Jak zwiększyć skuteczność programów ochrony powietrza?

STAN ŚRODOWISKA

Przekroczenia standardów jakości powietrza

w 2011 roku:

przekroczenia rocznej wartości dopuszczalnej pyłu zawieszonego PM10

(40 g/m3) - we wszystkich strefach, we wszystkich stanowiskach z wyjątkiem Gorlic,

przekroczenia dopuszczalnej częstości przekraczania 24-godzinnego stężenia pyłu zawieszonego w roku kalendarzowym, (określonej na poziomie – 35 razy) - we wszystkich strefach, we wszystkich stanowiskach,

przekroczenia poziomu alarmowego pyłu zawieszonego PM10,

przekroczenia poziomu docelowego pyłu PM2,5 (25 ug/m3)- we wszystkich strefach, we wszystkich stanowiskach,

przekroczenie rocznej wartości dopuszczalnej dwutlenku azotu (40 ug/m3)

– w Aglomeracji Krakowskiej,

przekroczenie rocznej wartości docelowej benzo(a)pirenu (1 ng/m3)

- we wszystkich strefach,

Tendencja zmian rocznych stężeń pyłu PM10 w Krakowie

0

20

40

60

80

100

120

1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

lata

[µ

g/

m3]

Krowodrza

Aleja Krasińskiego

Nowa Huta

Kurdwanów

Udziały grup źródeł emisji w stężeniach średniorocznych pyłu PM10, NO2 i B(a)P

Roczne stężenia pyłu zawieszonego PM10

Częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu

24-godzinnego stężenia

pyłu zawieszonego PM10

0

35

70

105

140

175

210

245

280

Bochnia

Trz

ebin

ia

Skaw

ina

ul.

Buja

ka

ul.

Bulw

aro

wa

Al.

Kra

siń

skie

go

Now

y S

ącz

Olk

usz

Tarn

ów

Zakopane

Nie

poło

mic

e

Wadow

ice

Pro

szow

ice

Tuchów

Gorlic

e

Sucha B

eskid

zka

2009 2010 2011

Poziom informowania i alarmowy

pyłu zawieszonego PM10

Zgodnie z rozp.MŚ w sprawie poziomów niektórych

substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, poz. 1031)

- poziom informowania społeczeństwa o ryzyku

wystąpienia przekroczenia poziomu alarmowego dla

pyłu PM10 wynosi 200 g/m3,

- poziom alarmowy dla pyłu PM10 wynosi 300 g/m3.

Ministerstwo Środowiska dostrzega w skali

całego kraju nieskuteczność wdrażania

programów ochrony powietrza (POP) i

rozporządzeniem określiło szczegółowe

wymagania, jakim powinny odpowiadać POP.

Tryb uchwalenia programów ochrony

powietrza oraz nadzór nad ich realizacją

określono w ustawie Prawo ochrony

środowiska.

POTRZEBNE DZIAŁANIA

Opracowanie gminnych Programów Ograniczenia

Niskiej Emisji spójnych z Programem Ochrony

Środowiska Województwa Małopolskiego na lata

2007 -2014, w aspekcie ochrony jakości powietrza

Dotowanie osobom prywatnym wymiany urządzeń

grzewczych

Promowanie budownictwa pasywnego –

termomodernizacja

Kształtowanie pozytywnej świadomości społecznej

– promowanie dobrych praktyk, z uwzględnieniem

efektów finansowych

AKTUALNE MOŻLIWOŚCI

Program dofinansowania zadań ze środków WFOŚiGW w Krakowie

realizowanych przez Gminę

w ramach Programu Ograniczenia Niskiej Emisji

na terenie województwa małopolskiego

Program skierowany jest do gmin województwa małopolskiego, które posiadają aktualny gminny

program ochrony powietrza wpisujący się w Program Ochrony Środowiska

Województwa Małopolskiego na lata 2007 -2014 oraz Program ochrony powietrza dla

województwa małopolskiego a jego celem jest zmniejszenie ilości zanieczyszczeń emitowanych do

powietrza w wyniku procesów spalania paliw stałych w budynkach mieszkalnych.

Program obejmuje następujące inwestycje:

- demontaż kotłowni, palenisk opalanych paliwem stałym

- montaż nowej kotłowni na gaz wraz z wewnętrznymi pionami c.o. i c.w.u.

- montaż nowej kotłowni na olej wraz z wewnętrznymi pionami c.o. i c.w.u.

- podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z wewnętrznymi pionami c.o. i c.w.u.

- podłączenie do sieci energetycznej oraz wewnętrznej linii zasilania.

Gmina ubiegająca się o środki w ramach programu może otrzymać dotację w wysokości do

50% kosztów kwalifikowanych (rzeczywista wielkość dofinansowania wyliczona będzie na

podstawie obowiązujących w Wojewódzkim Funduszu wskaźników). Czas trwania programu

przewidziany jest na 5 lat.

Ograniczenie emisji powierzchniowej poprzez: przygotowanie i

realizację Programów Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE), w

ramach których dofinansowywane będą inwestycje mieszkańców w

zakresie termomodernizacji budynków oraz trwałej likwidacji

starych kotłów węglowych poprzez zastępowanie ich:

• podłączeniem do sieci ciepłowniczych, tam gdzie jest to możliwe,

• ogrzewaniem gazowym,

• kotłami ekologicznymi (np. opalanymi brykietami), ogrzewaniem

olejowym,

• ogrzewaniem elektrycznym,

• wykorzystaniem alternatywnych źródeł energii w postaci

kolektorów słonecznych, pomp ciepła, wykorzystaniem energii

wiatru, które stanowiłyby uzupełniające źródła pozyskiwania

energii cieplnej.

PODSTAWOWE KIERUNKI DZIAŁAŃ

W czym mogą być pomocne pomiary

wykonywane przez WIOŚ?

Nieuzasadnione zmniejszanie w Programach Ochrony Powietrza powierzchni, na których wykazuje się przekraczanie dopuszczalnych poziomów zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10, mogą pozbawić mieszkańców mniejszych miejscowości, prawa do korzystania z dopłat na wymianę szkodliwych dla zdrowia instalacji grzewczych.

W sytuacji, gdy otrzymane w wyniku modelowania rozkłady stężeń obarczone są dużym błędem, bezpośrednie pomiary wykonywane przez WIOŚ winny być traktowane jako odwoławcze, w przypadkach odwoływania się samorządów od ustaleń przyjętych w POP.

Obowiązki wynikające ze zmian

w ustawie Prawo ochrony środowiska

(Dz. U. z dnia 27.04.2012 r., poz.460)

Harmonogram wdrażania programów ochrony

powietrza

Harmonogram wdrażania programów ochrony powietrza w Małopolsce

Art.91 c.d.

9a. Opracowany przez zarząd województwa projekt uchwały w

sprawie programu ochrony powietrza powinien uwzględniać

przeprowadzone przez zarząd województwa analizy udziału w

przekroczeniach poziomów substancji w powietrzu poszczególnych

grup źródeł emisji tych substancji i określać odpowiednie działania

naprawcze w przypadku przekroczenia obowiązujących poziomów

dopuszczalnych lub poziomów docelowych substancji.

9b. Opracowany przez zarząd województwa projekt programu

ochrony powietrza powinien uwzględniać cele zawarte w innych

dokumentach planistycznych i strategicznych, w tym w krajowym

programie ochrony powietrza, wojewódzkich programach ochrony

środowiska, regionalnych programach operacyjnych i koncepcji

przestrzennego zagospodarowania kraju.

Art.91 c.d.

9c. W przypadku stref, dla których programy ochrony powietrza zostały uchwalone, a standardy jakości powietrza są przekraczane, zarząd województwa jest obowiązany opracować projekt aktualizacji programu w terminie 3 lat od dnia wejścia w życie uchwały sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza, określając w nim działania ochronne dla grup ludności wrażliwych na przekroczenie, obejmujących w szczególności osoby starsze i dzieci.

9d. Po określeniu krajowego celu redukcji narażenia, zarząd województwa jest obowiązany opracować projekt aktualizacji programu ochrony powietrza, określając dodatkowe działania mające na celu osiągnięcie krajowego celu redukcji narażenia.

9e. Przepisy dotyczące trybu przyjmowania programu ochrony powietrza stosuje się odpowiednio do jego aktualizacji.

Art.92 c.d.

2. Plan działań krótkoterminowych powinien w szczególności zawierać:

• listę podmiotów korzystających ze środowiska, obowiązanych do ograniczenia lub zaprzestania wprowadzania z instalacji gazów lub pyłów do powietrza;

• sposób organizacji i ograniczeń lub zakazu ruchu pojazdów i innych urządzeń napędzanych silnikami spalinowymi;

• sposób postępowania organów, instytucji i podmiotów korzystających ze środowiska oraz zachowania się obywateli w przypadku wystąpienia przekroczeń;

• określenie trybu i sposobu ogłaszania o zaistnieniu przekroczeń.

Art.96a 1. Wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska

sprawuje nadzór w zakresie: • terminowego uchwalenia programów ochrony powietrza i planów działań

krótkoterminowych, o których mowa w art. 91 i art. 92;

• wykonywania zadań określonych w programach ochrony powietrza i planach działań krótkoterminowych przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, starostę oraz inne podmioty.

2. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska w wyniku przeprowadzonej kontroli może wydać zalecenia pokontrolne.

3. Kontrolowany organ może zgłosić na piśmie zastrzeżenia do zaleceń pokontrolnych w terminie 14 dni od dnia ich doręczenia.

4. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska ustosunkowuje się do zastrzeżeń kontrolowanego organu w terminie 14 dni od dnia ich doręczenia.

5 Kontrolowany organ, w terminie 30 dni od dnia doręczenia ustosunkowania się wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska do jego zastrzeżeń, powiadamia go o realizacji zaleceń pokontrolnych i zawartych w nich uwag i wniosków, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska zastrzeżeń.