Kod ucznia

KURATORIUM OŚWIATY W GDAŃSKU

KONKURS Z HISTORII DLA UCZNIÓW GIMNAZUJM

II STOPIEŃ ELIMINACJI

2014/2015

Instrukcja dla ucznia: Zapoznaj się uważnie z zadaniami i wykonaj polecenia. Na wykonanie zadań masz 90 min.

Łączna suma punktów do zdobycia wynosi 40.

Wojewódzka Komisja Konkursowa życzy Ci powodzenia.

1. Przeczytaj tekst źródłowy i zaznacz prawidłową odpowiedź.

Najbardziej charakterystyczną cechą układu stosunków społecznych narzuconych przez

najeźdźców by system czterech kast, tj. ściśle zamkniętych grup społecznych. Obok

uprzywilejowanych kapłanów i wojowników wymieniają źródła jak trzecią kastę rolników,

których położenie było dość znośne. Najbardziej upośledzoną grupą społeczną, składającą się

głównie z ludności podbitej, byli poddani (…). Pozycję niższą jeszcze od tej grupy społecznej

zajmowali niewolnicy, rekrutujący się głównie z jeńców wojennych. System kast formował się

wśród walk przez kilka wieków i wycisnął trwałe piętno na całokształcie życia [kraju]. Źródło: J. Wolski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1994, s. 38

Opisany w tekście ustrój społeczny dotyczy starożytnego państwa (cywilizacji)

A. Asyrii.

B. Egiptu.

C. Indii.

D. Sparty. 1/ ….

2. Zapoznaj się z mapą i zaznacz właściwy tytuł.

A. Państwo perskie w V w. p.n.e.

B. Państwo Aleksandra Macedońskiego w IV w. p.n.e.

C. Państwo Justyniana Wielkiego w VI w. n.e.

D. Podboje Arabów w VII w. n.e. 1/ ….

3. Zapoznaj się rysunkiem i zaznacz prawidłową odpowiedź.

Źródło: http://www.abc-sciany.pl/index2.php?site=art&id=383

Przedstawione na rysunku kolumny są charakterystyczne dla stylu

A. staroegipskiego.

B. doryckiego.

C. jońskiego.

D. korynckiego. 1/ ….

4. Zapoznaj się rysunkiem i zaznacz prawidłową odpowiedź.

Źródło: Wielkie bitwy. Decydujące starcia, Ożarów Mazowiecki 2009, s. 62.

Przedstawiony na rysunku szyk bojowy to

A. falanga grecka.

B. falanga macedońska.

C. rzymski żółw.

D. frankijski mur tarcz. 1/ ….

5. Przyporządkuj przedstawicielom epoki oświecenia ich dokonania i wstaw cyfry w

puste miejsca.

A Daniel Fahrenheit

B Benjamin Franklin

C Antoine Laviosier

D James Watt

A - …. B - …. C - …. D - …... 2/ ….

1 sformułowanie zasady zachowania ładunku elektrycznego

2 wynalezienie mechanicznej przędzarki

3 zastosowanie rtęci do wykonania termometru

4 ulepszenie silnika parowego

5 odkrycie istnienia tlenu

6. Zapoznaj się z sylwetkami okrętów i wykonaj polecenia.

A. B.

C.

D.

Źródła: http://commons.wikimedia.org/, http://pl.wikipedia.org/, http://historia.newsweek.pl/, http://www.scholaris.pl/,

drakkar, dreadnought, fregata, karawela, triera

A. Przyporządkuj sylwetkom okrętów odpowiednie podpisy.

A. ………………………………………

B. ………………………………………

C. ………………………………………

D. ……………………………………… 2/ ….

B. Uporządkuj sylwetki okrętów w kolejności chronologicznej.

1- …. 2 - …. 3 - …. 4 - …. 1/ ….

7. Przeczytaj poniższy tekst źródłowy i odpowiedz na pytania.

Główniejsze miasta są w Małej Polsce: Kraków największe i najpiękniejsze ze wszystkich

miast polskich, bo mające największą część domów murowanych z cegły i bardzo piękny

zamek królewski, gdy wszystkie inne miasta są drewniane. Po Krakowie najpierwsze są:

Lublin, Lwów i Kamieniec na Rusi.

W Wielkiej Polsce: Poznań, Warszawa, w Prusiech Gdańsk, bardzo piękne, ludne i dobrze

zbudowane miasto, dlatego że jest jednym z najgłówniejszych portów Morza Północnego i

Bałtyckiego, Toruń i Gniezno, najstarożytniejsze miasto polskie, założone przez Lecha jest

[…] i odtąd jeszcze będące metropolią całego państwa, ale choć obszerne, co zabudowania

podobniejsze do wsi niż do miasta. Źródło: Fluwiusz Ruggieri o głównych miastach w Polsce, [w:] Wiek XVI-XVIII w źródłach, opr. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard,

Warszawa 1997, s. 80.

A. Za panowania jakiego króla mogła powstać cytowana relacja? Podkreśl prawidłową

odpowiedź.

A. Mieszko I

B. Kazimierz III Wielki

C. Zygmunt II August

D. August II Mocny 1/ ….

B. Uzasadnij wykluczenie błędnych odpowiedzi, powołując się na wybrane fragmenty

tekstu i dokończ zdania:

Wykluczam odpowiedź …… ponieważ ………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………..

Wykluczam odpowiedź …… ponieważ ………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………..

Wykluczam odpowiedź …… ponieważ ………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………..

3/ ….

8. Przeczytaj poniższy tekst źródłowy i odpowiedz na pytania.

W 1491 r. […] władali największym imperium na świecie; większym niż Chiny dynastii Ming

czy subsaharyjskie Songhaj. Nie mogło się z nim równać nawet imperium osmańskie w

szczytowym okresie ekspansji ani Trójprzymierze (jak się fachowo nazywa państwo azteckie),

nie mówiąc już o którymkolwiek z królestw i cesarstw europejskich. Dominium […]

rozciągało się na oszałamiającej przestrzeni trzydziestu dwóch stopni szerokości

geograficznej – to tak, jakby pojedyncze mocarstwo panowało na ziemiach od Sankt

Petersburga po Kair. Obejmowało wszystkie możliwe formy topograficzne, od lasów

deszczowych […] przez […] nadmorskie pustynie po ośnieżone […] sześciotysięczniki. Źródło: Ch. C. Mann, […], Poznań 2007, s. 91-92.

A. Podaj nazwę ludu (cywilizacji), o której pisze autor tekstu.

……………………………………………. 1/ ….

B. Wskaż dwie informacje w tekście, które pozwalają na udzielenie poprawnej

odpowiedzi i wyjaśnij jak należy je rozumieć.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

2/ ….

9. Uzupełnij tabelę dotyczącą tolerancji religijnej w XVI w. w Europie.

Władca Data Wydarzenie Postanowienia

Karol V

1. ……...

pokój w Augsburgu

2. …………………………………….

……………………………………….

……………………………………….

bezkrólewie

1573

3. ……………………

Zagwarantowanie wolności religijnej

szlachcie w Rzeczpospolitej Obojga

Narodów.

4. ……………

1598

5. ……………………

Zagwarantowanie hugenotom

(kalwinom) wolności religijnej we

Francji.

5/ ….

10. Zapoznaj się z drzewem genealogicznym i wykonaj polecenia.

A. Wpisz w drzewo genealogiczne brakujących władców zasiadających na tronie

Rzeczpospolitej Obojga Narodów. 2/ ….

B. Określ rodzaj pokrewieństwa odpowiadając na poniższe pytania.

A. Kim była Anna Habsburżanka dla Katarzyny Jagiellonki? - …………………

B. Kim był Władysław IV dla Jana III? - …………………

2/ ….

C. Wskaż, herb rodowy dynastii Wazów.

1. 2. 3. 4.

1/ ….

11. Uzupełnij tabelę wpisując w odpowiednie kolumny sojuszników w wojnie

trzydziestoletniej spośród podanych.

Królestwo Francji, Królestwo Hiszpanii, Królestwo Szwecji, Królestwo Węgier,

Niderlandy Hiszpańskie, Księstwo Bawarii

Wojna trzydziestoletnia 1618-1648

Państwa prohabsburskie Państwa antyhabsburskie

……………………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………………

…………………………………….

…………………………………….

…………………………………….

…………………………………….

4/ ….

Jan III Waza (1537-1592)

ż. Katarzyna Jagiellonka

A. ...................................................

(1566-1632)

1 ż. Anna Habsburżanka

2. ż. Konstancja Habsburzanka

Władysław IV (1592-1648)

1 ż. Cecylia Renata

2 ż. Ludwika Maria Gonazaga

B. .............................

..................................

(1609-1672)

ż. Ludwika Maria Gonzaga

Jan Albert (1612-1634)

Karol Ferdynand (613-1655)

12. Zapoznaj się z obrazem Jana Matejki i wykonaj polecenia.

A. Podaj pełny tytuł obrazu.

…………………………………………………………………….. 1/ ….

B. Przyporządkuj postaci historyczne do odpowiednich numerów.

Hugo Kołłątaj, Tadeusz Kościuszko, Stanisław Małachowski,

Józef Poniatowski, Stanisław August Poniatowski,

1 - ………………………….

2 - ………………………….

3 - ………………………….

4 - …………………………. 2/ ….

13. Wyjaśnij, dlaczego Królestwo Polskie, utworzone w 1815 r. nazywano Kongresówką.

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

2/ ….

14. Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenia.

Proklamacja zniesienia niewolnictwa […]

Ja, Abraham Lincoln, prezydent Stanów Zjednoczonych, na mocy władzy nadanej mi jako

Naczelnemu Wodzowi Armii i Marynarki Wojennej na czas buntu zbrojnego przeciwko władzy

3

1 2

4

i rządowi Stanów Zjednoczonych oraz w charakterze stosownego i niezbędnego środka

wojennego służącego stłumieniu wspomnianego buntu, […] polecam i ogłaszam, że wszystkie

osoby trzymane w niewoli w wymienionych stanach i ich częściach będą odtąd wolne, a rząd

Stanów Zjednoczonych wraz z władzami Armii i Marynarki Wojennej uznawać i strzec będzie

ich wolności.

Niniejszym nakazuję też wyzwolonym w ten sposób, by powstrzymali się od wszelkiej

przemocy, z wyjątkiem koniecznej samoobrony, i polecam im, by we wszystkich przypadkach,

w których jest to możliwe, pracowali z oddaniem, w zamian za rozsądne wynagrodzenie.

Ogłaszam również, że osoby takie, jeśli spełnią określone warunki, przyjmowane będą w

szeregi sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych dla obsadzenia fortów, placówek, stacji i innych

obiektów wojskowych oraz dla wcielenia do załóg wszelkiego rodzaju okrętów.

W oparciu o ten akt, będący w moim szczerym przekonaniu aktem sprawiedliwości, akt

gwarantowany przez Konstytucję na wypadek konieczności wojskowej, odwołuję się do

wyrozumiałego osądu ludzkości i miłosiernej łaski Boga Wszechmogącego.

Na dowód czego odciskam pieczęć Stanów Zjednoczonych.

Miasto Waszyngton, pierwszy stycznia roku Pańskiego […], w osiemdziesiątym siódmym roku

niepodległości Stanów Zjednoczonych. Źródło: Wiek XIX w źródłach, opr. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 259-260.

A. Wyjaśnij, jakie wydarzenie zostało określone „buntem zbrojnym przeciwko władzy i

rządowi Stanów Zjednoczonych”.

…………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………...

1/ ….

B. Rozważ, jakie znaczenie moralne, ekonomiczne i militarne miała powyższa

proklamacja.

znaczenie moralne - ……………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

znaczenie ekonomiczne - ………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

znaczenie militarne - …………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

3/ ….

C. Podaj rok ogłoszenia proklamacji.

……………………………………………….. 1/ ….

podpis sprawdzającego suma punktów: ……..