INTERPRETACJA JONÓW INTERPRETACJA JONÓW SODOWYCH,POTASOWYCSODOWYCH,POTASOWYC

H I CHLORKOWCYH- H I CHLORKOWCYH- STANY ODWODNIENIA I STANY ODWODNIENIA I

PRZEWODNIENIAPRZEWODNIENIA

Agata BanaśAgata Banaśgr. A/Bgr. A/B

* Także * Także H+,Ca2+,Mg2+, H+,Ca2+,Mg2+, SO3-,HCO3-SO3-,HCO3-

PRZESTRZENIE PRZESTRZENIE WODNE WODNE ORGANIZMU:ORGANIZMU:

Płyny Płyny wewnątrzkomórkowewnątrzkomórkowe (60%)we (60%)

Płyny Płyny zewnątrzkomórkozewnątrzkomórkowe (40%)we (40%)

GŁÓWNE GŁÓWNE ELEKTROLITY:ELEKTROLITY:

(PO(PO44))33- , K+,- , K+,

Na+ , Cl-Na+ , Cl-

ELEKTROLITY ELEKTROLITY USTROJOWEUSTROJOWE

są jonami ,odpowiadającymi za są jonami ,odpowiadającymi za równowagę wodno-elektrolitowąrównowagę wodno-elektrolitową

Zmiana poziomu wody Zmiana poziomu wody zmiany zmiany elektrolitowe (i odwrotnie)elektrolitowe (i odwrotnie)

Wewnętrzna równowaga-Wewnętrzna równowaga- dystrybucja wody między różnymi dystrybucja wody między różnymi przestrzeniamiprzestrzeniami

Zewnętrzna równowaga-Zewnętrzna równowaga- przyjmowanie i wydalanie wodyprzyjmowanie i wydalanie wody

Oznaczenie poziomu Oznaczenie poziomu elektrolitów w płynach elektrolitów w płynach

ustrojowychustrojowychMATERIAŁ KLINICZNYMATERIAŁ KLINICZNY

Krew pełnaKrew pełna Osocze heparynizowaneOsocze heparynizowane SurowicaSurowica MoczMocz StolecStolec PMRPMR Płyn oparzeniowyPłyn oparzeniowy Płyn przewodu pokarmowegoPłyn przewodu pokarmowego PotPot

Wartości prawidłowe (u Wartości prawidłowe (u dorosłych)dorosłych)

ELEKTROLIELEKTROLITT

OSOCZOSOCZE E

[mmol/l][mmol/l]

MOCZMOCZ

[mmol/[mmol/24h]24h]

PMRPMR

[mmol/[mmol/l]l]

SUROWICSUROWICAA

[mmol/l][mmol/l]

Na+Na+ 134-148134-148 40-21040-210 138-150138-150

K+K+ 3,5-5,33,5-5,3

Cl-Cl- 110-250110-250

(zal. od (zal. od podaży)podaży)

118-132118-132 98-10798-107

Oznaczanie jonów Na+Oznaczanie jonów Na+

Poziom Na NIE MOŻE być stosowany jako Poziom Na NIE MOŻE być stosowany jako prosty pomiar statusu Na, ponieważ często prosty pomiar statusu Na, ponieważ często jest nieprawidłowy na skutek utraty lub jest nieprawidłowy na skutek utraty lub zatrzymania wody!zatrzymania wody!

Interpretacja poziomu Na w połączeniu z Interpretacja poziomu Na w połączeniu z historią i badaniem klinicznym pacjentahistorią i badaniem klinicznym pacjenta

W obecności hiperlipidemii i hiperproteinemii W obecności hiperlipidemii i hiperproteinemii poziom Na może być zaniżony= poziom Na może być zaniżony= pseudohyponatremiapseudohyponatremia

PseudohypernatremiaPseudohypernatremia- przy ciężkiej - przy ciężkiej hypoproteinemiihypoproteinemii

Zaburzenia gospodarki Zaburzenia gospodarki sodowejsodowej

HYPERNATREMIAHYPERNATREMIA Na+ prawidłowo ale mniejsza ilość Na+ prawidłowo ale mniejsza ilość

wody:wody: Odwodnienie hipertoniczne Odwodnienie hipertoniczne

(zmniejszona podaż wody, nadmierna (zmniejszona podaż wody, nadmierna utrata wody przez nerki, niewyrównana utrata wody przez nerki, niewyrównana cukrzyca, diureza osmotyczna, cukrzyca, diureza osmotyczna, nadpotliwość, gorączka, wymioty, nadpotliwość, gorączka, wymioty, biegunki, hiperwentylacja)biegunki, hiperwentylacja)

Zaburzenia gospodarki Zaburzenia gospodarki sodowejsodowej

HYPERNATREMIAHYPERNATREMIA prawidłowa ilość wody ale nadmiar prawidłowa ilość wody ale nadmiar

Na+:Na+: Zwiększona podażZwiększona podaż Zmniejszone wydalanie (niewydolność Zmniejszone wydalanie (niewydolność

nerek, obniżona filtracja kłębkowa)nerek, obniżona filtracja kłębkowa) HiperaldosteronizmHiperaldosteronizm hiperkortyzolemiahiperkortyzolemia

Wzrost ilości wody i duży nadmiar Na+

Zaburzenia gospodarki Zaburzenia gospodarki sodowejsodowej

HYPONATREMIAHYPONATREMIA Duży niedobór Na+ ze spadkiem ilości Duży niedobór Na+ ze spadkiem ilości

wodywody Nadmierna utrata przez nerkiNadmierna utrata przez nerki Obfite pocenie sięObfite pocenie się OparzeniaOparzenia Wymioty, biegunkiWymioty, biegunki

Niedobór Na+ izolowany:Niedobór Na+ izolowany: Leczenie diuretykamiLeczenie diuretykami SIADHSIADH Niedoczynność tarczycyNiedoczynność tarczycy

Zaburzenia gospodarki Zaburzenia gospodarki sodowejsodowej

HYPONATREMIAHYPONATREMIA Na+ prawidłowo ale zatrzymanie Na+ prawidłowo ale zatrzymanie

płynów:płynów: Przewodnienie hipotoniczne Przewodnienie hipotoniczne

(zwiększona podaż płynów, zmniejszone (zwiększona podaż płynów, zmniejszone wydalanie, niewydolność nerek, wydalanie, niewydolność nerek, niedobór kortyzolu, zwiększona sekrecja niedobór kortyzolu, zwiększona sekrecja wazopresyny)wazopresyny)

Oznaczanie jonów K+Oznaczanie jonów K+

INTERFERENCJE INTERFERENCJE wzrost K+: wzrost K+: Kontaminacja antykoagulantami Kontaminacja antykoagulantami

(EDTA, NaF)(EDTA, NaF) Opóźnione oddzielenie surowicyOpóźnione oddzielenie surowicy Liza komórekLiza komórek

HemolizaHemoliza Rozpad leukocytów (przewlekła Rozpad leukocytów (przewlekła

białaczka limfoblastyczna)białaczka limfoblastyczna) TrombocytozaTrombocytoza

Zaburzenia gospodarki Zaburzenia gospodarki potasowejpotasowej

HIPERKALIEMIAHIPERKALIEMIA Uwolnienie K+ z Uwolnienie K+ z

komórkikomórki KwasicaKwasica Niedobór insulinyNiedobór insuliny Niedotlenienie tkanekNiedotlenienie tkanek Liza komórekLiza komórek

Wzrost podaży K+Wzrost podaży K+ Zmniejszone wydalanie Zmniejszone wydalanie

K+K+ niewydolność nerekniewydolność nerek HypoaldosteronizmHypoaldosteronizm

***Hiperkaliemia ***Hiperkaliemia może spowodować może spowodować porażenie mięśni, porażenie mięśni, wywołać arytmię wywołać arytmię lub – w skrajnych lub – w skrajnych przypadkach – przypadkach – zatrzymać akcję zatrzymać akcję serca.serca.

HIOKALIEMIAHIOKALIEMIA Niedostateczna podaż K+Niedostateczna podaż K+

U chorych po zabiegach operacyjnych U chorych po zabiegach operacyjnych (żywienie pozajelitowe)(żywienie pozajelitowe)

Nadmierne wydalanie K+ Nadmierne wydalanie K+ Wymioty, biegunkiWymioty, biegunki Przetoki jelitowe, żołądkowePrzetoki jelitowe, żołądkowe Leki moczopędneLeki moczopędne KwasicaKwasica Zaburzenia funkcji nerekZaburzenia funkcji nerek

Zaburzenia gospodarki Zaburzenia gospodarki potasowejpotasowej

Oznaczanie chlorkówOznaczanie chlorków Poziom chlorków we krwi zmienia się Poziom chlorków we krwi zmienia się

analogicznie do zmian poziomu sodu we analogicznie do zmian poziomu sodu we krwikrwi

HIPOCHLOREMIAHIPOCHLOREMIA W stanach nadmiernej utraty soduW stanach nadmiernej utraty sodu W przewlekłej kwasicy oddechowejW przewlekłej kwasicy oddechowej

HIPERCHLOREMIAHIPERCHLOREMIA Nadmierna utrata wody (przez płuca, skórę, Nadmierna utrata wody (przez płuca, skórę,

przewód pokarmowy, nerki)przewód pokarmowy, nerki) Przez przetoki trzustkowe, żółciowePrzez przetoki trzustkowe, żółciowe W nadczynności przytarczycW nadczynności przytarczyc W nadmiernej podaży chlorkówW nadmiernej podaży chlorków

Oznaczanie chlorkówOznaczanie chlorków Oznaczane w pocie- jako test Oznaczane w pocie- jako test

przesiewowy- pediatriaprzesiewowy- pediatria Diagnostyka MUKOWISCYDOZYDiagnostyka MUKOWISCYDOZY Mukowiscydoza jest chorobą Mukowiscydoza jest chorobą

wielonarządową. Jej występowanie wielonarządową. Jej występowanie uwarunkowane jest defektem genetycznym, uwarunkowane jest defektem genetycznym, w wyniku którego produkowane jest w wyniku którego produkowane jest nieprawidłowe białko regulujące przepływ nieprawidłowe białko regulujące przepływ jonów chlorkowych przez komórki nabłonka.jonów chlorkowych przez komórki nabłonka.

Norma 5-35 mmol/lNorma 5-35 mmol/l 30-60 mmol/l oznaczenie watpliwe30-60 mmol/l oznaczenie watpliwe >60 mmol/l choroba>60 mmol/l choroba

PRZEWODNIENIE I PRZEWODNIENIE I ODWODNIENIEODWODNIENIE

PRZEWODNIENIE PRZEWODNIENIE IZOTNICZNEIZOTNICZNE

zaburzenie gospodarki zaburzenie gospodarki wodnej, polegające na wodnej, polegające na zwiększeniu zawartości sodu zwiększeniu zawartości sodu w organizmiew organizmie

zwiększenie się przestrzeni zwiększenie się przestrzeni wodnej pozakomórkowejwodnej pozakomórkowej

rozwój obrzękówrozwój obrzęków

PRZEWODNIENIE PRZEWODNIENIE IZOTNICZNEIZOTNICZNE

PRZYCZYNYPRZYCZYNY

wzrost ciśnienia wzrost ciśnienia hydrostatycznego,hydrostatycznego,

spadek ciśnienia onkotycznego,spadek ciśnienia onkotycznego, utrudniony odpływ chłonkiutrudniony odpływ chłonki zwiększenie przepuszczalności zwiększenie przepuszczalności

ścian naczyń krwionośnychścian naczyń krwionośnych

PRZEWODNIENIE PRZEWODNIENIE HIPOTONICZNEHIPOTONICZNE

zaburzenie gospodarki wodnej, w którym zaburzenie gospodarki wodnej, w którym dochodzi do nadmiaru wody w ustrojudochodzi do nadmiaru wody w ustroju

Występuje hiponatremiaWystępuje hiponatremia

PRZYCZYNYPRZYCZYNY hipoproteinemiahipoproteinemia niedoczynność tarczycyniedoczynność tarczycy niedoczynność kory nadnerczyniedoczynność kory nadnerczy choroby nerekchoroby nerek

PRZEWODNIENIE PRZEWODNIENIE HIPERTONICZNEHIPERTONICZNE

zaburzenie gospodarki wodnej, w którym dochodzi do zaburzenie gospodarki wodnej, w którym dochodzi do namiaru wody w ustroju, przebiegające z namiaru wody w ustroju, przebiegające z

hipernatremiąhipernatremią..

PRZYCZYNYPRZYCZYNY Nadmierna podaż płynów elektrolitowychNadmierna podaż płynów elektrolitowych Pozajelitowe podawanie płynów Pozajelitowe podawanie płynów

hipertonicznychhipertonicznych Kłębuszkowi zapalenie nerekKłębuszkowi zapalenie nerek

ODWONIENIE ODWONIENIE IZOTONICZNEIZOTONICZNE

niedobór wody w organizmie, niedobór wody w organizmie, przebiegający z prawidłową molarnością przebiegający z prawidłową molarnością płynówpłynów

PRZYCZYNYPRZYCZYNY utrata izotonicznych płynów przez :utrata izotonicznych płynów przez :

przewód pokarmowyprzewód pokarmowy nerkinerki skórę wskutek oparzeniaskórę wskutek oparzenia

utrata krwiutrata krwi

ODWOENIENIE ODWOENIENIE HIPOTONICZNEHIPOTONICZNE

niedobór wody w organizmie, przebiegający z niedobór wody w organizmie, przebiegający z obniżoną molarnością płynów ustrojowychobniżoną molarnością płynów ustrojowych

PRZYCZYNYPRZYCZYNY Utrata sodu i wody przez nerkiUtrata sodu i wody przez nerki Stosowanie środków moczopędnychStosowanie środków moczopędnych Uzupełnienie niedoboru lub strat Uzupełnienie niedoboru lub strat

wody płynami pozbawionymi wody płynami pozbawionymi elektrolitówelektrolitów

ODWODNIENIE ODWODNIENIE HIPERTONICZNEHIPERTONICZNE

niedobór wody w organizmie, przebiegający z niedobór wody w organizmie, przebiegający z podwyższoną molarnością płynówpodwyższoną molarnością płynów

PRZYCZYNYPRZYCZYNY utrata wody ubogiej w elektrolity (przy utrata wody ubogiej w elektrolity (przy

hiperwentylacji)hiperwentylacji) utrata hipotonicznych płynów (w moczówce utrata hipotonicznych płynów (w moczówce

prostej)prostej) nadmierna diureza osmotyczna (w przypadku nadmierna diureza osmotyczna (w przypadku

hiperglikemii)hiperglikemii)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ