (Ewangelista): Die Jüden aber, dieweil es der Rüsttag war37. CHORAŁ: O hilf, Christe, Gottes Sohn38. RECYTATYW (Ewangelista): Darnach bat Pilatum Joseph von Arimathia39. CHÓR: Ruht wohl, ihr heiligen Gebeine40. CHORAŁ: Ach Herr, lass dein lieb Engelein

Narodziny Pasji wg. św. Jana wiążą się z rozpoczęciem przez Bacha pra-cy w charakterze kantora kościoła św. Tomasza w Lipsku, jakkolwiek co do daty pierwszego wykonania tego dzieła istnieją niepewności. Pasja bo-wiem – to kompozycja przeznaczona na Wielki Piątek, zaś swoje stanowi-sko objął Bach już po Wielkiejnocy, dopiero w maju roku 1723 (Wielki Piątek wypadał w owym roku 26 mar-ca). Toteż część historyków uważa, iż kompozytor podjechał do Lipska już wcześniej, przywożąc gotową par-tyturę, i poprowadził tam jej wyko-nanie, w ten sposób przedstawiając się władzom miasta, o zatrudnienie w którym zabiegał. Inni zaś sądzą, że jednak premiera tej Pasji odbyła się dopiero w roku następnym, 7 kwiet-nia 1724. W latach późniejszych Bach dokonał ponownego opracowania całości – i w tej późniejszej wersji wy-konuje się ją dzisiaj.

Tak czy inaczej, wraz z przyjazdem do Lipska, gdzie osiadł już do śmier-ci, rozpoczął się w życiu Bacha długi i owocny okres twórczy, w którym muzyka religijna zajęła rolę pierw-szoplanową. Były to przede wszyst-kim kantaty, których – w ramach swych obowiązków – dostarczać miał do wykonywania podczas na-bożeństw w każdą niedzielę i święto roku liturgicznego. W sumie stwo-rzył blisko 300 kantat, przeznaczo-nych dla jednego lub kilku głosów solowych z akompaniamentem in-strumentów, często z udziałem chó-ru. Spora część zaginęła, lecz to co

pozostało, stanowi aż połowę całej ogromnej spuścizny kompozytora.

W dziełach tych, komponowanych do tekstów rozmaitych autorów, ale też z udziałem powszechnie znanych wszystkim wiernym chorałów, wyra-ża się Bach jako muzyk, człowiek ba-roku i przykładny chrześcijanin. Za-wiera w nich gorące wyznania wiary protestanckiej, wykładnie głównych prawd tej wiary, jak też i muzyczno--poetyckie komentarze dla zbudo-wania słuchaczy. Protestanci wręcz zwykli nazywać Bacha „piątym Ewan-gelistą”.

Większego nakładu sił i środków wymagała monumentalna, rozbu-dowana forma Pasji, czyli opowieści o Męce Pańskiej. Tego rodzaju dzieła przygotowywano zwykle w Lipsku na święta Wielkanocne, połączonymi siłami kilku instytucji miejskich. Bach być może napisał kilka Pasji, niektó-rzy mówią nawet o pięciu, lecz do naszych czasów zachowały się tylko dwie: właśnie ta według św. Jana oraz – przedstawiona w roku 1727 – Pasja wg. św. Mateusza.

Pisząc pierwszą z wymienionych Pasji, opartą na relacji św. Jana, po-służył się Bach tekstem z krążącego już od pewnego czasu utworu nieja-kiego Bartholda Heinricha Brockesa, radcy z Hamburga, gruntownie go jednakże przerobił, wprowadzając wiele poprawek i fragmentów wzię-tych z innych autorów.


Podstawę narracji stanowią wybrane z Ewangelii św. Jana sceny pojmania Jezusa (nr 2a-7), prowadzenia go od Annasza do Kajfasza oraz zaparcia się Piotra (8-18), sądu Piłata (16a--18c), ukrzyżowania (od 25a) i śmier-ci: „Es ist vollbracht” – „Dokonało się” (29) oraz wydarzeń, które po zgonie Jezusa nastąpiły, aż po złożenie do grobu (od 38). Narratorem jest sam Ewangelista, uczestnicy dramatu to Jezus, Piotr, Piłat, Magdalena, a toczącą się opowieść komentuje w sposób dramatyczny chór, który w odpowiednich miejscach staje się wzburzonym tłumem, domagającym się uwolnienia Barabasza a skazania Jezusa (18b), szydzącym „Witaj królu żydowski!” (21b) i wołającym do Piła-ta: „Ukrzyżuj go!” (21d, 23b, 23d).

W tok narracji wplótł Bach osiem lirycznych arii o charakterze kon-templacyjnym. Pozwalają one słu-chaczowi zatrzymać się, zamyślić nad rozgrywającym się dramatem. Są wśród nich wyjątkowo przejmu-jące przykłady Bachowskiej liryki, jak na przykład medytacja „By zdjąć ze mnie pęta grzechów, spętano moje-go Zbawcę” (7) czy aria będąca wy-razem żalu Piotra z powodu zdrady (13). Najważniejsze zaś punkty Ba-chowskiej opowieści wieńczą melo-die chorałów – zbiorowego wyznania wiary.

fo

t. P

iotr

J. R

eszc

zyńs

ki

19 marca 2016 (sobota), godz. 18.00 sala koncertowa Filharmonii

NASI JUBILEUSZOWI GOŚCIE

MŁODZI CHÓRZYŚCI Z TWERU

Chór kameralny „Ruskij Partes” z Filharmonii TwerskiejDyrygent – Andriej Krużkow

Koncertowy Chór Chłopięco-Młodzieżowy Szkoły Chóralnej mia-sta Konakowa w regionie Twerskim (chórmistrzowie: Natalia

Machnowska, Piotr Zotow, Kristina Zotowa)Dyrygent – Wadim Machnowski

W programie m.in.:

– rosyjska muzyka sakralna (Paweł Czesnokow, Wasilij Zinowiew i in.)

– utwory Maurycego Ravela, Piotra Czajkowskiego, Johanna Straussa

– opracowania pieśni ludowych

Informacje o wykonawcach:strony 23-26


20 marca 2016 (niedziela) godz. 17.00 sala koncertowa Filharmonii

NASI JUBILEUSZOWI GOŚCIE

EVENING IN NEW YORK

Koncert specjalny w ramach XX Wielkanocnego Festiwalu im. L.v. Beethovena 2016

Michel Lethiec & Friends:Michel Lethiec – klarnet

Villu Veski – saksofon Tomasz Januchta – kontrabas

Meccore Quartet

W programie:

Leonard Bernstein – Melodie z musicalu West Side Story

George Gershwin – Melodie z opery Porgy and Bess

fo

t. J

ose

p M

olin

a Se

call


Michel Lethiec klarnet

Ten klarnecista francuski uważany jest obecnie za jedną z najznakomit-szych postaci na światowej scenie muzycznej. Prócz licznych koncertów i występów na festiwalach zajmuje się również nauczaniem oraz uczest-niczy aktywnie w poszukiwaniach i w rozpowszechnianiu nowych pozy-cji repertuaru.

Występuje jako solista i jako kamera-lista, współpracując z tak wybitnymi muzykami jak m.in. pianiści Jean-

-François Heisser, Jeremy Menuhin, Jean-Claude Pennetier, pianista i dy-rygent Ralf Gothóni, dyrygent Peter Csaba, skrzypek i dyrygent Leonidas Kovakos, skrzypkowie Gérard Caus-sé, Hagai Shaham, Pierre Amoyal,

Jean-Jacques Kantorow, skrzypek Regis Pasquier i altowiolista Bruno Pasquier, altowioliści Yuri Bashmet, Yuri Gandelsmann, wiolonczeliści Arto Noras, Frans Helmerson, fleci-sta i dyrygent Patrick Gallois, oraz z takimi znanymi kwartetami, jak: Talich Quartet, Enesco, Artis, Amati, Prazak, Lindsay Quartet.

Zaangażowany w promocję muzyki współczesnej, był pierwszym wy-konawcą utworów między innymi Krzysztofa Pendereckiego, Johna Corigliano, Edisona Denisowa, Kry-

stofa Maratki, Claude’a Ballifa, Mar-cela Landowskiego, Michela Deco-usta, Alaina Fourchotte’a, Claudia Scolariego, Salvadora Brotonsa, Su-sanne Giraud i in.

Villu Veski saksofon

W latach 1980-1985 studiował w Estońskiej Akademii Muzycznej, a następnie zdobywał szlify na Jaz-zowym Obozie Muzycznym w Tata-banya na Węgrzech pod kierunkiem saksofonisty amerykańskiego Ernie-go Wilkinsa (1988) oraz w Letniej Akademii Konserwatorium Paryskie-go w Nicei, gdzie jego nauczycielem był Claude Delangle (1989).

W ciągu lat 1983-87 Villu Veski zdo-był szereg nagród na konkursach w byłym ZSRR. Od roku 1982 nauczał gry na saksofonie oraz improwizacji w Szkole Muzycznej w Tallinnie. Od roku 1999 podjął nauczanie w Vil-jandi Cultural College. Prowadzi też

zajęcia na warsztatach muzycznych w Niemczech i w Norwegii.

Od roku 1999 jest członkiem zarzą-du Stowarzyszenia Estońskich Arty-stów-Wykonawców.

Jego repertuar obejmuje klasyczne kompozycje na saksofon altowy oraz dużą ilość muzyki na kwartet sakso-fonowy. Na polu jazzu jego specjal-nością jest stary swing, etno-jazz oraz funky-groove.

Villu Veski uczestniczy w Festiwa-lach Muzyki Estońskiej oraz w Festi-walach Muzyki Współczesnej NYYD, prezentując tam nowe utwory kom-pozytorów estońskich. Dokonał pierwszych wykonań koncertów

Jest profesorem w paryskim Conserva-toire National Supérieur de Musique oraz w Konserwatorium w Nicei, systematycznie prowadzi między-narodowe kursy mistrzowskie, jest również członkiem jury konkursów międzynarodowych (Genewa, Lipsk, Praga, Osaka, Monachium).

W dorobku ma ponad 20 płyt kom-paktowych, nagranych dla wytwórni Lyrinx, Arion, RCA, Bis, Talent, Actes Sud, w tym dwa albumy wyróżnione nagrodami (Ascezy Joliveta i Kontra-sty Bartóka).

Nagrał trzy koncerty Krzysztofa Pendereckiego oraz CD poświęconą muzyce kameralnej tego kompozy-tora (dla Naxos), ponadto Concerto Johanna Baptysty Vanhalla (dla wy-twórni Talent), Preludia taneczne Witolda Lutosławskiego (Arion), Lu-minarium Krystofa Maratki (Arion) oraz sonaty George’a Aurica, Arthu-ra Honeggera i Francisa Poulenca (z pianistą Christianem Ivaldim).

Michel Lethiec jest także dyrekto-rem artystycznym sławnego Festi-walu Pablo Casalsa w Prades.

saksofonowych, jakie specjalnie dla niego napisali Eino Tamberg i Hillar Kareva.

Jako solista koncertuje m.in. z Or-kiestrą Symfoniczną Filharmonii w Petersburgu, z Estońską Państwo-wą Orkiestrą Symfoniczną i z Talliń-ską Orkiestrą Kameralną, pod kierun-kiem takich dyrygentów jak Neeme Järvi, Peeter Lilje, Vello Pähn, Arvo Volmer czy Tarmo Leinatamm.

Uprawia również muzykę kameralną, współpracując z pianistami i z zespo-łami instrumentalistów. Jest człon-kiem Tallińskiego Kwartetu Sakso-fonowego, z którym koncertował w kraju i za granicą, między innymi na XI Światowym Kongresie Sakso-fonowym w Walencji, czy w XII Świa-towym Kongresie Saksofonowym w Montrealu (2000). Wśród arty-stów, z którymi współpracował, byli m.in. Eivør Pálsdóttir, Laura Lahera, Daniel Astor Piazzolla, Bobo Sten-

son, Jukka Eskola, Brian Melvin, Kri-stian Blak & Yggdrasil, Debbie Came-ron, Mansor Scott, Sofia Rubina.

W roku 1998 Villu Veski wraz z akor-deonistą Tiitem Kalluste zainicjo-wał projekt „Sounds of the Nordic Islands”, prezentowany w wielu krajach świata, m.in. w Meksyku, w Chinach, w Finlandii, Bułgarii, Au-strii, w Niemczech, w Grecji, w Rosji, w Belgii i w Zjednoczonym Króle-stwie. Kolejny jego projekt to „The Afrostonians”, przy którego realiza-cji jego współpracownikiem był bry-tyjski śpiewak soul/jazzowy, autor piosenek i producent Ola Onabule. Villu Veski był również twórcą i dy-rektorem artystycznym organizowa-nego na estońskiej wyspie Muhu fe-stiwalu „Muhu Future Music Festival JUU JÄÄB”.

Artysta jest również aktywnym kom-pozytorem. Pisze wiele dla filmu i telewizji. M.in. w roku 1999 stwo-rzył muzykę do trzynastoodcinko-wego telewizyjnego filmu dokumen-talnego „W 90 dni dookoła świata”, pokazywanego na kanałach Disco-very Travel Channel, BBC/Flextech UK Style i TVF International. Wraz ze swym stałym współpracownikiem Tiitem Kalluste skomponował wiele muzyki do ich wspólnego projektu „Sounds of the Nordic Islands”. Jest także współautorem muzyki do do-kumentu „Colours of Islands“ (2012), prezentującego trzy wyspy: estoń-ską Muhu, oraz należące do Stanów Zjednoczonych wyspy Faroe i Big Ha-waii.

fo

t. T

oo

mas

Tuu

l


Tomasz Januchta kontrabas

Jest kontrabasistą Filharmonii Naro-dowej w Warszawie. Współpracuje z orkiestrami i zespołami kameralny-mi w kraju i za granicą, takimi jak Sin-fonia Varsovia, Verbier Festival Or-chestra, Philharmonie der Nationen, kwintet smyczkowy Transemble, Royal Quartet, Kwartet Prima Vista.

Jako kameralista występował na wielu festiwalach, jak m.in. BBC Proms, Kwartesencja, Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, Warszawska Jesień, Musica Polonica Nova, Chopin i jego Europa, Ensem-ble.

Gry na kontrabasie uczył się w klasie Kazimierza Jendrysiaka i profeso-ra Andrzeja Mysińskiego. Ukończył Uniwersytet Muzyczny w Warsza-

wie. Otrzymał II nagrodę w Ogólno-polskim Konkursie Kontrabasowym w Elblągu oraz wyróżnienie w Ogól-nopolskim Konkursie Kontrabaso-wym im. Adama Bronisława Ciechań-skiego w Poznaniu.

Jest wykładowcą na Międzynaro-dowym Festiwalu Kameralistyki Ensemble im Księżnej Daisy. Kom-ponuje lub improwizuje muzykę do filmów, teatru i videoartu.

Meccore String Quartet

Założony w 2007 roku, uznawany jest za jeden z najciekawszych kwar-tetów smyczkowych swojego poko-lenia. Zespół od wielu lat zachwyca melomanów Europy i Ameryki, wy-stępując w ramach czołowych fe-stiwali, takich jak Rheingau Musik Festival, Festspiele Mecklenburg--Vorpommern, Ludvig van Beetho-ven Easter Festival, Budapest Spring

Festival, Heidelberg Frühling Musik-festival, Kissinger Sommer Musikfe-stival, Festival Radio France Mont-pellier, Bregenzer Festspiele oraz w wielu prestiżowych salach koncer-towych, jak chociażby Filharmonia Narodowa w Warszawie, Beethoven-haus w Bonn, Auditorio Nacional de Música w Madrycie, Wigmore Hall w Londynie, Musikverein w Wiedniu czy Frick Collection w Nowym Jorku. W 2014 roku Meccore String Quartet miał zaszczyt wystąpić jako pierwszy

fo

t. B

arb

ara

Reg

ulsk

a

polski kwartet smyczkowy podczas obchodów Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w berlińskim Bundesta-gu.

Kwartet był wielokrotnie nagradza-ny podczas prestiżowych konkursów muzyki kameralnej. W roku 2012 oraz 2014 otrzymał nagrodę Irene Steels-Wilsing Stiftung. W kwietniu 2012 roku zdobył II miejsce oraz na-grody za najlepsze wykonanie kwar-tetów Mozarta, Józefa Haydna, jak również utworu obowiązkowego Bretta Deana podczas Wigmore Hall String Quartet Competition w Lon-dynie. W roku 2011 otrzymał Nagro-dę Finalisty i Nagrodę Specjalną pod-czas Międzynarodowego Konkursu Kwartetów Smyczkowych „Premio Paolo Borciani” w Reggio Emilia. W 2011 roku Meccore String Quar-tet otrzymał nominację do nagrody „Paszport Polityki” w kategorii „mu-zyka poważna” m.in. za „śmiałe łama-nie konwenansów i stereotypów”.

W roku 2010 kwartet został laure-atem I miejsca na Międzynarodo-wym Konkursie Muzyki Kameralnej w Weiden (II i III nagrody nie przyzna-no), a w roku 2009 zdobył I Nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Muzyki Kameralnej im. Maxa Regera w Sondershausen.

W 2013 roku ukazała się debiu-tancka płyta CD zespołu, zawiera-jąca Kwartety smyczkowe Mozarta i Beethovena. Album wydany został dzięki wsparciu Irene Steels-Wilsing Stiftung.

Muzycy dokonali licznych nagrań radiowych oraz telewizyjnych dla Bayerischer Rundfunk, Rai3, Radio Stephansdom, Radio Merkury, NDR Kultur, ZDF, Phoenix oraz WQXR. Realizacja kwartetu smyczkowego Schuberta „Śmierć i dziewczyna” dla TVP Kultura, została nominowana do nagrody „Gwarancje Kultury” 2011.

fo

t. A

nita

Wąs

ik-P

łoci

ńska


Zespół kształcił się początkowo u członków kwartetu Camerata, a w latach 2009-2014 studiował w klasie kameralistyki Artemis Qu-artett w Universität der Künste w Berlinie. W roku 2012 kwartet uzyskał również stypendium na stu-dia w mistrzowskiej klasie kamerali-styki Queen Elisabeth Music Chapel w Brukseli. Meccore String Quartet doskonalił swoje umiejętności pod-czas kursów mistrzowskich (m.in. Reggio Emilia String Quartet Festi-val, Beethoven Haus Masterclass w Bonn, Jeunesses Musicales w We-ikersheim), prowadzonych przez wy-bitnych artystów takich jak: Gerhard Schulz (Alban Berg Quartet), Cuarte-to Casals, Vogler Quartett, Kuss Qu-artett, Barthold Kuijken, Heime Mül-ler, Antonello Farulli, Peter Cropper (Lindsay String Quartet). Ważnym wydarzeniem w życiu artystycznym zespołu było uczestniczenie w kur-sie interpretacji muzyki Ludwiga van Beethovena prowadzonym przez Al-freda Brendela.

Kwartet oraz indywidualnie każdy z jego członków jest stypendystą

Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i programu „Młoda Polska”. Dzięki wsparciu MKiDN Meccore String Quartet ma szansę na spełnienie swojej misji, jaką jest propagowanie muzyki kameralnej w miejscach o ograniczonym dostę-pie do dóbr kultury, kładąc szczegól-ny nacisk na koncerty w szpitalach dla dzieci i młodzieży.

Od roku 2010 Meccore String Qu-artet jest gospodarzem i organiza-torem odbywającego się co roku w Poznaniu Międzynarodowego Fe-stiwalu Muzyki Kameralnej „Q’arto Mondi”, w ramach którego prezen-tuje polskiej publiczności czołowych artystów światowej sceny kwarteto-wej.

Członkowie zespołu prowadzą rów-nież działalność pedagogiczną, kie-rując klasami kameralistyki i skrzy-piec w Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu oraz w Uniwersytecie Muzycznym im. F. Chopina w Warszawie.

Wprowadzenie

Melodie z musicalu West Side Story Leonarda Bernsteina (1918-1990) przeniosą nas do Nowego Jorku lat 50. XX wieku. Wtedy to, na fali powojennej stabilizacji, zaczynały się kruszyć zręby Ameryki purytań-skiej, konserwatywnej. I wprawdzie w polityce prym wodził srogi, kon-serwatywny senator McCarthy, ale z ekranów kin zaczynali kusić Marilyn Monroe – wcielenie seksu i James Dean – symbol młodzieżowego bun-tu; estradową karierę rozpoczynał król rock and rolla – Elvis Presley, zaś balet Jerome Robbinsa tańczył w dżinsach i tenisówkach. West Side Story było także w tamtych latach czymś z gruntu nowym w sto-sunku do operetkowo – rewiowych tradycji wi-dowisk z Ginger Rogers i Fredem Astairem. Libretto Arthura Laurentsa z piosen-kami Stephena Sondheima przeno-siło szekspirowską tragedię Romeo i Julia do imigranckich dzielnic No-wego Jorku, w świat młodzieżowych gangów. Odpowiednikiem Romea jest tutaj Tony, jeden z przywódców gangu Rakiety. Odpowiednikiem Julii – Maria, siostra przywódcy Re-kinów, a piosenka „Tonight” wyra-ża początek ich tragicznej miłości. Spektakl, wzbogacony o wspaniałe sceny taneczne z choreografią Je-rome Robbinsa (który był współpo-mysłodawcą całości) stał się w roku 1957 przebojem Broadwayu, jego sławę zwielokrotniła jeszcze póź-

niejsza wersja filmowa, nagrodzona 10 Oskarami, zaś poszczególne me-lodie-przeboje, takie jak „Ameryka”, „Maria”, czy wspomniana już „Toni-ght” po dziś dzień cieszą się popular-nością w rozmaitych opracowaniach – o czym świadczy również obecny koncert – i z pewnością nie grozi im prędkie zapomnienie.

Sprawca muzyki do tego wszystkie-go w latach 1945-1947 kierował New York City Symphony Orchestra, od 1958 roku stał na czele Filharmonii Nowojorskiej, dyrygował na całym świecie, występował jako pianista, komponował, wykładał, kierował

wydziałami muzycznymi na wyższych uczelniach, publi-

kował artykuły i książki, prowadził własne pro-gramy popularyzujące muzykę w telewizji, pisał piosenki. Jego wszech-

stronność była zdumiewa-jąca. W jednym z wywiadów

wyznawał: – Nie mam zamiaru zasklepiać się w jednej specjalności. Nie myślę spę-dzić reszty mego życia jak Toscanini – na wiecznym studiowaniu tych sa-mych pięćdziesięciu utworów. Zanu-dziłbym się na śmierć. Chcę dyrygo-wać, chcę grać na fortepianie. Chcę pisać muzykę dla Broadwayu i dla Hollywood. Chcę pisać także muzykę poważną. Pragnę być kimś, kogo moż-na by nazwać – w pełnym sensie tego określenia – cudownym słowem: mu-zyk! Chcę również uczyć. I chcę pisać książki, pisać wiersze. Mam nadzieję, że uda mi się to wszystko zrealizować.


Opera Porgy and Bess George’a Gershwina (1898-1937) miała pre-mierę jesienią 1935 roku w Nowym Jorku. Gershwin uważał ją za swoje najbardziej udane dzieło. Ta – jak ją sam określał – „amerykańska ope-ra ludowa”, to opowieść o przyjaźni biednego kaleki Porgy’ego i młodej, ciemnoskórej Bess, a jej początek, melodia „Summertime”, to jeden z najsławniejszych przebojów tego kompozytora: kiedy kurtyna idzie w górę, znajdujemy się na obskur-nym podwórku Catfish Row, slum-sowej dzielnicy miasta Charleston, gdzie Klara, żona rybaka, śpiewa swojemu dziecku: „Summertime, and the livin’ is easy...“ („Lato już, życie coraz łatwiejsze, ryby skaczą, rośnie bawełny krzew...“).

Muzyka Gershwina, to jeden z ame-rykańskich fenomenów. Twórca ten zawsze chciał być kompozytorem muzyki „poważnej”, podczas gdy wniósł ogromny wkład w muzykę „rozrywkową”. Udało mu się w praw-dziwie mistrzowski sposób połączyć tradycje amerykańskiej muzyki po-pularnej, ludowej oraz specyficznie destylowane klimaty jazzu z tech-nikami europejskiej muzyki klasycz-nej. Uzyskany w rezultacie tej fuzji oryginalny i jednolity stop muzyczny uchodził przez długie lata wręcz za wzór „narodowej muzyki amerykań-skiej”.

Pierwszym kamieniem milowym w jego wielkiej karierze była Błękitna rapsodia, skomponowana z inspiracji „króla jazzu” Paula Whitemana. Po jej wykonaniu w roku 1924 (w wersji

na fortepian i jazzband) kompozytor niemal z dnia na dzień stał się sławny i bogaty.

Mimo tej sławy Gershwin nie porzu-cił myśli o karierze kompozytora „po-ważnego”. I gdy przyjechał w roku 1928 do Paryża, ówczesnego cen-trum muzycznego świata – podjął za-biegi o lekcje kompozycji u Mauryce-go Ravela, wielkiego mistrza stylów, barw orkiestrowych i instrumentacji. Ten zaś mu zdecydowanie odmówił: – Dlaczego chce pan zostać drugo-rzędnym Ravelem, kiedy jest pan Ger-shwinem pierwszej klasy? Niech pan idzie własną drogą! Panu niepotrzeb-ny jest nauczyciel.

Niejeden słuchacz pewnie pamięta, iż w dokładnie podobnej sytuacji znalazł się w Paryżu po drugiej woj-nie światowej pewien twórca tang z Ameryki Południowej: Astor Piaz-zolla, który niemal to samo usłyszał z ust słynnej nauczycielki, Nadii Bo-ulanger: – Astor, twoje utwory kla-syczne są napisane poprawnie, ale prawdziwy Piazzolla jest w muzyce, którą mi przed chwilą zagrałeś. Nigdy jej nie porzucaj.

Można tylko podziwiać smak arty-styczny oraz intuicję owych pary-skich nauczycieli i twórców tamtej epoki, którzy nie dość, że nie narzu-cali wyznawanych przez siebie war-tości, to potrafili wyłowić i docenić to co najlepsze u innych. A Paryż przyciągał. Krążył nawet dowcip, iż dobry Amerykanin wierzy, iż po śmierci pójdzie... do Paryża.

42 program jubileuszowy

Rok 2016 ustanowiony został przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Ro-kiem Feliksa Nowowiejskiego. To zasłużone i długo oczekiwane uho-norowanie twórczości tego wybitne-go polskiego kompozytora, organi-sty-wirtuoza, dyrygenta, pedagoga i organizatora życia muzycznego w latach międzywojennych. W uchwa-le ustanawiającej go patronem tego roku napisano: Artysta był autorem wielu pieśni patriotycznych, które umacniały tożsamość narodową Po-laków. W niepodległej Polsce brał czynny udział w tworzeniu i organizo-waniu życia artystycznego. Przypada-jąca w tym roku 70. rocznica śmierci Nowowiejskiego i zbliżająca się 140. rocznica urodzin (w roku 2017) skła-niają, by raz jeszcze pochylić się nad życiem i spuścizną kompozytora.

Postać Feliksa Nowowiejskiego nie-rozerwalnie związana jest z histo-rią i kulturą muzyczną Warmii i Ma-zur. Urodzony 7 lutego 1877 roku w Wartemborku, dzisiejszym Barcze-wie, najmłodsze lata spędził w licz-nej rodzinie, która podtrzymywała warmińskie tradycje, rodzimą mowę i wiarę przodków. Wyrastał w domu z muzycznymi tradycjami, w którym wielką wagę przykładano do spraw kształcenia. Zdolności muzyczne Feliksa zostały zauważone, kiedy był jeszcze uczniem szkoły elemen-tarnej w Wartemborku. W wieku 10 lat przyjęto go do szkoły muzycz-nej przy sanktuarium Najświętszej Marii Panny w Świętej Lipce, w któ-rej kształcił się do 1893 roku. Tam oprócz przedmiotów ogólnych uczył

się śpiewu, gry na fortepianie, orga-nach, skrzypcach, wiolonczeli i wal-torni. Świątynia posiadała organy wykonane przez nadwornego organ-mistrza króla pruskiego Jana Josuę Mosengela z Królewca, których bo-gato zdobiony barokowy prospekt, jeden z najwspanialszych w Europie i nadzwyczaj piękne brzmienie in-strumentu nie mogły pozostać bez wpływu na przyszłego wirtuoza gry organowej.

Młodzieńcze lata Nowowiejski spę-dził w Olsztynie, dokąd w 1893 prze-niosła się jego rodzina. Wiedza na te-mat jego działalności w tym mieście jest skromna. Wiadomo, że począt-kowo grał w orkiestrze wojskowej i w zespołach amatorskich, a także koncertował w zamożnych domach, zyskując tym samym coraz większe uznanie w środowisku lokalnym. W 1898 podjął kilkumiesięczną naukę w zakresie teorii muzyki i kompozycji oraz gry na organach w Konserwatorium Sterna w Berlinie, cieszącym się wówczas dużym uznaniem. W tym samym roku ukazały się dru-kiem pierwsze utwory Nowowiej-skiego, m.in. marsz Pod sztandarem pokoju, wydany w Londynie i nagro-dzony w konkursie kompozytorskim organizowanym przez stowarzysze-nie The British Musician. Studia mu-zyczne w konserwatorium stały się solidnym przygotowaniem i niewy-kluczone, że warunkiem do podjęcia pracy na stanowisku organisty w ko-ściele św. Jakuba w Olsztynie (obec-nie bazylika konkatedralna) jesienią 1898 roku.

Nie bez znaczenia dla przyszłego kompozytora wybitnych dzieł reli-gijnych było uczestnictwo w kursie organizowanym przez Szkołę Muzyki Kościelnej w Ratyzbonie, dokąd No-wowiejski udał się na początku 1900 roku. Na przełomie XIX i XX wieku ośrodek ten stanowił europejskie centrum odnowy muzyki kościelnej. W Ratyzbonie zdobył Nowowiejski teoretyczne oraz praktyczne podsta-wy warsztatu kompozytora religijne-go, a wiedza i umiejętności zdobyte w szkole stały się źródłem inspiracji i pomysłów na zastosowanie form artystycznych w liturgii.

Punktem zwrotnym w początkach kariery artystycznej Nowowiejskie-go okazały się studia muzyczne u

Maxa Brucha w Szkole Mistrzów przy Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie (1900-1906). To czas pierwszych jego wielkich sukcesów kompozytorskich – głów-na nagroda im. Giacomo Meyerbe-era m.in. za oratorium Powrót syna marnotrawnego (1902), nagroda im. Ludwiga van Beethovena w Bonn, ufundowana przez Ignacego Jana Paderewskiego za uwerturę Swaty polskie (1903), powtórna nagroda im. Meyerbeera – za Symfonię a-moll (później wycofaną) i Symfonię h-moll nr 1 (1904). W rozwoju artystycznym młodego Nowowiejskiego ogromnie

ważna okazała się podróż sty-pendialna, prowadząca przez Monachium, Pragę, Wiedeń, Rzym, Kartaginę, Lyon, Paryż, Brukselę, w czasie której spo-tkał się on z osobistościami świata muzycznego – Anto-ninem Dworzakiem, Ruggie-rem Leoncavallem, Gustawem Mahlerem, Pietro Mascagnim, Camillem Saint-Saënsem. Naj-ważniejsze dzieła z okresu studiów pod kierunkiem Bru-cha to poematy symfoniczne Beatrice oraz Nina i Pergolesi, a także oratoria Quo vadis i Znalezienie św. Krzyża. Do-wodzą one nieprzeciętnego talentu i mistrzowsko opano-wanego warsztatu kompozy-torskiego. Niezwykłą popular-nością cieszyło się Quo vadis. Amsterdamska premiera osta-

tecznej wersji tego utworu z 1909 roku rozpoczęła pasmo niebywałych sukcesów, jakie dzieło to osiągnęło


do wybuchu drugiej wojny światowej nie tylko na największych scenach Europy, ale i obu Ameryk. W nowo-jorskiej Carnegie Hall w 1912 roku kompozytor, który dyrygował wów-czas oratorium, osobiście odbierał honory. W dowód uznania królowa Wilhelmina wręczyła mu brylantowy pierścień i wieniec z liści laurowych, symbolizujący wieniec Nerona.

Obok twórczości kompozytorskiej i koncertowej Nowowiejski podjął w Berlinie pracę na stanowisku profesora Konserwatorium Sterna, gdzie prowadził kursy kontrapunk-tu i kompozycji, pełnił tam również funkcję organisty w kościele św. Pawła.

Pobyt w stolicy Niemiec zaowocował także współpracą ze środowiskiem kulturalnym emigracji polskiej, co miało istotne znaczenie w kształto-

waniu jego tożsamości narodowej i postawy patriotycznej. Kompo-zytor – przypomnijmy – urodził się w Prusach Wschodnich i od początku kształcił się w szkołach niemieckich. Sytuacja polityczna tych ziem i histo-ryczno – społeczny kontekst epoki, w której przyszło mu żyć i tworzyć, powodowały że warmiński rodowód Nowowiejskiego niejednokrotnie

był źródłem niesłusznie kierowanych wobec niego zarzutów o spolegli-wość wobec kultury niemieckiej. A przecież któż mógłby być więk-szym patriotą – Polakiem niż twórca Roty, Hymnu do Bałtyku, Marsylianki Wielkopolskiej, Hymnu Warmińskiego i wielu innych pieśni patriotyczno – niepodległościowych, zaangażowa-nym w sprawy plebiscytu na Warmii i Mazurach, także Górnym Śląsku, gorliwym bojownikiem o dostęp Pol-ski do Bałtyku?

Znaczący jest udział Nowowiejskie-go w rozwoju śpiewactwa polskie-go. Ceniono go jako twórcę pieśni chóralnych, dyrygenta, ale również jako współorganizatora uroczystości o charakterze narodowo – religijnym. Jednym z ważniejszych momentów był rok jubileuszowych obchodów 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Podczas głównych uroczystości w lipcu 1910 roku pod pomnikiem Władysława Jagiełły w Krakowie, licznie przybyłe chóry, zwłaszcza z zaboru pruskiego i austriackiego pod batutą kompozytora, będące-go wtedy dyrektorem Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, wykonały Rotę do słów Marii Konopnickiej.

Po pierwszej wojnie światowej, któ-rą Nowowiejski spędził w Berlinie – gdzie z obowiązku poddanego króla Prus służył w armii niemieckiej, gra-jąc w orkiestrze wojskowej – na stałe osiadł w stolicy Wielkopolski. Lata spędzone w Poznaniu do wybuchu drugiej wojny światowej przyniosły Nowowiejskiemu ogromne uznanie jako twórcy dzieł chóralnych, sce-nicznych, orkiestrowych, organo-wych, w tym w dużej części o charak-terze religijnym.

Szczególne zasługi kompozytora wiążą się z wielkopolskim ruchem chóralnym w okresie międzywojen-nym. Z jego inicjatywy w 1920 po-wołano w Poznaniu Chór Narodowy, liczący kilkuset wykonawców, które-go celem było przede wszystkim pie-lęgnowanie pieśni polskiej. W tym samym roku Nowowiejski wraz z ks.

Wacławem Gieburowskim założył In-stytut Wyższy dla Muzyki Kościelnej przy Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. Do najważniejszych wy-darzeń muzycznych przedwojennego Poznania z udziałem Nowowiejskie-go należy z pewnością I Wszechsło-wiański Zjazd Śpiewaczy, jaki odbył się w maju 1929 roku. Prestiż im-prezy był ogromny, gdyż połączono ją z Powszechną Wystawą Krajową, zorganizowaną z okazji dziesiątej rocznicy odrodzenia państwa pol-skiego. Na stadionie miejskim tysią-ce śpiewaków wykonało wówczas jedną z najpiękniejszych kompozycji chóralnych Nowowiejskiego Psalm 136 „Ojczyzna” w wersji na 8-głoso-wy chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry dętej pod batutą samego mistrza. Wiele utworów Nowowiej-skiego zyskało ogromną popular-ność i na stałe weszło do repertuaru polskich chórów, co potwierdzają liczne wydania śpiewników jego autorstwa, chociażby: Zjednoczo-na Polska (1921, 1924, 1928, 1931), Śpiewnik Górnośląski (1923), Nowy śpiewnik polski (1924), Śpiewnik Orła Białego (1934), Warmijskie pieśni lu-dowe (1934), Śpiewnik gwiazdkowy (1935), Śpiewnik Morski (1935).

Wielkim sukcesem okazała się pre-miera 3-aktowej opery Legenda Bał-tyku w poznańskim Teatrze Wielkim w 1924, wystawiana wielokrotnie w następnych latach w teatrach mu-zycznych w całym kraju. Dzieło to, oparte na wątkach baśniowych i mi-tologicznych, zyskało miano polskiej opery narodowej. Z innych utworów


scenicznych Nowowiejskiego wymie-nić należy balet – operę Malowanki ludowe i balet Król Wichrów. Na uwa-gę zasługują też dzieła orkiestrowe, m.in. II Symfonia „Praca i rytm”, której prawykonanie odbyło się w Poznaniu 1938 roku podczas festiwalu Tydzień Muzyki Polskiej.

Nowowiejski był niekwestionowa-nym autorytetem w dziedzinie mu-zyki organowej – jako wirtuoz gry na tym instrumencie, słynący ze swych improwizacji, jako interpretator dzieł

mistrzów różnych epok, jako pedagog i jako rze-czoznawca. Jego najwy-bitniejsze dzieła organo-we to dziewięć symfonii, które nazwał „muzycz-nym testamentem”, czte-ry koncerty oraz poemat In Paradisum, w większo-ści inspirowane motywi-ką religijną. Warto przy-pomnieć, że Nowowiejski był pierwszym twórcą, który wprowadził formę symfonii i koncertu do polskiego repertuaru so-lowej muzyki organowej. W 1931 roku otrzymał zaszczytne wyróżnienie, honorowe członkostwo londyńskiego The Or-gan Music Society, które wcześniej przyznano, między innymi Jeanowi Sibeliusowi, Albertowi Rousselowi, Paulowi Hin-demithowi. Wspomnieć należy również o recita-

lach organowych Nowowiejskiego, transmitowanych przez Radio Po-znańskie w latach 1927-1939.

Ważne miejsce w dorobku kompo-zytora zajmuje twórczość religijna – poza wspomnianymi utworami or-ganowymi są to liczne pieśni o tema-tyce maryjnej, bożonarodzeniowej, motety, psalmy, hymny oraz dzie-więć cykli mszalnych, pośród nich najbardziej znane Polska msza „Bogu Rodzica” i Missa pro pace. W 1935 No-wowiejski został uhonorowany przez

papieża Piusa XI za nieprzeciętne zasługi dla muzyki religijnej tytułem papieskiego szambelana. W tym sa-mym roku spotkało go jeszcze jedno zaszczytne wyróżnienie – Państwo-wa Nagroda Muzyczna. Natomiast 11 listopada 1936 roku prezydent RP Ignacy Mościcki odznaczył kom-pozytora Krzyżem Komandorskim Odrodzenia Polski.

Po wybuchu drugiej wojny świato-wej Nowowiejski, zagrożony przez niemiecki nazizm, znalazł schronie-nie w Krakowie, gdzie wraz z rodzi-ną przetrwał całą okupa-cję. Tam powstały jego ostatnie dzieła, m. in. IV Symfonia Pokoju oraz Koncert for-tepianowy d-moll. Udar mózgu pod koniec 1941 poło-żył kres jego twór-czości kompozy-torskiej. W sierpniu 1945 roku powrócił z rodziną do Poznania, do swego domu przy Alei Wielkopolskiej 11. Nie dane mu było jednak długo cieszyć się wolnością i odnaleźć w powojennym życiu mu-zycznym. Zmarł 18 stycznia 1946 roku. Pożegnany z najwyższymi honorami państwowymi spoczął w podziemiach kościoła na Wzgórzu św. Wojciecha, na „Poznańskiej Skał-ce”, obok innych postaci zasłużonych dla Polski i Poznania.

Feliks Nowowiejski patronuje olsz-tyńskim filharmonikom od 1962

roku, kiedy to powołana do życia w 1946 roku orkiestra przyjęła na-zwę Państwowej Orkiestry Symfo-nicznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Olsztynie. W ten sposób uhono-rowano 85. rocznicę urodzin kom-pozytora. Inspiracją tego przed-sięwzięcia były też dwa jubileusze: piętnastolecia śmierci Nowowiej-skiego i założenia olsztyńskiej orkie-stry. Uroczystość nadania orkiestrze imienia tego wybitnego Warmiaka uświetnili swą obecnością wdowa po kompozytorze Elżbieta Nowo-wiejska oraz synowie Feliks Maria,

Kazimierz i Jan Bogusław. Z tej okazji zorganizo-

wano koncerty, pod-czas których zapre-

zentowane zostały utwory fortepia-nowe, chóralne, pieśni solowe oraz dzieła symfonicz-

ne, m.in. poemat na sopran i orkiestrę

Róże dla Safo, poemat symfoniczny Pożegnanie

Ellenai, Marsz Pretorianów z Quo vadis, uwertura do opery Le-genda Bałtyku. Znacząco w historii orkiestry zapisał się koncert z okazji 20. rocznicy śmierci Nowowiejskie-go. Wówczas olsztyńska publiczność poza znanymi dziełami kompozytora miała okazję usłyszeć jego Koncert na wiolonczelę i orkiestrę z udziałem solisty Romana Sucheckiego.

W roku 1973 orkiestra zyskała ran-gę Państwowej Filharmonii im. Fe-liksa Nowowiejskiego w Olsztynie.


W kalendarzu obchodów 70-lecia Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej oraz Roku Feliksa Nowowiejskiego znalazło się jeszcze wiele spektaku-larnych przedsięwzięć artystycznych pod kierownictwem dyrektora na-czelnego i artystycznego Filharmo-nii, Piotra Sułkowskiego. Należeć do nich będą:

Koncert w Rzymie. Feliks Nowo-wiejski uhonorowany został za swo-ją twórczość przez papieża Piusa XI tytułem szambelana papieskiego. Rzymski koncert będzie dedykowany św. Janowi Pawłowi II.

Koncert w Berlinie. To tam Feliks Nowowiejski kończył swoje orato-rium Quo vadis, stając się kompozy-torem dwóch kręgów kulturowych, co w przypadającą 17 czerwca 2016 XXV rocznicę podpisania Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyja-znej współpracy będzie jej wy-mownym podkreśleniem.

Koncert w Poznaniu w 1050 rocznicę powstania państwa polskiego.

Koncert z oratorium Quo vadis w Krakowie z okazji Światowych Dni Młodzieży i wizyty Ojca Świętego Franciszka.

Planowane jest także nagranie płyty z oratorium Quo vadis przez Orkie-strę Symfoniczną Filharmonii War-mińsko-Mazurskiej pod dyrekcją Pio-tra Sułkowskiego.

Obchody Roku Feliksa Nowowiej-skiego zakończą się w 140 rocznicę urodzin warmińskiego kompozytora, przypadającą już w roku 2017. Z tej okazji – a zarazem w setną rocznicę wykonania oratorium Quo vadis pod dyrekcją Feliksa Nowowiejskiego w Carnegie Hall w Nowym Jorku – planowane jest tam wykonanie tego dzieła przez filharmoników warmiń-sko-mazurskich pod batutą Piotra Sułkowskiego.

Filharmonia w roku jubileuszu

Z powodzeniem prezentowała dzieła swego patrona w kraju i zagranicą. W latach 1983-1988 była współor-ganizatorem Dni Muzyki im. Feliksa Nowowiejskiego. Ważnym wyda-rzeniem w sezonie artystycznym 1989/90 było wystawienie orato-rium Quo vadis pod dyrekcją Stefana Stuligrosza. Docenić należy również prawykonania pozostałych orato-riów Nowowiejskiego Powrotu syna marnotrawnego (1993) i Znalezienia św. Krzyża (2002) z udziałem filhar-moników olsztyńskich. Z okazji 125 rocznicy urodzin patrona Filharmo-nii w marcu 2002 odbył się recital fortepianowy Magdaleny Adamek z jego utworami, zaś w maju artyst-ka wykonała Koncert fortepianowy d-moll Nowowiejskiego pod dyrekcją Jerzego Koska.

Rok 2005 przynosi zmianę nazwy instytucji na: Warmińsko-Mazurska Filharmonia im. Feliksa Nowowiej-skiego w Olsztynie. W następnych la-tach podjęto szereg inicjatyw propa-gujących jego twórczość, zwłaszcza tę mało znaną. Przypomniane zosta-ły poematy symfoniczne Beatrycze oraz Nina i Pergolesi, a zarejestrowa-ne na płycie Missa pro pace i Missa

Stella Maris zdobyły prestiżową na-grodę muzyczną „Fryderyka 2010”.

Obchody Roku Feliksa Nowowiej-skiego oraz jubileuszu 70-lecia Fil-harmonii Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie zainaugurował 22 stycznia 2016 uroczysty koncert pod patronatem prezydenta RP An-drzeja Dudy. Obecnością zaszczycił uroczystość syn kompozytora Jan Nowowiejski i wnuczka Bogna No-wowiejska-Bielawska. Orkiestra pod dyrekcją Jerzego Koska wykonała z tej okazji uwerturę do baletu Król Wichrów, Koncert fortepianowy d--moll „Słowiański” z udziałem pia-nistki Agnieszki Ufniarz, Koncert wiolonczelowy z solistą Pawłem Pa-nasiukiem oraz Marsz Pretorianów z oratorium Quo Vadis.

dr Ilona DuliszInstytut MuzykiUniwerytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olszynie

Fotografie kompozytora pochodzą ze zbiorów Muzeum Feliksa Nowowiejskie-go w Poznaniu.

50 program jubileuszowy 51program jubileuszowy

Za datę narodzin olsztyńskiej orkie-stry przyjmuje się 17 marca 1946 roku. Wtedy to w zrujnowanym Olsz-tynie wystąpił zespół muzyków, któ-rzy ściągnęli tu po wojnie z różnych stron kraju. Skrzyknął ich Mirosław Dąbrowski, przedwojenny absol-went Konserwatorium Warszawskie-go, a w tamtych dniach – delegat Mi-nisterstwa Kultury i Sztuki. W ciągu następnych pięciu lat mały, pionier-ski zespół orkiestrowy przeobraził się w 35-osobową Orkiestrę Symfo-niczną, którą pod koniec roku 1958 – w połowie trzynastego sezonu ar-tystycznego – upaństwowiono, a w 1973 nadano jej rangę Filharmonii.

Pierwsze zagraniczne występy olsz-tyńskiej orkiestry odbyły się w roku 1959 w niedalekim Kaliningradzie i w Świerdłowsku. Do dawnego Królewca jeździli później symfonicy z Olsztyna jeszcze niejeden raz. W latach 70. ruszyli już dalej – do Ru-munii, Bułgarii, NRD. Z początkiem lat 80. orkiestra przetarła szlaki kon-certowe do Włoch, doskonale tam przyjmowana niemal co roku; wystę-powała m.in. na Festiwalu Muzyki Fe-liksa Mendelssohna w Bari i w innych miastach, na festiwalu muzycznym w Loreto, akompaniowała podczas konkursu dyrygenckiego w Asyżu. Wtedy też, pod batutą włoskiego dy-rygenta Silvano Frontaliniego, olsz-tyńscy filharmonicy dokonali swych pierwszych nagrań płytowych. Kon-

certowali również w Niemczech, w Hiszpanii, we Francji i w Rosji, pre-zentując muzykę polską i symfonikę światową i uczestnicząc w wykona-niach takich pozycji wielkiego reper-tuaru jak Oratorium Chrystus Liszta, msze Brucknera czy Missa Solemnis Beethovena.

W kraju olsztyńska orkiestra grała w tak prestiżowych miejscach, jak Filharmonia Narodowa, uczestni-czyła w Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku, wystąpiła przed papie-żem Janem Pawłem II podczas jego pobytu w Olsztynie w roku 1991.

Pionierskie początki


Szmat czasu... a wszystkie te lata znaczone były gorącym zaangażo-waniem muzyków i organizatorów, z oddaniem i pasją borykających się z trudnymi niekiedy realiami dnia co-dziennego. Niesposób tu scharakte-ryzować działania i zasługi każdego z nich z osobna: więcej szczegółów znajdą Czytelnicy w obszerniejszych publikacjach, takich jak np. książka Krzysztofa Szatrawskiego Z miłości do muzyki – w której dzieje Filharmo-nii Warmińsko Mazurskiej zostały do-prowadzone do roku 2006 – lub też chociażby w szkicu Zerkając w prze-szłość umieszczonym w naszej publi-kacji programowej na obecny sezon artystyczny 2015/2016.

Jednak wymieńmy przynajmniej nazwiska tych zasłużonych repre-zentantów środowiska, którzy w przeszłości kształtowali wizerunek Filharmonii i nadawali ton pracy na-szych muzyków. W pierwszych de-kadach, aż po koniec lat 60., byli to dyrygenci: Stanisław Truszczyński, Stanisław Chudak, Stanisław Ma-lawko, Olgierd Straszyński, Roman Urbanek, Tadeusz Babiński, Czesław Orsztynowicz. Później silne piętno wywarł na Filharmonii Olsztyńskiej dyrektor Ryszard Poprawski, pod którego opieką przez dwie deka-dy – w latach 70. i 80. – działali ko-lejno dyrygenci: Janusz Przybylski, Mieczysław Nowakowski, Bohdan Jarmołowicz i Krzysztof Dziewięcki. W historii lat 90. i u progu nowego wieku zapisały się nazwiska dyrygen-tów: Piotra Borkowskiego, Jerzego Koska, Piotra Wajraka i ponownie Janusza Przybylskiego oraz zarzą-dzających w tym czasie instytucją dyrektorów: Kazimierza Oniszczuka, Leszka Szarzyńskiego oraz Janusza Lewandowskiego.

53program jubileuszowy

Ostatnie pięć lat to dla Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej czas przeło-mowych zmian i nowych możliwości. Zapoczątkowała je przeprowadzka do z dawna wyczekiwanej, wreszcie własnej siedziby. Środowisko mu-zyczne – a zwłaszcza wielu z wyżej wymienionych, kierujących Filhar-monią w minionych latach – długo zabiegało o tę inwestycję. Dotych-czas bowiem orkiestra musiała ko-rzystać z gościny Państwowej Szkoły Muzycznej, co bardzo ograniczało jej plany i politykę repertuarową. Zna-czącą rolę przy tych staraniach ode-grał m.in. ówczesny dyrektor na-czelny Filharmonii wspomniany ówczesny dyrektor naczelny Janusz Lewandowski.

Gmach powstał w wyniku konkur-su architektonicznego, w którym zwyciężył projekt czwórki młodych architektów poznańskich (Sylwia Hudowicz-Jeśko, Paweł Jeśko, Jo-anna Kapturczak i Michał Kaptur-czak), reprezentujących Pracownię Projektową Consultor Spółka z o.o. Jest to gmach nowoczesny, cechu-jący się szlachetną prostotą bry-ły, o powierzchni około 13 tys. m2, z salą koncertową dla ponad 500 słuchaczy, garderobami, salami prób i niezbędnymi pomieszczeniami technicznymi.

Nowa siedziba...

fo

t. A

rkad

iusz

Ko

rczi

n

Oficjalne otwarcie nowej siedziby na-stąpiło 15 września 2011 roku. Za dy-rygenckim pulpitem stanął już nowy dyrektor, Piotr Sułkowski, zwycięzca w konkursie na to stanowisko prze-prowadzonym w czerwcu tegoż roku, dyrygent z doświadczeniem zdoby-wanym zarówno w kraju – przede wszystkim w Operze Krakowskiej – jak i za granicą, gdzie pracował zwłaszcza z orkiestrami amerykań-skimi, jako m.in. dyrektor artystyczny Opera Wildwood Festival (Arkansas) oraz pierwszy dyrygent gościnny w Signature Symphony Orchestra w Tulsa (Oklahoma).

Ogłoszony przezeń program na pierwszy sezon wprowadzał szereg

nowości, możliwych do realizacji w nowych warunkach lokalowych, rozwijanych i wzbogacanych następ-nie w kolejnych sezonach. A przy-świecał tym działaniom nadrzędny zamiar skupienia wokół Filharmonii szerokich kręgów miejscowej spo-łeczności.

Nowy, atrakcyjny gmach zaczął przy-ciągać nawet tych, którzy nigdy do-tąd w salach koncertowych nie by-wali. W kalendarzu koncertowym, prócz tradycyjnych programów fil-harmonicznych, pojawiła się również muzyka popularna, formy teatralne oraz spotkania z muzyką i zabawą dla najmłodszych – czyli „koncerty rodzinne”.

... i nowy gospodarz

fo

t. A

rkad

iusz

Ko

rczi

n


fo

t. A

rkad

iusz

Ko

rczi

n

Główną rolę w tym koncertowym ożywieniu grają rzecz jasna najwy-bitniejsi muzycy krajowi i zagranicz-ni. W pachnących nowością murach, w ciągu minionych pięciu lat gościły już tak wyraziste osobistości arty-styczne, jak światowej sławy mez-zosopran koloraturowy Ewa Podleś, skrzypkowie Kaja Danczowska czy Konstanty Andrzej Kulka (a w kwiet-niu tego roku do ich listy dołączy wybitny wirtuoz Maxim Vengerov). Z mistrzów wiolonczeli grali tu m.in. David Geringas i Iwan Monighetti. Osobną, długą listę tworzą pianiści, zarówno ci o ugruntowanej w świe-cie pozycji jak Kevin Kenner czy sław-ne młode talenty: Jaś Lisiecki i Qi Xu, jak i wielu stojących dopiero u progu

kariery. Koncertowały w Olsztynie także uznane sławy z kręgu jazzu i muzyki rozrywkowej: Adam Ma-kowicz, Leszek Możdżer, Marek To-maszewski. Dla szeregu pianistów, oprócz koncertów symfonicznych, znalazło się miejsce w programach nowego cyklu „Mistrzowskie recitale fortepianowe”.

Do grona przyjaciół Filharmonii War-mińsko-Mazurskiej, których obec-ność bywa zawsze ważnym doświad-czeniem dla orkiestry, należą tacy dyrygenci jak Antoni Wit, do niedaw-na dyrektor Filharmonii Narodowej, czy zaprzyjaźniony z olsztyńskim zespołem, ulubieniec publiczności Jerzy Maksymiuk. Gościł też tutaj

Goście i przyjaciele

Włączenie się Filharmonii Warmiń-sko-Mazurskiej w nurt przedsię-wzięć o charakterze ogólnokrajo-wym, związanych z obchodami Roku Lutosławskiego, a w następnym sezonie – Roku Oskara Kolberga, zaowocowało nie tylko ambitnymi koncertami. Możliwa także stała się realizacja projektów dotyczących upowszechniania muzyki Lutosław-skiego, czy też prezentacji tradycji kultury ludowej. A w ramach tych projektów odbyła się seria spotkań, dyskusji, wystawy folklorystyczne i warsztaty z udziałem gości z kilku krajów.

Lecz również i na codzień Filharmo-nia Warmińsko-Mazurska kontynu-uje swoje świetne tradycje działalno-ści edukacyjnej dla dzieci, młodzieży i studentów. Warto zaznaczyć, że np. w połowie lat 90. Biuro Koncerto-we Filharmonii pod kierownictwem Zdzisława Wylonka mogło się po-chwalić największą wśród wszystkich instytucji muzycznych w kraju liczbą koncertów dla szkół i przedszkoli.

Ambitne upowszechnianie

Juozas Domarkas, dyrygent wiel-ce zasłużony dla polsko-litewskich kontaktów kulturalnych. Zaś w ra-mach obchodów swoich 80. urodzin, w listopadzie 2013 roku orkiestrę prowadził Krzysztof Penderecki, swym uroczystym koncertem koń-cząc zarazem olsztyńskie obchody Roku Witolda Lutosławskiego. To był niezapomniany koncert: dwóch naj-większych polskich kompozytorów współczesnych w jednym programie, a do tego możliwość wysłuchania najnowszego dzieła Pendereckiego – Koncertu podwójnego na skrzypce i altówkę – pod batutą samego mi-strza.

Z rozwijania i pogłębiania takich kon-taktów wynikają dalsze korzyści, na przykład owocująca ciekawymi gość-mi i koncertami współpraca z organi-zatorami Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena, stworzo-nego przez Elżbietę Penderecką.

Dzięki rozwijającym się kontaktom międzynarodowym odwiedzają Olsz-tyn nie tylko soliści, ale i całe instytu-cje muzyczne: orkiestry, chóry, teatry muzyczne, m.in. z Rosji, z Ukrainy.


Możliwości techniczne w nowej siedzibie pozwoliły Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej przystąpić do systemu transmisji operowych w HD z Metropolitan Opera w No-wym Jorku, dzięki czemu olsztyń-ska publiczność może na bieżąco uczestniczyć w wydarzeniach dzie-jących się na największej scenie operowej świata.

Dużym wzięciem u publiczności cie-szą się również inscenizacje ope-rowe wystawiane własnymi siłami, z orkiestrą na estradzie, z solistami w kostiumach i we w miarę pełnych dekoracjach. Jako pierwsza została tak zrealizowana Toska, z udziałem solistów z Hiszpanii. W kolejnych

sezonach – Traviata (z Teatru Mu-zycznego w Kaliningradzie), Jaś i Małgosia Humperdincka (spek-takl przygotowany we współpracy z Operą Krakowską), Amahl i nocni goście Gian Carlo Menottiego (we współpracy z olsztyńskim Teatrem Jaracza), prócz tego operetki: Księż-niczka czardasza, Zemsta nietoperza, Baron cygański czy widowisko bale-towe z muzyką Dziadka do orzechów Czajkowskiego.

Wymieniony wyżej spektakl według Dziadka do orzechów zaangażował do wspólnej pracy spore grupy mło-dzieży z licznych w Olsztynie klubów tanecznych, działających pod wodzą tak znanych w kraju mistrzów tańca

Opera w Filharmonii

fo

t. A

rkad

iusz

Ko

rczi

n

W takiej to atmosferze – artystycz-nej i edukacyjnej – rozwijają się ar-tystycznie olsztyńscy symfonicy. Dowodem uznania ich poziomu ar-tystycznego było m.in. przed trze-ma laty zaproszenie do występu – pierwszego od bardzo wielu lat – na prestiżowej estradzie Filharmo-nii Narodowej w Warszawie, gdzie zainaugurowali cykl koncertów „Czwartkowe spotkania muzyczne”.

Nadchodząca więc seria krajowych i zagranicznych, prestiżowych kon-certów z muzyką Feliksa Nowowiej-skiego będzie dla olsztyńskiego zespołu kolejnym etapem na do-brej drodze. A nowa, piękna siedzi-ba Filharmonii Warmińsko-Mazur-skiej staje się centrum kulturalnym o znaczeniu nie tylko lokalnym, lecz również promieniującym daleko poza granice regionu.

towarzyskiego jak Iwona Pavlović. Owa integrująca środowisko współ-praca trwa nadal przy kolejnych pro-jektach.

W koncertach i spektaklach muzycz-nych uczestniczy utworzony przy Filharmonii chór pod kierownic-twem Benedykta Błońskiego.

fo

t. A

rkad

iusz

Ko

rczi

n


fot. Dominik Ruczyński

Natan Dondalski – I koncertmistrz

Monika Dondalska– koncertmistrz

Michał Marcol– koncertmistrz

Artur Milian– koncertmistrz

Jan DondalskiYuriy RizunOlga KłosowskaZbigniew CiuciasDominika SitarzViktoriya KrasyunTomasz JabłońskiMonika KościelnaEwa Wiśniewska

Maciej NiedźwiedźTadeusz KorpalEwald WawrzyniukBartosz Bukowian

Roman KuźniakBeniamin LewiAleksandra ZakrzewskaEmilia Jarmoszewicz

Grzegorz Dybała

Anna MrachaczMarta RusiniakLucyna DobrychłopKrzysztof DanielewiczKatarzyna SkładanekMaksymilian CybowskiLech GrzegorzewskiWojciech SuwalskiMarina PiweckaDaniela Wojtyłowicz

Anna JundziłłAnna Kłosowska-GrycMarlena Mentkowska

Józef MorusiewiczPaweł SzulcMichał KowalewskiSergio Mondejar AlarconTomasz AmbrożukJacek Swędrzyński

Sławomir HorodyskiBartosz Zwolski Jan Burzyński

Piotr StolarzDorota MichalskaKatarzyna LorekJacek SzwecAnna PerkowskaJustyna OstrowskaJoanna KorczinFily Katrin DiakitéAnna Tarnowska

Agnieszka ZwolskaMateusz KubańskiZofia Radwańska

Paweł HuliszPaweł BanasiukMichał TyrańskiOstap PopovychDamian Marat

Małgorzata Ambrożuk-Buczek

Krzysztof Koziatek – koncertmistrz

Paweł PanasiukBarbara PirogowiczEwa GawrońskaSylwia Bronecka-BednarczykMagdalena NiedźwiedźAgnieszka PołubińskaAgnieszka SzulcMagdalena Rapcia

Cezary GrycDominik JastrzębskiKarolina Wiak-Rembowska

Henryk ZinkiewiczAleksander MiśnikiewiczRafał KrauzeEiko Hasegawa

I skrzypce kontrabasy

fagoty

tuba

II skrzypce

flety waltornie

perkusja

altówki

oboje

trąbki harfa

wiolonczele

klarnety

puzony

dyrygent Piotr Sułkowski

fortepian Agnieszka Panasiuk

inspektor orkiestry Paweł Szulc

bibliotekarz Ewa Gawrońska

stroiciel fortepianów Piotr Jurga

Orkiestra SymfonicznaFilharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Energa-zasilamy-kulture-250x280-Kontakt-z-korzyscia.indd 1 09.08.2015 18:33

Pracownicy Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej


Dyrekcja

Sekretariat

Beata Mieczykowska

Biuro koncertowe

Zdzisław Wylonk Michał Szurgot Anna HacElżbieta Nagadowska Anna Pedynkowska

Biuro promocji

Piotr J. Reszczyński Arkadiusz Korczin Marta Krupowska

Piotr Sułkowski Dyrektor naczelny i artystyczny

Maciej Sternicki Zastępca dyrektora

Anna GęsickaGłówny księgowy

Kadry

Katarzyna Cicińska

Dział księgowości

Beata Szczęsna Anna Leonowicz Lidia Chalecka

Zespół techniczny

Maciej Szłykowicz Marek Kulczyński Mariusz Zdrojewski Wojciech Jóźwicki

BHP, PPOŻ i OC

Sławomir Szczęsny

Zespół administracji

Marek JastrząbekKrystyna Wąsowska Marianna Goc Hanna Opalińska Ewa Sikorska Monika Szymańska Aleksandra Zagórska Elwira Maliszewska

Dyrektor naczelny i artystycznyPiotr Sułkowski

Przedsprzedaż i sprzedaż biletów prowadzi kasa biletowa Filharmonii tel. 89 527 51 75 wew. 134,135ul. Bartosza Głowackiego 1poniedziałek-piątek: godz. 10.00-18.00oraz dwie godziny przed koncertem

Omówienie programów: Tadeusz Szyłłejko

Mecenas Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Sponsorzy Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Patroni medialniZ uwagi na prawa autorskie przypominamy o całkowitym zakazie fotografowania oraz nagrywania dźwięku i obrazu podczas koncertów.Prosimy o wyłączanie telefonów komórkowych.

KONCERTY JUBILEUSZOWE 70-LECIA€¦ · Feliks Nowowiejski – Marsz pretorianów z oratorium Quo...

Documents

Transcript of KONCERTY JUBILEUSZOWE 70-LECIA€¦ · Feliks Nowowiejski – Marsz pretorianów z oratorium Quo...