1

Қарағанды облысы мәслихаттың 2014 жылы 11 желтоқсандағы

ХХХІ сессиясының № 356 шешімімен бекітілген

ҚАРАҒАНДЫ ОБЛЫСЫНЫҢ 2011-2015 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН

ДАМУ БАҒДАРЛАМАСЫ

қ. Караганды, 2014 ж.

2

МАЗМҰНЫ

№ Бөлімінің атауы беті

1 БАҒДАРЛАМАНЫҢ ТӨЛҚҰЖАТЫ 3

2 АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙДЫ ТАЛДАУ 10

3 ӨҢІРДІ ДАМЫТУ КӨРІНІСІ 88

4

НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР, НЫСАНАЛЫ ИНДИКАТОРЛАР МЕН НӘТИЖЕНІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ, БАҒДАРЛАМАҒА ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАРҒА ҚОЛЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ

91

5 ҚАЖЕТТІ ҚОРЛАР 126

6 БАҒДАРЛАМАНЫ БАСҚАРУ 127

3

1. БАҒДАРЛАМАНЫҢ ТӨЛҚҰЖАТЫ

Атауы 2011 - 2015 жылдарға арналған Қарағанды облысының даму бағдарламасы

Әзірлеу үшін негіз «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы №827 Жарлығы, «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуінің кейбір мәселелерітуралы»Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 4 наурыздағы № 931 Жарлығы.

Аймақтың негізгі сипаттамалары

Облыстың аумағы 428 мың.шаршы км (Қазақстан аумағы жалпы алаңының 15,7%) құрайды. 01.01.2014ж. Қарағанды облысының әкімшілік-аумақтық бөлініске облыстық және аудандық маңызы бар 11 қалалар мен 9 аудан ұсынылды.

2014 жылғы 1 қаңтарда халық саны 1 369,8 мың адамды құрады. Облыс ең ірі индустриялық аймақ болып табылады.

Өнеркәсіптің негізгі салалары қара және түсті металлургия, тау-кен өнеркәсібі, өндіріс және таратушылық электроэнергии, газ және су болып табылады.

Бағыттар Экономика Әлеуметтік сала Инфрақұрылым Ауылдық аумақтарды дамыту, экология және жер ресурстары Мемлекеттік қызметтер

Бағдарламаның мақсаттары

Экономика : Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз

етуде қолғабыс ету; Ұлттық және аймақтық экономикада бәсекеге қабілетті

өндірісті дамыту және экономиканы жаңғырту негізінде өнеркәсіпте құрылымдық ілгерілеу;

Облыстың энергетикалық кешенін тұрақты дамыту; Агроөнеркәсіптік кешеннің бәсекеге қабілеттілігін арттыру; Бизнес-ортаны жақсарту; Ішкі сауда тиімділігін арттыру; Инвестицияларды тарту және өңірлік инновациялық жүйені

дамыту;

Әлеуметтік сала: Білім берудің сапасы мен қолжетімділігін қамтамасыз ету,

балалардың заңды мүдделері мен құқықтарын қорғау жүйесінің тиімділігін арттыру;

Тұрақты әлеуметтік-демографиялық дамытуды қамтамасыз ету үшін облыс тұрғындарының денсаулығын жақсарту;

Азаматтарды әлеуметтік қорғаудың тиімді жүйесі; Мәдениет және өнер саласының бәсекеге қабілеттілігін

арттыру; Мемлекеттік тілді және халықтың лингвистикалық капиталын

дамыту; Бұқаралық спорттың, дене шынықтыру-сауықтыру

4

қозғалысының және жоғарғы жетістіктегі спорттың дамуы; Туристік инфрақұрылымының дамуын қамтамасыз ету; Мемлекеттілікті пен ұлт бірлігін одан әрі нығайту және

ішкі саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету; Мемлекеттік жастар саясатының тиімділігін арттыру; Құқықтық тәртіпті сақтау, жол және қоғамдық, соның

ішінде көшелерде және қоғамдық орындарда қауіпсіздікті сақтау; Жанұя-тұрмыстық қарым-қатынас саласында, кәмелетке

толмағандар және бұдан бұрын сотталғандар арасындағы құқық бұзушылықтар мен қылмыстардың алдын алу. Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы әрекет жасау;

Табиғи апаттар мен апаттардан қауіп қатерді және зардаптарды төмендету бойынша жағдайларды жасау.

Инфра құрылым : Байланыс және коммуникациялар саласында қызметтердің

сапасын арттыру; Құрылыстың өсуін қамтамасыз ету; Экономикалық кеңістіктің байланыстылығын жақсарту; Халықты тиісті сападағы коммуналдық қызметтермен

қамтамасыз ету.

Ауылдық аумақтарды дамыту, экология және жер ресурстары : Ауылдың қалыпты өмір сүруінің жағдайларын құру;

Қоршаған ортаны ластандыру деңгейін төмендету және табиғи орта сапасын тұрақтандыру;

Жер ресурстарын тиімді пайдалану.

Мемлекеттік қызметтер : Қызметтерді көрсету сапасын арттыру; Жергілікті деңгейде мемлекеттік басқарудың функцияларын

жүзеге асыру тиімділігін арттыру.Міндеттері Экономика :

Қосылған құнды тұрақты ұлғайту; Тауарлар және қызметтерге бағаларды өзгеру деңгейі; Халықтың өмір сүру деңгейін арттыру; Өнеркәсіптің басым секторларын әртараптандырудың және

бәсеке қабілеттіліктің өсімін қамтамасыз ететіндерді дамыту; Тау-кен өнеркәсібі кәсіпорындарының азаймалы

қуаттылықтарын толтыру; Өнеркәсіптегі құрылымдық ілгерілеуді қамтамасыз ету; Электрэнергетикасын дамыту; Агроөнеркәсіп кешенің салаларын тұрақты дамыту, бәсекеге

қабілеттіліктің жаңа деңгейіне қолжеткізу және облыстың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

Бизнес-ортаны жақсарту; Сауда инфрақұрылымының дамуын қамтамасыз ету; Инвестициялық жобаларды іске асыру; Индустриалдық парктермен, технопарктермен көрсетілетін

5

қызметтердің қол жетімділігін арттыруға жәрдемдесу; Жергілікті қамтуды дамыту;

Әлеуметтік сала : Мектептік білім беру кызметтерінің сапасын арттыру **; Бәсекеге қабілетті кадрларды сапалы даярлау үшін жағдай

жасау **; Негізгі әлеуметтік маңызы бар аурулар жағдайын жақсарту; Тұрақты жұмыспен қамту; Арнайы әлеуметтік қызметтер көрсетудегі мемлекеттік емес

сектор үлесінің ұлғаюы; Халықтың мәдениет саланың қызмет көрсетуіне

қолжетімдікті қамтамасыз ету; Мемлекеттік тілдің әлеуметтік-коммуникативтік және

шоғырлану қызметін кеңейту; Бұқаралық спортты, дене шынықтыру-сауықтыру қозғалысын

дамыту; Облыстық туристік өнімді қалыптастыру және оны

халықаралық және ішкі нарыққа жылжыту; Этносаралық келісімді сақтау және нығайту, Қазақстан халқы

ассамблеясының рөлін одан әрі арттыру; Жастарды облыстың элеуметтік-экономикалық дамуына

белсенді түрде тарту; Жастарды жұмысқа орналастыруға белсенді жәрдемдесу; Жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету; Көше қылмыстарына қарсы әрекет ету; Отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында жасалатын

қылмыстарды ескерту; Кәмелеттік жасқа толмағандар арасында қылмыстарды алдын

алу; Рецидивті қылмыстылыққа жол бермеу; Мүліктік қылмыстарды алдын алу; Нашақорлық және есірткі бизнесінің алдын алу; Табиғи сипаттағы төтенше жағдайларды алдын алу бойынша

тиімділікті арттыру.

Инфра құрылым : Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласындағы

қызметтерді дамыту; Құрылыстың өсуін қамтамасыз ету; Көлік құралдарының қауіпсіз және кедергісіз жүріп тұруы

үшін осы заман талаптарына сай автожолдар саласындағы инфрақұрылымды дамытудың деңгейін арттыру;

Автобус және теміржол бағыттарында ауданаралық, қалааралық, қала маңындағы көлік бағыттарын ұйымдастыру;

Коммуналдық жүйелерді жаңғырту және дамыту; Тұрғын үй қорын тиісті пайдалануды қамтамасыз ету,

Халықтың тиімді санына есебімен моноқалалардың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымын дамыту.Ауылдық аумақтарды дамыту, экология және жер ресурстары:

Ауылдың өмір сүру жағдайын құруда ықпал жасау;

6

Атмосфералық ауаны қорғау; Ормандарды сақтау, қорғау, ұлғайту және орман өсіру; Ауыл шаруашылығы айналымына пайдаланылмайтын

жерлерді тарту жолымен салық салу базасын ұлғайту.

Мемлекеттік қызметтер: Электрондық нұскауға аударылған көрсетілетін қызметтердің

санын көбейту; Ақпараттық жүйелерді құру мен дамыту.

Іске асыру кезеңдері Iкезең – аралық (3 жыл) – 2011-2013 жылдар – бірінші кезекті іс-шаралары іске асыру.

II кезең – қорытынды (2 жыл) – 2014-2015 жылдар – бағдарламада қойылған міндеттерді шешу үшін жоспарланған іс-шараларды іске асыру

Нысаналы индикаторлар***

Э кон о мика: Жалпы өңірлік өнімнің нақты көлем индексі, алдыңғы жылға

қатысты %-бен, 2015 жылға - 104,0%; Өнеркәсіптік өнімнің нақты көлем индексі - 2015 жылы

101,5%; Тау-кен өндірісі өнеркәсібі өнімін шығарудың және

кеніштерді игерулердің НКИ - 2015 жылы 102,4%; Өңдеуші өнеркәсіптің шығаратын өнімінің нақты көлем

индексі - 2015 жылы 101,5%; Энергияны көп қажететуді төмендету - ; Электр энергиясын өндіруді ұлғайту - 2015 жылы 100,5%; Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісінің НКИ - 2015 жылы 102,0

%; ЖӨӨ құрылымында шағын және орта бизнес үлесін ұлғайту,

2015 жылы 20,8%; Бөлшек сауданың нақты көлем индексі - 2015 жылы 106,4%; Өнеркәсіпке негізгі капиталға инвестициялардың нақты көлем

индексі,2015 жылы 101,1%; Инновациялық белсенді кәсіпорындар үлесі, 2015 жылы 9,5%; Жүйе құраушы кәсіпорындардың тауарларын, жұмыстары мен

қызметтерін сатып алуда жергілікті қамту үлесін 2015 жылы 66,2% ұлғайту;

Әлеуметтік сала : Балаларды мектепке дейінгі оқытумен және тәрбиелеумен

қамту 2015 жылы 99%; Типтік жастағы жастарды (14-24 жас) техникалық және

кәсіптік біліммен қамту үлесі 2015 жылы 19,7%; Халықтың күтілетін өмір сүру ұзақтығын 2015 жылға қарай

68,5 жасқа дейін ұзарту; Жұмыссыздық деңгейі 2015 жылы – 5,0%; Күнкөрiс минимумынан төмен табысы бар халықтың үлесi

2015 жылы – 1,9%; Арнауы әлеуметтік қызметтерді көрсетумен қамтылған

тұлғалардың үлес салмағы (оларды алуды қажет ететін тұлғалардың

7

жалпы санында) 2015 жылы – 90%; Әлеуметтік инфрақұрылымның паспортталған нысандарының

жалпы санынан мүгедектер үшін енуге қамтылған әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының үлесі 2015 жылы – 15,0 %

Мәдениет саласының қызмет көрсету сапасына халықтың қанағаттану деңгейі (2009 жыл – 38%) 2013 жылға 75%, 2015 жылға 77% ;

Облыстың мемлекеттік тілді меңгерген халқының үлесі 2015 жылға қарай – 72 %;

Дене шынықтырумен және спортпен шұғылданатын халықтың барлық жас топтарын қамтуды 2015 жылы – 0,9% ұлғайту;

Ішкі және кірмелі туризм үшін орналастыру орындарының санын 2015 жылы 167 бірлікке арттыру;

Ішкі және кірмелі туризм үшін жататын орын/тәулік беруді арттыру жолымен орналастыру орындарының толтыруын 2015 жылы 509 дейін төсек орын/тәулік арттыру;

Азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттің өзара байланысын оң бағалайтын тұрғындар үлесін 2015 жылы 78% ұлғайту;

Жастарға қатысты мемлекеттік саясатпен халықтың қанағаттану деңгейі 14-29 жас аралығында2015 жылы 7,2%;

15-28 жас аралығындағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесі (NEET, ағылш. – Not in Education. Employment or training) 2015 жылы 6,0 %;

ЖКО қайтыс болғандардың деңгейін 2015 жылы -15,5 бірлікке төмендету (100 зардап шеккенге);

Қоғамдық орындарда және көшелерде жасалған қылмыс деңгейін төмендету 2015 жылы - 48 бірлікке төмендету (10 мың. тұрғынға);

Отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында қылмыстылықтың деңгейін 2015 жылы – 0,39 бірліккетөмендету (10 мың тұрғынға);

Қылмыстардың жалпы санынан, қылмыстарды жасаған кәмелеттік жасқа толмағандардың үлесін 2015 жылы 0,12% төмендету;

Рецидивті қылмыстылықтың деңгейін 2015 жылы 4,91 төмендету (10 мың халыққа);

Мүліктік қылмыстардың деңгейін төмендету (10 мың тұрғынға), 2015 жылы 125 бір.;

Халықтың есірткіге тәуелді болу деңгейін төмендету(10 мың тұрғынға), 2015 жылы 0,25 бір. дейін;

Тасқындармен су басуларға, өртерге қарсы іс-қимыл инфрақұрылымының қамтамасыз етілу деңгейі 2015 жылы -45%;

Инфра құрылым: Жергілікті телефон байланысының сандандыру деңгейін 100%

жеткізу; Құрылыс жұмыстарының нақты көлем индексі алдыңғы

жылға %, 2015 жылы– 107%; Тұрғын үй ғимараттарды пайдалануға беру, жалпы алаңның

ш.м. 2015ж. – 310 мың ш. м.;

8

Жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарының үлесі 2015 жылы 75% (2009ж. – 60%);

Жүк айналымы көлемі 2015 жылы – 9402 млн.тонна-км (2009ж. – 4588,4 млн.тонна-км);

Жолаушыларды тасымалдау айналымының көлемі 2015 жылы – 34672 млн.жолаушы-км (2009ж. – 13903 млн.жолаушы-км);

Халықты жылумен жабдықтау қызметімен қамтамасыз ету деңгейін ұлғайту, 2015 жылға қарай 78%;

Орталықтандырылған сумен қамтуғарұқсаты бар халықтың үлесін 2015 жылға 67% ұлғайту;

Халықты субұру қызметімен қамтамасыз ету деңгейін 2015 жылы 55% ұлғайту.

Ауылдық аумақтарды дамыту, экология және жер ресурстары: Дамудың жоғары әлеуеті бар ауылдық елді мекендердің саны

2015жылы 53 бірлік; Тіректі ауылдық елді мекендердің (агроқалашықтар) саны

2015 жылы 19 бірлік; Зиянды заттардың жалпы шығарылуы жыл сайын 2015 жылға

дейін 2 мың тонна шегінде төмендету; Қатты тұрмыс қалдықтарының жалпы көлемінің ҚТҚ өңдеу

үлесі 2015 жылы – 0,061%; Қоршаған ортаға эмиссиясы үшін алынған жергілікті

бюджеттің табыстарына экологиялық іс-шараларға бағытталған шығындардың арақатынасы 2015 жылы 3,4%;

Ормандарды және орман өсіру алаңы 2015 жылы 300 га; Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жалпы алаңның ауыл

шаруашылығы жерлерінің айналымына тартылған үлесті 2015 жылы 4,7% ұлғайту.

Мемлекеттік қызметтерді көрсету : Халыққа әлеуметтік маңызды қызметтерді көрсету сапасымен

қанағаттандырылу деңгейі %; Жергілікті атқарушы органдардың функцияларын

(үдерістерін) автоматтандырудың орташа дәрежесі 2015 жылы 75%.

Қаржыландырудың көзі және көлемі*

Қаржыландыру көздері: республикалық, жергілікті бюджет және инвесторлардың меншікті қаражаты.

Қаржыландыру көлемдеоі:- 2011ж. – 208 449,27 млн. теңге:- 2012ж. – 347 389,49 млн. теңге:- 2013ж. – 401 867,06 млн. теңге:- 2014ж. – 326 283,22 млн. теңге:- 2015ж. – 475352,53 млн. теңге:

Барлығы: 1 759 341,57 млн. теңге.*- 2011-2015 жылдарға арналған бюджетте қарастырылған қаржыландыру көздері мен

көлемдері қаражат шегінде нақтылануы және өзгеруі мүмкін.** - Қазақстан Республикасында 2011-2020 жылдарға арналған Білім беруді дамыту

мемлкеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде.

9

*** - Нысаналы индикаторлар және көрсеткіштердің сандық мағыналары ҚР заңнамасына сәйкес қаржылық жылдарға республикалық және жергілікті бюджеттерді бекіту және нақтылау кезінде нақтылануы және өзгертілуі мүмкін.

10

2. АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙДЫ ТАЛДАУ

2.1. Өңірлердің позитивтік және келеңсіз жағдайын, сондай-ақ олардың елдің әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси дамуына ықпал етуін бағалау

Қарағанды облысы Қазақстан Республикасының индустриялық аймақтарының бірі болып табылады. Бұл жерде түсті және қара металлургияның, машиана жасау, тамақ, жеңіл және ағаш өңдеу өнеркәсібінің, құрылыс индустриясы мен энергетиканың ірі кәсіпорындары шоғырланған.

Қарағанды облысында экономиканың негізі тау-кен және өндіруші өнеркәсіп болып табылады, оларда өңірдің 41%-дан жалпы артық қосылған құны құрылады. Облыс өнеркәсібінің базалық салаларына өнеркәсіптік өндірістің 86,6% тиесілі, оның ішінде: тау-кен металлургиялық кешені (қара және түсті, бағалы және сирек металлдар кенін

өндіру, сондай-ақ қара және түсті металлургия және металл өңдеу) –59,5%; көмір өнеркәсібі – 7%; жеңіл өнеркәсіп - 0,4%; машинанешеге жасау – 4,1%; химия өнеркәсібі– 1,7%; фармацевтикалық өнеркәсіп– 0,04%; бейметалл құрылыс материалдары өндірісі – 2,3%.

Пайдалы қазба байлықтарының кен орнын игеруде Қарағанды облысы Республиканың минералды шикізат кешенінде маңызды орын алады және Қазақстанның темір-мырыш, барит-полиметал, мыс кенді сирек метал провинциясы болып табылады. Қатты пайдалы қазбалардың негізгі түрі бойынша өңірдің баланстық қорының әлеуетті құндылығы 758,2 млрд. АҚШ долларын құрайды. Жер қойнауының қорлары мен болжамды ресурстары – 1162 млрд. АҚШ доллары.

Қарағанды көмір бассейні ТМД елдерінің көмір бассейіндері бойында табиғи газы бар аймақ болып табылады. Облыста металлургия және құрылыс индустриясы үшін кенсіз шикізаттың ірі қорлары бар.

Ауыл шаруашылығының мүмкіндігі облыстың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және сыртқы нарыққа экологиялық таза өнім шығаруға қабілетті. Ауыл шаруашылығында шаруашылықтардың ұсақтауарлығынан, жер телімдерінің аздығынан селекциялық асылдандыру шараларын кең көлемде жүргізуге және ғылыми негізделген егістік жер айналымының сақталуына, кең көлемде замануи жаңа технологияларды пайдалануға, өндіріс процестерін механикаландыруға және автоматтандыруға мумкіндік бермейді. Суару жүйесінің техникалық жағдайы нашар болғандықтан, жыртылған жерлерді ұтымсыз пайдаланылып, ауыл шаруашылығы дақылдарының түсімділігі азайды. Ауыл шаруашылығы техникаларының 97 пайызы тозды, сол себепті еңбек өнімділігі төмендеп, өнімнің өзіндік құны көтеріліп, бәсекеге қабілеттілік деңгейі түсіп қалды.

Қарағанды облысының сыртқы сауда айналымы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Кедендік бақылау Комитетінің мәліметі бойынша 2013ж. 4 760,5 млн. АҚШ долларын құрады. Экспорт көлемі 3594,8 млн. АҚШ долларын(немесе 75,5% ДСҮ -ден), импорт көлемі – 1165,7%-ға(немесе 24,5% ДСҮ -ден) құрады.

Сыртқы сауда айналымының үлес салмағы жалпы республикалық көлемде – 4,4%, бұл жалпы республикалық көлемде 8-орынды алады.

Облыстың экспорттық-импроттық операцияларында континеттер қимасында ең үлкен үлес салмағы Азия елдері алады (57,8% немесе 2 млрд. 753 млн. АҚШ долл), елдер Еуразиялық одақ (25,8% немесе 1 млрд. 229,9 млн. долл), ТМД (13,8% немесе 656,3 млн.АҚШ долл.) және Америка (1,7% немесе 80,9 млн.АҚШ долл.).

Басқа елдермен-серіктестер болып Қытай (45,2%), Ұлыбритания (15,4%), Украина (6,5%), Иран (5,9%), Германия (3,7%), Қырғызия (3,0%), Өзбекстан (2,5%), Түркия (2,1%), Финляндия (1,9%), Польша (0,9%), Чехия (0,5%) табылады. 2013 жылы жаңа елдер-

11

серіктестігі болып: Лихтенштейин, Ирак, Непал, Барбадос, Бенин, Бурундин, Маврикия, Свазиленд болды.

Облыстың экоспорт көлеміндегі ең уүлкен үлес салмағын келесі тауарлық топтар алады: металл және одан жасалған бұйымдар – 75,7%; минералдық өнімдер – 12,5%; басқа тауарлар – 8,6%; жануар және өсімдік өнімдерінен өнімдер – 2,2%.

Облыстың көлемінде ең үлкен үлес салмағы келесі тауарлық топтары алады: машина және жабдықтары – 38,6%; маталл жәнен одан жасалған бұйымдар –19,7%; химия саласының өнімдері 19,2%; жануар және өсімдік өнімдерінен өнімдер – 9,8%, басқа тауарлар

2013 жылы экспорт көлемінің жалпы төмендеуі кезінде жеке тауар топтары бойынша экспорт өсімі байқалды: құрылыс материалдары – 118,7%-ға, машина және жабыдықтар, көлік құралдары, құралдар мен аппараттар - 74%-ға, тоқыма және тоқыма өнімдері – 21,5%-ға, минералдық өнімдер – 5,5%-ға,жануар және өсімдік өнімдерінен өнімдер – 1,8%-ға.

Облыста келесі тауар топтарына кейбір ұлғайтулар байқалды: басқа тауарлар 77,6%, металл және одан жасалаған бұйымдар – 17,4%, химия өнеркәсібінің өнімдері – 2,6% ұлғайды.

Аймақтың дамуы көбінесе инвестициялық ағынды тарту үшін қаншалықты қолайлы орта туғызылғанына байланысты болады. Ондай ортаны қалыптастыру нарықта бизнес-үдерістер үшін аса тиімді инфрақұрылым тудыратын компаниялардың болуына, оның дамуына ықпал ететін мемлекеттік органдардың өнімді жұмысына, сондай-ақ бизнесті дамыту үшін жаңа ресурстар іздейтін жергілікті компаниялар мен кәсіпорындардың белсенділігіне байланысты.

2010 жылдан бастап Қарағанды облысына 1 192,9 млрд. теңге инвестицияланды, соның ішінде өнеркәсіпке инвестиция 724,4 млрд. теңгені, өңдеуші өнеркәсіпке 409,9 млрд. теңгені құрады.

2013 жылы облыс кәсіпорындары негізгі капиталға 405 млрд. теңге инвестиция игерілді, бұл 2013 жылдың деңгейінен 52,7% жоғары (2010 жылы – 211,1 млрд. теңге).

Негізгі капиталға инвестициялаудың негізгі қаржыландыру көзі кәсіпорындардың өз қаражаты болып табылады (68,5%), бюджеттік қаражат үлесі 10,3%, шетелдік инвестицялар – 3,7%, қарыз қаражат – 14,1%.

Өзінің географиялық орналасуы бойынша қолданылып жүрген автомобиль жолдары халықаралық жүк тасмалының негізгі бағытына сәйкес келеді. Оңтүстік-Шығыс Азия және Қытай мемлекеттерінің жоғарғы даму қарқынын ескеріп, Қарағанды облысының аумағында аталған халықаралық көлік коридорлары транзиттік тасмалдау көлемдерін игеруде қолайлы келешектерге ие.

Қарағанды облысының аумағы бойынша Қазақстанның магистралдық көлік коридорлары өтеді. «Сары-Арқа» халықаралық әуежайы облыстың транзиттік әлеуетін іске асыру үшін барлық қажетті инфрақұрылымды орналастырады.

Жана теміржол желілері құрылысы бойынша үлкен жобалар аяқталу кезіңде «Жезказған - Саксауыл», «Арқалық - Шұбаркөл». Бұл желілер тасымалды Шығыс пен Батыс арасында 1200 шақырымға Оңтүстік пен Солтүстік арасын 700 шақырымға азайту арқылы көлік әлеуетін жаксартады. Ағымдағы жылдың тамыз айында Елбасының қатысуымен жаңа теміржол желілерінде жұмыс пойыздарының қозғалысы ашылды.

2015 жылы аталмыш нысаналар толық инфрақұрылысымен эксплуатацияға тапсырылады. Бұл кезеңде облыстан шалғай орналасқан елді- мекендердің дамуына оң әсерін тигізеді, жаңа жұмыс орындары ашылады, жергілікті елді мекеннің кірісі ұлғаяды.

Моноқалалар және Ұмыспен қамтудың жол картасы -2020 мемлекеттік бағдарламаларын орындау шеңберінде жолды жөндеу бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Елді мекендерді қосатын жолдармен бірігіп, қала ішілік және кент ішілік жолдарды жөндеу бойынша жұмыстар орындалуда.

2014 жылы аталған бағдарлама бойынша 43 жобаға арналған жұмыстар жүргізілуде, 17 елді мекендерде 61 көше жөнделетін болады.Қайта жөндеуге, күрделі және орта жөндеу,

12

жергілікті маңызы бар автомобтль жолдарын ұстауға 4,6 млрд. теңге қарастырылды (2013 жылдан қарағанда 16,4%-ға артық).

Біздің облыстың аумағында «Орталық-Оңтүстік» (Анар-Теміртау) ұзақтығы 93 км транзиттік коридорын қайта жөндеу жобасын іске асыру жүргізілуде, ол облыстың дамуында экономикалық тиімділікті көрсетеді (рұқсаттама әдісі жақсарады, жол бойындағы сервис дамиды, рұқсаттама қабілеттілігі артады және халықты жұмыпен қамту, кірістерді дамыту) және жол қозғалысының қауіпсіздігін арттырады.

Облыс бойынша жалпы жұмыссыздық деңгейі 2010 жылдан 2013 жыл кезеңіне 0,5% төмендеді және 2013 жылы жаңа және қолданыстағы өндірісті кеңейту, шағын және орта бизнесті дамыту, жаңа жұмыс орындарын құру есебінен 5,6% (2010 жылы 5,5%)құрайды.

Облыстың әлеуметтік саласының жағдайы халықтың табиғи өсімінің оңтайлы қарқынымен қолайлы демографиялық жағдайымен сипатталады.

Сонымен қатар, қолайсыз жақтары да бар, ол бар әлеуетті толық пайдалануға және экономиканың дамуын ұстауға жол бермейді.

Кейінгі екі жылда өңдеуші өнеркәсіпте физикалық көлем индесінің төмендеуі әлемдік қаржылық дағдарысқа байланысты «Қазақмыс» корпорациясы ЖШС және «АрселорМиттал Теміртау» АҚ түсті және қара металлдар (металлругиялық өндіріс) өндірісінің өткізу көлемінің төмендеуінің әсерінен болды.

Машина жасау саласындағы өнімдердің төмендеуі электрлік аппаратураны өндіру көлемдерін «Kazcenterelektroprov»ЖШС төмендету, «Қазақмыс» Корпорциясы» ЖШС көпір крандары, «Вектор» ЖШС тау-кен өндірісі үшін машина бөлігі, «САЭМ-Орталық» ЖШС дайын металл бұйымдарын орнату бойынша қызметтер, «Энегрияны қорғау» ЖШС, сұраныстың төмендеуімен байланысты «Мит-Энергияжөндеу» ЖШС арнайы тағайындау жабдықтарын орнату бойынша қызметтер.

Жеңіл өнеркәсіпте – «Қазақмыс» корпорациясы ЖШС және «Ютария Ltd» ЖШС арасындағы Серіктестік бағдарлама шеңберінде 2016 жылға дейінгі келісім шарттың орындалмауы, сондай-ақ жылдың басынан бастап тендерларды өткізумен байланысты тек 2013 жылдың бірінші жарты жылдығының аяғына дейін «Galex Plus» Саран тігін-тоқыма фабрикасы» ЖШС, яғни кәсіпорынға 2012 жылғы көрсеткішке жетпеуіне жол берді.

Химиялық салада мамандандырылған көміртек, күкірт қышқылы диоксидін шығаруда «Қазақмыс» корпорациясы ЖШС мен «АрселорМиттал Теміртау» АҚ азайуы тарапында өндірістік бағдарламаны оңтайландыру байқалуда, сондай-ақ тапсырыс портфелінің төмендеуіне байланысты «ТЭМК» ЖШС карбид кальцийін өндіру қысқартылды.

Білім берудің жағымсыз жақтары жекелей аймақтарда мектепке дейінгі білім беру қызметтерімен 1-ден 6-жасқа дейінгі жаста балаларды қамтудың төменгі деңгейімен, тиісті жабдықтар және инвентралрамен мекетепке дейінгі білім беру нысандарының қамтамасыз етудің жеткіліксіз деңгейінде көрсетеді.

Экономикалық кеңістіктің қалалық жоғары деңгейінде байқалады: қала тұрғынының үлесі 78,7-78,8% құрайды. Қарағанды қалалық агломерациясының ядросы жіті, және оның қалалық зоналары, тірек-қаңқалы құрылымын жаңа жерге орналастыру айрықша дамуда.

Негізгі республикалық басымдықтар бойынша облыста 293,5 млрд.теңге артық инвестиция көлемімен 12 мемлекеттік және салалық бағдарламалар іске асырылуда (2014 жылы - 93,2 млрд.теңге). Бағдарламаны іске асыру өнеркәсіпті әртараптандыру, шағын өнеркәсіпті дамыту, АӨК , тұрғын үй құрылысын, электр энергиясын, автомобиль жолдарын, халықтың өмір сүру деңгейін арттыруға, денсаулық сақтау, білім беру және қоршаған ортаны қорғау салаларын дамыту жолымен тұрақты экономика өсіміне қол жеткізуге бағытталған.

2.2. Өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына талдауӨнеркәсіп

13

2010 - 2013 жылдар аралығында Қарағанды облысының өнеркәсіптік өндіріс көлемі қолданыстағы бағаларда 1032,1-ден 1324,7 млрд. теңгеге дейін немесе 28,3 пайыздық тармаққа артты. ЖӨӨ құрылымында өнеркәсіптің жалпы қосымша құны 914,5-дан 1234,7 млрд. теңгеге дейін артты немесе 35%.

Өнеркәсіп облыс экономикасының негізін құрайды. Ай сайын Қарағанды облысының кәсіпорындары өнеркәсіптік өнімнің республикалық көлемінің 7-8%, мыс кенін - 77,2%, темір кенін - 26,1%, жазық илектің барлық көлемін, тазартылған мыс - 74%, тазартылмаған болат - 88%, тазартылған күміс - 24%, тазартылмаған алтын - 15%, жылу энергиясы- 15,5%, электр энергиясы-14%, көмір - 31,3% өндіреді.

Қарағанды облысының аумағында 209 ірі және орта тау-кен, өңдеуші өнеркәсіптік кәсіпорындары, электрмен жабдықтау және сумен жабдықтау қызмет атқарады.

2009-2010 жылдардағы айғақты көлем индексінің және өнеркәсіптегі тауарлық өнім өндірісі көлемінің өзгеру динамикасы

2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж.

Барлық өнеркәсіп, Барлық өнеркәсіп НКИ, %

Оған қоса, облыстың жалпы өңірлік өніміндегі өнеркәсіптің жалпы қосымша құнының үлес салмағы өсімнің тұрақты динамикасына ие, 2012 жылы 50,2% жетті (2010ж. – 48,9%).

Сонымен қатар, 2010-2013 жж. өнеркәсіпте 110965 бастап 129755 дейін жұмысшылардың өсу динамикасы көрініс тапты, ол 16,9% құрайды.

Көрсеткіш 2009ж 2010ж 2011ж 2012ж 2013жЖалпы өңірлік өнім (ЖӨӨ), млрд. теңге 1 515,8 1 872,8 2 397,9 2 459,0 -

Өнеркәсіптік өндіріс көлемі, млрд.теңге 808,9 1032,1 1325,4 1336,1 1324,7

Өнеркәсіптің ЖҚҚ, млрд. теңге 755,0 914,5 1 185,3 1 234,7 -

ЖӨӨ-дегі өнеркәсіптің ЖҚҚ үлес салмағы, % 49,8 48,9 49,4 50,2 -

Жылына орташа есеппен 113 688 110 965 112 320 128 579 129755

14

жұмысшылардың тізімдік саны, адам

Тау-кен өндірісі Республикалық тау-кен өндірісінің жалпы көлеміндегі тау-кен өндірісі саласының

үлесі – 18%.2010-2013 жж. жаңа бағадағы тау-кен өндірісінің көлемі 88,5 бастап 193,6 млрд.

теңгеге дейін немесе 2,2 есе артты. 2010-2012 жж. тау-кен өндірісінің жалпы қосылша құны 26,7% артты немесе 267,9

млрд. теңгені құрады. 2013 жылы тау-кен өнеркәсібінде өнім өндірісінің көлемі 193,6 млрд. теңге құрады,

2012 жылмен салыстырғанда нақты көлем индексі 122,2%. Тау-кен өндірісінің өсу қарқыны қайта өңдеуші кәсіпорын өндірісіне қарағанда жоғары, атап айтқанда көмір өндіру (105,1%), мыс (105,7%), көмір концентраттары (107,0%), мыс концентраттары (174,7%), темір кені (104,3%), марганец (104,1%), мыс және мыс концентраты (109,2%).

2010-2013 жж. көмір өндірісі біршама өсті, 2010 жылы 35,6 млн. тонна, 2013 жылы – 37,2 млн. тонна, темір кені 4,3 есе, мыс 15,2%, қорғаныс-мырыш кені 21%, марганец концентраты 1,5% өсті.

Өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлеміндегі тау-кен өндірісі саласының үлесі – 14,6%.Тау-кен өндірісі секторында облыстың марганец, темір-марганец және темір кен

орындарын барлап және игеріп жатқан «Жайрем кен байыту комбинаты» АҚ, РУ «Қазмарганец», ТНК «Қазхром» АҚ, «Өркен» ЖШС, «Өркен-Атасу» ЖШС негізгі кәсіпорындары сияқты бар.

Қорғасын-мырыш кені бойынша кен қазушы және қайта өңдеуші негізгі кәсіпорын «Nova-Цинк» ЖШС ОК болып табылады. Оған қоса, қорғасын мен мырыш «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС-де кешенді мыс кенінен қосымша өндіріледі.

Алтын қоры бойынша облысымыз республикада 5-орынға ие. 2009 жылы облыста 4519 кг алтын өндірілді.

 Сирек металдар кенінің негізгі қоры (Көктенкөл, Қайрақты, Қараоба, Солтүстік Қатпар және т.б.). Ағадыр кен аймағында орналасқан.

Көмір өндіру кәсіпорындарына «Шұбаркөл Көмір» АҚ, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Қазақмыс» корпорациясы, «Сарыарқа Energi» ЖШС, «ГРК Қамбар» ЖШС, «ГРК Дархан» ЖШС, «ГРК Недра Казахстана» ЖШС және басқалары жатады.

 2010 - 2013 жылдар аралығында тау-кен өндірісі өнеркәсібіне 163,0 млрд. теңге мөлшерінде инвестиция салынды: көмір, 2010 жылға өсім 2,05 есе (2010 жыл – 26,5 млрд. теңге).

2009-2013 жылдардағы тау-кен өндірісі өнеркәсібіндегі маңызды өнім түрлерін өндіру динамикасы

№ Өнім атауы Өлш. брл.

Жылдар2009 2010 2011 2012 2013

1 2 3 4 5 6 7 81 Көмір және көмір

концентратымың тонна 30 722,2 32 584,5 35 241,3 35 387,8 37 210,8

2 Мыс кені мың тонна 27 405,6 27 764,9 27 671,9 30 266,6 31 984,3

3 Қорғасын-мырыш кені мың 1 145,1 990 1 320 1 464,2 1 198,5

15

тонна4 Мырыш

концентратындағы мырыш

42,6 45,2 40,5 37,3 35,2

5 Мырыш кені мың тонна 2457,4 3 044,7 2 948,4 2 964,1 2 823,9

6 Мырыш концентраты мың куб.м. 982,4 1 094,4 1 091,3 1 067,3 1 111,1

7 Табиғи құм мың тонна 76,7 36,8 90,7 102,5 93,2

8 Тас түйіршігі, қиқымы, малтатас, қиыршықтас

мың куб.м. 1677,4 1 864,3 2 363,2 2 373,5 2 765,8

2009-2013 жылдардағы тау-кен өндірісі өнеркәсібіндегі тауарлық өнім өндірісінің айғақты көлем индексінің өзгеру динамикасы

2010-2013 жж. салалық еңбек нарығында 19500 бастап35482 дейін жұмысшылардың өсу динамикасы белгіленді, ол 82% құрайды.

Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 26,3 АҚШ долларына дейін артты немесе 2010 жылғы деңгейге 111,4 пайыздық тармақта.

Келешекте 2015 жылға дейін «Шұбаркөл Көмір» АҚ, «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС және т.б. кәсіпорындарымен Қарағанды бассейінінің минералды-шикізат базасын дамыту бойынша шамамен 8 жобаны жүзеге асыру жоспарлануда.

Тұтас алғанда Қарағанды облысының шикізат базасының мүмкіндігі енді анықталған және барланған кен орындарымен тоқтап қалмайды, сондықтан геологиялық барлау жұмыстарының басты міндеті шикізат базасының құрылымын жақсартудан тұрады, яғни оның ішінде құрамында пайдалы компоненттері бар жеңіл қол жетімді кен орындарын (ашық өндіру үшін) іздеу және барлау.

Марганец кені. Атасу кен ауданының марганец кенінің барланған қорының едәуір бөлігі (90% артығы) тек жер асты тәсілімен әзірлеуге жарамды болғандықтан, геологиялық барлау жұмыстарын Сүйіртісудың шығыс бөлігі мен Шығыс-Сүйіртісудың оңтүстік

16

бөлігіндегі үстіңгі қабатты жоғары сапалы кен табуға бағыттау қажет: Тур және Богач және Сарысу-Теңізшіл рудалық ауданында жақын алаңдарда, Жезқазған ауданында Жақсықотыр кенішінде.

Мыс кені. Қарағанды облысы мыс қоры мен оны өндіру бойынша Республикада алдыңғы орынға ие. Облыста әртүрлі геологиялық типтегі мыстың шамамен 30 кен орны бар. Мыстың негізгі өнеркәсіптік қоры Жезқазған және Балқаш маңындағы кен аудандарында орналасқан. Облыстың барлық келешегі бар мыс кенді аудандарында мыс кенін игеру және өндірумен «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС айналысады.

2009-2016 ж. кезеңінде корпорация кен базасын одан әрі дамытуды және жаңғыртуды жоспарлап отыр, ол мынадай кеніштер негізінде: Абыз (ПГР) 2015ж., Жомарт (II кезек) 2016ж., Шығыс Сары-Оба 2011ж. («Жезказғантүстімет» ӨБ); Саяқ IV (алтын, кобальт, мыс) 2015ж. («Балқаштүстімет» ӨБ).

Қорғасын-мырыш кені. Қорғасын мен мырыш қоры және оны өндіру бойынша Қарағанды облысы Республикада алдыңғы орынға ие. Қорғасын-мырыш өнеркәсібінің шикізат базасы артуы мүмкін, ал оның құрамы жаңа кен орындарын, оның ішінде Ақжал және Ақбастау құрылымдық-формациялық аймақтар шегіндегі Ағадыр және Атасу кенді аудандарында, Алашпай синклинали шегінде, Жайылмін грабен-синклинидің оңтүстік бортында, Бестөбе кен орны ауданында жаңа геологиялық-өнеркәсіптік түрлерін іздеу және барлау есебінен жақсаруы мүмкін.

Қазіргі уақытта облыста қорғасын-мырыш кенін өндіруді тек Ақжал кен орнында «Nova Trading & Commerce AG» фирмасы жүргізуде (еншілес кәсіпорын - «Nova цинк» ЖШС ОК).

Темір кені. Облыста темір және кешенді құрамында темірі бар кендердің 100-ден артық кен орны анықталды, оның ішінде 18 өнеркәсіптік темір кенді кен орны барланды және балансқа тіркелген.

2014 жылға дейін өндірісті дамытудың кешенді бағдарламасы шеңберінде «АрселорМиттал Теміртау» АҚ 2010 жылы Темір кені мен концентратына перспективті сұранысты қанағаттандыру үшін Атасу кенішін кеңейтуге инвестиция салуды көздеп отыр.

Қаражан қаласында 2014 жылғы 1 жартыжылдықта «Өркен» ЖШС (2 кезек) «Батыс Қаражал» 44 шахтасын іске қосу жоспарланған. Жобаның мақсаты - «Батыс Қаражал» шахтасындағы кеміген қуаттың орнын толтыру, жылына 2 млн. тонна темір маргенец кенін өндіру.

Өңдеуші өнеркәсіптің негізін келесі салалар құрайды: металлургиялық өнеркәсіп және дайын метал бұйымдарын өндіру (саладағы үлес салмағымен 73,8%), сусындарды қосқанда тамақ өнімдерін өндіру (9,9%), машина жасау (5,8%), өзге бейметал минералды өнімдерін өндіру (4,1%), резеңке және пластмасс бұйымдар өндірісі (1,7%), химия өнеркәсібі (2,3%), фармацевтикалық сала (0,05%), қағаз және қағаз өнімдерін өндіру (0,1%), ағаш бұйымдарын өндіру (0,3%), жеңіл өнеркәсіп өндірісі (0,4%) және өнеркәсіптің басқа да салалары.

Өңдеуші саланың ірі кәсіпорындары мыналар болып табылады: өндірістің аяқталған циклімен көпсалалы тау-кен металлургиялық кәсіпорындары бар және бірқатар зауыттар, кеніштер мен энергия нысандарын біріктіретін «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС және өзіне толық металлургиялық циклдің барлық кәсіпорындарын, Қарағанды бассейінінің көмір шахталарын, ЖЭО, қосалқы және қызмет көрсететін өндірістік инфрақұрылымды қосатын «АрселорМиттал Теміртау» АҚ.

 Машина жасауда және метал өңдеуде алдыңғы қатарлы кәсіпорындар «Пархоменко атындағы Қарағанды машина жасау зауыты» ЖШС, «Курылысмет» ЖШС, «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС филиалы «Қарағанды құю-машина жасау зауыты» АҚ, «Имсталькон» Қарағанды металл конструкциялар зауыты» АҚ, «ЗПХ «Техол» ЖШС, «Kazcentrelectroprovod» ЖШС және басқалары жатады.

17

Резеңке және пластмас бұйымдарын өндіретін негізгі өнеркәсіптік кәсіпорындар «Қарағандырезинотехника» ЖШС және «Восход» ЖШС, химия өнеркәсібінде: «Теміртау электр металлургиялық комбинаты» ЖШС, «ЗСМ «Скиф» ЖШС, «Трек» ЖШС, «Максам Қазақстан» ЖШС, «Эгофом» ЖШС, «Тиатр» ЖШС, «Жакко Караганда» ЖШС жұмыс істейді.

Цемент өндірумен «Central Azia Cement» АҚ және «Қарцемент» АҚ айналысады. Жеңіл өнеркәсіптің озық кәсіпорындары «Smartex» ЖШС және «Ютария Ltd» ЖШС,

«СШТФ «Galex plus» ЖШС, «Азия Тех» ЖШС, «TemirtauAssociatesandAncillaries» ЖШС, тамақ - «Евразиан фудс» АҚ, «Қарағанды кәмпиттері» АҚ, «Нәтижесүтфабрикасы» ЖШС, «Аян-М» ЖШС «Ren-Milk» ЖШС, «Қарағанды –Нан корпорациясы» ЖШС және басқалары.

2010-2013 жж. өңдеуші салалар көлемі 843,1 –ден 953,5 млрд.теңгеге дейін өсті немесе 13,1 пайыздық тармақта.

2013 жылы облыстың өнеркәсіптік әлеуетінің жалпы көлеміндегі өңдеуші өнеркәсіптің үлесі 72% құрайды.

Бұл ретте, 2010 жылдан бастап 2012 жыл аралығында өңдеуші саланың жалпы қосымша құны 1,4 есеге артты және 864,2 млрд. теңгеге жетті. Өнеркәсіптің ЖҚҚ–да өңдеуші саланың ЖҚҚ үлес салмағы 2,1 п.т. артты.

2009-2013 жылдардағы өңдеуші өнеркәсіптегі тауарлық өнім өндірісінің (динамикасы) өсу қарқыны

2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж.

Өңдеуші өнеркәсіп, млрд.тенге Өңдеуші өнеркәсіп НКИ, %

Айғақты көлем индексінің төмендеуі соңғы екі жылда әлемдік қаржы дағдарысының әсерінен «Қазақмыс» корпорациясы мен «АрселорМиттал Теміртау» АҚ түсті және қара металл өндірісі көлемінің төмендеуінен болды.

2010-2013 жж. өңдеуші өнеркәсіптің еңбек нарығында жұмысшылар санының 77574-нан 72744-ға дейін төмендеуі қарқыны белгіленді, ол 6,2% құрайды. Бұл ретте еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 62-ден 94 мың АҚШ долларына дейін артты немесе 51,6 пайыздық тармақта.

Көрсеткіш 2009ж 2010ж 2011ж 2012ж 2013жӨңдеуші өнеркәсіптің көлемі, млрд.теңге 644,0 843,1 1 055,2 1 050,7 953,5Өңдеуші саланың ЖҚҚ, млрд.теңге 524,0 620,9 837,1 864,2 -Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да өңдеуші саланың ЖҚҚ үлес салмағы, % 69,4 67,9 70,6 70,0 -

18

Жылына орташа есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 80 532 77 574 77 397 71 203 72744

Еңбек өнімділігі, мың АҚШ доллары 45,6 62,0 85,8 118,9 94,0

2009-2013 жылдардағы маңызды өнім түрлерін өңдеу мен қарқыны өндіру динамикасы кестелік нысанда көрсетілген.

2009-2013 жылдардағы өнеркәсіпте маңызды өнім түрлерін өндіру динамикасы№ п/п

Өнім аты Өлшем

бірлігі

Жылдар

2009 2010 2011 2012 2013

1 2 3 4 5 6 7 81 Ет және азык субөнімдері тонна 14 536 13 710 16 659 18 207 17 7592 Өңделген сұйық сүт пен

кілегейтонна 9 361 12 175 9 482 10 725 10 816

3 Шұжық өнімдері тонна 4 454 4 950 5 052 4 660 4 7674 Ірімшік пен сүзбе тонна 1 355 1 419 1 118 1 463 1 3725 Сары май тонна 220 162 252 263 3076 Бидай өнімінен ұн жасау мың.

тонна364,1 401,2 426,8 417, 3 450,4

7 Жаңа піскен нан тонна 56 481 72 236 81 797 70 795 80 8548 Шоколад және кондитерлік

өнімдертонна 6 989 5 126 4 987 4 900 2 737

9 Арақ және и тамақ спирті мың.литров

32 102 39 800 44 551 45 507 49 087

10 Сыра мың.литров

78,9 97,2 104,6 121,4 103,3

11 Басқа да алкоголсіз сусындар мың. литр

8 685,8 7 751,7 5 574,3 6 255,4 5 140

12 Хош иістелмеген, қантсыз және газсыз минералды су

мың. литр

6 475,2 7 430,6 6 113,2 7 526,8 8 326,1

13 Тоқыма, машинамен және қолдан тоқылған шұлықтар

мың.пар

1 093,9 2 313,9 1 976,3 2 206,9 1 930,1

14 Тоқыма, машинамен және қолдан тоқылған күртелер

дана 2,4 2,1 4,5 3,1 5,2

15 Ағаштан жасалған есік және терезе

мың.кв.м.

12,9 17,5 11,2 10,5 10,7

16 Орман материалдары мың куб. м

11,3 17,8 9,9 8,7 5,3

17 Гофрирлендірілген қағаз бен картондардан қораптар, жәшіктер және сөмкелер

кг. 828 707 729 328 516 992 609 632 524 736

18 Тас көмірден алынған кокс және жартылай кокс

мың дана.

2 542,7 2 505,6 2 654,3 2 544,7 2 370,8

19 Моногидраттағы күкірт қышқылы

мың. тонна

896,9 927,0 1 008,8 974,7 993,7

20 Кальций карбиді тонна 34 196 31 175 27 569 25 859 18 32721 Минералды немесе химиялық

азотты тыңайтқыштармың тонна

4,9 4,7 4,9 4,7 5,8

22 Полимер негізіндегі бояулар мен лактар

тонна 819 1 344 1 282 1 793 1 936

23 Резеңкеден жасалған құбырлар, түтіктер, шлангілер мен олардың фитингтері

тонна 204,3 195,9 247,4 298,9 231,4

24 Пластмассадан жасалған құбырлар, түтіктер, шлангілер мен олардың

тонна 2 990,2 6 414,1 12 219,3 13 787,4 10 682,9

19

№ п/п

Өнім аты Өлшем

бірлігі

Жылдар2009 2010 2011 2012 2013

фитингтері25 Транспортерлік таспалар мен

қозғалтқыш резенке белдіктертонна 10 152,3 10 253, 5 7 521,1 6 641,3 5 703,3

26 Пластмасссадан жасалған есік пен терезелер

тонна 1 001,0 1 120,3 1 131,7 1 122,1 1 145,2

27 Портландцемент (ақтан басқа)

мың тонна

818,0 1 156,9 1 248,2 1 386,1 1 482,8

28 Құрылыстық отқа төзімді керамикалықкірпіш

мың куб.м

24,7 13,6 5,7 7,3 13,1

29 Езілген, езілмеген және гидравликалық әктас

мыңтонна

497,5 497,9 499,5 485,8 447,2

30 Құрылыс үшін бетоннан жасалған бұйымдар

тонна 193 300 233 512 260 964 344 407 469 636

31 Тауарлық бетон мың тонна

384,7 438,3 568,5 786,8 1 017,5

32 Плиткалар, плиталар, кірпіштер және цемент, бетон немесе табиғи тасқа ұқсас бұйымдар

тонна 95 257 110 596 130 460 150 525 243 614

33 Жалпақ илек мың тонна

2 996,8 2 893,9 3 141,1 2 707,0 2 622,7

34 Болат мың тонна

3302,9 3 338,1 3 650,0 2 923,1 2 981,3

35 Жалпақ илек мың тонна

2 990,2 2 899,0 3 107,9 2 402,3 2 277,0

36 Ақ қаңылтыр тонна 205,2 210,4 206,7 160,5 85,837 Ферросиликомарганец тонна 18 369 20 462 17 611 15 581 22 98038 406,4 мм артық сыртқы

диматерімен құбырлар мен сваркеленген құбрлар

тонна 58 594 67 932 68 630 73 976 88 157

39 Айырылған алтын кг 4 519 4 303 4 297 4 101 3 52840 Айырылған күміс кг 525 630 438 743 435 929 396 312 402 74541 Тазартылған мыс мың

тонна304,2 308,9 307,8 301,6 274,8

42. Мыс сымы мың тонна

9,9 35,4 32,3 24,3 12,3

43 Орталық жылыту қазандары дана 333 270 377 335 32544 Жылыту радиаторлары тонна 524 1 710 2 066 2 540 1 66345 Құрылыс

металлоконструкцияларымың тонна

21,6 12,3 29,7 31,3 28,0

46 Электрлік өткізбелер және кабельдер мен басқа электрліктер

млн.м 845,6 878,9 518,8 325,3 303,1

47 Ауыл және орман шаруашылығына арналған машина жабдықтары

мың теңге

14 242 16 823 7 950 9 232 6 003

48 Тау-кен өнеркәсіптер үшін машиналар бөлігі, карьерлерді және құрылысты әзірлеу

млн. теңге

5 502,4 6 470,9 8 378,7 7 897,5 7 154,4

49 Металлдан жасалған қаңқа негізінде арнайы мәліметтер үшін жиһаз

дана 28 141 27 579 32 536 38 064 41 774

50 Ағаштан жасалған қаңқа негізінде мәліметтер үшін жиһаз

дана 7 814 8 435 22 456 20 590 12 548

51 Ағаштан жасалған кеңсе дана 17 571 18 656 33 505 24 911 32 576

20

№ п/п

Өнім аты Өлшем

бірлігі

Жылдар2009 2010 2011 2012 2013

жиһазы 52 Ас үй жиһазы дана 11 329 10 500 10 156 12 166 12 93653 Балалар велосипеді мыңда

на51,7 71,9 67,6 63,3 53,5

54 Спорттық тауарлар мың теңге

25 733 48 178 233 199 443 674 588 975

Көрсетілген мәліметтерден 2010-2013 жж. шоколад және шоколадтан жасалатын кондитерлік бұйымдар, тоқыма шұлық, ағаш терезелер мен есіктер, жалпақ илеу, ақ қаңылтыр, қалайымен қапталған илек, катодтық мыс, құйма мырыш, құрылыс металл конструкциялар, тазартылған алтын, мыс сымы өндірісінің төмендегенін көруге болады.

Металлургия өнеркәсібіӨнеркәсіптің саласы бойынша өндіріс көлемі 2010-2013 жылдар арасында 685,6 -дан

677,8 млрд. теңгеге көбейді. Төмендеу жүйе құрушы кәсіпорындардың тұрақсыз жұмысына байланысты: - «АрселорМиттал Темиртау» АҚ – кәсіпорынның негізгі қорларын жаңғырту

қажеттілігі;- «Қазақмыс» корпорациясы 2013 жылғы 1 қыркүйектен бастап концентратты қайта

өңдеудің гидрометаллургиялық технологиясына ауысуға байланысты жезқазған мыс қорыту зауытының №2 кен термиялық пешінің тоқтауы.

2010 жылдан бастап 2012 жыл кезеңінде металлургиялық саланың жалпы қосымша құн үлесі 37,9% артты және 660,8 млрд.теңгеге жетті. Металлургияда ЖҚҚ үлес салмағы өнеркәсіпте ЖҚҚ 52,7 %-дан 53,5%-ға дейін ұлғайды.

2009-2013 жылдары металлургия өнеркәсібі саласындағы тауарлық өнімдердің нақты өндіріс көлемі индексінің өзгеру динамикасы

2012-2013 жж. кезеңде «АрселорМиттал Темиртау» АҚ 19 апат болды, оның ішінде үш ірі апат: 15 мамыр – конвейерде өрт шығуы, 20 желтоқсан - №3 конвертердің тоқтауы, 2013 ж. 26 маусым - №1 химиялық ұстағыштың кокс газ құбырының қирауы және өртенуі. Сондықтан «АрселорМиттал Темиртау» АҚ өткен жылмен салыстырғанда жалпақ илек 94,8% (2 277 мың тонна), мырышталған илек - 111%, ақ қаңылтыр - 54,1%, көмір - 103,5% (11 070 мың тонна) өндірді.

«АрселорМиттал Темиртау» АҚ 2013 жыл ішінде өнімді іске асыру 290,2 млрд. теңгені құрады.

«Қазақмыс» Корпорациясы 2013 жылы тас көмірді қазу – 7 620 мың тонна қамтамасыз етілді, немесе 2012 жылдың деңгейіне 103,9%, мыс кенші – 31 984,3 мың тонна

21

немесе 105,7%, мыс концентраты – 6 063,1 мың тонна немесе 174,7%, күміс – 402,7 мың кг. Немесе 101,6%, алтын – 3,5 мың кг. немесе 86%.

Қарастырылған кезеңде метталургия саласындағы енбек нарығында жұмыскерлердің қысқартылу динамикасы көрінген - 56 697 адамнан 46 400 -ға, бұл 2010 жылғы деңгей бойынша 81,8% көрсетеді.

Еңбек өнімділігі 61- ден 161,3 мың АҚШ долларына көбейді, бір еңбекпен қамтылған адамға немесе 2,64 есе.

Көрсеткіш 2009ж 2010ж 2011ж 2012ж 2013жМеталлугия өнеркәсібінің көлемі, млрд.теңге 508,9 685,6 834,9 780,6 677,8

Металлургияның ЖҚБ, млрд.теңге 421,3 479,1 660,7 660,8ЖҚБ үлес салмағы ЖҚБ металлургия өнеркәсібінде, % 55,8 52,7 55,7 53,5

Санамалы жұмыскерлер саны орта есеппен бір жыл ішінде, адам 58 023 56 697 55 146 44 723 46 400

Еңбек өнімділігі, мың.тг. 61,0 80,6 116,2 209,1 161,3

2010 жылдан 2013 жылға дейін металлургия саласында дайын металл бұйымдарын өндіру 334,9 млрд. теңгеге инвестицияланған, 2010 жылы инвестиция өнімінің саласы 4% төмен (2010 жылы - 83,2 млрд. теңге көлемінде болды).

Металлургиялық саладағы инвестициялардың көлемдерінің төмендеуі негізінен аймақтардың ірі кәсіпорындары шығындарын үнемдеуден беліленеді, олар «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ.

2010 жылы ҚР Үкіметінің Қаулысымен «Болат өндірісін жылына 6 млн. тоннаға ұлғайтумен АрселорМиттал Теміртау» АҚ дамыту және жаңғырту» 2010-2015 жылдарға арналған жобасы 133,6 млрд.теңге инвестиция көлемімен Республикалық Индустриаландыру Картасына енгізілді.

2011 жылы жоба шеңберінде іске асыру жүзегеасырылды:-№ 2 домна пеші (68 жұмыс орны құрылды). Инвестициялау сомасы – 109,3 млн.

АҚШ долл. 2011 жылғы қарашада пешқыздыруға қойылды. Бірінші шойын (құрамындағы кремний 2% астам) 2012 жылғы 29 сәуірде алынды, 10 мамыр – қайта жасалған шойын (құрамындағы кремний 0,8 - 1%).

МЛНЗ – 3 жобалық параметрлерге шығу жалғасуда, жылына 1,2 млн.тонна болат өндіру (машина непрерывного литья заготовок – 3, 80 жұмыс орны құрылды). Машина непрерывного литья заготовок – 3. Инвестициялау сомасы - 37,4 млн. АҚШ долл. 2011 қарашасында пайдалануға енгізілді. 2012 жылдың 25 сәуірінде мемлекеттік комиссияның объектіні пайдалануға қабылдау туралы актісіне қол қойылды. МНЛЗ №3 жұмыс параметрлеріне 2012 жылдың сәуір айында шықты.

2012 жылы жоба шеңберінде іске асыру жүзеге асырылды:-«Linde» фирмасының оттегі өндіру ауасын бөлу блогының құрылысы.

Инвестициялау сомасы – 125 млн. АҚШ долл. Жоба 2012 жылдың 25 желтоқсанында пайдалануға енгізілді.

- Домна газында қазандық станциясының құрылысы.Инвестициялау сомасы – 18,5 млн. АҚШ долл. Жоба 2012 жылдың 15 желтоқсанында пайдалануға енгізілді.

2013 жылы жоба шеңберінде іске асыру жүзеге асырылды:-№ 2 домна пеші пайдалануға енгізілді. Инвестициялау сомасы – 15 млрд. теңге,

өндірістік қуаттылығы жылына 1,3 млн.теңге шойын. Пайдалануға 2013 жылғы 4 тоқсанда енгізілді;

- жылына 2 млн.тоннаға дейін қуаттылығыменБатыс Қаражал +44 шахта горизонты жобасын іске асыру (1 кезек). Іске қосу 2013 жылдың желтоқсанында жүзеге асырылды.

22

Машина жасау кешені.Аймақта машина жасау өнімдерін шығарушы 178 шаруашылық субъектісі жұмыс

істейді.2010-2013 жж. машина жасау өнімінің тауарлық өндірісінің көлемі едәуір өскені

көрінді, 27,0 бастап 55,7 млрд. теңгеге дейін немесе 106,3 пайыздық тармақ. Машина жасау саласына жалпы қосылған баға 21% көбейіп, 17228,6 млрд. теңгеге жетті. Машина жасау өнеркәсібінде жалпы қосылған бағаның үлес салмағы 0,2 пайыздық тармаққа қысқартылды.

2009-2013 жылдары машина жасау өнімінің өндіріс көлемінің өзгерістерінің динамикасы

2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж.

Машина жасау, млрд. тенге Машина жасау НКИ, %

2010-дан 2013 жылға дейін машина жасау саласы ішінара ұсақ салаларға инвестицияланған: компьютерлер, электрондық және оптикалық жабдықтарды өндіру– 15,3 млрд. теңге; электр жабдықтарының өндірісі - 1949,6 млн. теңге; машина және құрылғыларды өндіру– 2930 млн. теңге; көлік құралдарын өндіру – 966,6 млн. теңге; өнеркәсіп саласындағы басқа да жабдықтарды өндіру – 5724,9 млн. теңге;

2013 жылы төмендегі салаларға инвестиция салынған: электр жабдықтарының өндірісі – 463,7 млн. теңге; машина және құрылғыларды өндіру– 1410 млн. теңге; көлік құралдарын өндіру – 3,6 млн. теңге; өнеркәсіп саласындағы басқа да жабдықтарды өндіру – 3310,9 млн. теңге;

Бірақ 2013 жылға жалпы салалар бойынша нақты индекс көлемі 2012 жылы 92,9% құрады.Компьютерлер, электрондық және оптикалық жабдықтарды (20,3%-ға), машина және құрылғыларды өндіру көлемдерін азайтуға байланысты, басқа санатқа (5%-ға), автокөлік құралы, трейлерлер және жартылай тіркемелер (5%-ға), жөндеу және машинаны орнату менжабдықтау (2%-ға)қосылмаған.

Салалар индексінің төмендеуінің негізгі себебі болып электрлік аппаратураны өндіру көлемдерін «Kazcenterelektroprov»ЖШС төмендету (НИК – 73,0%) табылады, «Қазақмыс» Корпорциясы» ЖШС көпір крандары (НИК – 81,3%), «Вектор» ЖШС тау-кен өндірісі үшін машина бөлігі (НИК – 90,7%), «САЭМ-Орталық» ЖШС дайын металл бұйымдарын орнату бойынша қызметтер (НИК – 20,9), «Энегрияны қорғау» ЖШС, сұраныстың төмендеуімен

23

байланысты «Мит-Энергияжөндеу» ЖШС арнайы тағайындау жабдықтарын орнату бойынша қызметтер.

Машина өнімдері, құрылғылар, көлік құралдары тобының экспорты 13,3 млн. АҚШ долларын құрайды немесе жалпы бес жыл ішіндегі жалпы экспорт көлемнің 0,08% -ы.

Импорт тауарлары тобының негізгі бағыты 2010 жылдан 2013 40%облыс импортының жалпы көлемінен құрайтын машиналар, құрылғылар, көлік құралдары, приборлар мен аппараттар болып табылады.

2010 жылдан бастап 2013 жыл кезеңінде машина жасау саласының еңбек нарығында жұмыскерлер санының 1985 адамнан 5278 адамға дейін немесе 265,9%-ға арту динамикасы байқалған.Еңбек өнімділігі 8,5-дан 12,5 мың. АҚШ долларына, яғни бір жұмыспен қамтылған адамға немесе 47пайыздық тармаққа көбейді.

Көрсеткіштер 2009ж 2010ж 2011ж 2012ж 2013жМашина жасау өндірісінің көлемі, млн.теңге 21 244,6 27 010,1 36 609,1 55 433,7 55716,7

ЖҚБ машина жасау өндірісі, млн.теңге 15518 14236,8 15433,9 17228,6 -

ЖҚБ үлес салмағы ЖҚБ машина жасау өнеркәсібінде, % 2,1 1,6 1,3 1,4 -

Санамалы жұмыскерлер саны орта есеппен бір жылдың ішінде, адам 3 008 1 985 2 622 5 530 5278

Еңбек өнімділігі, мын.долл. 6,0 8,5 8,7 13,0 12,5

Қарағанды облысының машина жасау зауыты, бұл, біріншіден, өнімөндіруге бағытталған технология, онда тау-кен шахталары жабдықтарын жөндеу мамандар, станок жасайтын парк, зауыт аландары сияқты потенциалдары бар. Зауыттар көмірді кез-келген тау-кен-геологиялық жағдайда қазып ала алатын жаңа техникалық деңгейдегі кешендермен тек қана Қарағанды бассейнінің шахталарын ғана емес, бұрынғы көмір өндіруші елдерді де осы құрылғылармен қамтамасыз ете алады.

«КарГорМаш-М» ЖШС, РГТО, Тау машиналары, «Пархоменко атындағы Қарағанды машина жасау зауыты» ЖШС, «Машзавод №1» ЖШС сияқты зауыттар кооперация шартымен қазып алу кешенінің бүкіл бұйымдарын: гидравлика,оның ішінде гидротіреуіштер, металл дәнекерлеуші конструкцияларын, токарьлық және құю бұйымдарын шығара алады.

Облыстың ішкі нарығында осы саланың өнімдеріне сұраныс бар.Және, біздің өнеркәсіптің қажеттіліктерін есепке ала отырып, саланы дамытудың

негізгі мәселелері болып табылды:- машина жасаудың консорциумын құру;- саланың технологиялық базасын жаңғырту.

Жеңіл өнеркәсіпбұл сала бойынша облыстатоқыма және тігін өнеркәсібінің, сондай-ақ теріден жасалатын бұйымдар өндірісінің 49 кәсіпорны бар. Өндірістің жалпы көлеміндегі бұл саланың үлесі – 0,3%.

2010-2013 жж. кезеңінде тоқыма және тігін өнеркәсібінің көлемі 474,3 -дан 634,5 млн. теңгеге дейін артты, киімді өндіру – 1516,9-дан 3284,2 млн.теңгеге дейін, тері өнімдерін өндіру - 10,6 -дан 89,6 млн.теңгеге дейін.

2013 жылытоқыма өнеркәсібінде өндіріс көлемі 634,5 млн. теңгені құрады, тоқыма бұйымдары өндірісінің (АКИ – 125,4%), киім өндіру –3284,2%, млн.теңге (АКИ – 83,3), тері өнімдерін өндіру – 89,6 млн.теңге (АКИ - 2,3 есе).

Бірақ айғақты көлеминдексі жалпы салалар бойынша 2012 жылға қарағанда 2013 жылы 90,3% құрады. Осыған байланысты ерлер жұмыс киімін шығарудың (6,7%-ға) азайуына

24

байланысты, киімдер, киімге әшекейлер және басқа табиғи ішіктердін бұйымдар (19,5%-ға), шұлықдамбал, шұлық және басқа трикотаждан жасалған машинамен және қолмен тоқу бұйымдары (1,5%-ға).

Салалар бойынша төмендеу себептері – «Қазақмыс» корпроациясы ЖШС және «Ютрия LTD» ЖШС арасындағы Серіктестік бағдарламаның шеңберінде, сондай-ақ тендерлер өткізудің басымен байланысты тек 2013 жылдың бірінші жарты жылдығының аяғына дейін «Galex Plus»СШТФ» ЖШС 2012 жылғы кәсіпорынның көрсеткіштеріне қол жеткізуге жол берді.

Тоқыма өнеркәсібі өндірісініңжалпы қосылған құны 1,7 есеге артық ұлғайды және 321,7 млн.теңгеге жетті, киімдер 24,8%-ға ұлғайды және 1628,2 млн.теңгеге жетті, тері өнімі 2,6 есеге жетті және 39,3 млн. теңгеге жетті.

Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да жеңіл өнеркәсіптің барлық жалпы қосымша құнының үлес салмағы үш жыл ішінде 0,2% құрайды.

2009-2013 жылдардағы жеңіл өнеркәсіптің тауарлық өнімдері өндірісінің айғақты көлем индексінің өзгеру динамикасы

2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж.

Тоқымалық бұйымның өңдірісі, млрд.тенге Киім өңдірісі, млрд.тенге Тері және оған қарасты өнімнің өңдірісі, млрд.тенге

2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж.

Тоқымалық бұйымның өңдірісі, млрд.тенге Киім өңдірісі, млрд.тенге Тері және оған қарасты өнімнің өңдірісі, млрд.тенге

Жеңіл өнеркәсіптегі еңбек нарығында қарастырылып отырған кезеңде бұл сала жұмысшыларының жұмыспен қамтылуының 304-тен 1096-ке дейін өсуі белгіленген, ол

25

360,5%-ды құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 5,9-ден 10,3 мың АҚШ долл дейін немесе 174,6% артты.

2010- 2013 жылдар аралығында салалар қимасында инвестиция берілді: –тоқыма өнімінің өндірісі – 156,0 млн. теңге;– киім өндірісі – 265,9 млн. теңге;– тері өнімдерінің өндірісі – 20,0 млн. теңге2013 жылы салаға инвестиция берілді:– тоқыма өнімінің өндірісі – 53 млн. теңге;– киім өндірісі – 93,9 млн. теңге;– тері өнімдерінің өндірісі – 19,2 млн. теңге.

Тоқыма бұйымдарының импорты 90 млн. АҚШ долларын құрады немесе 2010-2013ж. импорттың жалпы көлемінен 2%.

Көрсеткіш 2009ж 2010ж 2011ж 2012ж 2013жТоқыма және тігін өнеркәсібінің көлемі, млн.теңге 440,1 474,3 695,0 738,2 634,5

Тоқыма және тігін өнеркәсібінің ЖҚҚ, млн.теңге - 190,9 280,2 321,7 -

Тері, теріден жасалған бұйымдар өндірісі және аяқ киім өндірісінің көлемі , млн.теңге

1 108,0 1 516,9 2 232,9 4 082,9 3284,2

Тері, теріден жасалған бұйымдар өндірісі және аяқ киім өндірісінің көлемі ЖҚҚ, млн.теңге

- 1 304,2 1 439,0 1 628,2 -

Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да жеңіл өнеркәсіптің ЖҚҚ үлес салмағы, % 35,0 10,6 18,5 45,6 89,6

Жылына орташа есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 1,6 8,3 15,4 39,3 -

Жеңіл өнеркәсіптің еңбек өнімділігі, мың АҚШ долл - 0,2 0,2 0,2 -

Бүгінде негізгі өндірісті "Galex Plus"Саран тігін-тоқыма фабрикасы» ЖШС, "Азия-Тех" ЖШС, «Ютария Ltd» ЖШС, «Temirtauassociatesandancillaries» ЖШС кәсіпорындары арнайы киімдер мен арнайы аяқ киімдер номенклатурасынан бұйымдар тігуге мемлекеттік тапсырыс және жеке фирмалар мен шағын кәсіпорындардың тапсырысы бойынша іске асырады.

Жеке нарықта "Тэгам" ЖШС, «Руми-Эн» ЖШС, "Еско" ЖШС шұлық өнімдері , «Қарағанды аяқ-киім фабрикасы» ЖШС, «PersInternational»ЖШС арнайы аяқ-киімді өндіруге мамандадыруұсынылды.

Ағаш өңдеу өнеркәсібінде облыс бойынша 10 кәсіпорын бар, олардың 1-уі орташа, 9 шағын өнеркәсіптік кәсіпорын.

Саланың өндірістің жалпы көлеміндегі үлесі – 0,2%.2010-2013 жж. өнеркәсіптік өнім көлемі қолданыстағы бағаларда 1,2 бастап 2,6 млрд.

теңгеге немесе 116,7 пайыздық тармаққа өсті.Алайда сала бойынша нақты көлем индексі 2012 жылға қарағанда 93,5% құрады. 2010-2013 жж. ағаш өңдеу өнеркәсібіне 13,4 млн. теңге инвестиция салынған. Ағаш, орман материалдарын, целлюлоза-қағаз өнімдерін импорттау көлемі 69,8 млн.

АҚШ доллары, 2010-2013 жж. импорттың жалпы көлемінің 1,5 %.

2009-2013 жылдардағы ағаш өңдеу өнеркәсібіндегі айғақты көлем индексінің және тауарлық өнім өндірісінің өзгеру динамикасы

26

2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж.

Ағаш және тығымды бұйымның өндірісі, млрд.тенге Ағаш және тығымды бұйымның өндірісінің НКИ, %

Сала кәсіпорындарының басым бөлігін пиломатериалдар, дайындамалар, терезе және есік блоктарын, жиһаздар өндіруге маманданған шағын бизнес субъектілері ұсынады.

Ағаш өңдеу өнеркәсібіндегі айғақты көлем индексінің және тауарлық өнім өндірісінің өзгеру динамикасы кестелік нысанда ұсынылды.

Химия өнеркәсібінің кәсіпорындары негізінен тау-кен өндірісі және металлургиялық өнеркәсіпке арналған өнімдер шығарумен айналысады (қышқылдар, газ, жарылғыш заттар және басқалары).

Химия өнеркәсібі кәсіпорындарының өнімі облыстың өнеркәсіп әлеуетінің жалпы көлемінен 1,6%-ға ие.

Саланың негізгі кәсіпорындары «Теміртау электр металлургиялық комбинаты» ЖШС (карбид, ферросиликомарганец шығару), «Трек» ЖШС (пластикалық жағындарды өндіру), «Максам Қазақстан» АҚ (жарылғыш заттар өндірісі).

Қарағанды облысы аумағында «Теміртау электр металлургиялық комбинаты» ЖШС-де кальций карбидін өндіру жолға қойылған.

Кальций карбидін өндіру технологиясы іске жаратуға болатын кондициялық емес фракциялардың түзілімін болжайды.

Осыған байланысты, импортты алмастыратын және экспортқа бағытталған өнімдер: винилбутил эфирі, винилин, винипол, тұрмыстық химия өнімдері, малеин ангидриді, келешекте синтетикалық каучук өнімдерін өндіруді болжайды.

2010-2013 жж. кезеңінде химия өнеркәсібі көлемі 11777,3 -дан 21730,8 млн. теңгеге дейін артты.

2009-2013 жылдардағы химия саласы бойынша өнім өндірісінің тауарлық өнім көлемінің және айғақты көлем индексінің динамикасы

27

2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж.

Химия өнеркәсібі, млрд.тенге Химия өнеркәсібінің НКИ, %

2013 жылы бұл салада 21 730,8 млн. теңге сомасына тауарлық өнім өндірілді, айғақты көлем индексі 83,8 % құрады.

Өндіріс салаларының индексінің төмендеуі негізгі себептері болып «Қазақмыс» копроациясы және «Арселлор Миттал Теміртау» АҚ төмендеу жағындағы өндірістік бағдарламаны жандандыру, арнайы диоксид көміртегін шығаруға (АКИ – 75,7%), күкірт қышқылы (АКИ – 84,6%), сонымен қатар «ТЭМК» ЖШС тапсырыстар портфелінің төмендеуіне байланысты карбид кальциін өндіру қысқартылды (АКИ-70,8%).

Химия өнеркәсібі өндірісінің жалпы қосымша құны 46,6% артты және 20,4 млрд. теңгеге жетті. Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия саласының жалпы қосымша құнының үлес салмағы 2010-2012 жж. 0,2% және 1,5% және 1,7% деңгейінде сақталады.

Көрсеткіш 2009ж 2010ж 2011ж 2012ж 2013жХимия өнеркәсібінің көлемі, млн.теңге 9 921,5 11 777,3 18 530,9 22 775,3 21 730,8Химия өнеркәсібінің ЖҚҚ, млн.теңге 7 746,8 13 937,8 18 046,0 20 441,9 -Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия өнеркәсібінің ЖҚҚ үлес салмағы, % 1 1,5 1,5 1,7 -

Жылына орта есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 1 853 1 831 1 508 1 674 2182

Еңбек өнімділігі, мың тг. 8,2 16,6 47,5 27,7 15,0

Химия өнеркәсібінің еңбек нарығында қарастырылған кезеңде сала жұмысшыларын жұмыспен қамту 1831-тен 2182-ға дейін артты, ол 119,2% құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 16,6-тен 15,0 мың АҚШ долл немесе 90,4% артты.

2010 -2013 жылдар аралығында химия өнеркәсібіне 6,1 млрд. теңге, инвестицияланды, рәзеңке және пластмасс бұйымдарын өндіру– 2,6 млрд. теңге.

2013 жылы бұл салаға 0,9 млрд. теңге сомасында,ал рәзеңке және пластмасс бұйымдарын өндіруге – 0,7 млрд. теңге инвестиция салынды.

Химиялық және соған қатысты өнеркәсіп салалары өнімдерінің экспорты 210,9 млн. АҚШ долларын құрады немесе 2005-2009 жылдары арлығында экспорттың жалпы көлемі 0,7 пайызды құрады.

Химиялық және оған қатысты өнеркәсіп салалары өнімдері 830,5 млн. АҚШ доллары көлемінде импортталды немесе бес жылда импорттың жалпы көлемінен 18,0%.

Өңірде бұл саланы өз бетінше дамыту үшін ресурстық базаның жеткілікті әлеуеті жоқ.

28

Фармацевтикалық өнеркәсіп. Фармацевтикалық салада 3 кәсіпорын жұмыс істейді, олардың 1-уі орташа және 2-уі шағын өнеркәсіптік кәсіпорын. «Фармация 2010» ЖШС, "Тока-21" ЖШС, «Аврора фарм» ЖШС, «Қарағанды фармацевтикалық зауыты» ЖШС.

«Фармация 2010» ЖШС негізгі өнімі – емдік препараттар (тұнбалар, жақпамайлар, майлар және т.б.). 2013 ж. қаңтар-желтоқсан 428,2 млн. теңге, заттай көрсетілімде – 646 тонна өнім. 2014 ж. қаңтар-желтоқсан 261,9 млн. теңге, заттай көрсетілімде – 419,9 тонна өнім.

«Карагандинский фармацевтический завод» ЖШС өсімдік шикізатынан соны дәрілік дәрі-дәрмектерді өндіруге маманданады және Қарағанды қ. екі цехі орналасқан:

-сублимациялар және ампулирлеу (2005 жыл), GMP өндірістік тәжірибе талаптарына сәйкес келетін тазартылған инъекциялау нысандарын өндіру бойынша еліміздегі бірден-бір цех болып табылады;

-субстанциялардың экстракциялары және синтездері (2008 жыл).Қазіргі уақытта "Қарағанды фармацевтикалық кешені" ЖШС-де "Фитохимия"

Халықаралық ғылыми-өндірістік холдинпен бірлесіп «Қарағанды фармацевтикалық кешенінің үшінші кезегінің құрылысы» инвестициялық жобасы жүзеге асырылуда, іске асрыру кезеңі 2010-2015 жылдар.

2010 - 2013 жылдар аралығында фармацевтикалық сала өндірісінің көлемі 474,4-тен 527,5 млн.теңгеге дейін өсті.

Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 21,4-тен 18,4 мың теңгеге дейін немесе 86,0% төмендеді.

Өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлемінде сала үлесі 0,04%.Құрылыс материалдары өндірісі. Қазіргі уақытта өнім өндірумен шамамен 140

өнеркәсіп кәсіпорны айналысады. Бұл саланың жетекші кәсіпорындары мыналар: «Central Azia Cement» АҚ, «Қарцемент» АҚ, «Қарағанды асбоцемент бұйымдары зауты» ЖШС, «Қарағанды құрылысконструкция» ЖШС, «NordПром НС» ЖШС, «Қарағандынеруд» ЖШС, «Темирстройиндустрия» ЖШС, «Қазтрансметалл» ЖШС, «Сантехпром» ЖШС, «Завод Металл Профиль» ЖШС және басқалары.

Құрылыс материалдарын шығару көлемі 2010 - 2013 жылдар аралығында 13 724,7 -ден 39 468,7 млн. теңгеге дейін өсті.

Құрылыс материалдары өндірісінің жалпы қосымша құны 71,9% артты және 26902,3 млн. теңгеге жетті. Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия саласының жалпы қосымша құнының үлес салмағы осы жылдар бойында 1,7% бастап 2,2% дейін өсті. 2009-2013 жылдарда құрылыс материалдарының саласында айғақты көлем индексінің

және тауарлық өнім өндірісінің өзгеру динамикасы

2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. Өзге бейметаллдың минералдық азық-түлігінің өндірісі, млрд.тенге

Өзге бейметаллдың минералдық азық-түлігінің өндірісінің НКИ, %

Қарастырылған кезеңде құрылыс индустриясының еңбек нарығында сала жұмысшыларын жұмыспен қамтудың 2096-ден 2774-ға дейін өскені байқалды, ол 132,3% -ды құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 41,6 -тен 80,1 мың АҚШ долл. дейін артты немесе 92,5 п.т.

29

Көрсеткіш 2009ж 2010ж 2011ж 2012ж 2013ж

Өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің көлемі, млн.теңге

12 038,0 13 724,7 20 439,9 30 325,8 39 468,7

Өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің ЖҚҚ, млн.теңге 9 331,6 15 644,5 18 891,8 26 902,3 -

Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің ЖҚҚ үлес салмағы, % 1,2 1,7 1,6 2,2 -

Жылына орта есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 2 572 2 096 2 113 2 373 2 774

Еңбек өнімділігі, мыңАҚШ долл 18,4 41,6 50,1 71,6 80,1

2010 – 2013 жылдар аралығында өзге бейметалл минералды өнімдер өндірісіне 18,7 млрд. теңге инвестицияланды.

Құрылыс материалдары экспортының көлемі8,5 млн. АҚШ долларын құрады немесе2010-2013жылдарда экспорттың жалпы көлемінен 0,05%.

Құрылыс материалдарыимпорты159,3 млн. АҚШ долларын құрадынемесе қарастырылып отырған кезеңде импорттың жалпы көлемінен 3,5%.

Бүгінгі күнде, Қарағанды облысының жылу энергетикалық кешені Қазақстан бойынша ірілердің біріне жатады және 9 электростанса, 3 ірі электржелілік компаниясы кіреді.

2011 жылдың қорытындысы бойынша облыстың энергокөздерімен 11 965 млн.кВт*сағ өндірілген, тұтыным -15 719 млн.кВт*сағ.

2012 жылы 13 173 млн.кВт*сағ өндірілген, немесе 2011 жылмен салыстырғанда 10% артық, тұтыным – 16 264 млн.кВт*сағ.

2013 жылы 13 992 млн.кВт*сағ өндірілген, немесе 2012 жылмен салыстырғанда 6,2% артық, тұтыным – 15 504 млн.кВт*сағ, бұл 2012 жылға қарағанда 4,7% аз.

Электр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісі саласында маңызды өнім түрлерін өндіру динамикасы

№ п/п Өнімдер атауы Өлш. брл.

Жылдар2011 2012 2013

1 Электрэнергиясы млн.кВт .ч 11 965 13 173 13 9922 Жылу энергиясы мың Гкал. 15 183 17 053 14 3283 Табиғи су млн.куб.м 461,99 454,5 450,6

Электр энергиясының тапшылығы Қазақстанның ЕЭС электр станциясынан ВЛ-220/500кВ «Север-Юг» транзиттік желісі арасындағы ағындар есебінен жабылды.

2011 жылы Қарағанды ЖЭО-3 №5 турбинасы жұмысқа қосылған, стансаның қуаттылығы 110 МВт электрлік және 175 Гкал жылулық энергиясына өсті.

2010-2013 жылдарға электрмен жабдықтау, газды, буды беру және ауаны баптаудың физикалық көлемінің индексін өзгерту динамикасы

30

Облыс энергия тапшылығын көруде, жаңа генерация қуаттарын пайдалануға енгізу есебінен, сондай-ақ шекті тарифтердан алынған инвестициялардың есебінен станса жабдықтарын жаңғырту есебінен энергия тапшылығын төмендету тенденциясы жоспарда.

Өңірдің энергетикалық секторының басты проблемасы – бұл жылу энергия көздері мен инженерлік коммуникациялардың қолданыстағы жабдықтарын жаңғырту, қайта құруда инвестиция деңгейін сақтау, өңір экономикасының түрлі секторларын алдағы уақытта дамыту үшін ерекше маңызды жаңа генераторлық қуаттарды енгізу.

Облыстың жылу энергетикалық шаруашылығының осындай масштабты дамыту проблемалық мәселесі қиын, айтарлықтай уақыт пен қаражатты қажет етеді.

Электрмен жабдықтаға, газды, буды беру және ауаны баптауға 30,4 млрд.теңге инвестиция болды, соның ішінде:

- электр энергиясын өндіру, беру және бөліп тарату – 20,8 млрд.теңге;- газ тәрізді отынды өндіру және бөліп тарату – 0,003 млрд.теңге;- буды беру және ауаны баптау жүйесі – 9,6 млрд.теңге.Сала үшін электр энергиясының тапшылығының өсуі, электр энергиясына тарифтың

салыстырмалы жоғары болуы, электр энергиясының баламалы көздерін (күн, жел) қолданудың салмағының аз болуы тән.

Облыстың индустриалдық-инновациялық дамуы.2010-2013 жылдарда инновациялық өнім көлемі қолданыстағы баға бойынша 113,9

млрд. теңге болды. 2013 жылдың қорытындылары бойынша Қарағанды облысының 1957

кәсіпорындарында инновациялық қызметті статистикалық бақылау жүргізілді. 2013 жылы инновациялық көрсеткіштерді 148 кәсіпорын көрсетті (2012 жылы – 173 кәсіпорын).

Инновацияның барлық түрлері бойынша инновациялық белсенділік 7,6%, технологиялық инновациялар бойынша (азық – түліктік және процесстік) инновациялық белсенділік – 4,3% құрайды.

Барынша жоғары инновациялық белсенділік ірі кәсіпорындар арасында байқалды, инновациялық қызметті 21 кәсіпорын атқарды (15,2%).

2012 жылмен салыстырғанда инновациялық өнім көлемі 73,9% ұлғайды және 53731,2 млн. теңгені құрастырды. Сонымен қатар сатылған өнім көлемі 34123,8 млн. теңгені (өндірілген инновациялық өнімнің жалпы көлемінің 63,5%), экспортқа шығарылған инновациялық өнім көлемі 8721,9 млн. теңгені құрайды (жалпы көлемнің 16,2%).

Азық – түліктік және процесстік инновацияларға шығын 32782,7 млн. теңгені құрастырды (2012 жылы – 9319,1 млн теңге). Соның ішінде, кәсіпорындардың өз қаражаты есебінен шығындар 29608,6 млн. теңгені құрастырды, бұл инновациялық қызметті іске асыруға жалпы шағандардың 90,3% құрды.

102,6 105,0 100,3

31

Өткізілген зерттеу деректері бойынша азық – түліктік, процесстік, ұйымдық және маркетингті инновациялары бар барынша көп кәсіпорындар Қарағанды қаласында (56,1%), Теміртау қаласында (16,9%) және Балқаш қаласында (5,4%) әрекет етеді.

Облыста инновациялық қызметті өңірлік «Сары-Арқа Технопаркі» ЖШС және «Сарыарқа» ӘКК» ҰК АҚ жүргізеді.

«Сары-Арқа Технопаркі» ЖШС миссиясы – бар өндірістерді, ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарды жаңғыртуға, жоғары қосылған құнмен жаңа өндірістерді құруға бағытталған ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерциализациялауды жүргізетін шағын инновациялық компанияларды дамытуға көмек көрсету.

2013 жылы технопарк коммерциализация кеңсесімен бірлесіп 70 астам инновациялық жобалық ұсыныстар қарастырды.

ТБИ бағдарламасы бойынша 2013 жылы 3 инновациялық жоба қаржыландырылып, табысты аяқталды.

2012-2013 жылдарда технопарк коммерциализация кеңселерімен бірлесіп 28 жоба тұжырымдамаларын негіздеуге гранттар мен қаржы алынды.

Дамудың негізгі бағыттарын анықтау және инновациялық жобаларды қарастыру үшін Қарағанды облысы әкімі орынбасарының төрағалығымен өңірдің инновациялық кластерлерді дамыту бойынша Ғылыми – техникалық кеңес құрылды. Осы кеңеске қызметтегі ғалымдар, ЖОО, Ғылыми – зерттеу институттарының, өңірлік даму институттарының, салалық басқармалардың, кәсіпкерлер ассоциацияларының өкілдері қатысады.

Кеңс қызметінің мақсаты – Қарағанды облысының базалық өнеркәсіп салаларында өңірді және инновациялық кластерлерді дамытудың жаңа амалдарын құру.

Жұмыс органы, ҒТК жұмысына, материалдарды әзірлеуге жауапты «Сары-Арқа технопаркі» ЖШС болып табылады.

ҒТК отырысы өткізілді, онда негізгі ғылыми – техникалық даму бағыттары - Қарағанды облысының өнеркәсіптің базалық салаларында инновациялық кластерлер анықталды және бекітілді.

№ р/б

Басым салалар Дамудың негізгі ғылыми-техникалық бағыттары – инновациялық кластерлер

1. Көмір өнеркәсібі Көмірді байыту және жоғары сапалы энергетикалық көмір концентратын өндіру; Көмірді іріктемелі жағу технологиясы;Метан газын өнеркәсіптік өндіру және қайта өңдеу.

2. Қара металлургия Қорытпалардың жаңа түрлерін өндіру; Металлургиялық өндірістің қайта өңделуін арттыру.

3. Түсті металлургия Құрамында металл бар кенді және пайда болған техногенді минералдарды байыту және синерго-активтендірілген ұсақтау.

4. Химиялық өнеркәсіп Жұқа органикалық синтез бен полимер химиясы; Өнеркәсіптік химия; Фармация.

5. Машинажасау Тау-шахталық және байыту жабдықтарының жаңа түрлерін құру; Сандық технология мен жоғары дәлді құйманы дамыту; Аса қатты ыстыққа төзімді материалдар жасау.

6. Құрылыс материалдар өндірісі

Металлургиялық техногенді қалдықтардан клинкерсіз тұтқыр және құрғақ қоспа алу, оларды азаматтық және жол құрылысында пайдалану.

7. Ауыл шаруашылығы Астықты терең қайта өңдеу және өнім алу;

32

№ р/б

Басым салалар Дамудың негізгі ғылыми-техникалық бағыттары – инновациялық кластерлер

Барлық ауыл шаруашылық жануралар мен балықтар шін азық пен азық қоспаларын өндіру.

8. Энергетика Энергияның альтернативті көздерін дамыту.

«Сарыарқа» ӘКК» ҰК» АҚ-мен бірлесіп Аймақтық инновациялық қор құру бойынша жұмыс атқарылуда. 2014 жылы инновациялық жобаларды қаржыландыруды бастау жоспарланған.

Аймақтың инновациялық белсенділігін арттыру мақсатында жергілікті кәсіпорындардың, кәсіпкерлердің, ғалымдар мен өнертапқыштардың ерекшеліктерін ескере отырып, Компания 2010-2014 жылдарға арналған инновацияны дамыту және технологиялық жаңаруға көмек көрсету бойынша бағдарламаны және Қазақстанның 2020 жылға дейін инновациялық даму тұжырымдамасын жүзеге асыру аясында R&D орталықтарын және кеңселер құру жоспарланған.

2013 жылы Компания «Номад» фирмасы ЖШС-мен бірлесіп Қарағанды қаласында бидай астығын терең қайта өңдеу бойынша өндірісті ұйымдастыру бойынша инновациялық жобаны іске асыруды бастады.

«ISSMAT INVESTMENT AND FINANCE» инвестициялық компаниямен бірлесіп бірегей инновациялық технологияларды қолданумен композиттік материалдар өндірісі бойынша зауыт құрылысын салу жоспарланған.

ӘКК альтернативті энергетика және энерготиімді технологияларды дамытуға қатысу қарастырылған. Қарағанды аймағының өндірісінде энерготиімді және энергияның жұмсалуын төмендету бағдарламасын жүзеге асыру аясында Компаниямен көмірді одан әрі өндіру кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, электрэнергиясын үнемдеуге, сонымен қатар қоршаған ортаға метанның шығарылуын төмендету есебінен («жасыл экономика») экологиялық жағдайды жақсартуға мүмкіндік беретін метанды одан әрі қайта өңдеумен көмір қыртысынан барлау бойынша инновациялық жобаларды жүзеге асыру жоспарланған.

Сонымен қатар жаңартылған энергия көздерінің орталықтарын құру бойынша француз компаниясымен бірлескен жоба қарастырылуда.

Энерготиімді және энергоүнемдеуші технологияларды қолданатын бизнес-жобалар санын дамыту альтернативті «жасыл» энергетикалық технологияларды дамытуға ықпалын тигізеді.

Индустрияландыру КартасыҚазақстан Республикасы Президентінің 19.03.2010ж. №958 «Қазақстан

Республикасының жылдамдатылған индустриалық – инновациялық дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» Жарлығына және ағымдағы жылдың 14 сәуірінде № 302 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысына сәйкес, Қарағанды облысының әкімшілігінің 2010 жылдың 7 маусымында №18/05 Қаулысымен бекітілген, өңірлік индустриаландыру Картасы өңделді.

01.04.2010 жылғы жағдай бойынша еліміздің индустрияландыру Картасына Қарағанды облысынан жалпы сомасы 75,6 млрд. теңгені құрайтын 17 инвестициялық жобасы енгізілді. 17 жобаның 5-ның республикалық маңызы бар, 12 өңірлік маңызы бар жобалар.01.01.2014 жылғы жағдай бойынша индустрияландыру Картасына облыста 12 373 мыңнан астам жаңа жұмыс орнын құрумен жалпы сомасы 500,4 млрд. теңгені құрайтын 80 инвестициялық жобаны жүзеге асыру жоспарлануда.

Республикалық индустрияландыру Картасына енген 4 жоба: «Индустриалы парк инфрақұрылымының құрылысын салу», «АрселорМиталл Теміртау» АҚ-ның «Болат өндірісін жылына 6 млн. тоннаға дейін арттырумен «АрселорМиттал Теміртау» дамыту

33

жәнежаңғырту», «Қарағанды кешенді қорытпалар зауыты» ЖШС-нің «Қарағанды кешенді қорытпалар зауытының құрылысын салу», «СП Арбат» ЖШС-нің «Көмір шығару бойынша көмір-химиялық өнімдер мен көмір тілігін өндіру бойынша зауыт құрылысын салу» жалпы сомасы 298 млрд. 516 млн. теңгеге, 5 989 жаңа жұмыс орындарын құрумен.

Индустрияландыру картасының жобалар саны 2010 жылдан бастап 63 жобаға, 2013 жылы 14 жобаға ұлғайды.

Индустрияландыру картасындағы жобаларды инвестициялауда негізгі үлес - кәсіпорындардың өз қаражаты, республикалық бюджет («Металлургия – Металлөңдеу» Индустриялық парк» ЖШС) даму институттарының қаражаты («Қарағанды фармацевтикалық кешені» ЖШС – БҒМ ғылыми қоры, «Геополимер» ЖШС, «Кэлсис» ЖШС – «ТДҰА» АҚ қаражаты).

Индустрияландыру картасының өңірлік көрсеткіші келесідей: жобаның басым бөлігі Қарағанды қаласында – 31, Саранда – 6, Теміртауда – 5, Балқашта-4, Жезқазған қаласында – 3, Сәтпаев және Шахтинск бойынша 2 жоба, Қаражал қ. – 1. Аудандар: Бұқар жырау ауданы – 7, Нұра – 4, Абай және Жаңаарқа бойынша 3 жоба, Шет ауданы – 2 жоба, Қарқаралы ауданы -1. 5 жоба – «Сарыарқа» АЭА аумағында орналасқан.

2010 жылдан бастап 2013 жыл бойынша Индустрияландыру картасының енгізілген жобаларымен 109 млрд. теңге сомасына өнеркәсіптік өнім өндірілді.«Сарыарқа» АЭА

Машина жасау және металлөңдеуде инвестициялар мен технологияларды тарту үшін қолайлы жағдай құру, сонымен қатар осы салаларда жетекші бәсекеге қабілетті кластерді құру мақсатында Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылдың 24 қарашасындағы Жарлығымен «Металлургия – Металлөңдеу» Индустриялық парк» ЖШС инфрақұрылым базасында «Сарыарқа» арнайы экономикалық аймақ құрылды. АЭА жалпы көлемі 534,9 га. құрайды.

«Сарыарқа» АЭА облыс экономикасын дамытудың маңызды орны болып табылады, себебі 2020 жылға қарай ол 5000 жаңа жұмыс орындарының құрылуына, сонымен қатар жоғары қосылған құнмен бәсекеге қабілетті өнім өндірісіне275,0 млрд. теңге көлемінде инвестиция тартуға жол беру тиіс.

Бүгінгі таңда «Сарыарқа» АЭА тіркелген 33 қатысушының 12 жобалаушыға өтінген инвестициялық жобаларын іске асыру үшін ұзақ мерзімді уақытша жер пайдалану (жалдау) құқығымен жер учаскелері берілді.

Бүгінгі таңда оны дамытудың басты аспектілері – инфрақұрылым және аумағында орналасқан жобалар.

АЭА инфрақұрылымының негізгі нысандарының құрылысын аяқтау ағымдағы жылдың саңында жоспарланған.

«Сарыарқа» АЭА инфрақұрылымы құрылысының сметалық құны - 25,4 млрд. теңге. Инфрақұрылым құрлысына республикалық бюджеттен барлығы 24,8 млрд. теңге

бөлінді, соның ішінде бүгінгі таңдағы жағдай бойынша 20 523 млн. теңге игерілген. АЭА сол үшін анықталған басым салаларға сәйкес дамуда. Ең алдымен,

қысқамерзімді перпективада металлургия және дайын металл бұйымдар өндірісі. Ортамерзімді перпективада машыина және жабдықтар, құрылыс материалдары,

электржабдықтары өндірісін, химиялық заттар, резеңке және пластмасс бұйымдар өндірісін дамыту қарастырылған.

Бұл бағыттарды бар АЭА аумағын кеңейту немесе субаймақ құру арқылы дамытуға болады.

Осы уақытта бұл мәселе ИЖТМ-де «тоқтатылғанына» қарамастан, ол әлі күнге дейін өзекті.

34

Республикамыздағы АЭА қызметіне «Джуронг» сингапурлық компаниямен бірлесіп өткізілген салыстырмалы талдау «Сарыарқа» АЭАтың анықталған басым салалар тізімі облыстың экономикалық әлеуетіне және мүмкіндіктеріне сәйкес келеді.

12 әлеуетті жобалардан:- 3 жобаны 2014 жылы іске қосу жоспарланған («Изоплюс Центральная Азия»

ЖШС,«Хёнву Централ Азия ЖШС, «Бёмер Арматура» ЖШС), - 7 жоба - 2015 жылы («VMTSintez» ЖШС, «Bukharzhyrauplastic» ЖШС,

«ConstructionSteel» ЖШС,«FTDFahrzeugtechnikKazakhstan» ЖШС, «Экотон Азия» ЖШС, «Завод «СибКазКабель» ЖШС,«Гидропротект» ЖШС),

- 2 жоба – 2016 жылы («Қарағанды кешенді қорытпалар зауыты» ЖШС, «СП «Ритм КЗ» ЖШС).

Бірқатар жобалар бойынша пайдалануға қабылдау м ерзімдері өзгеруі мүмкін, себебі жобаларға түзетулер енгізіліп, параметрлері өзгертіледі, сонымен қатар өнімді сату мәселесін қосымша қарастыру қажет.

2014 жылдан кейін іске асырылатын жобалар ТЭН және ЖСҚ жобалау барысында. АЭА-тың басқа қатысушылары инвестициялық шешім қабылдау барысында. Инвестицияларды кедергісіз тарту, инвесторларға тұрақты негізде одан әрі қызмет

көрсету үшін «Кіру билетін» ұсыну үшін даму институттарымен бірлесіп Қарағанды өңірінің активтер қорын (Кепілдік қоры) құру жоспарланған.

Инвестициялық қыземттің жаңа бағыттарын дамыту аясында «Сарыарқа» ӘКК Компаниясы Ислам Даму Банкінің Тобымен бірлесіп шағын және орта бизнес өкілдерін несиелендіру, дуальді білім беруді дамыту, маркетинг зерттеулерін жүргізу, өңірде жаңа технологиялар енгізу бойынша жобаларды қолдау және іске асыру үшін Қор құру жоспарланған.

Негізгі капиталға инвестициялар2010 жылдан бастап Қарағанды облысының экономикасына 1 192,9 млрд. теңге

инвестицияланды, соның ішінде өнеркәсіпке инвестиция 724,4 млрд. теңгені, өңдеуші өнеркәсіпке 409,9 млрд. теңгені құрады.

2010 жылдан бастап 2013 жыл бойынша өнеркәсіпке инвестиция 139,6 млрд. теңгеден 202,5 млрд. теңгеге дейін немесе 45% ұлғайды, соның ішінде өңдеуші өнеркәсіпке инвестиция көлемі 93,1 млрд. теңгеден 103,45 млрд теңгеге дейін немесе 11% ұлғайды.

Негізгі капиталға инвестициялар405 млрд.теңгеге 2013 жылы облыстың кәсіпорындарымен игерілді, бұл бастап 2010 жылғы деңгейден 52,1% артық (2010ж. – 211,1 млрд.теңге).

4 жылда (2010-2013 жж) негізгі капиталға инвестициялаудың негізгі қаржыландыру көзі кәсіпорындардың өз қаражаты болып табылады (68,5%). Бюджеттік қаражат үлесі 14%, шетелдік инвестицялар – 3,7%, қарыз қаражат – 13,7%.

Негізгі капиталға инвестицияның барынша бөлігі 2010 жылдан бастап 2013 жылды қоса алғанға дейін облыс бойынша Қарағанды қаласында (21,3%) және Теміртау қаласында (21,7%) игерілді.

Инвестиция көлемінің ұлғаюы жалпы 2010 жылдан бастап 2013 жылды қоса алғанға дейін «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС, «ҚТЖ» ҰК» АҚ, «Жайремский ГОК» АҚ, «Сарыарқа Energy» ЖШС, «Қазақстан – Қытай құбыр» ЖШС сияқты кәсіпорындардың қаражат бөлуі есебінен жүргізілді.

Проблемалық мәселелер: экономиканың шикізаты емес секторына қажетті инвестициялық

қызықтырушылықтың жоқтығы (әкімшілік кедергілер, дамымаған көлік және коммуникациялық инфрақұрылымдар, білікті жұмыс күшінің жоқтығы, қазақстандық нарықтың төмен сыйымдылығы);

35

шетелдік мемлекеттерде отандық инвесторларды қолдау және қорғау механизмінің қажетті деңгейде дамымағандығы;

инвестиция жасау бойынша әлеуетті нарық және қазақстандық компаниялар үшін осы нарықтарға шығу тәсілдері туралы толық ақпараттың жоқтығы.

Жергілікті қамтуды дамыту2013 жылдың қорытындылары бойынша Қарағанды облысының жүйеқұрушы

кәсіпорындары жалпы сомасы 336,6 млрд. теңгеге сатып алу жүргізді, тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді қазақстандық қамту 221,5 млрд. теңгені немесе 65,8% құрады, соның ішінде:

- тауарлар бойынша – 113,3 млрд. теңге немесе 51,2%;- жұмыстар және қызметтер бойынша – 108,1 млрд. теңге немесе 93,8%. 2011 жылме салыстырғанда ұлғаю 45% құрайды. Республиканың 116 жүйеқұрушы кәсіпорындарынан Қарағанды облысы тауарларды,

жұмыстарды және қызметтерді қазақстандық сатып алудың жалпы сомасы бойынша 1 орында.

2011 жылдың басынан бірқатар жүйелі шаралар ұйымдастырылды, сол арқылы оң нәтижеге қол жеткізілді.

2011 жылдың 25 ақпанында Қарағанды облысының әкімдігі мен «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС арасында өзара ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды.

2011 жылдың 18 наурызында Қарағанды облысының әкімдігі мен «АрселорМиттал Теміртау» АҚ арасында ШОБ қолодау бойынша өзара ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды.

Сонымен қатар, 2012 жылы 1 шілдеде Қарағанды қаласында Индустрияландыру күні аясында отандық жеткізушілер мен ірі өнеркәсіптік кәсіпорындар арасында тауарларды, жұмыстарды және қызметтерді жеткізуге «Өзара ынтымақтастық туралы» Меморандумға қол қойылды.

Осы кәсіпорындармен ТЖҚ жеткізу бойынша отандық тауар өндірушілермен ұзақ мерзімді келісім шарттар, шарттар жасалды.

Жергілікті тауар өндірушілердің өнімдерін әйгілеу үшін Қарағанды облысының өнеркәсіп және индустриялық-инновациялық даму басқармасы 2013 жылы Қарағанды облысының өндірушілерін 13 түрлі, соның ішінде өңіраралық және халықаралық конкурс – көрмелерге қатысуын ұйымдастырып көмек көрсетті.

2013 жылғы 9 тамызда Қарағанды облысы әкімінің қатысуымен Қарағанды облысының құрылыс индустриясын дамыту бойынша дөңгелек үстел өткізілді. Сонымен қатар 2013 жыл ішінде облыс әкімінің орынбасары А.М.Ахметжановтың қатысуымен жеңіл өнеркәсіп, машинажасау және химия өнеркәсібі сияқты өнеркәсіптің басым салаларын дамыту бойынша бірқатар мәжілістер өткізді.

Сонымен қатар, Қарағанды облысының тауар өндірушілерінің тізімі құрастырылды, облыс әкімдіктеріне, Астана, Алматы қалаларының әкімдіктеріне және ұлттық компанияларға ұзақ мерзімді ынтымақтастық мүмкіндігін қарастыру үшін жолданды. Осы тізім Қарағанды облысы әкімдігінің сайтында және Қарағанды облысының өнеркәсіп және индустриялық – инновациялық даму басқармасының сайтында жарияланды.

Сонымен қатар, Қарағанды облысының өнеркәсіп және индустриялық-инновациялық даму басқармасы мен «ҚТЖ» ҰК» АҚ филиалы арасында Қарағанды облысының тауар өндірушілерін қолдау бойынша 2013-2015 жылдарға арналған «Жаңа импорт алмастырушы өндірісті дамыту бойынша орталық» іс – шаралар жоспарына қол қойылды.

Өңіраралық ынтымақтастық бойынша жұмыс жалғасуда, мәселен, Қарағанды облысының өнеркәсіп және индустриялық – инновациялық даму басқармасы Шығыс Қазақстан, Алматы және Павлодар облыстарының тиісті басқармаларымен бірлесіп 32 тауар

36

жайғасымынан тұратын өнімдерді өндіру және тұтыну теңгерімінің бірыңғай форматын құрастырды, оның ішінде 16 жайғасым Қарағанды облысында өндіріледі. Бүгінгі таңда осы жайғасымдар бойынша қуаттылық теңгерімі құрастырылды.

Осы қуаттылық теңгерімі Қазақасан Республикасының экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне және бірлескен облыстар әкімдіктеріне жолданды.

Өңіраралық ынтымақтастық бойынша Республикалық форум аясында және ағымдағы жылдың 12 шілдеде Өскемен қаласында өткен Алматы, Шығыс Қазақстан, Қарағанды және Павлодар облыстарының бірігуі аясында Қарағанды облысының кәсіпорындары жалпы сомасы 1 млрд. 130,8 млн. теңгеге 16 ұзақ мерзімді ынтымақтастық туралы меморандумға және ынта қою хаттамалар жасалды, бүгінгі таңда осы келісімдер бойынша жалпы сомасы 2 млрд. 652,7 млн. теңгеге шарттар жасалды.

Сонымен қатар өндірістік қуаттылықтарды қосымша жүктеу үшін «АрселорМиттал Теміртау» АҚ-на Шығыс Қазақстан және Қостанай облысының қорылысы салынып жатқан және құрылысын салуға жоспарланған нысандар туралы ақпарат жолданды.

Сонымен қатар, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ-ның металлургия комбинатында тұрақты сұранысқа ие 415 тауарлық жайғасымнан тұратын шығын (пайдаланылатын) материалдарының тізімі жасалды. Осы шығын материалдар бұрын «АрселорМиттал Теміртау» АҚ импорттаған өнімдерді жеткізу мүмкіндігі қарастыру үшін біріккен облыстарға жолданды.

Сонымен қатар Павлодар облысының әкімдігіне Павлодар облысының «Қолжетімді тұрғын үй-2020» Мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыру кезінде Қазақстанда өндірілген құрылыс материалдарына тапшылықты толық немесе ішінара жабу мүмкіндігін қарастыру үшін Қарағанды облысының құрылыс индустриясының кәсіпорындары туралы ақпарат жолдады.

2013 жылы Сауда – өнеркәсіптік палата 913 СТ-KZ сертификаттары берілді, бұл 2012 жылмен салыстырғанда 176 сертификатқа көп.

Жүйеқұрушы кәсіпорындардлан басқа, Қарағанды облысының 92 ірі кәсіпорындарын мониторинг жүргізіледі. 2013 жылдың қорытындылары бойынша осы кәсіпорындар жалпы сомасы 107,9 млрд. теңгеге тауарлар, жұмыстар және қызметтер сатып алды,соның ішінде отандық тауар өндірушілерден 88,7 млрд теңге немесе 82,1% сатып алу жүргізілді. 2012 жылмен салыстырғанда 10,2% ұлғайды.

Техникалық реттеуҚарағанды облысы бойынша 662 кәсіпорындар мен мекемелер 1032 сапалы жүйе

менеджментін енгізді, соның ішінде 590 мекеме - ИСО 9000, 237- ИСО 14000, ISO 22000 – 4, OHSAS 18000 – 201.

Облыста сапа менеджменті жүйесін енгізген кәсіпорындар санын ұлғайту үшін семинарлар мен форумдар өткізілуде. Сонымен қатар жыл сайын облыста «Қазақстанның үздік тауары» өңірлік конкурс өткізіледі. Конкурс жеңімпаздары «Алтын Сапа» Қазақстан Республикасы Президентінің сыйлығын алу бойынша республикалық конкурсқа қатысу мүмкіндігіне ие болады.

Халықаралық стандарттар талаптарына сәйкес келетін сапа жүйесін енгізу кәсіпорынның экономикалық әлеуетін көтеруге жол береді. Осы фактор бүгінгі таңда отандық кәсіпорындар үшін аса маңызды, себебі бұл Әлемдік Сауда Ұйымына кіру үшін өзіндік рұқсатнама секілді.

Агроөнеркәсіптік кешен

37

Аймақта жоғары сапалы астық, картоп, мал шаруашылығы өнімдерін өндіреді. Облыстың халқы аймақтың ішкі өндірісі есебінен бидай, картоп, қызылша, ет, жұмыртқа, сүт өнімдері түрлерімен толықтай қамтамасыз етілген.

Облыста 6 мыңнан аса ауыл шаруашылығы құрылымдары және 125 жуық жеке қосалқы шаруашылықтар жұмыс істейді. Олармен республиканың 5,7 пайызға жуық ауыл шаруашылығы өнімі өндіріледі. Яғни, бұл мемлекет тарапынан және «ҚазАгро»ҰБХ» АҚ институттары тарапынан көрсетіліп жатқан қолдаулардың арқасы.

Техникалық жаңғырту және шаруашылықтарды ірілендіру, өнімді қайта өңдеу сатысын арттыру, қосалқы шаруашылықтарды құру негізінде осы сектордың бәсекеге қабілеттілігін арттыру басты міндеттің кілті болып табылады.

Облыста ауыл шаруашылығы өндірісінің негізгі бағыты ет, сүт, жұмыртқа, астық, картоп және көкөніс өндірісі болып табылады. Облыс аумағында мал шаруашылығы өнімінің өндірісі басым, мал шаруашылығының үлесі 55,4 пайызды құрады.

Соңғы 5 жылда ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 58 пайызға өсіп, 2013 жылы 142,9 млрд.теңгені құрады, физикалық көлем индексі – 111,9 пайыз. Өсімдік шаруашылығы – 44,3 пайыз, мал шаруашылығы – 57,7 пайыз.

Ауыл шаруашылығы өндірісінде Бұқар жырау, Абай, Нұра, Қарқаралы және Осакаров аудандарының үлесі басым, ал Ақтоғай, Жаңаарқа, Ұлытау аудандарының үлесі аз.

Өсімдік шаруашылығы.Облыста өсімдік шаруашылығы саласында өндірістік әлеует сақталды. Табиғи-климаттық жағдайлар ауыл шаруашылығы дақылдарының тиімді сорттарын өндіруге мүмкіндік береді. Агродақылдардың деңгейін арттыру, өсімдікті өңдеудің заманауи технологияларын, яғни түсімділікті 1,5 есе арттыратын (2011-2013жж.- 64 пайыз) ылғалқорүнемдеу технологиясын қолдану басты міндет болып табылады.

Астықтың тұқымдық қорын жақсартудың маңызы зор. Өсімдік шаруашылығында маманданудадың негізі – астық өндірісі, оның ішінде бидай,

арпа, барлық егістік алқабынан 98,5 пайызды алады. 2013 жылы астықтың егістік алқабы 685,6 мың гектарды құрады, яғни 2012 жылға қарағанда 3,7 мың гектарға кеміді. Астық өндірумен аудандардың барлық ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері айналысады, негізгі егістік алқаптар Нұра ауданында (облыстың 30,4 пайызын құрайды), Осакаров (34,7 пайызын), Бұқар жырау ауданында (17,3 пайызын).

Картоп және көкөніс дақылдарының алқаптары 2013 жылы 15,8 мың гектарды құрады, 2009 жылға қарағанда 2,8 мың гектарға көбейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 377,2 мың тонна картоп және көкөніс дақылдары өндірілді, 2011 жылға қарағанда 12,0 мың тоннаға артты. Картоп өндірумен облысымызда Абай (32,6%), Бұқар жырау (21,7%), Шет (7,8%) аудандарының шаруа қожалықтары айналысады. Облыста басты өсірілетін көкөніс дақыдары – сәбіз, қызылша, қырыққабат. Олардың үлесі – 75 пайыз. Көкөніс алқаптары Бұқар жырау (13,8%), Абай (31%), Осакаров (3,4%), Шет (1,4%) аудандарында шоғырланған.

2011 жылы облыста 3 гектарлық жылыжайдың құрылысы аяқталды.2012 жылы сиымдылығы 8 тонна болатын көкөніс қоймасы «АстраАгро» ЖШС іске

қосылды.2013 жылы қазіргі заманғы технологияларды қолданумен 8 гектар алаңына Топар

жылыжайының құрылысы басталды, бұл жылыжай шаруашылығының өнімінің жалпы көлемін жылына 6500 тоннаға дейін жеткізуге жол береді.

2013 жылы 8 мың га алқапта арам шөптер мен өсімдік ауруларына қарсы гирбицидтермен өңдеу жүргізілді, 3305 тонна көлемінде минерлады тыңайтқыштар сатылып алынды.

2013 жылы ауыл шаруашылығы өндірісінде өндірістік заманауи технологиялары мен техникасын енгізген ірі агроөнеркәсіп өндірістерін дамытуға қолдаулар көрсетілді. Осының арқасында 2013 жылы егістік алқаптарының 100 пайызына сорттық тұқымдар себілді. Облыста 14 тұқым шаруашылығымен айналысатын шаруашылық бар. Олар бидайдың

38

«Карагандинская 22», «Карагандинская 70» жоғары өнімді тұқым түрлерінің өндірісін енгізді. Облыста 2 соны тұқымын өндіруші, 3 элиталық тұқым өндіруші және 14 ауыл шаруашылығы дақылдарының жоғары өнімді тұқымын өндіру бойынша 14 шаруашылық жұмыс істейді.

Саланы механикаландыру. Машина-трактор паркін жаңарту бойынша мақсатқа бағытталған жұмыстар жүргізіліп жатыр. Соңғы жылда 2011-2013 ж.ж. ауыл шаруашылығы техникаларының 1043 бірлігі сатылып алынды, оның ішінде 72 егістік кешені, әр түрлі 324 трактор және 171 жоғары өнім беретін комбайн. Шетелден шығарылған техникаларды пайдалану арқылы энергиямен қамтамасыз ету 2011 жылмен салыстырғанда 2,9 пайызға артты.

Заманауи инновациялық технологияларды қолдану. Тамшылатып суару алқабы 230 гектарды құрайды. Астық өндіретін ылғалқорүнемдеу технологиясын енгізген алқап 440 мың гектарды құрайды.

Қарағанды облысы жағдайында картоп тұқымына биотехнологиялық әдісті вируссыздық негізін пайдалану арқылы инновациялық жобаны Абай ауданында «АстраАгро» ЖШС іске асыру жоспарланып отыр және отандық селекциялы картоптың тұқымын болашақта дамыту, яғни жоба іске асса картоп түсімі 40-45 пайызға артады. Табиғи-климаттық жағдайларды есере отырып, жылыжай құрылысын салу артық болмас еді.

Өсімдікті карантині және қорғау. Фитосанитариялық қауіпсіздік жүйесін дамытуға халықаралық талаптарға сәйкес жалпы 43,9 млн.теңге бөлінді, зинкестердің, өсімдік аурулары мен арам шөптердің ошақтарын табу, таратпау және жою үшін 7,4 млн.теңге бөлініп, игерілді.

Жеміс-көкөніс өнімдерін сақтау базасы нығаюда. Бүгінгі күні облыста жалпы сыйымдылығы 143,4 мың тонна 110 картоп және көкөніс қоймалары бар. Оның ішінде, істеп тұрған қоймалар, 2012 жылы 2 көкөніс қоймасы іске қосылды, жалпы сиымдылығы 9,1 мың тонналық және 7,2 мың тонналық 7 қойма қайта жөндеуден өткізілді.

2013 жылы өсімдік шаруашылығын дамытуға 1434,6 млн.теңге көлемінде бюджеттік қаражат бөлінді, 2011 жылмен салыстырғанда 5 пайызға артты ,яғни 8067,2 тонна 1 репродукциялы тұқымының көлемін 30-40 пайызға арзандатылды, және 202 тонна көп жылдық шөп, және 4468 тонна минералдық тыңайтқыштар алынды.

Ауыл шаруашылығы дақылдарын өңдейтін прогрессивті технологиялар енгізіліп жатыр. Олар: ылғалқорүнемдеу және тамшылатып суару технологиялары. Егер 2009 жылы ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірудің ылғалүнемдеу технологиялары 282,3 мың га алаңына қолданылданылса, 2013 жылы 440 мың га алқапқа қолданылды. Тамшылатып суару әдісі 2010 жылы 80 га алқапта қолданылды, 2013 жылы 230 га енгізілді.

Мал шаруашылығы. Қарағанды облысы мал шаруашылығында ет, сүт, жұмыртқа және жүн өндірісінде мамандандырылған. Соңғы 25 жыл ішінде аймақта мал басының барлық түрі азайып, сүзілмеген сүт өнімдерінің өндірісі азайды.

Сол жылдары аймағымызда мал шаруашылығының қайта дамуына арналған жерлердің 80 пайызы жайылымдық жерлер болды. Ет және сүт өнімдеріне сұраныс көп болғандықтан мал басыныңы барлық түрлерін қайта көбею үшін мақсатты жұмыстар жүргізілді. Ет өнімдерін қайта өңдеу үшін ет комбинатын жаңғырту жоспарлануда. Құс шаруашылығын қайта дамуына жоспарланып отырған, яғни қайта құру мен жаңадан салынатын бройлерлік құс фабрикаларының құрылыстары сияқты инвестициялық жобалар салыну жоспарлануда.

Мал шаруашылығы негізінен ет және сүт мал шаруашылығымен, өнеркәсіпті құс және шошқа шаруашылығымен сипатталады.

2011 жылға қарағанада жылқы 27 пайызға (209,6 мың басқа), құс саны - 14,3 пайызға (3144,8 мын.. басқа), ірі қара малдың басы (9,7 пайызға) (443,3 мың басқа), қой мен ешкі саны- (5,9 пайызға). Ірі қара малдың басының, құстың, жылқының басы бойынша облыс республикада 3-ші орында, қой мен ешкі саны бойынша 6-шы орында.

39

Облыс бойынша 41 асыл тұқымды шаруашылықтар жұмыс істейді, олардың 18 ірі қара мал, 12 қой, яғни оның ішінде 6 зауыт, жылқы 3 (оның 1 асыл тұқымды зауыт), шошқа 2, (оның 1 зауыт), құстан 2 шаруашылық.

Асыл тұқымды субъектілерде ірі қара малдың басы 4031 немесе жалпы мал басынан үлес салмағы 1,0%, қой саны – 55632 мың бас (6,0%), 21463 мың шошқа саны – 28%, 2700 мың жылқы саны – 2,0%, және құс саны 116756 немесе 4,0 %.

Сүт бағытындағы негізгі тұқымдардың бірі– Қырдың қызыл тұқымы (красная степная), ет бағытында – Қазақтың ақ бас тұқымы, Әулиекөл тұқымы, қой шаруашылығында – Қазақтың қылшық жүнді тұқымы, Дегересс, Едільбай, Сарыарка, Қазақтың құйрықты, жылқы шаруашылығында – Қазақтың «Жабе» типі, Мұғалжар, шошқадан ірі ақ тұқымы, құс шаруашылығынан – Хайсекс белый, Росс 308.

Бес жыл ішінде сүт өндірісі 1,1 пайызға өсіп, немесе 357,9 мың тоннаны құрады, жұмыртқа 2 есеге (468,5 млн. дана). Мал шаруашылығының негізгі үлестері Бұхар Жырау, Каркаралы, Нұра, Шет және Жанаарка аудандарында.

Облысымыз ауыл шаруашылығы малдарының аса қауіпті жұқпалы аурулармен сәттілік жағдайда.

Ветеринариялық –профилактикалық шаралар жиі жүргізіледі.Бруцеллез бойынша эпизоотиялық шараларды қаматамасыз ету үшін биыл 343 мың ірі

қара мал басы және 771,9 мың ұсақ қара мал басы зерттелді, жұқтырылғандар пайызы сәйкесінше 1,0 және 0,06%.

Облысымздаға барлық құс фабрикалары жабық режимде жұмыс атқарады, яғни құс тұмауы тіркелмеген.

Ет өнімдерінің сапасын көтеру мақсатында, сойылатын салдарға ветеринариялық талаптар қатаң бақылауға алынды және мал сою алаңдары мен бекеттері жұмыс атқарады. Облыс бойынша 184 мал сою объектілері жұмыс істеуде, оның ішінде 6 етті қайта өңдеу кәсіпорындарында мал сою пунктерімен бірге, 13 мал сою пункті.

Облыс бойынша мал қорымдары 106. Қазіргі уақытта азық базасының негізін жайылымдық жерлер, шабындық және алаңдық

азықтандыру құрайды. Облыс бойынша жайылымдық жерлер 33496,2 мың га, шабындық – 382,4 мың. га, көпжылдық шөптер – 239,4 мың. га, бір жылдық – 15,1 мың. га. 2013 жылы 1029,4 мың тонна шөп, оның ішінде көпжылдық шөп 176,6 мың тонна.

Өсімдік шаруашылығы өнімін қайта өңдеу. Бүгінгі күні қайта өңдеу өнеркәсібі облыстың тамақ өнеркәсібі дамуының маңызды құрамдасы болып табылады. Қайта өңдеу өнеркәсібі дамуының басты катализаторы ретінде жаңа цехтар, технологияларды енгізу, экспортқа бағытталған өнім шығару болып табылады. Ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдейтін цехтардың негізгі үлесін өсімдік шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін кәсіпорындар құрайды.

Облыста өсімдік шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін негізгі, тұрақты жұмыс істейтін жалпы қуаттылығы жылына 786 мың тоннадан астам бидайды қайта өңдейтін 19 ұн өндірумен айналысатын кәсіпорын бар. Олардың бір бөлігі маусымдық түрде қызмет етеді. Кәсіпорындар негізінен Қарағанды қаласында, 1 – Бұқар жырау ауданында, 1-Осакаров ауданында орналасқан. Бидай Қарағанды, Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарының ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінен сатып алынады.

2013 жылы олармен 217,9 мың тонна ұн өндіріліп, қуаттылықтарының орташа қамтамасыз етілу деңгейі 85%-ды құрады. Кәсіпорындар жоғары, 1- және 2 сортты ұн шығарады. Өткізу нарығы – Қазақстан Республикасы, ТМД елдері және алыс шетел.

Бидай өңдеу кәсіпорындарының өнімі бәсекеге қабілетті болып келеді. Бидайды терең өңдеумен облыста 2 орташа және бірнеше шағын кәсіпорындар айналысады. Олар 2013 жылы 2,1 мың тонна макарон бұйымдарын өндірді. Аталмыш кәсіпорындарда жаңа заманауи құрал жабдықтар орнатылған.

40

Облыста 136 наубайхана жұмыс істейді, 2012 жылы жалпы өнімнің көлемі 37,4 мың тоннаны құрайды. 2013 жылы 43,5 мың тонна нан өнімдерін өндірді.

Сонымен қатар, «Номад» ЖШС ұн өндіру кәсіпорынының базасында «Бидайды терең қайта өңдеуді ұйымдастыру» жобасы жүзеге асырылуда. Онда жылына 5443 тонна құрғақ бидай клейковинасын, 17903 тонна құрғақ жем-шөп қосындысы өндірілетін болады.

Өсімдік шаруашылығының қайта өңделген өнімінің бәсекеқабілеттілігі жоғары тұтынушылық сұраныспен, заманауи технология мен құрал-жабдықтармен, кадрларды дайындаумен, дамыған маркетингтікинфрақұрылыммен, қолданылатын шикізаттың экологиялық тазалығымен, өндіріске ИСО 9001, ИСО -22000 халықаралық сапа стандарттарына сәйкес келетін (ТОО «Корпорация Караганды-Нан», ТОО «Карагандинский мелькомбинат», АО «Хлебопродукты», ТОО «Сарыарка Нан» и ТОО «Карагандинская хлебная компания», ТОО фирма «Акнар», ТОО «Номад», ТОО «Ынтымак 2030», ТПК «Достык») басқару жүйесін енгізумен және шығарылатын өнімге бәсекеқабілетті бағаның болуымен байланысты.

Мал шаруашылығы өнімін қайта өңдеу. Сүтті өңдеумен 7 орта және шағын кәсіпорындар айналысады, жылына толық қуатпен 35 мың тонна сүт шығарады, олар Қарағанды, Теміртау, Балқаш, Жезқазған қалалары мен Бұқар жырау аудандарында орналасқан. 2012 жылы 8,2 мың тонна сүт өндірілген, май 229 тонна, ірімшік пен сүзбе 1,4 тонна. 2013 жылы 7,3 мың тонна сүт өндірілген, май 185 тонна, ірімшік пен сүзбе 1125 тонна. Жұмыс деңгейінің қуаты 2013 жылы 50 пайыздан 100 пайызға дейінгі көрсеткішті құрды. Шикізат дайындау облыстың ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мекемелерінде жүзеге асырылады. Сүт өнімдерінің түрлері, шұжықты ірімшік және «Сулгуни» ірімшігі Қарағанды облысында және аз мөлшерде Астана қаласында сатылады. 6 кәсіпорынға ИСО және ХАССП сапа менеджменті жүйелері енгізілген.

Ет пен шұжық өнімдерін қайта өңдеумен және сүрлеумен 19 кәсіпорын айналысады, бір тәуліктегі шұжық өнімдерін шығарудың жалпы қуаттылығы 35 тонна. Кәсіпорындар Қарағанды, Теміртау, Жезқазған, Саран, Шахтинск, Сатбаев қалаларында және Бұқар жырау ауданында орналасқан. 2012 жылдың ішінде олармен 3 мың тонна шұжық өнімдері мен қақталған өнімдерінің түрлері, ет және субөнім – 1,1 мың тонна өндірілген. Кәсіпорынның ісбастылығы 2012 жылы 60 пайыздық көрсеткішті көрсетті. 2013 жылы кәсіпорындардыі ісбастылығы орташа 81% құрайды, сонымен қатар нан, нан өнімдерін өндіру және май саласы – 100%, бидайды өңдеу%, балық өнімі - 75%, сүт - 67% и етті өңдеу - 60% құрайды.

Облыстың ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерінен және Қазақстанның басқа да аймақтарынан шикізат сатылып алынады. Өнім Қарағанды аймағында, Астана, Алматы қалаларында сатылады.

ИСО 9001 және ХАССП 22000 сапа менеджменті жүйелерін етті қайта өңдеу кәсіпорындарына енгізу өндірілген өнімнің бәсекелестігін арттыруға септігін тигізеді («Ақнар ҚФ» ЖШС, «А-Алтын» ЖШС, ЖК «Дәулетбаева», «Агрофирма Құрма» ЖШС, «Нәтиже сүт фабрикасы» ЖШС, «Балқаш Сүт» ЖШС, «Жезқазған Сүт иК», «Орталық Құс»ЖШС, «Аян м»ЖШС, «Медео» ПКФ ЖШС, «Сомер 2» ШҚ, «Рен Милк» ЖШС және т.б.

Құс етін өңдеумен облыста «Акнар ПФ» ЖШС жылына 7,2 мың тонна қуатпен шұғылданады, ісбастылық – 90 пайыз, сондай-ақ құрама жемді өңдеумен айналысады, өндірістік қуаты тәулігіне 200 тонна.

Облыс бойынша азық-түлік өнеркәсібі кәсіпорындарының барлығы 106 бар.Ауыл шаруашылығы өнімдерінің өңдеуші кәсіпорындарының саны:

- нан және нан өнімдерін өндіру (39%);- астық өнімдерін (макарон өнімдері) терең өңдеу (18%);- сүтті өңдеу (9%).

41

2013 жылдың қорытындысы бойынша облыс бойынша азық-түлік өнімінің (сусындарды қоса алғанда) айғақты индекс көлемі 100,2%, өнімді шығару көлемі 87,8 млрд.теңгені құрайды, бұл 2011 жылдың ұқсас кезеңінен 17,7 млрд.теңгеге артық.

Азық-түлік өнімдерінің барлық түрлері бойынша 2011 жылдан бастап 2013 жыл бойынша өндіріс өнімдерінің өсімі күтілді.

Маргаринді өндіру 10%, сары май - 18%, ірімшік және сары ірімшік - 28%, ет және ет өнімдері - 12%, ұн – 3,3% ұлғайды.

Ауыл шаруашылығын дамытудың басты проблемалары:- өсімдік шаруашылығындағы бытыраңқылық және жер үлесінің шағын болуы

ғылыми-негізделген егіс айналымын сақтауға, заманауи технологияларды кеңінен пайдалануға мүмкіндік бермейді;

- суару жүйелерінің техникалық жағдайының нашарлауы суарылатын егістік жерлердің тиімсіз пайдаланылуына және ауыл шаруашылығы дақылдары түсімінің азаюына әкеліп соқты;

- ауыл шаруашылығы техникаларының 97,3 пайызы тозған;- мал шаруашылығында орта және ірі тауарлы өндірістердің дамуы жеткіліксіз,

селекциялық-асыл тұқымды жұмысты ірі масштабты жүргізуді тежейді, ауыл шаруашылығы жануарларын балансталған азықтандыру, өнімді өндіру үрдістерін механизациялау және автоматтандыру деңгейі;

- ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу кәсіпорындарының технологиялық жабдықтары тозған, сапалы шикізаттың жоқтығынан және дайындау-өткізу желілері нашар дамығандықтан жұмыс қуаттылығы төмен;

- еттің (64% жуық), сүттің (74% жуық) жеке аулалардағы ауыл тұрғындарында шоғырланған, бұл шикізаттың сапасына әскер етеді;

- өңдеуші өнеркәсіптерде айналым қаражаты жеткіліксіз;- көліктік жеткізуге жоғарғы тарифтер;- өндірісті дамытуға несие беру кезінде жоғарғы пайыздық банк мөлшерлемелері.

Құрылыс«Құрылыс» экономикалық қызмет түрімен 2011-2013 жылдар кезеңіне 8845 ірі, орта

және шағын ұйымдар тіркелген, оның ішінде:- 2011 жылы «Құрылыс» экономикалық қызмет түрімен 2814 ірі, орта және кіші

ұйымдар тіркелген. 2011 жыл ішінде 2010 жылға қарағанда 7 % көбірек тіркелген. Оның ішінде 2011 жылы 2014 кәсіпорын (71,6%) жұмыс жасады, 865 (30,7%) уақытша бос тұрды. 2011 жылы Қарағанды қаласында 45,7% мердігерлік жұмыстар болды.

- 2012 жылы «Құрылыс» экономикалық қызмет түрімен 2932 ірі, орта және кіші ұйымдар тіркелген. Оның ішінде 2012 жылы 1895 кәсіпорын (64,6%) жұмыс жасады, 978 (33,4%) уақытша бос тұрды. 2012 жыл ішінде 118 ұйымға немесе 4% көбірек тіркелген немесе 2010 жылға 11,2% құрайды. 2012 жылы Қарағанды қаласында 39,1% мердігерлік жұмыстар болды.

- 2013 жылы «Құрылыс» экономикалық қызмет түрімен 3099 ірі, орта және кіші ұйымдар тіркелген. Оның ішінде 2041 кәсіпорындар (65,9%) жұмыс жасады, 1057 (34,1%) жұмысы уақытша тоқтап тұрды.

2013 жылы Қарағанды қаласында мердігерлік жұмыстардың барлық көлемінен 25,3% болды.

Соңғы жылдаоблыстық орталықта құрылыс белсенді жүргізіліп жатыр. 3 жылда құрылыс жұмысының көлемі орташа 27,8% өсті. 2011 жылы құрылыс жұмысының көлемі өткен жылдың деңгейіне 11,1% өсті, 2012 жылы – 17,7%, 2013 жылы – 54,7%.

Негізгі үлес жеке меншік субъектілеріне келеді.

42

2011 жылдың қорытындысы бойынша тұрғын үйді іске қосу жоспары – 248,8 мың ш.м. 2011 жылдың қорытындысы бойынша Облыста тұрғын үй құрылысы бағдарламасын іске асыру барысында – 257,2 мың ш.м. тұрғын үй іске қосылды немесе жоспарға 103% немесе 2010 жылдың фактісіне 111%.

Қазақстан Республикасы Үкіметімен «Қолжетімді тұрғын үй - 2020» бағдарламасы бекітілді, осыған сәйкес Қарағанды облысы бойынша 2012 жылы қаржыландырудың барлық көздері есебінен 269,3 мың ш.м. тұрғын үй іске қосылды немесе 2011 жылдың сәйкес кезеңіне 104,7%.

2013 жылы - 299,1 мың ш.м.тұрғын үй іске қосылды немесе 2012 жылдың деңгейіне 111,1%. 2,5 мың пәтер берілді (оның ішінде 1,3 мың пәтер мемлекеттік пәтерлер).

Берілген негізгі көлемнің 49% жекеменшік тұрғын үй үлесінде (146,7 тыс.ш.м), 19,5% - коммерциялық (58,4 тыс.ш.м.) және 31,5% - мемлекеттік тұрғын үй секторы (94,0 тыс.ш.м.).

Облыс бойынша 3 жылға 825,6 мың ш.м. тұрғын үй енгізілді немесе жыл сайын жоспарланған көлемнен 11,3% артық. Тұрғын үйдің аздаған бөлігі жеке салушылармен енгізілді.

Құрылыстың негізгі мәселелері.Құрылыс саласын тұрақты қалыптастыру үшін құрылыс материалдарының,

бұйымдарының және құрылымдарының өндірісін дамыту, құрылыс индустриясын жоғары технология мен халықаралық стандарттардың сапасына ауыстыру қажет. Құрылыс индустриясын дамыту және отандық құрылыс материалдарын шығарудан қалуды әзірше жеңген жоқпыз. Құрылыс материалдарының көп бөлігін басқа жақтардан әкеледі, бұл құрылыстың қымбаттауына әкеледі.

Тұрғын үй құрылысының негізгі проблемалары болып:- жеке тұрғын үй құрылысының құлдырауы;- жеке тұрғын үй құрылысын тұрақты дамыту үшін коммуникациялардың

жоқтығы;- қаржыландырудың жетіспеушілігінен кезектегілер үшін жалдамалы тұрғын үй

құрылысыныңәлсіз дамуы;- құрылыс индустриясының тиімді нарығы қалыптаспаған;- экономикалық белсенді халықтың негізгі көлемін қол жетімді тұрғын үймен

қамтамасыз етпеу.

Шағын және орта кәсіпкерлікҚР Статистика жөніндегі Агенттігінің мәліметі бойынша 2014 жылғы 1 қаңтардағы

жағдай бойынша облыста шағын және орта кәсіпкерліктің белсенді жұмыс істеп жатқан субъектілерінің саны 56987 бірл. құрады, оның ішінде – 5297 шағын және орта кәсіпкерліктің заңды тұлғалары ( жалпы санынан 9,3%), 46596 – жеке кәсіпкер (81,7%) және 5094 шаруа (фермерлік) шаруашылық (8,9%).

2013 жылы кәсіпкерліктің белсенді субъектілерінің саны 62151 бірлікті құрады, ол 2011 жылғы көрсеткіштен 5599 бірлікке немесе 109,9% артық.

2012 жылы шағын және орта бизнесте қамтылғандырдың жалпы саны 200,7 мың адамды құрады, ол 2011 жылдан 6,5%-ға (188,5 мың адам) және экономикалық белсенді халықтан 27,1% жоғары.

2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша шағын және орта бизнесте қамтылғандырдың жалпы саны 217,0 мың адамды құрады, ол 2012 жылмен салыстырғанда 108,1% (200,7 мың адам) және экономикалық белсенді халықтан 28,9%.

2011-2013 жылдар аралығында шағын және орта кәсіпкерлік саласында әрекет ететіндердің саны 28466 мың адамға немесе 115,1% артты.

2012 жылы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерімен өндірілген өнім, жұмыс,

43

қызметтің жалпы көлемі 494,0 млрд. теңгені немесе 104,9% құрады. 2013 жылы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерімен өндірілген өнім, жұмыс,

қызметтің жалпы көлемі 548,7 млрд. теңгені немесе 103,4% құрады.2011-2013 жылдар аралығында шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерімен

өндірілген өнім, жұмыс, қызметтің көлемі 444,0 млрд. теңгеден 548,7 млрд.теңгеге дейін артты.

«Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы кәсіпкерлік арасында тиімділігі мен қажеттілігін көрсетті.

Бағдарлама Қазақстанды 2014 жылға дейін үдемелі индустриялық-инновациялық дамытудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру тетіктерінің бірі болып табылады. Бұл ретте, екпін дағдарыстан кейінгі дамуға, жаңа тұрақты жұмыс орындарын сақтап қалуға және ашуға түседі.

Оның басты мақсаты – экономиканың шикізаттық емес секторларында өңірлік кәсіпкерліктің тұрақты және теңгерімді өсімін қамтамасыз ету, сондай-ақ бар жұмыс орындарын сақтау және жаңа тұрақты жұмыс орындарын ашу.

«Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасын жүзеге асырудың басынан бастап (2010 жылдан бастап) бағдарлама шеңберінде сомасы 65,5 млрд.теңгеге 322 жоба мақұлданды.

Несиелер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға ӨҮК-мен 59,5 млрд. теңгеге 259 жоба мақұлданды.

Несиелерді ішінара кепілдендіру бойынша кепілдіктер сомасы 1,17 млрд. теңгеге 19 жоба мақұлданды.

Жетіспей тұрған индустриалды инфрақұрылымды жеткізуге ӨҮК-мен 4,8 млрд. теңгеге 40 жоба мақұлданды.

Гранттық қаржыландыруға сомасы 10 млн.теңгеге 4 жоба мақұлданды.

«Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы

Бағдарлама бағыты

2010 жыл 2011 жыл 2012 жыл 2013 жыл БарлығыСаны (бірлік)

Кредит сомасы (млн.теңге)

Саны (бірлік)

Кредит сомасы (млн.теңге)

Саны (бірлік)

Кредит сомасы (млн.теңге)

Саны (бірлік)

Кредит сомасы (млн.теңге)

Саны (бірлік)

Кредит сомасы (млн.теңге)

Пайыздық мөлшерлемені субсидиялау

30 9444,6 79 15344,5 98 20931,4 52 13790,5 259 59511

Кепілдік беру

5 547,8 3 371,0 3 26 8 230,5 19 1175,3

Өндірілген инфрақұрылымды дамыту

4 403 9 1305 22 2049 5 1100,2 40 4857,2

Гранттар 4 10 4 10

Барлығы 39 10395,4 91 17020,5 123 23006,4 69 15131,2 322 655553,5

2012 жылдың 27 қаңтарында «Моноқалаларды дамытудың 2012-2020 жылдарға арналған бағдарламасын» іске асыру басталды.

Бағдарлама «Өңірлерді дамыту», «Бизнестің жол картасы 2020», Жұмыспен қамту 2020 және басқа да бағдарламалардың шеңберінде шараларды көп бейінді қалаларға (бұдан әрі - моноқалалар) шоғырландыра және толықтыра отырып, елдің дағдарыс жағдайында ұзақ

44

мерзімді негізде өңірлерді дамытуды мемлекеттік қолдау бойынша шаралардың логикалық жалғасы болып табылады.

Бағдарламаның мақсаты – орта және ұзақ мерзімді келешекте моноқалалардың тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамыту болып табылады.

«Моноқалаларды дамытудың 2012-2020 жылдарға арналған бағдарламасы» (бұдан әрі - бағдарлама) екінші бағытының шеңберінде - Экономиканы әртараптандыру және шағын және орта бизнесті дамыту сомасы 1,96 млрд. теңгеге 60 жоба қолданды.

Пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға сомасы 1789 млн. теңгеге 21 жоба мақұлданды, онда 294 жұмыс орындары құрылды.

Гранттық қаржыландыруда 102,5 млн.теңгеге 37 жобаға қолдау көрсетілді. 70,7 млн. теңге сомасында жетіспей тұрған инфрақұрылымды жеткізу

Индустриаландыру картасының 2 жобасына мақұлданды, онда 160 жұмыс орындарын құрылды.

Проблемалық мәселелері: - Өнеркәсіп өнімінің өндірісінде шағын кәсіпкерлік субъектілерінің төмен

белсенділігі;- Заңнамалық актілерге енгізілетін жиі өзгерістер (ережелер, қағидалар,

нұсқаулықтар);- Шағын және орта кәсіпкерліктің сыртқы нарыққа шығудың қиындығы;

- Бастауыш кәсіпкерлерге өзінің ісін құру үшін бастапқы капиталдың болмауы.Материалдық құндылықтарды міндетті сақтандыру туралы заңнамалық акті қабылдау

қажет (өндірістік өнімдер, шығарылатын тауарлар және т.б.).

СаудаСауда экономикалық қызметтің маңызды салаларының бірі болып табылады. Облыста

2011 жылға сауда қызметін 8418 объектілер іске асырды, оның ішінде 7078 сауда объектілері, 1578 қоғамдық тамақтану объектілері, 61 сауда базарлары, 2012 жылы - 8729 объектілер, оның ішінде 7139 сауда объектілері, 1534 қоғамдық тамақтану объектілері, 58 сауда базарлары, 2013 жылы– 8703 объектілер, оның ішінде 7139 сауда объектілері, 1508 қоғамдық тамақтану объектілері, 56 сауда базарлары.

3 жыл ішінде сауда объектілерінің саны 283 бірлікке артты. Сауда желісі дамыған облыста 33 супермаркет (ірі супермаркеттер: «Южный»,

«Юма», «Рамстор», «Аян», «Корзина», «Магнум», «METRO»), 44 әлеуметтік (коммуналдық) павильон жұмыс істейді.

2011-2013 жылдар аралығында бөлшек сауда айналымы 1,2 есеге, көтерме сауда айналымы 1,3 есеге артты.

2011 жылы бөлшек сауда айналымының жалпы көлемі 406 млрд.теңгені құрап, 2010 жылмен салыстырғанда 15,2%-ға артты (салыстырмалы баға), 2012 жылы 458,0 млрд.теңгені құрайды және 2011 жылмен салыстыру бойынша 4,2% (салыстырмалы баға) артты.

2013 жылы бөлшек сауда айналымының 510,1 млрд.теңгені құрайды және өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстыру бойынша 7,5% (салыстырмалы баға) артты.

Сауда айналымының негізгі көлемін базарларда жеке сауда қызметімен айналысатын жеке тұлғалар және сататын жеке тұлғалар қамтамасыз етті, 2011 жылы олармен 264,0 млрд.теңге сомасына (бөлшек сауда айналымының жалпы көлемінен 65,1%) тауарлар іске асырылды, оның ішінде базарларда өткізукөлемі 74,0 млрд.теңгені құрады, 2012 жылы 288,0 млрд.теңгеге (бөлшек сауда айналымының жалпы көлемінен 62,8%) тауарлар өткізілді, оның ішінде базарларда өткізу көлемі 86,0 млрд.теңгені құрады.

2013 жылы жеке тұлғалармен 318,0 млрд.теңге сомасына (бөлшек сауда айналымының жалпы көлемінен 62,2%) тауарлар өткізілді, оның ішінде базарларда өткізу көлемі 98,0 млрд.теңгені құрады.

45

2011-2013 жылдар аралығындажеке тұлғалардың тауар айналымы көлемінің артуы 54 млрд.теңгені немесе 20% құрады.

2011 жылы Сауда кәсіпорындарының (заңды тұлғалар) тауар айналымы 142,0 млрд.теңгені, 2012 жылы - 170,0 млрд.теңгені, 2013 жылы - 193,0 млрд.теңгені құрап, 3 жыл ішінде 51 млрд.теңгеге немесе 35% артты.

Облыстың көтерме сауда базарында 2011 жылы 628,3 млрд. теңгеге тауар сатылды, бұл 2010 жылдың сәйкес кезеңінен 7,9% жоғары (тұрақты бағаларда). Іске асырылған өнімдердің негізгі көлемі заңды тұлғаларға келеді – 597,5 млрд. теңге (жалпы бөлшек сауда айналымынан - 95,1%),жеке кәсіпкерлермен 31 млрд. теңгеге (жалпы бөлшек сауда айналымынан - 4,9%) тауар өндірілді.

Көтерме сауда базарында 2012 жылы 687 млрд. теңгеге тауар сатылды, бұл 2011 жылдың сәйкес кезеңінен 5,8% жоғары (тұрақты бағаларда). Өткізілген өнімдердің негізгі көлемі заңды тұлғаларға келеді – 652 млрд. теңге (жалпы бөлшек сауда айналымынан -95,0%),жеке кәсіпкерлермен 35 млрд. теңгеге (жалпы бөлшек сауда айналымынан - 5,0%) тауар өндірілді.

Көтерме сауда базарында 2013 жылы 710 млрд. теңгеге тауар сатылды, бұл 2012 жылдың сәйкес кезеңінен 1,3% жоғары (тұрақты бағаларда). Өткізілетін өнімдердің негізгі көлемі заңды тұлғаларға келеді – 684 млрд. теңге (жалпы бөлшек сауда айналымынан -96,3%),жеке кәсіпкерлермен 26 млрд. теңгеге (жалпы бөлшек сауда айналымынан - 3,7%) тауар өндірілді.

Көтерме сауда айналымы 3 жыл ішінде 81,7 млрд теңгеге немесе 13% өсті. Облыста шығарылмайтын азық-түлік тауарларының (жарма, қант, сұйық май, тұз,

шай, ірімшік) облыстағы 27 көтерме жеткізушісі әрекет етеді. Қоғамдық тамақтану қызметінің көлемі 2011 жылы 9 млрд. теңгені, 2012 жылы – 10,1

млрд.тңгені, 2013 жылы – 12 млрд. теңгені құрады, 3 жыл ішінде 3,1 млрд.теңгеге немесе 34%-ға өсті.

Сауда айналымын арттыру және облыс халқын жергілікті тауар өндірушілердің ауыл шаруашылық өнімдерімен қамтамасыз ету үшін облыс қалаларында жәрмеңке өткізіледі:

- 2011 жылы 295 жәрмеңке өткізіліп, жалпы сомасы 1,7 млрд.теңгеге ауыл шаруашылық өнімі сатылды;

- 2012 жылы 204 жәрмеңке өткізіліп, жалпы сомасы 1,2 млрд.теңгеге ауыл шаруашылық өнімі сатылды;

- 2013 жылы 490 жәрмеңке өткізіліп, жалпы сомасы 1,5 млрд.теңгеге ауыл шаруашылық өнімі сатылды;

2011 жылмен салыстырғанда өткізілген жәрмеңкелер 2 есеге өсті.Облыста азық-түлік тауарларының тұтынушы нарығында 40 азық-түлік және әмбебап

сауда базарлары қызметін жүзеге асырады. Облыста Қарағанды қ., Сәтпаев қ., Қаражал қ., Жезқазған қ. және Жаңаарқа ауданында 5 коммуналдық базар құрылды. Бұл өнімдерді коммуналдық базарларда меншікті базарларға қарағанда 10-15% төмен бағамен іске асыруға мүмкіндік береді.

Бұдан басқа, сауда базарларында және ірі дүкендерде жеңілдік жағдайларда саяжайлық өнімдерді сату үшін орындар беріледі, облыс бойынша барлығы 800 осындай орын беріледі.

Проблемалық мәселелер:- сауда қызметін реттеу саласында әлсіз заңнамалық қамтамасыз ету; - сауда базарларында көлеңкелі айналымның жоғары деңгейі;- ішкі сауда инфрақұрылымын дамытудың төмен деңгейі (қазіргі заманға сай көлік-

логистикалық орталықтардың жоқтығы);- ірі қазіргі заманға сай сауда объектілерінің құрылысын мемлекеттік кредиттеудің

болмауы.

46

Мәселелерді шешу жолдары:- сауда қызметін реттеу саласындағы заңнамаға ұсыныстар әзірлеу, оның ішінде сауда

базарларының қызметі бойынша; -Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне жайма сауда түсінігін анықтау туралы, жалға берушіге салық органдарында тіркелусіз сауда орнын субъектіге бергені үшін жауапкершілік жүктеу туралы, тауардың бағалары болмағаны үшін жауапкершілік туралы ұсыныстар жолданды (2013 жылғы 13 мамырдағы №3-1/1270);

- сауда базарларын стандарттарға сәйкес келтіру бойынша Іс-шаралар жоспарын әзірлеу;

- 2013 жылы «2013 жылға арналған сауда базарларын стандарттарға сәйкес келтіру бойынша іс-шаралар жоспары» іске асырылды;

- қазіргі заманға сай көлік-логистикалық орталықтың құрылысын аяқтау. «Сарыарқа» ӘКК» ҰК» АҚ қатысуымен көтерме-азық-түліктік базарларды, сауда объектілерін, қоймаларды, рефрижираторларды, үлестіру желісін, тоңазатқыш құрылғыларын көздейтін 20 га артық көлік-логистикалық кешен салынуда.

ТуризмСаланың дамуы Қазақстан Республикасының Жеделдетілген индустриалды-

инновациялық дамуы бойынша 2010-2014 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасымен, «Қазақстан Республикасы туристік индустриясының келешекті бағыттарын дамытудың 2010-2014 жылдарға арналған бағдарламасы» (салалаық бағдарлама), сонымен қатар Қазақстан Республикасының туристік саласын дамытудың 2020 жылға дейін тұжырымдамасымен айқындалады.

Туристік салада өңірлік саясаттың негізгі міндеті туристік инфрақұрылымның дамуын қамтамасыз ету, туристік қызметтердің көлемін арттыру, кіретін және ішкі туризмді дамыту болып табылады.

Облыста туризмді дамытудың алғышарттары бар: табиғи ландшафтар, 160 астам орналастыру орны, 2000 астам тарихи және мәдени ескерткіштер, олардың 1500 астамы мемлекеттік қорғалуда, республикалық мәртебелі 25 ескерткіш бар.

Облыста туризмді дамытудың негізгі бағыттары жаға жай туризм (Балқаш ауданы), экологиялық туризм, тарихи туризм, туризмнің белсенді түрлері (Қарқаралы МҰТС, Кент таулары, Қызыларай), мәдени-танымдық туризм және іскерлік туризм (Қарағанды қаласы) болып табылады.

Жалпы алғанда облыстың туристік-рекреациялық әлеуеті зор, алайда инфрақұрылым дамуының деңгейі төмен. Оның жаппай ішкі өнімінің үлесі шамамен 0,2% құрайды. 2012 жылы туризм саласында көрсетілген қызметтердің жалпы көлемі 4473,0 млн.теңгені құрап, 2010 жылдан 44% (2010 жылы – 2498,2 млн.теңге), 2011 жылдан 24,3% (2011 жыл – 3386,1 млн.теңге) артты. Облыста туристік ұйымдарда қызмет ететіндердің саны 2 634 адамды құрады.

2013 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында облыста туристік қызметпен айналысатын 136 туристік фирма және жеке кәсіпкерлік әрекет етті, олар 23 мың келушілерге қызмет көрсетті, ол өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 11,6%кем. 1973 млн.теңге сомасына жолдамалар сатылды.

2012 жылы облыста туристік қызметпен айналысатын 113 туристік фирма және 44 жеке кәсіпкер әрекет етті, 33,7 мың келушілерге қызмет көрсетіп, ол көрсеткіш 33,2% артты. 2531,1 млн.теңге сомасына жолдамалар сатылды, ол 2011 жылмен салыстырғанда 37,5% артық.

Туристік қызметтің құрылымында ішкі туризм басым бөлігін алады – 84,9%, кіретін туризм – 5,6%, шығатын туризм – 9,5%.

47

2010-2013 жылдарға арналған туризм көрсеткіштерін дамыту динамикасы

Көрсеткіштердің атауы Өлшем бірлігі

2010 жыл

2011жыл

2012жыл

2013жыл

Орналастыру орындарының саны бірлік 129 139 148 165Номерлі қордың саны бірлік 3221 3335 3451 4582Орналастыру орындары көрсететін қызметтер көлемі млн.теңге 2228,6 2381,0 2706,4 2884,6

Туристік ұйымдардың саны млн.теңге 94 112 157 189Шығу туризмнің келушілеріне көрсетілген қызмет көлемі мың адам 13,8 15,4 13,7 15,9*

Ішкі туризмнің келушілеріне көрсетілген қызмет көлемі мың адам 193,0 216,2 209,0 199,1*

* 2013 жылы кіретін және ішкі туризм бойынша қызмет көрсетілгендердің саны тек орналастыру орындарында қызмет көрсетілген туристер ғана белгіленген, алайда алдыңғы жылдары туристердің жалпы саны көрсетілген.

Кіретін туристік ағымдардың талдауы облысымыздың тартымдылығы шетел туристері үшін жеткілікті деңгейде еместігін көрсетеді, облысымыздың туристік өнімі бәсекеге жарамдылығы төмен және шетелдің аналогтарынан әжептәуір артта.

2013 жылғы жағдай бойынша облыста орналасу орындарының 165 бірлігі әрекет етті, 2010 жылдан 33% артты. 2013 жылы орналастыру орындарымен көрсетілген қызметтер көлемі 2 884 647,3 мың теңгені құрады, ол 2012 жылмен салыстырғанда 6,6% артық, 2011 жылмен салыстырғанда 21,1%, 2010 жылмен салыстырғанда 22% артық.

Туристерді орналастыру орындарындағы номерлі қор 2010 жылдан 42,2% артып, 4582 бірлікті құрады.

Облыста орналастыру орындарының санаттары бойынша қонақүй шаруашылығының материалды-техникалық базасы: 52,1% санатсыз қонақ үйлер, 17% - 1*-4* аралығындағы санатты орналастыру орындары, 31% басқа орналастыру орындары. 1*-4* санатты орналастыру орындарының үлкен бөлігі Қарағанды, Теміртау, Балқаш, Жезқазған қалаларында орналасқан.

Болмашы төмендеуге туризм саласында ұсынылатын қызметтердің қымбаттауы, шетелге туристік турлардың арзандауы әсер етті, соған байланысты облыста шығу туризмі жоғары тұр, облыстың тарихи-мәдени орындары бойынша туристік бағыттардың әлсіз насихатталуы және жылжуы, жол бойындағы бизнес объектілерінің сервисінің саны мен сапасының жеткіліксіздігі.

Туристік өнімдерді дамытудың, мамандандырылған қызметтердің, туристер үшін жабдықталудың жетіспеушілігінен Туристік ұсынстардың жалпы деңгейі өте төмен. Ол визит-орталықтарының бар болуына, туристік қашықтықтарда белгілер мен көрсеткіштерді орнатуға қатысты.

Дегенмен, облыста жабдықталған орналастыру орындарын салу бойынша жобаларды іріктеу жұмыстары жалғасуда, осылайша 2013 жылы «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы шеңберінде Қарағанды қаласында «Ақсамал» қонақ үй кешенін және «Метелица» қонақ үй кешенін салуда көмек көрсетілді.

Облыста туристік имиджді қалыптастыру бойынша жұмыстар жүргізілуде, Қарағанды облысы өңірлік және халықаралық көрмелерге қатысады.

Өңірде туризмді дамытуға кедергі келтіретін проблемалы мәселелер:- туристік және көліктік инфрақұрылымдардың жеткілікті дамымауы (орналастыру

нысандарына қонақ үйлерді, пансионаттарды, демалыс үйлері мен базаларын, сондай-ақ санаториялық-курорттық мекемелердің материалдық базасын енгізе отырып, туристік нысандардағы сервистік қызмет көрсету мен туристік өнімдер сапасының төмендігімен, бағасының жоғарылығымен, материалдық-техникалық базасының дамымағандығымен

48

сипатталады. Бүгінгі күні туризм масштабы, туристердің тұратын орнына ұсыныстар мен сапа түрлері халықаралық стандарттарға сәйкес келмейді);

- туристік объектілерде сервистік қызметтердің және туристік өнім сапасының төмендігі, жоғары бағалары;

- белгілі тарихи орындарына қол жеткізудің қиыншылықтары;- тартымды және бағалы экскурсиялық нысандарға және көркем ландшафтарға

баратын автомобиль жолдарының нашарлығы, нәтижесінде өңірдің көптеген нысандарына ішкі бұқаралық көп күндік туризм үшін қол жетпейді; - облыста экологиялық және ауылдық туризмді дамыту үшін аудандарда жергілікті тұрғындар арасында білікті қызмет көрсету мамандарының жоқтығы (гид-аудармашылар, экскурсоводтар, қонақ қабылдау үйлері және аңшы үйлері, кемпингтерде қызмет көрсететін мамандар); - аймақтың шет елдердегі аз танымалдылығы. Облыста шығу туризмі басым дамуда, осыған байланысты кіретін туризмді дамыту үшін шетелде өңірдің туристік өнімдерін жылжыту бойынша іс-шараларды белсендіру және жүйелендіру қажеттілігі пайда болуда.

Еңбек нарығы Еңбек нарығында жағдайды жасқартуға тікелей ықпалды облыста өткізілген

2011-2015 жылдарға арналған аймақтық стратегиялық жоспарларды және Облыстың 2011-2015 жылдарға арналған даму бағдарламасын іске асыру шеңберінде халықты жұмыспен қамту белсенді саясаты көрсетті.

2011 жылдан бастап 2013 жылдары кезеңіне 2011-2015 жылдарға арналған аумақтардың дамуы бағдарламсын іске асыру шеңберінде қалалар мен аудандардың жұмыспен қамту қызметіне 120 896 адам жүгінді (2011 ж. – 41 845 адам, 2012 ж. – 41 011, 2013 ж. – 38 040 адам). Жалпы жүгінгендер саны 62 243 әйел (жүгінгендер санынан 51,5%), 16-дан 29 жас аралығындағы 59 750 жас адамдар (жүгінгендер санынан 49,4%).

105 268 адам жұмыс орналастырылды (2011 ж. – 37 773 адам, 2012 ж. – 34 617 адам, 2013 ж. – 32 878 адам), оның ішінде: 53 322 – әйел (жұмысқа орналасқандардың жалпы санынан 50,7%), 16-дан 29 жас аралығындағы 50 857 жас адамдар (жұмысқа орналасқандардың жалпы санынан 48,3%). 2011 жалдан бастап 2013 жыл аралағанда жұмысқа орналасқан азаматтар үлесі жүгінген азаматтардың жалпы санынан 87% құрайды.

Қоғамдық жұмыстарға 30 619 адам қатысты (2011ж. – 10 790 адам, 2012 ж. – 10 735 адам, 2013 ж. – 9094 адам), оның ішінде: 22 415 әйел (қатысқандардың жалпы санынан 73,2%), 16-дан 29 жас аралығындағы 15 656 жас адамдар (қатысқандардың жалпы санынан 51,1%).

Оқуға 9290 адам жіберілді (2011 ж. – 4076 адам, 2012 ж. 2833 адам, 2013 ж. – 2381 адам), оның ішінде: 5005 әйел (оқытуға жіберілгендердің санынан 53,8 %), 16-дан 29 жас аралығындағы (оқытуға жіберілгендердің санынан 58,6 %).

Белсенді саясат нәтижесінде аймақтық еңбек нарығында экономикалық белсенді халық санының тұрақты динамикасының өсімі сақталды.

Қарағанды облысының Статистика департаментінің деректері бойынша 2011 жылдан бастап 2013 жыл аралығында Қарағанды облысында экономикалық белсенді халықтың саны 4,9 мың адамға 739,2 мың адамнан 744,1 мың адамға өсті.

Экономикалық белсенділіктің жоғары деңгейі байқалуда (69,7%), оған негізінен жалданбалы қызметкерлердің маңызды үлесі есебінен қол жеткізеді. Жұмыспен қамту деңгейі 94,7%-дан 95,6%-ға дейін өсті (2011 және 2013 жылдарына деректері).

Халықты жұмыспен қамту саны 6,8 мың адамға артты 700,4 мың адамнан 707,2 мың адамға. Жұмыссыздар саны 2,0 мың адамға төмендеді 38,9 мың адамнан 36,9 адамға дейін төмендеді.

Өз-өзін жұмыспен қамтығандар саны 27,0 мың адамға 130,9 мың адамнан 106,9 мың адамға дейін төмендеді.

49

Облыс бойынша жалпы жұмыссыздар деңгейі 0,3 пайыздық тармаққа төмендеді және 5,0% құрады (2011 ж. – 5,3%); жұмыссыз әйелдер саны 1,6 пайыздық тармаққа төмендеді және 5,2% құрады (2011 ж. – 6,8%); жастар жұмыссыздығының деңгейі 0,6 пайыздық тармаққа төмендеді және 4,4% құрады (2011 ж. – 5,0%).

Ішкі еңбек нарығы есебінен жұмыс күшіне сұранысты қанағаттандыру мүмкіндігінің жоқтығы кезінде еңбек бойынша уәкілетті органмен таратылған квота шегінде шетелдік жұмыс күші тартылады.

Уәкілетті органмен шетелдік мамандарды тартуға 2011 жылы – 429 рұқсат, 2012 жылы – 162 рұқсат, 2013 жылы – 130 рұқсат берілді.Шетелдік жұмыс күшін тартатын ұйымдарда еңбек жолын 2011 жылы – 106 694 қазақстандық азаматтары, 2012 жылы – 92 591 қазақстандық азаматтар, 2013 жылы – 89 545 қазақстандық азаматтар жүзеге асырды.

Облысқа келген оралмандар отбасының талдауы көрсеткендей, 2011 жылы оралмандар көші-қонының ағынының төмендеуі, оның ішінде еңбекке жарамды жастағылары белгіленді. 2011 жылы 3524 оралман келді, оның ішінде еңбеккке жарамды жастағы 1930 оралмандар, 2012 жылы 1877 оралмандар келді, оның ішінде еңбекке жарамды жаста 1126 оралмандар, 2013 жылы 1173 оралмандар келді, оның ішіндегі еңбекке жарамды жаста 710 оралмандар белгіленді.

Облыстың белгіленген еңбек нарығында мамандықтар мен мамандар бойынша жұмыс күшінің сұранысы мен ұсынысы тепе-теңсіздігінің байқалуы жалғасады.

01.01.2014 жылғы жағдай бойынша қалалар мен аудандардың жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімдерінде есепте 1761 жұмыссыз тұрды, облыстың жұмыс берушісімен 865 бос орынға өтініш берілді (01.01.2012 жылға – 1761 жұмыссыз, 1101 бос орынға өтініш берілді; 01.01.2013 жылы – 2024 жұмыссыз, 848 бос орынға өтініш берілді), яғни бір бос орынға 2 жұмыссыз үміткер.

Еңбек нарығында сұраныс жұмыс күшінің сапасына, оның кәсібилігіне, жоғары деңгейдегі біліктік деңгейі жоғары мамандарға жоғары талаппен сипатталады.

Еңбек нарығының аса тапшы жұмыскерлері: медицина қызметкерлері; облыста биология, ауыл шаруашылық ғылымдары саласындағы біліктілік деңгейі жоғары мамандар, білім, денсаулық сақтау және табиғи ғылымдар саласындағы біліктілік деңгейі орта мамандар; тау-кен, күрделі тау-кен, құрылыстық-монтаждық жарнамалық-құрылыс жұмыстарымен айналысатын жұмысшылар; операторлар, аппаратшылар, машинистер, жинақтаушы – слесарлар, жылжымалы жабдықтар машинистері және жүргізушілер.

Әлеуметтік көмек Облыста әлеуметтік қамтамасыз ету және әлеуметтік көмек халықтың әлеуметтік

әлсіз тобына әлеуметтік қызметтердің кең спектрін: ақшалай төлемдер – бұл атаулы әлеуметтік көмек, тұрғын үй көмегі, азық-түлік себетінің құнынан аспайтын орташа жан басына шаққандағы табысымен аз қамтылған отбасылардан 18 жасқа дейінгі балаларға арналған жәрдемақылар; мүгедектерге оңалтудың техникалық көмекші құралдарын және қызметтерді ұсыну, қарттар мен мүгедектерге үйде қызмет көрсету, қарттар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлерінен орын беру және т.б. көрсету түрінде жүзеге асырылады.

Әлеуметтік қорғау бағдарламаларын қаржыландыру мемлекеттік бюджет және бюджеттен тыс қаражаттардың есебінен жүзеге асырылады.

2011 жылдан бастап 2013 жыл аралығында тіркелетін кедейлік деңгей 0,3 пайыздық тармаққа (0,7%-дан 0,4%-ға дейін) төмендеді.

2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша облыста халықты жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар органдарының есебінде 1493 аз қамтылған отбасы (6044 адам) тұр, бұл 2011 жылмен салыстырғанда 36,3%-ға аз (2011 жылы - 2345 отбасы, 8848 адам).

50

Аз қамтылған азаматтар санының төмендеуінің негізгі жолдары: еңбекке орналастыру, қамтудың белсенді шараларына тарту, кіші кредиттерді беру, халықтың жасырын табыстарын айқындау болып табылады.

Халықтың өмір сүру деңгейін арттыру және қамтудың белсенді саясатын өткізу нәтижесінде, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алушылар саны 2011 жылы 9908 адамнан 2013 жылы 6440 адамға дейін немесе 1,5 есеге төмендеді. Сонымен бірге, күнкөріс минимумының өлшемінен төмен табыстары бар халықтың үлесі 1,8 есеге кеміді (2011 жылы 3,5% 2013 жылы 2,0%-ға дейін). Жалпы 2013 жыл ішінде әлеуметтік жардемақыларды төлеуге 536,2 млн. теңге бюджеттік қаражаттар жіберілді.

Облыста 10 медициналық-әлеуметтік мекемелер жұмыс істейді (қарттар мен жалпы үлгідегі мүгедектер, 4 - психикалық-неврологиялық, 1 - психикалық-неврологиялық патологиясы бар мүгедек балалар үшін), 69 – жалғыз қалған қарттарға және мүгедектерге, мүмкіндіктері шектеулі балаларға қызмет көрсету бойынша үйлерге баратын әлеуметтік көмек бөлімшелері, 3 – тұрғылықты жері белгісіз тұлғалар үшін әлеуметтік бейімделу орталығы. Психикалық-неврологиялық медициналық-әлеуметтік мекемеге зәру адамдардың саныңы ұлғайуына байланысты 2011 жылы «Қарағанды облысының Саран қ. Психикалық-неврологиялық медициналық-әлеуметтік мекемеге» КМК пайдалануға берілді. Сондай-ақ арнайы әлеуметтік қызметтер стандарттарын енгізуге республикалық бюджеттен нысаналы трансферттердің бөлінуіне байланысты аудандар мен қалаларда үйге барып қызмет көрсететін әлеуметтік көмектің 5 бөлімшесі қосымша ашылған болатын.

Мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат қағидаттарының бірі медицианлық, әлеуметтік және кәсіби оңалту қолжетімділігін қамтамасыз ету болып табылады.

Облысымыздың Қарқаралы қаласында бұрынғы аудандық аурухананың бос тұрған ғимаратының негізінде мүгедектерге арналған Оңалту орталығын құру бойынша жоба іске асырылуда. 2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар органдарының есебінде 55 мыңға жуық мүгедектер тіркелген.

Мүгедектерді әлеуметтік қолдауға 3 жыл ішінде облыстық бюджеттен 991,8 млн. теңге жұмсалды, оның ішінде әлеуметтік, кәсіби және медициналық оңалту бойынша іс-шараларды өткізуге 2011 жылы – 271,8 млн. теңге, 2012 жылы – 327,5 млн. теңге, 2013 жылы – 392,5 млн. теңге жұмсалды.

Облыста қолжетімді ортаны қамтамасыз етуге, өміршең қызметтерді қалпына келтіру үшін қажетті шарттарды құруға бағытталған Мүгедектердің өмір сапасын қамтамасыз ету және жақсарту жөніндегі 2012-2018 жылдарға арналған іс-шаралар жоспары іске асырылуда.

Облыстың өңірлерінде мүгедектер ісі жөніндегі кеңестер, мүмкіндіктері шектеулі тұлғалар арасынан әкімнің қоғамдық кеңесі институты, мүгедектердің қоғамдық ұйымдары өкілдерін тарта отырып, паспорттауды өткізу үшін арнайы жұмыс топтары құрылған, әлеуметтік маңызы бар нысандарды паспорттау өткізілуде.

Халықты әлеуметтік қолдау саласындағы негізгі проблемалардың бірі жасы 18-ден асқан мүгедектерге арналған оңалту мекемелерінің болмауы болып табылады. Осы мәселені шешу үшін Қарқаралы қаласында бұрынғы аудандық аурухананың бос тұрған ғимаратының негізінде «Қарағанды облысының мүгедектеріне арналған оңалту орталығы» ҚММ құрылды. Бүгінгі күні ЖСҚ әзірленді және жөндеу жұмыстары жалғастырылуда.

Халықтың өмір сүру деңгейіОблыста 2011-2013 жылдары барлық қалалар мен аудандарда бір адамға ортаайлық

еңбекақыны төлеу 26,7%-ға өсті және 98 750 теңгені құрады. Барлық ауылдық аудандар мен Балқаш, Приозерск, Саран, Шахтинск қалаларында еңбекақыны төлеу мөлшері орташа облыстық мөлшерден төмен екенін атап өту қажет.

51

Денсаулық сақтау Облыс аумағында 2014 жылдың 1 қаңтары жағдайы бойынша 125 дербес медициналық ұйымдар жұмыс істейді, олардың 34 жеке және ведомстволық бағыныстағы ұйымдар, 84-мемлекеттік ұйымдар. Тұрғындарға стационарлық медициналық көмекті 92 ауруханалық медициналық ұйымдар көрсетеді (8616 төсек, оның ішінде 8060 - мемлекеттік меншік түріндегі клиникаларда және 556- жекеменшік клиникаларда).

Жыл сайын тәулік бойы стационарлардың тиімсіз жұмыс істейтін төсектерін қысқарту және қайта бейіндеу жүргізілді. Тәулік бойғы стационарларды төсектермен қамтамасыз ету сәйкесінше (10 000 халыққа шаққанда) 2011 жылы 68,7-ден 2012 жылы 58,9-ге дейін азайды. Бұнымен қоса, амбулаторлық-емханалық ұйымдар жанындағы күндізгі стационарлар төсектерін жоспарлы кеңейту 1 000 тұрғынға 10,3 бастап (2011 ж.) 10,9 дейін (2013 ж.) жалғастырылды. Соңғы жылдары (2011-2013) облыста 1 000 тұрғынға шаққанда негізгі медициналық-демографиялық көрсеткіштердің – (2011 ж) 17,40 –тан (2013 ж.) 18,08-ге дейін туу деңгейінің жоғарылауы, (2012 ж.) 11,27 –ден (2013 ж) 10,62дейін жалпы өлім-жітім көрсеткішінің тұрақтануы, (2011 ж.) 6,73 –тен (2013 ж.) 7,01-ға дейін тұрғындардың табиғи өсімі коэффициентінің ұлғаюы жақсарғаны байқалды. Алайда, ана мен баланың денсаулық деңгейінің жеткіліксіздігі, әлеуметтік елеулі аурулардың таралуы және тегін медициналық көмектің кепілді көлемімен жетімсіз қамтамасыз ету, тұтастай алғанда, тұрғындар денсаулығының төмен деңгейін айқындайды. Соңғы 3 жылда облыс тұрғындарының орташа өмір сүру ұзақтығы тұрақтанды, 2013 жылы 67,9 жасты құрады. Азаматтардың денсаулығына, олардың өмір сүру ұзақтығына әлеуметтік елеулі аурулар, жарақаттанулар мен уланулар, олардан болған өлім-жітімдер нақты әсерін тигізеді. Қанайналым жүйесі аурулары (одан әрі - ҚЖА) мен одан болған өлім-жітімді төмендету мақсатында ауруларынан болған аталған ауру түрлерін ерте анықтауға профилактикалық тексерулер жүргізіледі. Облыста қазіргі заманғы жабдықпен жасақталған және жоғары мамандандырылған медициналық көмек (ЖММК) шеңберінде қызмет көрсетуді жүзеге асыратын облыстық кардиохирургия орталығы бар. ҚЖА сырқаттанғандарды амбулаториялық деңгейде тегін және жеңілдіктегі дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету жүргізіледі. Қабылданған кешенді шаралар нәтижесінде 3 жыл ішінде ҚЖА-дан болған өлім-жітімді 100 мың халыққа шаққанда 2011 жылғы 459,4-тен 2013 жылы 311,3-ке төмендетуге қол жетті.

Ерте диагностиканы, сондай-ақ емдеу-профилактикалық жұмыстар мен эпидемияға қарсы шаралар сапасын жақсарту нәтижесінде туберкулезден болған өлім-жітім 100 мың халыққа шаққанда 2011 жылғы 12,6-дан 2013 жылғы 9,8-ге дейін азайды. Туберкулезбен сырқаттану 78,8-дан 2012 жылғы 74,7-ге дейін төмендеу тенденциясына ие болды. Сырқаттарға кезең-кезеңмен фтизиатриялық көмек көрсету жүйесін қалыптастыру жалғастырылуда, хоспистер, мәжбүрлеп емдеу бөлімшелері құрылды, балалардың туберкулезге қарсы шипажайлары жұмыс істей бастады. Туберкулезбен сырқаттану деңгейін қолдайтын негізгі факторлар халықтың көшіп-қонуы және облыста қылмыстық-атқару жүйесінің 10 пенитенциарлық мекемесінің болуы болып табылады.

Жазатайым жағдайлардан, жарақаттанулар мен уланулардан болған өлім-жітім деңгейі жоғары болып қалуда. Жарақаттанудың жоғарғы деңгейде сақталуының себебі облыс аумағындағы дамыған автокөлік жолдары желісі (оның ішінде республикалық мәні бар), автокөлік бірліктері санының айтарлықтай ұлғаюы, сондай-ақ өнеркәсіп өндірістері дамуының жоғары деңгейі болып табылады. Жазатайым жағдайлардан, жарақаттанулар мен уланулардан болған өлім-жітім көрсеткішінің 100 мың халыққа 2012 жылғы 98,1-тен 2013 жылғы 97,2-ге дейін төмендеу тенденциясы байқалады.

52

Соңғы жылдар ішінде нәрестелер шетінеуі көрсеткіші тұрақты болып қалуда, осылайша 2010 жылы 1000 тірі туғандарға шаққанда 13,9-тен 2013 жылы - 11,2-ні құрады. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1 ана өліміне жол берілді, көрсеткіш 100 мың тірі туғандарға шаққанда 4,1-ді құрады. Соңғы жылдары облыста ана мен бала өлімін азайту жөніндегі «Тиімді перинаталдық технологиялар», «Балалар ауруларын кіріктіре жүргізу», «Қауіпсіз жүктілікті қамтасыз ету» Халықаралық бағдарламалары енгізілді. Аталған бағдарламалардың енгізілуіне байланысты ана мен бала өлім – жітімі көрсеткішіне қатысты оң тенденциялар байқалуда. Ұрықтың даму ақауын ерте анықтауға генетикалық және ультрадыбыстық скрининг жүргізу бағдарламасы табысты іске асырылуда.

АИТВ – инфекциясының таралу деңгейі бойынша облыс республикада бірден бір басты орындарға ие. 15 пен 49 жас тобындағы АИТВ - инфекциясының таралуы 2013 жылы 0,035 құрады (2012 жылы – 0,037). 15 пен 49 жас тобындағы аздаған таралу Бұқар жырау, Осакаров аудандарында байқалады. АИТВ-ЖИТС эпидемиясына қарсы іс-қимыл жөніндегі бағдарламаны іске асыру шеңберінде жүргізілген іс-шаралар нәтижесінде инфекция ошағын оқшаулап, оның әрі қарай таралуына жол берілмеді.

Халықтың салматты өмір салты принциптерін қалыптастыру мақсатында «2008-2016 жылдарға арналған саламатты өмір салты» салалық бағдарламасы шеңберінде шаралар жүзеге асырылады. Жыл сайын саламатты өмір салтын насихаттау бойынша мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде қызметтерді беруге қатысатын үкіметтік емес ұйымдар саны өсіп келеді.

Қауіптің тәртіптік факторларының таралу деректері бойынша 2013 жылы: темекі шегу - 22,5% (2012 ж. – 22,9%), ішімдік қолдану - 22,0% (2012 ж.– 23,9%). Дененің артық салмағынан зардап шеккендер үлесі 2013 жылы 30,0% құрады (2012 жылы – 30,0%).

Қарағанды облысының денсаулық сақтау саласында 2014 жылдың 1 қаңтарында 15 мың медицина қызметкерлері жұмыс істейді. Халыққа медициналық көмекті 4 723 дәрігер, 10 138 орта медициналық қызметкер көрсетеді. Медицина кадрларының жетіспеушілігі проблемасы бар, әсіресе облыстың қалалары мен шағын аудандарында бұл проблема өзекті болып қалып отыр. Облыста 10 мың халыққа шаққанда дәрігер мамандармен қамтамасыз ету деңгейі 2013 жылы 33,9 (2012 ж. – 34,5) құрады. Орта медициналық қызметкерлермен қамтамасыз ету 2013 жылы 74,0-ті (2010 ж. – 74,3) құрады. Бұдан әрі жыл сайын дәрігер мамандар тапшылығын 15-40 маманға азайту жоспарланды, оның ішінде ауылда – 10-12-ге. Сондай-ақ шетелде оқыту есебінен аса қажет мамандықтар бойынша мамандарға тапшылықты азайту жоспарланды (оқуға жолданғандардың жалпы санының 5-тен 15% дейін).

Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық процестер мен ағымдағы жағдайды талдау негізінде, денсаулық сақтау секторы үшін негізгі маңызды проблемалар анықталды:

- әлеуеуметтік – елеулі аурулардың таралуы және олардан болған өлім-жітімнің жоғары болуы.

-дәрігер мамандармен қамтамасыз етудің жеткіліксіздігі (әсіресе ауылдық елді мекендерде).

Білім беруМектепке дейінгі білім беруҚарағанды облысында 2011 жыл мен 2013 жыл аралығында балабақша саны 6 бірлікке

көбейіп, 192-ды құрады (2011 ж.-186), оның ішінде 144 мемлекеттік (2011ж.-137), 312 (2011ж.-312) шағын орталық жұмыс атқарды. Облыстағы мектепке дейінгі білім берумен қамту мәселесі құрылыс, білім ұйымдарын кеңейту мен қайта салу есебінен шешілуде. Балабақшалар жүйесін қалпына келтіру, шағын орталықтар ашу 3 пен 6 жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі білім берумен қамту көрсеткішін 2011 жылмен салыстырғанда 97,1%-дан 2013 жылы 98%-ға дейін арттыруға септігін тигізді.

53

2013 жылы мектепке дейінгі балалардың саны 58 270 балаға дейін (2010 жылы – 39 635, 2011 жылы – 56 832 бала)артып келеді.

Мектепке дейінгі мекемелерге көп кезек Қарағанды, Теміртау қалаларында халықтың туылу көрсеткішінің жоғарлауынан орташа 2,6%-ға жоғары.

Мектепке дейінгі мекемелерде 4014 педагогтар қызмет етуде (2011 жылы - 4536).Облыста жоғарғы және бірінші санаттағы педагогтардың үлесінің өсу тенденциясы

2011 жылы 25,2%-дан 2013 жылы 33,6%-ға дейін белгіленді.Орта білім беру2013 жылы облыста 171 708 бала санымен 539 мемлекеттік күндізгі жалпы білім

беретін мектептер жұмыс істеді (2011ж. - 564 мектеп, 171 856 бала). Үш жылда облыста күндізгі жалпы білім беретін мектептің жалпы саны 25 бірлікке азайды. Мектеп санының қысқаруының негізгі себебі облыс бойынша ауылдық аудандардағы ауылдық жергілікті тұрғындардың қалаға көшуі, сонымен қатар бала туу деңгейінің төмендеуіне байланысты аз қамтылған бастауыш мектептердің жабылуы болып табылады.

Талдау кезеңіндегі мектептердің жалпы санынан 47,5% шағын жинақты болып табылады (2011 жылы –338, 2012 ж- 334 мектеп). Облыста коррекциялық білім беру мекемелерінің желісі қарқынды дамуда, 2013 жылы бұзушылықтардың барлық түрлері бойынша 10 арнайы түзету мектеп-интернаттары жұмыс істейді. Ерекше сұраныстары бар балаларға білім берудің барлық қызметтерімен қамтамасыз ету мақсатында кешенді жүйе жұмыс істеуде, мүгедек балаларға балабақшадан жалпы орта білімге дейінгі сапалы білім алуға мүмкіндік береді. 2 психология-медико-педагогикалық кеңес, «Үміт» дамуында қиындықтары бар балаларға арналған реабилитациялық орталығы және психолого-педагогикалық коррекция кабинеті жұмыс жасайды.

2013 жылы облыс мектептеріндегі мұғалімдер саны 18 992 адамды құрайды, 2011 жылмен салыстырғанда 169 адамға кем. Жоғары және бірінші біліктілік санаттылары – 52,3% (2011 ж. – 51,3%).

Облыстың барлық мектептері педагогикалық кадрлармен толығымен қамтамасыз етілген.

Облыста оқушы орнының тапшылығы мен үшауысымдылық мәселесі толықтай шешілген. Күрделі жөндеу жүргізу қажеттілігі облыстың барлық аймағында сақталып келе жатыр. Күрделі жөндеуді мектептің 45% қажет етіп отыр.

Мектептердің материалдық-техникалық қамтамасыз ету қазіргі заманға толық сәйкес келмей жатыр: 71%-типтік, 29% - бейімделген ғимараттарда, 3 мектеп апатты ғимараттарда орналасқан.

2011 жылдың аяғында облыс бойынша компьютерлік техниканың 15%-ы жаңартуды қажет етті, 2013 жылға аталған көрсеткіш –9,8%-ды құрайды.

2013 жылы 464 мектеп (86%) кең көлемді Интернет жүйесіне қосылған, «Білімал. Электронды балабақша. Электронды мектеп. Электронды кәсіптік лицей. Электронды колледж» біріңғай телекоммуникациялық желісін орнату және білімдік портал қондыру жұмыстары жүріп жатыр. Білім беру үрдісінде интерактивті технологияларды кеңінен қолдану үшін қолданатын сабақтың бір түрі - on-line сабақтар. Облыстың білім ұйымдары әрдайым осындай сабақтардың қатысушылары болып отырады. Қазақ және орыс тілдеріндегі электронды оқулықтары пайдаланылады. 2013 жылы облыста «e-learning» жобасы енгізілген білім беру ұйымының саны 87-ге артты.

Үш жылда жаңа үлгідегі пән кабинеттерімен қамтамасыз ету 11,1%-ға өсіп, 52,5% -ды құрады (2011 ж-41,4%).

Облыста білім беру ұйымдарында оқушыларды тамақпен қамтамасыз ету бойынша мақсатты жұмыс жүргізілуде.

Облыс мектептерінің 456-ында (84%) 143 547 бала үшін ыстық тамақтану ұйымдастырылған, бұл барлық оқушының 83,6% құрап отыр. Тегін тамақпен 17% оқушы

54

қамтылған. Жағдайы төмен отбасыларының барлық балалары тегін тамақтанумен қамтамасыз етілген (17 043 бала).

Сонымен қатар, Приозерск (1-4 сыныптар), Сәтбаев (1 сынып) қалалары мен Жаңаарқа (1-2 сыныптар), Ұлытау (1-4 сыныптар) аудандарында жергілікті бюджет есебінен бөлінген қаржыға бастауыш сынып оқушыларын тегін ыстық тамақпен қамтамасыз етуде.

84 елді мекендердетұратын мектеп жасындағы 1600 баладан 900 бала үшін күн сайынғы тасымалдау ұйымдастырылған, 700-і апта сайынғы тасымалдаумен интернатта тұрады.

2013 жылы облыста жетім балалар мен ата-ананың қамқорлығынсыз қалған бала саны – 4198, оның ішінде білім беру ұйымдарының тәрбиеленушілері – 1482. 2450 бала (2011ж. – 2983 бала) қамқорлықта және қамқоршылықта, 27 бала (2011ж. -54) Қазақстан азаматтарының отбасыларындағы патронатты тәрбиеде, 1721 (2011ж. -1555) білім беру, денсаулық сақтау жүйесінің және халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің (2011 ж.-26) 27 мемлекеттік мекемесінде тәрбиеленуде. Интернат мекемелеріндегі балалар саны 2011-2013 жылдарда 5 балаға азайды.

2013 жылы «Қолдау» жобасы қызметін жалғастыруда, аталмыш жобаның шеңберінде отбасына 174 бала берілді (58 бала асырап алынды, 43 бала отбасына қайтарылды, 71 бала қамқорлыққа алынды).

Техникалық және кәсіптік білім беруОблыста 78 колледжі (2011 ж-89 бірлік) жұмыс істеді. Техникалық және кәсіптік

білім беру ұйымдарының желісі 2011 жылмен салыстырғанда 11-ге кеміді. 2011 жылдан 2013 жыл аралығында 11 колледж жабылды: 2 мемлекеттік мекеме

қосу арқылы қайта құрылды, 2 филиал ҚР «Білім туралы» Заңына сәйкес, «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС 1 кәсіптік лицейі мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің болмауына байланысты, 3 жеке меншік колледж - лицензиялық талаптарға сәйкес болмауынан, ЖОО жанындағы 3 колледж мемлекеттік университеттердің жеке меншік формасының өзгеруіне байланысты.

2013 жылы дайындық 86 мамандық бойынша жүргізілуде (2011 ж.-84).2013 жылы облыста 17 технкалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында 27

мамандық бойынша дуалды технология бойынша оқыту енгізілді. Осы білім беру мекемелерінде 40% теоретикалық және 60% практикалық сағаты

бойынша оқу бағдарламалары әзіреленген, практикалық оқыту жүргізу үшін облыс кәсіпорындарымен олардың базасын қолдану бойынша келісім шарттар қабылданған. Кадрларды техникалық және қызмет көрсетуші еңбекке даярлау мақсатында облыста ынтымақтастық жөнінде меморандумдар мен келісімдер жасалды.

Техникалық және кәсіптік білім беру орындарындағы оқушылардың жалпы саны 51 514 құрайды (2011ж. -56730). 2011 жылмен салыстырғанда білім алушылардың жалпы контингенті 5216 адамға азайды, оның ішінде мемлекеттік колледждерде 1428 адамға 34976-дан 33548 студенттерге дейін. Білім алушылар санының төмендеуі 90-жылдардағы туылудың азаюымен және оқушылардың қабылдауы жүргізілмеген колледждердің жабылуымен байланысты.

Инженерлік – педагогикалық жұмыскерлердің контингенті 4209 (2011жылы -3886) мұғалімнен тұрады, оның ішінде 1117 - жоғары, 816 - бірінші, 944 - екінші санатты, 537 өндірістік оқыту мамандары, оның ішінде 66 жоғары, 59 - бірінші, 139 - екінші санатты.

2013 жылы күндізгі бөлім түлектерінің саны 11 216 адамды құрады, 8672 колледж түлегі жұмысқа орналастырылды, соның ішінде 4979 түлек мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алғандар.

55

Білім беру саласында талдау басты проблемаларды көрсетті:- қалалардағы балалар кезектілігі;- білікті кадрлар тапшылығы;- оқушылар санының халықтың көшіп-қонуымен байланысты азаюы;- балалардың құқығын қорғау бойынша білікті мамандардың жетпіспеушілігі;- ТжКБ ғимараттарының ескіруі.

Спорт2011 жылы облыста 46 спорт мекемесі жұмыс істеді, соның ішінде 40 БЖСМ,

Ә.Молдағұлова атындағы спортқа бейімді, дарынды балаларға арналған облыстық мамандандырылған мектеп-интернаты, «Олимпиада резервін даярлау орталығы» КМҚК, Жоғарғы спорт шеберлігі мектебі, 3 клуб – «Шахтер» ФК» АҚ, «Сарыарқа» ХК» ЖШС, «Карағанды» ВК» ЖШС. 2011 жылы басқарма ведомствосына «Тұлпар» ШФК ЖШС дене шынықтыру және спорт клубына, ал 2012 жылы «Арыстан» ХК ҚФ қосылды. 2013 жылдың соңында облыста 48 спорт мекемелері жұмыс істеді, соның ішінде 40 БЖСМ, Ә.Молдағұлова атындағы спортқа бейімді, дарынды балаларға арналған облыстық мамандандырылған мектеп-интернаты, «Олимпиада резервін даярлау орталығы» КМҚК, Жоғарғы спорт шеберлігі мектебі, 5 клуб - «Шахтер» ФК» АҚ, «Сарыарқа» ХК» ЖШС, «Карағанды» ВК» ЖШС, «Тұлпар» ШФК ЖШС, «Арыстан» ХК ҚФ.

2011 жылдың қорытындылары бойынша облыста дене шынықтыру және спортпен жүйелі түрде шұғылданатындардың саны 372 864 адамды құрады (тұрғындардың жалпы санынан 27,5 %), 2012 жылы -900 адамға өсуімен 373 764 адам (27,7%), 2013 жылы – 380 205 адам (27,9%), өсім 6 441 адамды құрайды).

Дене шынықтыру және спортпен жүйелі түрде айналысатындарды қамту бойынша оңтайлы нәтижелері барлық жастағыхалықты тартумен өткізілетін спорттық-бұқаралық ісшаралар, сонымен қатар жаңа спорт ғимараттарының құрылысы мен спорт секцияларын ашу есебіненкөрсетілген.

Облыста 2011 жылы спорт ғимараттарының саны алдынғы жылмен салыстырғанда 72 бірлікке артып, 2605 бірлікті құрады (оның ішінде 926 бірлігі - ауылдық мекендерде), 2012 жылы – 42 бірлікке өсіп 2647 бірлікті құрады (1011 – ауылдық мекендерде), 2013 жылы - 52 бірлікке өсіп, спорттық ғимараттардың саны 2 699 бірлікті құрады (1024 - ауылдық мекендерде). Қолданыстағы спорт ғимараттары санының өсімі көпфункционалды хоккей корттары, жасанды жабылулармен спорт алаңдарын орнату есебінен байқалады.

2012 жылы республикалық бюджет есебінен Жұмыспен қамту – 2020 Бағдарламасы бойынша Осакаров ауданының Осакаров к. стадионында жөндеу жұмыстары жүргізілген (26,2 млн. теңге). Шет ауданы Ағадыр к. БЖСМ шағын стадионына (25 млн. теңге), Қарағанды қ. жүзуден ОСМ жүзу бассейніне (9,3 млн.теңге), облыстық бюджет есебінен Қарағанды қ. жеңіл атлетикалық манежіне (180,5 млн.теңге) күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді.

2011 жылы спорт секцияларының саны 1376 дейін ұлғайды, онда айналысатындар саны 34 422 адамды құрады, 2012 жылы - 2032 секцияның айналысатындар саны 78 808 адамды құрайды, 2013 жылы – 2275 секцияның 78312 адамды тартумен. Жаңа спорт ғимараттарын ашу жаңа секцияларды ашуға және спорт секцияларында айналысатын адамдардың жалпы санын тартуға алып келді.

2011 - 2013 жылдар аралығында облыста спорттың таратылатын түрлерінің өсімі байқалды. 2011 жылы облыста спорттың 65 түрі таратылған болса, оның ішінде 27-олимпиадалық спорт түрлері, ал 2012 жылы спорттың 75 түрі (соның ішінде 34 - олимпиадалық), 2013 жылы – спорттың 75 түрі (37 олимпиадалық).

Спортшылардың біліктілігін арттырудың жоспарланған сапалы көрсеткіштеріне қол жеткізілген. Спорт шеберлерінің жалпы санынан халықаралық дәрежедегі спорт

56

шеберлерінің үлесін өсурі үрдісі 2011 жылы 16,5%, 2012 жылы - 17 %, 2013 жылы -17,5%-ға дейін көрсетілген.

2011 жылы «ҚР спорт шебері» спорт атағы облыстың 103 спортшыларына, 2012 жылы – 117 спортшыларға, 2013 жылы -118 спортшыларға берілді. Жоспарланған тапсырмалар орындалған, берілген атақ сандарының өзгеруі әрбір 4 жыл сайын олимпиада ойындарының өткізілуімен (қысқы және жазғы ойындардың арасы 2 жыл) және сәйкесінше олимпиада ойындарға дайындық мақсатында осы аралықтағы өткізілетін республикалық және халықаралық жарыстардың өсіміменбайланысты.

ҚР ұлттық құрамасына 925 спортшылары кірді (381 – негізгі құрам, 275 – жастар, 269 - жасөспірімдер), 2012 жылы - 1006 спортшылар (оның ішінде 374 – негізгі құрам, 319 – жастар, 313 - жасөспірімдер), 2013 жылы 986 спортшылар (325 – негізгі құрам, 294 – жастар, 367 - жасөспірімдер).

2011 жылы әр түрлі деңгейдегі 641 жарыстар өткізілген, оның ішінде 84 облыстық, 382 республикалық, 175 халықаралық. Жарыстарға 20 877 адам қатысқан, 6666 медаль иеленді, соның ішінде: 1 орын – 2427, 2 орын - 2024, 3 орын-2215.

2012 жылы әр түрлі деңгейдегі - 739 жарыстар өткізілген, оның ішінде 105 облыстық, 413 республикалық, 221 халықаралық. Жарыстарға 40894 адам қатысқан, 6298 медаль иеленді, соның ішінде: 1 орын – 2175, 2 орын - 1966, 3 орын-2157.

2013 жылы әр түрлі деңгейдегі 617 жарыстар өткізілген, оның ішінде 98 облыстық, 358 республикалық, 161 халықаралық. Жарыстарға 51 мыңнан аса спортшылар қатысқан, 6924 медаль иеленді, соның ішінде: 1 орын – 2268, 2 орын - 2130, 3 орын-2526.

2012 жылғы ХХХ жазғы Олимпиада ойындарында (Лондон қ.). ҚР ұлттық қоманда құрамында спорттың 4 түрінен 11 қарағандылық спортшы қатысқан. Бір алтын медаль иеленді.

Спорттың дамуын талдау спорт саласындағы бірқатар мәселелерді анықтады:- халықаралық деңгейдегі ресми жарыстарда жоғарғы спорт нәтижелерін көрсететін

спортшы және жаттықтырушы-оқытушыларды әлеуметтік қолдауды қамтамасыз ету бойынша нормативтік актілердің жетілмегендігі аталған сектордан кадрлардың азаюына әкеліп соғады және аталған бағытта жоғарғы біліктілікті мамандардың төменгі қызығушылығы байқалады;

- спорт ұйымарының және спорттық инфрақұрылымның (спорт базасы, спорттық ғимараттар) материалдық-техникалық жабдықталуының (спорттық құрал-жабдықтар) жетіспеушілік деңгейі.

- қазіргі уақытқа дейін салалық спорт клубтарын құру мәселелері шешілмеуде. Сонымен қатар тұрғындардың дене шынықтыру және спортпен жүйелі түрде айналысуға белсенді қатыспау мәселесі өзекті болып қалуда;

- қазіргі заманғы талаптарға сай келмейтін спорттың ғылыми базасының болмауы; - білікті мамандардың жетіспеушілігі (ауылдық мекендерде спорттан әдіскерлердің,

спорт ғимараттарының техникалық пайдалану мамандарының болмауы);- Қарағанды қ. өзгеоблыстың қалалары мен аудандарындажеке дене шынықтыру

және спорт бөлімдері жоқ.

МәдениетСаланың инфрақұрылымы. Облыстың мәдениет ұйымдарының желісі 2014 жылғы 1

қаңтардың жағдайы бойынша 649 нысанды құрайды, оның ішінде 332 кітапхана, 19 мұражай, 5 театр, 2 концерттік ұйым, 257 Мәдениет үйлері мен клубтар, 21 бейнемобиль, 7 мәдениет және демалыс саябақтары, зообақ, көрме залдары, кинотаетр, кинобейнепрокат, облыстық мәдени-сауық және халық шығармашылығы ғылыми-әдістемелік орталығы,

57

тарихи-мәдени мұраны қорғау жөніндегі мемлекеттік инспекция. Соңғы үш жылда жалпы облыс бойынша мәдениет нысандарының саны 5 бірлікке ұлғайды.

Мәдениет ұйымдарының қызмет көрсетуі. Үш жыл ішінде театрға келушілердің саны 11,2% ұлғайды, концерттік ұйымдардың көрермендері 3,9% ұлғайды, мұражайға келушілердің саны 7% ұлғайды.

2011-2013 жылдарға 7,8 мың спектакль мен концерттер өтті, 100 мың іс-шаралар, 25 археологиялық зерттеу, 34 тарих және мәдениет ескерткіштеріне жаңарту және жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Облыс мұражайларында 201-2013 жылдарға 31,6 мыңдай экскурсия, 1971 көрме, 3,5 мыңнан астам лекция жүргізілді, 26,4 мыңнан астам экспонатқа қол жеткізілді және 1806 жаңартудан өткізілді. Облыс кітапханаларының кітап қоры 6,7 мыңнан астам кітап данасынан тұрады, оның ішінде мемлекеттік тілде 1,8 мың дана.

Мәдени іс-шаралар өткізу. Облыстың мәдени өмірі әртүрлі байқаулар мен фестивальдарға толы. Көпшілік мәдени ойын-сауық бағдарламаларын өткізу дәстүрге айналды, жұрттың бос уақытын қызықты өткізіп қана қоймай, сонымен қатар жас өнерпаздарды жарыққа шығару және жұмыстың жаңа формаларын табу болып табылады. Қазақстанның мәдени мұрасын насихаттау жолына көп көңіл бөлінеді. Тәттімбет, Ж.Елебеков, Жас Қанат, Сарыарқа өнерпаздары атты байқаулар өте танымал. Жерлестеріміздің құрметіне шығармашылық кештер, байқаулар өткізу дәстүрге айналды.

2011 жылы әлеуметтік-маңызды мәдени іс-шаралары өткізілді: хор ұжымдарының «Ардагерлер ән салады» фестивалі, «Жаңа есімдер» балалар шығармашылығы фестивалі, «Кинолэнд» балалар кино фестивалі, «Кино және достар шығармашылығы» ұлттық мәдени кинофестивалі, «Ниет шығармашылығы» мүмкіндігі шектеулі тұлғалардың санаттарына арналған фестиваль, күлкі және сатира фестивалі, жас орындаушылар және «Жас қанат» жетекші шоу-бағдарламасының шығармашылық жобасы, Қасым Аманжоловтың 100 жылдығына және Астана қаласында Қарағанды облысының күндеріне арналған іс-шаралар, сондай-ақ мемлекеттік мерекелерге әлеуметтік-маңызыды іс-шаралар, әр түрлі концерттік бағдарламалар, шығармашылық кештері.

2012 жылы К.Байсейітова мен Ж.Бектұровтың 100жылдығына арналған іс-шаралар; «Қош келдің, әз Наурыз» атты театрландырылған мерекелер; хор ұжымдарының «Ардагерлер ән салады» атты облыстық байқауы; облыс әкімінің және басқа да марапаттаулардың рәсімдері өткізілді. Сонымен бірге, мемлекеттік мерекелерге, меретойларға, шығармашылық кештер мен мәдениет және өнер қайраткерлерін еске алу кештері өтеді.

2013 жылы Қазақстанның халық суретшісі А.Исмаиловтың 100 жылдығына, Ф.Карибжановтың 100 жылдығына арналған іс шаралары және Қызылорда облысында Қарағанды облысының Мәдениет күндері өткізілді, сонымен бірге, фестивалдер, конкурстар, әлеуметтік-маңызы бар іс шаралар мемлекеттік мерекелерге, әр түрлі концерттік бағдарламалар, шығармашылық кештері.

Саланың өзекті мәселелері мыналар: тарихи-мәдени мұра ескерткіштерін сақтау және жаңарту, қайта қалпына келтіру жұмыстары бойынша жұмыс көлемі жетіспейді (мемлекеттің қорғауындағы жергілікті 1538 тарих және мәдениет ескерткіштерінің 48 ескерткіші ғана жаңартылған); мәдениет нысандарының материалдық-техникалық базасын нығайту үшін қажеттіліктер сақталуда, әсіресе ауылда (79% нысан бейімделген ғимаратта, жалпы көлемнің 36% нысаны жөндеу жұмыстарымен қамтылмаған); театр-ойын-сауық ұйымдарын кадрмен қамтамсыз ету мәселесі қалады, мамандардың мамандандырылған кадры жетіспейді, әсіресе ауылдық жерлерде (кадр жетіспеушілігі 15% құрайды), жалақы төмен, саланың жеке қызметкерлерінің зейнетке шығуы тәртіпке сай емес, мамандық

58

лауазымын көтеруге жағдай жасалмаған.

Мұрағат ісіҚарағанды облысында 21 мемлекеттік мұрағат қызмет атқарады: филиалымен 2

облыстық, 18 қалалық және аудандық мұрағат. Қарағанды облысының мемлекеттік мұрағаттарында сақтауда тұрған Қазақстан Республикасы Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының көлемі 2011 жылмен салыстырғанда 52 мың сақтау бірлігіне артты және 01.01.2014 ж. жағдай бойынша 2560 мың сақтау бірлігін құрады. Жыл сайын 40 мыңнан аса жеке және заңды тұлғалар мұрағаттық анықтамалар беру бойынша мемлекеттік қызметті тұтыну үшін мемлекеттік мұрағаттарға өтініш білдіреді. Ұлттық мұрағат қорын толықтыру көздері облыстағы 1161 ұйымның ведомстволық мұрағаттары болып табылады, оның 260-ы мемлекеттік емес меншік түрінде. Ведомстволарда сақтауда тұрған Ұлттық мұрағат қоры басқарушылық құжаттамасының көлемі 400 мыңға жуық сақтау бірлігін құрайды, оның ішінде мемлекеттік емес меншік түріндегі ұйымдарда 60 мың сақтау бірлігі. Бұл құжаттар мемлекеттік сақтауға қабылдауды күтіп тұр. Ғылыми-техникалық құжаттама жөніндегі облыстық мұрағаттың алаңы кеңеюіне байланысты ғылыми-техникалық құжаттаманы мемлекеттік сақтауға қабылдау деңгейі артып отыр.

Мұрағат саласындағы негізгі мәселе ретінде келесілерді айтуға болады. Ақпараттық технологиялар ғасыры болса да қағаздық негіздегі құжаттама көлемі азаяр емес. Мұрағат қоймаларының мемлекеттік сақтауға тиесілі құжаттарды орналастыруға мүмкіндігі жоқ, жаңа заманауи мұрағат құрылысы қажет етіледі. Ақпараттық технологияларды қолдану саласында мұрағат қызметін жаңашаландыру баяу қарқынмен жүргізілуде. Жаңашаландыру үдерісі ойдағыдай іске асса қажетті ақпаратты іздестіру және жұртшылыққа ұсыну жұмыстары айтарлықтай жанданар еді. Маңызды мәселенің бірі жабылып қалған заңды тұлғалар құжаттарының сақталуын қамтамасыз етудің қанағаттанарлықсыз болуы. Осының салдарынан азаматтар зейнетақы мен жәрдемақы тағайындау үшін атқарған еңбегі жөнінде мәлімет алуға заңды құқығын жүзеге асыра алмайды.

Ішкі саясат Облыста 8 саяси партия филиалы, 74 этномәдени бірлестік, 830 ҮЕҰ және 26 кәсіподақ

ұйымы (олардың 17-сі Қарағанды облысының кәсіподақтар федерациясына кіреді), 186 бұқаралық ақпарат құралы жұмыс істейді.

Мүдделі құрылымдармен бірлесе отырып, жер-жердегі қоғамдық-саяси ахуал, әлеуметтік шиеленіс ошақтарын анықтау және алдын алу бойынша мониторинг жүргізу жүйесі жолға қойылған.

Қоғамдық-саяси, этносаралық ахуалды зерттеу, тұрғындардың мемлекет жүргізіп отырған саясатқа, мемлекеттік рәміздерге деген көзқарасын, мемлекеттік саясаттың басым бағыттары туралы білу деңгейін, саяси күштердің орналасуын анықтау мақсатында жыл сайын 15 мыңнан астам адамды қамтыған 20-ға жуық әлеуметтік зерттеу жүргізіледі. Сонымен қатар, тұрақты негізде елді дамытудың басты бағыттарын, стратегиялық бағдарламалық құжаттарды түсіндіруге бағытталған ақпараттық-насихаттау іс-шаралары тұрақты түрде жүргізіледі. Социологиялық мәліметтерге сәйкес халықтың бағдарламалық құжаттар мен мемлекеттік саясатты дамытудың негізгі бағыттары туралы хабардарлығы – 86 %-дан асады.Халыққа патриоттық тәрбие беру, мемлекеттік рәміздерді насихаттап, оларды жаңа стандарттарға сай айырбастау бойынша мақсатқа бағытталған жұмыстар жүргізілуде.

Әлеуметтік-маңызды жобаларды жүзеге асыру саласындағы белсенді серіктес азаматтық сектор болып табылады. Күнделікті тәжірибе нәтижесінде ҮЕҰ заң жобаларын әзірлеуге, бағдарламаларды жүзеге асыруға, елді дамытудың маңызды мәселелері бойынша қоғамдық тыңдалымдар өткізуге кеңінен тартылды. Мемлекеттік органдардың азаматтық қоғам

59

институттарымен ынтымақтастығын дамыту үшін әр түрлі «диалог алаңдары» пайдаланылады, олардың арасында мемлекет пен ҮЕҰ серіктестігінің басымдықтарын анықтайтын ҮЕҰ-ның облыстық форумы дәстүрлі болып табылады.

2013 жылы облыстың үкіметтік емес ұйымдары Ішкі саясат басқармасының тапсырысы бойынша 13 жобаны жүзеге асыруда. «Қарағанды облысының Азаматтық Альянсы ассоциациясы» ЗТБ, «Гендерлік ақпараттық-талдамалық орталық» ҚБ, «Лучик надежды» Мүгедек балаларға көмек көрсету орталығы» ҚБ, «Озарение» ҚБ, «Қарағанды облысы бойынша іскер әйелдердің ассоциациясы» ҚБ және басқалары едәуір белсенді әріптестер болып табылады.

Елбасының «Қазақстанды әлеуметтік жаңғырту: жалпыға ортақ еңбек қоғамына қарай жиырма қадам» атты мақаласында берген тапсырмасына сәйкес Қазақстан Республикасында мемлекеттік, ұлттық, кәсіптік және өзге де мерекелерді мерекелеуге дайындалу және өткізу тұжырымдамасының негізінде жергілікті жерлерде іс-шараларды өткізу жөнінде ұсынымдар әзірленуде.

Мемлекеттік органдардың ішкі саясат саласының басты бағыттары бойынша қызметін әдістемелік қамтамасыз ету жұмыстары ұйымдастырылған.

Көрсетілген іс-шаралар шеңберінде жыл сайын ұлттық мәдениетті насихаттау және дамыту үшін этномәдени бірлестіктерге облыс әкімінің сыйлығын (2011 ж. – 17,2 млн. теңге, 2012ж. – 21,6 млн. теңге, 2013 ж. - 21,6 млн. теңге), сондай-ақ жыл сайын 3,5 млн. теңге мөлшерінде қаржыландыра отырып облыс әкімінің БАҚ қызметкерлеріне беретін сыйлығын бөлу қарастырылған.

Мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты жүзеге асыруға 2011 жылы – 17,5 млн. теңге, 2012 жылы – 18,8 млн.теңге, 2013 жылы – 27,1 млн.теңге бөлінді. Алғаш рет 2013 жылдан бастап ұзақ мерзімді жобалар жүзеге асырыла бастады.

Осы саланың басты проблемалары ретінде келесілерді айтуға болады: халық арасында ақпараттық-насихаттық жұмыс жүргізудің әдіснамасын жетілдіру, сондай-ақ «диалог алаңқайлары» қызметін қамтамасыз ету саласында әдіснамалық база құру қажеттігі бар; мемлекеттік рәміздер саласындағы заңнаманы мүлтіксіз сақтауды қамтамасыз ету практикасы жетілдіруді қажет етеді; мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты қалыптастыру және орналастыру саласында заңнамалық, әлеуметтік-экономикалық және ұйымдастырушылық-әдістемелік сипаттағы проблемалар бар.

Ақпараттық саясатҚарағанды облысының медиа-нарығында бүгінде 186 БАҚ тіркелген, оның негізгі

бөлігін (78 %) мемлекеттік емес бұқаралық ақпарат құралдары, теле және радиоканалдар құрайды.

Мемлекеттік тапсырысты орындауға тартылған масс-медианың да саны артты. Мәселен, 2013 жылы Басқарманың желісі бойынша мемлекеттік ақпараттық саясатты 32 БАҚ орындады.

2012 жылдың қарашасында БАҚ ісі жөніндегі қоғамдық кеңес құрылды. Оның қызметі мемлекеттік органдардың бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара байланысы мәселелерін, түйінді мәселелер көтеріліп, оларды шешу жолдарын талқылау болып табылады.

Мерзімді баспа басылымдар мен телевизиялық өнімдердің деңгейі артып, сапасы жоғарылауда, оған облыстағы қайта құрылып және жаңадан ашылып жатқан бұқаралық ақпарат құралдары дәлел бола алады. Интернет-сервисі бар БАҚ саны да артуда. Баспа басылымдарының таралымы дакөбейді.

Қазақстандықтардың әлеуметтік оптимизмін қалыптастыру аясында мемлекеттік ақпараттық саясатты жетілдіру үшін ақпараттық саладағы заңнамалардың сақталуын және БАҚ-тардың құқықтық мәдениетін көтеруді, журналистер қауымының этикалық нормаларды сақтауын қамтамасыз ету қажет (БАҚ-қа мониторинг жүргізу).

Ақпараттық кеңістіктің бәсекеге қабілеттілігін көтеру үшін мыналар қажет: мемлекеттік

60

электрондық БАҚ-тардың тақырыптық дифференциясы; мемлекеттік БАҚ-тарды жан-жақты жаңғырту; бұқаралық ақпарат құралдарының үйлесімді дамуына ықпал ету.

Облыстың ақпараттық кеңістігін кеңейту, халықты отандық телебағдарламалардың таралуымен 100 % қамтуды қамтамасыз ету үшін облыста сандық телерадио хабар таратуға көшу бойынша іс-шаралар жүргізілуде.

Мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізуге 2011 жылы 348,0 млн. теңге, 2012 жылы – 388,9 млн. теңге, 2013 жылы – 419,9 млн. теңге мөлшерінде қаржы бөлінді.

Осы саланың басты проблемалары ретінде келесілерді айтуға болады: -отандық ақпараттық өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің жеткіліксіздігі; -БАҚ үшін мемлекеттік ақпараттық тапсырыс шеңберінде қаржыландыру тарифтері

деңгейінің жеткіліксіздігі; - Интернет желісінің қазақстандық сегментін дамытудың жеткіліксіздігі.

Жастар саясаты.Облыста 14-29 жас аралығында 352 920 жастар өмір сүруде. Бұл аумақтағы халықтың

жалпы санының 25,9% құрайды. NEET үлесі 15-28 жастағы жалпы жастар 2013 жылы 6,8% құрады.

Жастар үкіметтік емес ұйымдары санының өсуі байқалады. 2011 жылы ҮЕҰ саны 73, 2012 жылы 79 болса, 2013 жылы жастардың 80 қоғамдық бірлестіктері тіркелген. Жастарды әлеуметтендіруде, жастар мәселелерін шешуде маңызды орынға ие. Мемлекет пен қоғамдық бірлестіктер арасындағы байланысты облыс әкіміне қарасты кеңес беру органы Жастар ісі жөніндегі Кеңес және Жастар бастамашылдығы орталықтары жүзеге асырады.

Облыста «Қазақстан 2020: болашаққа жол» Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасы аясында мемлекеттік жастар саясаты белсенді жүзеге асырылуда.Нәтижесінде жас азаматтың қалыптасуы мен дамуына, оның шығармашылық әлеуетінің қоғам мүддесі үшін толық жүзеге асуына қажетті саяси-құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық жағдайлар мен кепілдіктер жасалған.

Жастардың кәсіпкерлігін қолдау мақсатында ауылда Қарағанды облысы әкімінің грантын бөлу бойынша жұмыс жалғастырылды.Жалпы 2011 жылдан бастап 2013 жылар аралығында жалпы сомасы 15 млн. 500 теңгені құраған 115 грант берілді.

Жазғы демалыс кезінде оқушылар мен студент жастарды уақытша жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету мақсатында студенттік құрылыс жасақтарының және «Жасыл ел» жасақтарының облыстық штабының жұмысы ұйымдастырылды. СҚЖ және «Жасыл ел» облыстық штабының жұмыс қорытындылары бойынша 2011 жылдың еңбек маусымында 3000 адам, 2012 жылы 3400 адам, ал 2013 жылы 3650 адам жұмыспен қамтылды. 2011-2013 жылдар кезеңіне жастар санының өсімі 650 адамды құрады.

Тұрақты жұмыс таппаған, жұмыспен қамту органдарына тіркелген жоғары оқу орындарының, колледждердің түлектері үшін «Жастар тәжірибесі» бағдарламасымен 6 айлық мерзімге уақытша жұмыс орындары құрылады. 2013 жылы жастар тәжірибесі аясында 429 адам жұмыспен қамтылды. Жалпы үш жыл аралығында (2011-2013 жж.) 1370 адам жастар тәжірбиесі шеңберінде жұмысқа орналастырылды.

Оқушылар, студенттер, магистранттар арасында талантты жастарды анықтау мақсатында жаратылыстану, техникалық және гуманитарлық ғылымдар саласында үздік ғылыми жұмыс олимпиадалары, сайыстары ұйымдастырылады. Жастар саясатын дамытудағы үлесі, ғылым саласындағы жетістіктері үшін жас ғалымдарға арнайы сыйақылар тағайындалған. Ғылыми қызмет жасауға - жаңа ақпараттық технологияларға, ғылыми жұмыстарды жариялауға, түрлі семинарлар мен конференцияларға қатысуға жағдайлар жасалған.

61

Облыста 2011 жылы БАҚ жастардың5жұмысы берілді, 2012 жылы 10, 2013 жылы БАҚ саны 11 құрады. Жастар саясатының облыс көлемінде жүзеге асырылуы жөнінде жаңалықтар «5 арна», «Бірінші Қарағанды», «Қазақстан-Қарағанды» телеарналарында тұрақты түрде шығып тұрады.

Жастар арасындасапалы білім алу, жұмысқа орналасу, баспана мәселелері өзекті болып қалуда. Соңғы жылдардағы жастар ұйымдарының саны артуына қарамастан оның ішінде 40% ғана өзінің белсенділігімен көрінуде. Жастардың 30% жастар ұйымдарымен өткізілетін іс-шараларға тартылуда.

Осыған байланысты, салыстырмалы серпінділікті жағымды сипаттайтын 15-28 жас аралығындағыжастардың жалпы санының NEET үлесі болып табылады.

2011 жылы NEET үлесі 8,8% құраған (2012 – 9,3%). 2013 жылдың қорытындысы бойынша көрсекіш 6,8% құрады. Осыған орай NEET үлесі 2% төмендегені байқалады.

Ол біріншіден мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыру көптеген стратегиялық құжаттарға енгізілген және олармен қарастырылады, оның ішінде «Қазақстан-2050» Стратегиясы, жұмыспен, баспанамен қамту, бизнесті дамыту бойынша мемлекеттік, салалық және аймақтық бағдарламалары.

Қарағанды облысы 2013 жылдың қортындысы бойынша аталмыш контекстте Ақмола облысымен бөлісе отырып (6,8%) Республикада ортаңғы орынды алады (7 орын). Қазақстан Республикасы бойынша NEET үлесінің орташа көрсеткіші 8,0%. Көшбасшы орындарда – Ақтөбе (4,2), Батыс-Қазақстан (4,5), Қостанай (5,0) облыстары. Республиканың ортаңғы көрсеткішінен асып тұрған – Астана қ. (17,0), Маңғыстау (13,0), Қызылорда (10,9) және басқа облыстар.

Жастар арасында белсенді болып келесі проблемалар қалады:- сапалы білім алуға;- жұмысқа орналастыру проблемалары;- тұрғын үймен қамту.

Соңғы жылдары жастар ұйымдары санының ұлғайуына қарамастан, олардың тек 30% өздерінің белсенділігімен ерекшеленеді. Жастардың тек 40% жастар ұйымдарының іс-шараларына тартылған.

Тілдерді дамыту Қарағанды облысында тіл саясаты Қазақстан халқы бірлігінің факторы ретінде

толерантты тіл ортасын құруды қамтамасыз етуге, мемлекеттік тілдің қолданылу аясын кеңейтуге, лингвистикалық капиталдың сақталуына және ономастика саласында мемлекеттік тіл саясатын жүргізуге қолайлы жағдай жасауға мүмкіндік беретін мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыруға бағытталған.

Мемлекеттік қызметшілер мен басқа санаттағы азаматтарды мемлекеттік тілге оқыту мақсатында облысымызда 01.01.2014 жылғы жағдай бойыншатілдерді оқытуға арналған 4 арнайы оқыту орталықтары: облыстық тілдерді дамыту басқармасы жанындағы «Қарағанды облыстық тілдерді оқыту орталығы» КМҚК, мәдениет және тілдерді дамыту бөлімдері жанынан Балқаш қаласында «Тілдер орталығы» ММ, Жезқазған қаласында «Тілтану оқу-әдістемелік орталығы» ММ, Шахтинск қаласында «Бастау» оқу-әдістемелік орталығы» КММ, сонымен қатар, Теміртау, Саран, Сәтбаев, Приозерск, Қаражал қалалары мен Абай, Бұқар жырау, Осакаров аудандарында барлығы 8 тілдерді оқыту курстары жұмыс істеді.

Оқыту курстарында 2011 жылы - 877, 2012 жылы – 1279, 2013 жылы – 1615 адам оқытылды.

Қазақ тілін үйренуге көпшілікті тарту мақсатында «Қазақстан-Қарағанды» облыстық телеарнасы арқылы «Сарыарқа» оқу-әдістемелік кешені негізінде «Тілашар» телеоқыту бағдарламалары ұйымдастырылып, көрермендерге ұсынылды. 2012-2013 жылдар аралығында барлығы 180 сабақ эфирге шықты. Сондай-ақ, тіл саясатын жүзеге асыратын

62

ақпараттық орталық болып табылатын облыстық мемлекеттік органдарының сайттары қызмет етеді.

Облыс бойынша мемлекеттік қызметшілерді ағылшын тіліне оқытуға жағдай жасалған. Ағылшын тілін оқыту курстарына 2011жылы – 192 адам, 2012 – 388 адам, 2013 жылы – 534 тыңдаушы қамтылды.

Біздің алдымызға қойылған міндеттердің бірі – жергілікті атқарушы органдардағы құжат айналымын мемлекеттік тілге көшіру. Осы бағытта облыстың мемлекеттік органдарының құжат айналымындағы кіріс және шығыс құжаттарының мемлекеттік тілде ресімделуіне тұрақты түрде мониторинг жүргізіліп тұрады. Мемлекеттік тілдегі құжаттардың үлесі 2011 жылы - 82%, ал 2012 жылы - 87% құраса,2013 жылы 93%-ды құрады. Мемлекеттік тілде іс жүргізу жұмыстарына әдістемелік көмек көрсету бағытында мекемелердің аудармашылары мен қызметкерлерін аударма ісі мен ілеспе аудармаға машықтандыру жөніндегі оқыту курстары мен семинарлары ұйымдастырылды. Осы курстарға 2011жылы 32 адам, 2013 жылы 72 адам қамтылды.

Мемлекеттік тілдің рөлін нығайтуды қамтамасыз етуге бағытталған жұмыстар да жүйелі түрде атқарылуда. Осы бағыттағы жұмыстардың басты мақсаты - тіл саясатын жүзеге асыру бағытындағы іс-шараларға жастарды жаппай тарту және оларда қазақстандық патриотизм сезімдерін қалыптастыру болып табылады.

Мемлекеттік тіл мен облысымызды мекен ететін этностардың ана тілдерін насихаттау мақсатында түрлі іс-шаралар: фестивальдер, байқаулар, олимпиадалар, семинарлар, конференциялар өткізіледі. Мемлекеттік тілді дамыту саласына үлес қосқан тұлғаларды ынталандыру мақсатында 7 номинация бойынша облыс әкімінің жыл сайынғы «Тіл жанашыры» сыйлығы тағайындалды.

Облыстағы көптілділіктің сақталуы үшін жағдай жасалған. Этномәдени бірлестіктері жанында ана тілдерін оқытатын 11 жексенбілік мектеп жұмыс істейді. Жалпы білім беру мектептерінде поляк, татар және корей тілдерін оқытудың факультативті курстары ұйымдастырылған. Этникалық топтардың 560-тан астам өкілі ана тілдерін үйренуде. Сонымен қатар, мемлекеттік тілді және ана тілдерін дамытуға бағытталған әртүрлі іс-шаралар өткізіледі.

Бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыруды насихаттау және оның төңірегіндегі өзекті мәселелер бойынша жұмыстар жүргізіледі. Облыстың телеарналарында «Тіл – тұғырым» және интеллектуалдық танымдық «Жаңғырық» арнайы телебағдарламалары арқылы 2011 жылы – 36, 2012 жылы – 30, 2013 -12 телехабар көрермендерге ұсынылды.

Жергілікті баспа құралдарында мемлекеттік тіл саясатын насихаттауға арналған мақалалар тұрақты түрде жарияланады. Басылымдық БАҚ-да 2011 жылы – 300, 2012 жылы – 270, 2013 жылы - 336 мақалалар жарыққа шықты.

Мемлекеттік тілдің рөлі білім жүйесінде де күшейтілуде. 2013-2014 оқу жылында облыс бойынша 243 қазақ тілінде оқытатын мектеп, 189 аралас тілде оқытатын мектеп, 107 орыс тілінде оқытатын мектеп жұмыс істеді. Қазақ мектептерінде оқитын балалардың үлесі 50,5% құрайды. 968 өзге ұлт балалары қазақ мектептерінде білім алады.

Облысымызда 42 балабақша қазақ тілінде тәрбие береді, яғни қазақтілді балабақшалардың үлесі 21,8% құрайды; орыс тілінде тәрбие беретін балабақша саны - 28 (14,5%), аралас балабақша саны - 121 (63%). Балалардың 52% қазақтілді балабақшаларда тәрбиеленеді. Соңғы үш жылда қазақ тілінде тәрбие беретін балабақшаның саны 22% өсті. 1233 өзге ұлт өкілдерінің балалары қазақ топтарында тәрбиеленуде.

Қазақ тілін меңгеру деңгейі 2011 жылы 46%, ал 2012 жылы 52%-ды құраса, 2013 жылы бұл көрсеткіш 58%-ға жетті.

Мемлекеттік тілді дамыту саласындағы өзекті мәселелер:- ересектерді оқыту жұмысында бір жүйедегі нормативтік талаптың жоқтығы;

63

- мемлекеттік тілді дамытудың бірыңғай құқықтық-заңнамалық базасының жеткіліксіз қамтамасыз етілуі бірі болып отыр.

Құқықтық тәртіпті сақтау, жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қылмыспен күресОблыста қылмыстар туралы өтініштер мен хабарламаларды есепке алу және тіркеудің

толықтығын қамтамасыз ету, облыстағы қылмыстылықтың объективті статистикалық мәліметтеріне қол жеткізу және оларды анағұрлым шынайы тұрғысына келтіру бойынша қатал және мақсатты бағытталған жұмыс жүргізілуде.

Облыстың барлық ІІО-да мәліметтерді прокуратура органдарына «on-line» режимінде жолдаумен қылмыстар туралы өтініштер мен хабарламаларды электрондық тіркеу жүйесі енгізілді. Әрбір тіркелген өтінішке полициямен азаматтарға талон-хабарлама беріледі. Азаматтар Прокуратураның «Call-орталығы» арқылы өздерінің өтініштерін шешу барысына қадағалау жасай алады.

Қылмыстарды есептен және тіркеуден жасырудың әрбір фактісі бойынша кінәлілерге ішкі істер органдарынан шығаруға және қылмыстық жауапкершілікке тартуға дейін қатаң тәртіптік шараларды қолданумен қызметтік тексерістер жүргізіледі.

Қабылданып жатқан шаралар қылмыстар туралы өтініштер мен хабарламаларды қабылдау мен тіркеу ресімдерінің ашықтығын қамтамасыз етуге, сондай-ақ оларды шешу жеделдігін арттыруға мүмкіндік берді.

Қылмыстарды толық тіркеу жағдайында тергеушілер мен жедел қызметкерлердің жүктемесі бірнеше есеге жоғарылады.

Егер 2010 жылы жалпы және жалпы қылмыстық қылмыстылықтың тіркелуі абсолютті саны сәйкесінше 11111 және 9465 құраса, 2011 жылы бұл көрсеткіш 19149 және 18203, ал 2012 жылы - 24358 және 24327, ал 2013 жылы – 28385 және 28133 дейін өсті.

Қазіргі уақытта «жалған» сәттілікті құру мақсатында полиция қызметкерлерін қылмыстарды тіркеуден жасыруға ынталандырған «қылмыстылықтың деңгейін төмендету» және «ашу пайызын жоғарлату» сияқты ескірген көрсеткіштерін жоятын полиция қызметін бағалау критерийлерге жаңа көзқарастар әзірленді.

Болжам жасалғандай, соңғы жылдар бойы қабылданып жатқан шаралардың нәтижесінде қылмыстылықтың статистикалық өсу тенденциясы қалыптасты. Облыстағы шынайы криминогендік жағдай бұрынғы әлеуметтік-қолайлы деңгейінде сақталуда. Оның жағдайына бұрын қабылданған (2006-2008ж. және 2011-2013ж.) Құқық бұзушылықтың профилактикасы және қылмыстылықпен күресудің аймақтық бағдарламалар позитивті ықпал етті.

Қоғамдық тәртіптің және қоғамдық қауіпсіздік жай-күйдің индикаторы болып табылатын 2011-2012 жылдарда қоғамдық орындарда жасалған қылмыстардың жалпы санының өсуі да жоғарыда көрсетілген себептермен түсіндіріледі.

Сол уақытта, талдау көше қылмыстылықтың өсу қарқынын соңғы жылдары баяулатқанын көрсетті: 2010 жылы - 1106 (2009 жылмен салыстырғанда 6,5% төмен); 2011 жылы - 4285 (2010 жылмен салыстырғанда 2,8 есе өсті); 2012 жылы - 5049 (62,2% өсу), 2013 жылы – 4318 (14,5% төмен).

Белгілі бір тұрақты төмендеуге қарамастан, соңғы екі жылдың ішінде травматикалық қаруды қолданумен жасалатын қылмыстар әлі де болса жеткілікті. 2009 жылы 4 осындай қылмыс жасалды, 2010 ж. – 11, 2011 жылы және 2012 жылы – 9 қылмыстан, 2013 жылы - 4.

Көрсеткіштің өсуіне ықпал ететін себептердің бірі бұл осындай қарудың біршама оңай қолға жетерлігі.

Қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында бірқатар түйінді мәселелер бар:

- тұрмыстық қылмыстардың алдын алу жөніндегі шаралар жеткіліксіз болып отыр. Тұрмыстық жағдайда жасалған адам өлтірулер және денсаулыққа ауыр зиян келтірулердің

64

көбісі әдетте, алкогольді асыра пайдалану нәтижесінде жасалады. Облыста бар мамандандырылған емдеу мекемелердің (АЕПМ) саны спирттік ішімдіктерді асыра пайдаланатын адамдарды мәжбүрлі емдеуге, сонымен оларды қоғамнан біраз уақыт оқшаулауға толық көлемде жіберуге мүмкіндік туғызбайды;

- көше қылмысын тоқтату үшін полицейлік автомобильді патрульдерінің саны жеткіліксіз, бейнебақылау жүйесін одан әрі жетілдіру қажет;

2010-2013 жылдары кіші қалаларда шағын жедел басқару орталықтарының жоқтығы, тәулік бойы режиміндегі полицияның стационарлық бекеттер жүйесін дамыту;

- құқықтық қорғау бағытындағы қоғамдық құрылымдардың криминогендік үдерістерге профилактикалық ықпал етудің тиімділігін арттыру қажет;

- рецидивті қылмыстылығының деңгейі де елеулі, оның үлес салмағы 2012 жылы 12,3% құрады. Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әлеуметтік бейімдеу және оңалтудың толыққанды жүйесі жоқ. Осы себептен олардың көбісі қайталанған қылмыстарды жасап, қаңғыбастықпен айналысады;

- денсаулық сақтау органдарының қарауында тұрған медициналық айықтырғыштардың тапшылығы байқалады, облыста барлығы 4 осындай мекеме бар. Ауыр қылмыстардың жартысынан көп бөлігі тұрмыс негізде жасалады, әдетте алкогольді асыра пайдалану кезінде.

Егер өткен жылдары бойы кәмелетке толмағандармен жасалған қылмыстардың саны тұрақты төмендегені байқалса, соңғы уақытта кәмелетке толмағандармен жасалатын қылмыстардың өсуі орын алды: алдыңғы жылмен салыстырғанда 2010 жылы - 11,4% -ға (457 қылмыс); 2011 жылы - 2,6%-ға (445); 2012 жылы - 2%-ға (454). 2013 жылы көрсетілген қылмыстарды тіркеу 1,5%-ға (454 бастап 447 дейін) төмендегені байқалады.

Өсу себептердің бірі көрсетілген кезеңде жасөспірімдермен көп эпизодты қылмыстарды жасау болып табылады. Мүліктік сипаттағы қылмыстардың саны жиіледі, олар 14 жастан бастап 16 жасқа дейінгі аралықта кәмелетке толмағандармен жасалған бөтеннің мүлкін ұрлау және тонаулар.

Осыған байланысты, «мектеп» полиция инспекторлары институтын дамытуды жалғастыру қажет, облыста олардың саны жеткіліксіз. Полиция инспекторы әрбір қалалық және ірі ауылдық мектептерде болуы керектігі көзделген. Бұл оқушылар арасында құқық бұзушылықтарды ертерек алдын алумен айналысуға мүмкіндік береді.

Жасөспірім қылмыстылығын алдын алу аясында кезек күттірмейтін шараларды қабылдауды талап ететін мәселелер жинақталды, олар:

- кәмелеттік жасқа толмаған құқық бұзушылары үшін облысымызда, сондай-ақ Республикамызда да білім берудің арнайы ұйымдардың санының аз болуы. Бүгін облыста небары 1 осындай ұйым Бұқар жырау ауданының Керней кентінде жұмыс істейді (еліміз бойынша – 10);

- білім беру органдары жүйесінде қылмыстық жауапкершілік жасына жеткенге дейін қылмыс жасаған жасөспірімдері, сондай-ақ, сотпен қылмыстық жауапкершіліктен және тәрбиелік ықпал ету шараларын қабылдаумен жазадан босатылғандар үшін ұстаудың ерекше режимімен арнайы ұйымдардың қажетті саны жоқ;

Нәтижесінде облыста жыл сайын қылмыс жасаған және қылмыстық жауапкершілікке тарту жасына жетпеген жүздеген бала жеткіншектердің ортасында қалып, басқа жасөспірімдерге кері әсерін беретіндері сөзсіз.

2010-2011 жылдарда облыста жасалған жол-көлік оқиғалардың жалпы саны төмендегені байқалды: 2010 жылы 14,4%-ға, өткен жылмен салыстырғанда 954 дейін төмендеді (2009 жылы - 1115); 2011 жылы - 11,5%-ға (844). 2012-2013 жылдары керісінше ЖКО санының 3,8% (876) және 18% (1034 дейін) өскені белгіленді.

Жол қозғалысы қатысушыларының көліктік тәртібі төмен болып қалуда. Соңғы жылдары облыстың жол-көліктік кешені қиын жағдайларда жұмыс істеуде. Автомобиль

65

паркінің және қазіргі автокөліктердің жылдамдық сипаттамалардың өсу қарқыны көше-жол жүйесінің даму қарқынынан жоғары. Осы және басқа себептердің кешені 2012-2013 жылдары ЖКО санының өсуін ғана емес, сонымен қатар жол-көлік оқиғалардың ауыр салдарының жоғарлауын да алдын ала анықтаған.

Жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету аясында бірқатар мәселелер бар:- республикалық маңызы бар жолдардың ұзындығының елеулі бөлігі күрделі

жөндеуді, жолдың жүру бөлігінің енін кеңейтуді, оларды тосқауыл қоршаулармен жабдықтауды, жол белгілермен жарақтауды қажет етеді. Жергілікті маңызы бар жолдардың жағдайы өте қанағаттанарлықсыз күйде.

- жүргізушілерді дайындау жүйесі маңызды жақсартуды қажет етеді.

Ауырлықты төмендету және табиғи сипаттағы ТЖ салдарын жедел жоюдыескерту.

Қоғамға және адамдарға қауіп төндіретін ТЖ және су тасқындар, өрттер, табиғи апаттар салдарын жоюға және алдын алуға бағытталған азаматтық қорғаныс жүйесін дамыту қоғамдық қауіпсіздігін жоғарлату бағыттарының бірі.

Облыс аумағында 2010-2013 жылдар аралығында 709 ТЖ тіркелді, оның ішінде зардап шеккендер 993 адам, оның ішінде қайтыс болғандар 619 адам, оның ішінде:

2010 ж. 225 ТЖ тіркелді, оның ішінде зардап шеккендер 380 адам, оның ішінде қайтыс болғандар 213 адам.

2011 ж. 186 ТЖ тіркелді, оның ішінде зардап шеккендер 214 адам, оның ішінде қайтыс болғандар 152 адам.

2012 ж. 198 ТЖ тіркелді, оның ішінде зардап шеккендер 272 адам, оның ішінде қайтыс болғандар 162 адам.

2013 ж. 100 ТЖ тіркелді, оның ішінде зардап шеккендер 127 адам, оның ішінде қайтыс болғандар 92 адам.

Табиғи өрт қауіпін жоюға қарсы облыс аймағында өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар бар. Бұл ұйымдардың өсуі олардың табиғи өрттерді қаншалықты жойғандарына байланысты.

2010 жылы 4036 адам құрайтын 446 өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар болды. Осы өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдардың күшімен жойылған өрттер 44% құрады.

2011 жылы 4979 адам құрайтын 602 өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар болды. Осы өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдардың күшімен жойылған өрттер 51% құрады.

2012 жылы 10812 адам құрайтын 727 өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар болды. Осы өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдардың күшімен жойылған өрттер 60% құрады.

2013 жылы 11741 адам құрайтын 768 өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар болды. Осы өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдардың күшімен жойылған өрттер 64% құрады.

Проблемалық мәселелер:Өрт сөндіруге қарсы сумен жабдықтау жүйесін уақыттылы жөндеу қамтамасыз

етілмейді, бұл түпкі есебінде өрттерді жедел жоюға әсер етеді.2010 жылы өрт гидранттарын жөндеуді орындау пайызы - 21% құрады, 2011 жылы -

46%, 2012 жылы - 20%, 2013 жылы – 12,7%.Облыстың орманды алқаптарында өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету, сондай-ақ өрт

сөндіру мемлекеттік мекемесі құрылмаған елді мекендердің қауіпсіздігімен қиын жағдай қалып отыр. 2014 жылға мемлекеттік өрт сөндіру қызметінің бөлімшелерімен (МӨҚ), облыстың елді мекендерінің тек 25 өрттен сақталған, бұл жалпы бар елді мекендердің 5,6% құрайды. Сонымен қатароблыстың аумағында мемлекеттік өрт сөндіру қызметінің

66

бөлімшелерінің аумағына көшкендер, өрт сөндіру бөлігінің типтік штаттарына сәйкес келмейді (аз қамтылған болып табылады).

Аймақта өз аумақтарында мемлекеттік өрт сөндіру қызметінің бөлімшелері жоқ 5 мың және одан артық тұрғын санымен елді мекендердің қатарын қорғауды қамтамасыз ету МӨҚ мәселесі ерекше өткір жағдайда тұр (Жәрем, Ақтау, Қарағайлы, Топар, Долинка, Ақтас, Сарышаған, Жезқазған, Новодолинка). МӨҚ бөлімшелерін жақын жерлерден аталған елді мекендерге аудару МӨҚ (20-30 км.), елді мекендердегі болған өрттерге және басқа төтенше жағдайларға күш және құралды қолдануға жол береді.

Табиғи өртттерді сөндіру үшін өз еркімен өрт сөндіруді қалыптастыру ды құру қажеттілігі бар.

АвтожолдарАвтомобиль жолдары – көліктік – коммуникациялық кешеннің маңызды бағытының

біреуі. Қарағанды облысының автомобиль жолдарының жалпы ұзындығы – 12516,4 км

құрайды, оның ішінде:- республикалық маңызды автомобиль жолдары – 2773 км;- облыстық маңызды автогмобиль жолдары - 3549 км;- аудандық маңызды автомобиль жолдары –2522,3 км;- қалаішілік автомобиль жолдары – 1911,6 км;- елді мекенішілік жолдар - 1760,5 км.

Қарағанды облысы бойынша жолдардың жалпы ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

12516,4 3441,1 4193 3851,7 1030,6

Республикалық маңызды жолдардың ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

2773 9382 1494 341 -

Облыстық маңызды жолдардың ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

3549 473 1696 1289 91

Аудандық маңызды жолдардың ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

2522,3 161 622 1708,3 31

Қалаішілік жолдардың ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

1911,6 1396,4 9,2 101,6 404,4

қанағаттандырмайтын. – 43%

қанағаттанарлық - 31%жақсы – 26 %

67

Қонысішілік жолдардың ұзындығыЖалпы ұзындығы Жабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

1760,5 472,7 371,8 411,8 504,2

Қарағанды облысының автомобиль жолдарының техникалық жағдайы:- республикалық маңызды: жақсы жағдайда – 46,1%, қанағаттанарлық – 19,9%,

қанағаттанарлықсыз – 34%;- облыстық маңызды жолдардың тек аз бөлігі жақсы жағдайда екенін айту керек –

барлығы 37,1%. Қалған жолдар қанағаттанарлық 34,5% және қанағаттанарлықсыз 28,5% жолдар ретінде топтастырылуы мүмкін.

- әлді мекенішілік жолдар жалпы жаман жағдайда, тек 6 % жолды жақсы жағдайда деп сипаттауға болады, 32% жол қанағаттанарлық жағдайдажәне 62 % – жол қанағаттанарлықсыз жағдайда тұр.

- қалаішілік жолдар жақсы жағдайда, бұл 22% құрайды, қанағаттанарлық – 42%, қанағаттанарлықсыз – 35% жолдар. - қонысішілік жолдард жақсы жағдайда, бұл 5,8% құрайды, қанағаттанарлық – 27,1%, қанағаттанарлықсыз – 28,5% жолдарАвтомобиль жолдарының жағдайы диаграммада көрсетілген.

2013 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 12516,4 км жалпы ұзындықта автомобиль жолы желісінің

жағдайы

Қарағанды облысы басым автожолдардағы қозғалыс қарқындылығыАвтожолдың атауы Ұзындығы,

кмҚозғалыстың тәуліктік

қарқындылығы, авт/тәу

Қолдану дәрежесі, %

Республикалық маңызды автожолдарАстана-Алматы 690 > 9000 ~ 95Қызылорда -Павлодар 889 > 6500 ~ 90Қарағанды - Аягөз - Бұғаз 303 > 3000 ~ 85

Облыстық маңызды автожолдарҚарағанды – Шахтинск – Есенгелді – Щербаковское - Киевка

255 > 2000 ~ 70

68

Осакаровка – Молодежное 81 > 3000 ~ 70Осакаровка – Киевка 83 > 3500 ~ 70Просторное – Жарық – Ақсу-Аюлы – Ақтоғай – Балқаш

435 > 2000 ~ 70

Соңғы 5-6 жыл ішінде Қазақстан экономикасында мердігерліктің 8-10% жылдық өсу темпіне қол жеткізе отырып, едәуір жандану болды. Осы кезеңде көптеген қорлар Қарағанды облысының инфрақұрылымын қалпына келтіруге бағытталған.

Қолданыстағы автомобиль жолдары өзінің географиялық орналасуы бойыншахалықаралық жүк тасымалдаудың негізгі бағыттарына сәйкес келеді. Оңтүстік – Шығыс Азия мемлекеттерінің және Қытайдың жоғары даму қарқындылығын ескергенде Қарағанды облысы аумағындағы аталған халықаралық көлік дәлізінің транзиттік тасымалдау көлемін игеруге жақсы келешегі бар.

Өткізу қабілеттілігін ағымдық және келешектегі қажеттілікке сәйкес келтіру үшін таяу арада олардың артылған техникалық санатқа ауыстырып қайта салынуына әкелу қажет (ең азымен екіншісін республиалық маңызды автожолдар үшін, үшіншісін облыстық маңызды автожолдар үшін).

Сондықтан, транзиттік әлеуеттікті тиімді қолдануды арттыру Қарағанды облысының басым автожолдарының жеткілікті өткізу қабілеттілігін қамтамасыз етуге шоғырландыру керек.

Келешекте қозғалыстың қарқындылығын және автомобиль жолдарын қолдану дәрежесін артытыру, сонымен қатар Қарағанды облысының жалпы қолданыстағы автомобиль жолдарында апаттылықты төмендету күтіліп отыр.

Негізі облыстық және аудандық маңызды жолдар III-IV техникалық санаттарына жатады, ал кейбір елді мекендерге апаратын жолдар V техникалық санатқа жатады. Ауыспалы жабын түрлері бар автомобиль жолдарының телімі және қара жолдар не жылдамдық қозғалысы, не бойлық жүктеулер бойынша талаптарға жауап бермейді, не қауіпсіз жол қозғалысын қамтамасыз етпейді.

Жалпы қолданыстағы жолдарда апаттылықты төмендету бүгінде жол саласының негізгі тапсырмаларының бірі болып табылады.

Қазіргі уақытта қауіпсіз жол қозғалысының деңгейін арттыру жұмыстары жолдарда апаттылық себебін талдау негізінде құрылатын жылдық жоспарға сәйкес жүргізіледі. Көктемгі – күзгі қарастыру нәтижелері жолдары қауіпсіз ұстаудың барлық жақтарын білдіреді, бұл автожолдарда қауіпсіз қозғалыс шарттарын арттыру бойынша қажетті іс-шараларды уақтылы жоспарлауға мүмкіндік береді.

Автомобиль жолдарында апатты – қауіпті жерлерін анықтау, есепке алу және жою бойынша нұсқаулық әзірленді. Жол полиция органдары және жол – көлік оқиғаларынан экономикалық шығынды бағалау бойынша әдістеме үшін жол-көлік оқиғаларын тіркеу және талдау бойынша бағдарлама кешені әзірленді. Жол белгілері, жол қозғалысын ұйымдастыру құралдарына, таңбаға және қоршауларға қойылатын талаптар бөлінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелерін реттейтін нормативтік – техникалық құжаттар қолданысқа енгізілген.

Қарағанды облысының экономикасын дамыту облыстық және аудандық маңызды автомобиль жолдарының желісін дамыту қажеттілігін де анықтайды. Әділ алғышарттар:

- өндірістік және ауылшаруашылық көлемінің өсуіне байланысты жалпы ішкі өнімнің өсуі;

- жүк және жолаушылар тасымалдау көлемінің өсуі;- Қарағанды облысының автомобиль паркінің өсуі болып табылады.Жол – құрылыс жұмыстарының үлкен көлемін қарқынды орындау

индустриаландырудың деңгейін тұрақты арттырусыз мүмкін емес. Жол құрылысын индустриаландыру алдымен, негізін асфальтбетондық және бетондық қоспаларды,

69

құрылымдарды және темірбетон, ұсақ тас, ірі құм, құм, басқа жол – құрылыс материалдарының жинағынан тұратын бұйымдарды шығаратын стационарлық және жылжымалы кәсіпорындар құрайтын өндірістік базасының жетілуін және дамуын қажет етеді.

Қаражаттың шектеулігінен автомобиль жолдарын ұстау және сақтандырып жөндеу ұмыстары толық жүргізілмей, қызмет көрсету мерзімінің қысқаруына және жол жабынының, жер түйінінің және жасанды құрылыстың уақытынан бұрын бұзылуына әкеледі.Көгалдандыру бойынша орман алқабын механикалық өңдеу жұмыстары жүргізіліп жатыр және отырғызуларды жаңадан егу және күту жұмыстары толық жүргізілмейді.

Уақытнан бұрын бұзылу үрдісін тоқтату ұстау нормаларын қатаң сақтағанда ғана мүмкін.

Автожолдар саласының жағдайын талдау келесі проблемаларды анықтады:- автомобиль жолдарында апатты-зиянды учаскелерді анықтау және алдын-алу;- автомобиль жолдарын толық және сапалы ұстау үшін жол инфрақұрылымын

дамытуға тиісті келешекті сұрауын толық қанағаттандыру қажет. Орта және ағымдық жөндеулер бойынша автомобиль жолдарын жеткіліксіз қаржыландыруға, сондай-ақ жолды ұстау, соңында күрделі жөндеу түрінде үлкен шығындарға келтіруі, сондай-ақ қызмет мерзімін қысқартуға және күні бұрын жол төсемінің бұзылуына байланысты болуы мүмкін.

КөлікТеміржол көлігі.

49 елді мекенді қамтитынтеміржол жолаушылар көлігінің 13 әлеуметтік маңызды ауданаралық (қалааралық) және ішкі қатынастар (2011-2012 жылдары – 11 әлеуметтік-экономикалық маршруттар) ұйымдастьырылды. 2013 жылы «Балқаш-Саяқ» және «Қарағанды-Сары-Шаған» екі бағыттағы теміржол бойынша қосымша тіркеме вагондардың курстауы ұйымдастырылды), соның ішінде 8 облысішілік ауданаралық және 5 ішкі қатынастар. Тасымалдаушы - «Қала жанындағы тасымалдаулар» АҚ. Облыс аумағында 41 теміржол вокзалы орналастырылған.2013 жылдың соңында 23 теміржол вокзалының ғимараттарың күрделі жөндеуі бойынша жұмыстар жүргізілді.

Қала жанындағы электрпоездар вагондарының паркін амортизациялау 90% құрайды. Ал жолаушылар вагоны жұмыс паркінің тозуы 96,4% құрайды.

Автомобиль көлігі.Қарағанды облысында 41 тасымалдаушы жұмыс істейді, облыстық орталықта -15

қызмет істейді.Өкімде 1810 автобус бар.2011-2013 жылдар кезеңіне жолаушыларды тұрақты түрде жеткізуді жүзеге асыратын,

ресми тасмалдаушылар саны 5 кәсіпорынға артты. Сондай-ақ қазіргі кезеңде қозғалыс құрамы санының өсімі байқалады, жолаушылар-тасмалына жататындар 1750-ден 1810 бірлікке дейін жетті.

Қазіргі уақытта облыста 233 астам елді мекендегі жүйелі қатынасты қамтитын 241 автобус, соның ішінде 54 қала жанындағы және 72 облысішілік қалааралық, 14 облысаралық, және 115 қалаішілік бағыттар бойынша жолаушыларды және жүкті тасымалдау жүзеге асырады.

Жыл сайын облыста қоғамдық көлік паркін жаңарту жүргізіледі.Жылжымалы құрамды жаңарту тасымалдаушылардың меншікті қаражаттарының есебінен жүргізіледі. 2011-2013 жылдарға облыстың автокәсіпорындарымен 130 астам жаңа автобустар сатып алынды, олар облыстың тұрақты маршруттарында іске қосылатын болады. Жергілікті бюджет есебінен тасымалдаушының әлеуметтік маңызы бар қатынастар бойынша жолаушылар тасымалдауларын жүзеге асырумен байланысты залалдары субсидияланады.

70

Бірақ жылдан жылға жолаушылар тасмалының қозғалыс құрамы пракінің тозуы мен қысқаруы байқалады, жартысынан көбі 10 жылдан артық пайдаланылуда. Жолаужылар көлігі құралының нақты және морльдық тозу дәрежесі жоғары.

Жұмыс қабілеттілігі жағдайын қолдау және тозығы жеткен көлік құралдарын жүйеге шығару, жоғары пайдалану шығындарын қажет етеді, қаладағы экологиялық жағдайды нашарлатады және жол қозғалысы қауіпсіздігін төмендетеді.

Су көлігі.Облыста 54 бірлік өзендік және 2 200 шағын судтар, оның ішінде 800 өзі жүретін

және 400 өзі жүрмейтіндер тіркеліген.Балқаш көлінде «Балқаш су жолдары кәсіпорыны» Республикалық қазынашылық

кәсіпорыны орналасқа. Кәсіпорын 7 судалық флотты ұстауды жүзеге асырады, кеменің жүзетін қауіпсіздігінде - 5 кеме жүзетін жалпы ұзақтығы 987 км. Балқаш көлі бойынша су жолдары учаскелері. Навигациялық кезең 214 тәулікті құрайды. Тасылатын жүк болып негізінен балық өнімі табылады. Негізгі тасмал – «Балқашбалық фирамас» ЖШС, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ жәнке «Fish market» ЖШС.

Темрітау қаласындағы Сармақанд су қоймасында «АрселорМиттал Теміртау» АҚ балансында 8 теплоход бар, оның 4 жолаушыларды тасмалдауға лицензиясы жоқ. Жолаушылар тасмалының негізі болып кәсіпорын жұмыкерлерін орнына дейін және қайтадан жеткізу болып табылады.

Ауа көлігіАуа көлігінің де едәуір пайдасы бар, ол үш әуежайда – Қарағанды, Жезқазған және

Балқаш қалаларында ұсынылған. Қарағанды қаласындағы әуежай «Сары-Арқа» әуежайы» АҚ Қарағанды қаласынан 12

км жерде орналасқан. Әуежайда мықты күш – қуат бар және халықаралық нормалар мен стандарттарға сәйкес келеді. Әуежайдың класы бірінші ИКАО санаты бойынша барлық түрлердің әуе кемелеріне қызмет көрсетуге мүмкіндік береді.

Әуежайдан Москва, Алматы, Өскемен, Қызылорда, Балқаш, Жезқазған тәрізді ірі қалаларға сапарлар жүзеге асырылады.

2011-2013 жылдар кезеңінде облыста жыл сайын көлік өсімінің көрсеткіші байқалады. 2011 жылы жеткізілген тасмалдың көлемінің өсімі 24,1%, 2012 жылы – 12,4%, 2013 жылы – 9,1% байқалады.

Республикалық көлемде жүктерді тасмалдау 2011 жылы 18,6%, 2012 жылы – 19,2% және 2013 жылы – 19,3% құрайды.

Жүк тасмалы өсімінің қарқыны өткен жылмен салыстырғанда 2011 жылы 132%, 2012 жылы - 113,8%, 2013 жылы – 114,7% құрады.

Көліктің барлық түріменжолаушыларды тасмалдау көрсеткіші, жеке меншік тасмалды қоса алғанда 2011-2013 жылдар кезеңіне сондай-ақ ұлғайды. 2011 жылы тасмалданған жолаушылар саны өткен жылмен салыстыру бойынша 38,3% ұлғайды, 2012 жылы - 6% және 2013 жылы – 8,9%ұлғайды.Республикалық көлемде жолаушыларды тасмалдау 2011 жылы 18,6%, 2012 жылы - 11,4%, 2013 жылы – 11,5 құрады.

Көліктің барлық түрлерінде жолаушылар айналымының өсімі өсімінің тұрақты динамкасын құрады: 2011 жылы – 148,5%, 2012 жылы – 113,9%, 2013 жылы – өткен жылмен салыстырғанда 114,9%.

2011-2013 жылдардағы көліктің барлық түрі жұмысының негізгі көрсеткіш динамикасы

Атауы 2011ж. 2012ж. 2013ж.% 2013жылдан

2011жылға

71

Жолаушылар айналымы, млн.ж-км 25 847,0 29 432,2 33 805,7 130,8%

Жүкайналым, млн.т-км 7 406,3 8 426,8 9 667,3 130,5%

Жолаушылар тасымалданды, млн.адам 1 992,6 2 111,6 2 299,8 115,4%

Жүк тасымалданды, млн.тонна 551,3 619,7 676,3 122,8%Көлікті дамытуды талдау облыста келесі проблемалардың бар екенін анықтады:

- теміржолда, сондай-ақ автомобиль жолында жолаушылар қозғалысы құрамыныңтозуының жоғарығы дәрежесі;

- облыстың жекелеген ауданішілік жолаушылар тасмалының жоқтығы;- жасырын жеткізушілермен жолаушылар тасмалын және жүктерді жүзеге асыру;- Қарағанды қаласындағы әуежайдың облысаралық әуехабарламаларының төмен

жұмысбастылығы.

БайланысТелекоммуникация саласындаоблыстың барлық ауылдық елді мекендері

телефондандырылды - 420 СНП.2013 жылы белгіленген телефон жүйелерінің саны 430 мың бірлікті құрады,

Интернеттің абоненттері – 161,3 мың бірлік.22 елді мекенді «Транстелеком» АҚ және «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШЧ

қамтамасыз етті. 4 мобильдік операторлар GSM стандартта жұмыс істейді, біреуі – CDMA

стандартында, кейбір фирмалар экспресс – пошта қызметін ұсынып жатыр. Қарағанды облысында «Қазпошта» АҚ өндірістік нысандарының желісі 6 аудандық

пошта байланысының түйінінен, 1 түйін пошта байланысы, 6 түйін қалалық пошта байланысы, 13 орталық операциялық учаскелер, 75 пошта байланысының қалалық бөлімшелері, 67 пошта байланысының ауылдық бөлімшелері, оның ішіндетүбірлік тұрады.

Пошта байланысы пунктерінің барлығы – 142, оның ішінде қалалық – 35, ауылдық – 107.

Компьютерлік ақпараттық желі құрылған, барлық қалалық және аудандық бөлімшелер корпоративтік спутниктік телефон және электрондық байланыспен қамтылған. Бұл қазіргі уақытта ұқсас қызмет көрсететін компаниялардың мерзімінен кем түспейтін, қызметтерді көрсету (төлемдерді қабылдау, аударымдарды қабылдау және төлеу, шұғыл пошта жолдамалардың жетуін бақылау, зейнетақы мен жәрдемақыны төлеу) мерзімдерін едәуір тездетуге мүмкіндік берді.

«Билайн» Компаниясы тұжырымын дамытуға сәйкес 2014 жылға дейін 1000 адамға жоғары халық санымен елді мекенді байланыспен 100 пайыз қамтамасыз етуді міндетіне алды және аталған міндеттерді орындады.

Қазіргі күні үшінші буын (3G) желісінің құрылысы бойынша лицензиялық міндетті Қарағанды облысының барлық ауылдық елді мекендері бойынша 10 000 тұрғындар санымен және одан артық 100 пайыз орындалды.

Ұялы байланыспен қамтамсыз етусіз 500 және одан артық халық санымен ауылдық елді мекендер қалып отыр.

Облыста 500 және одан артық адамды ауылдық елді мекендерді ұялы байланыспен жабу проблемалық мәселе болып қалуда.

Электр және жылумен қамтамасыз етуБағдарламада Қарағанды облысының қолданыстағы жылу көздерінің энергетикалық

қуатын өсіру мақсатында техникалық жарақтандыру және қолданыстағы электр стансаларын жаңғырту (4 жоба)және жаңа энергия көзін салу жоспарланған.(1 жоба) Бұл облыстың

72

электрлік және жылу энергисының мұқтаждығын қатмасыз етіп, ол өз кезегінде жалпы аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына жағымды әсерін тигізеді. Жылулық және электрлік желілерді жаңғырту олардың пайдалы әсерлі коэффицентін жоғарылатып және нормативті техникалық шығындарды азайтады.

Жылулық желілердің жалпы ұзындығы 2 801,1 шақырым құрайды. Орнатылған қуаты 100 Гкал/сағ дейінгі қазандықтар саны 63 құрайды.

Жылу желілерінде нормативті және нормативтен жоғары шығындарды азайту мақсатында Кешендік жоспармен озаттық технологиялық шешімдерді енгізу ұсынылады.

Біріншіден, жаңа жылу магистральдарын салуда және ескі магистральдарды жөндеген кезде, абсолютті саңылаусыздығын қамтамасыз ететін алдын ала оқшауланған құбырларды пайдаланытын құбырлардың арықсыз салу тәсілін қолдану ұсынылады. Тікелей жер астына салынатындықтан, осындай құбырларды және құрал жабдықтарды қолдану (бұрғыш, үшайыр, қозғалмайтын тірек, камерасыз аспаптардың шарлы арматура, өтемдеуіш және т.б) жылуды тасымалдау кезінде жылуды сақтау негізгі көзі болып табылады.

Осындай жүйелердегі оқшау арқылы жылулық энергияның техникалық шығындары 3% аспайды, сыртқа шығын жоқ, нормативті жұмыс мерзімі 30-50 жыл.

Екіншіден, электрқозғалқыштар мен насостардың реттемелі жетектерді ішінара қолданыс кезінде насостардың және электрқозғағыштардың жұмыс режиміне байланысты жетекке кететін электр энергиясы 30-50% азайтып, сонымен қатар электрқозғағыштар мен насостардың сенімділігі ғана өспей, қолданыс мерзімі де жоғарылайды.

Үшіншіден, жылу және электр энергиясын тұтынуды реттеу және қадағалау үшін есептеу аспаптарын енгізу.Аспаптар коммерциялық шығындарды қадағауды және ең үлкен шығындар орнын анықтауды қамтамасыз етеді.

Төртіншіден, жылумен қамтамасыз етуде энергия-ресурстық сақтаудың бір бағыты болып автономдық қазандықтар орнына жылулық насос қондырғыларын (ЖНҚ) енгізу болып табылады. ЖНҚ төмен потенциалды жылу көзі жер асты сулары, кәріздік ағындар және т.б. болуы мүмкін. Әрбір жұмсалған 1 кВтсағ электр энергиясының орнына 3-4 кВтсағ жылуды алуға болғандықтан олардың тиімділігі айқын.

Электрмен жабдықтау желілерінде энергияны сақтау іс – шаралары мен технологияларды енгізу маңызды бағыт болып табылады.

Мемлекет басшысының тапсырмасын орындауда облыста жылуды есепке алудың аспаптарын орнату бойынша жұмыстар жалғастырылуда.

Егер 01.01.2013 жылғы жағдай бойынша облыста 160 көппәтерлі тұрғын үй жылуды есепке алу аспаптарымен жабдықталса, қажеттілік 4448 үй, немесе 3,6%., ал қазіргі таңда жылуды есепке алу аспаптарымен 1 903 й қамтамасыз етілді, жабдықталу 42,8 % (өсуі 39,2%) құрайды. 2014 жылдың соңына дейін техникалық мүмкіндігі бар барлық 4448 көпқабатты тұрғын үйді жылуды есепке алу аспаптарымен қамтамасыз ету жоспарлануда.

2011-2013 жылдары тұрақты электрмен жабдықтауды қамтамасыз ету үшін облыстық бюджеттің қаражаты есебінен Қарқаралы ауданы Шілдебай ауылында, Ақтоғай ауданының Имек ауылында және Шет ауданының Аяқшы ауылы сияқты үш елді мекенінде электр беру желілерін салу іске асырылған, бұл өңір тұтынушыларын (280 адам)электрмен жабдықтауды қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Облыстың қалалары мен аудандарының тұрғындарын тұрақты жылумен және электрмен жабдықтау мақсатында энергия беруші кәсіпорындарымен жылулық және электрлік желілерді, қосалқы стансаларды жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Жыл сайын алдағы жылыту маусымдығына дайындалу аясында жылумен, электрмен жабдықтаушы кәсіпорындарымен жылу, электр желілерін және қосалқы стансаларды жөндеу бойынша жұмыстар жүргізілген.

Қолданыстағы заңңамаға сәйкес, электржелілік кәсіпорындар қолданыстағы желілермен қосалқы стансаларды қалпына келтіру және жаңғырту бойынша 2011-2015

73

жылдарға инвестициалық бағдарламалар әзірледі. Энергия беруші ұйымдардың инвестициялық бағдарламаларының негізгі мақсаттары

болып табылатындар:- барлық санаттағы тұтынушыларды электрмен жабдықтаудың сенімділігін арттыру; - жеткізілетін электр энергиясының сапасын жақсарту;- желілердегі электр энергиясының жоғарынормативті жоғалтуларын төмендету;- апаттылықты төмендету;- тұтынушыларға электр энергиясының жетпей қалуын азайту.2011-2013 жылдардағы кезеңдегі кәсіпорындар жаңа қосалқы стансаларды салу,

электр желілері мен қосалқы станса жабдықтарын және т.б. қайта құру және жаңғырту инвестициялық іс-шараларын орындады.

Яғни, «Қарағанды Жарық» ЖШС келесі іс-шараларды орындады:- 220/110/10 кВ «Жарық» қосалқыстансаларының (ҚС) 1 кезеңін жобалау мен салу;- ВЛ-110 кВ (ВЛ-110 кВ «Жарық-Оңтүстік-Шығыс», ВЛ-110 кВ «ЖЭО-3 –

Сантехническая», ВЛ-110 кВ «ГРЭС-1 - ЖЭО-2» және т.б.) жобаландыру, қайта құру және салу;

- қолданыстағы ҚС 35-110 кВ қайта құру;- 10-0,4 кВ электр желілерін қайта құру және техникалық жарақтандыру бойынша

орындау;- АСКУЭ электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған

жүйесін енгізу.Жоғарыда аталған іс-шараларды жүргізу электр энергиясының жоғалуын 12,94%

дейін төмендетіп, қосалқы бекеттердің трансформаторлық қуатын 46,5 МВА арттыруға, жеке меншік секторының 4 600 тұтынушыларының кернеу деңгейін жоғарылатуға мүмкіндік береді.

Электрмен жабдықтау жүйелерін жаңғырту мен қайта құру бойынша іс-шараларды басқа да энергия беруші ұйымдар өткізеді.

Аталған іс-шаралар аясында келесі инновациялық технологиялар қолданылады, олар тек қана электрмен жабдықтау жүйесінің сенімді жұмысын аттырып қана қоймай, Қарағанды облысының жаппай энергия жүйелерінің тиімділігін арттырады және де энергия тиімділікті арттыру мен экология жоспарында әсер береді.

Қосалқы стансаның ЛЭП мен жабдықтарға қайта құруды жүргізу барысында майлы және әуелік ажыратқыштарды заманауи элегазды ажыратқыштарға ауыстыру жүргізіледі.

Майлы және әуелік ажыратқыштардан элегазды ажыратқыштардың ерекшелігі оларға ауадайындау жүйесі мен трансформаторлық май қажет етілмейді, өзіндік қажеттілігіне электр энергияның шығындалуын төмендету есебінен қосалқыстансалардың энергия тиімділігін арттырады, сонымен қатар қоршаған ортаға түскен жағдайда экологияға қауіп төндіретін трансформаторлық майдың ажыратқыштарында қолданылуды шектеу есебінен жабдықтың табиғилығы артады.

Энергия беруші ұйымдарды инновациялық дамытудың маңызды әрі басым бағыттарының бірі электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесін (ЭКЕАЖ) құру болып табылады.

Аталған жүйе сапалы есепке алуды және желі бойынша электр энергиясын беру кезіндегі жоғалтуларға үздіксіз мониторинг жүргізуге, оларды жою мақсатында электр энергиясының жоғары шығындалу көзін анықтауға мүмкіндік береді.

Яғни, қазіргі уақытта ЭКЕАЖ 2 деңгейден тұрады:- жоғарғы деңгей – 110/35/10 кВ;- төменгі деңгей – 10/6/0,4 кВ.

74

Жобалау, монтаждау, түзету бойынша жұмыстардың, сондай-ақ, қажетті қаржылық қаражаттардың ауқымды көлемін ескере отырып ЭКЕАЖ жоғарғы деңгейін құру бойынша барлық жұмыстар үш кезеңге бөлінген.

Облыстың қалалары мен аудандарының тұтынушыларын тұрақты жылу және электрмен жабдықтауды қамтамасыз ету мақсатында жыл сайын энергия беруші кәсіпорындар жылулық және электрлік желілерде, қосалқыстансаларда жөндеу жұмыстарын жүргізеді. Жыл сайын алдағы жылыту маусымдығына дайындық барысында жылу, электрмен жабдықтау кәсіпорындары жылулық, электрлік желілер мен қосалқыстансаларды жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізеді.

Энергия үнемдеу.Энергия үнемдеудің Кешенді жоспарын жүзеге асыру шеңберінде 2013 жыл

қорытындысы бойынша бюджеттік саладағы энергия үнемдеудің іс-шараларын жүзеге асыру үшін салынған қаражат сомасы 1 млрд. 500 млн.теңгені құрайды.

Жалпы 2013 жыл қорытындысы бойынша бюджеттік сала объектілерінде келесі нәтижелер алынды:

- электр энергияны үнемдеу шамамен - 3 млн. 940 мың кВт*сағ, немесе 56,8 млн. теңгені құрады;

- жылу энергиясы – 3 465 Гкал, немесе 5,6 млн. теңге;2013 жылы облыс бойынша энергияны тұтыну 15,504 млрд.кВт*сағ құрады, бұл ұқсас

2012 жылға қарағандағы кезеңнен 4,7% аз (16,264 млрд. кВт*сағ), солтүстік энергия көзінен энергияның ағымы едәуір төмендеді, төмендеу - 1,512 млрд. кВт*сағ, немесе2012 ж.қарағанда 51,1% аз. (2012ж. - 3,091 млрд. кВт*сағ).

2014 жылғы 27 наурыздағы облыстық мәслихат сессиясында 2014-2020 жылдарға арналған энергия үнемдеудің облыстық Кешенді жоспары бекітілді, онда «Энергия үнемдеу 2020» жаңа Республикалық Бағдарламаның критерийлері ескерілді. Кешенді жоспар аталған бағытта алда жұмысты жалғастыру үшін барлық мемлекеттік органдар мен ұйымдарға таратылды.

Мемлекет басшысының жаңартылған энергия көздерімен жүргізілген электр энергиясын пайдаланудың үлесін арттыру туралы тапсырмасын жүзеге асыру мақсатында облыста жаңартылған энергия көздерін салу бойынша жұмыстар жалғастырылуда.

2012 жылы «Азат» (Шет ауданы) шаруа қожалығында суармалы шаруашылықты электрмен жабдықтау үшін 8 кВт қуаттағы (күн панеліне қоса желді орнатылым) құрама электрстансаны орнату бойынша жоба әзірленді.

«Нұра өзенін тазарту» жобасын жүзеге асыру шеңберінде (тапсырыс беруші – ҚР АШМ СРК) 2013 жылы Бұқар жырау ауданында «Ынтымақ суқоймасын қайта құру және техникалық қайта жарақтандыру» жобасы шеңберінде пайдаланымға 0,57 МВт қуаттағы гидроқондырғы енгізілді, ол электр энергиясының тапшылығын төмендетуге мүмкіндік берді.

2013 жылдың сәуір айында Қарағанды қаласының «Олимпия» мейрамханасындаэнергия үнемдеу бойынша 10кВт/сағ қуатты қаладағы алғашқы пилотты жоба презентацияланды, бұл - электр энергиясына күн жарығын қайта құру жүйесі.

Электр энергиясы тапшылығының өсуі кезеңінде аталған жүйені пайдалану кәсіпкерлерге электр энергиясын өндіруге және орталықтандырылған энергия көздеріндегі жүктелісті төмендетуге мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде энергия үнемдеуге әсерін тигізеді.

Облыста желді электр стансасын салу жоспарлануда, ол Ақтоғай ауданы Гүлшат кентінде, қуаты 50 ВМт, жобалық құны 100 млн.доллар. 2013 жылдың қараша айында «Samruk Green ENERGY» компаниясыменМеморандум жасалды. Ақтоғай ауданының әкімдігі Гүлшат кентінен 500 га аумақты жер телімін бөлді. «Samruk Green ENERGY» кәсіпорыны ағымдағы жылдың 29 мамырында бөлінген жер теліміне жобалық учаскенің желдік потенциалын анықтау үшін 80 м биіктіктегі діңгекті орнатты. Аталған діңгек 2015

75

жылдың мамыр айының соңына дейін учаскенің желді потенциалын есептейтін болады. Желді электр стансаны салу 2017 жылға жоспарлануда.

Сондай-ақ, «КПМ Дельта» ЖШС компаниясымен Меморандум жасады. Ақтоғай ауданының әкімдігі Гүлшат кентіне «КПМ Дельта» ЖШС компаниясы күнді электрстансасын жобалау мен салуүшін 300 га алаңды жер телімін бөлді. Ағымдағы жылдың қыркүйек айында компания күн энергиясының потенциалын анықтау үшін жабдықтар орнатуды жоспарлауда. Күн электрстансасын салу 2015 жылға жоспарлануда.

«Фотовольт» АҚ компаниясымен Меморандум жасалды. Саран қаласының әкімдігі күн электрстансасын жобалау мен оны салу үшін 500 га алаңды жер учаскесін кейінге сақтап қойды. Тиісті құжатнама мен ТЭН бар. Күн электрстансасын салу 2014 жылы жоспарлануда.

Энергия үнемдеу мемлекеттің стратегиялық міндетіне қатысты.Бүгінгі таңда облыстық әкімдіктерде энергия үнемдеуші іс-шаралардың жүзеге

асырудың тиімділігін едәуір арттырудың көмегімен барлық бюджеттік ұйымдардың жылу, су және электр энергиясын тұтынуын есепке алу мен бақылауын күшейтетінқұрылымдарды құру қажет.

Өңір экономикасының барлық секторындағы энергия үнемдеудің зор потенциалын және облыстың индустриалды-инновациялық деңгейін ескере отырып өзекті мәселе болып табылатын ол, аталған салада құрамында энергия менеджменттер мен мамандар бар энергия үнемдеу мен энергиятиімділікті арттыру мәселелері бойынша бөлімді құру.

Сумен жабдықтау және су бұру Сумен жабдықтау желілерінің жалпы ұзындығы 6 787 шақырым, оның 884,2

шақырымы (13%) жеке меншікке жатады.Субұру желісінің ұзындығы - 2 526,8 шақырым, оның 596,6 шақырымы (23,6%) жеке

меншікке жатады.Сумен жабдықтау бойынша қызметті жүзеге асыратын 27 кәсіпорын және субұру

бойынша 23 кәсіпорын жұмыс істейді.Халықты сапалы әрі қажетті көлемдегі ауыз сумен қамтамасыз ету мақсатында 2011

жылдан бастап «Ақ бұлақ» бағдарламасын жүзеге асыру жүргізілуде.Аталған бағдарламаны жүзеге асырған үш жыл ішінде пайдаланымға сумен

жабдықтаудың 48 объектісі берілді. 799,3 шақырым суқұбыры желісі салынып, қайта құрылды.

2011 жылы - сумен жабдықтаудың 25 объектісі, оның пайдаланымға енгізілгені – 11 объект. Жыл қорытындысы бойынша сапалы әрі қажетті көлемдегі ауыз сумен облыстың 29 мың тұрғыны қамтамасыз етілді. Салынып, қайта құрылғаны – 230,8 шақырым.

2012 жылы – сумен жабдықтаудың 37 объектісі, оның пайдаланымға енгізілгені – 17 объект. Жыл қорытындысы бойынша 17 елді мекен сапалы ауыз суға қол жеткізді, бұл шамамен 29 мың адам. Салынып, қайта құрылғаны – 230км.

2013 жылы – 27 объект, жыл қорытындысы бойынша жоспарлы 22 объектінің пайдаланымға енгізілгені 20, 338 шақырым суқұбыры желісі салынып, қайта құрылды.

2012 жылдан бастап жер асты су қорларын бағалау бойынша жұмыстар жүргізілуде. 2013 жыл қорытындысы бойынша 29 елді мекен мен 2 кен орны бойынша есеп нәтижелері алынды.

Проблемалық мәселелер:Желілердің тозуы шамамен 75% құрайды, бұл жыл сайынғы жөндеу жұмыстары мен

ағымдық қызмет көрсетулердің шығындарын жаппайтын төменгі тарифтерге байланысты, ол жабдықтар мен материалдардың моральді әрі физикалық тозуына әкеп соғады.

Сыни жағдай, желілердің тозуы шамамен 75% Қарағанды, Балқаш, Саран, Теміртау және Шахтинск қалалары, сондай-ақ Бұқар жырау ауданында қадағалануда. Желілердің 50-75% тозуы Жезқазған, Сәтпаев қалалары мен Абай, Қарқаралы, Осакаровка, Ұлытау және

76

Шет аудандарында құралады. Неғұрлым сәтті жағдай Қаражал және Приозерск қалаларында, Ақтоғай, Жаңаарқа және Нұра аудандарында (тозу 30-40%).

Қондырғылардың жәнне субұру жүйелерінің көпшілігі, сондай-ақ, сумен жабдықтау объектілері 20 жыл бұрын пайдаланымға енгізіліп, күрделу жөндеуден өткен. Жалпы, 25 жылдың нормативті пайдалану мерзімінен шығатыны желілердің шамамен 80% күрделі жөндеуді немесе оларды толықтай ауыстыруды талап етеді. Кәріз желілерінің жылдан жылға тозуынан көптеген апаттар орын алуда, олардың салдарынан жергілікті рельфтерде тазартылмаған ағынды сулар жиналады.

Газбен қамтамасыз етуТұрмыстық қажеттіліктер үшін облыс тұрғындарын газ таратқыш қондырғылар (ГТҚ)

мен тұрмыстық баллон арқылы газбен жабдықтауды 12 мамандандырылған газбен жабдықтаушы кәсіпорындары іске асырады.

Орталықтандырылған жылумен жабдықтаумен Қарағанды облысының Қарағанды және Теміртау қалалары қамтамасыз етілді. Отын ретінде мұнай өнімінің сұйытылған көиірсутек газ-өнімі қолданылады. Қарағанды қаласында қызмет көрсетуші – газбен жабдықтаушы ұйымдар болып табылатындары, «Әлем Газ» ЖШС, Теміртау қаласында – «Темір-Газ» ЖШС.

Қарағанды қаласы бойынша 491 ГТҚ бар, олардың коммуналдық меншіктегісі – 93 ГТҚ, «AlemGaz» ЖШС кәсіпорынының балансында – 398 ГТҚ.

Қолданыстағы әрі газбен тұрақты толтырылатындары – 302 ГТҚ, оның ішінде 50 ГТҚ коммуналдық меншікте және 252 ГТҚ «AlemGaz» ЖШС коммуналдық меншігінде. ГТҚ арқылы 890 көпқабатты тұрғын үйлер немесе Қарағанды қаласының бұрындары газдандырылған үйлерінің жалпы санынан (2022 үй) 44% қызмет көрсетіледі.

Қалада тозуына байланысты істен шыққан ГТҚ 189, оның ішінде 43 ГТҚ коммуналдық меншікте.

Газды сатып алу Павлодар мұнайхимиялық зауыт пен Атырау «Тенгиз Шевройл» ЖШС мұнайды өңдеуші зауытынан жүзеге асырылады.

Теміртау қаласы бойынша барлығы 159 ГТҚ, оның ішінде жұмыс істейтіні 17 ГТҚ, олар 87 үй тұрғындарына қызмет көрсетеді, коммуналдық меншіктегісі 4 қолданыстағы 4 ГТҚ, «Темір Газ» ЖШС жалға берілген.

Қарағанды қаласы бойынша 142 ГТҚ бар, олардың коммуналдық меншіктегісі – 73 ГТҚ, «Темір Газ» ЖШС кәсіпорынының балансында – 69 ГТҚ.

Теміртау қаласына сұйтылған газды жеткізуді «Темір Газ» ЖШС.Қарағанды және Темірау қалаларында пайдаланылатын топтық резервуарлы

қондырғылар (бұдан әрі - ТРҚ) техникалық қанағаттанарлық жағдайда. Жыл сайын кәсіпорын қаражаты есебінен газ тарату шаруашылығына ағымдық жөндеу мен техникалық қызмет көрсету жүргізеді.

Жыл сайын кәсіпорындар қаражаттары арқылы газ тарату шаруашылығында ағымдағы жөндеу және техникалық қызмет көрсету жұмыстары жүргізіліп отырады.

Бірақ бұл қалаларда барлық газ реттеуші құрылғылардың үштен бір бөлігі тозу себептерінен пайдаланылмайды.

Облыстың қалған қалаларында орталықтандырылған газбен жабдықтау жоқ, тұрмыста баллонды газ қолданылады. Осыған байланысты, көпқабатты құрылыста баллонды газды қолдануда проблемалар орын алады.

Қоршаған ортаның жағдайыҚарағанды облысы бойынша атмосфераға ластаушы заттардың жалпы

шығарындыларының көлемі үлкен болып қалып отыр, алайда соңғы жылдары атмосфераға ластаушы заттар шығарындыларының көлемін азайту жөніндегі оң динамика байқалады.

77

2013 жылызиянды заттардың жалпы шығарындылары 2011 жылмен салыстырғанда 81,2 мың тоннаға азайды.

Атмосфераға шығарулардың үлесінің төмендеуі жаңа технологияларды енгізумен шартасылған, сондай-ақ облыстың «Қазақмыс»Корпорациясы» ЖШС, «Арселор Миттал Теміртау» АҚ сияқты ірі өнеркәсіп орындарының табиғат қорғау іс-шараларын орындауы негіз болды. Орман дақылдарын отырғызу көлемі 3 жыл ішінде 460 гектарға ұлғайды, өсім 2011 жылға қарағанда 2,3 есе, егілген дақылдардың сақталуы 100% құрады.

Ормандарды өрттен қорғауды және сақтауды қамтамасыз ету мақсатында соңғы 3 жыл ішіндеалдын алу іс-шаралары жүргізілді –минералдандырылған жолақтарға күтім 13535 км көлемде, өсім 2011 жылға қарағанда1,1 есе. 2013 жылы 2011 жылмен салыстырғандаорман өртінің орташа алаңын 11 гектарға азайтуға қол жеткізілді.

Қарағанды облысында ҚТҚ тұрпатты полигондарының жоқтығыжәне селолық округтердің ҚТҚ полигондарында жобалау-рұқсат беру құжаттамасын әзірлеу және алу бөлігіндежұмыс істеп тұрған полигондардыҚазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келтіру проблемасы бар. Барлығы 213 ҚТҚполигоны бар, соның небәрі 15-і заңдастырылған.

Қатты тұрмыс қалдықтарын пайдалануЖинақталған өндірістің қалдықтарының көлемі және тұтынушы 11 млрд. 410 млн. 22

мың тоннаны құрады. Оның ішінде техникалық минералдық қалдықтар (ҚТҚ) 95% құрады.2013 жылға 33395,6 мың тонна қалдықтар жиналды және шығарылды (2011 жылға –

485 мың тонна, 2012 жылы – 402,8 мың тонна), оның негізгі үлесі (орташа 81%) үй шаруашылығы шығындарынан келді. 2011-2013 жылдарға үй шаруашылығы қалдықтары 86,6%-дан 79%-ға дейін төмендеді.

Жекелей жинайтын қалдықтардың үлесі 19% жуық, талданатын кезеңге 19,7%-дан 21% дейін өсті. Оның ішінде өндірістің қалдықтар үлесі (тұрмысқа тең келетіні) 10,3% өсті 2011 жылы 10,7 дейін 2012 жылы және 2013 жылы 11,3%.

2013 жылы облыста 209 полигондар (қоқыстар) 20,4 млн.тонна жобалық қуаттылықпен қызмет етті. 2012 жылы 13 полигон бойынша қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат мерзімдері өтті және 2013 жылы 1 полигон бойынша эмиссияға рұқсат мерзімі өтті.

Салыстыру үшін республика бойынша барлығы 4525 орын қалдықтарды орналастырумен саналады, оның 307 полигоныдары немесе 6,8% талпатарға сәйкес келеді.

Қазіргі күні облыстың аймақтарында бар қалдықтарды орналастыру нысандары (ҚТҚ полигондары), экологиялық талаптарға сәйкес келмейді. Көбінесе бұл жай апатты қоқыстар, онда ешқандай сәйкестендіру құжаттамасы жоқ және ҚТҚ полигонына ұсынатын экологиялық талаптарға сәйкес келмейді.

Өңірдің экологиялық мәселелері.Қарағанды облысының жеткілікті дамыған өнеркәсібінің салдары қоршаған ортаға

жоғары антропогендік әсер ету болып табылады. Қарағанды облысының негізгі экологиялық проблемалары мыналар болып табылады:

- Қарағанды қаласында қоқысты қайта ұқсату зауытының жоқтығынан қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату проблемасы;

- облыстың елді мекендеріндегі қатты тұрмыстық қалдықтар (бей-берекет үйінділерді көму)проблемасы;

- бірқатар көмір өндіруші кәсіпорындарды тарату нәтижесінде иесіз қалған және «Карагандаликвидшахт»РМСК-нің рекультивациялау аумақтарына енбей қалған бүлінген жерлерді рекультивациялау проблемасы;

- уландырғыш заттарды көму үшін полигонның жоқтығынануландырғышқалдықтарды қауіпсіз сақтау және жою проблемасы;

- Қарағанды қаласының ағынды суларын тазалау жөніндегі тазалау құрылғыларының

78

бүкіл кешенінің тиімсіздігі;- Шахтинскқаласыныңтазалау құрылғыларын реконструкциялау;- Балқаш, Приозерск қалаларытазалау құрылғыларының жоқтығы;- облыстың елді мекендеріндегі тазалау құрылғыларын және кәріздік жүйелерін

реконструкциялау және қалпына келтіру;- 2004 жылыбұрынғы әскери нысан Балқаш-9 аумағында анықталған

конденсаторларды әкету және кәдеге жарату, сондай-ақ объектінің аумағын, Балқаш көлін және «Дарьял-У» радиолокациялық станциясының РЛС-1 ғимаратын (бөлшектеліп жатқан ғимарат) полихлордифенилменжәне хлорорганикалық пестицидтермен ластау қаупініңпроблемасы.

Тұрғын үй секторы2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қарағанды облысының тұрғын үй қорын

ауданы 27 409,6 мың текше м.болатын 107 615 тұрғын үйлер құрайды, оның ішінде: ауданы 15 789,4 мың текше м.болатын 8 126 көпқабатты тұрғын үйлер (немесе 7,6%), (бұдан әрі – КПТҮ), олардың:

– 5 739 үй (9,8 млн.текше м, 62%) – қанағаттанарлық жағдайда;- 2 387 үй (5,9 млн.текше м, 38%) – жөндеуді талап етеді.2011 жылғы 1 қаңтарда 7 448 көппәтерлі тұрғын үйдің қанағаттанарлық жағдайда

болғаны 4934 КПТҮ (7,9 млн.текше м., немесе 55%), күрделі және ағымдық жөндеуді талап еткені - 2514 КПТҮ (6,5 млн.текше м, немесе 45%).

Қарағанды облысының әділет Департаментінің ақпараты бойынша 4 355 кондоминиум объектісі тіркелген, ол облыс бойынша бар КПТҮ жалпы санының 54% құрайды.

Есептік кезеңдегі (2011-2013жж.) Қарағанды облысы бойынша кондоминиум объектісін басқару органдарының жалпы саны 4 598 бірлікті құрайды, оның ішінде, пәтер иелері кооперативтері (ПИК) - 284, пәтер иелері кооперативтері (ПИК) – 40 және тікелей біріге басқару (ТББ) – 4 274.

Көбінесе, пәтер иелері кооперативтерінің (ПИК) қанағаттанарлықсыз қызметтері, олардың қызметтерінің мақсатқа лайықтылығы және тиімділік жақтары жиі айтылады. Тұрғын үйдің тиімді меншіктерін қалыптастыру мәселесі бойынша ҚР Үкіметінде бірнеше рет басқарушы компанияларды құру ұсынылды. Қазіргі уақытта аталған бағытта «ЖилСоцСервис» ЖШС басқару компаниясы өзін көрсетті (21 тұрғын үйге қызмет көрсетеді).

2010 жылдан бері ПИК көмек ретінде облыс қалаларында 113 жергілікті өзін-өзі басқарудың қоғамдық комитеті (ЖӨБҚК) құрылып, жұмыс атқаруда, алдағы уақытта тұрғын үй қорын ұстау мен пайдалану бойынша олардың қызметтерін белсенді еткен жағдайда, олар баламалы ПИК бола алады.

2011-2020 жылдарға арналған ТҮКШ жаңғырту Бағдарламасын жүзеге асыру барысында 2011-2013 жылдары облыс бойынша 127 көппәтерлі тұрғын үй жөнделді.

2011 жылы 45 КПТҮ жөнделді, 220,0 мың текше м (2%).2012 жылы – 64 КПТҮ жөндеу аяқталды. 452,0 мың текше м (3%) жөнделді.2013 жылы Бағдарламаны жүзеге асыру үшін республикалық бюджет қаражаты

есебінен қаражат бөлінген жоқ, жұмыстар халықтың қайтарымды қаражаты есебінен жүргізілді.

Қайтарымды қаражат есебінен 2012 жылы Қарағанды қаласының 5 үйінің лифтісі мен шатырын жөндеу бойынша жұмыстар жүргізілді, 2013 жылы 13 үйге жөндеу жасалды, оның ішінде Жезқазған қаласының 1 үйіне, Қарағанды қаласының 6 үйіне, Балқаш қаласының 3 үйіне және Теміртау қаласының 3 үйіне күрделі жөндеу жасалды.

Проблемалық мәселе:

79

Бюджеттік қаражаттарды ұтымды пайдалану мен жұмыс сапасын арттыру мақсатында өңір деңгейінде бірыңғай мамандандырылған өкілетті ұйымды – БӨҰ құру қажет, ол облыс бойынша қызметтерді жүзеге асыратын болады.

АбаттандыруОблыс аумағында халықтың қолайлы өмір сүруі үшін тұрақты негізде және жыл

сайын қалалар мен аудандарды абаттандыру, санитарлық тазалау және көгалдандыру бойынша көктемгі және күзгі айлықтар өткізіледі.

2011 жылы айлықтар шеңберінде абаттандыру жұмыстарына шамамен 440 мың адам, 14 мыңнан жоғары кәсіпорындар, ұйымдар және білім беру мекемелері қатысты. 1 761 бірлік автокөлік және жүккөліктері тартылды, 1 078 заңсыз қоқыстар жойылды. Аталған кезеңде барлығы 82 мың бірлік жасыл көшеттер отырғызылды. Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 889 контейнер орнатылып, 366 қоқыс жинау алаңы салынды. 89 аулалық аумақ абаттандырылды, 2 689 баған мен 5 903 жарықшам ауыстырылды.

2012 жылы 9 саябақ, 27 гүлзар, 16 фонтан, 277 аулалық аумақ абаттандырылды, 2 611 баған, 6 915 жарықшам ауыстырылды.

Абаттандыру жұмыстары айлығы шеңберінде шамамен 809 мың адам, 39 мың 388 кәсіпорындар, ұйымдар және білім беру мекемелері қатысты, 3 мыңнан жоғары мамандандырылған техника тартылды, 1 мың 664 заңсыз қоқыс жойылды, 56 мың бірліктен жоғары жасыл көшеттер отырғызылды.

2013 жылы абаттандырылғандары: 1 саябақ, 13 гүлзар, 137 аулалық аумақ, шамамен 58 мың бірлік жасыл көшеттер отырғызылды, қатты тұрмыстық қалдықтың 1 мыңнан жоғары контейнерлері орнатылды, 2 588 баған мен 257 жарықшам ауыстырылды.

Қарағанды облыстық мәслихаттың 2013 жылғы 14 наурыздағы 12 сессиясының шешімімен Қарағанды облысының қалалары мен елді мекендеріндегі аумақтарды абаттандыру Ережесі қабылданды.

Аталған ережеде облыс аумағындағы жер телімдерін, құрылыстарды, қондырғылардың меншік иелері немесе пайдаланушылары болып табылатын жеке және заңды тұлғалар үшін абаттандыру саласындағы орындауға міндетті бірыңғай нормалар мен талаптар қарастырылған.

Сондай-ақ, Қарағанды облысының елді мекендеріндегі жасыл көшеттерді күтіп ұстау және қорғау Ережелері бекітілді, онда облыс аумағындағы жер телімдерін, құрылыстарды, қондырғылардың меншік иелері немесе пайдаланушылары болып табылатын жеке және заңды тұлғалар үшін абаттандыру саласындағы орындауға міндетті бірыңғай нормалар мен талаптар қарастырылған.

Ережемен Қарағанды облысының елді мекендеріндегі жасыл көшеттерді күтіп ұстау және қорғау бойынша өкілетті органдарының шешілуіне жататын мәселелер анықталған.

Аталған жұмыс түрлеріне рұқсат беруге арналған талаптар, жасыл көшеттерді күтіп ұстау және қорғау саласындағы құқық бұзушылықтарға жауаптылар анықталған.

Проблемалық мәселе:Өңірлерде облыстың қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандыру

Ережесін жеткіліксіз қолдану мен пайдалану ескерілуде, ішкі істер органдарымен және жоғарыда аталған Ережені бұзушыларға айыппұл санкцияларын шығару жөніндегі санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарымен өзара қарым-қатынас бойынша жұмыстар әлсіз жүргізілуде.

Аумақтық (кеңістік) дамыту.Облысында экономикалық кеңістіктің кенттенуінің жоғары деңгейі байқалады, қала

халқының үлесі 78,7-78,8% құрайды. Ең интенсивті Қарағандының қалалық агломерациясының ядросы және оның кенттену зонасы, қоныстанудың тірек-каркас

80

құрылымы дамуда. Дамудың позитивті динамикасын КГА-ға және «Қарағанды-Теміртау-Астана» «Сарыарқа» өңірі өсіндегі Осакаров ауданындағы Бұқар жырау ауданының кеңістік-тең селолық үлгі қоныстануы көрсетеді. Облыс бойынша жалпы сондай-ақ экономикалық кеңістік көрсеткіштері сапасының өскені байқалады: шаруашылық қызметтері тығыздығының көрсеткіштерінің өсуі, сондай-ақ оның вариациясы көрсеткіштерінің қысқаруы, оның ішінде қала ішілік және селолық жерлерде байқалады.

Экономикалық кеңістіктің төмен сапасы тегіс емес түрдегі қоныстануда байқалады: Қарқаралы мен Нұра аудандарында селолық түрдегі қоныстандыру, Ұлытау мен Ақтоғай аудандарында шаруашылық-игерілмеген аумақтар басымдылығымен Балқаш пен Жезқазған қалалары айналысында орналасудың ошақты түрі, сондай-ақ Шет ауданында тура-ошақты тең емес түрдегі қоныстану түрі.

Экономикалық кеңістіктің даму потенциалы алдындағы деп Қазақстанның орталығындағы Астана-Алматы өсі өсуіндегі шағын көлік байланысы ретінде КГА геоэкономикалық жағдайын бөлуге болады, олар серіктес қалалардың өсу мүмкіндігін және кенттену концентрациясындағы зонаға агломерациялық-жүйені қалыптастырады, сондай-ақ Жезқазған, Сәтпаев, Балқаш қалаларының экономикалық қарқынды дамуына ықпал ететін темір жолдар мен магистралды автомобиль жолдарын салу жөніндегі КТЖ жобаларын іске асырады.

Өңір дамуының орталық нүктесі «Алматы-Балқаш-Қарағанды-Астана-Көкшетау-Петропавловск» кеңістік каркасының негізгі жоспарлы өсі бойында болады.

Сондай-ақ «Достық – Ақтоғай – Балқаш – Жезқазған – Сақсаул – Шалқар – Бейнеу – Ақтау» 2 санатының өсінің жанында іске асыруды дамыту жоспарлануда.

Қостанай-Жезқазған-Қызылорда-Аягөз-Қарағанды жергілікті өсаралық жүйенің дамуымен орталық нүкте маңында орналасқан аумақтарды игеру, елдің бірыңғай ішкі экономикалық кеңістігін, Ресей Федерациясының Азиаттық бөлігі – Орталық және Оңтүстік Азия (Солтүстік-Оңт.) бағытында сауда-экономикалық коридорлар қалыптастыруының негізі болуы керек.

Өңірдің кеңістік дамуына тұрғын үй құрылысы (оның ішінде жалға берілетіні де) құрылыс негізінде облыстың елді мекендерінің әлеуметтік тартымдылығын көтеру есебінен экономикалық кеңістіктің сапасын жақсартуға, ауылдық елді мекендерді тұрақты дамытуға, ТКШ (сумен жабдықтау және кәрізді қоса алғанда) қызмет көрсетулер облыстың қалалары мен аудандар дамуының экологиялық шектеулеріне бағытталатын болады.

«Өңірлерді дамыту» бағдарламасымен сәйкес ауылдық аумақтарды дамыту бағдарламасына сәйкес ауылдық жерлердегі экономикалық өсім орталықтарын құру арқылы анықтау және тірек ауылдық елді мекендерді жайластыру, сондай-ақ аудан орталықтарының жолымен жүзеге асырылатын болады.

Негізгі тірек АЕМ міндеттері болып – мемлекеттік қызметтерге кепілділік қол жетімділігін арттыру, тірек ауылдарда орналасқан әлеуметтік, қаржылық, сервистік және өндірістік ұйымдардың, қызметтерімен жақын ауыл тұрғындарын қамтамасыз ету радиусын қысқарту.

Орталық және жергілікті атқарушы органдардың жалпы міндеттері болып ТАЕМ аул тұрғындарының тұратын орындарын тарымды ету, онда табысты бизнес жүргізу үшін жағдай құру, ауыл тұрғындарының сауығын құру табылады. Ол үшін қалалық деңгейге мемлекеттік, коммуналдық, әлеуметтік, мәдени және коммерциялық сапалы қызметтер көрсету максималдық жақындату қажет.

Өңірлік даму министрлігімен әзірленген әдістеме негізіндеоблыста 19 тірек ауылдық елді мекендер анықталды және оларды дамыту бойынша Кешендік жоспарлар әзірленді.

Қарағанды облысы халқының экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігі табиғи экологиялық жүйе қызметіне зиянды әрекеттерді болдырмау және аймақта биологиялық әр түрлілікті сақтау облыстағы экологиялық жағдайдың шиеленісін азайту жөніндегі экологиялық саясаттың бағыттарын анықтайды:

тазалау ғимараттарының тиімді жұмыс істеуін көтеру;

81

облыстың ірі су қоймаларын тазалау жөніндегі және судың жоғарғы жақтарына жеткілікті тазаланбаған ағын суларды азайту іс-шараларын өткізу;

бұзылған жерлерді тыңайтуды іске асыру, өнеркәсіптік және қатты тұрмыс қалдықтарын орналастыру көлемін азайту;

қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық механизмін жетілдіру.Ауылдық елді мекендерді әлеуметтік – экономикалық дамуының талдауы үш жылдың

ішіндегі қалыптасуы (2011-2013ж)., облыстағы мынадай оң серпінді айқындады. Облыста 419 ауылдық елді мекен бар (АЕМ), оның ішінде әлеуеті жоғарғы АЕМ саны 6-ға өсті және 53-ті құрады (2011ж.-47), әлеуеті орта 22-ге өсті және 325-ті құрады (2011ж.-303). Бұл ретте әлеуеті төмен АЕМ саны 69-дан 41-ге дейін төмендеді.

419 АЕМ қызмет етушілер:- 358 мектеп, оның ішінде 190 мектеп (53%) типтік ғимараттарда, 168 – бейімделген

мекемелерде орналасқан (47%);- денсаулық сақтаудың 234 нысаны, оның ішінде 64 нысан кәдімгі ғимараттарда

(28%), 170 – бейімделген (72%). 68 нысан қажет етеді және бейіделгендер орнына 38 нысан бар.

Клубтар (жеке меншіктілерді қосқанда) 217 АЕМ қамтылған, бұл АЕМ (419) 52 пайызын құрайды. Қолданыстағы клубтардың – 123 нысаны жөндеуді қажет етеді. Қосымша 27 АЕМ клубтарды салу қажет.

Барлық аудан орталықтарында балалар-жасөспірімдер спорт мектептері бар (10 нысан Осакаровка ауданында - 2). Спорт залдары - 259, ашық спорт алаңдары – 67, стадиондар – 9, жабық спорт кешендері – 9.

204 АЕМ (48,8%) ауылдық елді мекедер орталықтандырылған сумен қамтылған, 212 АЕМ (50,6%) – орталықтандырылмаған сумен қамту көздерінен алады.

3АЕМ ( 518 адам халқымен) - су тасылады. Бұлар: Бұқар жырау ауданының Асыл, Аюлы а., Сәтпаев селосы.

Облыста 16 АЕМ электр орнатылған. Сондай-ақ электр энергетикасы үшін қиын мәселе электр беру сымдарының тозығының жетуі. 19 АЕМ электр беретн сымдарының ескіруі 85% артық, бұл қайта жөндеу және күрделі жөндеуге көп жұмсауды қажет етеді.

Облыстық және аудандық маңызы бар барлық жолдардың (6071,3 км) 41% автомобиль жолдары қанағаттанарлық емес жағдайда.

Проблемалық мәселелер.Облыста 11 АЕМ электрлендірілген. Сондай-ақ электр энергиясының проблемасы

электр беру желісінің жоғарғы тозығы болып табылады. 19 АЕМэлектрберу желісінің тозығы 85% құрайды, бұл қайта жөндеу мен күрделі жөндеуге үлкен шығындарды қажет етеді.

Облыстық және аудандық маңызы бар жолдарыдың жалпы ұзақтығынан (6071,3 км) автожолдар қанағаттанарлық емес жағдайда.

140 АЕМ (33,5%) аудан орталығына дейінгі жолдар қанағаттанарлық емес жағдайда.Телекоммуникция жүйесімен 419 АЕМ қамтылған. Ауыл халқына қызмет көрсететін

пошта байланысының нысандарымен барлық селолық (кенттік округтер) – 193 стационарлық және 8 жылжымалымен қамтылған.

Мемлекеттік қызметтерді және мемлекеттік органдардың функцияларын электрондық нұсқауға ауыстыру

2011-2013 жылдардағы жұмыс қорытындысы бойынша 45 мемлекеттік қызметтер автоматтандырылды және «электрондық үкіметінің» Порталына шығарылды, 2012 жылдың қорытындысы бойынша 15 мемлекеттік қызмет болған еді.

2012 жылғы 10 қазанынан бастап Қарағанды облысының электрондық қызметтер порталы іске қосылды. Қарағанды облысының электрондық қызметтерінің порталы мен

82

«Электрондық үкіметінің» порталымен өзара қарым-қатынасты каматамсыз ету жұмыстары жүргізілді, Қарағанды облысының электрондық қызметтерінің порталына электрондық нұсқауға аударылған барлық мемлекеттік қызметтер шығарылды.

2011-2013 жылдарының қорытындысы бойынша облыстың электрондық қызметтерінің порталына 19 қосымша қызметтер мен сервистер шығарылды, оның ішінде 10 - 2013 жылда:

1. Мемлекеттік тұрғын үй қорынан баспананы алуға кезекті байқау (Қызмет көрсету мемлекеттік тұрғын үй қорынан баспананы алу кезегінің жылжуы туралы ақпаратты азаматтарымен алу үшін арналған)

2. Мемлекеттік тұрғын үй қорыдан баспана алуға өтініштердің статистикасы (Қарағанды облысы аймақтар қиылысында мемлекеттік тұрғын үй қорыдан баспананы алуға өтініштердің саны туралы ақпарат)

3. Баспананы алуға өтініштердің тізімі (Мемлекеттік тұрғын үй қорыдан баспананы алуға өтініштердің тізімі)

4. ЖТҮҚ-қа жер учаскесін алуға кезекті байқау (Қызмет көрсету жеке тұрғын үй құрылысына жер учаскесін алу кезегінің жылжуы туралы ақпаратты азаматтарымен алу үшін арналған)

5. Жеке тұрғын үй құрылысқа жер учаскені алуға өтініштердің статистикасы (Қарағанды облысы аймақтар қиылысында жеке тұрғын үй құрылысқа жер учаскені алуға өтініштердің саны туралы ақпарат)

6. Жер учаскені алуға өтініштердің тізімі (Жеке тұрғын үй құрылысқа жер учаскені алуға өтініштердің тізімі)

7. Балабақшаға кезекті анықтау.(Қызмет көрсету Қарағанды қаласының мектеп жасына дейінгі балалар мекемелеріне тізімде тұрған баланың кезегі жылжуы туралы ақпаратты алу үшін арналған)

8. Әлеуметтік калькуляторлар (қызмет мемлекеттік балалар үстемесінің, әлеуметтік маңызды жәрдемін, тұрғын үй көмегінің өлшемін on-line есептеу үшін арналған);

9. Мұрағаттық құжаттардың орналасқан орның анықтау (Қызмет көрсету қәсіпорындардың мұрағаттық құжаттарының орналасқан орны туралы ақпаратты азаматтармен алу үшін арналған)

10. Облыстың бірыңғай диспетчерлік қызметінің оперативтік ақпараты (Қызмет көрсету Қарағанды облысының аймағын көріктендіру бойынша қызметтер туралы деректерді, қылмыстық жағдайы туралы деректерді, ауыл шаруашылық мәдениеттерді егу және жинау туралы деректерді, тіршілікті қамтамасыз етудің негізгі объектілердің жай-күйі туралы оперативті ақпаратты ұсыну үшін арналған).

Мемлекеттік қызметтер регламенттерін әзірлеу мен бекіту жұмыстары орталық мемлекеттік органдар деңгейінде бекітілген стандарттары бар мемлекеттік қызметтер бойынша жүргізілді.

«Электрондық үкіметінің» порталын насихаттау және әйгілеу мақсатында облыс бойынша жүйелі түрде e.gov.kz поталы арқылы әртүрлі қызметтерді алу мүмкіндігі жөнінде ақпараттық модульдер жарияланады. Телеараналар және жарықдиодты арналар эфирінде «Электрондық үкіметін» насихаттау жөніндегі 4 бейнероликтер айналдыруы қамтамасыз етілді, арнайы телебағдарламалардың шығуы ұйымдастырылды. 2012 жылы жалпы электрондық БАҚ 30 бейнематериалдар көрсетілді, баспа БАҚ 80 астап басым шығарылды. «Электрондық үкіметін» насихаттау бойынша әртүрлі сыртқы әлеуметтік жарнамаларды орнату бойынша жұмыстар жүргізілді. Қазіргі уақытта облыс аумағында осы тақырып бойынша сыртқы жарнаманың 8 орналастырылды (3Х6 балборттар), 80 плакат.

Облыс тұрғындарын компьютерлік сауаттылығына оқыту бюджеттік қаржылар бөлінген шамасында жүргізіледі. 2011-2013 жылдар бойы 44 445 адам оқытылды. 2013 жыл бойы облысымызда 25 829 адам оқытылып, оқыту жоспары 104,7% орындалды.

83

Сонымен қатар, облысымызда «Электрондық үкімет және жэлектрондық қызметтер» курсыбойынша халықты оқыту кестесіне сәйкес 2012-2013 жылдар бойы 9976 адам оқытылды, оның ішінде 2013 жылы – 3700 адам, жоспар орындалуы – 109 %. Оқытуымен барлық категориядағы азаматтар қамтылды, оның ішінде жұмыссыздар, 14-16 жастан бастап кәмелетке толмағандар, қар үйлерінде тұратын зейнеткерлер.

Сонымен бірге жүйелі түрде облыс бойынша әзірленген медиа-жоспарларға сәйкес интернет арқылы қызметтерді қолдану мүмкіндігі жөнінде халықты хабарландыруға бағытталған баяндамалар жарияланады. 2013 жыл бойы электрондық БАҚ арқылы 53 бейне материалдар, баспа БАҚ – 68 таяу баяндама шығарылды.

Облыста «Электрондық үкіметті» насихаттау бойынша сыртқы әлеуметтік әртүрлі жарнамаларды орналастыру бойынша жұмыстар жүргізуде. Бүгінгі күні облыс аумағында аталмыш тақырыпқа сыртқы жарнаманың 8 нысаны орналастырылды (билбордтар 3Х6), 80 плакат. Газет беттерінде жүйелі түрде e.gov.kz портал арқылы әртүрлі қызметтерінің түрлерін алу мүмкіндігі жөнінде жарияланады. Телеарналар мен жарықдиодтық экрандарының эфирінде «Электрондық үкіметті» насихаттау бойынша бейнероликтер көрсетіледі, арнайы телебағдарламалардың шығуы ұйымдастырылды.

ҚР статистика жөніндегі агенттігінң деректері бойынша 2014 жылғы 1 қаңтарына облыста компьютерлік сауаттылығымен 65,9% экономикалық белсенді халық игерілді (202 жыл қорытындысы бойынша 61,2% қарсы алғанда).

Облыстың жергілікті бюджетінен қаржыландырылатын 299 атқарушы органдары (жоспар бойынша 259 қырсы қарағанда) электрондық құжат айналым жүйесіне қосылды.

2013 жыл қорытындысы бойынша жергілікті атқарушы органдарың автоматтандыруға жататын 205 фунциясынан 157 функция автоматтандырылды (немесе 76,6%), оның ішінде 29 – толық, 128- ішінара.

Салыстырғанда 2012 жыл қорытындысы бойынша автоматтандыруға жататын 179 функциядан 121 функция автоматтандырылды (немесе 67,6%), оның ішінде 26 – толық, 95- ішінара.

Осы бағыт бойынша проблемалық мәселелерге келесіні жатқызуға болады:- Ақпараттық қауіпсіздігінің талаптарына сәйкес облыстық ақпараттық

жүйелерінің аттесттауын жүргізу;- Электрондық үкімет негізгі компоненттерімен (ЖТ МДҚ, ЗТ МДҚ, МТ АЖ, ЖМТ

МДҚ) және Халыққа қызмет көрсету орталықтары үшін ықпалдастырылған ақпараттық жүйесімен (ХҚКО ЫАЖ) облыстық ақпараттық жүйелерін ықпалдастыру;

- Жергілікті атқарушы органдар функцияларын автоматтандыру.Проблемалық мәселелерді шешу жолдары: 1) осы мәселені шешуіне тиісті қаржыландыруды жүргізіп облыстың жергілікті

атқарушы органдарының ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымын ҚР ақпараттық қауіпсіздігінің мәселері бойынша нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес келтіру;

2) ақпараттық қауіпсіздігінің талаптарына сәйкес Қарағанды облысы «электрондық әкімдігінің» ақпараттық жүйелерін кезендік аттесттауын жүргізу;

3) осы мәселені шешуіне тиісті қаржыландыруды жүргізіп Қарағанды облысы «электрондық әкімдігінің» ақпараттық жүйелерін электрондық үкіметінің негізгі компоненттерімен және ХҚКО ЫАЖ кезендік ықпалдастыру жұмыстарын жүргізу;

4) осы мәселені шешуіне тиісті қаржыландыруды жүргізіп облыстың жергілікті атқарушы органдардың функцияларын автоматтандыру бойынша жоспарлы жұмыстарды жүргізу, ішінара автоматтандырылған функцияларды толық автоматтандырылған статусына ауыстыру.

84

Өңірді дамытудың әлеуметтік-экономикалық нәтижелерінің кешендік сипаттамасы негізгі проблемаларда, факторларды тежейтін тәуекелдерде, бәсекелесті басымдықтар мен мүмкіндіктерде айқындалған SWOT-талдау басымдылығында көрінеді.

SWOT-талдау басымдылығы

Күшті жақтары Әлсіз жақтарыА басымдығы1. Металлургия-металл өңдеу, машина жасау және фармацевтика және химия өнімдері өндірісіндегі инновациялық әлеует айрықша экономикалық әлеует. 2. Минералдық шикізаттың айрықша қорларының болуы тау-кен өндіру өнеркәсібін дамыту үшін негізін құрайды. 3.Экономикалық және саяси тұрақтылық ұстап тұрған елдің қолайлы бизнес-климаты.4. Бай табиғи және минералдық ресурстардың бар болуының нәтижесінде өңірдің жоғары инвестициялық тартымдылығы.5. Кеден одағының шеңберінде бірыңғай экономикалық кеңістікті құру.6. Орталық Азияның, Ресейдің, Үнді және Қытайдың ірі тұтыну нарықтарына облыстың тиімді географиялық орналасуы.7.Ландшафтардың әртүрлілігі (жазық даладан бастап таулар мен ормандар), сондай-ақ бірегей туристік нысандардың болуы: Қарқаралының тау- орман оазисі, Ұлытау таулары, Балқаш көлі.8. Медицина ұйымдарының дамыған желісі.9.Негізгі медицина-демографиялық көрсеткіштерінің оң қарқыны – баланың тууы, табиғи өсім, жалпы өлімнің төмендеуі.10.Стационарды алмастыратын технологияларды пайдалану және тәулік бойы жұмыс істейтін стационарлық көмек көлемдерін қысқарту үшін кең мүмкіндіктер. 11.Тіркелген кедейлік деңгейін төмендету байқалады. 12.Инновациялық жобаларды қолданудың дамыған инфрақұрылымы.В басымдығы 1.Елдің аумағындағы орталық жағдай есебінен облыстың айрықша транзитті әлеуеті.2.ҚТҚ алынатын қайталама қорларын пайдалану әлеуеті.

А басымдығы1.Өнеркәсіпті дамытуды шектейтін желілерде өсіп жатқан энергия тапшылығы және шығынның жоғары деңгейі.2. Салалық теңдестірілмеуі: өнеркәсіптің және шағын бизнестің салалық құрылымының төменгі әртараптануы.3.Фармацевтикадан басқа, өнеркәсіп салаларында іс жүзінде жоғары технологиялы және ғылымды қажет ететін өнімді шығару бойынша өндірістер жоқ.4.Жоғары энергияны, еңбекті және материалды қажет ететін дәстүрлі және ескірген технологияларды басымдау.5.Жоғары қосылған құны бар түпкілікті қайт бөлу өнімі үлесінің төмендігі.6.Инвестицияларды тарту бойынша әлсіз бәсекелестік шарттары (кедендік және валюталық режим).7.Инвестицияларды тартуды қамтамасыз ететін инфрақұрылымының дамымауы (арнайы аймақ, қаржы, банктік, ақпараттық-талдамалы, консалтингтік, көліктік және т.б).8.Инвестицияларды тартумен байланысты мемлекеттік басқару жүйесінің тұрақсыздығы.9.Визалық режим.10.Кәсіпорындардың экспортқа дайын болмауы (маркетингпен, релевантті ақпаратпен алмасу, басқарумен, сапамен, кадрмен, шикізатпен қамтамасыз ету, энергиямен қамтамасыз ету, оң сауда имиджінің болмауы және т.б. проблемалар).11.Туристік инфрақұрылымның халықаралық талаптарға сәйкес келмеуі (туристік объектілерге кіру жолдарының болмауы/төменгі сапасы).12. Шалғайда жатқан және ауылдық өңірлерден кәсіпкерлерді екінші деңгейдегі банктер арқылы кредиттер алу үшін жеткіліксіз ликвидтік залогтық қамтамасыз ету бизнесті қолдаудың мемлекеттік

85

3.Мектеп жасына дейінгі балаларды қамту қалада (86,4 %-ға дейін), селолық жерлерде (87,7 %-ға дейін) байқалады,4. Ыстық тағаммен қамту 83,6 %-ды құрайды.5. Жұмысқа орналасқан колледж түлектері санының өсуі.6.Облыста білім берудің қалпына келтіру ұйымдарының желілері кең дамыған, бұзушылықтардың барлық түрлері бойынша 10 арнайы қалпына келтіретін мектеп-интернаттар жұмыс істейді. С басымдығы. 1.Жұмыссыздықтың төменгі деңгейі.2.Халықтың жан басына етпен, астықпен және картоппен қамтамасыз етілгендігінің жеткілікті деңгейі.3.Инновациялық әлеует әлементтері кешенің болуы («Технопрак Сарыарқа» ЖШС, «Караганда-Инвест» («Сарыарқа» АЭА) АҚ).4.Құрылыс индустриясын дамыту үшін шикізат көздерінің бар болуы.5.Халыққа кең спекторлы қызмет көрсететін ҮЕҰ белсенді секторлары.6. Мәдениет мекемелері қызметтерінің талап етілу дәрежелерінің жоспарлы өсімі атап өтіледі.7.Ірі облыстық медициналық ұйымдардың кадрлық және материалдық-техникалық базасы ЖММК-нің (жоғары мамандандырылған медициналық көмек) шеңберінде қызметтерді көрсетуге мүмкіндік береді. 8.Облыста мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларға қызметтерді көрсететін мекемелердің тұрақты қызмет ететін желілері әрекет етеді; мүгедектердің қоғамдық қозғалысы дамыған; қиын өмір жағдайларына тап болған тұлғалар үшін арнайы әлеуметтік қызметтердің даму әлеуеті бар. 9.Орта мектептерде компьютерлік парктер ұлғаюда.

бағдарламаларына белсенді қатысуға бөгет жасайды. 13. Әлеуметтік маңызы бар аурулармен аурудың жоғары деңгейі – ҚЖА (қан айналу жүйелерінің ауруы), туберкулез, қатерлі ісік аурулары.14. 18 жастан жоғары мүгедектер үшін оңалту мекемелерінің болмауы.15.Мектеп жасына дейінгі ұйымдардағы орындардың тапшылығы байқалады. 16.Білім беру ұйымдарында, оның ішінде орта арнайы да кадрлар тапшылығы аса өткір орын алады. 17.Жастар ортасындағы маңызды жұмысқа орналасу және тұрғын үймен қамту проблемасы.

В басымдығы.1.Негізгі капиталға инвестициялардың төмен деңгейі кезіндегі негізгі қорлардың жоғары тозуы.2.Пайдаланылатын шикізаттан пайдалы элементтерді қайта өңдеу кешендігі және алу толықтығының төмендігі.3.Ауылшаруашылық өнімін қайта өңдеу үлесінің төмендігі: ет – 6%, сүт - 11%.4.Дәнді дақылдар астығының деңгейінің жылына 0,43 т/га төмендеуі.5.Жинаудың, оның ішінде ҚТҚ жеке жинау жүйесінің дамумауы.6.Іс жүзінде облыстың барлық аумағында қалдықтарды алдын ала қайта өңдеусіз көму.7.Ауылдық денсаулық сақтау ұйымдарының мамандармен жеткіліксіз қамтамасыз етілуі.

С басымдығы. 1.Азаматтар үшін қолжетімді тұрғын үй деңгейінің жеткіліксіз деңгейі.2.Қалалық жерлерде кәріз және су өткізу желілерінің 70%-дан 80%-ға дейін тозуы. 3.Кәсіптер мен мамандықтар бойынша еңбек нарығында сұраныс пен ұсыныстардың сәйкессіздігі.4. Селолық мәденинт объектілерінің материалдық-техникалық базасының нашар деңгейі, мамандандырылған кадрлардың жетіспеушілігі.

Мүмкіндіктері ҚатерлеріА басымдығы. 1.«Өнімділік 2020», «Инвестор 2020»

А басымдығы. 1.Энергия тапшылығын сақтау салдарынан

86

бағдарламаларының шеңберіндегі мемлекеттік қолдау өңдеуші өнеркәсіптің үлесін ұлғайтуға және өңірдің экономикасын әртараптандыруға мүмкіндік береді.2. Өнеркәсіптің негізгі салаларын дамыту тұжырымдамасын іске асыру технологияны жаңғыртуға және дамудың инновациялық моделіне көшуге мүмкіндік береді. 3. «Сарыарқа» Технопаркі» ЖШС, «Караганда-Инвест» АҚ, («Сарыарқа» АЭА) қызметтерін жандандыру өнеркәсіп саласын дамытуға және инновациялық белсенділікті арттыруға мүмкіндік береді. 4.КГА-ның Қазақстан орталығында мультикөліктік торап ретінде Астана-Алматы өсімінің өсіндегі қолайлы геоэкономикалық орналасуы серіктес қалалардың өсуі мен урбанистік шоғырлану аймағында агломерациялық желілік орналастыруды қалыптастыру үшін мүмкіндіктерді береді. 5.Инвестицияларды тарту көлемдері бойынша өңірлік көшбасшы ұстанымына шығу.6.Капиталдың әлемдік нарығында елдің оң инвестициялық имиджін құру.7.Туризм саласында, оның ішінде ауылдық жерлерде жаңа жұмыс орындарын құру.8.Кірмелі және ішкі туризм бойынша туристік ағындарды ұлғайту.9.Кеден одағының басқа қатысушы-елдерімен салыстырғанда Қазақстан Республикасындағы қолайлы салық режимі. 10.Инновациялық-белсенді кәсіпорындар санын ұлғайту.11.Шетелдік инвестицияларды тжәне ехнологияларды тарту.12.Монополистік өндірістердің жағымсыз ықпал етуінен индустриялық аймақтардың экономикасын әртараптандыру мақсатында индустриялық аймақты құру; жергілікті халықты жұмысқа орналастыру; кәсіпкерлік әлеуеттің өсімін жандандыру; жергілікті бюджетке салық түсімдерін ұлғайту.В басымдығы. 1.Теміржол жолдарының және магистральды жолдарды салу бойынша ҚТЖ жобаларын іске асыру Жезқазған және Сәтпаев қалалары мен іргелес жатқан аумақтардың экономикалық дамуына серпін береді.

облыс экономикасын дамыту қарқындарын бәсеңдету.2.Өңірлік экономиканың технологиялық дамытудағы және өңірлік экономиканың салалық тепе-теңсіздігіндегі артта қалушылық салдарынан ішкі нарықтың импортқа тәуелсіздігін ұлғайту. 3.Қаржы-несие жүйесінің тұрақсыздығы күшінде құрылыс саласының тұралағанын сақтау.4.Экономиканың шикізат бағдарын сақтау және тиісінше экспорттың шикізат бағдарын бекіту.5.Туризм саласындағы инвестициялық белсенділіктің төменгі деңгейі.6.Шикізат базасының тозуы салдарынан елдің инвестициялық тартымдылығын жоғалту.7.Негізгі капиталға инвестицияның төменгі капиталдарына байланысты, елді дамытудың қолда бар өнеркәсіптік-өндірістік әлеуетін жоғалту.8.Әлемдік нарық конъюктурасының ықпалы.В басымдығы.1.Минералды-шикізат ресурстарын біріктіру және олардың заттық құрамын күрделендіру нәтижесінде кен өндіру көлемдерін қысқарту. 2. Жол шаруашылығын және көлікті дамытудың ағымдағы деңгейін сақтау кезінде бәсекелестік артықшылықтарды төмендету. 3.Инвестицияларды тартуға бағытталған қаражаттарды тиімсіз қолдануға байланысты мемлекеттік бюджеттің тікелей шығындары.4. Қоршаған ортаға әсерін тигізетін қолда бар сынақтардың атмосфераға шығындыларыС басымдығы.1.Көмір өндірудің тау-кен геологиялық және тау-кен техникалық жағдайларының нашарлауы.2. Желілердің жоғары тозу деңгейінің сақталу кезінде халықтың өмір сүру сапасының және бизнесті жүргізу шарттарының нашарлауы.3.Ауыл халқының білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және спортқызметтеріне бір қалыпты емес ену ауылдық аудандарда адамдық әлеуетінің деңгейін төмендетеді. 4.Ауылдық аумақтарды әлеуметтік және

87

2.Облысты дамытудың кеңістікті-құрылымдық бір қалыпты еместігін төмендету (Ұлытау, Қарқаралы, Ақтоғай аудандары). 3.Инвестицияларды тарту бойынша жүйелі және дәйекті мемлекеттік саясатты құру.4.Инвестицияларды тарту бойынша тиімді мемлекеттік және жеке инфрақұрылымды қалыптастыру.5. Қалдықтарды қайта өңдеудің және кәдеге жаратудің көлемін арттыру.6.ҚТҚ жинаудың, тасымалдаудың және қайта өңдеудің айтарлықтай және экономикалық жағынан тиімді тәсілдеріне қолжеткізу. С басымдығы.1.Орта және шағын қалаларда тұрғын үй құрылысының және жалға берілетін үйлер құрылысының мемлекеттік бағдарламасын іске асыру.2.Экономиканың өндіруші секторынан қайта өңдеу секторына инвестицияларды қайта бөлу есебінен елдің тұрақты және теңгерімді экономикалық өсімін қамтамасыз ету. 3.СДО қалыптастыру тетігінің негізінде ауылдық өндірушілер кооперациясының үдерісін жандандыру есебінен ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу дәрежесін ұлғайту.

инженерлік инфрақұрылым объектілерімен жеткіліксіз қамтамасыз ету. 5.Индустриялық парк құрылысының аяқталу мерзімінің ұзаққа созылуына байланысты әртараптануды ұстау.

88

3. ӨҢІРДІ ДАМЫТУ КӨРІНІСІ

Қарағанды облысы дәстүрлі экспорттық секторларда және көліктік-коммуникациялық пен энергетикалық кешеннің жаңғыртылған инфрақұрылымы бар (фармацевтика, құрылыс материалдары, АӨК) экономиканың басым салаларындағы инновациялық өндірістерде тікелей әртараптандыруды байланыстыратын серпінді өндіруші өнеркәсіп орталығы; экономикалық кеңістіктің оң серпінді сапасы және адамшылық әлеуетті дамыту шарттары бар өңір болады.

Негізгі индикаторлар:Э кон о мика:

Жалпы өңірлік өнімнің нақты көлем индексі, алдыңғы жылға қатысты %-бен, 2015 жылға - 104,0%;

Өнеркәсіптік өнімнің нақты көлем индексі - 2015 жылы 101,5%; Тау-кен өндірісі өнеркәсібі өнімін шығарудың және кеніштерді игерулердің НКИ -

2015 жылы 102,4%; Өңдеуші өнеркәсіптің шығаратын өнімінің нақты көлем индексі - 2015 жылы 101,5%; Энергияны көп қажететуді төмендету - ; Электр энергиясын өндіруді ұлғайту - 2015 жылы 100,5%; Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісінің НКИ - 2015 жылы 102,0 %; ЖӨӨ құрылымында шағын және орта бизнес үлесін ұлғайту, 2015 жылы 20,8%; Бөлшек сауданың нақты көлем индексі - 2015 жылы 106,4%; Өнеркәсіпке негізгі капиталға инвестициялардың нақты көлем индексі,2015 жылы

101,1%; Инновациялық белсенді кәсіпорындар үлесі, 2015 жылы 9,5%; Жүйе құраушы кәсіпорындардың тауарларын, жұмыстары мен қызметтерін сатып

алуда жергілікті қамту үлесін 2015 жылы 66,2% ұлғайту;

Әлеуметтік сала : Балаларды мектепке дейінгі оқытумен және тәрбиелеумен қамту 2015 жылы 99%; Типтік жастағы жастарды (14-24 жас) техникалық және кәсіптік біліммен қамту үлесі

2015 жылы 19,7%; Халықтың күтілетін өмір сүру ұзақтығын 2015 жылға қарай 68,5 жасқа дейін ұзарту; Жұмыссыздық деңгейі 2015 жылы – 5,0%; Күнкөрiс минимумынан төмен табысы бар халықтың үлесi 2015 жылы – 1,9%; Арнауы әлеуметтік қызметтерді көрсетумен қамтылған тұлғалардың үлес салмағы

(оларды алуды қажет ететін тұлғалардың жалпы санында) 2015 жылы – 90%; Әлеуметтік инфрақұрылымның паспортталған нысандарының жалпы санынан

мүгедектер үшін енуге қамтылған әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының үлесі 2015 жылы – 15,0 %

Мәдениет саласының қызмет көрсету сапасына халықтың қанағаттану деңгейі (2009 жыл – 38%) 2013 жылға 75%, 2015 жылға 77% ;

Облыстың мемлекеттік тілді меңгерген халқының үлесі 2015 жылға қарай – 72 %; Дене шынықтырумен және спортпен шұғылданатын халықтың барлық жас топтарын

қамтуды 2015 жылы – 0,9% ұлғайту; Ішкі және кірмелі туризм үшін орналастыру орындарының санын 2015 жылы 167

бірлікке арттыру; Ішкі және кірмелі туризм үшін жататын орын/тәулік беруді арттыру жолымен

орналастыру орындарының толтыруын 2015 жылы 509 дейін төсек орын/тәулік арттыру; Азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттің өзара байланысын оң бағалайтын

89

тұрғындар үлесін 2015 жылы 78% ұлғайту; Жастарға қатысты мемлекеттік саясатпен халықтың қанағаттану деңгейі 14-29 жас

аралығында2015 жылы 7,2%; 15-28 жас аралығындағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесі (NEET, ағылш. –

Not in Education. Employment or training) 2015 жылы 6,0 %; ЖКО қайтыс болғандардың деңгейін 2015 жылы -15,5 бірлікке төмендету (100 зардап

шеккенге); Отбасы-тұрмыстық қатынастар (10 мың. тұрғынға); Отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында қылмыстылықтың деңгейін 2015 жылы –

0,39 бірліккетөмендету (10 мың тұрғынға); Қылмыстардың жалпы санынан, қылмыстарды жасаған кәмелеттік жасқа

толмағандардың үлесін 2015 жылы 0,12% төмендету; Рецидивті қылмыстылықтың деңгейін 2015 жылы 4,91 төмендету (10 мың халыққа); Халықтың есірткіге тәуелді болу деңгейін төмендету, 2015 жылға 0,25 бірлік; Тасқындармен су басуларға, өртерге қарсы іс-қимыл инфрақұрылымының

қамтамасыз етілу деңгейі 2015 жылы -45%;

Инфра құрылым: Жергілікті телефон байланысының сандандыру деңгейін 100% жеткізу; Құрылыс жұмыстарының нақты көлем индексі алдыңғы жылға %, 2015 жылы– 107%; Тұрғын үй ғимараттарды пайдалануға беру, жалпы алаңның ш.м. 2015ж. – 310 мың ш.

м.; Жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы жергілікті маңызы бар автомобиль

жолдарының үлесі 2015 жылы 75% (2009ж. – 60%); Жүк айналымы көлемі 2015 жылы – 9402 млн.тонна-км (2009ж. – 4588,4 млн.тонна-

км); Жолаушыларды тасымалдау айналымының көлемі 2015 жылы – 34672 млн.жолаушы-

км (2009ж. – 13903 млн.жолаушы-км); Халықты жылумен жабдықтау қызметімен қамтамасыз ету деңгейін ұлғайту, 2015

жылға қарай 78%; Орталықтандырылған сумен қамтуғарұқсаты бар халықтың үлесін 2015 жылға 67%

ұлғайту; Халықты субұру қызметімен қамтамасыз ету деңгейін 2015 жылы 55% ұлғайту.

Ауылдық аумақтарды дамыту, экология және жер ресурстары: Дамудың жоғары әлеуеті бар ауылдық елді мекендердің саны 2015жылы 53 бірлік; Тіректі ауылдық елді мекендердің (агроқалашықтар) саны 2015 жылы 19 бірлік; Зиянды заттардың жалпы шығарылуы жыл сайын 2015 жылға дейін 2 мың тонна

шегінде төмендету; Қатты тұрмыс қалдықтарының жалпы көлемінің ҚТҚ өңдеу үлесі 2015 жылы –

0,061%; Қоршаған ортаға эмиссиясы үшін алынған жергілікті бюджеттің табыстарына

экологиялық іс-шараларға бағытталған шығындардың арақатынасы 2015 жылы 3,4%; Ормандарды және орман өсіру алаңы 2015 жылы 300 га; Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жалпы алаңның ауыл шаруашылығы жерлерінің

айналымына тартылған үлесті 2015 жылы 4,7% ұлғайту.

Мемлекеттік қызметтерді көрсету : Халыққа әлеуметтік маңызды қызметтерді көрсету сапасымен қанағаттандырылу

деңгейі %;

90

Жергілікті атқарушы органдардың функцияларын (үдерістерін) автоматтандырудың орташа дәрежесі 2015 жылы 75%.

91

4. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР, НЫСАНАЛЫ ИНДИКАТОРЛАР МЕН НӘТИЖЕЛЕРДІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ

1-бағыт «Э кономика» Өңірлік макроэкономика

Мақсаты: Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етуге қолғабыс ету

№ п/п

Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері ***

I кезең II кезең

2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикатор:Жалпы өңірлік өнімнің нақты көлем индексі, % алдыңғы жылға

106,4 101,2 103,2 103,8 104,0

1-міндет. Қосылған құнды тұрақты ұлғайту1 Жалпы өңірлік өнімнің көлемі, млрд. теңге 2397,9 2459,0 2538,4 2735,1 2844,5

2-міндет. Тауарлар мен қызметтерге бағаларды өзгерту деңгейі2 Кезең соңына инфляция деңгейі, % 8,2 7,0 7,4 6,8-8,0 6,0-8,0

3-міндет. Халықтың өмір сүру деңгейін арттыру4 Номиналды (өлшемдері) ақшалай

табыстардың өсу қарқыны 122,3 111,6 111,2 111,8 112,0

Қол жеткізу жолдары:Жалпы өңірлік өнімнің өсіміне экономиканың барлық салаларында

қалыптастырылған қосылған құнды тұрақты ұлғайту есебінен қолжеткізілетін болады. Бұл міндеттерге жетістік Бірыңғай экономикалық кеңістіктің, өңіраралық

кооперацияны Қазақстанның ішінде, сондай-ақ БЭК-тің шеңберінде дамыту және кеңейту шеңберінде жоспарланған.

Ақшалай-несиелік саясаттың шаралары экономикалық өсімді қолдауға мүмкіндік береді.

Инфляция деңгейін тежеу мақсатында апта сайын ауыл шаруашылығының жәрмеңкелерін өткізу, азық-түлік және азық-түлік емес тауарлардың негізгі түрлеріне, ЖЖМ-ға, арнайы сауда орындарын ашу, негізгі өндірушілермен және өнім жеткізушілермен, сондай-ақ әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларға және тамақ өнімдерін үздіксіз жеткізуге ең төменгі сауда үстемесі туралы сауда объектілерінің иелерімен жасалған меморандумдер бойынша жұмыстар жалғастырылатын болады.

Өнеркәсіп

Мақсаты: Ұлттық және өңірлік экономикаларда бәсекеге қабілетті өндірістерде экономиканы жаңғырту және дамыту негізінде өнеркәсіптегі құрылымдық ілгерілеу

№ Нысаналы индикаторлар/Тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

I-кезең II-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикаторлар: Өнеркәсіптік өнімнің НКИ,% 102,8 97,6 102,1 102,0 101,5

2Тау-кен өндірісі өнеркәсібінің өнімін шығарудың және кеніштерді игерулердің НКИ , %

102,8 110,7 122,2 102,7 102,4

3 Өңдеуші өнеркәсіп өнімін шығарудың НКИ, % 106,3 93,3 99,7 98,0 101,5

4 Энергияны көп қажет етуді төмендету, 108,02 93,05 87,16 85,03 82,89

92

№ Нысаналы индикаторлар/Тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

I-кезең II-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

%1-міндет. Өнеркәсіптің басым секторларын әртараптандырудың және бәсекеге қабілеттіліктің өсімін

қамтамасыз ететіндерді дамыту 1.1 ЖАӨ -дегі өнеркәсіптің үлесі,% 49,4 50,2 47,0 48,1 48,9

1.2 Өнеркәсіптік өндіріс құрылымындағы өңдеуші өнеркәсіп үлесі - % 79,6 78,6 64,7 63,6 64,9

1.3 Өнеркәсіп өнімінің көлемі млрд. теңге 1325,4 1336,1 1324,7 1461,7 1478,7

2-міндет. Тау-кен өнеркәсібі кәсіпорындарының азаймалы қуаттылықтарын толтыру

2.1 Металл кендерін өндірудің НКИ- % 91,8 138,5 123,1 120 117

2.2 Темір кендерін өндірудің НКИ- % 114,4 96,7 95,3 113,2 101,5

2.3 Түсті металдар кендерін өндірудің НКИ -% 89,7 145,4 126,3 108,8 101,2

3-міндет. Өнеркәсптегі құрылымдық ілгерілеуді қамтамасыз ету

3.1 ЖӨӨ -дегі өңдеуші өнеркәсіптің үлесі % 34,9 35,1 30,4 31,7 32,2

3.2 Өңдеуші өнеркәсіп өнімін шығару көлемі млн.теңге 1055249 1050692 953509,5 928624,4 989502,2

3.3 Өңдеуші өнеркәсіптегі өнімнің жалпы қосылған құнының ұлғаюы,%х - - - 96,4 100,1

3.4 Өңдеуші өнеркәсіптегі еңбек өнімділігі, мың АҚШ долл./адамға. 85,5 118,9 94,0 93,0 102

3.5 Өңдеуші өнеркәсіп өнімі экспортының өсімі % 124,7 88,5 79,6 88,0 102,9

3.6 Жеңіл өнеркәсіп өндірісінің көлемі, млн. теңге 2947,3 4866,7 4046,9 4082,0 4225,4

3.7 Тоқыма бұйымдарының өндiрiсi көлемі, млн.теңге 695 738,2 639,8 703,8 714,4

3.7.1 Киім өндірісінің көлемі, млн. теңге 2233 4 082,9 3 326,9 3 297,2 3 429,1

3.7.2

Былғары және оған жататын өнімдер өндірісінің көлемі, млн. теңге 19 45,6 80,2 80,9 81,9

3.8 Жеңіл өнеркәсіп өнімдері өндірісінің НКИ - % 134,4 116,6 90,3 100,8 101,0

3.8.1

Тоқыма бұйымдарының өндiрiсiнің НКИ, % 132,9 105,7 103,9 103,0 102,0

3.8.2 Киім өндірісінің НКИ, % 134,8 118,3 77,9 87,0 100,2

3.8.3

Былғары және оған жататын өнімдер өндірісінің НКИ, % 134,8 өсім 3,7

есеөсім

2,1есе 100,8 101,1

3.9 Жеңіл өнеркәсіптегі еңбек өнімділігінің өсімі, мың АҚШ долл./адамға 8,4 14,5 10,3 10,5 11,1

3.10 Химия өнеркәсібінің өндіріс көлемі, млн. теңге 18531 22775 21 158,1 19500 20000

3.11 Химия өнімдері өндірісінің НКИ, % 102,9 94,5 83,8 90,0 101,0

3.12 Химия саласындағы еңбек өнімділігінің өсімі, мың АҚШ долл./адамға 47,5 27,7 15 13,5 14

3.13 Химия өнімінің экспорт көлемі, мың АҚШ долл./адамға 28677,6 68152,6 52024,9 40000,0 41000,0

3.14 Резеңке және пластмассалық бұйымдар өндірісінің НКИ, % 103,7 97,9 90,5 70,0 102,4

3.15 Фармацевтика өнеркәсібіндегі өндіріс көлемі, млн. теңге 549 585,3 535,6 541,0 542,0

93

№ Нысаналы индикаторлар/Тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

I-кезең II-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

3.16 Негізгі фармацевтикалық өнімдер өндірісінің НКИ, % 113,9 94,9 119,7 103,6 100,3

3.17фармацевтика саласындағы еңбек өнімділігінің өсімі, мың АҚШ долл./адамға

21,1 21,6 18,4 18,5 18,9

3.18 Металл емес өзге минералдық өнімдер өндірісінің НКИ, % 112,4 127,3 123,7 110,4 107

3.192008 жылдың деңгейіне металл емес өзге минералдық өнімдер өндірісіндегі еңбек өнімділігінің өсімі, %

219,7 314,0 өсім 4,2есе

өсім 4,3есе

өсім 4,8есе

3.20 Металл емес өзге минералдық өнімдер өндірісінің экспорты, мың АҚШ долл. 1369,7 1790,8 3988,9 4600 5500

3.21 Металлургия саласының өндіріс көлемі, млн. теңге

834911,6 780582,4 681164,2 647865,4 781137,0

3.22 Металлургия өнеркәсібінің НКИ, % 103,8 90,9 94,5 90,0 93,7

3.23 Қара металлургия өнімі өндірісінің НКИ, % 108,0 83,3 101,4 120,2 102,0

3.24 Негізгі асыл және түсті металдар өндірісінің НКИ, % 99,1 96,3 88,9 73,5 100,0

3.25Машиналар мен жабдықтардан басқа, дайын металл бұйымдары өндірісінің НКИ, %

150,7 103,2 109,5 85 120

3.26 2008 жылдың деңгейіне металлургия саласындағы еңбек өнімділігінің өсімі, % 144 180 106 110 105

3.27 Машина жасау өнімдері өндірісінің НКИ, % 139,6 105,1 92,9 101,4 103

3.28 2008 жылдың деңгейіне машина жасау саласындағы еңбек өнімділігінің өсімі, % 132 197 189 205 215

Х- көрсеткіштер 2014 жылдан бастап жергілікті атқарушы органдар үшін көрсеткіштердің базалық тізбесіне енгізілген.

Жетістік жолдары (жобалар базасы):

№ Іс-шараның атауы Орындалу мерзімі

Қажетті қаражаттар

көлемі,млн. теңге

Қаржыландыру көздері Жауаптылар

2 міндет. Тау-кен өнеркәсібі кәсіпорындарының азаймалы қуаттылықтарын толтыру1 «АрселорМиттал Теміртау» АҚ

шахталарында өндірісті, жаңа технологияларды енгізу, қазіргі заманғы тау-шахталық құралдарын жабдықтарды жаңғырту есебімен көмір өндірісінің көлемін жылына 13 млн. тоннаға дейін ұлғайту

2018ж. 44900,0 Өз қаражаттары ӨИИДБ, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ КД

2 «АрселорМиттал Теміртау» АҚ жұмыс істер тұрған шахталарынан алынған метаннан электр энергиясын шығару үшін қуаттығы 1,3 мВт тәжірибелі қондырғысын сатып алу

2012ж. 251,6 Өз қаражаттары ӨИИДБ , Теміртау қ. әкімі, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ КД

3 «Шұбаркөл Көмір» АҚ-да 5,5 мВт дейін электр энергиясын өндіре отырып, кәдеге жараған кокос

2012ж. 1220,3 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Нұра ауданының әкімі, «Шұбаркөл

94

газында электр технологиялық кешеннің өндірісін ұйымдастыру.

Көмір» АҚ

4 "САРЫАРҚА ENERGY" ЖШС-нің «Жалын» кен орнында көмір өндіру ұйымдастыру, көмір өндіру қуаттарын 0,5-тен 1,0 млн. тоннаға дейін ұлғайту

2010 20,2 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Жаңаарқа ауданы әкімі, "САРЫАРКА ENERGY" ЖШС

5 Индустрияландыру картасына енгізілген инвестициялық жобаларды іске асыру, оны жандандырғаннан кейін

2013-2015жж.

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, инвестор

3-міндет. Өнеркәсіптегі құрылымдық ілгерілеуді қамтамасыз етуЖеңіл өнеркәсіп

1 «Ютарияltd» ЖШС тігін өндірісін жаңғырту

2010-2012жж.

420 Өз қаражаттары, БЖК

ӨИИДБ, Жезқазған қ. әкімі, «Ютария ltd» ЖШС

2 «Тэгам» ЖШС-де шұлық бұйымдарының өндірісін жаңғырту

2010-2013жж.

25 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағандық. әкімі,«Тэгам» ЖШС

3 Индустрияландыру картасына енгізілген инвестициялық жобаларды іске асыру, оны жандандырғаннан кейін

2013-2015жж.

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, инвестор

Химия өнеркәсібі4 "Kazcentrelectroprovod" ЖШС-да -

жылына 1200км. болатын полиэтилен құбырларының өндірісі

2011ж. 150 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Саран қ. әкімі, "Kazcentrelectroprovod" ЖШС

5 «А-сервис» техникалық қолду орталығы» ЖШС-да - жылына 3000 тоннаға дейін полипропиленнен жасалған тоқылма емес материалдар өндірісі

2010-2013жж.

300 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, «А-сервис» техникалық қолдау орталығы» ЖШС

6 «ТНК «ТИАТР» ЖШС полиэтилен құбырларының өндірісі

2012ж. 350 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, «ТНК «ТИАТР» ЖШС

7 Индустрияландыру картасына енгізілген инвестициялық жобаларды іске асыру, оны жандандырғаннан кейін

2013-2015жж.

- Өз қаражаттары ӨИИДБ , инвестор

8 «Сарыарка» АЭА инвестициялық жобаларын іске асыру

2013-2020ж.

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, «Караганда-Инвест» АҚ, инвестор

Фармацевтикалық өнеркәсіп9 "Қарағанды фармацевтикалық

кешені" ЖШС-нің, "Халықаралық НПХ "Фитохимия"АҚ-ның GMP стандарттары бойынша біртума фитопрепараттар өндірісін ұйымдастыру

2015ж. 650 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі , "Қарағанды фармацевтикалықкешені" ЖШС, "Халықаралық

95

НПХ "Фитохимия"

10 Индустрияландыру картасына енгізілген инвестициялық жобаларды іске асыру, оны жандандырғаннан кейін

2013-2015жж.

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, инвестор

Өзге де металл емес минералдық өнімдер өндірісі11 "Kарцемент"АҚ-да жылына 1,5 млн.

тоннаға дейін құрғақ тәсілмен цемент шығару өндірісі бойынша №5 технологиялық желіні іске қосу

2008-2014жж

12300 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "Қарцемент" АҚ

12 Жаңа құрылыс материалдарының өндірісі (темірбетон бұйымдары)

2011ж. 234 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, «Экостройсервис» АҚ

13 Темірбетон бұйымдарын өндіретін «ККК Бетон» ЖШС зауыты

2013г. 1254 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Саран қ. әкімі, , «ККК Бетон» ЖШС

14 «SAS CR-800» битумы модификаторы мен ыстық және суық қолданылатын гидроизоляциялық зеңге қарсы мастикалар шығаратын зауыт құрылысы

2012-2014жж

2599 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағанды қ., «Карстройиндустрия» өндірістік бірлестігі».

15 Индустрияландыру картасына енгізілген инвестициялық жобаларды іске асыру, оны жандандырғаннан кейін

2013-2015жж

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, инвестор

16 «Сарыарка» АЭА инвестициялық жобаларын іске асыру

2013-2020жж.

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, «Караганда-Инвест» АҚ, инвестор

Металлургия өнеркәсібі17 болат өндірісін жылына 6 млн.

тоннаға дейін ұлғайта отырып, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ дамыту және жаңғырту, оның ішінде:

2010-2015жж

133554 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Теміртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Теміртау" АҚ

17.1 «Linde» фирмасының кислородтық өндіріс ауасын ыдырату блогының құрылысы

2012ж. 18700 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Теміртау қ. әкімі,"АрселорМиттал Теміртау" АҚ КД

17.2 №2 домна пешін қалпына келтіру 2012ж. 15000 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Теміртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Теміртау" АҚ

17.3 №3 домна пешін қалпына келтіру 2013ж. 19500 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Теміртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Теміртау" АҚ

17.4 Дайындамаларды үздіксіз құятын алтыжылғалы машина (МНЛЗ №3)

2012ж. 14000 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Теміртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Теміртау" АҚ

17.5 №1 газ тазалағыш конвертерді қайта қалпына келтіру

2013ж. 18600 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Теміртау қ. әкімі, "АрселорМиттал

96

Теміртау" АҚ17.6 Домен газында қазандық станциясын

салу 2012ж. 2700 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Теміртау

қ. әкімі, "АрселорМиттал Теміртау" АҚ

17.7 Алгомашиналардың салқындатқыш аймағының артындағы шаңнан тазартқыш жүйесін қалпына келтіру

2012ж. 2800 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Теміртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Теміртау" АҚ

18. «Сары Казна» ЖШС катодты мыс шығару зауытын салу

2011ж. 7300 Өз және қарызған алынғанқаражаттары

ӨИИДБ, Балқаш қ. әкімдігі, "Сары - Қазна" ЖШС

19. «Көктасжал» кен орнының негізінде тау-кен кешенін салу және пайдалануға беру

2010-2013жж

12865 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарқаралы ауданының әкімі, "Алтай - Полиметаллы" ЖШС

20. Ферросиликоаллюминия шығару бойынша ферро қорытпа өндірісін құру

2014-2015жж.

82500 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, «Қарағанды кешенді қорытпалар зауыты» ЖШС

21. Индустрияландыру картасына енгізілген инвестициялық жобаларды іске асыру, оны жандандырғаннан кейін

2013-2015жж

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, инвестор

22. «Сарыарка» АЭА инвестициялық жобаларын іске асыру

2013-2020жж

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, «Караганда-Инвест» АҚ, инвестор

Машина жасау23. «Пархоменко атындағы Қарағанды

машзауыты» ЖШС-да жүк теміржол вагондары үшін ірі құйма өндірісі - жылына 15 мың данаға дейін.

2008-2012жж

3130 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағандық. әкімі, «Пархоменко атындағы Қарағанды машзауыты» ЖШС

24. "ҚазАвиаСпектр" ЖШС-даауылшаруашылығына мамандандырылған ұшақтардың сериялық өндірісін ұйымдастыру - жылына 36 ұшаққа дейін.

2010-2013жж

1648 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, "КазАвиаСпектр" ЖШС

25. «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС КЛМЗ филиалында БелАЗ қосалқы бөлшектерін, техниканы күрделі жөндеуді және жинауды ұйымдастыру мен өндірісі

2016ж. 10500 Өз қаражаттары ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, ТОО «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС КЛМЗ

26. «AbsalutEcology» ЖШС технологиялық газдарды тазалау үшін жабдықтарды шығару бойынша зауыттың құрылысы

2010-2013жж

12600 Қарыз қаражаттар

ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, инвестор

27. Индустрияландыру картасына 2013- - Өз қаражаттары ӨИИДБ, инвестор

97

енгізілген инвестициялық жобаларды іске асыру, оны жандандырғаннан кейін

2015жж

28. «Сарыарка» АЭА инвестициялық жобаларды іске асыру

2013-2020жж

- Өз қаражаттары ӨИИДБ, «Караганда-Инвест» АҚ, инвестор

Жетістік жолдары1-кезең. Бірінші кезеңде өнеркәсіпті дамыту үшін Индустрияландыру картасының

және АЭА-ның негізгі салаларының жобаларын белсенді түрде іске асыру болжанып отыр. Облыс әкімінің төрағалық етуімен үйлестіру кеңесінің жұмыстары және «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы арқылы жобаларды іске асыру, «Металлургия-металл өңдеу» индустриялық паркінің инфрақұрылымын салу, АЭА жобаларының құрылысы қамтамасыз етілетін болады.

2-кезең. Екінші кезеңде өнеркәсіпті дамыту үшін негізгі салалардың жобаларын белсенді іске асыру және олардың жобалық қуатқа шығу болжанып отыр.

Бағдарламаның қолданылуының барлық кезеңінде жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңғырту, техникалық қайта жарақтау және қалпына келтіру, отандық өнертапқыштар мен ғылыми, білім беретін және инновациялық әлеуетті құрайтын өндірістік жаңалық ашуларды жетілдіру, құқықтық қорғалуын күшейту, «Даму» қорының ресурстарын тарта отырып шағын кәсіпорындарды дамытуды қолдау бойынша жұмыстарды көздейді; Қарағандының өңірлік технопаркінде технологиялық бизнес-инкубация және даму жобаларының инжинирингі жүзеге асырылатын болады, металл өңдеуді дамыту үшін мамандандырылған зертханалар мен кешендер қызмет жасайтын болады. Сондай-ақ ақпараттық сүйемелдеу іс-шарасының шеңберінде арнайы Интернет ресурстарда ақпаратты жүйелі түрде жаңарту жүзеге асырылатын болады.

Мақсаты: Облыстың энергетикалық кешенін тұрақты дамыту

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері ****

I-кезең II-кезең2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж 2015ж.

1 Нысаналы индикатор:Электр энергиясының өндірісін ұлғайту, % 100 100,1 100,2 100,3 100,5

1-міндет. Электр энергетиканы дамыту1 Энергия тұтынудың жалпы көлемінде

жаңартылған энергия көздерінің үлесін арттыру, кВт/сағ.

- - - * *-

* Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 29 қазандағы №1129 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының электр энергетикасын дамытудың 2010-2014 жылдарға арналған бағдарламаның 5-тармағына сәйкес жаңартылатын энергия көздерін пайдалану саласындағы нормативтік және нормативтік-құқықтық құжаттамаларды әзірлеуді және жетілдіруді жалғастыру салынатын инвестицияларды қайтаруда инвесторларға кепілдік беруге мүмкіндік беретін қолдау тетігін құруы тиіс. Бүгінгі күні Жаңартылатын энергия көздерін дамыту саласында инвесторлар жоқ.

Жетістік жолдары 1-кезең. Бірінші кезеңде энергетика саласын дамытудың негізгі жобалары бойынша –

ЖЭО-4 құрылысы, ЖЭО-3, Балқаш ЖЭО, Жезқазған ЖЭО, ҚарГРЭС-2 кеңейту және жаңғырту - ТЭН және ЖСҚ әзірлеу. Энергетикада жаңартылатын энергия көздерін пайдалана отырып, қазіргі заманғы технологияларды дамытуға ерекше көңіл бөлу керек.

98

2-кезең. Екінші кезеңде коммуналдық қызметтерді көрсету кезінде, инженерлік-коммуникациялық желілерді дамыту мен орналастырудың пайдалануға беру шығындарын кемітуге мүмкіндік беретін жаңа технологияларды, техникалық шешімдер мен жабдықтарды пайдалана отырып, (станция құрылысы, электр өткізу желілерінің және қосалқы станцияның қайта жаңғырту) электр энергетикасының жаңа объектілерін қайт құруға және құрылысына бағытталған іс-шараларды іске асыру жоспарлануда.

Қойылған нысаналы индикаторлар мен міндеттердің көрсеткіштеріне жетістік үшін қолда бар генерациялаушы қуаттардың, тарататын электрлік және жылулық желілердің жүйеленген күрделі және ағымдағы жөндеу жұмыстары барлық кезең бойында, өңірдің энергия тиімділігін арттыру бойынша жоғарыда көрсетілген жұмыстарды қамтамасыз ету.

Агроөнеркәсіптік кешен

Мақсаты: Агроөнеркәсіп кешенінің бәсекелестікке қабілеттілігін арттыру

№ Нысаналы индикаторлар/ тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикатор : Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісінің НКИ 2015 жылы 102 %

113,3 100,5 102 101,5 102

1-міндет. Агроөнеркәсіп кешенінің салаларын тұрақты дамыту, олардың бәсекеге қабілеттілігінің өсімі мен облыстың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету

Тікелей көрсеткіштердің нәтижесі1 Өсімдік шаруашылығы өнімі өндірісінің

(қызметінің) НКИ - 2015 жылы 101,8 % 136,3 95 101,4 100,8 101,8

2 Мал шаруашылығы өнімін (қызметін) жалпы шығару НКИ - 2015 жылы 103% 100,5 102 102,4 102,2 103

3 АӨК жалпы қосылған құны 2015 жылы 114,9% 103,5 106,1 109,5 112,2 114,94 Ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігінің

өсімі (%) - 2015 жылы 115% 115,7 112,5 114,3 111,1 115

5 Субсидиялаумен қамтылған жабық топырақтағы жемістер алаңы (га) х - - - 26,7 26,7

6 Субсидиялаумен қамтылған, сатып алынған гирбицидтер көлемі (мың. литр)* - - - 149,5 149,5

7 Субсидиялаумен қамтылған, сатып алынған элиталық тұқым көлемі, мың тонн* - - - 3,0 ххх

8 Шаруашылықтың барлық санаттарындағы асыл тұқымды малдардың үлес салмағы, малдардың басымен, оның ішінде:х

ІҚМЖылқыларҚойларШошқалар

- - - 3,31,825,855,9

3,71,725,855,1

9 Инвестициялық субсидиялар есебінен тартылған инвестициялардың көлемі (млрд. теңге) х - - - 0,97 4,49

10 Ауыл шаруашылығына инвестицяилардың нақты көлем индексі % х - - - 100 100

х- көрсеткіштер 2014 жылдан бастап жергілікті атқарушы органдар үшін көрсеткіштердің базалық тізбесіне енгізілген.ххх – көрсеткіш жоспарланбаған (ҚР АШМ 01№082014ж. № 1-1-11/13144 хаты)

Жетістік жолдары:Агроөнеркәсіп кешенінде ет, сүт, азықтық бидай, көкөніс пен картоп, жылқы

шаруашылығының, экспортқа бағытталған құс шаруашылығының өндірісі мен қайта өңдеуі бойынша алты басым бағыттары айқындалған.

99

«Жеңіс» АҚ, «Сенім» ШҚ, «Шолақ Еспе» ШҚ асыл тұқымды зауыт негізінде Жаңаарқа және Шет аудандарында «Жылқы шаруашылығы» агрокешенін құру жоспарланып отыр.

Облыстың сегіз ауданының Абай, Бұқаржырау, Жаңаарқа, Қарқаралы, Нұра, Осакаровка, Ұлытау, Шет аудандарының ірі шаруа қожалықтары «Астық» агрокешенінің ортасы болады, онда «Қарағанды ұнтарту комбинаты» ЖШС, «Дамир АА» ЖШС, «Номад» ЖШС, «Акнар» ЖШС, «Сункар и К» ЖШС жүйе құрушы кәсіпорындар болып табылады.

Аймақтық «Картоп және көкөніс» агрокомплексі Абай, Бұқаржырау, Нұра, Шет аудандарының ірі 9 ауылшаруашылығы тауарын өндіруші кәсіпорындарының негізінде құрылмақшы.

«Ет» агрокомплексі Абай, Ақтоғай, Бұқаржыру, Жаңаарқа, Қарқаралы, Нұра аудандары негізінде құрылып, стандартқа сай, экологиялық таза, жоғары сапалы өнім өндіріледі. Асыл тұқымды мал басымен жабдықтаушы болып облыстың бес ауданының ауылшаруашылығы тауарын өндірушілері жоспарланып отыр.

«Сүт» агрокомплексі Абай, Ақтоғай, Бұқаржырау, Нұра, Осакаров, Шет аудандарының «Қайнар» ЖШС-і және «Садовое» ЖШС-і сүт өндірушілері негізінде құрылмақ.

Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің және қайта өңдеуші кәсіпорындардың арасында өзара бәсекелестік орта қалыптасқан. Осыған орай ІҚМ өсіретін бордақылау алаңдарын салу, ірі қара малдың асыл тұқымды қашарларын сатуға және көбейтуге репродукторларды ашу, «Сыбаға» бағдарламасы бойынша ІҚМ басын сатып алу, халықаралық стандартқа сәйкес ірі сүт-тауар фермаларын салу қажеттігі туындап отыр.

«Құс шаруашылығы» агрокешені – Бұқаржырау ауданының «Акнар ПФ» ЖШС (бройлер етін өндіру) және «Майкудукская птицефабрика» (тауарлы жұмыртқа өндіру) негізінде құрылмақ.

1-кезең.2013 жылы жобаларды іске асыру:- Жаңаарқа ауданында бордақылау алаңын салу - «Ескене» ШҚ. Жобаның жалпы құны 630 млн. теңге. Оның ішінде «ҚазАгроҚаржы» АҚ-нан 32,0 млн. теңге. 15 жаңа жұмыс орындарын құру. Жобалық қуаты жылына 70 тонна ет өндіру.- Жезқазған қ. Өнеркәсіптік құс шаруашылығының асыл тұқымды орталығын құру – «CAPITAL PROJECTS LTD» ЖШС, жобаның құны – 1200 млн. теңге. 100 жұмыс орындарын құру. Жоба қуаты жылына 18 млн. дана жұмыртқа өндіру.

2-кезең.2014 жылы 5,1 млрд. теңге сомаға 4 жобаны енгізу жоспарланып отыр:- «Волынка» ЖШС – Абай ауданында шұжық цехын салу, жобаның құны – 600,8 млн. теңге. 40 жұмыс орындарын құру. Жоба қуаты жылына 3,6 млн. тонна шұжық бұйымдары- «Қайрат-2» ШҚ – Жаңаарқа ауданында бордақылау алаңын салу, сүт, ет өнімдерінің және қымыз өндірісін ұйымдастыра отырып, мал шарушылығын дамыту. Жобаның құны – 900 млн. теңге. 60 жұмыс орындарын құру. Жоба қуаты жылына 3000 бас ІҚМ өндіру.- «Топарские теплицы» ЖШС – Абай ауданында қазіргі заманғы жылыжай кешенін құру. Жобаның құны – 3600 млн. теңге. 110 жұмыс орындарын құру. Жоба қуаты – 8500 тонна жеміс өнімі.Облысымызда 2015 жылдың соңына дейін 8528 млн. теңге сомаға бірнеше перспективалық инвестициялық жобаларды іске асыру жоспарланып отыр, оның ішінде:- «Здоровые продукты» ЖШС – Бұқар жырау ауданында құс фабрикасын салу. Жобаны іске қосу – 2015 жыл. Жобаның құны – 2 153 млн. теңге. 180 жұмыс орындарын құру. Жоба қуаты жылына 5 мың тоннаға дейін.- «Астра-Агро» ЖШС – Абай ауданында «600 аналық бастарға арналған бағыттағы ет-сүт тауар фермасын» салу. Жобаны іске қосу – 2015 жыл. Жобаның құны – 1 600 млн. теңге. 36 жұмыс орындарын құру. Жоба қуаты жылына 660 тонна сиыр еті.- «Агрофирма Астана Агро» ЖШС – Нұра ауданында жеміс сақтау қоймасын салу.

100

Жобаны іске қосу – 2015 жыл. Жобаның құны – 4775 млн. теңге. 70 жұмыс орындарын құру. Жоба қуаты жылына 13 мың тонна.Жоғарыда аталған экспортқа бағытталған жобаларды іске асыру облыстың агроөнеркәсіп секторын дамытуда өте маңызды.

Шағын және орта бизнес, сауда

Мақсаты: бизнес ортаны жақсарту

№ Нысаналы индикаторлар/ тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикатор:ЖӨӨ құрылымында шағын және орта бизнес үлесін ұлғайту, %

18,5 20,1 20,4** 20,6 20,8

1-міндет. Бизнес ортаны жақсарту1 Шағын және орта кәсіпкерліктің белсенді

субъектілерінің санының 1000 тұрғынға, бірлікке өсімі

41,6 41,8 45,4 45,6 45,8

**жедел көрсеткіштер бойынша

Жетістік жолдары:Бағдарламаның қолданылған барлық кезеңі ішінде қойылған мақсаттар мен міндеттер

«бизнестің жол картасы -2020» және «2012-2020 жылдары арналған моноқалаларды дамыту» бағдарламаларының іс-шараларын іске асыру негізінде қолжеткізілетін болады, рұқсат беру рәсімдері мен құжаттамаларды оңтайландыру бойынша жұмысты жалғастыру.

Мақсаты: Ішкі сауда тиімділігін арттыру

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1 кезең 2 кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикатор:Бөлшек сауданың физикалық көлемінің индексі, %

115,2 104,2 107,8 106,2 106,4

Міндеті. Сауда инфрақұрылымының дамуын қамтамасыз ету1 Сауда объектілерінің саны (базар

мен қоғамдық тамақтану орындарынан басқа), бірлік

7078 7139 7139 7140 7140

Жетістік жолдары:Бағдарламаның қолданылған барлық кезеңі ішінде мыналар болжанып отыр:

- Ірі көтерме-бөлшек сауда желілерін және сауда үйлерін ашу;- сауда инфрақұрылымын дамыту және қосымша көтерме (коммуналдық) нарықтарды

құру шараларын жасау жөніндегі іс-шаралар жоспарын іске асыру;- облысымызда өндірілмейтін әлеуметтік маңызы бар тамақ өнімдерін Қырғызстаннан,

Өзбекстаннан және Қазақстанның оңтүстік өңірлерінен ауылшаруашылық өнімді жеткізуде жәрдемдесу;

- «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасының шеңберінде азық-түлік өнімдерінің өндірісі бойынша бизнес-жобаларды жылжытуда жәрдемдесу;

- жергілікті тауар өндірушілерінің жыл сайынғы ауыл шаруашылық жәрмеңкелерін өткізу;

- Облысымызда өндірілмейтін әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдерін жеткізушілерімен Меморандум жасау.

101

Инновациялар мен инвестициялар

Мақсаты: Инвестицияны тарту мен аймақтық инновациялық жүйені дамыту

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

I-кезең II-кезең2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1Нысаналы индикатор : Өнеркәсіпке негізгі капиталға инвестициялардың нақты көлем индексі, %

111,8 105,7 87,6 95,7 101,1

2 Инновациялық белсенді кәсіпорындар үлесі,% 7,7 3,8 7,6 8,3 9,5

3Жүйе құраушы кәсіпорындардың тауарларын, жұмыстары мен қызметтерін сатып алуда жергілікті қамту үлесін ұлғайту

20,8 54,2 65,8 66,0 66,2

1-міндет. Инвестициялық жобаларды іске асыру

1 Өңдеуші өнеркәсіпке негізгі капиталға инвестициялардың нақты көлем индексі, % 102,2 98,9 82,4 100,2 102,5

2 Өңдеуші өнеркәсіпке инвестициялардың көлемі, млн.теңге 97117 116384 101057,1 101235,1 103765,9

3Негізгі капиталдағы инвестициялардың жалпы көлеміндегі шетел инвестицияларының көлемі, %

2,3 7,2 3,6 4,1 5,2

4 шетелдік инвестициялар, млн. теңге 5 896 23 213,2 14 669,2 15 597,9 20 771,9

5 Өңдеуші өнеркәсіпке шетел инвестицияларының көлемінің ұлғаюы (жыл сайын 1-2% кем емес) 100,0 өсім 10,8

есе 13,7 101,2 103,1

6 «Сарыарқа» АЭА инвестицияларының жалпы көлемі, млн. теңге - 667,7 3097,4 6000,0 7000,0

7 «Сарыарқа» АЭА тауарлары мен қызметтері (жұмыстары) өндірісінің көлемі, млн. теңге - - - 812,0 2920

8 «Сарыарқа» АЭА қатысушыларының саны, бірлік - 12 14 15 17

9 Өңірге шетелдік инвесторларды тарту, бірлік 3 1 1 2 2

10 Global-2000 тізімінен компанияларды тарту, бірлік 1 1 1 - 1

11Инвестициялық жобалардың жыл сайынға іске қосылуы, оның ішінде шетел капиталының қатысуымен, бірлік.

24 11 10 11 11

12 ЖІӨ негізгі капиталға инвестициялардың үлесі,% -бен 10,6 13,2 15,0 13,6 13,8

2-міндет. Индустриялық парктермен, технопарктермен көрсетілетін қызметтердің қолжетімділігін арттыруға жәрдемдесу

1 Зерттеулерге және әзірлеулерге ішкі шығындар көлемі, млн.теңге 1528,4 2947,0 3976,3 4397,3 5057,1

2 Инновациялық өнімдерді шығару көлемінің өсуі, млн. теңге 14388,6 30891,6 31980,7 32378,8 33369,1

3-міндет. Жергілікті қамтуды дамыту1 Жүйе құраушы кәсіпорындардың сатып

алуларында жергілікті қамту үлесін ұлғайту :- тауарлар,% 13,4 40,2 51,2 51,4 51,8- жұмыстар және қызметтер, % 54,9 90,2 93,8 94,0 94,2

2 Мемлекеттік органдардың сатып алуларында жергілікті қамту үлесін ұлғайту :- тауарлар, % 57,7 55,0 55,8 56,0 56,2- жұмыстар және қызметтер, % 97,9 89,6 90,3 90,5 91,0

102

Жетістік жолдары:Қарағанды өңірлік технопаркінде инкубацияға және оларды кейін Индустриялық

паркке («Сарыарқа» ӘЭА) тапсыру үшін жобаларды тұрақты түрде таңдау қарастырылған, сол үшін әкімшілік сипаттағы және инфроқұрылымдық мәселелерді шешу, инвесторларды іздеуге жәрдемдесу қажет.

Инфестициялық форумдарды өткізу (ҚР ИЖТМ Инвестиция комитетінің келісімі бойынша);

Инвесторларға қызмет көрсету орталығы қызметін негізгі қызметтің бағыттары бойынша жандандыру;

Инвестициялық имидж, климат және өңірдің мүмкіндіктері бойынша шетел аудиториясы үшін үлестірме материалдарды шығару;

ҚР ИЖТМ Инвестиция комитетімен өткізілетін бизнес-форумдарға қатысу.2011-2015 жж. Кезеңінде сатып алулардағы қазақстандық қамтуды арттыру мақсатында

мынадай іс-шаралар жүйелі түрде өткізілетін болады:- отандық тауар өндірушілердің Республикалық Форумын жыл сайын өткізу;- қазақстандық қамтуды дамыту механизмдері туралы тоқсан сайын семинарлар өткізу;- облыстың қалалары мен аудандарында тоқсан сайын көшпелі мәжілістер өткізу;- «Қазақстанның ең үздік тауары» өңірлік жарыс-көрмені жыл сайын өткізу;- 2012 жылдан бастап отандық тауар өндірушілермен ТРУ сатып алуға 3 жылдан 10

жылға дейінгі ұзақ мерзімдік кепілдендірілген шартқа отыру;- қазақстандық қамту бөлігіндегі шарттарда концессионерлердің міндеттері мен

жауапкершіліктерін бекіту;- орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың, ұлттық холдингтар мен

компаниялардың басшыларының жекелей жауапкершіліктерін жүктеу;Іске асыру барысында өңірдің кәсіпорындарының инновациялық белсенділігін арттыру

құралдары:- жаңғырту, техникалық қайта жарақтану және жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды

қалпына келтіру;- инновациялық әлеуеттің ғылыми,білімдік және өндірістік құрауыштарын жетілдіру.

Инновациялық қызметке және ЖОО ғылымы саласында шығындардың көлемін анықтау. Сол үшін ҒЗИ мен ЖОО-ң жобаларынан таңдау жасап, НИОКР-ды одан әрі қаржыландыру үшін «Ғылым қоры» АҚ-на ұсынылады;

- отандық жаңалықтар мен өнертабыстардың құқықтық қорғалуы. Әділет органдарымен бірлесіп жобалардың бастамашыларымен өнертабыстарды құқықтық қорғау туралы семинарлар өткізу;

- осы жобаларды іске асыра алатын жобаларды мәлімдеушілермен және кәсіпорындармен мәжілістер өткізу (семинар-мәжілістер, форумдар, ниет-келісімдер жасау), идеялардың коммерциялануы.

103

2 бағыт «Әлеуметтік сала»

Білім беру

Мақсаты: Білім берудің сапасы мен қолжетімділігін қамтамасыз ету, балалардың заңды мүдделері мен құқықтарын қорғау жүйесінің тиімділігін арттыру

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1 кезең 2 кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикаторларБалаларды мектепке дейінгі оқыту мен тәрбиелеумен қамту, %

96,4 97,5 98 98,5 99

2Типтік жас шамасындағы (14-24 жас) жастарды техникалық және кәсіптік біліммен қамту үлесі, %

20,1 20,6 19,3 19,5 19,7

1-міндет. Мектептік білім беру қызметтерінің сапасын арттыру1 Жалпы саннан апаттық мектептердің үлесі,% - - - 0,5 0,1

2 Сабақты үш ауысымды жүргізетін мектептердің саны - - - 2 2

3Жаратылыстану-математикалық пәндері бойынша білім беру бағдарламаларын үздік меңгерген оқушылардың үлесі, %**

60,7 60,9 61,1 61,3 61,5

4Білім беру ұйымдарының жалпы санынан инклюзивті білім беруге жағдай жасағандардың үлесі, %**

44 46 46,3 47 49

5

Жағдайы төмен отбасыларынан шыққан оқушылардың жалпы санынан сапалы және үйлестірілген тамақтандырумен қамтылған балалардың үлесі, %**

100 100 100 100 100

2-міндет.Бәсекеге қабілетті кадрларды сапалы даярлау үшін жағдай жасау1 Түлектердің жалпы санынан оқу орындарын

аяқтаған алғашқы жылы мамандығы бойынша жұмысқа орналасқан түлектердің үлесі

49 50,6 52 54 56

2 Техникалық және кәсіптік біліммен қамтылған оқытушылардың дуалдық жүйемен оқыту үлесі

- - - 2,8 2,9

Ескерту:** - 2011-2020 жылдарға арналған Қазықстан Республикасындағы білім беруді дамыту Мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде. Жетістік жолдары:

Аталған индикаторлар мен көрсеткіштерге жетістік білім беру саласының барлық деңгейіндегі жүйелік шаралар негізінде болжанады.

Мектепке дейінгі білім берудегі қызмет көрсету саласында «Балапан» бағдарламасын іске асыру шеңберінде қалалық, сондай-ақ, ауылдық елді мекендердегі 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі оқытумен қамту деңгейі 99%-ға дейін жететін болады. Қызмет көрсетудің бұл түріне жеке меншік мектепке дейінгі білім беру ұйымдары тартылатын болады. Барлық балалар мектеп алды дайындықтан өтетін болады**.

Индикаторлар мен көрсеткіштердің жетістіктері «Бастауыш білімнің сапасы», «Бастауыш біліммен қамту» бәсекеге қабілетті ғаламдық индексті индикаторды жақсартуға әсер етеді.

Орта білім беру саласында 12-жылдық оқытудың моделі енгізіледі. Бірыңғай ғылыми әдістемелік кеңістікті құрумақсатында облыста білім беруді дамытудың оқу әдістемелік орталығы өз жұмысын бастады. Оның негізгіқызметі білім берудің барлық деңгейлерінің педагогикалық кадрларымен оқу әдістемелік жұмысты іске асыру және оқулыларды оқыту және тәрбиелеудің сапасын жақсарту болып табылады.

104

Өңірде кең жолақты интернетке мектептердің қосылуы және мектеп оқушыларының интернетте жұмыс істеу уақыты 90% қамтылады.

Білім беру ұйымдарының материалды-техникалық базасы пәндік оқыту мақсатында интерактивті құрылғылар мен мамандандырылған кабинеттермен толықтырылады. Орта мектептерде мүмкіндіктері шектеулі балаларды инклюзивті оқыту енгізіледі. Электронды оқыту жүйесі жалпы білім беру мектептерінде 54,7%, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында 50% енгізіледі. «Білім ал. Электронды балабақша. Электронды мектеп. Электронды кәсіптік лицей. Электронды колледж» АСУ жобасын дамыту және тираждау бойынша жұмыс жалғасатын болады. Аталған жоба облыстың білім беру жүйесін басқару және ретке келтіруді қамтамасыз ететін процесстерді автоматтандырумен қатар, оқытатын және тәрбие беретін, балардың үлгерімін ата-аналардың бақылауын, мұғалімдермен ақпарат алмасуды интерактивті режимде жүргізуге мүмкіндік береді. Осы жүйе шеңберінде «Жалпыға бірдей оқыту» бойынша балалар мониторинг жүйесін жетілдіру және енгізу жүргізіледі, ақпараттық жүйе жетім балалар мен ата-ананың қамқорлығынсыз қалған балалардың есебіне жүргізеді. Балалардың құқығын қорғау жүйесі отбасылық қиындықтардың алдын алуын, әлеуметтік жетімдіктің, панасыздық пен қараусыздықтың, құқық бұзушылық пен қылмыс жасаудың алдын алу бойынша кешенді шешімдер қабылдау, аз қамтылған отбасылардың денсаулығы нашар балаларының білім алуға қолжетімділігі қамтамасыз етіледі.

Индикаторлар мен көрсеткіштердің жетістіктері «Орта біліммен қамту», «Білім беру жүйесінің сапасы», «Математикалық және ғылыми білім берудің сапасы», «Мектеп менеджментінің сапасы», «Зерттеу және тренингтік қызмет көрсетудің жергілікті қолжетімділігі», «Персонал тренингі», «Мектептерде интернетке қолжетімділік» бәсекеге қабілетті ғаламдық индексті индикаторды жақсартуға әсер етеді.

Техникалық және кәсіптік білім беруәлеуметтік серіктестік пен негізгі міндеті - түлектің санатын ресми түрде бекітіп, дайындық деңгейін тәуелсіз бағалау болып табылатын «Техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту мен санатты бекітудің республикалық ғылыми-әдістемелік орталығымен» КМК бірлесіп, түлектердің білім деңгейін тәуелсіз бағалау жұмыстары жүргізіледі.

Денсаулық сақтау

Мақсаты: Тұрақты әлеуметтік-демографиялық дамуды қамтамасыз ету үшін облыс халқының денсаулығын жақсарту.

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері***

1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикаторлар: 2015 жылға қарай тұрғындардың болжалды өмір сүру ұзақтығы 68,5 жас

67,27 67,3 67,9 68,1 68,5

1-міндет. Негізгі әлеуметтік маңызы бар аурулар бойынша жағдайларды жақсарту1 Қан айналымы жүйелерінің

ауруынан болатын өлімді төмендету 100мың. тұрғынға

589,7 539,5 483 425,7 358,9

2 Онкологиялық аурулардан болатын өлімді төмендету 100мың. тұрғынға

120,2 191,4 181,8 172,7 164

3 Туберкулез ауруынан болатын өлімді төмендету 100мың тұрғынға, %

16,3 15,4 14,2 13,1 11,0

105

4 0,2-0,6 концентрациялық шектерінде 15-49 жастағы жастар тобындаа ВИЧ-инфекцияның таратылуын ұстап қалу

0,222 0,39 0,38 0,37 0,36

5 2015 жылға қарай 100 мың тірі туғандарға ана өлімін 3,7 дейін төмендету.

27,0 25,2 23,7 21,9 20,0

6 1000 тірі туғандарға 0-ден 5 жылға дейін бала өлімін тұрақтандыру және төмендету

13,49 15,2 14,9 14,8 14,7

Жетістік жолдары:

Бағдарламаны іске асыру ішінде халық денсаулығының негізгі көрсеткіштерінің оң динамикасы медицина ұйымдарының желілерін одан әрі дамыту, медицина кадрларының тапшылығын төмендету сияқты бірқатар іс-шаралар есебінен қамтамасыз етілетін болады. Ересектер мен балаларда ауруларды ерте анықтаудың скринигтік бағдарламаларын іске асыру жалғастырылуда. Медициналық көмектің мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық, оның ішінде облыстың көп бейінді ауруханалары жанындағы стационарлық көмек түрлерін дамыту және жетілдіру жалғастырылуда. Геронтологиялық қызмет, паллиативті көмек, қалпына келтіре емдеу және оңалту қызметтері дамытылып, әрі қарай жетілдіріледі, кәсіптік аурулар диагностикасы және емдеу жақсартылады. Халық денсаулығын сақтау мәселелері бойынша ведомствоаралық өзара іс-қимылды күшейту жолымен әлеуметтік-елеулі аурулар салмағын азайту және облыс халқының орташа өмір сүру ұзақтығын 68,5 жасқа дейін ұлғайту көзделіп отыр.

Әйелдер мен балалар денсаулығын нығайту мақсатында Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған, ана мен бала өлімін азайтудың Халықаралық бағдарламаларын - «Қауіпсіз жүктілікті қамтасыз ету», «Тиімді перинаталдық технологиялар», «Балалар ауруларын кіріктіре жүргізу» енгізу жалғастырылуда. Балалар және перзентхана ұйымдарының материалдық-техникалық базасын кезең-кезеңмен жақсарту оларды бектілген нормативтерге сәйкес медициналық жабдықтармен жасақтауды қамтамасыз етеді. Отбасын жоспарлау кабинеттерінің жұмыстары, жастардың денсаулық орталықтарын кеңейту арқылы ақпараттық интервенция күшейтіледі.

Негізгі әлеуметтік-елеулі аурулар бойынша жағдайды жақсарту үшін қанайналым жүйесі ауруларының заманға сай ерте диагностикасы және туберкулезге қарсы медицина ұйымдарын толық жасақтауды қамтамасыз ету үшін АМСК ұйымдарының материалдық-техникалық базасын әрі қарай жақсарту көзделді.

Әлеуметтік-елеулі аурулар бойынша скринингтік профилактикалық тексерулерді іске асыру оларды ерте анықтау және сәйкесінше емдеуді қамтамасыз етеді. Медицина ұйымдарында амбулаториялық, сондай-ақ стационарлық деңгейде негізгі әлеуметтік-елеулі ауруларды оңалту хаттамалары, халықаралық стандарттар және әдістемелерін енгізу жалғастырылуда. Ісікалды ауруларды емдеудің стационарды алмастыратын технологиялары кеңінен қолданылады. Кардиологиялық қызметті – интервенциялық кардиологияны, кардиохирургияны және аритмологияны дамыту жалғасуда. Жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқамасының құрылымдарымен, облыстық ІІД-мен, ЭТКШБ, жергілікті атқарушы органдармен, ҮЕҰ бөлімшелерімен белсенді ведомствоаралық өзара іс-қимыл туберкулезбен сырқаттанғандардың өмір сүру жағдайын жақсартуға бағытталды.

Шоғырландыру сатысында АИТВ-инфекциясының таралуын тежеу мақсатында сенім пункттері мен анонимді консультация кабинеттерінің желісін кеңейту жоспарланып отыр, бұл ретте 15-49 жас аралығындағы халықты анонимді тестілеумен және консультациямен қамту деңгейі 30% кем емес. Жоғары жарақаттану және өлім-жітім жағдайына әкелетін жол-көлік оқиғалары кезінде Медициналық көмекті уақытылы көрсету үшін жол учаскелері

106

медицина ұйымдарына бекітілді. Жедел медициналық жәрдем, санитарлық көлік бригадаларын GPS навигация жүйесімен жасақтау жүргізілді. Шұғыл әрекет ету қызметі мамандарын алғашқы шұғыл медициналық көмек әдістеріне оқыту жалғастырылуда.

Тұрғындардың саламатты өмір салтын ұстану идеологиясын қалыптастыруға бағытталған шаралар қатарын жүзеге асыру әрі қарай жалғасуда, атап айтқанда, жастар денсаулық орталықтарын көбейту арқылы жастарды салауатты өмір салты жөніндегі шаралармен қамту арта түседі, сонымен қатар ақпараттық кампаниялар мен БАҚ тарта отырып, акциялар өткізу. Темекі шегушіліктің, алкоголь мен психобелсенді заттарды тұтынудың алдын-алу, салауатты тамақтану мәселелері бойынша ақпараттық-білім беру материалдарын дайындау, тираждау және тарату жұмыстары жалғастырылады. Қаржыландыру жүйесі мен денсаулық сақтау басқармасын жақсарту, сондай-ақ медициналық қызмет ұсынуды жетілдірумедициналық ұйымдар желісін бекітілген мемлекеттік нормативтерге әрі қарай сәйкестендіру, стационаралмастырғыш технологияларды дамыту және тәулік бойы істейтін стационарлардың тиімді қызмет етпейтін төсектерін реабилитациялық, қалпына келтіріп емдеу және паллиативті көмек төсектерінің санын бірте-бірте көбейту арқылы қысқартуды білдіреді.

Медициналық ұйымдарға аймақтық бекіту қағидатынан азаматтардың жыл сайын амбулаториялық-емханалық ұйымдарға таңдау бойынша бекітілуіне бірте-бірте ауысу жолымен тұрғындардың дәрігерді және медициналық ұйымдарды таңдап алу жүйесімен толық қамтылуы жүзеге асырылмақшы. Медициналық ұйымдарды одан әрі қайта құру жоспарланған, атап айтқанда мемлекеттік кәсіпорындарды шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындарға, мемлекеттік мекемелерді мемлекеттік кәсіпорындарға ауыстыру, ол ақылы медицианлық көмекті кеңейтуге, сондай-ақ сақтандыру компанияларының, жұмыс берушілер қаражаттары есебінен ұсынылатын қызметтерді өтеуге мүмкіндік береді. Бұдан басқа, медициналық, технологиялық жабдықтар мен құралдарды, сондай-ақ қызметкерлердің дифференцирленген еңбекақысын төлеу жүйесін және емдеу мекемелерінің арасында бәсекелестіктің дамуына себептигізетін лизингтік схемаларды пайдалану арқылы медициналық ұйымдардың материалдық базасын жақсартуға мүмкіндік береді. Ұсынылатын медициналық қызметтер сапасын жетілдіру үшін медициналық кадрлардың кәсіптік даярлығын үздіксіз арттыру, оларды ынталандыру және бекіту (әсіресе, ауылдық жерлерге) әрі қарай жалғаса бермек. Аталған мәселені шешу үшін қалалар мен аудандардың жергілікті атқару органдарымен, сондай-ақ, медициналық университетпен бірлесе отырып, жас мамандарды ауылдық жерлерге тарту үшін (жергілікті бюджет есебінен) гранттар жүйесі мен қаржылық ынталандыру жүйесі енгізілетін болады (тұрғын үй, көмек қаржы бөлу).

Халықты әлеуметтік қорғау

Мақсаты: Азаматтарды әлеуметтік қорғаудың тиімді жүйесі

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелер көрсеткіштері***

1 кезең 2кезең2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикаторлар: 2015 жылға жұмыссыздық деңгейі 5,0 % 5,3 5,1 5,0 5,0 5,0

2 2015 жылы күнкөрiс минимумынан төмен табысы бар халықтың үлесi – 1,9 % 3,5 2,8 2,0 2,0 1,9

3 Арнаулы әлеуметтік қызметтермен қамтылған тұлғалардың (оларды алуды қажет ететін тұлғалардың жалпы санынан)үлес салмағы –%, 2015 жылы - 90%

93,5 95,0 90,0 90,0 90,0

4 Әлеуметтік инфрақұрылымның паспортталған нысандарының жалпы санынан мүгедектер үшін енуге қамтылған әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының үлесі 2015

- - - 14,6 15,0

107

жылы – 15,0 %1-міндет. Тұрақты жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету

1 Жұмысқа орналасу мәселесімен келген тұлғалардың жұмысқа орналасу үлесі % 90,3 84,4 86,4 86,7 87,0

2 Жұмысқа орналасу мәселесімен келген 16-дан 29 жас аралығындағы жастардағы азаматтарды әлеуметтік қорғау шараларымен қамтылғандар үлесі %

100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

3 Тартылған шетелдік жұмыс күші құрамындағы білікті мамандардың үлесі % 49,9 100,0 100,0 42,0 42,0

4 Құрылған жұмыс орындардың саны, мың бірлік. 6,7 6,9 7,9 8,9 8,15 Жұмыспен қамтылған халықтың жалпы санынан

өзін-өзі жұмыспен қамтыған халықтың үлесі 18,7 17,8 15,1 14,3 14,16 Өзін-өзі жұмыспен қамтыған жалпы санның өнімсіз

өзі-өзі жұмыспен қамту үлесі % хх хх 53,0 52,9 52,8

2-міндет. Арнайы әлеуметтік қызметтерді көрсетуде мемлекеттік емес сектор үлесінің ұлғаюы1 Жеке сектор нысандары (оның ішінде мемлекеттік

емес ұйымдар) ұсынатын арнаулы әлеуметтік қызметтермен қамтылған тұлғалардың үлесі, %

4,4 4,8 6,0 6,2 6,3

2 Әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының жалпы санынан әлеуметтік инфрақұрылымның паспортталған нысандарының үлесі %х

- - - 44,4 50

х- көрсеткіш 2014 жылдан бастап жергілікті атқарушы органдар үшін Көрсеткіштердің базалық тізбесіне қосылған;хх- статистика органдары көрсеткішті есептемеген.

Жетістік жолдары: 1-кезең. Халықтың өмір сүру деңгейіндегі сапалы ілгерлеуге бірқатар негізгі іс-

шаралар арқылы қолжеткізіледі: 1. Халықтың әлжуаз тобын: аз қамтылғандарды, қарттар мен мүгедектерді әлеуметтік

қолдау саласында, жұмыспен қамту саласында және еңбек нарығында халықтың әлеуметтік қаупін азайту;

2. Шетелдік жұмыс күшін тартуда ішкі еңбек нарығын қорғауды жүзеге асыру.2-кезең. Өнімді жұмыспен қамтуға және жұмыссыздық деңгейін азайтуға жетістік: 1. Халықтың табысын арттыру есебінен күнкөріс деңгейінен төмен табысы бар

халықтың үлесін азайту, әрекет етуші өндірістерді кеңейту және жаңа өндірістерді құру, шағын және орта бизнесті дамыту.

2. Жартылай стационарлар жүйесі мен әлеуметтік көмек бөлімдерін кеңейту және қызмет көрсетуге мемлекеттік емес секторларды тарту есебінен арнаулы әлеуметтік қызметтер алушылардың толық қанағаттануына жетістік есебінен жоспарланып отыр.

Мәдениет және тілдерді дамыту

Мақсаты: Мәдениет және өнер саласының бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелер көрсеткіштері***

1 кезең 2кезең2011ж. 2012ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015ж.

1 Нысаналы индекаторМәдениет саласының қызмет көрсету сапасына халықтың қанағаттану деңгейі (2009 жыл – 38%) 2015 жылға 77%

40 74,7 75 76 77

1-міндет. Халықтың мәдениет саласының қызмет көрсетуіне қолжетімділікті қамтамасыз ету1 1000 адамға арналған мәдениет ұйымдары

келушілерінің ортақ саны:- кітапхана келушілері 419 467 342 342 343

108

- театр келушілері- мұражай келушілері

244384

246437

179336

181340

183346

Жетістік жолдары:Көзделген мақсатқа, Нысаналы индикаторларға және міндеттер нәтижесіне қолжеткізу

үшін Осакаровка, Шет, Қарқаралы, Ақтоғай, Ұлытау, Нұра аудандарының тарихи-мәдени мұра ескеткіштерін қайта қалпына келтіру, жаңарту және сақтау бойынша жұмыстар жүргізілу шамалануда; Абай, Осакаровка, Шет, Қарқаралы, Жаңаарқа, Ақтоғай, Ұлытау, Бұқар жырау аудандарындағы тарих және мәдениет ескерткіштеріне археологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізу; Облыстың 5 театрында жаңа шығармалар қою; кәсіпқой театр-концерттік ұжымдарының Қазақстан бойынша және алыс шетелдерге гастрольдер жүргізу; жас өнерпаздардың халықаралық шығармашылық байқауларға қатысуын қамтамасыз ету және жарыққа шығару; 35-тен астам республикалық, аймақтық және облыстық байқаулар; Республикалық Ж.Елебеков атындағы халық әні орындаушылары байқауы, «Әуенді Сарыарқа» атты халықаралық фестиваль, «Звездная радуга Сары-арки» атты облыстық би байқауы, орталықтардың ұлттық-мәдени байқаулары, облыс қалалары мен аудандарының ұлттық көркемөнер шығармашылық фестивалі, республикалық Тәттімбет атындағы ұлттық аспаптарда орындау байқауы, «Жұлдыз» эстрада орындаушыларының республикалық байқауын өткізу.

Осы міндеттердің шеңберінде көрсетілген шаралар бағдарламаның қолданылатын барлық кезеңі ішінде іске асырылатын болады.

Мақсаты:Мемлекеттік тілді және қазақстандықтардың лингвистикалық капиталын дамыту

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелер көрсеткіштері***

1 кезең 2кезең2011ж. 2012ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикаторлар : Мемлекеттік тілді меңгерген тұрғындардың үлесі 2015 ж.- 72%

46 52 58 62 72

1 міндет. Мемлекеттік тілдің әлеуметтік – коммуникативтік және шоғырлану қызметін кеңейту1 Мемлекеттік органдардың жалпы құжат

айналымы көлеміндегі мемлекеттік тілде іс жүргізудің үлес салмағы, %

82 87 93 94 95

Жетістік жолдары:Бағдарламаны іске асырудың барлық кезеңі ішінде әлеуметтік - коммуникативтік және

мемлекеттік тілдің шоғырлану қызметін кеңейту бойынша міндеттерді іске асыру үшін, қазақстандықтардың лингвистикалық капиталын сақтау үшін мемлекеттік тілді және облыс аумағында түратын этностардың туған тілдерін дамытуға бағытталған конференцияларды, семинарларды, байқаулар мен тіл олимпиадалар өткізу болжанып отыр. Мемлекеттік органдардың құжат айналымындағы ісқағаздардың мемлекеттік тілде ресімделуіне мониторинг, халыққа қызмет көрсету саласында мемлекеттік тілді дамыту және іс жүргізуде әдістемелік көмек көрсету, мемлекеттік тілді және ана тілдерін үйрену бойынша біріңғай мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыруға этномәдени бірлестіктерді тарту жұмыстары жүргізіледі. Мемлекеттік органдарда және меншік нысанына қарамастан мекемелер мен кәсіпорындарда Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңының және тіл саясатына қатысты басқа да заңнамалық актілердің, сонымен қатар көрнекі ақпараттар мен

109

реквизиттерді ресімдеуде тіл заңнамаларының сақталуының орындалуын бақылау жүзеге асырылады (БАҚ-мен бірігіп рейд жүргізу).

Тілдерді оқыту орталықтарында мемлекеттік қызметшілерді және басқа санаттағы азаматтарды мемлекеттік және ағылшын тілдеріне оқыту. Орталықтардың мүғалімдер құрамы мен мемлекеттік тілдер курстары үшін оқытылатын курстардың және аудармашылардың біліктіліктерін арттыру бойынша курстарды өткізу. Оқу-әдістемелік құралдарын, терминология және ономастиканың негізгі проблемалары бойынша кітаптар мен анықтамаларды әзірлеп, шығару; бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік тіл саясатын насихаттау (телебағдарламалар, ток-шоу, тікелей эфир және т.б. шығару); облыс аумағындағы тілдік жағдаятты зерделеу бойынша әр түрлі топтарда әлеуметтік зерттеулер жүргізу (5 әлеуметтік зерттеуден кем емес) шаралары жүргізіледі. Мемлекеттік қызметшілердің мемлекеттік тілді меңгеру деңгейін анықтау мақсатында 2014 жылдан бастап «Қазтест» жүйесі бойынша бағалау сынағын алу көзделуде.

Дене шынықтыру және спорт, туризм

Мақсаты: Бұқаралық спортты, дене шынықтыру-сауықтыру қозғалысын және жоғарғы жетістіктер спортын дамыту

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикаторлар: Дене шынықтырумен және спортпен жүйелі айналысатын барлық жастағы халықты қамтуды ұлғайту (2015 жылы – 0,9%)

0,5 1,0 0,5 0,2 0,9

1-міндет. Бұқаралық спортты, дене шынықтыру-сауықтыру қозғалысын дамыту1 Дене шынықтыру және спортпен

айналысатын балалар мен жасөспірімдерді қамту, % (2009 ж. -25,5 %)

26,5 27 27,5 28,5 29,0

2 Дене шынықтыру және бұқаралық спортпен шұғылдану үшін қолжетімді ғимараттар саных

- - - 2718 2733

х-көрсеткіш 2014 жылдан бастап жергілікті атқарушы органдар үшін Көрсеткіштердің базалық тізбесіне қосылған

Жетістік жолдары:1-кезең.Бірінші кезеңде қойылған көрсеткіштерге жету үшін келесі іс-шараларды жүзеге асыру қажет: көпфункционалды корттарды орнату, халықаралық стандарттарға сәйкес келетін спорт нысандарының құрылысын аяқтау (ҚР Тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай 5500 орындық Мұз сарайы, Теннис орталығы және Бокс орталығы); жалпы білім беретін мектеп оқушыларымен сыныптан тыс және сынып ішіндегі секция жұмыстарын жандандыру сонымен қатар футболдан «Былғары доп» және шайбалы хоккейден мектеп жарыстары, денсаулық фестивалдьары, жеңіл атлетикалық жүгірістер өткізіледі; БЖСМ және жалпы білім беретін мекемелер үшін шаңғы спорты бойынша спорттық жабдықтар мен құралдар алу; дене шынықтыру және спортпен айналысатын ауыл тұрғындарын қамту, дене шынықтыру және спортпен айналысатын мүгедектерді қамту, БЖСМ жаттықтырушы-оқытушы штаттық бірліктерімен, білім беру мекемелерін шаңғы спортынан жаттығуларды жүзеге асыратын әдіскерлермен қамтамасыз ету; шаңғы спортынан өткізілетін ісшараларды БАҚ жариялау (дәріптеу); шаңғы спортынан әдістемелік құралдарымен қамтамасыз ету.2-кезең. Бағдарламада қойылған міндеттерді шешу үшін жоспарланған іс-шараларды іске асыру. Бағдарламаны іске асырудың барлық кезеңдері ішінде (2011-2015 жж.): спорттық

110

шараларды өткізу, облыстық команда мүшелерінің республикалық және халықаралық спорт жарыстарында спорттың әр түрлері бойынша қатысуы, облыстың жетекші спортшыларын материалдық ынталандыру, ЖСШМ жанындағы ғылыми кешенді топтардың әдістемесі бойынша облыстың жетекші спортшыларын дәрумендеу және кешенді дайындау, көпфункционалды корттарды орнату, жаттықтырушы-мұғалімдер құрамының біліктілігін жүйелі түрде арттыру, ҚР-ның, алыс және жақын шетелдердің ең жақсы стадиондарында оқыту-жаттығу жиындарын ұйымдастыру және өткізу, Қарағанды қаласында шаңғы роллер трассасын жобалауды жүзеге асыру болжанып отыр.

Мақсаты: Туристік инфрақұрылымының дамуын қамтамасыз ету

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1 кезең 2 кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикатор:Ішкі және кіретін туризм үшін орналастыру орындарының санын арттыру, бірлік

146 148 165 166 167

2 Ішкі және кіретін туризм үшін жататын орын/тәулік беруді арттыру жолымен орналастыру орындарының толтыруын арттыру, мың төсек орын/тәулік

582,6 588,9 507,5 508,0 509,0

Міндеті. Облыстық туристік өнімді құру және оны халықаралық және ішкі нарыққа шығару1 Кіретін туризм келушілерінің санын

арттыру (2010 жыл – 13,8 мың адам), мың адам

15,4 13,7 13,8 14,1 14,4

2 Ішкі туризм келушілерінің санын арттыру (2010 жыл – 193 мың адам), мың адам

216,6 209,0 201,4 206,4 212,6

Жетістік жолдары:Туристік инфрақұрылымды дамытуды қамтамасыз ету мақсатында «Бизнестің жол

картасы 2020» бағдарламасының шеңберінде орналастыру орындары құрылысы бойынша жобаларды іріктеу мен қолдау және Ұлытау, Ақтоғай, Қарқаралы сияқты алыс аудандарда қонақ үйлердің желілерін және этноауылдарды құру бойынша жұмыстар жалғасатын болады.

«Авалон» қоғамдық-географиялық қорымен бірлесіп Ақтоғай ауданы Шабанбайби кентінде, Ұлытау және Қарқаралы аудандарында қонақ үйлерді салу бойынша жұмыс жалғастырылуда.

Облыстық туристік өнімді құру және оны халықаралық, ішкі нарықтарда алға жылжыту мақсатында қазақстандық және халықаралық туристік іс-шараларды өткізіп оларға қатысу жоспарланып отыр. Жыл сайын Өңірлік туристік көрме өткізіледі. Сонымен қатар, «HotLine» туристерге ақпараттық қызмет көрсетудің Call-орталығын құру, облыс аймақтарында туроператорлары мен БАҚ өкілдеріне ақпараттық турлар өткізу, БАҚ арқылы облыста туризмнің дамуын насихаттау, кәдесый және баспа материалдарын (имиджді өнім) жасау және тарату, облыстың ақпараттық ресурстарында туристік әлеуеті туралы ақпаратты толтыру жоспарланып отыр. Сонымен қатар балалар-жасөспірім, жастар туризмін насихаттау және дамыту мақсатында слеттар өткізу және қатысу, «Менің Отаным - Қазақстан» Республикалық туристік экспедиция слетінің облыстық кезеңін өткізу жоспарланып отыр.

Ішкі саясат

111

Мақсаты: Мемлекеттілікті пен ұлт бірлігін одан әрі нығайту және ішкі саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету№ Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері ***1-кезең 2-кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.1 Нысаналы индикаторлар :

Азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттің өзара қарым-қатынасына оң баға беретін халық үлесінің артуы, %

54 76,8 77 77,5 78,0

1-міндет. Этносаралық келісімді сақтау және нығайту, Қазақстан халқы ассамблеясының рөлін одан әрі арттыру.

2 Этносаралық қарым-қатынас саласында мемлекеттік саясатқаоң баға беретін халық үлесінің артуы, %

85 86,1 87 88 90

Жетістік жолдары:Қоғамдық-саяси саладағы міндеттердің индикаторлары мен көрсеткіштеріне

Стратегияны, Қазақстанды дамытудың басымдықтарын түсіндіру мен насихаттау бойынша семинар-тренингтер, дөңгелек үстелдер өткізу, облыс әкімінің қатысуымен облыстық Ассамблеяның жыл сайынғы сессиясын өткізу, облыс өңірлеріндегі қоғамдық-саяси жағдайға социологиялық зерттеулер мен мониторинг жүргізу, сондай-ақ Президенттің жыл сайынғы Қазақстан халқына Жолдауларының басымдықтарын насихаттау жөніндегі имидждік материалдар шығару, ақпараттық-насихаттық іс-шаралар ұйымдастырып, өткізу, саяси партиялардың облыстық филиалдарының, ұлттық-мәдени орталықтардың көшбасшыларымен этносаралық келісімді сақтау мәселесі бойынша «дөңгелек үстелдер» өткізу, әлеуметтік-маңызды жобаларды жүзеге асыру шеңберінде ҮЕҰ қызметін жандандыру бойынша іса-шаралар жүйесін әзірлеу және халықтың ҮЕҰ қызметіне қанағаттанушылық деңгейіне мониторинг жасау арқылы қол жеткізілмекші.

Ақпараттық саясат саласында БАҚ-тарды мемлекеттік тапсырысты орындауға тарту, халықты елді дамытудың негізгі басымдықтары мен жүргізіліп отырған мемлекеттік саясат туралы БАҚ арқылы хабардар ету, материалдық-техникалық базаны, БАҚ-тың сапалы деңгейін жарақтандыру, облыс әкімінің грантын бөлу, БАҚ өкілдерінің біліктілігін арттыруға бағытталған іс-шараларды өткізу және сауалнамалар жүргізу болжанып отыр.

Жастар саясаты

Мақсаты: Мемлекеттік жастар саясатының тиімділігін арттыру

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері ***

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикаторлар : Жастарға қатысты мемлекеттік саясатпен халықтың қанағаттану деңгейі 14-29 жас аралығында , %

7 7 7 7 7,2

2 15-28 жас аралығындағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесі (NEET, ағылш. – Not in Education. Employment or training), %

8,8 9,3 6,8 6,5 6,0

1-міндет. Жастарды облыстың элеуметтік-экономикалық дамуына белсенді түрде тарту1 Жастар ұйымдарының қызметіне қатысатын

жастар үлесі % 32,5 32,5 32,7 32,8 33

2 «Жасыл ел» студенттік құрылыс және еңбек жасақтарына қызметіне қатысатын жауынгерлер саны, адам

3000 3400 3650 3800 3900

2-міндет. Жастарды жұмысқа орналастыруға белсенді жәрдемдесу1 Облыстағы жастардың жұмыссыздық деңгейі, 5,1 4,9 4,4 4,3 4,2

112

%

Жетістік жолдары:Облыста мемлекеттік жастар саясаты белсенді іске асырылуда, оның нәтижесінде

қажетті саяси-құқытық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастыру шарттары және жас адамды әлеуметтік қалыптастыру және дамыту үшін ұйымдастыру шарттары мен кепілдіктер құрылған, қоғамның мүдделерінде жастардың шығармашылық әлеуетін аса толық іске асыру; жастардың әлеуметтік маңызы бар бастамалары іске асырылуда. Ауылда кәсіпкерлік қызметті дамыту үшін 2005 жылдан бастап облыс әкімінің, сондай-ақ өз ісін ашуға және жұмыс істеп тұрған бизнесті дамытуға ауылдық аудан әкімдерінің гранттары бөлініп келеді.

«Жасыл ел» студенттік құрылыс және жастар жасақтарының қызметі құрылған. Облыстың барлық аудандары мен қалаларында Жастар бастамашылының орталықтары

өз қызметін жүзеге асыруда. Мемлекеттік жастар саясаты саласындағы іс-шараларды өткізу бойынша мемлекеттік

тапсырыстың шеңберінде жыл сайын жастардың ақпараттық-насихаттау тобының облыс өңірлеріне шығуы ұйымдастырылады, ауыл жастарының, жұмысшы жастардың және т.б. форумдары өткізіледі.

Жұмыстың мұндай нысандары азаматтық белсенділікті, ауыл жастарының патриотизмін арттыруға себеп болады, өз-өзін өткізу үшін жағдай жасайды, оның әлеуметтік мәртебесін арттырады, жастарды ауылға тартуға, жас ауыл тұрғындары үшін жаңа жұмыс орындарын құруға ықпал етеді.

ҚР «Білім беру» Заңына сәйкес жастар тегін, бастауыш, негізгі орта және жалпы білім алуға, сондай-ақ конкурстық негізде, мемлекеттік білім беру грантына сәйкес тегін, техникалық және кәсіптік, ортадан кейінгі, жоғары және ЖОО кейінгі білім алуға құқылы.

Білім беру гранттарын алуға арналған конкурстарды өткізу кезінде мүмкіндіктері шектеулі жастар үшін дамытуға 1% квота, жетім балалар және ата-аналарының қарауынсыз қалған жетімдер үшін 0,5% квота, селоның әлеуметтік-экономикалық дамуын айқындайтын мамандықтарға арналған ауыл жастары үшін 30% квота көзделеді.

Балалар үйінің түлектеріне, сондай-ақ білім беру гранттарына иелеріне мемлекеттік шәкіртақы ай сайын төленеді.

Жастарды жұмысқа орналастыруға жәрдем көрсетуге, олардың арасында патриотизмді дамытуға, СӨС насихаттауға, дарынды жастарды анықтауға бағытталған іс-шаралар саны жыл сайын өсіп келеді.

2013 жылы Қарағанды облысының жастары арасында өткізілген әлеуметтік зерттеулердің деректері бойынша сұралғандардың 80% астамы өздерін Қазақстанның патриоттарымыз деп есептейді.

Жастар арасында Қазақстандық патриотизмді дамыту бойынша өткізілген іс-шаралар талдауы азаматтарды патриоттық тәрбиелеу бойынша жұмыста, бұл жұмысқа қоғамдық пікірдің көшбасшыларын, үкіметтік емес сектордың өкілдерін тартуда түрлі нысандар мен әдістерді қолдану қажеттігін көрсетті.

Өңірде халықтың 30 % кем емес тұрғындарын, әсіресе балалар мен жасөспірімдерді, студенттерді бұқаралық спортпен айналысуға тарту туралы Елбасының тапсырмаларын орындау бойынша Нысаналы жұмыстиар өткізілуде.

Бүгінгі күні облыста жастарға қолжетімді және талап етілген 2700 астам спорттық имараттар бар.

Қарағанды облысының аумағында 105 балалар-жасөспірімдердің аула клубтары құрылған және жұмыс істейді, оларда 8 740 жасөспірім айналысады.

Жыл сайын жастарға бағытталған 50-ден астам қалалық, аудандық және 10 астам облыстық фестивальдар мен конкурстар ұйымдастырылады.

113

Облыстың жастар қозғалысын дамытуды ынталандыру, талантты, белсенді жастарды анықтау және қолдау мақсатында облыс әкімінің жыл сайынғы «Қайнар» сыйы құрылған.

Жастардың қазіргі заманғы дамуы бұқаралық ақпарат құралдарының жастар қызметін күшейту арқылы ақпараттық қамтамасыз етудің сандық көрсеткіштерін ұлғайтуды талап етеді.

Әлеуметтік ауруларды, құқық бұзушылықтарды, суицидтарды алдын алу мәселелерінде көмек көрсету үшін ақпараттық-психологиялық «Сенім» қызметі жұмыс істейді. Қызметтің жанында сенім телефоны, балалар мен жасөспірімдерге тегін психологиялық көмек кабинеттері бар.

«Саламатты Қазақстан» бағдарламасын іске асыру шеңберінде 10 жастар денсаулығы орталықтары жұмыс істейді.

Мемлекеттік жастар саясатын сапалы іске асыруға бағытталған жұмыс облыста жалғасатын болады.

Қоғамдық қауіпсіздік және құқықтық тәртіп

Мақсаты: Құқықтық тәртіпті сақтау, жол және қоғамдық, соның ішінде көшелерде және қоғамдық орындарда қауіпсіздікті сақтау.

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикатор лар : ЖКО қайтыс болғандардың деңгейін төмендету (100 зардап шеккенге), бірл.

- - - 16 15,5

2 Қоғамдық орындарда және көшелерде жасалған қылмыс деңгейін төмендету (10 мың. тұрғынға), бірл.

- - - 50 48

1-міндет. Жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету1 ЖКО саның төмендету (10 мың. бірлік

көлікке), бірл.35,7 37 32,6 32 31

2-міндет. Көше қылмыстарына қарсы әрекет ету 1 Көшеде жасалған қылмыстардың үлес

салмағых, %- - - 30,6 29,2

х-көрсеткіш 2014 жылдан бастап жергілікті атқарушы органдар үшін Көрсеткіштердің базалық тізбесіне қосылған

Жетістік жолдары:Жол қауіпсіздігін қамтамасыз етуге: бейне және телеөнімдерді құру, көше-жол

желілерінде, қоғамдық көлікте жол қозғалысы қауіпсіздігін насихаттау бойынша тақырыптық сыртқы әлеуметтік жарнамаларды ұйымдастыру; жалпы білім беру мекемелерінің оқушыларының арасында жарық қайтаратын құрылғыларды дайындау және тарату, жарықдиодты бағдаршамдарды, қазіргі заманғы басқарушы бақылаушыларды, көлік детекторларын, қосымша жарық және дыбыспен ілестірілетін құрылғыларды орналастыру; орталық басқарушы пунктерді, бағдарламалық қамтамасыз етуді, байланыстар желілерін құру, елді мекендердің көше-жол желілерін жасанды жарықтандырумен, тротуармен, жүру жолдарымен жабдықтау; елді мекендерде жүргіншілер ағымдарының тарту орындарында тосқауылдарды және жүргіншілер аумағын көлік жүретін бөліктен қоршайтын бағыт беретін қоршауларды орнату; елді мекендерде жүргіншілер ағымдарының тарту орындарында көлік құралдары қозғалысының ең аз жылдамдықты шектеу жүйелерін; елді мекендерде

114

бағдаршамдардың нысандарының қосымша жабдықтарын уақытты кері есептейтін таблоны енгізу; ірі қалаларда эскалатор үлгісіндегі жерасты жүргіншілер жолын салу ықпал етеді.

Көше қылмыстарына қарсы әрекетжәне оның деңгейін төмендету, оның ішінде ІІБ ғимаратының құрылыс-жөндеу жұмыстарын өткізу, Теміртау және Жезқазған қалаларындағы ІІБ Жедел басқару орталықтарының аппараттық-бағдарламалық кешендерін орналстыру және техникалық қолдауды өткізу; адам көп жиналатын жерлерде полицияның жылжымалы бекеттері желілерін құру, оларды байланыс құралдарымен (телефон, радиостанция), қысқы кезеңде жылумен, жиһазбен, сыртқы бейне бақылау камераларымен, жабдықтау; патрульдік автомобильдерді СГУ жүйелерімен, борттық компьютерлермен, бейне тіркеуіштермен жарақтандыру, автокөлік құралдарының паркін жаңарту, ІІБ жол-патрульдік полициясының қызметкерлерін портативті тасымалы бейне тіркеуіштермен және радиостанциялармен қамтамасыз ету, қоғамдық тәртіпті және қауіпсіздікті қорғауға қоғамды кеңінен тарту мақсатында жеке күзет құрылымдарымен, қауіпсіздік қызметтері кәсіпорындарымен, облыстың ішкі істер органдарымен келісімшарттар жасасу арқылы оның көше қылмыстарының деңгейін төмендетуге ықпал етеді.

Мақсаты: Құқық бұзушылықтар мен қылмыстардың, сондай-ақ жанұя-тұрмыстық қарым-қатынас саласында, кәмелетке толмағандар және бұдан бұрын сотталғандар арасындағы құқық бұзушылықтар мен қылмыстардың алдын алу. Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы әрекет жасау.

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1-кезең 2-кезең 2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикаторлар:Отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында қылмыстылықтың деңгейін төмендету (10 мың тұрғынға), бірл.

- - - 0,40 0,39

2 Қылмыстардың жалпы санынан, қылмыстарды жасаған кәмелеттік жасқа толмағандардың үлесін төмендету, %

- - - 0,13 0,12

3 Рецидивті қылмыстылықтың деңгейін төмендету (10 мың халыққа) - - - 4,98 4,91

4 Мүліктік қылмыстардың деңгейін төмендету (10 мың тұрғынға), бірл. - - - 130 125

5 Халықтың есірткіге тәуелді болу деңгейін төмендету, халықтың 10 мың санына, бірлік - - - 0,26 0,25

1-міндет. Отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында жасалатын қылмыстарды ескерту 1 Отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында

жасалған қылмыстардың үлес салмағы, % - - - 0,25 0,22

2-міндет. Кәмелеттік жасқа толмағандар арасында қылмыстарды алдын алу1 Кәмелеттік жасқа толмағандармен жасалған

қылмыстардың үлес салмағы, % - - - 5,6 5,0

3-міндет. Рецидивті қылмыстылыққа жол бермеу1 Бұрын сотты болған адамдармен жасалған

қылмыстардың үлес салмағы, % - - - 8,6 8,3

4-міндет. Мүліктік қылмыстарды алдын алу1 Мүліктік қылмыстардың үлес салмағы, % - - - 73,5 73

5-міндет.Нашақорлықтың алдын алу, есірткі бизнесімен күресу1 Анықталған есірткі құралдарды өткізу

фактілерінің анықталған есірткі қылмыстардың жалпы санына қатысты салмақ үлесі, %

- - - 67 70

2 Қылмыстық айналымнан алынған есірткі - - - 250/40 255/41

115

құрадардың, оның ішінде героин есірткісінің саны, кг

3 Өткізілген нашақорлыққа қарсы іс-шаралардың саны, бірлік - - - 400 410

Жетістік жолдары:Жалпы білім беретін мектептерде және жетім балалар және ата-ананың қарауынсыз

қалған жетім балалар үшін интернаттық ұйымдарда әлеуметтік-психологиялық қызметтің жұмыстарын ұйымдастыру; кез-келген агрессиялық және зорлық белгілері пайда болған жағдайда оқушыларға және тәрбиеленушілерге жеке көмек көрсету; тұрмыстық зорлықтан зардап шеккендер үшін баспанасы бар дағдарыс орталығын құру арқылы отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында болатын қылмыстарды алдын алу.

Кәмелетке толмағандар арасында қылмысты алдын алу, оның ішінде білім беретін оқыту мекемелерінде сыртқы және ішкі бақылау жүйелерін кеңейту, оқушының деректерін, оның келу және кету уақытын тіркеуге мүмкіндік беретін электронды өткізгіштерді енгізу, ішкі істер органдарында есепте тұрған кәмелетке томағандар мен жастарды, аз қамсыздандырылған отбасылар мен нашар отбасыларды жұмысқа орналастыру; ата-аналардың қарауысыз қалған балалар, аз қамсыздандырылған отбасылар, нашар отбасылар және көп балалы отбасыларының балалары үшін; сондай-ақ кәмелетке толмағандар істері жөніндегі бөлімшелерде есепте тұрғандар үшінжазғы сауықтыру лагерьлеріне, санаторийларға тегін жолдамаларға квота беру; қиын өмірлік жағдайларда қалған, әлеуметтік байланыстарын жоғалтқан және тәрбиелеу колонияларынан оралған кәмелетке толмаған тұлғалар үшін баспанасы бар дағдарыс орталығын құру.

Рецидивті қылмысқа жол бермеу бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және тұрмыстық пен еңбектік орналастыруды қажет ететін тұлғалардың дағдарыс орталықтарына жіберу; жұмыс орындарына және талап етілетін мамандықтар мен кәсіптердің есебінен кәсіби колледжлер негізінде қайта дайындау және жаңа кәсіптерге оқыту квоталарын беру есебінен оларды жұмысқа орналастыру арқылы жүзеге асырылатын болады

Мал ұрлау, ет өңдеу орындарына тексеру өткізу, сондай-ақ оны сатып алу және өткізу; жолаушыларды тасымалдауды жүзеге асыратын (оның ішінде такси) кәсіпорындардың диспетчерлік қызметтерінің облыстың ішкі істер органдарының кезекші бөлімдерімен криминалды сипаттағы қажетті ақпаратпен жедел алмасу арқылы мүлікті қылмыстарды алдын алу.

Мақсаты: Табиғи апаттар мен апаттардан қауіп қатерді және зардаптарды төмендету бойынша жағдайларды жасау

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикатор:Тасқындармен су басуларға, өртерге қарсы іс-қимыл инфрақұрылымының қамтамасыз етілу деңгейі,%

15 30 35 40 45

1-міндет.Табиғи сипаттағы төтенше жағдайларды алдын алу бойынша тиімділікті арттыру1. Қарсы тұру инфрақұрылымдардың қамтамасыздық

деңгейінің орта сумма көрсеткішінен жоғарлауы: су тасқынға, тасқын және өрттерге, сандық мән, төмен есем

0,15 0,3 0,35 0,4 0,45

Жетістік жолдары:

116

1. Су тасқыны мен су басуға қарсы іс-қимыл инфрақұрылымының қамтамасыз етілу деңгейін арттыру су тасқыны мен су басудан қорғану бойынша жобаларды іске асыру, облыстың гидротехникалық және су шаруашылық имараттарын қауіпсіз жағдайға келтіру бойынша тиісті рәсімдерді өткізу арқылы қолжеткізіледі. Бұл іс-шаралар Қарағанды облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасы және «Қарағанды су қоймалары» ҚМК, сондай-ақ қалалар мен аудандардың әкімдіктері қамтамасыз етеді (қаладан –аудан балансынан облыстық меншікке беру бөлігінде).

2. Өртке қарсы іс-қимыл инфрақұрылымының қамтамасыз етілу деңгейін арттыру облыстың елді мекендерінде ерікті өртке қарсы құрылымдарды құру, сондай-ақ соңғыларын өрт сөндіру құралдары мен техникамен қамтамасыз ету арқылы қолжеткізіледі. Бұл іс-шаралар Қарағанды облысының қалалық және аудандық әкімдіктерімен қамтамасыз етіледі.

117

3 бағыт: «Инфрақұрылым»

Байланыс және коммуникациялар

Мақсаты: Байланыс және коммуникациялар саласында қызметтердің сапасын арттыру

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері ***

I-кезең II-кезең2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикатор:2015 жылға қарай жергілікті телефон байланысының сандандыру деңгейін 100% жеткізу, %

91 93 96 98 100

1-міндет. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласында қызметтерді дамыту2 1000 адамнан және одан артық саны бар елді

мекендерді ұялы байланыс қызметтерімен қамтамасыз ету,%

85 90 95 100 100

Жетістік жолдары:Байланыс құралдарын дамытудың негізгі мақсаты қызметтерді көрсету көлемдерін

өсіру және олардың сапалық сипаттамасын кезең-кезеңімен жақсарту болады. Бұл облыс аумағындағы халықтың және субъектілердің байланыс қызметінің кең спектріне еркін енуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Құрылыс

Мақсаты: Құрылыстың өсуін қамтамасыз ету

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикаторлар : Құрылыс жұмыстарының нақты көлемінің индексі, алдағы жылдың деңгейіне %

111,1 117,7 154,7 107 107

2 Тұрғын үй ғимараттарыны пайдалануға беру, жалпы ауданы – мың. ш.м. 257,2 269,3 299,1 280,3 310,0

1-міндет. Құрылыстың өсуін қамтамасыз ету1 Құрылыс жұмыстарының көлемі, млн. теңге 107125,8 132230,1 213 638,

5 228593,2 245595

2 2015 жылы 0,2 ш.м. астамтұрғын үйді іске қосу 1 адамға есептегенде (2010ж. -0,17 ш.м.) 0,19 0,2 0,21 0,23 0,25

Жетістік жолдары:Бірінші кезеңде республикалық бюджет қаражаттарының есебінен несиелік және

жеңілдікті тұрғын үй құрылысы үшін «Жилстройсбербанк» АҚ ҚОФ арқылы тұрғын үй құрылыс жинақтарды игеру, жалға берілетін тұрғын үйлердң құрылысы болжанып отыр.

Жолдар және көлік

Мақсаты: Экономикалық кеңістіктің байланыстылығын жақсарту

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикаторлар:Жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы жергілікті маңызы бар автомобиль

65 70 72 73 75

118

жолдарының үлесі % (2009 жылы – 60%)2 2015 жылы - жүк айналымы көлемі – 9402

млн. тонна км. (2009 жыл – 4588,4 млн тонна –км)

7406,3 7925 8162 9218 9402

3 2015 жылы жолаушылар тасымалдау айналымының көлемі – 34672 млн. жолаушы-км (2009 жыл – 13 903 млн. жолаушы. км)

25847 27656 29592 33992 34672

1-міндет. Көлік құралдарының қауіпсіз және кедергісіз жүріп тұруы үшін қазіргі заманғы талаптарға жауап беретін автожол салаларының инфрақұрылымын дамыту деңгейін арттыру

1 Жолдардың құрылысы және қайта жаңарту, км 24 14,9 36 31 102 Автомобиль жолдарының күрделі және орташа

жөндеуі, км 283 279 406 413 267

2-міндет. Автобус және теміржол бағыттарында ауданаралық, қалааралық, қала маңындағы қатынастарды ұйымдастыру

1 Жолаушылардың автокөлік қатынастарымен қамтылмаған елді мекендер үлесі % 37 36,8 36,6 36,4 36,2

Жетістік жолдары:Қазiргi көлiк коридорларының Қарағанды облысының аумағы бойынша Астана-

Қарағанды автотрасасының концессияларының негізінде А классының автомобиль жолдарының құрылысы негізінде жалғастыруы керек. Бұдан басқа, көлiктiң барлық түрлерiн жолаушылар тасымалдаулардағы жәрдем берудегі көлемі 2010 жылдары әлеуметтiк - маңызды маршруттарға кемінде 1, 2 миллиард теңгені құрайды.

Экономикалық кеңiстiктiң байланыстылығын жақсарту құрылыс есебiнен жаңа магистралдiк бекiту, облыстық және аудан автомобиль жолдарының желiсiнiң жаңғыртулары шаруашылық субъектілердің көлiк шығынын азайтуға мүмкiндiк бередi, жүктер және жолаушылардың жеткiзуiн ұлғайтады, жүк ағындардың қарқынын үлкейтедi.

Орташа статистикалық тұтынушы үшiн әуе көлiгi қызметтерiмен қамтамасыз ететiн жүйелi iшкi авиа тасымалдауларын дамыту керек, солқылдақ тарифтi саясаттың жүзеге асырулары жолымен жәрдем беру кезеңдi төмендетуiне және толық орны толатындығы бұдан әрi өткел бағытталған.

2012 жылы Жезқазған және Балқаш қалаларын облыс орталығымен байланыстыратын әуе тасымалын субсидялау қайта жаңғыртылды.

Су көлiгiндегi жұмыс пен кеме шаруашылығының қауiпсiздiгi және инфрақұрылым жобаларының iске асыруын қамтамасыз етуде жасалатын болады.

Қарағанды қаласының бағыттық желiсiнiң ерекшелiгi жүру бағыты, қаланың жеке аудандары бойынша үлкен бағыттық жолдарға сапар шегуінің ара қашықтығында болады.

Көпшiлiк пайданалатын көлiктің дамытылу басымдылығы және оның тартымдылығын, көбеюін қамтамасыз ету шарттары, облыстың көлiк басқармасы көшедегi - жол желiсiнiң сыйымдылық шектелген көлiк орын ауыстырулары және қалаларға сұраныстың өсуi қадағалануда.

Әлеуетті қоғамдық көлікті дамыту, талап етілетін қызмет көрсетумен жолаушылар тасмалындағы жолаушылардың қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған көлік саясатын іске асырудың экономикалық және инвестициялық құралдары, қосатын ұйымдастырушылық қалалар мен аудандардың көлік кешенімен басқару жүйесінде негізделуі қажет.

Облыстар автокәсiпорындарда 30 шақты маркалар және жылжымалы құрамның түрлендiрулерiн пайдаланады. Осылай, автобустардың маркаларының «№ 3 Автобус паркі» ЖШС 26 бiр түрлілігі. Машиналардың бөлшектерiн қордың қамтамасыз етулерi үшiн нәтижеде не кәсiпорынға басқа маркалар және түрлендiруде қоюды мүмкiн еместiк артынан бөлшектердiң әр түрлi маркаларына сан көбiрек сақталуға керек, яғни некомплементарнының бөлшегi.

119

Сонымен бiрге сызықтағы жұмыстары процессте не бiр автобусты маркада жұмыстың бейiмделуiне үлген мерзiмнiң жүргiзушiлерiнен керек болады.

Көлік-коммуникациялық саладағы инвестициялық тартымдылықты инвестициялық қолдау бойынша іс-шараларды іске асыра отырып, 2015 жылы инвестиция көлемінің өсімін 15%-ға қамтамасыз ету қажет.

2015 жылы келесі нысаналы көрсеткіштерге жетістікді қамтамасыз ету қажет:- жергілікті телефон байланысын цифрлауға 100% деңгейін арттыру;- елді мекендерді мобилді байланыспен қамтамасыз ету;- жергілікті маңызы бар жолдардың құрылысы және қайта жаңарту;- жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарын күрделі және орташа жөндеу;- жолушылар көлігімен қамтылмаған елді мекендер санын азайту.

Республикалық, облыстық және аудандық маңызы барватодолдар желісін жандандыру бойынша жұмыс көлемдері мен әлеуеттік бағыттары, сондай-ақ кент ішілі және қала ішілік автожолдар.

Ресурстары бар концентрацияны қамтамасыз ету қажет әлеуметтік бағыттар анықталған:1 ) алдыңғы кезеңде басталған нысандарды қайта жаңартуды аяқтау;2 ) жүк кернеген бағыттарға бұзылған бөлiмшелерiн күрделі жөндеу мен қайта жөндеу;3 ) орташа және ағымдағы жөндеулер бойынша жұмыс көлемдерiнiң ұлғайуы, сондай-ақ автомобиль жолдарын қысқы ұстау;4) 2015 жылғы дейін жолдардың қанағттанарлық және жақсы жағдайды 75 % дейін арттыру.

Тиісті талаптар мен ілгерінді қозғалыстардың нормативтік өсуі кезінде әзірленген, жобалау-сметалық құжаттаманың бар болуына жоспарланған автомобиль жолдары учасоктарын қайта жаңарту мен күрделі жөндеу бойынша жұмыстардың көлемдері. Қайта жөндеу және автомобиль жолдарының жаңа бөлiмшелерiнiң күрделі жөндеуiнiң жобаларын әзірлеген кезде құрылыс мөлшерi мен ережелерiнiң талаптарын есепке алынады, кемiнде 13 тонналардың есептi остьтік күшiне жол төсенiштерiнiң конструкцияларының күшейтуi бар II техникалық дәрежесiне минимум ретінде халықаралық маңызды автомобиль жолдарының ескеретiн аудармалары.

Көлiк - коммуникациялық кешеннiң түпкi мақсаттары көлiк қызметтерiндегi тұрғын және Қарағанды облысы экономикасының қажеттiлiктi қанағаттандыруы үшiн ортақ пайдаланудың автомобиль жолдарының желiсiнiң әбден жетiлдiруi болып табылады.

Қойылған бағдарламаның мақсаттарының табыстары үшiн келесi есептердiң iске асыруы талап етіледi:

- автомобиль жолдарының желiлерін сақтау және дамыту;- автомобиль жолдарының желілерін әлеуеттік дамытуды анықтау;- жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету,- жөндеуден кеінгі автожолдардың учаскілерінде жөндеу аралық мерзімдерін ұстау;- нормативтік талаптарға сәйкес автомобиль жолдарын ұстау мен ағымдық жөндеу,

пайдалану бойынша іс-шаралар жоспарын орындау.Күтiлетiн нәтиже: Нарықтық инфрақұрылымды дамыту нарықтық шарушылық мүмкіндіктері мен

халықтың өмір сүру сапасын жақсарту құралы ретінде қаралуы қажет.Облыс ауыл шаруашылығы өнімдері мен оны өңдеудеге жол желісінің сенімділігінен

маңызды шаралар мамандандырылады. Жол саласы дамытуының басым бағыттары аудандардың арасындағы сенiмдi әлеуметтiк-экономикалық байланыстарды қамтамасыз ететiн және облыстық орталық қатты жабыны бар автожолдардың желiсiнiң үлкеюi болып табылады.

Автомобиль жолдарының желiсi қызмет мерзiмiнiң ұзақтығы қазіргі қор салуларын инвестициялық талап ететiн активтер болады. Жол желiсiнiң көлiк - қолдану кезiндегi күй

120

деңгейінің жоғарылатуы Қарағанды облысының әлеуметтiк-экономикалық дамытуын түбегейлi өсуге мүмкiндiк туғызады.

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы

Мақсаты: Халықты тиісті сападағы коммуналдық қызметтермен қамтамасыз ету

№ Нысаналы индикатор лар /тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1-кезең 2-кезең

2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикаторлар : Халықты жылумен жабдықтау қызметімен қамтамасыз ету деңгейін ұлғайту, 2015 жылға қарай 78%;

71 71 71 73 78

2 Орталықтандырылған сумен қамтуғарұқсаты бар халықтың үлесін ұлғайту, 2015 жылға 67%

59 61,9 63,5 65 67

3 Халықты субұру қызметімен қамтамасыз ету деңгейін ұлғайту, 2015 жылға 55%.

51 52 53 54 55

1-міндет. Коммуналдық жүйелерді жаңғырту және дамыту1 Инженерлік-коммуникациялық

инфрақұрылымның тозуын төмендетух, оның ішінде:- жылумен қамту, 2015 жылға 60,37%;- электрмен қамту, 2015 жылға 60,4%.- сумен қамту, 2015 жылға 74%.- субұру, 2015 жылға 82,3%.

6161,2374,782,7

60,3760,474

82,32 Желілердегі жоғалтуларды қысқартух, оның

ішінде:- жылумен жабдықтау, 2015 жылға 26,1%;- электрмен жабдықтау, 2015 жылға 10,06%.- сумен жабдықтау, 2015 жылға18%.- субұру*

26,310,18

19-

26,110,06

18-

3 Көздердің тозуын төмендетух, оның ішінде:-жылу-,электрмен жабдықтау 2015 жылға 68,5%. - сумен жабдықтау*

71,5-

68,5-

4 Толық биологиялық тазарту арқылы ағынды сулар жіберілдіх мың текше м. - - - 85009 85009

2-міндет. Тұрғын үй қорын тиісті пайдалануды қамтамасыз ету

1 Күрделі жөндеуді талап ететін кондоминиум нысандарының үлесі,% 45 42 38 34 31

3-міндет. Халықтың тиімді санына есебімен моноқалалардың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымын дамыту

1 Моноқалалардың сыртқы келбетін жақсарту және коммуналдық меншікте тұрған апатты және ескі үйлерді құлату, бірл. (үйлердің саны)

16 19 25

х-көрсеткіш 2014 жылдан бастап жергілікті атқарушы органдар үшін Көрсеткіштердің базалық тізбесіне қосылған* әдістеме болмағандықтан, көрсеткіштер жоспарланбаған

121

Жетістік жолдары:1-кезең. Бірінші кезеңде коммуналдық жүйелердің нысандары бойынша ТЭН мен ЖСҚ

әзірлеу көзделіп отыр. Сондай-ақ, меншік иелерінің азаматтық-құқықтық танымдары деңгейін арттыру, кондоминиум нысанындағы жалпы үлестік мүліктерге меншік иелерінің қатынастарын ойластыру мен қайта бағалау үшін қажетті жағдайды жасау; абаттандыру ұйымдастыруда, көппәтерлі тұрғын үйлерді жөндеуде меншік иелерінің рөлін арттыру мақсатында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласында қолданыстағы заңнаманы түсіндіру бойынша іс-шараларды өткізу.

Сондай-ақ, тұрғын үй инспекциясының жұмысын жандандыру талап етіледі. Кондоминиум нысандарына күрделі жөндеуді жүргізу үшін тұрғын үй көмегін, жинақтау жүйесін беру, несиелендіру, механизмдерін қолдану болжанады. Күрделі жөндеуді талап ететін кондоминиум нысандарын анықтау мақсатында көппәтерлі тұрғын үйлердің техникалық жағдайына тұрақты мониторинг жүргізу жоспарлануда.

2-кезең. Екінші кезеңде коммуналдық жүйе саласындағы күрделі жөндеу мен жаңа нысандарды салу мен қайта құруға бағытталған ісшараларды іске асыру жоспарлануда.

Күрделі жөндеуді талап ететін кондоминиум нысандарын анықтау мақсатында көппәтерлі тұрғын үйлердің техникалық жағдайына тұрақты мониторинг жүргізу жоспарлануда.

Қойылған нысаналы индикаторлар мен міндеттерге жету үшін барлық кезең ұзақтығында 2011-2020 жылдарға арналған «Ақ бұлақ» бағдарламасын жүзеге асырудың жүйелік мониторингісі жүргізіледі (сумен жабдықтау және субұру нысандары), «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту» (көппәтерлі тұрғын үйлерді жөндеу, қазандықтар салу және қайта құру).

Қойылған нысаналы индикаторлар мен міндеттердің көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін барлық кезең ішінде кондоминиум нысандарын тіркеу, ҚР «Тұрғын үй қатынастары туралы» қолданыстағы заңнамасын және басқа да нормативті-құқықтық актілерді түсіндіру бойынша кондоминиумдарды басқару оргшандарының қызметкерлері үшін семинарлар ұйымдастыру бойынша жүйелік мониторингті және бақылауды жүргізу талап етіледі.

Қойылған нысаналы индикаторлар мен міндеттердің көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін барлық кезең ішінде Моноқалаларды дамыту бағдарламасын іске асырудың жүйелі мониторингі өткізіледі.

Құлатуға барлығы – 60 үй жатады (Абай-56 үй, Саран - 4). Коммуналдық меншікте тұрған апатты үйлерді құлату көшенің сыртқы келбетін жақсартуға, қылмыстың төмендеуіне, халықтың арасында әлеуметтік шиеленісті төмендетуге мүмкіндік береді.

122

4 бағыт: «Ауылдық аумақтарды дамыту, экология және жер ресурстары»

Мақсаты: Ауылдың қалыпты өмір сүруінің жағдайларын құру

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері***

1 кезең 2 кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикаторлар : Дамудың жоғары әлеуетіне ие ауылдық елді мекендердің саны, бір.

114 47 47 53 55

2 Тірек ауылдық елді мекендердің (агроқалашықтар) саны, бір. 27 27 19 19

1-міндет. Ауылдың қалыпты өмір сүруінің жағдайларын құру1 Білім беру мамандарын ауылға тарту, адам 237 194 155 175 1832 Денсаулық сақтау мамандарын ауылға тарту, адам 32 51 32 46 44

Жетістік жолдары:«Төменгі және жоғары экономикалық әлеуеті бар ауылдық елді мекендерді анықтау

үшін өлшемдерді бекіту туралы» ҚР АШМ және ҚР ЭДСМ 28.07.11ж. №28-2/430 бірлескен бұйрығына сәйкес 2012 жылға дамудың жоғары және төменгі экономикалық әлеуетіне ие АЕМ анықталды (2020 Жұмыспен қамту бағдарламасын іске асыру мәселелері бойынша Ведомствоаралық комиссиямен мақұлданған 6.02.12ж. №5).

«Қарағанды облысының дамудың жоғары әлеуетіне ие ауылдық елді мекендер санынан тірек ауылдық елді мекендердің тізбесін бекіту туралы» Қарағанды облысы әкімдігінің 2012 жылғы 16 наурыздағы №09/06 қаулысымен тірек елді мекендердің тізбесі бекітілді. ҚР ЭДСМ әдістемелік ұсыныстарына сәйкес облыстағы тірек елді мекендерінің саны 27 ауылдық елді мекенді құрайды.

Ауылдық елді мекендердің әлеуметтік тартымдылығын жоғарылату үшін бағдарламаның барлық қызмет ету мерзімі бойында, кадрлар тапшылығын қысқарту үшін, мамандарды (бірінші кезекте жастарды) ауылдық жерлерге тарту болжамданады.

Мақсаты: Қоршаған ортаны ластандыру деңгейін төмендету және табиғи орта сапасын тұрақтандыру№ Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері ****1-кезең 2-кезең

2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1Нысаналы индикаторлар:зиянды заттардың жалпы шығындысын төмендету, мың. тонна

2,0 49,8 31,4 15,0 2,0

2Қатты тұрмыс қалдықтарының жалпы көлемінің ҚТҚ өңдеу үлесі , %х - - - 0,002 0,061

3

қоршаған ортаға эмиссиясы үшін алынған жергілікті бюджеттің табыстарына экологиялық іс-шараларға бағытталған шығындардың арақатынасы %

1,4 2,6 8,7 3,4 3,4

4Ормандарды және орман өсіру алаңы, га 100 130 230 240 300

1-міндет. Атмосфералық ауаны қорғау

1 Тұрақты көздерден шығатын ластаушы заттардың әуеге тасталуы, тонна 691,2 641,4 610,0 672,0 670,0

2 Өңдеуге жіберілетін коммуналдық қалдықтар көлемі, тонна 91500 91500 91500 95800 55000

3 Өңдеуге жіберілетін қатты тұрмыс қалдықтар, тоннах - - - 6 20

2-міндет. Ормандарды сақтау, қорғау, ұлғайту және орман өсіру

1 Орман өртінің орташа алқабын төмендету, га 8,5 8,5 8,4 8,3 8,2

123

х-көрсеткіш 2014 жылдан бастап жергілікті атқарушы органдар үшін Көрсеткіштердің базалық тізбесіне қосылған

Жетістік жолдары:1-кезең қойылған мақсаттар мен міндеттерге жетудің мынадай жолдарымен

сипатталады: жаңа сипаттағы шаң-газ тазарту жабдықтарын негіздеу, энергетикалық көмірлерді байытудың жаңа технологияларына, жылуды сақтау жүйесіне көшу көзделеді. Бірқатар өндірістерде «Борисенко» қондырғысын енгізу.

2-кезең ірі өнеркәсіп орындарын техникамен қайта жарақтау, газ тазалауды, домна пештерін қайта құру, тазарту қондырғыларын ауыстыру, қалдық өңдеу зауытын салу, мемлекеттік орман қорында өртке қарсы және алдын-алу шараларын өткізу, коммуналдық қалдықтарды өңдеудің заманауи технологияларын енгізу, ормандылықты арттыруды көздейді.

Табиғи ресурстарды қорғау және тиімді пайдалану бойынша жұмыстар тұрақты негізде жүргізілетін болады.

Мақсаты: Жер ресурстарын тиімді пайдалану

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикатор:Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жалпы алаңның ауыл шаруашылығы жерлерінің айналымына тартылған үлесті ұлғайту, %

5,3 4,7

1-міндет: Ауыл шаруашылығы айналымына пайдаланылмайтын жерлерді тарту жолымен салық салу базасын ұлғайту

1 Ауыл шаруашылығы айналымына жерлер қорын тарту, мың га. 670,7 598

Жетістік жолдары:1-кезең қойылған мақсаттар мен міндеттерге қолжеткізудің мынадай жолдарымен

сипатталады: сұранымға ие жерлердің тізбесін айқындау және белгілеу. 2-кезең Ауыл шаруашылығы саласында жұмыс машығы бар отандық ауқатты

азаматтарды, шетелдік заңды тұлғаларды азаматтарды және азаматтығы жоқ адамдарды қоса алғанда инвестицияларды тарту туралы толық шараларды қабылдауды болжайды.

Жер ресурстарын қорғау және тиімді пайдалану бойынша жұмыстар тұрақты негізде өткізілетін болады.

124

5 бағыт: «Мемлекеттік қызметтер»

Мақсаты: Қызметтерді көрсету сапасын арттыру

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелерінің көрсеткіштері****

1 кезең 2 кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикатор:Халықтың мемлекеттік қызметтерді көрсету сапасына қанағаттанушылық деңгейі,%*

85 88 91 - -

1-міндет: Электронды форматқа аударылған көрсетілетін қызметтердің санын ұлғайту1 Жергілікті атқарушы органдар көрсететін

қызметтер санынан электронды форматқа көшірілген көрсетілген қызметтер санының ұлғаюы, (%)

15 60 100 100 100

* Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары Б.А.Сағынтаевтың атына ҚР БАА 2014 жылғы 10 сәуірдегі № 17-43/04-82 (4.2.4-т.) ақпаратына сәйкес қызметті алушылардың қанағаттанарлық деңгейін айқындайтын Бірыңғай ақпараттық жүйені құру бойынша мәселе агенттік деңгейінде шешілуде. Осы жобаны іске асырғанға дейін қызметті алушылардың қанағаттанарлық деңгейін анықтау мүмкін емес.

Жетістік жолдары:Бағдарламаның қолданыстағы барлық кезеңі ішінде мынадай жұмыстарды тұрақты

жүргізу негізінде қойылған мақсаттар мен міндеттерге қолжеткізу болжанып отыр:мемлекеттік қызметтерді көрсететін жергілікті атқарушы органдардың ішкі бизнес-

үдерістеріне зерттеу жүргізу; электрондық форматта мемлекеттік және өзге қызметтерді көрсету бойынша техникалық және нормативтік құжаттамаларды әзірлеу (ИКТ-ны пайдалана отырып мемлекеттік және өзге де қызметтерді көрсету регламенттері,облыстың нормативтік-анықтамалық ақпаратының бірыңғай анықтамаларын және жіктеуіштерін қалыптастыру және жүргізу қағидалары, облыстың жергілікті атқарушы органдарының деңгейңнде ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі құжаттама);

орталық мемлекеттік органдар деңгейінде бекітілген стандарттары бар мемлекеттік қызметтер бойынша регламенттерді әзірлеу және бекіту;

ҚР Үкіметінің деңгейінде бекітілген бизнес-үдерістерді оңтайландыру, мемлекеттік қызмет көрсету кезінде халықтан талап етілетін құжаттардың санын қысқару жөніндегі Іс-шаралар жоспарларын іске асыру;

мемлекеттік қызметтерді көрсетуге және әлеуметтік талап ететін сервистерді ұсынуына, оларға қосымша қызметтер мен сервистерін шығаруына, азаматтар мен ұйымдарға қызмет көрсетудің және сервистерінің автоматтандырылған механизмдерін құруына бағытталған интернет-қорларды дамыту;

Облыс БАҚ ҚР «Электрондық үкіметінің» бастамасын танымал ету;Халықты компьютерлік сауаттылыққа оқыту, оның ішінде электрондық мемлекеттік

қызметтерді алуға.

Мақсаты: Жергілікті деңгейде мемлекеттік басқарудың функцияларын жүзеге асыру тиімділігін арттыру

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

1-кезең 2-кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикатор:Жергілікті атқарушы органдардың функцияларын (үдерістерін) автоматтандырудың орташа дәрежесі, %**

65 70 72 75

1-міндет: Ақпараттық жүйелерді құру және дамыту1 ЖАО қызметіне автоматтандырылған ақпараттық

жүйелерді енгізу (АЖ кесінде ЖАО саны), бірлік 39 40 42 41 40

125

** «Ақпаратты Қазақстан-2020» Мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ҚР БАА жолдаған іс-шаралар жоспарының жобасына сәйкес (ҚР БАА 2014 жылғы 3 маусымдағы № 02-13/1359-И хаты) әлеуетті автоматтадырылатын санына мемлекеттік органдардың автоматтандырылған функциялардың бөлігі 2017 жылға 80% дейін жетуге тиіс.

Жетістік жолдары:1-кезең. Осы кезеңде: ЖАО ішкі бизнес үдерістерінің зерттеуін жүргізу, мемлекеттік органдардың

функцияларын автоматтандыру бойынша техникалық мен нормативтік құжаттаманы әзірлеу;облыс Е-әкімдігінің Сервер орталығын ҚР Е-үкіметінінің негізгі компонеттерімен

өзара қарым-қатынасын қамтамасыз ету;облыста әрекет ететін ақпараттық жүйелерді дамыту және МДҚ өзара қамтамасыз ету

механизмдерін құру, облыс ЖАО-ны ҚР ЭҚАБЖ-ға қосу;облыстағы Е-әкімдігінің Сервер орталығының техникалық инфрақұрылымын дамыту

болжанып отыр.2-кезең. Екінші кезеңде:Мемлекеттік органдардың функцияларын автоматтандыру бойынша техникалық және

нормативтік құжаттамаларды әзірлеуді жалғастыру;жергілікті атқарушы органдар атқаратын функцияларының ішкі бизнес-үдерістерін

автоматтандыруға арналған бірқатар ақпараттық жүйелерді әзірлеу;ЖАО қызметіне қолданыстағы АЖ енгізуді аяқтау;Жаңадан құрылатын мамандырылған бағдарламалық қамсыздандыруға оқыту

бағдарламаларын, электрондық әдістемелерді және оқулықтарды әзірлеуді аяқтау;Облыстың Е-әкімдігінің ақпараттық жүйелерін ҚР Е-үкіметінің негізгі

компоненттерімен ықпалдастыруын талап ететін өзара қарым-қатынасын қамтамасыз ету;Облыстың Е-әкімдігінің Сервер орталығының техникалық инфрақұрылымын

дамытуды жалғастыру;Жергілікті атқарушы органдарың қызметіне республикалық ақпараттық жүйелерді

енгізуін жалғастыруын қамтамасыз ету (ХҚКО ЫАЖ, ЭҮӨШ АЖ, ҚР МО ИП, ҚР МО МО);ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 24 желтоқсандағы № 1660 қаулысының талаптарына сәйкес

жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын облыстың мемлекеттік органдарын ҚР Мемлекеттік органдарының Бірыңғай көлік ортасына қосуды жүргізу.

Бағдарламаны жүзеге асырудың барлық кезеңі ішінде электрондық құжатайналымға қосылған жұмыс орындарының санын көбейту; «электрндық әкімдігінің» материалдық-техникалық базаны және «электрондық әкімдік» инфрақұрылмын дамыту және «электронды әкімдік» инфрақұрылымын техникалық қолдау; оның PR-компаниясын жүргізу; облыстың өңірлер деңгейінде электрондық мемлекеттік қызметтердің тиімділігін бағалауын және енгізу сапасын жүргізу; мемлекеттік қызметшілерді арнайы бағдарламалық қамтамсыз етуі бар жұмыс нақыштарына оқыту; ақпараттық қауіпсіздік талаптарын сақтауды қамтамасыз ету; «электрондық үкіметтің» негізгі компоненттерімен ықпалдастыру қағидаларын сақтауды және ҚР орталық мемлекеттік органдар деңгейінде бекітілген ақпараттық-коммуникациялық технологиялар бойынша салалық қағидаларды орындауды қамтамасыз ету.

126

5. ҚАЖЕТТІ ҚОРЛАР* млн. теңге

Басқармалардың атауы 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.Өнеркәсіп және индустриялық-инновациялық даму басқармасы 47 007 81 457 25 894 18 143 109 312

Ауыл шаруашылық басқармасы 7 172,7 9 747,8 7 643,5 10 756,5 11 919,0Кәсіпкерлік басқармасы 694,9 986,3 2 433,7 1 700,3 1 918,4Дене шынықтыру және спорт басқармасы 144,0 147,8 158,1 168,5 164,8

Денсаулық сақтау басқармасы 23 853,25 29 959,38 34 563,25 37 451,85 39 726,31Білім басқармасы 8 896,0 8 870,54 10 532,25 11 933,7 13 034,35Жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы

1 059,0 989,8 888,2 1 041,5 986,8

Мәдениет,мұрағаттар және құжаттама басқармасы 142,1 230,4 275,3 274,8 176,5

Ішкі саясат басқармасы 70,5 95,1 106,6 81,2 81,2Тілдерді дамыту жөніндегі басқармасы 19,0 20,7 22,3 24,8 23,6

Энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы

8 416,6 11 434,6 13 473,2 54 599,9 48 256,6

Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы

8 252,5 8 738,1 13 090,7 13532,4 9721,3

Құрылыс басқармасы 5 689,1 8 242,2 6 326,3 8 337,9 5143,1Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы

209,9 254,3 274,8 326,4 302,5

Әкім аппараты 162,01 222,33 188,40 141,34 671,49Жастар саясатты мәселелері жөніндегі 28,1 30,1 71,2 47,5 38,5

Ішкі істер департаменті - - - - -Барлығы 111816,7 161426,5 115941,8 158561,6 241476,5

* - 2011-2015 жылдарға арналған бюджетте қарастырылған қаражат шегінде қажетті ресурстар нақтыланған және өзгертілген болуы мүмкін.** - 2011-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасындағы білім берудің дамыту мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде.*** - ҚР заңнамасына сәйкес тиісті қаржылық жылдарына республикалық және жергілікті бюджеттерді нақтылау мен бекіту кезінде нысаналы индикаторлардың сандық маңызы мен көрсеткіштері нақтыланған және өзгертілген болуы мүмкін.

127

6. БАҒДАРЛАМАНЫ БАСҚАРУ

Қарағанды облысының 2011-2015 жылдарға арналған даму бағдарламасын (бұдан әрі - Бағдарлама) басқаруды бағдарламаның мемлекеттік тапсырыс берушісі жүзеге асырады. Бағдарламаны басқару үдерісін мынадай кезеңдерді құрайды:

мониторинг; бағалау; бақылау.

1) Облыстың даму бағдарламасының мониторингі бағдарламаны іске асыруға қатысатын мемлекеттік органдармен – бірге орындаушылармен ұсынылатын іске асыру барысы туралы ақпараттың негізінде іске асыру туралы есептерді қалыптастыру жолымен облыстың мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органымен өткізіледі.

Облыстың даму бағдарламасының мониторингі жыл қорытындысы бойынша жылына бір рет жүзеге асырылады.

Облыстың даму бағдарламасының мониторингін жыл қорытындысы бойынша өткізу үшін:

- Облыстың даму бағдарламасын әзірлеуге және іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар – бірге орындаушылар өз құзыреттері шегінде іске асыру барысы туралы жедел есепті мониторинг өткізуге есепті жылдан кейінгі жылдың 1 ақпанына дейін уәкілетті органға береді.

- Облыстың мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органы мемлекеттік органдармен – бірге орындаушылармен ұсынылған іске асыру туралы ақпараттың негізінде облыстың даму бағдарламасын іске асыру туралы жалпы есепті қалыптастырады және оны есепті жылдан кейінгі жылдың 1 ақпанына дейінгі мерзімде веб-порталға орналастырады.

Логикалық-құрылымдық талдаудың ұсынылған матрицасы Бағдарламаны іске асыру барысында және іске асыру аяқталғаннан кейін мониторинг пен бағалаудың ауыстыруға болмайтын құралы болады, сондай-ақ, құжаттың толық құрылымын қысқа және жеңіл оқылатын түрінде көрсете отырып, бағдарламалық құжат жобасының сапасын бағалауға көмектеседі. Логикалық-құрылымдық талдау матрицасы кестеде көрсетілген.

Логикалық-құрылымдық талдау матрицасының үлгілік құрылымы

Бағдарлама құрылымының

бөлімдері

Сандық индикаторлар

Мерзімдер

Ауытқуының

себептері

Жұмыстарды

жақсарту шаралары

Жауаптылар

Жоспар Іс жүзіндеБағытыМақсатыНысаналы индикаторыМіндеттер Нәтиже көрсеткіштеріІс-шараларҚорлар

Мониторинг нәтижесі – бағдарламаларды іске асыруға қатысушы түрлі тараптардың өзара іс-қимылы талдауының есебімен дайындалған маңызды қорытындылар, сондай-ақ осы бағдарламаларды іске асыру барысына сыртқы ортаның әсер етуі және жоспарланған іс-шараларды іске асыру тиімділігін арттыруға және

128

қойылған міндеттерге қолжеткізуге көзделген қажетті шараларды қабылдау болып табылады.

2) Облыстың даму бағдарламасын іске асыруды бағалау, тексеру комиссиясымен өткізілетін бағалаудан басқа ҚР Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 954 Жарлығымен бекітілген Орталық мемлекеттік органдар мен облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары қызметінің тиімділігін жыл сайынғы бағалау жүйесі шеңберінде жыл сайын жүзеге асырылады.

Облыстың тексеру комиссиясының жұмыс жоспарына сәйкес ол өткізетін бақылау шараларының шеңберінде облыстың тексеру комиссиясымен өткізілген Бағдарламаны бағалау қорытындысы облыстың тексеру комиссиясының тиісті бақылау іс-шараларының қорытындылары бойынша облыстық тексеру комиссиясының қаулысы қабылданғаннан кейін жеті жұмыс күні ішінде жергілікті атқарушы органға және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға жіберіледі.

3) Облыстың даму бағдарламасын іске асыруды бақылау мониторинг, бағылау нәтижелерінің және облыстың даму бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шараларды өткізу бойынша өткізілген бақылау іс-шараларының негізінде жүзеге асырылады.

ПАЙДАЛАНАТЫН ҚЫСҚАРТУЛАРДЫҢ ТІЗІМІАӨК – Агроөнеркәсіптік кешен;

129

АБ – Ақпараттық база;АКТ – Ақпараттық-коммуникациялық технология;АЖ – Ақпараттық жүйе;АТ – Ақпараттық технологиялар;АДИ – Адам дамуының индексі;АШМ – Ауыл шаруашылығы министрлігі;АМСК – Алғашқы медицина-санитарлық көмек;АЕМ – Ауылдық елді мекендер;АШТӨ – Ауыл шаруашылығының тауар өндірушілері;ӘКК – Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорация;ӘЭА – Әлеуметтік экономикалық аймақ;БАА – Байланыс және ақпарат агенттігі;БЖК – Бизнестің жол картасы;БЖСМ – Балалар-жасөспірімдерге арналған спорт мектебі;БҒМ – Білім және ғылым министрлігі БАҚ – Бұқаралық ақпарат құралдары;БҚ – Бағдарламалық қамтамасыз ету;ГБҚ – Газ бөлу қондырғылары;ҒӨХ – Ғылыми өндірістік холдинг;ДБ – Дерекқорлар базасы;ДСҰ - Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы;ДТҰ – Дене тәрбиесінің ұжымыЕӨҚ – Ерікті өртке қарсы құрылым;Е-әкімдік – Электрондық әкімдік;Е-үкімет – Электрондық үкімет;ЖӨТК – Жергілікті өзін-өзі басқарудың тікелей комитеті; ЖІӨ – Жалпы ішкі өнім;ЖҚҚ – Жалпы қосылған құн;ЖӨӨ – Жалпы өңірлік өнім;ЖЖМ – Жанар-жағар май;ЖАО – Жергілікті атқарушы орган;ЖСҚ – Жылу сорғыш қондырғылары;ЖШС – Жауапкершілігі шектеулі серіктестік;ЖТ – Жеке тұлға;ЖСШМ – Жоғары спорт щеберлігі мектебі;ЖӨБҚК –Жергілікті өзін-өзі басқарудың қоғамдық комитеті;ЗТ – Заңды тұлға.ИП – Интернет портал;ИЖТМ – Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі;КС – Кіші станция;КМҚК – Коммуналдық мемлекеттік қазынашылық кәсіпорны;КМК – Коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын;КММ – Коммуналдық мемлекеттік мекеме;КТҮ – Көппәтерлі тұрғын үйлер;КЛ – Кәсіптік лицей;КЕ – Кеден одағы;КД – Көмір департаменті;ҚҚА – Қарағанды қалалық агломерациясы;ҚТҚ – Қатты тұрмыс қалдықтары;ҚЖА - Қан айналымы жүйелерінің ауруы;«ҚТЖ» ҰК» АҚ – «Қазақстан Темір Жолы» ҰК» Акционерлік қоғамы;ҚБ – Қоғамдық бірлестіктер;ҚОФ – Қарағанды облыстық филиалы;

130

МАӘК – Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек;МДБ – Мемлекеттік дерекқорлар базасы;МБЖ – Мемлекеттік балалар жәрдемақысы;МО – Мемлекеттік орган;МӨҚ – Мемлекеттік өртке қарсы қызмет;ММ – Мемлекеттік мекеме;МО ИП – Мемлекеттік органның интернет порталы;МЕМ – Мамандандырылған емдеу мекемелері;МУҰ – Мамандандырылған уәкілетті ұйымдар;МОКО – Мемлекеттік органдардың куәландырушы орталығы;МЖК – Мемлекеттік-жеке серіктестік;НКИ – Нақты көлем индексі;ОБТП – Орталық бөліп тұратын бекеті;ӨИИДБ – Өнеркәсіп және индустриялық-инновациялық даму басқармасы;ӨДМ – Өңірлік даму министрлігі;ПИК – Пәтер иелерінің кооперативтері;ПМПК – Психологиялық-медицина-педагогикалық кеңес беру;СДО – Сервистік дайындау орталықтары;СМЖ – Сапа менеджментінің жүйесі;ТБИ – Технологиялық бизнес инкубатор;ТТ – Техникалық тапсырма;ТжКБ – Техникалық және кәсіптік білім;ТМҚ – Технологиялық минералдық қалдықтар;ТС – Трансформаторлық кіші станция;ТКК – Тау-кен байыту комбинаты;ТКШ – Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы;ҰАТ АҚ – «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ;ҮЕҰ – Үкіметтік емес ұйымдар;ХҚКО – Халыққа қызмет көрсету орталығы;ХТТ – Халықтық тұтыну тауарлары;ШҚ – Шаруа қожалығы;ШОБ – Шағын және орта бизнес;ШЖК – Шетелдік жұмыс күші;ЫАЖ – Ықпалдастырылған ақпараттық жүйе;ІІД – Ішкі істер департаменті;ІІО – Ішкі істер органдары;ІІБ – Ішкі істер басқармасы;ЭЭКАЖ - Электр энергиясының коммерциялық есебінің автоматтандырылған жүйесі;ЭҚАБЖ – Электронды құжат айналымының бірыңғай жүйесі;ЭУ ӨШ АҚ – «электрондық үкімет» өңірлік шлюзі» ақпараттық жүйесі;ЭДСМ – Экономикалық даму және сауда министрі;ЭҚЖ– Электрондық құжатайналымы жүйесі;ЭТКШБ – Энергетика және тұрғын үй – коммуналдық шаруашылығы басқармасы;ЭТКШБ – Энергетика және тұрғын үй – коммуналдық шаруашылығы басқармасы;ЭҮШ – Электронды үкімет шлюзі;ЭБХ – Экономикалық жағынан белсенді халық;ЭҮ – Электрондық үкімет;ЭСК – Энергосервистік комания;