Instytucja szkoły bardzo radykalnie się zmieniała na przestrzeni dziejów historii. Nie wiemy dokładnie, jak edukacja postępowała w epoce prahistorii, ale mamy pewnego rodzaju źródła materialne, że ona w ogóle istniała. Oczywiście miała ona niewiele wspólnego ze współczesną nauką, czy szkołą.

W czasach prahistorii przecież ludzie nie znali takich przedmiotów, jak matematyka, fizyka, chemia, geografia, języki, czy biologia. W tego rodzaju szkołach uczono polowania, myślistwa, rybołówstwa oraz przetrwania w trudnych warunkach i innego zdobywania pokarmu.

Nauczycielami byli z pewnością najstarsi mieszkańcy wioski, którzy cieszyli się autorytetem moralnym oraz szacunkiem wśród innych. To oni uważani byli za godnych dostąpienia zaszczytu edukowania młodych pokoleń.

Z czasem rolę nauczycieli przejęli wykwalifikowani ludzie, mający wykształcenie w danej dziedzinie. Powoli zaczęto wprowadzać różnego rodzaju przedmioty szkolne. Warto zauważyć, że edukacja była dostępna tylko dla osób wyjątkowych, wybitnych, lub bardzo bogatych.

Nie każdy mógł z niej korzystać i to prowadziło do ogromnego dyskomfortu w życiu społecznym. Wielu ludzi nie umiało czytać, ani pisać, przez co byli często oszukiwani przez osoby bardziej wykształcone i oczytane.  

Wybuch, a następnie upadek powstania styczniowego miał wpływ na wiele dziedzin życia w zaborze rosyjskim. Jedną z nich było właśnie szkolnictwo.A jeszcze w czerwcu 1862 roku (czyli przed wybuchem powstania styczniowego) ogłoszone zostały 3 ukazy carskie przygotowane przez Aleksandra Wielopolskiego. Jeden z nich dotyczył właśnie szkolnictwa.

Choć nie zapewniono w nim jednolitego nauczania, to uważany był za postęp w porównaniu do poprzednich lat. Na mocy ukazu zwiększono liczbę szkół średnich, obniżono opłaty, a także rozszerzono program nauczania. W Warszawie został odnowiony uniwersytet jako Szkoła Główna. Znajdowały się na nim cztery wydziały: Fizyko-Matematyczny, Filozoficzno-Historyczny, Lekarski oraz Prawny.