PRAWO DOSTĘPU DO INFORMACJI PUBLICZNEJ

Kto pyta nie błądzi – wiedza o tym jak działają instytucje publiczne wzmacnia obywateli i poprawia ich życie

Brzmi naiwnie? Niekoniecznie. W naszym codziennym życiu potrzebujemy uzyskać wiele informacji, które pozwalają nam na funkcjonowanie w określonym otoczeniu. Kupując mieszkanie powinniśmy wiedzieć czy w pobliżu planowane jest wybudowanie spalarni śmieci, czy może przedszkola. Wysyłając dzieci do szkoły, potrzebujemy wiedzieć jakie wyniki osiąga na tle innych szkół lub w jaki sposób dyrekcja reaguje na przypadki przemocy. Wybierając się do ośrodka zdrowia musimy wiedzieć jakie można w nim uzyskać świadczenia lub jak duża jest kolejka osób oczekujących do specjalisty. Jeżdżąc transportem publicznym chcemy wiedzieć dlaczego podniesiono ceny biletów lub zmieniono trasy kursowania autobusów. Płacąc podatki pragniemy wiedzieć z kim i na jakie usługi urząd zawiera umowy na roboty drogowe lub dostawę materiałów biurowych.

MASZ PRAWO TO WIEDZIEĆ!

Te i inne informacje dotyczące działania władz każdego szczebla, innych instytucji, które wykonują zadania publiczne lub korzystają z publicznych pieniędzy stanowią informację publiczną.

Dostęp do informacji to jedno z praw człowieka. Jest zagwarantowane w Karcie Praw Podstawowych UE (art. 11 i art. 42) oraz w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (art. 10) W Polsce, dostęp do informacji publicznej został określony w art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Pytać można w zasadzie o wszystko to, co wykonują urzędy.

WIEDZA TO WŁADZA!

Jeżeli wiemy o tym jak działają instytucje, jakie decyzje podejmują urzędnicy i jak je uzasadniają, możemy mieć większy wpływ na to, co dzieje się w naszym mieście czy wsi. Możemy też lepiej planować swoje życie i zapobiegać nadużyciom władzy.

Niniejsza publikacja została przygotowana przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej.Publikacja odzwierciedla jedynie stanowiska autorów i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności

za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną.

JAK TO WYGLĄDA W PRAKTYCE

Dostęp do informacji jest prosty i każdy/a może z niego skorzystać.

Część informacji można odnaleźć na stronie Biuletynu Informacji Publicznej.

Każda instytucja publiczna powinna mieć taką stronę, a można ją poznać po charakterystycznym logo. Na tej stronie publikowane są różne informacje (np. uchwały rady gminy, informacje o jej majątku, informacje o wolnych etatach w urzędzie i wynikach rekrutacji).

Zdarza się jednak, że nie znajdujemy na niej interesujących informacji. Wtedy możemy złożyć wniosek o ich udostępnienie.

Wniosek może być złożony ustnie, jeżeli informacja może zostać szybko udostępniona (np. pytamy się jakie dokumenty trzeba zebrać, żeby wyrobić dowód osobisty, do której pracuje urząd albo ile kosztuje wyrobienie prawa jazdy).

Wniosek można złożyć również w formie pisemnej i to nawet za pomocą zwykłego e-maila. Wniosku nie trzeba uzasadniać. Piszemy jakie informacje chcemy otrzymać i określamy w jaki sposób i w jakiej formie mają zostać udostępnione. Możemy zażyczyć sobie, żeby przesłano nam je np. na adres e-mail, albo w formie kserokopii na adres zamieszkania. Urząd ma 14 dni od dnia złożenia wniosku na udzielenie odpowiedzi. W wyjątkowych przypadkach (prosimy np. o bardzo dużą ilość informacji) może przedłużyć termin na odpowiedź do dwóch miesięcy.

W wyjątkowych przypadkach możemy spotkać się z odmową dostępu do pewnych informacji (np. z uwagi na ochronę danych osobowych lub tajemnicę przedsiębiorstwa), ale są to wyjątki od zasady jawności i w takim wypadku urząd musi wydać decyzję, w której wskaże dlaczego i na jakiej podstawie prawnej nie udziela informacji oraz wskaże gdzie się można od tej odmowy odwołać.

Więcej informacji na ten temat możesz znaleźć na stronie

www.informacjapubliczna.org.pl

Prawo dostępu do informacji publicznej gwarantuje Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

W przypadku naruszenia tego prawa możesz zwrócić się o pomoc do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich

www.brpo.gov.pl