Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani zaich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-WójcickaProjekt okładki: Jan Paluch

Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.

Wydawnictwo HELIONul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICEtel. 32 231 22 19, 32 230 98 63e-mail: onepress@onepress.plWWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Drogi Czytelniku!Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adreshttp://onepress.pl/user/opinie?magsl2Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

ISBN: 978-83-283-4030-5

Copyright © Helion 2018

Printed in Poland.

• Kup książkę• Poleć książkę • Oceń książkę

• Księgarnia internetowa• Lubię to! » Nasza społeczność

Spis tre ci

Wst p 7

Rozdzia 1. Przejd do konkretów 11

Magia szczegó u 13

Kolekcjonuj nazwy 16

Nadawaj imiona 19

Porównuj 22

A co z abstrakcj ? 23

Rozdzia 2. O yw tekst 27

Jaki czasownik jest dynamiczny? 29

Wampir energetyczny nr 1: Nominalizacja 31

Wampir energetyczny nr 2: Strona bierna 36

Wampir energetyczny nr 3: Czasowniki modalne 41

Wampir energetyczny nr 4: Mie i by 43

Rozdzia 3. Lekcja Iana Fleminga 49

Rozdzia 4. Eksponuj to, co wa ne 59

Utnij niepotrzebn ko cówk 63

Nie komentuj tego, co napisa e 63

Roz up zdanie na dwie cz ci 64

Przejd od informacji starej do nowej 65

A jak rozpocz zdanie? 65

U ó wyrazy w zdaniu 66

Poleć książkęKup książkę

4 | M A G I A S Ó W . J A K P I S A T E K S T Y , K T Ó R E P O R W T U M Y

Rozdzia 5. Zaciekawiaj od pierwszego zdania 73

Wrzu czytelnika w wir wydarze 74

Zacznij od czego niezwyk ego 75

Wprowad intryguj cego bohatera 76

Oddaj g os bohaterowi 77

Wybierz znacz cy szczegó 78

Zmu czytelnika do refleksji 79

Rozdzia 6. Pozb d si s ów- mieci 81

Tiki 82

Skamieliny 83

Papugi 85

Koturny 86

Urz dasy 89

Snoby 90

Tasiemce 91

Usypiacze 92

Podróbki 94

Gadu y 94

Tchórze 96

Zuchwalcy 96

Instrukcje 97

Sobki 97

Anonimy 98

Zrz dy 98

Gmatwaniny 100

Rozdzia 7. Lekcja Ernesta Hemingwaya 103

Rozdzia 8. Uwolnij si od kl twy wiedzy 111

Co zak adasz, pisz c tekst? 112

Trzymaj si tematu 113

Zwolnij 117

Wyja niaj obrazowo 119

Podaj przyk ad 120

Ale czy specjali ci si nie obra ? 122

Poleć książkęKup książkę

S P I S T R E C I | 5

Rozdzia 9. Wykorzystaj moc interpunkcji 125

By stopniowa 125

By uwydatnia 126

By ukry 127

By zaciekawi 128

By ostrzec 129

Rozdzia 10. Nie bój si d ugiego zdania 131

Po cz zdania 133

Wyliczaj 135

Powtarzaj 137

Podsumuj 141

Wtr caj 142

Rozdzia 11. Opowiedz histori 145

Pocz tek (sytuacja) 149

rodek (komplikacja) 156

Koniec (rozwi zanie) 162

Rozdzia 12. Lekcja braci Grimm 167

Rozdzia 13. Pokazuj, nie opisuj 175

Nie wyr czaj czytelnika 175

Mniej znaczy wi cej 178

Zmu bohatera do dzia ania 179

Zadbaj o towarzystwo dla bohatera 180

Walcz o czytelnika 181

Rozdzia 14. Graj na emocjach 183

Pisz sercem 183

Porywaj ce opowie ci 186

Poruszaj ce reklamy 192

Rozdzia 15. Buduj napi cie 197

Zawieszenie akcji 200

Strzelba Czechowa 203

Zwrot akcji 210

Poleć książkęKup książkę

6 | M A G I A S Ó W . J A K P I S A T E K S T Y , K T Ó R E P O R W T U M Y

Rozdzia 16. Lekcja Agathy Christie 217

Rozdzia 17. Odwa si pisa dialogi 231

Naturalne, czyli jakie? 231

Co wy apywa ? 232

Powiedzia , krzykn czy wycedzi ? 236

Mowa cia a 238

I znowu mniej znaczy wi cej 240

Rozdzia 18. Maluj s owami 243

Kolor 243

wiat o i cie 246

Kadr 248

Rozdzia 19. Pobudzaj zmys y 251

Zapach 252

D wi k 253

Smak 255

Dotyk 256

A teraz wszystko wymieszaj 257

Rozdzia 20. Lekcja Vincenta van Gogha 259

Rozdzia 21. Przemów w asnym g osem 267

Zako czenie 273

Lista dynamicznych czasowników 279

Bibliografia 285

Blogi 287

Poleć książkęKup książkę

Rozdzia 5.

Zaciekawiaj od pierwszego zdania

„Podobno w przemówieniu pierwsze zdanie jest zawsze najtrudniejsze.

A wi c mam je ju poza sob ” — tak Wis awa Szymborska w swym

odczycie noblowskim za artowa a z najwi kszej zmory pisarzy i mów-

ców: pierwszego zdania. Jednak kto w tej chwili zmaga si z pierwszym

zdaniem swojego tekstu, temu nie jest do miechu.

Pierwsze zdanie jest jak obietnica. Przekonujesz czytelnika, eby

przewróci kartk lub przewin stron . Robisz wszystko, eby Ci

zaufa .

Pierwsze zdanie jest jak flirt. Uwodzisz czytelnika, kusisz go,

zabawiasz. Byleby tylko zwróci na Ciebie uwag .

Pierwsze zdanie jest jak atak. Zadajesz mocny cios, który natych-

miast wci nie czytelnika w fotel. Walczysz, cho Twoj jedyn broni

s s owa.

Stephen King przyznaje, e nad pierwszym zdaniem ka dej ze

swoich powie ci móg by pracowa w niesko czono . Mocne i obra-

zowe pierwsze zdanie Mrocznej Wie y brzmi: M czyzna w czerni

ucieka przez pustyni , cigany przez rewolwerowca. King napisa

te s owa, gdy studiowa na drugim roku college’u. Dopiero dwana cie

lat pó niej opublikowa powie , która by a rozwini ciem tego w a-

nie zdania.

W czasach, gdy na stronie internetowej o uwag czytelnika walcz

obrazy, filmy i reklamy, pierwsze zdanie tekstu jest wa niejsze ni

kiedykolwiek wcze niej. Specjali ci od funkcjonalno ci stron interne-

towych badaj tras , jak ga ka oczna podró uje po ekranie

Poleć książkęKup książkę

7 4 | M A G I A S Ó W . J A K P I S A T E K S T Y , K T Ó R E P O R W T U M Y

(ang. eyetracking), i na tej podstawie tworz mapy cieplne, z których

wynika, e najwi kszym zainteresowaniem internauty cieszy si lewa

cz ekranu i górna partia tekstu. Korzystamy z ekranów o ró -

nych wymiarach i kszta tach, dlatego nie sposób przewidzie , które

s owo w jakim miejscu si wy wietli. A nawet gdyby to by o mo liwe,

to przecie taka skrupulatno kr powa aby swobod autora. Jest

jednak par miejsc, o których wiadomo, e znajd si blisko lewej

strony, niezale nie od tego, na jakim ekranie tekst zostanie wy wietlony.

S to pierwsze s owa tytu u, lidu i ka dego akapitu. Pierwsze

s owo tytu u jest wa niejsze od drugiego, pierwsze zdanie pierwszego

akapitu jest wa niejsze od kolejnego, a w nim najwa niejszych jest

pierwszych kilka s ów.

Pisz c do internetu, musimy wi c pami ta o zasadzie odwró-

conej piramidy, zgodnie z któr najwa niejsze informacje

nale y umieszcza na pocz tku, tak by odbiorca móg natych-

miast si zorientowa , o czym jest tekst i czy chce go czyta . Gdy ju

z apiemy czytelnika na haczyk, stopniowo przechodzimy do coraz

bardziej szczegó owych informacji i w tków pobocznych. Odwrotnie

ni u Hitchcocka, tekst powinien zaczyna si od trz sienia ziemi,

a potem napi cie powinno spada .

Oto kilka skutecznych i sprawdzonych przez s ynnych autorów

sposobów, które pomog Ci rozprawi si z pierwszym zdaniem:

Wrzu czytelnika w wir wydarze

Opowie nie ma pocz tku ani ko ca. Wybiera si arbitralnie

jaki punkt swego do wiadczenia, z którego spogl da mo na

wstecz lub te naprzód tymi s owami rozpoczyna si powie

Grahama Greene’a.

Poleć książkęKup książkę

Z A C I E K A W I A J O D P I E R W S Z E G O Z D A N I A | 7 5

Zacznij tekst w momencie, kiedy woda w garnku wrze, a nie gdy

dopiero odkr casz kurek. Zadaj sobie pytania: Co si w tej chwili

dzieje? Co si zmieni o? Twój czytelnik b dzie po yka kolejne strony,

by dowiedzie si , co si stanie dalej albo co si sta o wcze niej.

Oto kilka s ynnych pierwszych zda napisanych wedle tej metody:

Kto musia zrobi doniesienie na Józefa K., bo mimo e nic z ego

nie pope ni , zosta pewnego ranka po prostu aresztowany.

— Franz Kafka, Proces

Dzisiaj umar a mama.

— Albert Camus, Obcy

By to dzie , w którym wybuch a moja babcia.

Iain M. Banks, Ulica Czarnych Ptaków

To by a mi o od pierwszego wejrzenia.

— Joseph Heller, Paragraf 22

Szeryf z Lucasem Beauchamp zajecha przed wi zienie w samo

po udnie w niedziel , cho ju od sobotniego wieczora wszyscy

w mie cie (a prawd mówi c i w ca ym okr gu) wiedzieli, e

Lucas zabi bia ego.

William Faulkner, Intruz

Zacznij od czego niezwyk ego

Czytelnik chce, by autor rzuci mu wyzwanie, by go zadziwi , przerazi ,

oczarowa . Zabierz wi c czytelnika do niezwyk ego wiata, w którym

nic nie dzieje si tak jak powinno, i spraw, by zachodzi w g ow , o co

chodzi. Jak to zrobi ? Uczmy si od mistrzów:

W pewnej dziurze w ziemi mieszka sobie hobbit.

J.R.R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem

Poleć książkęKup książkę

7 6 | M A G I A S Ó W . J A K P I S A T E K S T Y , K T Ó R E P O R W T U M Y

Wiele lat pó niej, stoj c naprzeciw plutonu egzekucyjnego, pu -

kownik Aureliano Buendía mia przypomnie sobie to dalekie

popo udnie, kiedy ojciec zabra go z sob do obozu Cyganów,

eby mu pokaza lód.

— Gabriel García Márquez, Sto lat samotno ci

Wszystkie dzieci — poza jednym — dorastaj .

— J.M. Barrie, Piotru Pan i Wendy

By — bowiem jego p e nie pozostawia a adnych w tpliwo ci, acz-

kolwiek ówczesna moda wcale jej nie podkre la a — w trakcie szlach-

towania g owy Maura, która ko ysa a si zwieszona z krokwi.

— Virginia Woolf, Orlando

Przyjemnie by o pali .

— Ray Bradbury, Farenheit 451

Wprowad intryguj cego bohatera

Udowodnij czytelnikowi, e Twój bohater zas uguje na to zaszczytne

miano. Poka , e warto za nim pój :

Jestem niewidzialnym cz owiekiem.

— Ralph Ellison, Niewidzialny cz owiek

By starym cz owiekiem, który owi ryby w Golfstromie, p ywa-

j c samotnie odzi , i oto ju od osiemdziesi ciu czterech dni nie

schwyta ani jednej.

— Ernest Hemingway, Stary cz owiek i morze

Scarlett O’Hara nie by a pi kna, ale m czy ni, zadurzeni w niej

tak jak dwaj m odzi Tarletonowie, rzadko zdawali sobie z tego

spraw .

— Margaret Mitchell, Przemin o z wiatrem

Poleć książkęKup książkę

Z A C I E K A W I A J O D P I E R W S Z E G O Z D A N I A | 7 7

Oddaj g os bohaterowi

Narratorem w Twojej opowie ci jest jeden z bohaterów? Niech

w pierwszym zdaniu przemówi do czytelnika tak, by ten chcia go dalej

s ucha . Nawet je li zamierza sobie pogrywa z czytelnikiem, ni-

czym narrator powie ci Buszuj cy w zbo u:

Je eli rzeczywi cie gotowi jeste cie pos ucha tej historii, to

pewnie najpierw chcieliby cie si dowiedzie , gdzie si urodzi em,

jak sp dzi em zasmarkane dzieci stwo, czym si zajmowali moi

rodzice, co porabiali, zanim przyszed em na wiat, no i wszystkie

tym podobne bzdury w gu cie Dawida Copperfielda, ale ja wcale

nie mam ochoty wdawa si w takie gadki, od razu wol was

szczerze uprzedzi .

Co ciekawe, skrytykowany przez Salingera Dawid Copperfield

rozpoczyna si bardzo intryguj cym pierwszym zdaniem, które brzmi:

Czy sam zostan bohaterem niniejszej powie ci, czy miejsce moje

zajmie kto inny, rozstrzygn nast pne stronice. Jednak ju drugie

zdanie opowiada o tym, przed czym ostrzega Salinger, a mianowicie:

W ka dym razie zaczynam od pocz tku, to jest od chwili mego

urodzenia.

A oto kilka innych pierwszych zda , w których ujawnia si nietu-

zinkowy narrator:

Sta em si tym, kim teraz jestem, kiedy mia em dwana cie lat,

pewnego mro nego, pochmurnego dnia zimn roku 1975.

— Khaled Hosseini, Ch opiec z latawcem

Nie b d ukrywa : jestem pensjonariuszem zak adu dla nerwowo

chorych, mój piel gniarz obserwuje mnie, bodaj ani na chwil

nie spuszcza z oka; w drzwiach bowiem jest judasz, a okno

Poleć książkęKup książkę

7 8 | M A G I A S Ó W . J A K P I S A T E K S T Y , K T Ó R E P O R W T U M Y

piel gniarza ma w sobie ów br z, który mnie, niebieskookiego,

nie potrafi przejrze .

— Günter Grass, Blaszany b benek

Gdy by em m odszy i wra liwszy, ojciec mój da mi pewn rad ,

nad któr do dzi cz sto si zastanawiam.

— Francis Scott Fitzgerald, Wielki Gatsby

Ja, Tyberiusz Klaudiusz Druzus Neron Germanik, i tak dalej, który

tak niedawno znany by em przyjacio om, krewnym, znajomym

jako Klaudiusz Idiota, Klaudiusz J ka a, Klau-Klau-Klaudiusz,

a w najlepszym razie jako „biedny stryjaszek Klodzio”, przyst -

puj do spisania dziwnej historii mojego ycia.

— Robert Graves, Ja, Klaudiusz

Wybierz znacz cy szczegó

Wi kszo autorów rozpoczyna opowie w rodku akcji, wi c mo e

warto pój pod pr d? Namaluj obraz przed oczyma czytelnika, a do-

piero pó niej opowiedz, co si dzieje. Tylko nie ka mu czeka zbyt

d ugo. Wybierz znacz cy szczegó , taki jak ryksza lub palma.

Niebo nad portem mia o barw ekranu monitora nastrojonego

na nieistniej cy kana .

— William Gibson, Neuromancer

Ogary posz y w las.

— Stefan eromski, Popio y

ni o mi si tej nocy, e znów by am w Manderley.

— Daphne DuMaurier, Rebecca

Poleć książkęKup książkę

Z A C I E K A W I A J O D P I E R W S Z E G O Z D A N I A | 7 9

Bia e grzebienie piany zdobi y jasnozielone grzebienie kot uj cych

si fal, a spod zieleni wyziera granat.

— Torsten Krol, Biali bogowie.

Podnosi si znad grz dki w zapuszczonym ogrodzie — postano-

wi a go stopniowo uporz dkowa — i spogl da przed siebie

w przestrze .

— Michael Ontaatje, Angielski pacjent

Zmu czytelnika do refleksji

Opowie o dwóch miastach Charlesa Dickensa rozpoczyna si tak:

By a to najlepsza i najgorsza z epok, wiek rozumu i wiek szale -

stwa, czas wiary i czas zw tpienia, okres wiat a i okres mroków,

wiosna pi knych nadziei i zima rozpaczy. Wszystko by o przed

nami i nic nie mieli my przed sob . D yli my prosto w stron

nieba i kroczyli my prosto w kierunku odwrotnym. Mówi c

zwi le, by y to lata tak bardzo podobne do obecnych, e niektórzy

z najha a liwszych znawców owej ery widz w niej dobro i z o

takie samo jak dzisiaj, tylko w nieporównanie wy szym stopniu.

W oryginale ca y ten fragment to jedno zdanie wspania e,

wysmakowane, monumentalne zdanie. Dzi , w czasach zwi z ych

komunikatów tak rozbudowana refleksja na pocz tku tekstu by aby

ryzykowna, jednak wci dobrze jest rozpocz od zaskakuj cej my li.

Czytelnik zacznie si zastanawia : Co znacz te s owa? Co z nich

wynika? I b dzie czyta dalej. Nie wierzysz? Przekonaj si sam. Czy

chcia by czyta teksty, które rozpoczynaj si tak:

Wszystkie szcz liwe rodziny s do siebie podobne, ka da nie-

szcz liwa rodzina jest nieszcz liwa na swój sposób.

— Lew To stoj, Anna Karenina

Poleć książkęKup książkę

8 0 | M A G I A S Ó W . J A K P I S A T E K S T Y , K T Ó R E P O R W T U M Y

Jest prawd powszechnie znan , e samotnemu a bogatemu

m czy nie brak do szcz cia tylko ony.

— Jane Austen, Duma i uprzedzenie

Sekret wart jest tyle, ile warci s ludzie, przed którymi powinni-

my go strzec.

— Carlos Ruiz Zafón, Cie wiatru (rozpocz cie rozdzia u)

Czas nie jest lini , lecz wymiarem, tak jak wymiary przestrzeni.

— Margaret Atwood, Kocie oko

Oczywi cie, zdarzaj si wietne ekspozycje, które rozpoczynaj

si na przyk ad od dialogu. Je li uwa asz, e w Twoim pierwszym

zdaniu zadzia a to, co zwykle si nie sprawdza, spróbuj. Wszystkie triki

dozwolone. Zadziw swoich czytelników, rozbaw ich, zaszokuj, ale

nigdy nie pozostaw oboj tnymi. Bo wtedy ju do Ciebie nie wróc .

I najwa niejsze: Nie utknij na pocz tku jak Joseph Grand,

bohater D umy Camusa. Ten skromny i pracowity urz dnik marzy

o napisaniu powie ci, która zachwyci wszystkich. Dopiero na o u

mierci pokaza doktorowi Rieux swe dzie o: pi dziesi t stron notat-

nika zapisanych… jednym tylko zdaniem, za to setki razy przerabia-

nym, skracanym lub wyd u anym. Pierwsza wersja brzmia a: Wci

obok siebie maj, amazonka i aleje Lasku w coraz to innym uk adzie,

ostatnia za : W pi kny poranek majowy smuk a amazonka, siedz c

na wspania ej kasztance, jecha a w ród kwiatów alejami Lasku.

Z historii Josepha Granda p ynie dla Ciebie taka oto nauka: póki

piszesz pierwsz wersj tekstu, nie skupiaj si na pierwszym zdaniu.

I tak pó niej je skasujesz lub przeniesiesz w inne miejsce. Pierwsza

linijka prawdopodobnie b dzie ostatni , nad któr b dziesz pracowa .

Ostatecznie to przecie tylko jedno zdanie. Wis awa Szymborska kon-

tynuowa a swój noblowski odczyt: „Ale czuj , e i nast pne zdania

b d trudne, trzecie, szóste, dziesi te, a do ostatniego…”.

Poleć książkęKup książkę

http://program-partnerski.helion.pl