Jak skutecznie szukać pracy?

3

Spis treści

Od autorki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Podziękowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1. Kiedy utrata pracy staje się faktem . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

To niemożliwe – a jednak straciłeś pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Koszty emocjonalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Koszty społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Koszty finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Działania i zachowania destrukcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Zaprzeczanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Racjonalizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Targowanie się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Długie wakacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Ucieczka w alkohol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Jak stawić czoła utracie pracy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Bierność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Kolejny etap życia zawodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25Perspektywa korzyści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

2. Pierwszy krok do zmiany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Odbudowa solidnych fundamentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Nazywanie rzeczy po imieniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Przyjmowanie pomocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Pielęgnowanie ról . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Działania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Przepis na sukces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Jasny cel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Wizjonerstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Konsekwencja w działaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Koncentracja na celu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Wiara w sukces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Pasja w działaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Traktowanie trudności jak wyzwań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

DO_UTRATY.indb 3 2012-07-05 21:02:58

4 www.samosedno.com.pl

3. Twoja marka na rynku pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Kandydat do pracy jako produkt na rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Twoja wyjątkowość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Zysk dla pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Przewaga konkurencyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Kultura osobista i organizacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Budowanie osobistej marki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Wizerunek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Doświadczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Umiejętności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54System wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Ograniczenia i przeciwwskazania przy poszukiwaniu pracy . . . . . 55Obiektywne ograniczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Przeciwwskazania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Samoograniczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

4. Samopoznanie warunkiem sukcesu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Motywacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Odpowiednie środowisko pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Otoczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Realizowane zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Ludzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Korzyści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Dopasowanie osoby i środowiska pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Rola zainteresowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Decyzje o kierunku kształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Wzbogacanie osobowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Organizacja czasu wolnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Kompetencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Element przewagi konkurencyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Czego właściwie szukam? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Wizualizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Mind mapping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

5. Zanim wyruszysz na podbój rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Wiedza to podstawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Pracownicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Osoby poszukujące pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Instytucje kształcące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83Emeryci i renciści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

DO_UTRATY.indb 4 2012-07-05 21:02:58

5

Zainwestuj w siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Wygląd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Zdrowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Wiedza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Planowanie efektywnych poszukiwań pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Kiedy zacząć? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Jak szukać? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87Gdzie szukać? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

6. Dokumenty aplikacyjne twoją wizytówką . . . . . . . . . 97

List motywacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Główne zasady pisania listu motywacyjnego . . . . . . . . . . . . . . . 99

Życiorys zawodowy (CV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101Rodzaje życiorysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102Niezbędne elementy życiorysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104Dodatkowe informacje, które można zamieścić w życiorysie . . . 105Przerwy w zatrudnieniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106Krótkotrwałe zatrudnienie zakończone przez pracodawcę . . . 106Czego nie należy umieszczać w życiorysie? . . . . . . . . . . . . . . . . . 106Główne zasady pisania życiorysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107Załączniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

7. Decydujący etap: rozmowa kwalifikacyjna . . . . . . . . . 113

Jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej? . . . . . . . . . . . . . . 114Informacje o przyszłym pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114Dokumenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115Trasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Przebieg rozmowy: argumenty na twoją korzyść . . . . . . . . . . . . 117Wizerunek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Przestrzeń i czas rozmowy kwalifikacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119Przestrzeń rozmowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120Dobrze wykorzystaj czas rozmowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123Najczęstsze pytania i najwyżej cenione odpowiedzi . . . . . . . . . 124Twoje pytania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Inne elementy rozmowy kwalifikacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132Testy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132Weryfikacja umiejętności w zadaniach praktycznych . . . . . . . . 133

Pozostaw dobre wrażenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

8. Rozwiązania alternatywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

Samozatrudnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138Nowe kwalifikacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Inne formy zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

DO_UTRATY.indb 5 2012-07-05 21:02:58


9. Mity dotyczące zatrudniania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

Test sprawnego poruszania się po rynku pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

Dodatek 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154Wzory listów motywacyjnych

Dodatek 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158Wzory życiorysów zawodowych

DO_UTRATY.indb 6 2012-07-05 21:02:58

14

Jak skutecznie szukać pracy?

www.samosedno.com.pl

To niemożliwe – a jednak straciłeś pracę

Byłeś znakomitym specjalistą. Znałeś się na swojej pracy, do każdego zadania pod-

chodziłeś z pasją. Przełożeni cenili cię i z uznaniem opowiadali publicznie o twoich

osiągnięciach. Pracowałeś rzetelnie i miałeś dobre relacje ze współpracownikami.

Byłeś spokojny o swoją pracę; przekonany, że restrukturyzacja i redukcja etatów cię

nie dotyczą. Pewnego dnia jednak podziękowano ci za współpracę. Otrzymałeś wy-

powiedzenie.

Koszty emocjonalne

Utrata pracy to przede wszystkim bardzo silne przeżycie emocjonalne, będące

jednym z najważniejszych stresogennych czynników w życiu. Najczęściej pierw-

szym dominującym uczuciem po utracie pracy jest szok, niedowierzanie i zasko-

czenie. Te odczucia są silniejsze, jeżeli otrzymałeś wypowiedzenie po raz pierwszy

w życiu.

Fakt utraty pracy, jak każde dramatyczne wydarzenie, dociera do ludzkiej świado-

mości stopniowo, wywołując negatywne myśli. Zaczynasz prowadzić monolog

wewnętrzny, dochodząc do następujących wniosków: „Tyle lat uczciwej pracy, lo-

jalności – bez sensu!”, „Mam zapłatę za to, że jak trzeba było coś pilnie skończyć,

to siedziałem po godzinach”, „Skoro mnie zwolnili, widocznie jestem do niczego”,

„Co ja teraz zrobię? Przecież nic więcej nie umiem. Znam się tylko na tej robocie…”.

Uwaga – warto przerwać jak najszybciej ciąg negatywnego myślenia, ponieważ to

prosta droga do poważnych kłopotów z właściwą samooceną.

Przed tobą kolejny bardzo trudny etap: o utracie pracy trzeba powiedzieć najbliż-

szym. Im szybciej to zrobisz, tym lepiej. Dzięki temu nie zostaniesz z problemem

sam, a najbliżsi, świadomi nowej sytuacji, będą cię wspierać w dążeniu do jak naj-

szybszej zmiany. Akceptacja faktu utraty pracy i rozmowa z osobami, którym ufasz,

jest pierwszym krokiem do wyjścia z trudnego położenia.

DO_UTRATY.indb 14 2012-07-05 21:02:59

15

Rozdział 1. Kiedy utrata pracy staje się faktem

Zapamiętaj

Jeśli zostałeś zwolniony z pracy, powiedz o tym otwarcie osobom, na któ-

rych wsparcie możesz liczyć. Utrata zatrudnienia może dotyczyć każdego,

bez względu na status, zajmowane stanowisko, wykształcenie czy staż pracy.

Nie możesz w nieskończoność udawać, że jak zwykle wychodzisz do pracy,

więc nie uciekaj w kłamstwo.

Jeżeli jesteś już gotów, aby poinformować najbliższych o tym, że straciłeś posadę,

musisz zdecydować, jak im to powiedzieć. Najlepiej użyć krótkich i zwięzłych słów.

Wykorzystaj okazję, gdy będziecie wszyscy razem, np. podczas wspólnego posiłku.

Trzymaj się faktów i staraj się nie dociekać przyczyn. Często prawdziwe powody

zwolnienia są zupełnie inne od o�cjalnych. Nie próbuj snuć domysłów, ponieważ

zmarnujesz na to wiele pozytywnej energii.

Przykład

Byłam menedżerem w międzynarodowej firmie. Wyniki ostatniej oceny okre-

sowej upewniły mnie, że przełożony jest zadowolony z naszej współpracy oraz

z rezultatów podejmowanych przeze mnie działań. Fakty okazały się jednak

inne: kilka tygodni po rozmowie oceniającej otrzymałam wypowiedzenie.

Wiadomość o zwolnieniu była dla mnie prawdziwym szokiem. Samodzielnie

wychowuję dwoje dorastających dzieci, utrzymuję dom, wspieram babcię

wymagającą stałej opieki… Kiedy w pełni uświadomiłam sobie fakt utraty

pracy, największym problemem było dla mnie przekazanie tej wiadomości

dzieciom. Bałam się, że cały świat rozsypie im się jak domek z kart. Porozma-

wiałam o tym z moją serdeczną przyjaciółką. Poradziła mi zaufać mądrości

własnych dzieci i jak najszybciej powiedzieć im prawdę, jednak ja nadal nie

potrafiłam sobie tego wyobrazić. W końcu postanowiłam przekazać dzieciom

złą wiadomość podczas niedzielnego obiadu. Ich reakcja mile mnie zasko-

czyła. Przyjęły wszystko ze zrozumieniem i mocną wiarą, że poradzę sobie

z tą sytuacją. Mam wrażenie, że mówiąc otwarcie i szczerze, wzmocniłam

ich zaufanie. Od tamtej chwili czynnie zaangażowały się w moje działania:

pomagały mi w wyszukiwaniu i zamieszczaniu informacji w internecie (są

w tym znacznie sprawniejsze ode mnie). Przyznam, że kamień spadł mi z ser-

ca: od najmłodszych lat wpajałam dzieciom, żeby zawsze mówiły prawdę,

a sama byłam o krok od kłamstwa.

Agnieszka, socjolog

DO_UTRATY.indb 15 2012-07-05 21:02:59

16


www.samosedno.com.pl

Utrata pracy może zostać różnie odebrana przez otoczenie. Inaczej postrzegane

jest zwolnienie pracownika w wyniku likwidacji zakładu pracy czy stanowiska,

a inaczej, gdy uzasadnieniem decyzji pracodawcy jest utrata zaufania do pracow-

nika. Choć w pierwszym przypadku przyczyny są jasne, racjonalne i powszechnie

znane, nie zmienia to negatywnej reakcji na wieść o zwolnieniu. Niezależnie od

przyczyn utraty pracy zachowaniu osób z twojego otoczenia może towarzyszyć:

zaskoczenie. Jeśli nic nie wskazywało na to, że możesz stracić pracę, nie dziw się,

jeśli najbliżsi są tym faktem bardzo zaskoczeni. Być może będą próbować znaleźć

logiczne uzasadnienie tego wydarzenia, doszukując się jego przyczyn w pierw-

szej kolejności w twoich działaniach. Daj im czas na oswojenie się z nową sytuacją.

Nie wdawaj się w dyskusję, która nic nie zmieni.

złość. Wiadomość o utracie pracy wywołuje niekiedy silną negatywną reakcję

emocjonalną. Złość może być skierowana na ciebie i pracodawcę. Często prowa-

dzi do kłótni z błahych powodów. Odreagowanie negatywnych odczuć pozwala

jednak na szybkie oczyszczenie atmosfery i racjonalne spojrzenie na sytuację.

Przemilcz wybuchy złości i poczekaj, aż emocje opadną.

bezradność. Sytuacja, kiedy ktoś pozbawia cię pracy, może wywołać w najbliż-

szych poczucie bezradności. Wynika to ze świadomości braku wpływu na zmianę

decyzji i możliwości udzielenia skutecznej pomocy. Najbliżsi często są zakło-

potani, nie mając pomysłu na żadne działanie. Przyjmij taką reakcję ze zrozumie-

niem. Utrata pracy nie jest jedyną sytuacją w życiu ludzi dorosłych wywołującą

poczucie bezradności.

strach przed przyszłością. Praca zawodowa oraz otrzymywane za nią wynagro-

dzenie dają poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Stanowią o standardzie życia.

Utrata zatrudnienia wywołuje poczucie niepewności. Jest ono tym silniejsze, im

mniej stabilna jest sytuacja na rynku pracy. Przyjmij obawy najbliższych jako natu-

ralną reakcję na realne zagrożenie dla ich poczucia bezpieczeństwa.

życzliwość. Zjawisko bezrobocia występuje na polskim rynku pracy wystarczają-

co długo, aby traktować je jako stały element życia społecznego i gospodarczego.

Obecnie społeczna ocena faktu utraty pracy jest inna niż dawniej. Coraz rzadziej

ludzie z otoczenia bezrobotnego, w tym także osoby najbliższe, reagują potępie-

niem; coraz częściej starają się pomóc i doradzić. Przyjmij z wdzięcznością życzli-

we zachowania.

wsparcie. Gotowość do konkretnej pomocy w różnym zakresie jest najbardziej

korzystną dla ciebie reakcją otoczenia. Wsparcie może przejawiać się w rozmaity

sposób, np. w formie rozmowy, wspólnego wyjścia z domu, polecenia innemu

DO_UTRATY.indb 16 2012-07-05 21:02:59

17

Rozdział 1. Kiedy utrata pracy staje się faktem

Zapamiętaj

pracodawcy czy pomocy �nansowej. Zawsze jest dla ciebie pozytywnym komuni-

katem, że nie jesteś sam ze swoim problemem.

zrozumienie. Przyjęcie informacji o utracie pracy ze zrozumieniem daje poczucie

spokoju i pozwala spojrzeć na sytuację we właściwym świetle. Sprawia, że potra-

�sz zaakceptować ten fakt i nie traktować go jak życiowej katastrofy.

Emocjonalnym kosztem utraty pracy może być także pogorszenie relacji, szczegól-

nie z osobami bliskimi: trudniej jest ci rozmawiać o tym, co czujesz; stajesz się co-

raz bardziej obojętny na uczucia innych; coraz częściej zamykasz się w sobie i mniej

angażujesz się w ważne sprawy bliskich. Kiedy emocje opadną, poczujesz potrzebę

i wewnętrzny przymus, aby jak najszybciej znaleźć nowe zatrudnienie. Pamiętaj jed-

nak o tym, że wychodzenie z bezrobocia jest procesem, przebiegającym w powta-

rzających się cyklach, w których nadmierny optymizm przeplata się z załamaniem.

Zawsze potrzebny jest odpowiedni moment, aby twoje poszukiwania nowej pracy

zakończyły się sukcesem.

Utratę pracy, podobnie jak każde trudne doświadczenie, trzeba przeżyć,

a na to potrzebny jest czas. Dopiero gdy pogodzisz się z tym faktem, mo-

żesz zacząć myśleć o zmianach. Sukces w postaci znalezienia nowej pracy

trzeba starannie przygotować i zaplanować. Kroki, które podejmiesz, mu-

szą być konkretnie określone. Pamiętaj, że okres największej mobilizacji

i najwyższej motywacji do zmiany trwa średnio sześć miesięcy od chwili

utraty zatrudnienia.

Długotrwałe pozbawienie pracy powoduje trudności z organizacją czasu. Zacierają

się wyraźne granice między pracą a czasem wolnym oraz między kolejnymi dniami

tygodnia. Coraz trudniej jest narzucić sobie dyscyplinę. Uważaj na tę pułapkę i nie

pozwól, aby czas „przeciekał ci przez palce”.

Długotrwałe bezrobocie to także stały, nieodreagowany stres. Może on wywoływać

choroby, których nie wyleczy żadne lekarstwo, dopóki nie zlikwidujesz ich przyczyny.

Spróbuj zredukować poziom stresu poprzez wysiłek �zyczny (np. pływanie, spacer),

słuchanie muzyki relaksacyjnej, spotkania i rozmowy z bliskimi czy realizację pasji.

DO_UTRATY.indb 17 2012-07-05 21:02:59

Pierwszy krok do zmiany

Z tego rozdziału dowiesz się:

Rozdział 2

od jakich działań należy rozpocząć zmianę

sytuacji zawodowej;

jakie ćwiczenia ułatwią ci planowanie działań

i ich realizowanie;

jakie są sposoby na odbudowanie poczucia

własnej wartości;

jakie postawy zwiększają szanse zdobycia

zatrudnienia i są przydatne w osiąganiu

celów.

DO_UTRATY.indb 29 2012-07-05 21:03:00



Odbudowa solidnych fundamentów

Wznoszenie solidnej budowli wymaga postawienia trwałych fundamentów. Podob-

nie jest ze skutecznym powrotem na rynek pracy. Jeżeli chcesz na stałe wrócić do

aktywności zawodowej, musisz zacząć od podstaw.

Nazywanie rzeczy po imieniu

Zmianę sytuacji zawodowej zacznij od siebie. Mów wprost o rzeczach najważniej-

szych na tym etapie, nie szukając usprawiedliwienia ani winnych. Nie uciekaj od

problemu, ale spróbuj stawić mu czoła. Jeżeli masz poczucie porażki, że np. jako

głowa rodziny przestałeś zarabiać pieniądze, powiedz to najbliższym. Warto też

poprosić o pomoc innych. Jeśli chcesz przygotować rzetelne dokumenty aplika-

cyjne: życiorys zawodowy i list motywacyjny, ale nie wiesz, jak powinny wyglą-

dać, poradź się specjalisty, np. zgłoś się do doradcy zawodowego w powiatowym

urzędzie pracy. Pamiętaj, że negowanie faktów utrudni rozwiązanie problemów.

Jeżeli więc dzwoni twój znajomy sprzed lat z pytaniem, co u ciebie, nie udawaj,

tylko powiedz wprost, że właśnie jesteś w trakcie szukania nowej pracy i chętnie

skorzystasz z sugestii.

Nazywanie rzeczy po imieniu pozwala na jasność i jednoznaczność sytuacji; ucina

przypuszczenia i spekulacje. Dla wielu osób może to być jednak trudne. W zdecydo-

wanym formułowaniu wypowiedzi pomaga stosowanie formy „ja”, np.:

„(Ja) uważam, że na wypowiedzenie umowy o pracę miały wpływ moje następu-

jące działania: (…)”.

„(Ja) czuję się źle, kiedy w mojej obecności mówicie o waszych ostatnich podwyż-

kach pensji”.

„(Ja) myślę, że z powodzeniem mogę ubiegać się o pracę jako samodzielny księ-

gowy”.

W ten sposób jasno przedstawiasz swoją opinię i odbudowujesz pewność siebie.

Kolejnym krokiem jest dokonanie obiektywnej oceny sytuacji. Przyznaj sam przed

sobą oraz przed osobami, którym ufasz, że zostałeś zwolniony z pracy oraz nie

masz pomysłu, gdzie i jak szukać nowej posady. Trzymając się faktów, dobrze prze-

myśl zagrożenia. Wyraźnie określ poziom koniecznych i stałych wydatków („Ży-

jąc wyłącznie z oszczędności, pieniądze mogę wydawać do…” – podaj przedział

czasu). Konkretnie oceń także, na co możesz się zdobyć, aby znaleźć nową pracę,

DO_UTRATY.indb 30 2012-07-05 21:03:00

31

Rozdział 2. Pierwszy krok do zmiany

Zapamiętaj

np. dojazdy do innej miejscowości (wyznacz konkretnie odległość, np. do 50 km

w jedną stronę).

Nazywanie rzeczy po imieniu pozwala na bardzo precyzyjne określenie celów.

Im bardziej są szczegółowe i dokładne, tym łatwiej zaplanować działania, aby je osią-

gnąć. Dobrze sformułowany cel powinien być2:

prosto i jasno zde!niowany,

mierzalny: musi stwarzać możliwość określenia poziomu zaawansowania w dąże-

niu do niego w każdym momencie,

realny, a więc możliwy do osiągnięcia,

osadzony w ramach czasowych.

Pamiętaj o zasadzie nazywania rzeczy po imieniu, ponieważ ułatwia akcep-

tację problemów, nie tylko utraty pracy. Jasne wyrażanie opinii poprawia

jakość komunikacji. Ta umiejętność bardzo pomaga w trudnych sytuacjach

życiowych, ale także w codziennych wydarzeniach, np. podczas rozmowy

kwali!kacyjnej. Nazwanie rzeczy po imieniu pozwala obiektywnie ocenić

sytuację, rzetelnie rozważyć zagrożenia i ograniczenia. Tworzy solidny

grunt, będący podstawą do zapoczątkowania zmiany. Ułatwia określenie

celów, których jasne sprecyzowanie jest podstawą podejmowania efektyw-

nych działań.

Ćwiczenie

To ćwiczenie pomoże ci podjąć pierwsze konstruktywne kroki w celu rozwią-

zania problemu bezrobocia. Zacznij od sformułowania konkretnych celów –

koniecznie je zapisz, abyś mógł je później zwery!kować. W określeniu dążeń

pomoże ci następujący schemat:

Określ trzy cele, które chcesz osiągnąć w najbliższym miesiącu:

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

2 Na podstawie: Penc Józef, Decyzje i zmiany w organizacji. W poszukiwaniu skutecznych sposo-

bów działania, Di!n, Warszawa 2007.

DO_UTRATY.indb 31 2012-07-05 21:03:00



Zaplanuj działania, które podejmiesz, aby zrealizować wyżej wymienione

cele. Uzupełnij zdanie: „Do osiągnięcia moich celów potrzebne są następu-

jące działania…”:

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

Uwzględnij osoby lub instytucje, z którymi będziesz współpracował w dąże-

niu do celów:

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

Przyjmowanie pomocy

Wiele osób dorosłych ma problem z przyjmowaniem pomocy. Jeszcze trudniej jest

o nią poprosić. Potrzeba wsparcia jest często odbierana jako oznaka niesamodziel-

ności, słabości czy niezaradności. Wiele osób zapomina o tym, że udzielanie i przyj-

mowanie pomocy jest przejawem życzliwości oraz wrażliwości na drugiego człowie-

ka. Dzielenie się z innymi wiedzą, doświadczeniem czy też dobrami materialnymi

jest naturalnym ludzkim odruchem i wyrazem solidarności.

Utrata pracy jest trudną sytuacją życiową, która może przytra#ć się każdemu, dla-

tego nie należy odczuwać z tego powodu wstydu. Jeżeli uznasz, że potrzebujesz

wsparcia, możesz się o nie zwrócić tak samo, jak poprosiłbyś o pomoc w naprawie

samochodu, zaopiekowaniu się dzieckiem czy wyborze koloru farby na ściany. Waż-

ne jest, aby zachowywać się przy tym asertywnie, tzn. zaakceptować możliwość

odmowy. Prosząc o pomoc, dobrze jest precyzyjnie określić oczekiwania. Jeżeli po-

wiesz swojemu rozmówcy np.: „Mam problem z Kasią”, jedynie zakomunikujesz mu

ten fakt. Nikt nie odbierze tego jako prośby o pomoc. Jeżeli jednak sprecyzujesz

swoje oczekiwania, mówiąc np.: „Ostatnio Kasia stała się bardzo drażliwa – na każdą

moją uwagę reaguje płaczem lub krzykiem. Nie wiem, jak z nią postępować. Czy

mógłbyś mi coś poradzić?”, twój komunikat stanie się jasny; rozmówca będzie wie-

dział, czego oczekujesz.

DO_UTRATY.indb 32 2012-07-05 21:03:00

Zanim wyruszysz na podbój rynku

Z tego rozdziału dowiesz się:

Rozdział 5

jakie są główne elementy rynku pracy;

na co zwrócić szczególną uwagę,

analizując dane z rynku pracy;

dlaczego warto zainwestować w siebie

przed spotkaniem z pracodawcą;

jak rozpoznać najlepszy moment

na poszukiwanie pracy;

gdzie szukać ogłoszeń z ofertami pracy.

DO_UTRATY.indb 79 2012-07-05 21:03:03



Zapamiętaj

Wiedza to podstawa

Po precyzyjnym zde�niowaniu celu twoich poszukiwań kolejnym krokiem jest po-

zyskanie informacji, gdzie można tę pracę znaleźć. Służy temu analiza rynku pracy:

jego najważniejszych elementów i podmiotów oraz relacji między nimi, jak również

zachodzących na nim procesów. Punktem wyjścia do analizy jest wyznaczenie wła-

snych priorytetów: czy najważniejsze dla ciebie jest wykonywanie ściśle określonych

zadań tam, gdzie jest to możliwe, czy raczej podjęcie pracy w ramach grupy sta-

nowisk w konkretnej branży. W zależności od dokonanego wyboru będziesz musiał

przeanalizować:

lokalny rynek pracy: w twoim powiecie i kilku sąsiadujących,

wojewódzki rynek pracy,

regionalny rynek pracy obejmujący kilka województw,

krajowy rynek pracy,

zagraniczny rynek pracy w wybranym kraju.

Biorąc pod uwagę swój cel, analizą należy objąć kluczowe elementy rynku. Poniżej

znajdziesz ich charakterystykę.

Pracodawcy

Pracodawcy stanowią kluczowy element rynku pracy – to oni tworzą lub likwidu-

ją miejsca pracy. Planując poszukiwanie zatrudnienia, należy zdobyć jak najszerszą

wiedzę o pracodawcach funkcjonujących na danym rynku. Trzeba poznać struktu-

rę przedsiębiorstw: ich liczbę, wielkość, rodzaj kapitału, pro�l i branże działalności:

co produkują, czym handlują i jakiego rodzaju usługi świadczą. Warto poszukać

informacji, czy są to �rmy inwestujące w rozwój, czy też raczej redukujące działal-

ność, ponieważ decyduje to o polityce zatrudnienia. Jeśli to możliwe, już na tym eta-

pie powinno się poznać strukturę organizacyjną �rm branych pod uwagę.

Analizę rynku pracy rozpocznij od pracodawców. Zbierając informacje,

zwróć uwagę na wielkość przedsiębiorstw oraz rodzaj kapitału (polski lub

zagraniczny), ponieważ ma to wpływ na sposób organizacji pracy, styl za-

DO_UTRATY.indb 80 2012-07-05 21:03:03

81

Rozdział 5. Zanim wyruszysz na podbój rynku

rządzania i charakter relacji między pracownikami. Analizując potencjalnych

pracodawców, skoncentruj się na �rmach o stabilnej pozycji na rynku. Przed-

siębiorstwa redukujące działalność nie tworzą nowych miejsc pracy.

Ćwiczenie

To ćwiczenie ułatwi ci przeprowadzenie analizy rynku pracy w sposób sys-

tematyczny. Poszukaj �rm działających w miejscowości, w której mieszkasz,

lub w najbliższej okolicy. Zdobądź informacje z różnych źródeł: o�cjalnych

stron internetowych urzędów, opracowań urzędu statystycznego oraz pra-

sy lokalnej i branżowej. Analizuj rynek pracodawców przede wszystkim

pod kątem wakatów. Do gromadzenia danych możesz wykorzystać poniż-

szy schemat:

1. Kluczowi pracodawcy na rynku

nazwa, adres, kontakt: telefon, adres e-mail

2. Branża działalności

produkcja, handel, usługi itp.

3. Wielkość zatrudnienia

do 50 osób, 51–100 osób, 101–500 osób, powyżej 500 osób

4. Istniejące stanowiska pracy

5. Aktywność na rynku

�rmy, które inwestują i rozwijają się; �rmy, które utrzymują niezmieniony po-

ziom zatrudnienia; �rmy, które redukują poziom zatrudnienia

6. Które spośród &rm rozwijających się poszukują obecnie pracow-

ników?

7. Na jakie stanowiska prowadzona jest rekrutacja?

8. Uwzględniając rodzaj inwestycji i kierunek rozwoju wybranych &rm,

jak myślisz, w jakich zawodach będą one najprawdopodobniej w naj-

bliższym czasie poszukiwać pracowników?

DO_UTRATY.indb 81 2012-07-05 21:03:03



Zapamiętaj

9. Czy obecnie istnieją lub w najbliższym czasie pojawią się stanowiska,

na które możesz aplikować?

Zrób zestawienie tych stanowisk. Wybierz kilka, które najbardziej cię intere-

sują. Przygotuj na kartce argumenty przemawiające za tym, aby zatrudnić

właśnie ciebie. Jeśli taka możliwość już istnieje, złóż dokumenty aplikacyjne

w wybranych �rmach, nie czekając na ogłoszenie rekrutacyjne.

Pracownicy

Osoby zatrudnione w różnych �rmach stanowią cenne źródło informacji o praco-

dawcy, których nie znajdziesz w o�cjalnych publikacjach. Możesz się od nich m.in.

dowiedzieć, jaka jest rotacja pracowników, szczególnie na interesujących cię sta-

nowiskach. Zaufane osoby mogą ci przekazać, czy �rma przestrzega przepisów, za-

trudnia na podstawie umowy o pracę i terminowo wypłaca wynagrodzenia. Istotna

będzie także wiedza, jakie kompetencje są szczególnie cenione oraz czy pracodaw-

ca inwestuje w rozwój pracowników. To też źródło informacji o tym, jaka atmos-

fera panuje w �rmie. Wszystkie te dane są niezwykle cenne, ponieważ pochodzą

z pierwszej ręki, pamiętaj jednak, że mogą zawierać pewną dozę subiektywizmu.

Duża rotacja najczęściej świadczy o złym traktowaniu pracowników oraz nie-

respektowaniu praw pracowniczych. Z kolei stwarzanie osobom zatrudnio-

nym możliwości rozwoju jest przejawem gotowości pracodawcy do nawią-

zywania długotrwałej współpracy.

Osoby poszukujące pracy

Ta grupa jest dla ciebie szczególnie ważna, ponieważ stanowi twoją konkurencję.

Tworzą ją zarówno osoby zarejestrowane jako bezrobotne, jak i pracownicy, któ-

rzy chcą zmienić zatrudnienie. W tym drugim przypadku trudno jest mówić o ja-

kiejkolwiek analizie, ponieważ nie są prowadzone żadne rejestry. Niemniej warto

pamiętać, że ta grupa również jest obecna na rynku. Nie zawsze jednak osoby od-

chodzące z �rmy automatycznie pozostawiają wakat – często ich stanowisko jest

likwidowane.

DO_UTRATY.indb 82 2012-07-05 21:03:03

83

Rozdział 5. Zanim wyruszysz na podbój rynku

Z kolei możliwe jest uzyskanie o�cjalnych informacji o statystykach bezrobotnych

zarejestrowanych w urzędach pracy. Dane te są publikowane w biuletynach urzę-

dów pracy oraz przez urzędy statystyczne. Zawierają informacje o:

liczbie zarejestrowanych osób bezrobotnych z podziałem na płeć,

przedziałach wiekowych,

poziomie wykształcenia,

zawodach najliczniej i najmniej reprezentowanych,

okresie pozostawania bez pracy.

Dane dotyczące poziomu wykształcenia osób zarejestrowanych jako bezrobotne na-

leży traktować jako szacunkowe. Dotyczą one zawodów wyuczonych bądź ostatnio

wykonywanych, tymczasem coraz rzadziej zatrudnienie jest podejmowane w wy-

uczonym zawodzie. Z kolei określenie „zawód ostatnio wykonywany” w przypadku

osób długotrwale bezrobotnych może odnosić się do okresu sprzed kilku czy kilku-

nastu lat.

Instytucje kształcące

Wiedza o instytucjach kształcących funkcjonujących na rynku ma znaczenie w kil-

ku aspektach. Pozwala zorientować się, jakie są kierunki kształcenia, i ocenić, czy

przystają one do oczekiwań pracodawców. W konsekwencji można oszacować, czy

absolwenci prawdopodobnie zajmą wolne miejsca pracy, czy też zwiększą liczbę

bezrobotnych z powodu wykształcenia, na które nie ma zapotrzebowania. Insty-

tucje kształcące są także miejscami pracy dla nauczycieli i pedagogów, jak również

dla pracowników administracji, księgowości oraz kadr i płac. Oprócz szkół i uczelni

do instytucji edukacyjnych należą �rmy szkoleniowe, które zdecydowanie szybciej

reagują na potrzeby rynku, dostosowując do nich swoje programy. Dzięki temu

można prześledzić aktualne trendy oraz samemu skorzystać z oferowanych szkoleń

w ramach zdobywania nowych kompetencji.

Emeryci i renciści

Jest to grupa, która z racji posiadanego statusu powinna być bierna na rynku pracy,

jednak w rzeczywistości coraz częściej przejawia dużą aktywność. Przede wszystkim

ze względu na niski poziom otrzymywanych świadczeń znaczna część emerytów

i rencistów jest zainteresowana podejmowaniem pracy w dostępnych formach.

DO_UTRATY.indb 83 2012-07-05 21:03:03



Wraz z postępem cywilizacyjnym ta grupa osób znajduje się w coraz lepszej kon-

dycji psycho�zycznej. Stanowi stosunkowo nową kategorię odbiorców usług rekre-

acyjnych, kulturalnych i edukacyjnych. Tworzy niszę, do której można adresować

produkty i usługi uwzględniające specy�czne wymagania tej grupy.

Statystycznie długość życia się wydłuża, jednak nie zawsze starsze osoby zachowu-

ją pełną sprawność �zyczną i umysłową. Emeryci i renciści, którzy wymagają opieki

oraz zabiegów stosownych do stanu zdrowia, są odbiorcami określonych usług. In-

formacje dotyczące tej grupy, jej specy�cznych potrzeb i oczekiwań mogą stanowić

inspirację do uruchomienia działalności gospodarczej oferującej usługi wychodzą-

ce naprzeciw oczekiwaniom osób starszych.

Zainwestuj w siebie

Okres przerwy w zatrudnieniu może rozleniwić, zniechęcając do jakiejkolwiek ak-

tywności. Kontakt z ludźmi jest wówczas zdecydowanie rzadszy. Przebywanie

w domu powoduje, że przywiązujesz mniejszą wagę do wyglądu, kondycji oraz

rozwoju kompetencji zawodowych. Jeżeli jesteś świadomy ryzyka tych zaniedbań,

zwróć na to szczególną uwagę. Dzięki temu, gdy zostaniesz zaproszony na rozmowę

kwali�kacyjną, będziesz pewien, że wywrzesz pozytywne wrażenie, na które mają

wpływ różne czynniki, m.in. dobry wygląd oraz swoboda w prezentowaniu posia-

danej wiedzy. Pamiętaj, że nad kondycją �zyczną i umysłową trzeba stale pracować,

zwłaszcza w okresie bezrobocia, które sprzyja zaniedbaniom.

Wygląd

Kupujesz to, co widzisz. Pamiętaj, że podczas rozmowy kwali�kacyjnej, zanim co-

kolwiek powiesz, twój rozmówca zwróci uwagę na twój wygląd. Na tej podstawie

wyrobi sobie opinię o tobie, więc zadbaj o to, aby była pozytywna. Przyjrzyj się swo-

jej fryzurze – może warto ją zmienić? Zadbaj o zdrowy wygląd cery. Jeśli jesteś ko-

bietą – zwróć uwagę na najnowsze tendencje w makijażu i ubiorze. Przejrzyj szafę

i wybierz zestaw odpowiedni na spotkanie w sprawie pracy: skromny, ale elegancki,

schludny i stosowny do okazji.

DO_UTRATY.indb 84 2012-07-05 21:03:03

Jak skutecznie szukać pracy?

Documents

Transcript of Jak skutecznie szukać pracy?