JANUSZ KORCZAK

JANUSZ KORCZAK, właśc. Henryk Goldszmit

ur. 22 lipca 1878 lub 1879 r. w Warszawie, zmarł prawdopodobnie 5 sierpnia 1942 r. w Treblince – polski lekarz pochodzenia żydowskiego, pedagog, pisarz, publicysta, działacz społeczny.

Prekursor działań na rzecz praw dziecka i całkowitego równouprawnienia dziecka. Wprowadził samorządy wychowanków, które miały prawo stawiać przed dziecięcym sądem swoich wychowawców. W 1926 roku zainicjował pierwsze pismo redagowane w większości przez dzieci – „Mały Przegląd”. Pionier działań w dziedzinie resocjalizacji nieletnich, diagnozowania wychowawczego, opieki nad dzieckiem trudnym.

Ze względu na heroizm i wierność powołaniu lekarza i pedagoga Janusz Korczak stał się postacią legendarną i symboliczną. Nie założył własnej rodziny, lecz całe życie poświęcił dzieciom, których los pozbawił rodziców.

Dziecko ma prawo do korzystania ze swoich praw, niezależnie od rasy, koloru, płci, języka, narodowości, wyznania lub pochodzenia społecznego.

Janusz Korczak

Korczakowskie prawa dziecka są aktualne do dziś.

Większość z nich zrealizowano w Konwencji Praw Dziecka.

JANUSZ KORCZAK - LEKARZ

W latach 1898 – 1905 studiował na wydziale medycznym Uniwersytetu Warszawskiego.

Już w trakcie studiów w 1903 roku podjął pracę w szpitalu dziecięcym przy ulicy Śliskiej w Warszawie jako lekarz pediatra.

W 1905 roku po wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej został zmobilizowany i jako lekarz wojskowy dotarł aż do Mandżurii.

Po powrocie do Warszawy w 1906 roku podejmuje ponownie pracę w Szpitalu dla Dzieci przy ul.Śliskiej. Ofiarnie wypełnia swoje obowiązki.

Równocześnie prowadził prywatną praktykę, lecząc za godziwą stawkę dzieci z zamożnych domów, zaś za darmo dzieci biedaków i lewicowej inteligencji.

Od 1907 roku stał się znanym i poszukiwanym pediatrą w Warszawie.

JANUSZ KORCZAK - PISARZ I PUBLICYSTA

Publikował w czasopiśmie Czytelnia dla wszystkich. Współpracował z tygodnikiem satyrycznym Kolce. Pisał

felietony ukazujące się pod tytułem Koszałki Opałki. Był też felietonistą w czasopiśmie Głos, gdzie prowadził

rubrykę Na mównicy. Pisał też dla Przeglądu Społecznego, gdzie tworzył cykl

opowiadań Szkoła życia.

W 1935 roku związał się z Polskim Radiem.

Za pośrednictwem radia prowadził szeroką działalność w obronie praw dziecka. Pod pseudonimem Stary Doktor wygłaszał liczne pogadanki dla dzieci.

Pisał powieści dla dorosłych m.in. Dzieci ulicy, Dziecko salonu, Sława, Feralny tydzień.

Inne znane publikacje pedagogiczne to: Jak kochać dziecko, Pedagogika żartobliwa, Sam na sam z Panem Bogiem.

Wydał też szereg pozycji dla dzieci m.in. Król Maciuś Pierwszy, Król Maciuś na wyspie bezludnej, Bankructwo małego Dżeka, Kajtuś Czarodziej.

Po roku 1930 jego działalność literacka osłabła.

W czasie II Wojny Światowej prowadził pamiętnik – cenny, głęboki dokument istotny również ze względu na okoliczności – czas i miejsce – jego powstania.

Spisany został w Gettcie Warszawskim w okresie od maja do sierpnia 1942 r.

JANUSZ KORCZAK - PEDAGOG I WYCHOWAWCA

Personel oraz dzieci sierocińca Nasz Dom prowadzonego przez Marynę Falską i Janusza Korczaka w Pruszkowie przy ulicy Cedrowej.

Dom Sierot Sierociniec dla dzieci, prowadzony przez Korczaka, początkowo przy ul.Krochmalnej, ostatecznie przy ul.Śliskiej.

Korczak mieszkał na poddaszu.

Korczak był zwolennikiem emancypacji dziecka, jego samostanowienia i poszanowania praw. Samorządy wychowanków – małe parlamenty, imitowały świat dorosłych i przygotowywały małych ludzi do życia dorosłego.

Dziecko kojarzy i rozumie jak osoba dorosła – nie ma tylko jej bagażu doświadczeń.

J.K.

Doktor opracował swoją słynną koncepcję wychowawczą, której fundamentem było przekonanie o autonomicznej wartości dziecka jako osoby, zasługującej na taki sam szacunek i uwagę jak dorośli.

Uczył swoich wychowanków odpowiedzialności poprzez samodzielną pracę.

Innym praktykowanym sposobem na wyrabianie u dzieci samokontroli były „zakłady” z wychowankami, czy uda im się ograniczyć ilość przypadków złego zachowania.

OSTATNIA DROGA STAREGO DOKTORA

Kadr z filmu ''Korczak'' Andrzeja Wajdy.

Do końca pozostał wierny swoim dzieciom i powołaniu.

Zginął wraz z wychowankami wywieziony 5 sierpnia 1942r. z Getta Warszawskiego do obozu zagłady w Treblince.

Ostatni marsz Korczaka i dzieci na Umschlagplatz wszedł do legendy.

Pomnik Janusza Korczaka w parku przy Pałacu Kultury w Warszawie.

KONIEC