• AMNESTYINTERNATIONALNEWSLETTER • $

BOLIWIA SUDAN

Byty prezydent winny ludobojstwa Setki osóbzmasakrowane

siedmiu latach procesu by-ly prezydent Boliwii general

Luis Garcia Meza i 40 mnychomit) powkzanych z jego rzademwojskowym, w4r6dkt6rych znaleili sk byliministrowie i ludzie zjednostek paramili-tarnych, zostalouznanych winnymi ludo-lxSjstwa i zab6jstw doko-nanych na przeciwnikachpolitycznych we wczes-nych latach 80-tych. Wkwietniu zostali oniskazani na kary pozba-wienia wolnoci do 30 lat.

Szeroko zakrojony "pro-ces o odpowiedzia1nok",ktOry toczyl sic w Sucre,zakoficzyl sic skazaniem wdniu 21 kwietnia przez SadNajwyZszy Boliwii bylegoprezydenta Garcia Meza ii"yluge rninisZra sprawwewnetrznych Luisa ArceGOrnez in absentia na 30lat wiezienia - najwyiszywymiar kary przewidzianyw prawie boliwijskim -bez moiliwoki skorzys-tania z prawa laski lubzwolnienia warunkowego.

Luis Garcia Mezawymknal sic organomsprawiedliwoki w 1989 iod tego czasu przebywa wukryciu. Równiei w 1989byly minister spraw wew-nctrznych Luis ArceG6mez, zostal przekazany %via-dzom Stan6w Zjednoczonych. SadNajwyiszy Boliwii orzekl, iedecyzje o ekstradycji z USA,gdzle Gomez odbywa wyrok za

najmniej czteremamputowano pake stop

lub cale stopy po tym, jak - pozatrzymaniu ich w lutym, wOrmanki, w poludniowo-wschodniej Turcji - cierpieli zzimna i jak zastosowano wobecnich tortury zwanefalaka (biciew stopy).

Tych czterech ludzi oskar-ionych o strzelanie do oddzial6wrzadowych w czasie oblawydokonanej przez sily bezpie-czetistwa w miejscowogci

handel narkotykami, pozostawiarzadowi. Dotychczas jedyniedziesicciu spogrOd skazanychodbywa kare. Wielu nie zostalo

ujctych, a miejsca ich pobytunieznane.

Czlonkowie popieranych przezrzad grup paramilitarnychotrzymali wyroki od 20 do 30 lat

Ormanici przetrzymywanychbyloprzez 12 dni przez miejscowapolicjc w temperaturze poniiejzera bez obuwia i wlakiwejodziety. Ludzie ci utrzymuja, iepoddawano ich wstrzasomelektrycznym, gwalcono gumo-wymi palkami i butelkami,zmuszano do jedzenia ekskre-ment6w, picia uryny i benzyny.

Ostatni raport AI* opisuje, jakbrutalnie traktowani sa czestoprzez sily bezpieczeristwawieiniacy uwik1ani w konflikt

wiezienia za uczestniczeniewoblawach, w ktOrych mordowanibyli czlonkowie zwiazkówzawodowych i przeciwnicy

polityczni. Kilku bylychministrOw rzadu generaiaGarcli zostalo skazanychna co najmniej dwa latapozbawienia wolnoici zalamanie konstytucji, aniekt6rzy otrzymalidodatkowe wyroki zaprzestepstwa gospodarcze.

Zarzuty wobec oskar-ionych obejmowaly dopro-wadzenie do zbrojnychzamieszek, zab6jstwaprzeciwników politycz-nych, ludob6jstwo, orga-nizowanie zbrojnych bo-jówek i przywlaszczaniefunduszy publicznych.Troske Al wzbudzalyprzypadki naruszania prawczlowieka, które inia4miejsce w okresie rzadówwojskowych micdzy lip-cem 1980 i sierpniem1981.

Delegat AI, urugwajskiscdzia, dr EdgaroCarvalho, byl obecny nakoticowym posiedzeniutrybunalu, w czasiektórego Sd Najwykszywydal szczeg6Inie waineorzeczenie. Sad odrzucilargument obronydotyczacy "naleinegoposluszetistwa"(obediencia

debida), orzekajac, ie nikt nie maobowiazku by6 poslusznympoleceniom, ktOre lamiakonstytucjc.

miedzy partyzantk4 KurdyjskiejPartii Robotniczej (PKK) i silamirz4clowymi. Raport odnotowujerOwniei rosnactt liczbc morderstwdokonywanych w domniemaniuprzez PKK na wiciniach iosobach cywilnych z oczywistympogwalceniem przyjctych zasadhumanitarnych.

* Eskalacja lamania prawcdowieka wobec wiegniak6wkurdyjskich (AI Index: Eur 44/64/93)

Wkwietniu jedna z rywali-ujacych ze soba frakcjiArmii Wyzwolenia LuduSudanu (SPLA) dokonalamasakry okolo 200 wie4niakównaleiacych do grupy etnicznejNuer, w tym wiele kobiet idzieci, w okolicach miastaAyod. Niektbre ofiary zostalyzamknkte w chatach i spaloneiywcem, inne zastrzelono.

SPLA - zbrojna opozycjawobec rzadu - od wielu latkontroluje poludniowy Sudan. Wwyniku narastajacego wewnatrzorganizacji konfliktu, w sierpniu1991 w SPLA nastapila sccesjaodpowiadajaca podzialornetnicznym.

Natychmiast po podzialeoddzialy Nuer, wierne dysy-deriekiemu dowództwu frakcjiNasir, dokonaly napadu na wioskizamieszkale przez grupc etnicznaDinka w rodzinnych stronachJohna Garang de Mabior,przywthicy glównej frakcji SPLAnazywanej obecnie grupa Torit.Prawdopodobnie zginclo okolo2000 nieuzbrojonych cywil6w.

Kwietniowa masakra, dokonanaprzez oddzialy Torit, zdaje sicby6 odwetem za zab6jstwadokonane w 1991. Oddzialy Toritzaatakowaly spotkanie frakcjiNasir z trzecia sari wywodz4c4 sicz SPLA. W pogoni za dow6dz-twem Nasir przemieszczajace sicna pólnoc oddzialy Torit dokonalymasakry w wioskach Nuer wpobliiu miasta Ayod, rnordujacwszystkich tych, którychnapotkaly.

W Pagau 32 kobiety zostalyustawione w szeregu i zastrzelonestrzalem w glowc. 18 dziecizamknicto w chacie i rozmyg1niespalono a troje, które usilowalyzbiec, zastrzelono. W Paiyoi 36kobiet spalono w oborze, a 9innych zabito palkami. Okolo 100os613 zostalo zamordowanych wPathai.

Al potcpia te rozmyglne isamowolne zab6jstwa doko-nywane przez róine frakcje SPLAi najgorccej apeluje o przes-trzeganie zasad humanitarnegoprawa odnoszacego sic ' dowewnetrznych konfliktówzbrojnych a takie o zaprzestaniedokonywania roztrlyglnych isamowolnych morderstw igwaltów.

ANLIA

Rodziny ukazujac zdjecia ofiar demonstruja przed

Sadem Najwyiszym, gthie odbywai si "proces o

odpowiedzialnoge."

TURCJA

Policja torturuje i przetrzymuje na mrozie

2 WRZESIEh 1993

II I

Twoje sfowa adresowane do polityków mogq pomóc ofiarom famania praw czfowieka,których losy opisane sq poniiej.Moiesz przyczynie sic do uwolnienia wiciniów sumienia bqdi do zaprzestania stosowaniatortur. Twoje przesfanie mote przywrócic wolnoie tym, którzy „znikncli". Moiesz zapobiecegzekucjom.Ofiar jest wiele, prawa czfowieka famane sq prawie wszcdzie. Liczy sic kaidy

SUDAN _ TAD2YKISTAN _Parmena Clwt Arou, 55-letni urzgdnik mieszkajqcy w stolicy Sudanu Chartumie, "zaginql" po aresztowaniuw grudniu 1991. Wladze utrzymujq, e zostal zwolniony, jednalcie jego rodzina obawia sig, ie jest nadalprzetrzymywany lub tei., ie zostal zabity niezwiocznie po areszlowaniu przez funkcjonariuszy slug,bezpieczetistwa.

Parrnena Chot Arou wywodzisic z plemienia Dinka z potudniaSudanu, jest ionaty i ma picciorodzieei. Od 30 lat mieszkal i pra-cowal w Chartumie i nigdy niebral czynnego udzialu w iyciupolitycznym. Jego spokojna eg-zystencja zostala brutalnie zak-16cona 19 grudnia 1991, kiedyuzbrojeni funkcjonariusze sluibbezpieczeristwa aresztowali go wmiejscu pracy w p6InocnymChartumie, a nastgpnie przewiei-li do miejsca zamieszkania wDoro Shaab na przedmiegciachmiasta. Dokonano rewizji domunajwidoczniej szukajqc dokumen -tow i niczego nie znaleziono.Wówczas Parmena Chot wep-chniety zostal ponownie do sa-mochodu i uprowadzony. Odtannej pory rodzina me widzialago, ani nie miala o nim wiado-moki.

Gaspar Luis Xavier Carlos byljednym z dziesiqtków dzialaczypolitycznych ze Wschodniego Ti-moru aresztowanych w sierpniu iwe wrzegniu 1992.

Aresztowania te nastqpily pozatrzymaniu 19 sierpnia innegodzi al acza politycznego,AgostinhoPereira, ktOremu podczas aresz-towania skonfiskowano doku-menty i osobiste notatki i którymagi by6 torturowany celemuj awnien i a nazwisk innych dzi al a-czy politycznych.

Agostinho Pereira byl jednymz dziesieciu dzialaczy, ktOrzyzbiegli ze Wschodniego Timoruw pierwszej polowie 1992, abyuniknq6 dokonywanych przezwojsko przegladowari pc) masa-krze w Dili w 1991; otworzonowOwczas ogien do uczestnikOwpokojowej demonstracji zabija-jqc co najmniej 100, a nie vvyldu-czone, ie ai 250 nieuzbrojonychludzi.

W marcu 1992 po wielu wysil-kach ze strony rodziny i adwoka-tow, aby dowiedzie6 sig gdzie jestprzetrzymywany i aby do niegodotrze6, wladze bezpieczefistwaogwiadczyly, Ze Parmena (lotArou zostal zwolniony jui 12 dnipc) aresztowaniu. Nie byly wstanie wyjagni6, gdzie byl prze-trzymywany i dlaczego nie skon-taktowal sic z rodzinq.

Przyczyny aresztowania Par-mena Chot Arou nie sq znane,wiadomo jest natomiast, ie %via-dze w Chartumie niejednokrotnieprowadzily akcje przeciwko lud-ziom z Poludnia podejrzewajqcich o popieranie zbrojnej opozyc-ji - Ludowej Annii WyzwoleticzejSudanu (SPLA), ktOra zaan-gaiowana jest w zacieldy konfliktzbrojny z silami rzqdowymi ikontroluje znacznq czcg6 polud-niowego Sudanu. Jednakie Par

Po opuszczeniu WschodniegoTimoru kilka os6b z tej grupyszukalo prawdopodobnie schro-nienia w Kupang w ZachodnimTimorze, gdzie mogli zatrzyma6sic w domu Gaspara Luisa Xa-viera Carlosa. 23 (2erwea 1993siedmiu z nich schronilo sig wambasadach Finlandii i Szwecji wDiakarcie.

Wojsko wdarlo sic do domuGaspara Luisa Xaviera Carlosjui w kilka godzin pc) zatrzyma-niu Agostinho Pereira, ale udalomu sic wOwczas zbiec. Jednakiedwa tygodnie pOiniej zostal onzatrzymany i osadzony w odosob-nieniu w wiezieniu Colmera wDili.

NiektOrzy z aresztowanych wsierpniu i wrzegiliu, a wgrOd nichbrat Gaspara, byli torturowanipodczas przetrzymywania ich wnieujawnionych miejscach. Gas-par mOgl by6 rOwniei poddawanytorturom. Od czasu a resztowania

mena Chot Arou nie byl zaan-gaiowany w iadnq dzialalnokpolityt_znq i nawet, odkqd przyje-chal do Chartumu majqc 19 lat,nie odwiedzil swoich rodzinnychstron na poludniu kraju.

Jego rodzina nieustannie zwra-ca sic do wladz bezpieczenstwa ido wiadz sqclowych o ujawnieniemiejsca jego pobytu - bez Zad-nych rezultatOw.

Prosimy o wysylanie listOw dowiadz Sudanu o zajccie sic spra-wq Parmena Chot Arou i owdroienie gledztwa w sprawiejego aresztowania a w konsek-wencji "zaginiceia" na adres:Lieutenant General Ornar Has-san Ahmad al-Bashir /of the National Salvation Revo-lutionary Command Council /PO Box 281 / Khartoum /SUDAN.

"zaginql" a jego rodzina obawiasic, ze zostal zabity.

Prosimy o wysylanie apeli oniezwloczne wyjagMenie losOw imiejsca pobytu Gaspara LuisaXaviera Carlos na adres: Presi-dent Suharto Istana Negara /Jakarta / Indonesia.

Jemen: wicziefi sumienia 'Ali'Abdul-Fattah Hashim zostal wkoiicu czerwca uwolniony cho-ciai wysuwane przeciw niemuoskarienia nie zostaly uchylone

I I .1

Mirzonazar 1momnazarow,42-letni architekt "zaginqr wgrudniu 1992 po tym, jak zoslalzatrzymany przez uzbrojonych

iczyzn.

14 grudnia MirzonazarImonmazarow wracal z pracy dodomu w Duszanbe, stol icy kraju,w towarzystwie dwOch kolegOwi wOwczas ich samochcid zatrzy-many zostal przez uzbrojonychludzi rozpoznanych jako czion-kowie ugrupowania Front Ludo-vtry. Ludzie ci zidentyfikowaliImomnazarowa jako Pamira zregionu Gorno-Badachszan wewschodnim TadZykistanie, poczym go zaaresztowano.

Kolegom Imomnazarowa, zktOrych jeden hyl Uzbekiem adrugi TadZykiem, pozwolonoodejga. Swiadkowie widzieli, jakporywacze Imomilazarowa odje-chali z nnn w kierunku Regar,miasta na zachOd od Duszanbe.Odtud sluch po nin-,

Imomnazarow jest jednym zdziesiqtkOw ludzi, ktOrzy"zagincli" lub na ktOrychdokonano egzekucji bez wyrokusqdowego Po tym, jak 10grudnia 1992 sit)/ rzqdoweodbily miasto z rqk wojskwspierajlcych koalicjg opozy-cyjnq.

W ciqgu kolejnych tygodniczlonkowie Frontu Ludowegoprowadzili kontrole identy-fikacyjne i przeszukiwali domy:wiele wskazuje na to, ie celembylo aresztowanie lub wyko-nanie natychmiastowej - bezwyroku sqdowego - egzekucji naludziach, którzy pochodziliregionOw utoisamianych z opo-zycjq, do jakich naleZal Gorno-Badachszan.

Rzqd TadZykistanu zaprzecza,jakoby podlegle mu sit), mialyeokolwiek wspOlnego z pozasq-dowymi egzekucjami i ze "zni-knicciami" ludzi utrzymujqc, zedokonywaly tego grupyprzestepcze.

Prosimy 0 wysylanie apelidomagajqcych sig podjgcia na-tychmiastowych krokOw zmie-rzajqcych do wyjanienia losuMirzonazara Imonmazarowa ipostawienia winnych porwaniaprzed organami sprawiedliwokina adres: Imamali Rakhmonov/ Chairman of the SupremeCouncil / Dushanbe /Tadzhikistan (former USSR)

INDONEZJA / WSCHODNI TIMOR Gaspar Luis Xavier Carlos, urzgdnik bankowy zamieszka41 w Kupang w Zachodnim Timoae, zostalaresztowany 3 wrzeinia 1992 po czym"zaginqr, a rodzina obawia sig, e zoslal zabity.

WRZESIEN 1993 3

SALWADOR

"Jak4 mamy gwaranck, le to Sicnie powtörzy?"

Rzad Salwadoru zaapelowal do rodzin ofiar o zaposnnienie o przeszioici. Ko-biety na zdjgciu, suatki kilku z tysigcy ofiar, ukazuja wstrzasajace zdjgciaswoieb najbliiszych, o których nigdy nie zaposunts.

W MARCU raport zioionyprzez wyznaczona przez NarodyZjednoczone Komisjg Prawdypotwierdzil to, co usilowalyujawnié salwadorskie grupyobrony praw czlowieka i rodzinyofiar: w latach 1980-92 sityrzadowe systematycznie zabilylub spowodowaly "zniknigcie"dziesiatkOw tysigcy osób cy-wilnych traktujac to jako czggestrategii eliminowania zbrojnejopozycji.

Zamordowanie arcybiskupaRomero w 1980 i zabajstwoszekiu jezuitów w 1989, ma-sakra uchodicem przeprawiajq-cych sig przez rzeke Sumpul w1984 i zamach na biuro zwiq-zków zawodowych w 1989 - totylko przyklady okrucienstw,jakich niernal bezkarnie do-pukity sic sily rzadowe.

Komisja udokumentowalarOwniei - choe znacznie mniej -pewnq liczbe naduiye doko-nanych przez opozycyjny FrontWyzwolenia Narodowego Fa-rt undo Martiniego (FMLN).

Chociai diugo tium lonaprawda zaczcla wychodzie najaw, Salwadorczycy wciqiczekajq na akt sprawiedliwog-ci. W ciqgu szesciu miesiecyad ukazania sig raportu rzqdglamazarnie wprowadza w iy-cie zalecenia Kotnisji Praw-dy, zdobyt sic natomiast na

JORDANIA

Wietniowie polityczniw odosobnieniuCO NATMNIEJ dwach cztonk6wPartii WyzwoleniaJordanii (LPJ)zostalo w maju aresztowanych iosadzonych w odosobnieniuprzez Sztab Wywiadu.

'Ata Abu al-Rushtah, rzecznikLPJ i Bakr Salem al Khawalidah,przewodniczacy komisji kulturytej partii, zostali aresztowani 20maja pod zarzutern podejrzeni a ospiskowanie na rzea zmianykonstytucji Jordanii co zagroionejest karq gmierci. Zgodnie zinformacjami z polowy lipcaprogby rodziny i obrolicy ounioiliwienie kontaktu zaresztowanymi zostaly odrzucone.

LPJ dqiy do utworzenia pall-stwa islamskiego, ktOre obejmo-walaby Jordanic i wszystkie innekraje muzulmariskie. Partia ta niezloiyla wniosku o oficjalnqrejestracje poniewai nie zgadzasic z konstylucja Jordanii. LPJnie ucieka sig jednak do prze-mocy ani do niej nie zacheca, copotwierdzil Sad BezpieczelistwaParistwa w procesie przeciwkoBakr al-Khawalidah i innym wroku 1992.

AI wyraia przekonanie, ieobaj wiginiowie sq przetrzy-mywani wylacznie z powoduswojej dzialalnoki politycznej, wktOrej nie stosowali przemocy. Wtakim przypadku winni oni byenatychmiast i bezwarunkowouwolnieni.

niezwloczne uruchomieniegrodków chroniacych ludziodpowiedzialnych za tamaniepraw cztowieka. Ustawa oamnestii uchwalona zaledwiekilka dni pa opublikowaniuraportu chroni obie stronyprzed zaskarianiem o popet-

FRANCJA

MEZCZYZNA pochodzeniafrancusko-algierskiego, oka-leczony w wyniku brutalnego

traktowania przez policje

francuskq w roku 1992, znalaztsic po raz drugi w szpitalu poincydencie na francuskim po-sterunku policji w maju 1993.

Jacgues Cherigui udal sic naposterunek policji w Argenteuil,aby przekazae kopic swojegoodwolania od wyroku, jakiotrzymal za obraze policji istawianie oporu w trakciearesztowania w czerwcu 1992.

Pal icj anci nie dopugcil i

Cherigui do prowadzacego tcsprawe inspektora, chwycili goza prawe ramig i zrzucili zeschodOw. Upadajqc giowa w dotuderzyl a szklane drzwi, doznalpowainych obraieri glowy i stra-cit przytomnok. Zostal nas-tcpnie zakuty w kajdanki iprzewieziony do szpitala naoddzial intensywnej terapii. Po25 godzinach zostal zwolniony zrOwnoczesnym oskarieniem ostownq zniewagg policji.

W czerwcu 1992 Cherigui zos-tat aresztowany bez iadnegowyrainego powodu; wedlug do-niesien, zostal weiwczas skuty izrzucony z czterech kondygnacjischodOw. W furgonetce, ktOrawieziono go na posterunek pa-licji, zostat niemal uduszonyprzez siedzacego mu na karkupolicjanta. Byt tei nieustannie

nienie przed 1992 zbrodnigwalcacych prawa cztowieka iodmawia ofiarom i ich rodzi-nom prawa do zadokuczynie-nia.

Ustawa ta rokuje tei nie-bezpiecznie na przyszloge. Me-chanizmy powodujace bezkar-

liony z powoclOw rasowychprzez funkcjonariuszy policji ibity piggciami w Zoladek.

Po 19 godzinach zostat zwol-niony z aresztu i rOwnoczegnieoskariony o stawianie oporupodczas aresztowania i o obrazgpolicji. W wyniku brutalnegotraktowania przez policjg doznattrwalego uszkodzenia nerwOwprawej rcki i oficjalnie zakwali-fikowany zostal jako czgkiowyinwal ida.

W tym samym miesiacu Che-rigui zloiy1 dwie skargi do sadu

ALGERIA

OD CZASU przediuienia w lu-tym stanu wyjatkowego w Algieriiobserwuje sic eskalacjc przemocypolityanej.

W ciagu pierwszych siedmiumiesiecy tego roku shiiby bezpie-czelistwa zabily co najmniej 370

rzekomo czlonków islam-skiej zbrojnej opozycji. Wiele ztych zabOjstw 'mato miejsce pod-czas zbrojnych stare, jednakieczek z nich byla prawdopodob-nie wynikiem stosowa ni a przemo-cy powadujacej zgon, a ninewydaja sic pozasadowynn egze-kucjami.

W tym samym czasie gwaltow-me wzrosla ficzba aktow prze-mocy i rozmyglnych zabOistw pa-pelnionych na ludnoki cywilnejprzez uzbrojone grupy islamskie;zabitych zostalo co najmniej 75

Ofiarami byli przedstawi-ciele aparatu wymiaru sprawie-

dliwoga, agend rzadowych, dzien-

nok pozostajq nietknicte, apowaZne naduZycia wciai sicwydarzajq. Uprowadzenie itorturowanie lewicowego po-lityka Gregorio Mejia Espinozyw maju jak i wciai znajdywanew miejscach publicznych okale-czone zwloki IcaZa przypuszczae,

"szwadrony gmierci" sq ciqgleaktywne. Mimo to wladze za-niedbuja wdraiania dochodzen;istniejq obawy, ie wyznaczonymna marzec 1994 wyborom towa-rzyszyC bedzie ponowne nasi-lenie przemocy politycznej.

Rzqd przekonuje, ie amnestiajest niezhedna dla pojednanianarodowego, jednakie prawdzi-we pojednanie moie nastapietylko wtedy - i tylko wtedyuzyskaemoina trwate gwarancjedla przestrzegania praw czlo-wieka - gdy ludzie odpowiedzial-ni za przeraiajaca przeszlogezostanq w majestacie prawa roz-liczeni z popelnionych prze-stepstw.

"Jegli manly taki system praw-ny, kteny - poprzez ustawe am-nestyjnq - sprzyja bezkarnoki iktOry utrudnia rzetelne prowa-dzenie dochodzeii" - nu-4i dzia-laczka na rzecz praw czlowiekaCelia Medrano - "to jedyitieodwlekamy ponowne nasileniesic gwattOw wohec praw czio-wieka. Jaka manly gwaracje, zeto jui sic nie powtOrzy?"

w Pantoise na okolicznoge bru-talnego traktowania. Mimoprzekazanych Al przez sad za-pewnieri, ie zarzuty te beclazbadane, Cherigui nigdy niezost al w tej sprawie prze-stuchany, a w kwietniu oskar-iyciel publiczny zdecydowal, zezarzuty jego nie betiq przedmio-tern dalszych dochodzeti. 17 ma-ja 1993 Cherigui byt sqdzonybez obecnogci obrolicy, i ska-zany na miesiqc wiczienia zaobraze policji i stawianie oporupodczas aresztowania.

nikarze i intelektualiki znani zeswoi ch gwieck ich pogl ad 6w. Zgi-iuçlo rOwniei ponad 70 policjan-tOw funkcjonariuszy sluib bez-pieczeristwa.

Zadna zbrojna grupa islarnskanie przyznala sig do ktOregokol-wick z tych zabajstw, jednakiepozost ajqcy zagranica przedsta-wiciele niektOrych ugrupowaii,

dzialajacego niclegalnieIslamskiego Frontu Wyzwolenia(ISF), wydawaly ogwiadaenia za-chccajace do atakaw przeciwkoosoboni cywilnyni.

Al potepia wszystkie rozmygl-ne zabOjstwa ludnoki cywilnejdokonywane przez grupy opozy-cyjne w tym samym stopniu, w ja-kim sprzedwia sic pozasadowymegzekucjom dokonywanym przezsily rzadowe i apeluje o polo-ienie kresu samowolnym zab6j-stwom.

Franko-Algierczyk po raz drugi zaatakowany przez policje

Stuiby bezpieczenstwa zabijajn setki dziataczy

WRZESIEN 1993

ZJEDNOCZONYCH NA RZECZ PRAW CZLOWIEKA TAJLANDIA

Czlowieka przejmujq inicjatyw Nadal n i eA odnalezieni

IT COI* FAMA

—

MWECE

Dzialacze Al demonstrujg przed wejkiem do Centrum Konferencyjnego ukazujqc

wielokrotnie powitkaaone opts), przypadkdw zagrokezi, na ktdrych koncentrowala siz

prowadzona na ulicach Wiednia Akcja Szybkiej Interwencji.

4

KONFERENCJA NARODOW

Obroficy PrawSwiatowa Konferencja Naro-d6w Zjednoczonych na rzeczPraw Czlowieka, ktora odbylasic w czerwcu i w kt6rej wzicloudzial blisko 180 oficjalnychdelegacji rzatlowych, byla row-niei pIatformit najliczniejszegodotychczas spotkania organiza-cji pozarz4dowych z calegogwiata. Ich obecnoki mespos6b bylo w Wiedniu niedostrzec.

Ponad 1500 organizacjipozarzadowych (NGO) ze wszy-stkich regionew gwiata wzicloudzial w trzydniowym fonimNGO, a poiiniej w samej Swiato-wej Konferencji, wnosz4c w oto-czenie sztywnej scenerii obradatmosfere determinacji i Zarli-wogci i dowodzac, te potrafiauczyni6 znacznie wiccej dla ob-rony praw czlowieka nii czlon-kowie delegacji rzadowych.

Kiedy na skutek naciskw rza-du chiriskiego, Dalajlamie niepozwolono zabra6 glosu na fo-rum Konferencji, Dostojny Gog6zaproszony zostal przez organi-zacje pozarzadowe do wyglosze-nia przemówienia i byl goracopowitany w ogrodku AI nieopo-dal Centrum Konferencyjnego.

W momencie, kiedy w wiel-kiej sali konferencyjnej zabieraliglos przedstawiciele hunty woj-skowej w Myanmar (Birma),dzialacze Al i organizacjipozarzadowych z poludniowo-wschodniej Azji zaloiyli maski zpodobizna uwiezionej w Birmiedzialaczki, laureatki PokojowejNagrody Nobla, Aung San SuuKyi. Jeden z obslugujacych kon-ferencje ONZ funkcjonariuszyochrony poprosil protestujacycho taka mask, a nastcpnie twier-dzil, ze pojawienie sic tej maskina sali obrad bylo najbardziejekscytujacym wydarzeniem, jakiemialo miejsce na Konferencji.

Ogromny wysilek AustriackiejSekcji AI zaowocowal tym, iedzialania ruchu AI byly wyrainiewidoczne tak wokel samej Kon-ferencji jak i w calym miegcie.Delegatom, kterzy po raz pierw-szy zblitali sic do Austria Center- wieddiskiego Centrum Konfe-rencyjnego - naletaloby wyba-czy6, gdyby mieli watpliwoki,

AFRYKA POLUDNIOWA

czy ida we whticiwym kierunku.Rzucalo im sic w oczy pice wiel-kich plansz z napisem NaszSwiat, Nasze Prawa - AmnestyInternational..W nocy poprzedzajacej otwar-

Konferencji setki przybylychdo Wiednia "ochotników" M -dzialaczy z wielu krajdw -pracowalo nad uloieniem przedkatedra Sw.Stefana, w zabyt-kowym centrum Wiednia gigan-tycznego collage. Przechodnie idziennikarze z calego gwiataslyszei wstrzasajace slowaSekretarza Generalnego AlPierre Sane, ktery w swoimprzemewieniu wygloszonympogrOd rozklejanych na brukuplakatew, wzywal rzady do pod-jccia dzialan na rzecz zaprze-stania przemocy.

Nieopodai icateciry, na rucn-liwej ulicy w centrum miasta,"ochotnicy" prowadzili przezwide dni t.zw. Akcjc SzybkiejInterwencji zorganizowana przezSekcjc Niemiecka AI. W ciagudw6ch tygodni mieszkaficyWiednia podpisali tysiace apeliadresowanych do 25 rz4d6w wobronie tych, kerym nieustanniegrozi porwanie, stosowanie tor-tur a czcsto gmierd.

Podczas demonstracyjnegomarszu na rzecz praw cztowiekaw okolicy, gdzie odbywala sicKonferencja okolo 400 "ochot-nikew" nioslo przygotowaneprzez Sekcjc Brytyjska czarneplansze o ksztalcie sylwetkiludzkiej symbolizujace ludzi,kterzy "zagincli".

Pierre Seni komentowal:"Musimy p6jg6 znacznie dalei

nii Konferencja Wiedenska; mu-simy bardziej stanowczo zabie-ga6 o powstanie silnego, pow-szechnego ruchu na rzecz prawczlowieka o gwiatowym zasiegu- ruchu, ktdry stanowilby wprzyszlogci jedna z podstawo-wych gwarancji obrony tychpraw. Mygl o powstaniu takiegoruchu zrodzila sic w Wiedniu -tu rzucone zostalo ziarno."

Procesy w P6Inocnej Irlandii, podczas kt6rych rozpatrywane

sprawy o zagroieniebezpieceristwa wewnctrznego,prowadzone sit w tzw.DiplockComrfs - snelach z udzialemjednego scdziego i bez lawyprzysnlych. Zanitone w tychsitdach normy postepowaniaograniczaja procedurcdowodowa i dopuszczajaformulowanie wnioskOw owinie oskarionych wprzypadku odmowy zeznari.Osobom zatrzymanym napodstawie ustawodawstwaspecjalnego dla P6InocnejIrlandii moina nie zezwolie nakontakt z obrarca w ciaguprzedlutanych okres6w 48-godzinnych przetrzymari imoina nie zezwolie na udzialobrofic6w w przestuchaniach.

Picciu mlodych meiczyzn,tzw. "Piatka z Beechmount",zostalo postawionych przedDiplock Court w maju 1993 poponad dwOch latachprzetrzymywania ich w areszcie.Oskariano ich o zamordowanicpolicjanta, kterego zabejstwo wroku 1991 przypisane byloIrlandzkiej ArmiiRepublikanskiej. Oskarieniutrzymywali, e podczasprzetrzymywania ich wodosobnieniu byli maltretowani i

zmuszono ich do podpisanianieprawdziwych, obciaiajacychzeznad, ktdre staly sic jedynymidowodami winy.

5-go lipca sad uchylilwszystkie zarzuty wysuwanewobec jednego z oskarionych pozapoznaniu sic z dowodamiwskazujacymi na moiliwog6wymuszenia zeznad. Tegosamego dnia uchylono oskarienia

AI wezwala raid Tajlandii dowyjagnienia losu co najmniej 20os6b, ktrire zagincly ponad roktemu po krwawym stiumieniuprodemokratycznejdemonstra-cji w Bangkoku w maju 1992,kiedy to tAilandzkie shabybezpieczeristwa zabily co naj-mmej 52 osoby i ranily okolo700. Armia tajlandzka nie po-czynila niemal tadnych krok6wzmierzaktcych do odszukaniazaginionych od czasu maso-wych demonstracji przeciwkopowolaniu na stanowisko pre-miera bez akceptacji wyborczejgenerala Suchinda Khraprayun

General Suchinda w ubieglymmiesiacu podal sic do dymisji powczegniejszym ogloszeniuamnestii dla wojskowych biora-cych udzial w tlumieniu zamie-szek. Rozporzadzenie to moie

pociagniccie doodpowiedzialnogci winnych zalamaniepraw czlowieka.

o zabejstwo przeciwkopozostalym czterem po tym, jakwyrazili zgodc na zgloszonaprzez oskartyciela propozycjcniezwlocznego ich uwolnieniapod przyznania r;icdo innych zarzucanych im,liejszych przestcpstw.

W okresie micdzy styczniem1989 i grudniem 1992 41 innychoseb zostalo postawionych przedDzplock Court w zwiazku zzastrzeleniem dw6ch Zolnierzyzaatakowanych przez rozwgcie-czony tlum po tym, jak iolnierzeci wjechali samochodem na terenCasement Park w ZachodnimBelfagcie podczas pogrzebu jed-nego z Republikanów w roku1988. W ogmiu grupowych pro-cesach skazano 21 osdb pod za-rzutem o dokonywanie porwafi io ciç.kie pobicia. Piccioro z nichodbywa kare doiywotniego wic-zienia za zabOjstwo, choó niko-mu nie udowodniono oddaniagmiertelnych strzaldw.

Wide z procesów zwiazanychz zabdjstwem w Casement Parkbylo przeprowadzonych nierze-telnie*. W maju Al zwrOci-la sic do rzadu bytyjskiego do-magajac sic wdrotenia mezalei-nych dochodzed w sprawie wy-darzed, które doprowadzily dozabejstwa iolnierzy a takie rewi-zji wyrokOw w sprawach wszyst-kich skazanych. Do kodcaczerwca Al nie otrzymaiaodpowiedzi.

* WIELKA BRYTANIA/POLNOCNA IRLANDIA: •Watpliwa rzetelno.fe rozpraw wprocesach Casement Park (Indeks

Al: EUR 45107/93)

Policjant oskariony o morderstwoPROKURATOR Generalny dla okrcgu Witwatersrand pedal w lipcudo wiadomogcl, wnosi oskarienie przeciwko oficerowi policji ozamordowanie Bethuela Maphumulo, ktdry stracit iycie pozostajqcw rgkach policji w roku 1990. Posunigcie takie naleiy do rzadkogd.Sprawa rozpatrywana bgdzie przez Sqd Najwyiszy.

Decyzja o zaskarienie podjgta zostala w wyniku prowadzonej wawn dwoch tat przez rodzing Maphumulo prawniktiw 1 dzialaczy narzecz praw cztowieka kampanli apelujitcej 'do wtadz o sformulowaniezarzutOw wohec oficera policji ponoszqcego odpowiedzialnogé zadokonanie zabedstwa.

Wladze Afryld Potudniowej rzadko zdobywajq sig na zawieszenie wobowlqzkach hqdi pocifignivcie do odpowiedzialnaci sqdowejfunkcjonariuszy policji posqdzanych o stosowanie tortur do-konywanie zahdjstw podczas uwigzienla mimo czgstych zarzutOw odokonywanie tego rodzaju gwattów.

WIELKA BRYTANIA/POLNOCNA IRLANDIA

Niesprawiedliwe procesy

Migdzynarodowy Sekretariat AI, 1 Easton Street, WC1X 8D1 Londyn, tel 1+44 71/ 413 5500, OgOlnopoiskie Stowarzyszenie Al, lagkowa Dolina 4,80-246 Gdarisk, tel /+058/ 41 57 92, Redaguje i wydaje: Grupa Al 2, Bagatela 10 m.8, 00-585 Warszawa, tel (dom) /+2/ 633-03-41

111

Jegl

i po

dzie

lasz

po

gl4d

, ie

br

ak w

olno

ki

gdzi

ekol

wie

k na

gw

ieci

e ps

uje

smak

wol

noki

, z

któr

ej T

y ko

rzys

tasz

i

stan

owi

dla

niej

zag

roie

nie,

ie

T

woj

a sa

tysf

akcj

a z

korz

ysta

nia

z pr

aw n

alei

nych

ka

idem

u cz

tow

ieko

wi

przy

Cm

iona

jest

iw

iado

mok

iq

ich

brut

alne

go

gwal

ceni

a w

sto

sunk

u do

mili

onów

lu

dzi

- za

czni

j dz

iala

6. D

oNcz

do „

spis

ku n

a rz

ecz

nadz

iei"

. W

yglij

list

y do

odn

oiny

ch

wla

dz p

rote

stuj

qc

prze

ciw

ko

lam

aniu

pra

w c

ztow

ieka

w

spr

awac

h op

isan

ych

w m

igdz

ynar

odow

ym

biul

etyn

ieA

mn

esty

Inte

rnat

ion

al. U

pom

nij

sic

o lu

dzi

prze

ilado

wan

ych,

za

iqda

j be

zwar

unko

weg

o uw

olni

enia

w

icin

iOw

su

mie

nia

i ty

ch,

któr

zy

„zni

kncl

i",

rzet

elny

ch p

roce

sów

dia

wiç

±nió

w

polit

yczn

ych,

za

doku

czyn

ieni

a w

yrzq

dzon

ym p

rzez

rz4

dy k

rzyw

dom

. O

dwol

aj s

ic d

o do

brej

wol

i ad

resa

ta.

Zaa

kcen

tuj,

e

Tw

oja

tros

ka o

pra

wa

czlo

wie

kaw

olna

jes

t od

opc

ji p

olit

yczn

ych.

Zap

ozna

jsi

c z

nasz

4 pr

opoz

ycj4

lis

tów

, po

dpis

zje

-lu

b na

pisz

wia

sne,

wyg

lij p

oczt

4 lo

tnic

z4.

Zac

znij

dzi

aig

w o

bron

ie l

udzk

iej

godn

o§ci

i pr

aw c

zlow

ieka

l

AM

NE

ST

Y I

NT

ER

NA

TIO

NA

LG

RU

PA

2 (

WA

RS

ZA

WA

)

Dear Sir,On 19 December 1991 the security forces of Sudan arrested Parmena Chot Arou, 55 years old, a Dinka ethnic

group member who has lived and worked for more than 30 _years in the country's capital, Khartoum, and has led a o 11.1 f/J §' '',67. .ra

peacefil life there together with his numerous famifr. The authorities claim that he was rekased shortly after his arrest eu = ft 'V

but since the day he found himself in the hands of the security forces he "disappearecr - he has not been seen or heard -o .`" (" 4-' -oc vl L...1.1 5 113from in spite of all the efforts of his family to find out his whereabouts. m N E U

...Y ).'s ,v

Ever more frequent "disappearances" of people who were detained by police forces are serious violations of HumanRI

›.,No

0co ._ •-.

Rights. I am deeply concerned about the fate of Parmena Chot Arou, a peaceful Sudanese, against whom no charge has ta. 1- c

4 v. 41,J t ,,

ever been made and who might have been targeted only because of his southern ethnic origin. I therefore urge you, Sir, '0 -NC

a.).0 .ro r)

0 0

to launch immediately an impartial investigation into the reasons of his detention and into his subsequent- ..,21 ,,_,U .: Z

...Nc - E• o

"disappearance". -N- 1... ,-

to „,Yours faithfully -o 0

N

;° jMI

•

7C I J° i 1 l'a 71-il"(19 grudnia 1991 sfutby bezpieczefistwa Sudanu aresztowaly Parmena Chat Arou. 55 lat. wywodzactgo sir z grupy etnicznej Dinka,

ale od ponad 30 tat mieszlcajqcego i pracujacego w stalky kraju. Chartamie, i wraz z licznq rodzinq prowadzqcego spokojny tryb tycia.

Wladze utrzymujg. le wkr6tce po oresztowaniu zostat ztvolniony. jednakte od dnia, w kt6sym znalazi sie w :Oath stuib bezpieaefistwa. U 1.. 0 .-.

a 13.1 111 0 1g' zagince - nie 6)4 widziany i nie dal znaku tycia mimo wszetkich motliwych wysilk6w ze strony rodziny zmierzajqcych do ustalenia miejsca 0 >, 7. N

jego pobytu.'0 C ••-, tn r)

rtr c • Nt j c, •4.7.,, ...et

Coraz czcstsze "zaginiccia" ludzi. którzy zataymani byli przez slutby policyjne. sq powatnymi pogwaiceniami Prow Czlowieka.

‘2. U .

Powodowany glthokq troskq o los Parmena Chot Arou, spokojnego obywatela Sudanu, wobec ktorego nigdy nie sformulowano jakiegokolwiek Z ' o C 0. m... U 4.1 •.. •.§.

.NC co42 F-

zarzutu. i który m6gf bye obiektem represji jedynie ze wzglcdu no swoje pochodzenie etniczne z poludnia kraju. usilnie proszc Pana o 713 "E; •0,- or 'gol .0

niezwtoczne wdrotenie niezaletnych dochodzeri w sprawie przyayn jego zatrzymania, a w konsekwencji jego "zaginiccicr. Z powataniem) Z 0. 15 .nr .0 ..S...(V o

.

•

.a ..„te .0. N 0(,)

U .1.2e0 4 j 0U2 `ii 2 .-t :ET.

. 0 ..=

Full name omig i nazwisko) „„ 0 re, c -Ng u - = -B.tali ow •••• N

Address (Dokiadny adres) td ..- 0 0 4' C1 Cl. N c U cv 0 C1.1 ft

0''Cl `3 N N 1.. 0M-COQ° c,4

bo N •... 0 C.

;r:1 2 1-v 'EP* 0" m:ft W Nu 0 E

Dear Sir,"'S ...0 0 . 1 1 .6•4 c\"13.

...E; .ec •ra

f 13 a ti 'V eu • Fe 7 .7

I am writing this letter to express my deep concern about violations of Human Rights in your newly emerged ..x CO ',1:1•1 1•A':..9.:,v), x

souvereign country. I have heard of scores of people who reportedly "disappeared" or were extrajudicially executed to ..-,-, o .= E ti

in Dushanbe after government forces seized the city in December 1992. One of the "disappeared' was Mirzonazar 3 = '' '0' o.

Imomnazarov, arrested on 12 December by armed men believed to be People's Front agents when he was

returning home from work. Witnesses saw Imomnazarov's captors taking him in the direction of Regar and since cil .ti.. ,70- 1.u.. mg'0F .14,o.. ,:)0 blom :....

7.1 ...1 a 4... " - _a = ›.

then there has been no news of him.9,1 6," 0 0 0...4J s0 47 c4CL' P

I am completely impartial in political terms and I am only concerned about violations of Human Rights. I To .xa vs •cc a - 71 .= 8N f-' LI

am appealing to you, Sir, to take immediately all possible steps to clarify the fate of Mirzonazar Imomnazarov igo ..,+1, ;,.4..;.; ucu t';1 .,'°N 2 -'c ._

and to bring those responsible for his "disappearance" to justice.- • 0 z; = o §..', -c-- Low-8

Yours faithfully ' .14 0. -0 N rt

4., kl rn;:2 ,„ 0. ft .08.

(Piszc ten list gfthoko zatroskany lamaniem Prow Czlowieka w Pana od niedawna suwerennym krnju slyszqc o dziesiqtkach osób. ..0 1...) .en Ektórzy "zagincl?' w Duszanbe lub na których dokonano egzekucji bez uyroku sqdowego po tym, jak si51 rzqdowe zdobyty miasto w grudniu 0 0 u -6- g, °

C. 0 N I'S

1992. Jednym z tych, którzy "zagincli". byt Mirzonazar Imomnazarov, zatrzymany 12 grudnia. w aasie gdy wracal z pracy, przez .- .-. ' Q7' '" C '

uzbrojonych ludzi rozpoznanych jako czlonkowie ugrupowania Front Ludowy. Swiadkowie widzieli, jak porywacze Imomnazarova odjechali 3 ' .1F

z nim w kienmku Regar i od tej poly &lad po nim zaginql. .71;.c -V

_

.'

Eg g `0 N U..Y u sin

Nie interesujq mnie zupetnie oprie polityczne i mam na uwadze uytqanie Prawa Cztowieka. Proszc Pana usilnie. aby podjql Pan c -0 ›..., v.ccniezwlocznie wszelkie motliwe kroki prowadzqce do uyjdnienia los& Mirzonazara Imomnazarova, a takie do postawienia przed organami

rorll4,2 mar --.1°E E

sprawiedliwoki os6b odpowiedzialnych za jego "zaginiccie". Z powa 0 -taniem) j‘i . 15 ...§. ''''E oin 0 U to. 05 cci i....0 'EP P.. •--, .0 0. g

Full name (Irnig i nazwisko) 7•-• Lo tv r, '''' =c nr .- 1.. c ..e 0 Nu -,7, Na a.

GJ N ••-• EP Ig:3 1 1s- 0 t., . • -tg N

.fle .0 erAddress (Dokladny adres) .g...,"N. ••-• •... r„, E N -i-

cu 2„4 • - 4-...=

N o to V. ,.4) N o..7,., u 01... et a 2, •Ir U

el; or ' •-•0. sa,,0 E.,

re a . --" 0 0EV ,... ril a

Your Excellency,c..7 -o cil 70 C. g - 0 .0 ,o

I have learned about the "disappearance" of Gaspar Luis Xavier Carlos after his arrest by the military on 3>:. ,a) tu eV iv 4,;,

2 t --Ng .-ritt:i1 !..N.L,13

September 1992. He used to be a bank employee living in Kupang in West Timor. 1-lis arrest is associated with the rt c' 'Y. 3 '''' -d' N tn n5. . .,-.1 1 ' 1 . . .N0 :g: I. . . .... kV 3 •..`1"- , c>,u -.0-°) 1 1wave of arrests in August and September 1992 of East Timorese political activists who had previously escaped the

harassment which followed the 1991 massacre in Dili. After his arrest he was held in incommunicado detention and .- b0 Gs -a RI 0

was reportedly tortured.E mi = - c o 3N G:, LI in u

.....i2

I am completely impartial in political terms and I am only concerned about violations of Human Rights. 0 *- >, 0

1...ea el: N

E g- `t1 c 0"Disappearances" of people and subsequently holding them incommunicado are serious instances of Human Rights ni E c- 1 E -a

C.73‘..

violations. While sharing the fear of Gaspar Luis Xavier Carlos' family that he might have been tortured or even to 0 Zi 4.' • ;:i t 4'7.) 0

extrajudicially executed, I urge ou, Excellency, to do everything what is in the power of your office to clarify hisN a = ti 1:1 ..- tt .7) 0

fate and to stop the impunity o those who are responsible for the "disappearances"of people and for treating themi, et ec a C

4-..' VS .--' '0 'n ..a .a

a*E" ..--

in a cruel way while holding t em incommunicado. N . I, a u u .2I.. nr =

Yours faithfully 7.e. re E a >a, _>4'-0 ....., a...._s, ..< = , x 0 ._ a

(Dowiedzialem sic o "zaginicciu" Gaspara Luis Xavier Carlos po jee arrsztowaniu przez wojsko w dniu 3 watinia 1992. Byl 6 'a >, t.,1 t7,3 --a- E 2t,PI _5 .4" '...

urzcdnikiem banku w Kupang. w Zachodnim Timoae. Aresztowanie jego lcojarzone jest z falq dokonanych w sierpniu i we wrzertiu 1992p g .2 -2..7 -- to 'E i',

aresztowafi dzialoczy polityanych ze Wschodniego Timoru. którzy uprzednio zbiegli przed przeiladowaniamijakie mitt& miejsce po masakrze T. C a ada 7 rt dokonanej

w Dili w roku 1991. Po arrsztowaniu przetrzymywany byt w odosobnieniu i domniemuje sic, te byt torturowany.46 g g m .

..0LI'

a • " 0te

Obce mi sq opcje polityczne a zatroskany jestem jedynie tamaniem Prow Cztowieka. "Zaginiecia" ludzi, a w ith nastmstwie 6 L . ) 2 .4j .1;1 .1-, 0 -0

przetaymywanie wipronych w izolacji od Swiata zewnctrznego. sq powatnymi przypadkami lamania Prow Czlowieka. Podzielajqc obawc u --, ..=rodziny Grispara Luis Xavier Carlos o to, te mogf bye torturowany a nawet zgladzony bez wyroku sqdowego usilnie prosze Pana. Ekscelencjo. to n

A ..5 0.

e ,ir it z Alr, 0 , -,., =aby zrobil Pan wszystko co jest w mocy Pana Urzcdu dla uyjatmenia jego los6w i dla polotenia kresu bakarnoki oséb odpowiedzialnych za 09 E. 4.9 'Z''' ''-

"zaginiccia" i traktowanie ludzi w spos6b okrutny podaas przetrzymywania ich w odosobnieniu. Z powataniem) I. . . v , . . . , . . x 0 tcv "o I ut) 2e,

C. • VI 1.. N '11C 0. V' 1

Full name (imig i nazwisko) -0 :11 °). ta. it ".4Z

Address (Dokiadny adres)