Kierunki polityki zdrowotnej na Kierunki polityki zdrowotnej na Dolnym Śląsku w ramach nowej Dolnym Śląsku w ramach nowej

perspektywy finansowej 2014 perspektywy finansowej 2014 –– 20202020perspektywy finansowej 2014 perspektywy finansowej 2014 –– 20202020Polityka senioralna w kontekście uwarunkowań Polityka senioralna w kontekście uwarunkowań

demograficznychdemograficznych

Jarosław Maroszek – Dyrektor Departamentu Polityki ZdrowotnejUrząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

Wrocław, dnia 19 listopada 2013 r.

Uwarunkowania demograficzneUwarunkowania demograficzne

2

Zmiany demograficzne Zmiany demograficzne ––wydwydłłuużżenie czasu enie czasu żżyciaycia

Rozwój technologii medycznych (nowoczesne metodydiagnostyczne i terapeutyczne) oraz poprawa kondycjizdrowotnej Polaków realizowana przez prozdrowotny stylżycia, znajdują odzwierciedlenie w trwającym już od prawiedwudziestu lat spadku natężenia zgonów, a tym samymdwudziestu lat spadku natężenia zgonów, a tym samymwydłużaniu przeciętnego trwania życia.

W 2009 roku w Polsce mężczyźni żyli przeciętnie 71,5 lat,natomiast kobiety 80,1.

W stosunku do 1990 roku mężczyźni żyją dłużej o 5,3 lat,natomiast kobiety o 4,9.

DolnoDolnośślląązacy AD 2011zacy AD 2011

Proces „starzenia się” ludności województwa dolnośląskiego pogłębia się.

Wiek środkowy populacji, tzw. mediana wieku ludności w 2011 r. w porównaniu do 2010 r. zwiększyła się z 38,9 lat do 2011 r. w porównaniu do 2010 r. zwiększyła się z 38,9 lat do poziomu 39,2 lat.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2011 r. populacja osób w wieku < 65 lat liczyła w woj. dolnośląskim 399,3 tys. osób, z tego w miastach 299,4 tys., a na wsi 99,8 tys. W ogólnej liczbie ludności w 2011 r. udział osób w wieku < 65 lat kształtował się na poziomie 13,7% i była to porównywalna wielkość do przeciętnej w kraju.

Zmiany demograficzne Zmiany demograficzne –– ruch ruch naturalny ludnonaturalny ludnośści Dolnego ci Dolnego ŚŚlląąska ska

w latach 2007 w latach 2007 -- 2035 2035

WYSZCZEGÓLNIENIE 2005* 2010* 2011* 2015 2020 2025 2030 2035

URODZENIA ŻYWE OGÓŁEM

25 719 29 549 27 660 27 952 24 965 21 556 19 305 19 019

URODZENIA ŻYWE NA 8,9 10,1 9,5 9,9 8,9 7,8 7,2 7,3

URODZENIA ŻYWE NA 1 000 MIESZKANCÓW

8,9 10,1 9,5 9,9 8,9 7,8 7,2 7,3

ZGONY OGÓŁEM 28 603 29 721 29 396 32 483 32 966 33 273 33 928 35 010

ZGONY NA 1 000 MIESZKAŃCÓW

9,9 10,2 10,1 11,5 11,8 12,1 12,6 13,4

PRZYROST NATURALNY OGÓŁEM

-2 884 -172 -1 736 -4 531 -8 001 -11 717 -14 623 -15 991

*DANE RZECZYWISTE

Opracowano na podstawie „ LUDNO ŚĆ, RUCH NATURALNY I MIGRACJEW WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W 2011 R.”, GUS Wrocław 2012

Wpływ na uwarunkowania demograficzne w województwie dolnośląskim mają przede wszystkim: • zmniejszanie się liczby urodzeń;• wydłużanie się przeciętnego, dalszego trwania życia.Demograficzne prognozy długoterminowe (do 2035) dla

Długoterminowe trendy demograficzne dla Dolnego Śląska

Demograficzne prognozy długoterminowe (do 2035) dla Dolnego Śląska przewidują, że: • liczba urodzeń będzie drastycznie maleć, natomiast

zgonów utrzymywać na wysokim poziomie, co oznacza istotny spadek liczby ludności regionu;

• Populacja mieszkańców województwa w wieku < 65 zwiększy się o prawie 10% i stanowić będzie blisko ¼ ogółu ludności na Dolnym Śląsku.

Opieka senioralnaOpieka senioralna

7

Stan opieki geriatrycznej w PolsceStan opieki geriatrycznej w Polsce

ODDZIAŁY ŁÓŻKAPORADNIE

2008 2010 2011 2008 2010 2011

Dolny Śląsk 4 5 6 70 100 94 20

Polska 31 34 37 656 766 782 307Polska 31 34 37 656 766 782 307

Europa Europa vsvs. Polska. Polska

W Niemczech, Austrii i Belgii, wskaźnik łóżek geriatrycznych na 10 tys. ogółu mieszkańców docelowo ma osiągnąć wartość 5 łóżek.

Mogłoby to być wartością rekomendowaną również dla Polski, Mogłoby to być wartością rekomendowaną również dla Polski, ale należałoby wówczas zwiększyć liczbę łóżek geriatrycznych do 19 tysięcy (!).

Byłoby dobrze, gdybyśmy osiągnęli średnią europejską wartość tego wskaźnika, tj. 2 łóżka na 10 tys. mieszkańców ogółem. Wówczas powinniśmy utworzyć 7,6 tysięcy łóżek geriatrycznych w ramach częściowej restrukturyzacji łóżek internistycznych, reumatologicznych, czy neurologicznych.

Struktura wiekowa pacjentów Struktura wiekowa pacjentów oddziaoddziałłów internistycznychów internistycznych**

Przedział wiekowy

> 60 60 – 75 75 – 90 <90

* Dane dot. wybranych podmiotów leczniczych dla których SWD pełni funkcję podmiotu tworzącego

Udział 24,04% 28,55% 42,85% 4,57%

Oznacza to, że liczba pacjentów oddziałów internistycznych, którzy przekroczyli

sześćdziesiąty rok życia przekracza 75%!!!

Niedostosowanie systemu ochrony zdrowia do długookresowych trendów demograficznych:

• niewłaściwa struktura łóżek – niedostatek łóżekopieki długoterminowej wobec nadmiaru w opiecekrótkoterminowej. Konsekwencje – regionalna

Problemy dolnoProblemy dolnośślląąskiej ochrony skiej ochrony zdrowia w aspekcie opieki zdrowia w aspekcie opieki

senioralnejsenioralnej

krótkoterminowej. Konsekwencje – regionalnaasymetria w dostępie do świadczeń w niektórychspecjalnościach oraz nieefektywne wykorzystaniezasobów – koszt mocy niewykorzystanych;

• brak specjalistycznych kadr medycznych;• dysproporcje w poziomie jakości i dostępności do

świadczeń, związane głównie ze zdekapitalizowaną infrastrukturą.

Brak skoordynowanej współpracy systemu opieki społecznej z systemem ochrony zdrowia (rozdział resortów skutkujący dualizmem podmiotów odpowiedzialnych za realizację zadań) powoduje wzrost oczekiwań wobec przeciążonego systemu ochrony zdrowia.Patologie systemu:

Problemy dolnoProblemy dolnośślląąskiej ochrony skiej ochrony zdrowia w aspekcie opieki zdrowia w aspekcie opieki

senioralnejsenioralnej

Patologie systemu:• przedłużane hospitalizacje z przyczyn socjalnych;• korzystanie z długoterminowej opieki pielęgniarskiej lub

pobyty w zakładach pielęgnacyjno – opiekuńczych, pomimo braku wskazań medycznych,

prowadzą w konsekwencji do pogłębiania deficytu finansowania świadczeń zdrowotnych.

Polityka senioralna w Polityka senioralna w dokumentach strategicznychdokumentach strategicznych

13

dokumentach strategicznychdokumentach strategicznych

Strategia Rozwoju Województwa Strategia Rozwoju Województwa DolnoDolnośślląąskiego do roku 2020skiego do roku 2020

Dostrzegając rangę problemu przeciwdziałania konsekwencjom negatywnych trendów demograficznych w regionie Zarząd Województwa Dolnośląskiego istotne miejsce poświęcił problematyce osób w wieku senioralnym w Strategii Rozwoju WD do 2020 r. Rozwoju WD do 2020 r.

Jednym z najistotniejszych założeń realizowanej polityki zdrowotnej jest dbałość o poprawę dostępności do określonych rodzajów świadczeń, przy uwzględnieniu długofalowych trendów demograficzno – epidemiologicznych oraz społecznych.

Kierunki dziaKierunki działłania i obszary ania i obszary wsparcia SRWD 2020wsparcia SRWD 2020

Makrosfera ZDROWIE I BEZPIECZEŃSTWO określa m.in. priorytet 5.1.2: „Stworzenie regionalnego systemu ochrony zdrowia, zorientowanego na długookresowe trendy demograficzno – epidemiologiczne, zgodnego ze standardami prawnymi i funkcjonalnymi.” do którego standardami prawnymi i funkcjonalnymi.” do którego przypisane zostały zadania:

• 5.4.4 – Rozwój bazy opieki długoterminowej i rehabilitacyjnej na bazie partnerstw i porozumień;

• 5.4.5. – Rozwój kluczowych z punktu widzenia bezpieczeństwa życia i zdrowia mieszkańców dziedzin medycyny – poprawa efektywności funkcjonowania systemu.

Kierunki dziaKierunki działłania i obszary ania i obszary wsparcia SRWD 2020wsparcia SRWD 2020

W Strategii postuluje się ponadto:

• zachowanie równowagi społecznej, wyrażającej się m.in. włączeniem wszystkich grup społecznych, w tym przede wszystkim młodzieży, seniorów i niepełnosprawnych;

• wydłużanie perspektywy przydatności zawodowej;• wydłużanie perspektywy przydatności zawodowej;

• powołanie instytucji wspierającej osoby starsze;

• stworzenie systemu wspierania osób z niepełnosprawnością i osób starszych;

• wsparcie i aktywizację osób starszych;

• realizację działań wspierających aktywność społeczną seniorów i przeciwdziałających ich wykluczeniu poprzez tworzenie lokalnych Ośrodków Aktywnego Seniora.

Regionalny Program OperacyjnyRegionalny Program Operacyjny

Priorytety inwestycyjne RPO dedykowane zadaniom z zakresu polityki senioralnej

� Inwestycje w infrastrukturę społeczną

� Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną

� Dostęp do wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług społecznych

� Aktywne i zdrowe starzenie się

� Aktywna integracja

� E-usługi publiczne

� Innowacyjne przedsiębiorstwa

Projekty z zakresu polityki Projekty z zakresu polityki senioralnejsenioralnej

18

senioralnejsenioralnej

Stworzenie wielokomponentowego systemu kompleksowej opieki nad osobami w wieku senioralnym, realizującego komplementarne podejście do problematyki starzenia się społeczeństwa poprzez m.in.:

„Dolno„Dolnośślląąski Senior”ski Senior”

m.in.:• poprawę dostępności do stacjonarnej i ambulatoryjnej

diagnostyki, terapii i rehabilitacji;• zdrowe i aktywne starzenie się;• rozwój opieki długoterminowej stacjonarnej oraz opieki nad

przewlekle chorymi w warunkach domowych;• rozwój dotychczasowych oraz powstanie nowych form

pomocy społecznej i socjalnej, koordynujących wsparcie kierowane z różnych źródeł;

„Dolno„Dolnośślląąski Senior”ski Senior”

Opis: stworzenie Regionalnego Centrum Geriatrycznego z siecią

współpracujących ośrodków subregionalnych. Utworzenie oddziałów, działów opieki ambulatoryjnej, rehabilitacji osób starszych, punktów teleinformatycznych kontroli zdarzeń w warunkach domowych.

Oczekiwane rezultaty: przywracanie osób starszych do pełnienia Oczekiwane rezultaty: przywracanie osób starszych do pełnienia

ról społecznych, poprawa zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie osób z okresową utratą sprawności. Utrzymanie osób starszych w jak najdłuższym okresie sprawności intelektualno-fizycznej.

Podmiot realizujący: partnerstwo podmiotów leczniczych,

jednostki badawczo – naukowe, organizacje pozarządowe, JST.

System opieki nad mieszkańcami Dolnego Śląska zagrożonymi konsekwencjami choroby Alzheimera oraz podobnych schorzeń wieku senioralnego. Główne kierunki:• Opracowanie i wdrożenie programu badań przesiewowych dla wczesnego

wykrywania chorób otępiennych oraz choroby Alzheimera;

• Poprawa dostępności do lekarzy specjalistów, bazy diagnostycznej oraz

„Dolno„Dolnośślląąska Psychogeriatria”ska Psychogeriatria”

• Poprawa dostępności do lekarzy specjalistów, bazy diagnostycznej oraz profesjonalnej kadry opiekunów medycznych;

• Opracowanie i wdrożenie systemu szkoleń, obejmującego w szczególności lekarzy pierwszego kontaktu, pielęgniarki, pracowników/opiekunów ośrodków stacjonarnych oraz dziennych i innych kadr medycznych w zakresie identyfikacji problemów i schorzeń wieku senioralnego oraz opieki nad osobami starszymi;

• Tworzenie grup wsparcia oraz placówek informacyjno – konsultacyjnych dla opiekunów osób cierpiących na choroby otępienne;

• Wdrażanie innowacyjnych technologii wspierających opiekę nad chorymi (np. teleopieka, zintegrowany system informacyjny).

„Dolno„Dolnośślląąska Psychogeriatria”ska Psychogeriatria”

Opis: stworzenie regionalnego ośrodka konsultacyjno –

informacyjnego, który wraz z siecią placówek opieki nad chorymi cierpiącymi na schorzenia otępienne, celem realizacji zadań obejmujących zarówno terapię farmakologiczną i zajęciową, właściwą pielęgnację chorych, jak i działalność konsultacyjną i edukacyjną oraz fachowe wsparcie dla opiekunów i rodzin.fachowe wsparcie dla opiekunów i rodzin.

Oczekiwane rezultaty: Podniesienie jakości życia mieszkańców

Dolnego Śląska poprzez poprawę funkcjonowania opieki zdrowotnej wobec rosnącej populacji osób w wieku senioralnym, cierpiących na choroby o charakterze otępiennym, w tym w szczególności na chorobę Alzheimera.

Podmioty realizujące: porozumienie podmiotów leczniczych o

profilu psychiatrycznym; organizacji pozarządowych, ośrodków naukowo – badawczych, JST.

Dolnośląskie Centrum RehabilitacjiDolnośląskie Centrum Rehabilitacji

Pierwsza w regionie przestrzeń dla rozwoju nowoczesnej rehabilitacji oraz wprowadzania rezultatów badań naukowych tj. procedur i terapii rehabilitacyjnych o dużym potencjale innowacyjnym. Projekt integrujący podmioty działające w obszarze szeroko pojętych usług rehabilitacyjnych i środowiskowych.środowiskowych.

Opracowanie i walidacja modeli rehabilitacyjnych pozwoli na ich rekomendację innym ośrodkom Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem uzdrowisk i sanatoriów. Dolnośląskie Centrum Rehabilitacji będzie koordynatorem procesów i procedur profilaktyki i rehabilitacji w regionie co stanowi istotę medycyny środowiskowej.

Dolnośląskie Centrum RehabilitacjiDolnośląskie Centrum Rehabilitacji

Opis: opracowanie i wdrożenie kompleksowego i komplementarnego

programu opieki rehabilitacyjnej dla mieszkańców Dolnego Śląska. Uruchomienie sieci placówek udzielających świadczeń medycznych z zakresu rehabilitacji.

Oczekiwane rezultaty: Projekt kompleksowo obejmie

koordynację działań profilaktycznych i rehabilitacyjnych w regionie w koordynację działań profilaktycznych i rehabilitacyjnych w regionie w ujęciu medycyny środowiskowej. Innowacja społeczna osiągnięta zostanie poprzez szybką aktywizację społeczną i zawodową.

Podmioty realizujące: partnerstwo podmiotów leczniczych z

liderem – Wojewódzkim Szpitalem Specjalistycznym we Wrocławiu, jednostki badawczo – naukowe (Akademia Wychowania Fizycznego), JST.

Dziękuję za uwagę

25