Inwazje pasożytnicze występujące w Polsce
description
Transcript of Inwazje pasożytnicze występujące w Polsce
Inwazje Inwazje pasożytnicze pasożytnicze
występujące w występujące w PolscePolsce
Etiologia inwazjiEtiologia inwazji
PierwotniakiPierwotniaki
- Giardia, Toxoplasma, Pneumocystis, - Giardia, Toxoplasma, Pneumocystis, Trichomonas, NaegleriaTrichomonas, Naegleria
Robaki obłe (nicienie)Robaki obłe (nicienie)
- Enterobius, Ascaris, Trichuris, Anisakis, - Enterobius, Ascaris, Trichuris, Anisakis, Strongyloides, Trichinella, ToxocaraStrongyloides, Trichinella, Toxocara
Robaki płaskie (tasiemce)Robaki płaskie (tasiemce)
- Taenia, Echinococcus, Hymenolepis- Taenia, Echinococcus, Hymenolepis
Wrota inwazjiWrota inwazjiDrogi oddechoweDrogi oddechowe: : Przewód pokarmowy:Przewód pokarmowy:
enterobius droga fekalno-oralnaenterobius droga fekalno-oralnapneumocystis enterobius, giardia, toxoplasmapneumocystis enterobius, giardia, toxoplasmanaeglerianaegleria jaja w jarzynach, ziemi, wodziejaja w jarzynach, ziemi, wodzie ascaris, trichuris ascaris, trichuris
Skóra: Skóra: strongyloides strongyloides surowe ryby: surowe ryby: AnisakisAnisakis jaja w kale psa: jaja w kale psa: echinococcus, echinococcus,
toxocara toxocara Narządy płciowe:Narządy płciowe:trichomonas, giardiatrichomonas, giardia cysty w mięsie: cysty w mięsie: taenia, taenia, trichinella, trichinella,
toxoplasma toxoplasma
Inwazje przewodu Inwazje przewodu pokarmowegopokarmowego
PierwotniakiPierwotniaki
Giardia intestinalisGiardia intestinalis NicienieNicienie
Enterobius, Ascaris, Trichuris, Enterobius, Ascaris, Trichuris, Strongyloides, Trichinella, Anisakis, Strongyloides, Trichinella, Anisakis, ToxocaraToxocara
TasiemceTasiemce
Inwazje układu Inwazje układu nerwowegonerwowego
PierwotniakiPierwotniaki - Toxoplazmoza nabyta i wrodzona- Toxoplazmoza nabyta i wrodzona - Pełzakowica mózgu (Naegleria)- Pełzakowica mózgu (Naegleria) NicienieNicienie - Strongyloidoza (rzadko)- Strongyloidoza (rzadko) - Trichinelloza- Trichinelloza - Toksokaroza- Toksokaroza TasiemceTasiemce - wagrzyca Taenia solium- wagrzyca Taenia solium - bąblowica (torbiele larwalne) Echinococcus - bąblowica (torbiele larwalne) Echinococcus
granulosus i multilocularisgranulosus i multilocularis
Inwazje innych Inwazje innych narządównarządów
(1) (1) PierwotniakiPierwotniaki
- Toxoplazmoza oczna, węzłowa, uogólniona - Toxoplazmoza oczna, węzłowa, uogólniona
- Pneumocystoza płuc - Pneumocystoza płuc
- Trichomonoza nn. płciowych- Trichomonoza nn. płciowych NicienieNicienie
- Ascarioza (drogi żółciowe, trzustkowe, - Ascarioza (drogi żółciowe, trzustkowe, oskrzela, płuca)oskrzela, płuca)
- Strongyloidoza (wątroba, płuca, serce)- Strongyloidoza (wątroba, płuca, serce)
Inwazje innych Inwazje innych narządównarządów
(2)(2) NicienieNicienie
- włośnica (mm. szkieletowe, m. serca, płuca, - włośnica (mm. szkieletowe, m. serca, płuca, nerki)nerki)
- toksokaroza (wątroba, gałka oczna, płuca)- toksokaroza (wątroba, gałka oczna, płuca) TasiemceTasiemce
- wągrzyca (oko, mm. szkieletowe, m. serca, - wągrzyca (oko, mm. szkieletowe, m. serca, płuca, j. otrzewnej)płuca, j. otrzewnej)
- bąblowica (wątroba, płuca, m. serca, - bąblowica (wątroba, płuca, m. serca, śledziona, nerki, kości i in.)śledziona, nerki, kości i in.)
Giardioza Giardioza (lamblioza)(lamblioza)
E: lamblia (Giardia intestinalis)E: lamblia (Giardia intestinalis) I: cysta przenoszona z wodą lub żywnościąI: cysta przenoszona z wodą lub żywnością K:K: - bóle brzucha, biegunka, stolce tłuszczowe, - bóle brzucha, biegunka, stolce tłuszczowe,
wzdęcia, nudności, wymioty, utrata masy ciaławzdęcia, nudności, wymioty, utrata masy ciała - obj. pozajelitowe: przewlekła pokrzywka, zap. - obj. pozajelitowe: przewlekła pokrzywka, zap.
jagodówki oka, zap. stawówjagodówki oka, zap. stawów z. wątrobowo-trzustkowyz. wątrobowo-trzustkowy z. dyspeptycznyz. dyspeptyczny z. rzekomowrzodowyz. rzekomowrzodowy z. alergicznyz. alergiczny
GiardiozaGiardioza
Diagnostyka:Diagnostyka:
- poszukiwanie cyst w kale- poszukiwanie cyst w kale - badanie treści XII-czej na obecność - badanie treści XII-czej na obecność
trofozoitówtrofozoitów - wykrycie antygenów G. lamblia w - wykrycie antygenów G. lamblia w
kalekale
Leczenie:
- Metronidazol 250mg p.o. 3xdz przez 5-10 dni dzieci 10-15 mg/kg. m.c/dobę
- Tynidazol 600mg/dobę w dwóch dawkach przez 3-5 dni dzieci 10-15 mg/kg/dobę 2 x dz
- Ornidazol 500mg 2xdz
- Furazolidon 6mg/kg/dobę 4 x dz przez 7-10 dni
RzęsistkowicaRzęsistkowica E: rzęsistek pochwowy (Trichomonas E: rzęsistek pochwowy (Trichomonas
vaginalis)vaginalis) I: trofozoit przenoszony z człowieka na I: trofozoit przenoszony z człowieka na
człowieka najczęściej drogą kontaktów człowieka najczęściej drogą kontaktów płciowychpłciowych
K: - zakażenie pochwy, sromu, dróg moczowych - zapalenie żołędzi, cewki moczowej
RzęsistkowicaRzęsistkowica
RzęsistkowicaRzęsistkowica
PowikłaniaPowikłania
- zapalenie miednicy małej, niepłodność - zapalenie miednicy małej, niepłodność
- zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego- zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego
Leczenie (jednoczesne obu partnerów)Leczenie (jednoczesne obu partnerów)
- Metronidazol 250mg 3xdz-7 dni- Metronidazol 250mg 3xdz-7 dni
- Tinidazol 2000mg jednorazowo- Tinidazol 2000mg jednorazowo
- Ornidazol 500mg 2xdz-5 dni- Ornidazol 500mg 2xdz-5 dni
Owsica Owsica (enterobiosis)(enterobiosis)
E: owsik ludzki (Enterobius vermicularis)E: owsik ludzki (Enterobius vermicularis)
I: jajo inwazyjne: droga fekalno – oralna I: jajo inwazyjne: droga fekalno – oralna (ręce) lub wziewna (kurz), larwa (ręce) lub wziewna (kurz), larwa inwazyjna inwazyjna ––retroinwazjaretroinwazja
K: - dyspepsja, nadpobudliwość, świąd odbytu
Owsica Owsica (enterobiosis)(enterobiosis)
OwsicaOwsica Powikłania:Powikłania: - zakażenie dróg moczowo-płciowych- zakażenie dróg moczowo-płciowych
- zakażenia bakteryjne skóry i śluzówki odbytu- zakażenia bakteryjne skóry i śluzówki odbytu
Leczenie: 2-4 cykleLeczenie: 2-4 cykle - pyrantel (Combantrin) 10mg/kg -co 2 tygodnie- pyrantel (Combantrin) 10mg/kg -co 2 tygodnie
- albendazol (Zentel) 200mg dzieci do 5 r.ż.- albendazol (Zentel) 200mg dzieci do 5 r.ż.
400mg dzieci> 5 r.ż.- co 1 m-c400mg dzieci> 5 r.ż.- co 1 m-c
- mebendazol (Vermox) 100mg 1 x- co 1 m-c- mebendazol (Vermox) 100mg 1 x- co 1 m-c
OwsicaOwsica
Glistnica Glistnica (ascariosis)(ascariosis)
E: glista ludzka (Ascaris lumbricoides)E: glista ludzka (Ascaris lumbricoides) I: jajo inwazyjne-ręce, woda, warzywa I: jajo inwazyjne-ręce, woda, warzywa
zanieczyszczone ziemiązanieczyszczone ziemią K:K: - postać jelitowa (f. dorosłe)- postać jelitowa (f. dorosłe) - postać narządowa (f. larwalne) – - postać narządowa (f. larwalne) –
hepatomegalia,hepatomegalia, suchy kaszel, stany spastyczne oskrzeli, suchy kaszel, stany spastyczne oskrzeli,
krwioplucie, zesp. Loefflerakrwioplucie, zesp. Loefflera - objawy ogólne: gorączka, alergia skórna, - objawy ogólne: gorączka, alergia skórna,
zaburzenia snu, stany pobudzenia, eozynofilia zaburzenia snu, stany pobudzenia, eozynofilia
GlistnicaGlistnica
Powikłania:Powikłania: - niedrożność jelit, dróg żółciowych- niedrożność jelit, dróg żółciowych - zapalenie trzustki- zapalenie trzustki - niedrożność dróg oddechowych- niedrożność dróg oddechowych
Leczenie:
- pyrantel 10mg/kg jednorazowo
- mebendazol (Vermox)100mg 2 x dz przez 3 dni
- albendazol (Zentel) 200-400mg 1x
- levamizol (Decaris) 2,5mg/kg
Włosogłówczyca Włosogłówczyca (trichurioza)(trichurioza)
E: włosogłówka ludzka (Trichuris E: włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura)trichiura)
I: jajo inwazyjne przenoszone przez I: jajo inwazyjne przenoszone przez brudne ręce, wodę, warzywa, owocebrudne ręce, wodę, warzywa, owoce
K: bóle brzucha, przewlekła K: bóle brzucha, przewlekła biegunka (czasami z dom. krwi), biegunka (czasami z dom. krwi), alergia, nerwicaalergia, nerwica
WłosogłówczycaWłosogłówczyca Powikłania:Powikłania: - niedokrwistość- niedokrwistość - zaburzenia elektrolitowe- zaburzenia elektrolitowe - wyniszczenie- wyniszczenie
Leczenie:Leczenie: - mebendazol(Vermox)100 mg 2 x dz-3 dni - mebendazol(Vermox)100 mg 2 x dz-3 dni - albendazol(Zentel) 400mg 1x dz-3 dni - albendazol(Zentel) 400mg 1x dz-3 dni
Toksokaroza Toksokaroza (zespół larwy wędrującej (zespół larwy wędrującej
trzewnejtrzewnej)) E: glista psia, kocia (Toxocara canis et cati)E: glista psia, kocia (Toxocara canis et cati) I: jaja inwazyjne wydalane z kałem psów i kotówI: jaja inwazyjne wydalane z kałem psów i kotów K:K: - postać bezobjawowa- postać bezobjawowa - postać trzewna: ogólne osłabienie, stany - postać trzewna: ogólne osłabienie, stany
podgorączkowe, wysypki skórne, limfadenopatia, bóle podgorączkowe, wysypki skórne, limfadenopatia, bóle głowy, kaszel, krwioplucie, bóle brzucha, głowy, kaszel, krwioplucie, bóle brzucha, hepatomegaliahepatomegalia
- postać oczna (ziarniniaki w tylnym biegunie lub - postać oczna (ziarniniaki w tylnym biegunie lub obwodowo w gałce ocznej): jednostronne pogorszenie obwodowo w gałce ocznej): jednostronne pogorszenie widzeniawidzenia
- neurotoksokaroza (meningitis, encephalitis, epilepsja) - neurotoksokaroza (meningitis, encephalitis, epilepsja)
ToksokarozaToksokaroza
Rozpoznanie:Rozpoznanie: - morfologia z rozmazem, eozynofilia (BLE), ocena aktywności - morfologia z rozmazem, eozynofilia (BLE), ocena aktywności
aminotransferaz, USG j. brzusznej, badanie dna oka, bad. aminotransferaz, USG j. brzusznej, badanie dna oka, bad. sserologiczne (IgG)erologiczne (IgG)
Leczenie:Leczenie: p/pasożytnicze:p/pasożytnicze: - rekomendowane u dzieci– dietylokarbamazyna (Hetrazan, - rekomendowane u dzieci– dietylokarbamazyna (Hetrazan,
Notezyna)Notezyna) 6 mg/kg/dobę-21 dni6 mg/kg/dobę-21 dni - alternatywne - albendazol (Zentel) -15 mg/kg/dobę-7 dni- alternatywne - albendazol (Zentel) -15 mg/kg/dobę-7 dni p/zapalne: steroidy ogólnie i miejscowop/zapalne: steroidy ogólnie i miejscowo rozważyć leczenie chirurgiczne, koagulację laserem lub krioterapięrozważyć leczenie chirurgiczne, koagulację laserem lub krioterapię
Włośnica Włośnica (trichinelloza)(trichinelloza)
E: włosień kręty (Trichinella spiralis)E: włosień kręty (Trichinella spiralis) I: larwa inwazyjna w mięsie świni i dzikaI: larwa inwazyjna w mięsie świni i dzika K:K: - zespół biegunkowy- zespół biegunkowy - zespół włośnicowy (penetracja larw do - zespół włośnicowy (penetracja larw do
mięśni): gorączka, bóle mięśni kończyn, mięśni): gorączka, bóle mięśni kończyn, zapalenie spojówek, obrzęki powiek, zapalenie spojówek, obrzęki powiek, zaburzenia mówienia, połykania, oddychaniazaburzenia mówienia, połykania, oddychania
WłośnicaWłośnica K:K:
- alergiczne zapalenie naczyń (vasculitis): wylewy - alergiczne zapalenie naczyń (vasculitis): wylewy dospojówkowe, podpaznokciowe, pokrzywkadospojówkowe, podpaznokciowe, pokrzywka
- faza zaburzeń metabolicznych - - faza zaburzeń metabolicznych - hipoalbuminemia, hipoglikemia, hipokaliemiahipoalbuminemia, hipoglikemia, hipokaliemia
Powikłania:Powikłania:
- zapalenie opon i mózgu- zapalenie opon i mózgu
- zapalenie płuc- zapalenie płuc
- uszkodzenie mięśnia sercowego- uszkodzenie mięśnia sercowego
WłośnicaWłośnica Diagnostyka:Diagnostyka: - leukocytoza, eozynofilia- leukocytoza, eozynofilia - badania serologiczne (ELISA)- badania serologiczne (ELISA) -↑CPK, LDH -↑CPK, LDH - biopsja mięśni- biopsja mięśni
Leczenie:Leczenie: - mebendazol lub albendazol 5mg/kg m.c./dobę przez 7 - mebendazol lub albendazol 5mg/kg m.c./dobę przez 7
dnidni - salicylany- salicylany - steroidy: prednizon 0,5-1 mg/kg m.c./dobę przez 3-14 - steroidy: prednizon 0,5-1 mg/kg m.c./dobę przez 3-14
dnidni
TasiemczycaTasiemczyca(T. nieuzbrojony)(T. nieuzbrojony)
E: tasiemiec nieuzbrojony (Taenia E: tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata)saginata)
I: wągier bydlęcy I: wągier bydlęcy K:K: - bóle brzucha- bóle brzucha - nudności- nudności - wzmożone lub upośledzone łaknienie- wzmożone lub upośledzone łaknienie - biegunki lub zaparcia- biegunki lub zaparcia - osłabienie, zaburzenia snu, - osłabienie, zaburzenia snu,
niedokrwistośćniedokrwistość
TasiemczycaTasiemczyca(T. nieuzbrojony)(T. nieuzbrojony)
Rozpoznanie:Rozpoznanie: - czynne wypełzanie członów macicznych przez - czynne wypełzanie członów macicznych przez
odbyt (ocena morfologiczna)odbyt (ocena morfologiczna)
- jaja w kale- jaja w kale
- antygeny tasiemca w kale- antygeny tasiemca w kale Leczenie:Leczenie: - prazykwantel (Cesol) 5-10mg/kg-jednorazowo- prazykwantel (Cesol) 5-10mg/kg-jednorazowo
- alt.: niklozamid (Yomesan) 2g (dzieci 50 - alt.: niklozamid (Yomesan) 2g (dzieci 50 mg/kg m.c)mg/kg m.c)
TasiemczycaTasiemczyca(T. uzbrojony)(T. uzbrojony)
E: tasiemiec uzbrojony (Taenia solium)E: tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) I: wągier świńskiI: wągier świński K:K: - postać jelitowa często bezobjawowa- postać jelitowa często bezobjawowa - wągrzyca: tk. podskórnej, mm. - wągrzyca: tk. podskórnej, mm.
szkieletowych, płuc, oka, jamy otrzewnej, szkieletowych, płuc, oka, jamy otrzewnej, mózgumózgu
R:R: - ocena morfologiczna członów - ocena morfologiczna członów
macicznychmacicznych
Leczenie:
- prazykwantel (Cesol) - postać jelitowa 5-10 mg/kg 1x - wągrzyca mięśni 25 mg/kg-4 dni - wągrzyca mózgu 50 mg/kg/dobę-14 dni - wągrzyca oka -chirurgiczne
EchinokokozaEchinokokoza(bąblowica (bąblowica
jednojamowa)jednojamowa) E: Echinococus granulosusE: Echinococus granulosus I: jaja przenoszone z sierści lub kału psaI: jaja przenoszone z sierści lub kału psa K: postać pęcherzowa (torbiel) zawierająca K: postać pęcherzowa (torbiel) zawierająca
protoskoleksy umiejscawia się w tkankach: protoskoleksy umiejscawia się w tkankach: wątroba (60%), płuca (20%), mózg (2%), wątroba (60%), płuca (20%), mózg (2%), mięsień sercowy, nerki, kości, śledzionamięsień sercowy, nerki, kości, śledziona
Powikłania: pęknięcie torbieli, wstrząs, Powikłania: pęknięcie torbieli, wstrząs, wtórne zakażenie bakteryjnewtórne zakażenie bakteryjne
EchinokokozaEchinokokoza Rozpoznanie:Rozpoznanie: - - badania obrazowe –USG, TK, RMbadania obrazowe –USG, TK, RM - testy immunoenzymatyczne ELISA+ Western - Blot- testy immunoenzymatyczne ELISA+ Western - Blot - biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana - śródoperacyjne badanie histopatologiczne - śródoperacyjne badanie histopatologiczne
Leczenie:Leczenie: - operacyjne- operacyjne - farmakologiczne: albendazol (Zentel) 10-15 - farmakologiczne: albendazol (Zentel) 10-15
mg/kg/24h –przez 30 dni, kurację powtórzyć 1-2 mg/kg/24h –przez 30 dni, kurację powtórzyć 1-2 razy po 14 dniach przerwyrazy po 14 dniach przerwy
AlweokokozaAlweokokoza(bąblowica wielojamowa)(bąblowica wielojamowa)
E: Echinococcus multilocularisE: Echinococcus multilocularis I: jajo obecne w owocach, grzybach I: jajo obecne w owocach, grzybach
leśnych skażonych kałem lisaleśnych skażonych kałem lisa K: postać larwalna (torbiel K: postać larwalna (torbiel
wielokomorowa) rozrasta się wielokomorowa) rozrasta się naciekając tkanki:naciekając tkanki:
- wątroba, płuca, mózg- wątroba, płuca, mózg
AlweokokozaAlweokokoza(bąblowica wielojamowa)(bąblowica wielojamowa) Rozpoznanie:Rozpoznanie: - badania obrazowe (obraz „kwiatu lilii” i/lub „plastra - badania obrazowe (obraz „kwiatu lilii” i/lub „plastra
miodu”)miodu”) - badania serologiczne + Western - Blot- badania serologiczne + Western - Blot - bad. PCR w bioptatach wątroby- bad. PCR w bioptatach wątroby - badanie histopatologiczne- badanie histopatologiczne
Leczenie:Leczenie: - operacyjne-radykalny zabieg chirurgiczny- operacyjne-radykalny zabieg chirurgiczny - farmakologiczne – albendazol (Zentel) 10-15 - farmakologiczne – albendazol (Zentel) 10-15
mg/kg/24h -30 dni, powtarzana wielokrotnie (po mg/kg/24h -30 dni, powtarzana wielokrotnie (po każdym cyklu 14 dni przerwy) nawet całe życiekażdym cyklu 14 dni przerwy) nawet całe życie
Rokowanie: Rokowanie: złe (33% zgonów)złe (33% zgonów)
HymenolepiozaHymenolepioza(tasiemiec karłowaty)(tasiemiec karłowaty)
E: tasiemiec karłowaty (Hymenolepis E: tasiemiec karłowaty (Hymenolepis nana)nana)
I: jaja inwazyjne w pokarmach I: jaja inwazyjne w pokarmach zanieczyszczonych kałem myszyzanieczyszczonych kałem myszy
K: bóle brzucha, wymioty, utrata apetytu K: bóle brzucha, wymioty, utrata apetytu i masy ciała, nerwica, zaburzenia snu, i masy ciała, nerwica, zaburzenia snu, świąd skóry okolicy odbytuświąd skóry okolicy odbytu
L: prazykwantel (Cesol) 25 mg/kg 1x, L: prazykwantel (Cesol) 25 mg/kg 1x, ew. powtórzenie kuracjiew. powtórzenie kuracji
Pomyśl o inwazji w Pomyśl o inwazji w przypadku:przypadku:
dzieckadziecka osoby z upośledzoną odpornościąosoby z upośledzoną odpornością niepokoju, pobudzenia ruchowego, zaburzeń niepokoju, pobudzenia ruchowego, zaburzeń
snusnu utraty masy ciałautraty masy ciała przewlekłej biegunkiprzewlekłej biegunki przewlekłych, nawracających stanów przewlekłych, nawracających stanów
obturacji oskrzeliobturacji oskrzeli nawracających wysypek skórnychnawracających wysypek skórnych eozynofiliieozynofilii gdy nie wiesz o czym masz myślećgdy nie wiesz o czym masz myśleć
Profilaktyka Profilaktyka inwazjiinwazji
mycie rąk przed posiłkamimycie rąk przed posiłkami mycie rąk po kontakcie ze zwierzętamimycie rąk po kontakcie ze zwierzętami mycie warzyw i owocówmycie warzyw i owoców odrobaczanie zwierząt domowychodrobaczanie zwierząt domowych oznaczanie miejsc defekacji psów i kotówoznaczanie miejsc defekacji psów i kotów zabezpieczanie piaskownic przed zabezpieczanie piaskownic przed
zwierzętamizwierzętami ogradzanie placów zabaw siatką 1,5mogradzanie placów zabaw siatką 1,5m sprzątanie miejsc zabaw dziecisprzątanie miejsc zabaw dzieci prawidłowa obróbka termiczna mięsa i rybprawidłowa obróbka termiczna mięsa i ryb unikanie mięsa niebadanegounikanie mięsa niebadanego
Dziękuję