Kazimierz Łęcki, muzyka N.N. oparta na motywach Mobilizacja
1
Odezwa cara Mikołaja II do Polaków, 1914, Materiały Piotra Bańkowskiego, APAN, III–217, j. 264 Znaczki kwest ulicznych w Warszawie, z których dochód przeznaczono na Legiony Polskie, 1914–1916, Materiały Józefa Hełczyńskiego, APAN, 25, j. 31 Pieczątki Naczelnego Komitetu Narodowego, b.d., Materiały Jana Dąbrowskiego, APAN, III–370, j. 8 Obrazek i Modlitwa o błogosławieństwo dla wojska polskiego, 1915, Materiały Józefa Hełczyńskiego, APAN, 25, j. 30 Wojenne karty żywnościowe, 1916, Materiały Józefa Hełczyńskiego, APAN, 25, j. 30 Warszawskie skautki; w środku siedzi Maria Jaczewska z d. Świątkowska, Materiały Andrzeja Jaczewskiego, APAN, III–472, b.p. Maria Jaczewska w wieku 15 lat wstąpiła do jednego z pierwszych zastępów skautowych w Warszawie; w czasie rewizji w mieszkaniu zastępowej znaleziono listę skautek, które zostały aresztowane i wywiezione do Piotrogradu. Po zwolnieniu z więzienia nie mogła wrócić do zajętej przez Niemców i odciętej przez linię frontu Warszawy. Do kraju przyjechała po kilku latach okrężną drogą przez Finlandię i Białoruś. Wigilia w Jabłonkowie, 1914, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28 W domu pastora Franciszka Michejdy w Nawsiu wojenną Wigilię spędzili oficerowie 1. Brygady Legionów Polskich, stacjonujący od listopada 1914 do stycznia 1915 roku w okolicy Jabłonkowa. W Nawsiu stacjonował również Departament Wojskowy, któremu szefował kapitan Władysław Sikorski. W pobliskiej Bystrzycy znajdował się dowodzony przez Andrzeja Galicę batalion zapasowy. Wielu legionistów leczyło rany i odpoczywało po trudach wojennych w Jabłonkowie, Milikowie, Trzyńcu i innych miejscowościach Śląska Cieszyńskiego. Miejscowi rodacy chętnie i bezinteresownie odstępowali swoje domy chorym i rekonwalescentom. W Nawsiu utworzona została pierwsza Szkoła Podchorążych, która kształciła przyszłych dowódców. 15 grudnia 1914 roku przybył do Jabłonkowa komendant Józef Piłsudski. Członkowie Naczelnego Komitetu Narodowego w Oświęcimiu; na zdjęciu 2. pracownicy Biura Departamentu Organizacyjnego NKN, 1915, Materiały Juliana Smulikowskiego, APAN, III–237, j. 1 7 lutego 1915 roku w Oświęcimiu gościł brygadier Józef Piłsudski, a tydzień później przeniesiono z Wiednia do Oświęcimia wszystkie ważniejsze departamenty NKN. Do sierpnia tego roku samodzielna placówka oświęcimska stała się centralą prac organizacyjno-wojskowych na terenie Małopolski. 28 lipca 1914 roku wybuchła wojna austriacko-serbska. Już następnego dnia Józef Piłsudski wydał pierwsze rozkazy mobilizacyjne. 31 lipca Marian Januszajtis-Żegota ostatecznie podporządkował jego dowództwu Polskie Drużyny Strzeleckie we Lwowie. Pod auspicjami Austrii ze „Strzelca”, „Sokoła” i Drużyn Bartoszowych powstała I Kompania Kadrowa, uformowana 3 sierpnia na krakowskich Błoniach. Liczyła 144 żołnierzy, którymi dowodził Tadeusz Kasprzycki. Piłsudski traktował ten oddział jako kuźnię kadr dla przyszłego wojska polskiego. Kompania wymaszerowała 6 sierpnia w stronę Miechowa, w Michałowicach obalając rosyjskie słupy graniczne. Legitymacja Naczelnego Komitetu Narodowego z podpisem prezesa Władysława Leopolda Jaworskiego (1865–1930), prawnika, polityka konserwatywnego, późniejszego profesora UJ, członka PAU, posła na Sejm Krajowy (1901–1914), prezesa NKN (1914– 1916), przewodniczącego Sekcji Zachodniej NKN (1914–1918), członka Komisji Sejmowo-Konstytucyjnej Tymczasowej Rady Stanu, odznaczonego Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1936), 1914–1916, Materiały Jana Dąbrowskiego, APAN, III–370, j. 8 Prezydium Departamentu Wojskowego NKN: przy mapie szef DW podpułkownik Władysław Sikorski (1881–1943, wojskowy i polityk, generał broni Wojska Polskiego, naczelny wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie podczas 2. wojny światowej) obok jego zastępca dr Wacław Tokarz (1873–1937, historyk powstań narodowych i wojskowości, przyszły profesor UJ i UW), za stołem szef Biura Prasowego dr Stanisław Kot (1885–1975, historyk, działacz ruchu ludowego), 1915, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28 Pierwszy Zjazd Emisariuszy Departamentu Wojskowego w Piotrkowie, 16 maja 1915, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28 Wszyscy uczestnicy Zjazdu otrzymali przed Zjazdem Okólnik nr 14 z 7 maja 1914 roku, podpisany przez dra Wacława Tokarza i kierownika Centralnego Biura Werbunkowego DWNKN Piotra Góreckiego, który już od sierpnia 1914 roku prowadził intensywną rekrutację legionistów na terenie Zagłębia. Kolportaż „Dziennika Narodowego” w Piotrkowie, b.d., Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28 „Dziennik Narodowy” zaczął wychodzić w Piotrkowie od 2 maja 1914 roku; Okólnik nr 14 zalecał „okazywanie poparcia temu pismu, wspieranie go korespondencjami z życia prowincji, zjednywanie mu prenumeratorów”. Pierwsze Biuro Werbunkowe Departamentu Wojskowego w Piotrkowie, 1914, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28 W skład Departamentu Wojskowego wchodziło Biuro Werbunkowe, Biuro Prasowe, Biuro Prezydialne i Oddział Wywiadowczy. Biuro Prasowe Departamentu Wojskowego w Sławkowie, 1915, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28 W styczniu 1915 roku Departament Wojskowy NKN został przekwaterowany z Jabłonkowa do Sławkowa i zainstalowany w rozbudowanym kilka lat wcześniej Ratuszu, w którym umieszczono poszczególne biura i urzędy Departamentu. Celem DWNKN było pozyskiwanie legionistów przez Biuro Werbunkowe, które zorganizowało specjalne punkty w Sławkowie, Bolesławiu i Olkuszu. Biuro Prasowe NKN przygotowało plakat, autorstwa Karola Maszkowskiego, zachęcający do wstępowania do Legionów Polskich. Jedną z pierwszych inicjatyw podjętych przez legionistów w Sławkowie była akcja spolszczenia nazw ulic. Kazimierz Chodziński, Władysław Leopold Jaworski, rewers, 1916, APAN, ZM, 16 1. wojna światowa SCENARIUSZ Joanna Arvaniti, Bartosz Borkowski, Katarzyna Słojkowska — Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie PROJEKT PLASTYCZNY Maria Kaliszczuk-Donaj — AMALKER WSPÓŁPRACA Marek Ciara, Danuta Mazurczak, Tomasz Rudzki — Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie Raduje się serce, raduje się dusza, Gdy Pierwsza Kadrowa na Moskala rusza. Oj da, oj da dana, kompanio kochana, Nie masz to jak Pierwsza, nie, oj nie! (Pierwsza Kadrowa, słowa Tadeusz Ostrowski, Wacław Kazimierz Łęcki, muzyka N.N. oparta na motywach piosenki Siwa gąska, siwa po Wisełce pływa) Legiony to żebracza nuta, Legiony to ofiarny stos, Legiony to żołnierska buta, Legiony to straceńców los! My, Pierwsza Brygada, Strzelecka gromada, Na stos rzuciliśmy swój życia los, Na stos, na stos! (Marsz Pierwszej Brygady, słowa Tadeusz Biernacki, Andrzej Tadeusz Hałaciński, muzyka N.N. oparta na motywach marsza rosyjskiego)
Transcript of Kazimierz Łęcki, muzyka N.N. oparta na motywach Mobilizacja
Mobilizacja
Odezwa cara Mikołaja II do Polaków, 1914, Materiały Piotra Bańkowskiego, APAN, III–217, j. 264
Znaczki kwest ulicznych w Warszawie, z których dochód przeznaczono na Legiony Polskie, 1914–1916, Materiały Józefa Hełczyńskiego, APAN, 25, j. 31
Pieczątki Naczelnego Komitetu Narodowego, b.d., Materiały Jana Dąbrowskiego, APAN, III–370, j. 8
Obrazek i Modlitwa o błogosławieństwo dla wojska polskiego, 1915, Materiały Józefa Hełczyńskiego, APAN, 25, j. 30
Wojenne karty żywnościowe, 1916, Materiały Józefa Hełczyńskiego, APAN, 25, j. 30
Warszawskie skautki; w środku siedzi Maria Jaczewska z d. Świątkowska, Materiały Andrzeja Jaczewskiego, APAN, III–472, b.p.
Maria Jaczewska w wieku 15 lat wstąpiła do jednego z pierwszych zastępów skautowych w Warszawie; w czasie rewizji w mieszkaniu zastępowej znaleziono listę skautek, które zostały aresztowane i wywiezione do Piotrogradu. Po zwolnieniu z więzienia nie mogła wrócić do zajętej przez Niemców i odciętej przez linię frontu Warszawy. Do kraju przyjechała po kilku latach okrężną drogą przez Finlandię i Białoruś.
Wigilia w Jabłonkowie, 1914, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28
W domu pastora Franciszka Michejdy w Nawsiu wojenną Wigilię spędzili oficerowie 1. Brygady Legionów Polskich, stacjonujący od listopada 1914 do stycznia 1915 roku w okolicy Jabłonkowa. W Nawsiu stacjonował również Departament Wojskowy, któremu szefował kapitan Władysław Sikorski. W pobliskiej Bystrzycy znajdował się dowodzony przez Andrzeja Galicę batalion zapasowy. Wielu legionistów leczyło rany i odpoczywało po trudach wojennych w Jabłonkowie, Milikowie, Trzyńcu i innych miejscowościach Śląska Cieszyńskiego. Miejscowi rodacy chętnie i bezinteresownie odstępowali swoje domy chorym i rekonwalescentom. W Nawsiu utworzona została pierwsza Szkoła Podchorążych, która kształciła przyszłych dowódców. 15 grudnia 1914 roku przybył do Jabłonkowa komendant Józef Piłsudski.
Członkowie Naczelnego Komitetu Narodowego w Oświęcimiu; na zdjęciu 2. pracownicy Biura Departamentu Organizacyjnego NKN, 1915, Materiały Juliana Smulikowskiego, APAN, III–237, j. 1
7 lutego 1915 roku w Oświęcimiu gościł brygadier Józef Piłsudski, a tydzień później przeniesiono z Wiednia do Oświęcimia wszystkie ważniejsze departamenty NKN. Do sierpnia tego roku samodzielna placówka oświęcimska stała się centralą prac organizacyjno-wojskowych na terenie Małopolski.
28 lipca 1914 roku wybuchła wojna austriacko-serbska. Już następnego dnia Józef Piłsudski wydał pierwsze rozkazy mobilizacyjne. 31 lipca Marian Januszajtis-Żegota ostatecznie podporządkował jego dowództwu Polskie Drużyny Strzeleckie we Lwowie. Pod auspicjami Austrii ze „Strzelca”, „Sokoła” i Drużyn Bartoszowych powstała I Kompania Kadrowa, uformowana 3 sierpnia na krakowskich Błoniach. Liczyła 144 żołnierzy, którymi dowodził Tadeusz Kasprzycki. Piłsudski traktował ten oddział jako kuźnię kadr dla przyszłego wojska polskiego. Kompania wymaszerowała 6 sierpnia w stronę Miechowa, w Michałowicach obalając rosyjskie słupy graniczne.
Legitymacja Naczelnego Komitetu Narodowego z podpisem prezesa Władysława Leopolda Jaworskiego (1865–1930), prawnika, polityka konserwatywnego, późniejszego profesora UJ, członka PAU, posła na Sejm Krajowy (1901–1914), prezesa NKN (1914–1916), przewodniczącego Sekcji Zachodniej NKN (1914–1918), członka Komisji Sejmowo-Konstytucyjnej Tymczasowej Rady Stanu, odznaczonego Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1936), 1914–1916, Materiały Jana Dąbrowskiego, APAN, III–370, j. 8
Prezydium Departamentu Wojskowego NKN: przy mapie szef DW podpułkownik Władysław Sikorski (1881–1943, wojskowy i polityk, generał broni Wojska Polskiego, naczelny wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie podczas 2. wojny światowej) obok jego zastępca dr Wacław Tokarz (1873–1937, historyk powstań narodowych i wojskowości, przyszły profesor UJ i UW), za stołem szef Biura Prasowego dr Stanisław Kot (1885–1975, historyk, działacz ruchu ludowego), 1915, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28
Pierwszy Zjazd Emisariuszy Departamentu Wojskowego w Piotrkowie, 16 maja 1915, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28
Wszyscy uczestnicy Zjazdu otrzymali przed Zjazdem Okólnik nr 14 z 7 maja 1914 roku, podpisany przez dra Wacława Tokarza i kierownika Centralnego Biura Werbunkowego DWNKN Piotra Góreckiego, który już od sierpnia 1914 roku prowadził intensywną rekrutację legionistów na terenie Zagłębia.
Kolportaż „Dziennika Narodowego” w Piotrkowie, b.d., Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28
„Dziennik Narodowy” zaczął wychodzić w Piotrkowie od 2 maja 1914 roku; Okólnik nr 14 zalecał „okazywanie poparcia temu pismu, wspieranie go korespondencjami z życia prowincji, zjednywanie mu prenumeratorów”.
Pierwsze Biuro Werbunkowe Departamentu Wojskowego w Piotrkowie, 1914, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28
W skład Departamentu Wojskowego wchodziło Biuro Werbunkowe, Biuro Prasowe, Biuro Prezydialne i Oddział Wywiadowczy.
Biuro Prasowe Departamentu Wojskowego w Sławkowie, 1915, Materiały Władysława Leopolda Jaworskiego, APAN, III–84, j. 28
W styczniu 1915 roku Departament Wojskowy NKN został przekwaterowany z Jabłonkowa do Sławkowa i zainstalowany w rozbudowanym kilka lat wcześniej Ratuszu, w którym umieszczono poszczególne biura i urzędy Departamentu. Celem DWNKN było pozyskiwanie legionistów przez Biuro Werbunkowe, które zorganizowało specjalne punkty w Sławkowie, Bolesławiu i Olkuszu. Biuro Prasowe NKN przygotowało plakat, autorstwa Karola Maszkowskiego, zachęcający do wstępowania do Legionów Polskich. Jedną z pierwszych inicjatyw podjętych przez legionistów w Sławkowie była akcja spolszczenia nazw ulic.
Kazimierz Chodziński, Władysław Leopold Jaworski, rewers, 1916, APAN, ZM, 16
1. wojna światowa SCENARIUSZ Joanna Arvaniti, Bartosz Borkowski, Katarzyna Słojkowska — Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie PROJEKT PLASTYCZNY Maria Kaliszczuk-Donaj — AMALKER WSPÓŁPRACA Marek Ciara, Danuta Mazurczak, Tomasz Rudzki — Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie
Raduje się serce, raduje się dusza,Gdy Pierwsza Kadrowa na Moskala rusza.Oj da, oj da dana, kompanio kochana,Nie masz to jak Pierwsza, nie, oj nie!
(Pierwsza Kadrowa, słowa Tadeusz Ostrowski, Wacław Kazimierz Łęcki, muzyka N.N. oparta na motywach piosenki Siwa gąska, siwa po Wisełce pływa)
Legiony to żebracza nuta,Legiony to ofiarny stos,Legiony to żołnierska buta,Legiony to straceńców los!My, Pierwsza Brygada,Strzelecka gromada,Na stos rzuciliśmy swój życia los,Na stos, na stos!
(Marsz Pierwszej Brygady, słowa Tadeusz Biernacki, Andrzej Tadeusz Hałaciński, muzyka N.N. oparta na motywach marsza rosyjskiego)
