Narzędzia komunikacyjne w korporacjach – przegląd szans i możliwości.
Inwestycje komunikacyjne : drogowe i kolejowe w świetle...
Transcript of Inwestycje komunikacyjne : drogowe i kolejowe w świetle...
www.konferencjespecjalistyczne.pl Forum ODWODNIENIE 2014 Kraków, 4-5.06.2014 r.
REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE
Inwestycje komunikacyjne :
drogowe i kolejowe
w świetle ustawy Prawo wodne
i ochrony środowiska
mgr inż. Marta Kot
Oddziaływanie liniowych inwestycji komunikacyjnych na wody:
Ograniczanie obszarów przepływu wód
Odcinanie swobodnego spływu wód
powierzchniowych
Uszczelnianie terenu
Zanieczyszczanie wód powierzchniowych
i podziemnych
Przeprawy przez cieki wodne
Oddziaływanie na wody: Ograniczanie obszarów przepływu wód
Konieczność budowy umocnień brzegów rzek w miejscach zbliżeń dróg do rzek
Oddziaływanie na wody: Odcinanie swobodnego spływu wód powierzchniowych
Przecinanie
systemów wodnych:
- naturalnych
( rzek i potoków )
- sztucznych
np. rowów
melioracyjnych.
Oddziaływanie na wody: odcinanie swobodnego spływu wód
powierzchniowych
Odcinanie swobodnego spływu
wód ze stoków do cieków.
Oddziaływanie na wody: uszczelnianie terenu
Szczelność nawierzchni dróg (z wyjątkiem dróg gruntowych) powoduje
konieczność odprowadzenia wód opadowych i roztopowych :
systemem otwartym np. rowami –(rowy szczelne są traktowane jako
kanalizacja otwarta);
zamkniętymi systemami kanalizacyjnymi -punktowym wylotem do
cieku powierzchniowego.
Niekiedy stosowane:
rowy bezodpływowe lub studnie chłonne
Oddziaływanie na wody: Zanieczyszczanie wód powierzchniowych i podziemnych
Wprowadzane do wód lub do ziemi wody opadowe i roztopowe ujęte w
otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne odprowadzane z dróg i
parkingów są ściekami (Art. 9. ust.1. pkt.14 c) Prawa wodnego.
Warunki dla ścieków zostały określone w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 24.07.2006r. w sprawie warunków, jakie należy
spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w
sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego
(Dz. U. z 2006r., Nr 137 poz. 984 z późn. zm. )
Oddziaływanie na wody: Zanieczyszczanie wód powierzchniowych
w obszarach objętych ochroną np. w strefie ochronnej źródeł lub
ujęcia wody
z uwagi na możliwość wystąpienia nadzwyczajnych zagrożeń
środowiska (§ 9 rozporządzenia MTiGM z dnia 30 maja 2000 r. w
sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe
obiekty inżynierskie i ich usytuowanie) - w obiektach mostowych
powinny być zastosowane rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo
ruchu pojazdów na obiekcie mostowym a także zabezpieczenie gruntu
oraz wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem będącym
skutkiem wypadków drogowych,
Należy uwzględnić warunki określone w decyzji ustanawiającej strefę
ochronną (np. szczelne systemy kanalizacyjne i konieczność budowy
urządzeń oczyszczających).
Oddziaływanie na wody: Zanieczyszczanie wód podziemnych
W obszarach głównych zbiorników wód podziemnych:
Zgodnie z art. 98 ust. 1 Prawa ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia
2001 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 z późn. zm.) -wody
podziemne podlegają ochronie przez zmniejszenie ryzyka
zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na
obszary ich zasilania.
Może być niezbędne opracowanie dokumentacji hydrogeologicznej w
celu ustalenia warunków hydrogeologicznych panujących w otoczeniu
drogi, tła zanieczyszczeń (określenia charakterystycznych wskaźników
zanieczyszczeń drogowych dla gruntu i wody gruntowej), identyfikacji
obszarów zasilania, poziomów wodonośnych i kierunków ruchu wód
podziemnych
Po opracowaniu takiej dokumentacji możliwe będzie rozwiązanie
zagadnień technicznych związanych z ograniczeniem wpływu drogi na
stan środowiska gruntowo-wodnego.
Przeprawy przez cieki wodne
OBIEKTY MOSTOWE I PRZEPUSTY
Dla dróg:
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30
maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz.U.z
2000 r. Nr 63 poz.735 z dnia 3 sierpnia 2000 r. z późn. zm. )
Dla kolei:
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10
września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz.U.z 1998 r. Nr
151 poz.987 z dnia 15 grudnia 1998 r.)
Zarządzenie nr 29 Zarządu PKP z dnia 5 października 2005 r. w
sprawie wprowadzenia „Warunków technicznych dla kolejowych
obiektów inżynieryjnych” – Id-2 (D-2)”
Przeprawy przez cieki wodne
Most drogowy
(rozporządzenie):
budowla przeznaczona do
przeprowadzenia drogi (…..),
nad przeszkodą terenową,
a w szczególności: most,
wiadukt, estakadę, kładkę,
Most kolejowy
(instrukcja id-2):
obiekt inżynieryjny umożliwiający
przeprowadzenie linii kolejowej nad
przeszkodami wodnymi jak: rzeki,
strumienie, kanały, jeziora, zatoki
morskie, zalewy rzeczne itp. O
szerokości w świetle pod co najmniej
jednym przęsłem większej od 3,00 m
Światło mostu – wody miarodajne:
Most drogowy:
Wartość prawdopodobieństwa p
Rodzaj
obiektu
klasa drogi
A,S,GP
drogi
krajowe
(%)
G,Z
drogi
wojewódz
kie drogi
powiatowe
(%)
L,D
drogi gminne
(%)
Most
0,3
0,5
1
Most
tymczasowy
2
3
3
Most kolejowy:
0,3% - dla linii magistralnych i
pierwszorzędnych,
0,5% - dla linii drugorzędnych
1% - dla linii znaczenia
miejscowego
Światło mostu
Definicja światła mostu:
(…) jest to odległość między ścianami przyczółków, mierzona na
poziomie miarodajnej rzędnej zwierciadła wody prostopadle do
kierunku przepływu, zmniejszona o sumę grubości filarów na tym
samym poziomie
§ 18. ust. 2 rozporządzenia MTiGM z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty
inżynierskie i ich usytuowanie (Dz.U.z 2000 r. Nr 63 poz.735 z dnia 3
sierpnia 2000 r. z późn. zm. )
W § 18. ust. 1. rozporządzenia określono, że długość mostu powinna
wynikać z warunku minimalnego światła mostu, zapewniającego
swobodę przepływu miarodajnego, bez spowodowania nadmiernego
spiętrzenia wody w cieku - wywołującego dodatkowe zagrożenia i
nieuzasadnione ekonomicznie szkody - oraz bez spowodowania
nadmiernych rozmyć koryta cieku, z uwzględnieniem potrzeb ochrony
środowiska, (pasy terenu, określone w § 26. pokryte roślinnością).
W instrukcji Id-2 w cz.III DZ.7 p.1 określono, że ukształtowanie koryta
rzeki lub innego cieku wodnego pod kolejowym obiektem inżynieryjnym
musi zapewnić właściwe warunki przepływu zabezpieczające przed
rozmyciem dna w pobliżu fundamentów, podpór i budowli ziemnych
oraz zabezpieczające przed gromadzeniem się zanieczyszczeń
Przeprawy przez cieki wodne
Przepust drogowy
budowla o przekroju poprzecznym
zamkniętym, przeznaczoną do
przeprowadzenia cieków, szlaków
wędrówek zwierząt dziko żyjących
lub urządzeń technicznych przez
korpus drogi,
Przepust kolejowy
Obiekt inżynieryjny umożliwiający
przeprowadzenie linii kolejowej
nad przeszkodami o szerokości w
świetle pojedynczego otworu
mniejszej lub równej 3,00 m
Światło przepustu – wody miarodajne:
Przepusty drogowe
Wartość prawdopodobieństwa
p
Rodzaj
obiektu
klasa drogi
A, S, GP
(%)
G, Z
(%)
L, D
(%)
Przepust
1
1
2
Przepust
tymczasowy
3
5
5
Przepusty kolejowe
1% - bez względu na kategorię
linii , ale szerokość i wysokość w
świetle nie może być mniejsza niż
1,0 m niezależnie od kształtu
przekroju poprzecznego (w
uzasadnionych przypadkach, za
zgoda PKP – 0,8 m)
Wyniesienie spodu konstrukcji mostu ponad wodę miarodajną
dla dróg brak obowiązujących przepisów–(nieobowiązujące rozporządzenie
RM z 5.08.1977r w sprawie granic wód, linii brzegu, urządzeń nad wodami
oraz wód śródlądowych żeglownych ( Dz.U. 77.26.110), w którym w §6
określono, że wzniesienie dolnej krawędzi konstrukcji ponad najwyższy
poziom wody spiętrzonej nie może być mniejszy niż: 1,5 m na wodach
żeglownych, 1,0 m na rzekach nieżeglownych i potokach górskich i 0,5 m
na pozostałych wodach śródlądowych.
Dla kolei w § 50. 1 rozporządzenia o kolejowych obiektach….
a) spód konstrukcji mostu powinien być wzniesiony ponad poziom wody
maksymalnie spiętrzonej nad wodami śródlądowymi nieżeglownymi:
–co najmniej 1,00 m - na wodach uznanych za spławne oraz na
ciekach niespławnych,
–co najmniej 0,50 m - na pozostałych wodach nieżeglownych,
–co najmniej 1,50 m - na wodach uznanych za żeglowne, pod
przęsłami nieżeglownymi,
b) spód konstrukcji mostu (przęseł) nad ciekami żeglownymi powinien
być wzniesiony ponad najwyższy poziom wody żeglownej zgodnie z
wymogami danej klasy drogi wodnej,
Styczność inwestorów drogowych z RZGW:
Na podstawie art.11d ust.1 pkt.8 d) ustawy z dnia 10 kwietnia 2003
r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w
zakresie dróg publicznych (tekst jednolity (Dz.U. z 2013 r poz.687 z
późn. zm. )wydawanie na wniosek zarządcy drogi opinii niezbędnej
do wniosku o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji
drogowej, w odniesieniu do inwestycji obejmujących wykonanie
urządzeń wodnych oraz w odniesieniu do wykonania obiektów
budowlanych lub robót na obszarach bezpośredniego zagrożenia
powodzią.
Wydawanie decyzji zwalniających z zakazów określonych w art.40
i 88l Prawa wodnego
Styczność inwestorów kolejowych z RZGW:
Na podstawie art.9o ust.3 pkt.4 d) ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o
transporcie kolejowym (tekst jednolity Dz. U. z 2007 Nr16 poz. 94 z
późn.zm.) w odniesieniu do inwestycji obejmujących wykonanie
urządzeń wodnych oraz w odniesieniu do wykonania obiektów
budowlanych lub robót na obszarach bezpośredniego zagrożenia
powodzią wydawanie na wniosek PKP Polskich Linii Kolejowych
S.A. opinii niezbędnych do wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu
lokalizacji linii kolejowej
Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych w przypadku, gdy
szczególne korzystanie z wód lub wykonywanie urządzeń wodnych,
w całości lub części odbywa się na terenach zamkniętych
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo
ochrony środowiska
Wydawanie decyzji zwalniających z zakazów określonych w art.40
i 88l Prawa wodnego
Urządzenia wodne
Definicja w art.9 ust.1 pkt.19 Prawa wodnego:
urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz
korzystaniu z nich, a w szczególności budowle regulacyjne,
kanały i rowy oraz mury oporowe a także wyloty urządzeń
kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód lub
urządzeń wodnych oraz wyloty urządzeń służące do
wprowadzania wody do wód lub urządzeń wodnych.
Przepisy ustawy dotyczące urządzeń wodnych stosuje się
odpowiednio do: urządzeń melioracji wodnych niezaliczonych do
urządzeń wodnych (kanałów i rowów melioracyjnych) oraz
prowadzonych przez wody powierzchniowe oraz wały
przeciwpowodziowe obiektów mostowych, rurociągów, linii
energetycznych, linii telekomunikacyjnych oraz innych urządzeń
(art.9.ust.2.pkt. 1.)
Urządzenia wodne
Przepisy dotyczące wykonania urządzeń wodnych –
stosuje się odpowiednio do odbudowy, rozbudowy,
przebudowy, rozbiórki lub likwidacji tych urządzeń, z
wyłączeniem robót związanych z utrzymywaniem
urządzeń wodnych w celu zachowania ich funkcji że
(art.9 ust. 2 pkt. 2 Prawa wodnego).
Obszary szczególnego zagrożenia powodzią
W myśl art.9 ust.1 pkt.6c) Prawa wodnego
obszary szczególnego zagrożenia powodzią - rozumie się przez to:
• a) obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi
jest średnie i wynosi raz na 100 lat,
• b) obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi
jest wysokie i wynosi raz na 10 lat,
• c) obszary, między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub
naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału
przeciwpowodziowego,
Do dnia uwzględnienia obszarów szczególnego zagrożenia powodzią
na mapach zagrożenia powodziowego, (które miały zostać opracowane do
22 grudnia 2013 r.), za takie należy uznać dotychczasowe obszary
bezpośredniego zagrożenia powodzią (art. 17 ustawy z dnia 5.01.2011
o zmianie ustawy prawo wodne i niektórych innych ustaw) .
Wniosek o opinię powinien zawierać:
położenie inwestycji względem obszarów szczególnego zagrożenia
powodzią, a zwłaszcza w odniesieniu do miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego
informacje dotyczące projektowanych urządzeń wodnych (mostów,
przepustów, wylotów, budowli regulacyjnych), a w szczególności:
obliczenia hydrologiczno – hydrauliczne projektowanych mostów i
przepustów,
przekroje dolinowe w przekroju mostowym
(z obiektem mostowym), powyżej i poniżej mostu,
z naniesionym zwierciadłami wód charakterystycznych
rysunki techniczne projektowanych urządzeń.
Wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego powinien zawierać: Zakres wniosku- np.: wykonanie/likwidacja urządzeń, wprowadzenia
ścieków, rygor natychmiastowej wykonalności);
Niezbędne załączniki:
•operat wodnoprawny zgodny z art.132 Prawa wodnego,
•decyzja lokalizacyjna (jeżeli jest wymagana),
•decyzja środowiskowa,
•opis w języku nietechnicznym,
•pełnomocnictwo,
•dowód opłaty;
Decyzje i pełnomocnictwo – oryginały lub uwierzytelnione kserokopie;
Wniosek o wydanie decyzji zwalniającej z zakazów powinien zawierać:
charakterystykę planowanych działań wraz z podstawowymi danymi
technicznymi i opisem planowanej technologii robót, mapę sytuacyjno-
wysokościową z naniesionym schematem planowanych obiektów i
robót, a w razie potrzeby, obliczenia hydrauliczne i hydrologiczne (art.
88 l ust. 4 Prawa wodnego)
Najczęstsze zastrzeżenia:
Ograniczanie obszaru objętego inwestycją dotyczącą urządzenia
wodnego do obszaru tylko pasa drogowego lub terenów
zamkniętych, tym samym ograniczanie zasięgu oddziaływania
urządzeń wodnych
Ustalenia parametrów urządzeń już na etapie programu
funkcjonalno-użytkowego ograniczające późniejsze projektowanie
Projektowanie obiektów położonych w bliskim sąsiedztwie (np.most
drogowy –lokalny i most kolejowy-magistralny) na różne wody
miarodajne
Określanie lokalizacji mostu w odniesieniu do drogi a nie do km
cieku, co utrudnia lokalizację przedsięwzięcia w odniesieniu do
cieku.
Nieaktualna hydrologia (dla rzek obserwowanych)
Brak właściwych przekrojów dolinowych rzeki - część graficzna
operatu powinna zawierać zasadnicze przekroje podłużne i
poprzeczne urządzeń wodnych oraz koryt wody płynącej w zasięgu
oddziaływania tych urządzeń (art. 132 ust. 3. pkt.2) PW
Najczęstsze zastrzeżenia:
Światło mostu - „dopasowywanie” obliczeń do zadanych
parametrów długości mostu (np. poprzez stosowanie
„odpowiednich” współczynników szorstkości), nie uwzględnianie
górskości potoków (zwiększenie światła mnimalnego o 15 %)
Niedostosowanie płaszczyzn bocznych filarów do przewidywanego
kierunku przepływu wody miarodajnej
§ 34 ust. 1 rozporządzenia określa, że: płaszczyzny boczne ścian
filarów powinny być dostosowane do przewidywanego kierunku
przepływu miarodajnego i nie powinny tworzyć kąta większego niż
20º z kierunkiem przepływu na poziomie normalnym. Odchylenie
płaszczyzn od kierunku przepływu na poziomie normalnym powinno
zmierzać do zgodności z kierunkiem przepływu miarodajnego.
W przypadku podpór ażurowych przez płaszczyznę boczną rozumie
się płaszczyznę wyznaczoną przez elementy podpory. § 34. ust. 2
odnosi się do rzeki żeglownej.
Najczęstsze zastrzeżenia:
Wyniesienie spodu konstrukcji mostu ponad wodę miarodajną -
niekiedy, determinowane możliwością doprowadzenia najazdów
musi być zmniejszone.
Pomimo braku przepisów dla dróg - to wyniesienie należałoby określić
„im wyższe tym bezpieczniejsze”, szczególnie w przypadku potoków
górskich, ponieważ w czasie wezbrań niosą one duże ilości rumowiska,
drzew, gałęzi. Wtedy ten duży prześwit zwiększa „szanse” mostu.
Wyloty wód opadowych i roztopowych:
Niewłaściwa lokalizacja wylotu, niemożność przejęcia wód opadowych
przez mały odbiornik. (Pozwolenia wodnoprawne na odprowadzanie
wód opadowych są najczęściej zaskarżanymi decyzjami).
Najczęstsze zastrzeżenia:
Sposób umocnień koryta rzeki w obrębie mostu:
Zakres umocnień powinien wynikać z lokalnych uwarunkowań
panujących w rzece.
Za niewłaściwe należy uznać : zawężanie koryta rzeki budowlami,
zbędne umacnianie brzegów wypukłych lub umacnianie dna cieku w
przekroju mostowym, tylko dla uzyskania lepszych parametrów
obliczeniowych (współczynnik szorstkości), a nie dla faktycznej
potrzeby.
Efektem tego może być pogorszenie warunków przepływu na dłuższym
odcinku cieku. Umacnianie dna w świetle przeprawy może być wręcz
szkodliwe - powoduje zwiększenie prędkości w przekroju mostowym,
co w efekcie może spowodować zwiększoną erozję poniżej obiektu.
Najczęstsze zastrzeżenia:
Most tymczasowy - podobnie jak most właściwy także wymaga
pozwolenia wodnoprawnego – często brak informacji o takim
obiekcie
Wykonanie podpór technologicznych w korycie rzeki - na ich
wykonanie także wymagane jest pozwolenie wodnporawne.
(Art. 122. ust.1 pkt. 3 prawa wodnego) – często brak jest informacji
o takich działaniach. Konstrukcje podpór technologicznych
znacząco ograniczają i zaburzają powierzchnię przepływu -
konieczne jest wykonanie obliczeń hydraulicznych
Warunki korzystania z wód regionu wodnego
Art. 125. pkt 1) Prawa wodnego stanowi że pozwolenie wodnoprawne
nie może naruszać:
1) ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, z wyjątkiem okoliczności, o których mowa w art. 38j, lub ustaleń warunków korzystania z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód zlewni;
2)ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy;
3) wymagań ochrony zdrowia ludzi, środowiska i dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków oraz wynikających z odrębnych przepisów.
Warunki korzystania z wód regionu wodnego
Plany gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Górnej Wisły
zatwierdzone uchwałą Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2011 r. (M.
P. z 2011 r. Nr 49 poz. 549)”
Warunki korzystania z wód regionu wodnego :
Rozporządzenie Nr 4/2014 Dyrektora Regionalnego Zarządu
Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 16 stycznia 2014 r.
w sprawie warunków korzystania z wód regionu wodnego Górnej
Wisły (Dz. Urz. Woj. Małop. z 2014 poz. 317, Dz. Urz. Woj. Podk. z
2014 poz. 262, Dz. Urz. Woj. Śl. z 2014 poz. 371, Dz. Urz. Woj. Św.
z 2014 poz. 269, Dz. Urz. Woj. Lubel. z 2014 poz. 262)
Rozporządzenie nr 3/2014 w sprawie warunków korzystania z wód
regionu wodnego Czarnej Orawy Dz. Urz. Woj. Małop. z 2014 poz.
316
Rozporządzenie nr 2/2014 w sprawie warunków korzystania z wód
regionu wodnego Dniestru Dz. Urz. Woj. Podk. z 2014 poz. 244
Przepisy dotyczące ochrony przyrody:
Koryta bardzo wielu rzek zostały objęte różnymi formami ochrony
m.in. siecią obszarów Natura 2000 wobec tego planowanie i
wykonywanie przedsięwzięć w takich rejonach powinno odbywać się
z uwzględnieniem wymogów ochrony siedlisk przyrodniczych,
wynikających z przepisów:
ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ( tekst
jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 627 z późn. zm.)
ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst
jednolity Dz.U.z 2013r. poz. 1235 z późn. zm.)
rozporządzenie RM z dnia 9.11.2010r w sprawie przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko ( Dz.U. z 2010 r. nr
213 poz. 1397 z późn. zm.)
Aspekt finansowy:
art. 20. PW ust.1 pkt.4, stanowi, że grunty pokryte wodami,
stanowiące własność Skarbu Państwa, niezbędne do prowadzenia
przedsięwzięć związanych wykonywaniem infrastruktury
transportowej, oddaje się w użytkowanie za opłatą roczną.
Zwolnione z tych opłat są jednostki samorządu terytorialnego
(dotyczy to tylko infrastruktury transportowej) Art. 20 ust.3 pkt. 4.
Zasady opłat i niezbędne dokumenty zostały określone w
cytowanym art.20,
Wysokość opłat w rozporządzeniu RM z dnia 26.01.2006 w sprawie
wysokości opłat rocznych za oddanie gruntów pokrytych wodami
(Dz.U. 06.13.90).