Qui duis, praesent velit exerci blandit facilisi!

Jake bogate byo nasze dowiadczenie nabyte na polach bitewnychIlu dobrych lekarzy wyroso na yznej obfitej krwi onierskiejThomas Clifford Allbutt, 1936-1925

Waldemar MachaaWojsko - wyrwnywanie strat krwi krcej.Wczoraj i dzi

Klinika Anestezjologii i Intensywnej TerapiiUniwersytecki Szpital Klinicznyim. Wojskowej Akademii Medycznej-CSW

Bo dusz wszelkiego ciaa jest jego krew dziki duszy, ktra w niej jest.Pismo wite. 3 Mojeszowa 17: 10-14Krew i inne ludzkie pyny maj magiczne znaczenieGalen II w.

Pierwsze przetoczenie krwiPapie Innocenty VIII 1492 r.Udar mzgu nieprzytomno.Pomys na ratunek?..., bezporednie przetoczenie krwi od 3 modych mczyzn.Pomys zrealizowano wszyscy umarli cznie z Papieem.

Pierwsze przetoczenie krwi od zwierzciaJohn B. Denis (1667) przetoczy:90 ml owczej krwi.16-letniemu chopcu.Cierpicemu z powodu gorczki.

OdwodnienieXIX w. epidemia cholery:Indie 1827 r.Rosja 1829 r.Anglia 1831 r.William OShaughnessy: odwodnienie to cakowity zastj ylny i szybki koniec przepywu przez ttnice podstawy pynoterapii:Podawa tyle wody ile chory straci i dodawa do niej soli dla neutralizacji czarnej krwi.Ameryka Pnocna 1832 r.

Blue stage of spasmodic cholera. Sunderland 1831.ChronologiaPierwsze udane przetoczenie krwi (1830):Williams Blundell (Anglik) przetacza krew swojego asystenta (dr Davisa) krwawicej poonicy w obj. 240 ml.

Pierwsze przetoczenie wody (1830):Dwaj rosyjscy lekarze: Herman i Jaenichen przetaczaj choremu na choler 180 ml wody chory i tak umiera.

Pierwsze przetoczenie soli (1832):Thomas Latta (systent OShaugnessyego) przetacza Williams Blundell (Anglik) przetacza 3400 ml roztworu zawierajcego 58 mEq sodu, 49 mEq chloru i 9 mEq HCO3 w cigu 30 min. Kobieta i tak umiera.

ChronologiaPierwsze udane przetoczenie soli (1833):Thomas Latta przetacza 330 ml soli w cigu 12 godz. chorej 52-letniej kobiecie.

Pierwsze przetoczenie albumin (1834):John Mackintosh (ucze T. Latta) przetacza albuminy z dobrym efektem hemodynamicznym.

Sydney Ringer (1834 1910)Alexis Frank Hartmann (1898 1964)Roztwr Ringera w 1 l. wody destylowanej (1882):Sd: 8 g.Potas: 0,3 g.Chlorek wapnia: 0,33 g.Roztwr Hartmanna uzupeniony mleczanem (1932):Mleczan Ringera(mmol/l)Roztwr Hartmanna (mmol/l)Sd130131Potas45Wap1,52Chlor 109111Mleczany2829

ChronologiaCytryniany uyte po raz pierwszy, jako rodek zapobiegajcy krzepniciu krwi pobranej od dawcy dla przetoczenia (1894 A. Wright patolog angielski).Identyfikacja grup krwi (1901 Karl Landsteiner 3 z 4); Nagroda Nobla (1930).Identyfikacja 4 grupy krwi (Jansky Czechosowak).Ottenberg opisa idealnego dawc i idealnego biorc (USA: 1911).Pierwsze podanie krwi konserwowanej cytrynianem (Albert Hustin 1914).Pierwsze podanie krwi rannym we wstrzsie (1918):I Wojna wiatowa.Armia Kanadyjska.Lekarz wojskowy: Oswald Robertson.Pierwszy bank krwi (Leningrad 1932); rok pniej w USA.Odkrycie czynnika Rh (K. Landsteiner/ A. Wiener/ P. Levin i Stenson) 1939 r.Separacja: erytrocyty, leukocyty, pytki krwi, osocze (E. Cohen: 1951 r.)

Utrata objtoci krwi?... OK, ale przez co j poda?Ambroise Pare XVI w. zauway konieczno kaniulacji.

Utrata objtoci krwi?... OK, ale przez co j poda?Urzdzenie Blundella 1829 r.

Urzdzenie Kimptona-Browna -1913 r.

Ranny krwawi krwi pen, a nie jej skadnikami.No to do wspczesnoci, w kocuUtrata 1,5 ml krwi/kg/min. przez 20 min.Utrata 150 ml krwi/min. w cigu 1 godz.KrwotokKeel M i wsp.: Pathophysiology of trauma. Injury 2005; 36: 691-671.

Straty krwi spowodowane obraeniami ciaa co ju wiemy?

Puco:1000 ml (kada strona)Wtroba:2000 mlMiednica:>5000 mlUdo:2000 mlPodudzie:1000 mlRami:800 mlledziona:2000 mlPrzedrami:400 mlWstrzsHinshaw LB, Cox BG: The fundamental mechanisms of shock, New York, 1972. Plenum Press.Rodriguez RM, Rosenthal MH: Etiology & Pathophysiology of shock. W: Murray MJ, Coursin DB, Pearl RG, Prough DS. eds. Critical care medicine - Perioperative management. Lippincott William & Wilkins, London. 2003; 192-205.Stan nieadekwatnego dostarczania tlenu do komrekUniversity of Wisconsin Department of Surgery.

Stan zaamania krenia (circulatory collapse) National Institute of General Medical Sciences.Hipowolemiczny.

Ograniczajcy.

Kardiogenny.

Dystrybucyjny.Wstrzs hipowolemiczny Hinshaw Cox 1972Krwotoczny.

Widoczny.

Niewidoczny.

Niekrwotoczny.

Hinshaw LB, Cox BG: The fundamental mechanisms of shock, New York, 1972. Plenum Press.Rodriguez RM, Rosenthal MH: Etiology & Pathophysiology of shock. W: Murray MJ, Coursin DB, Pearl RG, Prough DS. eds. Critical care medicine - Perioperative management. Lippincott William & Wilkins, London. 2003; 192-205.Ttniczy.ylny.Mieszany.Pamitacie Pastwo z histroii taki oto podzia krwotoku? Na ttniczy, ylny i mieszany?Pamitacie?...To zapomnijcie o nim.19Jak rozpozna, kogo ratowa najpierw?Jak rozpozna, kogo ratowa najpierw?Tego, ktry jest cichy .Jak jest gony?..., to jeszcze troch wytrzyma.Uwaga na seniorw:Zaburzona kurczliwo naczy.Choroby serca oraz leki, ktre by moe przyjmuj:Nasilajce krwawienie np. leki przeciwzakrzepowe.Hamujce odruchow tachykardi hipowolemiczn (leki blokujce receptory adrenergiczne ).Wykluczy:Niedrono drg oddechowych.Krwotok zewn.Odm opucnow.Zbada urazowo.Poprawi opaski zaciskowe (stazy taktyczne), ew. zaoy now.Triage - postrza twarzy i postrza brzucha.Bez wtpienia wpierw go trzeba zbada i zatamowa krwotok.21Wstrzs hipowolemiczny ocena utraty objtoci krwi co ju wiemy? I stopieII stopieIII stopieIV stopieUtrata krwi (ml) 35Diureza (ml/ godz.)3020 305 15Niemierzalne PrzytomnoNiepokjNiepokjNiepokj, spltanieSpltanie, sennoUzupenianie pynwKrystaloidyKrystaloidyKrystaloidy + krewKrystaloidy + krewWarto szacunkowa dla 70 kg mczyzny.Zalecenia ATLS for Doctors. American College of Surgeons - 1997Hinshaw LB, Cox BG: The fundamental mechanisms of shock, New York, 1972. Plenum Press.Rodriguez RM, Rosenthal MH: Etiology & Pathophysiology of shock. W: Murray MJ, Coursin DB, Pearl RG, Prough DS. eds. Critical care medicine - Perioperative management. Lippincott William & Wilkins, London. 2003; 192-205.AleJak rozpozna, kogo ratowa w pierwszej kolejnoci?Moe oceni jego stan na podstawie np. objaww klinicznych?22Dostp naczyniowyBez wtpienia wpierw go trzeba zbada i zatamowa krwotok.23KaniuleKaniule cechy kaniuli idealnej:Komora umoliwiajca zobaczenie krwi, tu po nakuciu naczynia.Urzdzanie umoliwiajce obserwacj wejcia kaniuli do ciaa (skrzydeka).Zmniejszenie dolegliwoci blowych przy wprowadzaniu kaniuli (np. cicie igy).Zmniejszenie ryzyka infekcji.Zmniejszenie ryzyka zakrzepu.Struktura kaniuli uatwiajca wsunicie do naczynia.Zmniejszenie ryzyka kontaktu z krwi przez osob wykonujc zabieg kaniulacji.Obecno wielowiatowego portu.Bezigowy dostp do portu.atwa do umocowania/ trudna do usunicia.Kaniule zalecenia uniwersalneKrtkie.O duej rednicy.Wprowadzane w okolice o typowym przebiegu naczy:Due yy koczyny grnej.ya szyjna zewntrzna.ya udowa (nietypowy przebieg).Miejsce kaniulacji, zalecenia TCCC i ATLSNie na koczynach, ktre doznay obrae.Jeeli ranny poniej przepony min. 1 kaniula w spywie yy gwnej grnej.Jeeli ranny powyej przepony min. 1 kaniula w spywie yy gwnej dolnej.Jeeli ranny w klatk piersiow i brzuch kaniule w spywach obu y gwnych.Niezalecana rutynowa kaniulacja yy szyjnej wew. i podobojczykowej.Jeeli zachodzi konieczno kaniulacji . szyjnej wew., lub . podobojczykowej kaniulacja po stronie wikszych obrae ciaa.SV preferowana u rannych w SOT (TR) z unieruchomion szyj.Dla kaniulacji IJV i SV techn. Seldingera.Zawsze prba wodna.Kaniule Emergency Infusion Device (Arrow)

Kaniule, rednica, przepywrednica(Gauge)rednicaZewn./ wew.(mm)Przepyw Pyn/krew(ml/min.)Kolor12132,8/?2,58/?449/? 335/?142/ 1,7270/ 172Pomaracz/ czerwie/ brz161,7/ 1,4200/ 118Szary171,4/ 1,2125/ 76Biay181,2/ 1,080/ 45Zielony201,0/ 0,854/ 31Rowy220,8/ 0,631/ 18Niebieski240,7/ 0,4ty Liczba kaniuli i ich rednica, zalecenia TCCC i ATLSDwie kaniule obwodowe: 14, 16 G ATLS.Jedna kaniula 18 G TC3.Kaniule rekomendacja rednicy kaniulirednica(Gauge)rednicaZewn./ wew.(mm)Przepyw Pyn/krew(ml/min.)KolorRekomendacje Intravenous Nurses SocietyRekomendacje United Kingdom Expert Panel12132,82,58449/ 335/--Masywne przetoczenia w czasie resuscytacji.Szybkie wlewy take na miejscu wypadku.142/ 1,7270/ 172Pomaracz/ czerwie/ brz-Masywne przetoczenia krwi, przede wszystkim w czasie operacji.161,7/ 1,4200/ 118SzaryChory po urazie.Chorzy chirurgiczni.Dla przetaczania krwi.Masywne przetoczenia krwi, przede wszystkim w czasie operacji.171,4/ 1,2125/ 76Biay-Przetoczenia doylne (w tym krew).181,2/ 1,080/ 45ZielonyChory po urazie.Chorzy chirurgiczni.Dla przetaczania krwi.Przetoczenia doylne (w tym krew).201,0/ 0,854/ 31RowyWlewy cige.Wlewy na zlecenie (okresowe).Przetoczenie krwi.Przetoczenie krwi.Podawanie lekw.Doylna terapia pynowa.220,8/ 0,631/ 18NiebieskiPynoterapia.Wlewy przerywane.Dzieci i seniorzy.Leczenie chorych dzieci.240,7/ 0,4ty Kiepskie yy.Dzieci.Wlewy cige i przerywane.Leczenie chorych dzieci.No to, co przetacza?Ale zanim bdziemy wiedzie co przetacza? Moe warto wiedzie co nieco o patofizjologii wstrzsu?Patofizjologia wstrzsu krwotocznegoWstrzs:Skompensowany.Zdekompensowany.Nieodwracalny.

Peitzman AB, Harbrecht BG, Udekwu AO L i wsp.: Hemorhhagic shock. Curr Probl. Surg. 1995 32: 974.Patofizjologia wstrzsuOdpowied sercowo-naczyniowa.Odpowied neuroendokrynna.Odpowied zapalna i reakcja immunologiczna.Skutki komrkowe.Patofizjologia wstrzsu odpowied sercowo-naczyniowaAktywacja ukadu wspczulnego.Pobudzenie receptorw 1 w sercu - zwikszenie:Kurczliwoci wkienRzutu serca.Pracy serca.Zuycia tlenu.Aktywacja receptorw 1:Skurcz arterioli obwodowych.Podwyszenie SVR.Podwyszenie cinienia ttniczego.Skurcz naczy ylnych zmniejszenie oyska ylnego.Glukoneogenza.GlikogenolizaZwikszone uwolnienie endogennych amin katecholowych:Adrenalina:Z rdzenia nadnerczy.Noradrenalina:Zakoczenia nerwowe ukadu wspczulnego (synapsy).Patofizjologia wstrzsu odpowied neuroendokrynnaAktywacja osi podwzgrze przysadka mzgowa - nadnercza:Koryzol (kora nadnerczy).

Zwikszenie wraliwoci barorecptorw, rozcignicie receptorw w lewym przedsionku i zwikszenie osmolarnoci krwi powoduje uwolnienie wazopresyny i ADH (przez przysadk mzgow).Reakcja uwolnienia wazopresyny i ADH ulega nasileniu przez:Adrenalin.Angiotensyn II.Bl.Hiperglikemi.

Niedokrwione nerki i stymulacja receptorw i podwyszone stenie Na powoduj uwolnienie reniny.Renina angiotensynogen angiotensyna I angiotensyna II:Skurcz naczy trzewnych i obwodowych.Uwolnienie aldosteronu, ADH i ACTH.W wyniku pobudzenia podwzgrza uwolniony zostaje hormon uwalniajcy kortykotrofin. Skutkiem tego jest uwolnienie ACTH z przysadki mzgowej.ACTH z kolei uwalnia kortyzol z kory nadnerczy.Koryzol dziaa synergistycznie z adrenalin i glukagonem w stanie katabolicznym.36Patofizjologia wstrzsu skutki komrkowe NIEDOTLENIENIE

Zaleno pomidzy miertelnoci, a steniem mleczanw w modelu wstrzsu krwotocznego u psw.Dunham CM, Siegel JH, Weireter L i wsp.: Oxygen debt and metabolic acydemia or quantitative predictors of mortality and the severity of the ischemic insult in. Hemorrhagoc shock. Crit Care Med. 1991; 19: 23137Patofizjologia wstrzsu skutki komrkowe NIEDOTLENIENIEZaleno pomidzy niedoborem zasad, a miertelnoci u rannych u ktrych doszo do uszkodzenia wtroby i krwotoku.Siegel JH, Rivkind AI, Dalal S i wsp.: Early physiologic predictors of injury severity and death in blunt multiple trauma. Arch Surg. 1990; 125:498.

38No to wreszcie, co przetacza?Wstrzs krwotoczny - przetaczanie pynw historiaWalter Cannon spdzi 2 lata na frontach I W:Traumatic Shock 1923 r.miertelno:80% - jeeli przetaczano sam krew.70% - jeeli przetaczano krew i osocze.30% - jeeli przetaczano krew i mleczan Ringera.

Pyny infuzyjne zalecenia uniwersalneKoloidy:Naturalne:Krew pena (WFB).PRBC + FFP + PC + CRYO.Sztuczne:Hydroksyetylowana skrobia (HAES 6%).Krystaloidy:0,9% NaCl.Mleczan Ringera.

Idealny pyn sucy resuscytacji pynowej:Przetoczenie maej objtoci poprawia perfuzj.Dobroczynny wpyw na ekstrakcj tlenu w tkankach:Dostarczenie tlenu.Zuycie tlenu.Odpowiedni skad, uwzgldniajcy pH i skad elektrolitowy.Sterylno.Odpowiednio dugi czas dziaania.Stabilno.Gotowy do podania.Niedrogi.Przetaczanie pynw wg ATLS i TCCC1000 ml mleczanu Ringera zwiksza objto wewntrznaczyniow o 250 ml (w czasie 1 godz.).500 ml 6% HAES zwiksza objto wewntrznaczyniow o 800 ml (w czasie 1 godz.); na co najmniej 6 godz.

A teraz, kiedy przetacza?Postpowanie na miejscu zdarzenia Armia USAStan fizycznyPostpowanieZatamowany krwotok bez objaww wstrzsuNie przetacza pynwZatamowany krwotokz objawami wstrzsuHAES (Hespan) 1000 mlNiekontrolowane krwawienie (wewntrzne): brzuch, klatka piersiowaNie przetacza pynwWilson WC, Grande CM, Hoyt DB w: Trauma. Emergency resuscytation. Perioperative anesthesia. Surgical Management. Informa Heathcare USA. 2007.Ale45Przetaczanie pynw wg ATLS i TCCCJeeli ranny jest przytomny, ma wyczuwalne ttno i nie ma znamion krwawienia zabezpiecz dostp naczyniowy, podcz krystaloid (przez kranik trjdrony) z v=250 ml/ godz. i diagnozuj.

Jeeli widoczne s krwawice rany, lub ranny jest nieprzytomny nie jest wyczuwalne ttno:

Zatamuj krwotok (ucisk bezporedni, opaska zaciskowa, proszek hemostatyczny, gaza hemostatyczna).

Podcz 6% HAES 500 ml (MAP: 40-50 mm Hg).

Resuscytacja pynowa hipotensyjna (SAP: 70-80 mm Hg).

Jeeli pojawio si ttno na ttnicy promieniowej i poprawi si stan oglny zatrzymaj wlew.

Diagnozuj i ew. operuj.

Jeeli w cigu 30 minut brak poprawy przetocz kolejne 500 ml 6% HAES:

1000 ml 6% HAES = 6000 Mleczanu Ringera.Hypotensive resuscitation opisana przez Cannona (1918 r.) i Beechera (II W). Bickell i wsp. (1994) potwierdzili doniesienia, e opniona terapia pynami u rannych w klatk piersiow jest korzystna i zwiksza szanse na przeycie. Badania Duttona (2002) nie wykazay rnic w przeywalnoci chorych, u ktrych SAP wynosio odpowiednio 70 i 100 Hg. Dutton uzna, e BP jest zym wyznacznikiem zakoczenia resuscytacji pynowej. Uzna natomiast, e takimi wyznacznikami s obecno ttna na t. promieniowej i stan wiadomoci. Jeeli s OK to nie ma wskaza do przetaczania pynw.46Postpowanie w szpitalu Armia USACzynnoci ratunkowe w zalenoci od odpowiedzi na resuscytacj pynow (na szybkie przetoczenie):

2000 ml mleczanu Ringera (doroli).

20 ml/ kg mleczanu Ringera (dzieci).ZmianySzybka odpowiedPrzejciowa odpowiedBrak reakcjiCzynnoci yciowePowrt do wartoci prawidowychPrzejciowa poprawa, po ktrej BP i HRUtrzymywanie si wartoci nieprawidowychSzacunkowa utrata krwi10-20%20-40%>40%Konieczno przetaczania wikszej objtoci krystaloidwMao prawdopodobnaWysoce prawdopodobnaWysoce prawdopodobnaKonieczno przetaczania krwiMao prawdopodobneBardziej prawdopodobneKonieczneKonieczno przetaczania skadnikw krwiMae prawdopodobiestwoWysze prawdopodobiestwoKonieczne przetaczanie w trybie ratunkowymKonieczno onterwencji chirurgicznejMoliwaPrawdopodobnaKoniecznaWilson WC, Grande CM, Hoyt DB w: Trauma. Emergency resuscytation. Perioperative anesthesia. Surgical Management. Informa Heathcare USA. 2007.ostronieMona si pokusi o ocen reakcji rannego na przetaczane pyny47Postpowanie w szpitalu Armia USAMattox KL, Moore EE, Feliciano DV: Trauma VII wydanie. McGrawHill Medical; 2013.

Mona si pokusi o ocen reakcji rannego na przetaczane pyny48Postpowanie w szpitalu

Mattox KL, Moore EE, Feliciano DV: Trauma VII wydanie. McGrawHill Medical; 2013.Mona si pokusi o ocen reakcji rannego na przetaczane pyny49Postpowanie w krwotokuZatamowanie krwotoku zewntrznego.Czynnoci ratunkowe.Kaniulacja naczy + krew na badania (w tym grupa krwi).Przetaczanie pynw + ew. decyzja co do przetaczania krwi.Szybko.Ciepych.Substytucja wapnia.Jeeli nie opanowano krwawienia MAP: 40-50 mm Hg.Leczenie blu.FAST (a nie TK!!!, czy DPL).Kwalifikacja do operacji.

Jak zatem leczy rannego, ktry straci du objto krwi?50Postpowanie w krwotoku, umierza bl, czy nie?...Czy podanie lekw umierzajcych bl moe obniy cinienie ttnicze krwi?Tak.Z czego to wynika?Z obnienia stenia katecholamin.Nie to oznacza, eby podawa tym rannym leki przeciwblowe orazeby podczy im wlew amin katecholowych (noradrenalina).Czy to oznacza, eby nie podawa rannym lekw przeciwblowych?Jak zatem leczy rannego, ktry straci du objto krwi?51Postpowanie w krwotoku, umierza bl, czy nie?...Generaln zasad leczenia ostrej hipowolemii:Jest zwikszanie preload (przez przetaczanie pynw).Odstpienie od podawania amin katecholowych (bo te zwikszaj afterload a nie tu jest pies pogrzebany), z jednym wyjtkiem dla skompensowania ubytku endogennych amin katecholowych (po podaniu lekw lekw przeciwblowych), poniewa:Utrzymywanie rannego w katecholaminemii grozi skutkami o ch. oglnoustrojowym, np. zawa serca. Jak zatem leczy rannego, ktry straci du objto krwi?52A co z krwi?..., kiedy o niej myle?Obraenia ciaa, wymagajce zwykle masywnego przetoczenia krwi Krwawienie z duego pnia naczyniowego okolicy pachwinowej, lub pachowej.Amputacja koczyny w czci bliszej, zwizana z uszkodzeniem duego naczynia krwiononego.Dwie, lub wicej amputacji urazowych koczyn.Cika hipotermia, towarzyszcej utracie krwi.Rozlege uszkodzenie tkanek mikkich, powodujce utrat krwi.Due rany brzucha, lub zamanie miednicy, z tzw. tylnym rozejciem si.16W jakich okolicznociach przewidywa konieczno uruchomienia Walking Blood BankRana penetrujca przede wszystkim klatki piersiowej i brzucha.Skurczowe cinienie ttnicze krwi 90 mm Hg.Czsto pracy serca 120/min.Obecno pynu w jamie otrzewnej (FAST).ALBO:Czsto pracy serca > 105/min.Skurczowe cinienie ttnicze krwi < 110 mm Hg.pH < 7,25.Hematokryt < 32%.Wspistnienie wicej ni dwch czynnikw w wicej ni 35% sugeruje konieczno masywnej transfuzji.15Jak przetacza?Jak najszybciej.W duej objtoci.Ciep.Pod kontrol:Stanu oglnego.Warunkw operacyjnych.Bada dodatkowych:Morfologia.Potas.Wap, duo go naley podawa, duo

Przetoczenie 50 % o.k.k. w cigu 3 godz.Przetoczenie jednej objtoci krwi krcej w cigu 24 godz.Masywne przetoczenie:Keel M i wsp.: Pathophysiology of trauma. Injury 2005; 36: 691-671.Kiedy mona mwi o masywnym przetoczeniu?57Zakoczenie resuscytacji pynowejEfektywna tlenoterapia skutkujca podwyszeniem SpO2>97%.Intubacja i wentylacja mechaniczna:Ochrona dolnych drg oddechowych:Ustpowanie zaburze natlenienia (FiO297%).Ustpowanie zaburze wentylacji (ETCO265%.Obnienie stenia mleczanw 2,32 pkt.1,4-2,31 pkt.Kryteria DIC i ACoTS 1,2 Johansson PI, Sorensen AM, Perner A i wsp.: Disseminated intravascular coagulation or acute coagulopathy of trauma shock early after trauma? An observational study. Critical Care 2012; 15: 272-285.Taylor FB, Jr, Toh CH, Hoots WK i wsp.: Towards definition, clinical and laboratory criteria, and a scoring system for disseminated intravascular coagulation. Thromb Haemost 2001; 86: 1327-1330.Kryteria rozpoznania DIC: 5 pkt.

Kryteria rozpoznania ostrej koagulopatii pourazowej (ACoTS):APTT lub/I INR:>35 sek., lub 1,2.Koagulopatia (na miejscu wypadku/ w szpitalu)4,5,6:Ostra koagulopatia pourazowa (ACoTS).Zesp rozsianego wykrzepiania wewntrznaczyniowego (DIC).