INTEGRACJA GOSPODARCZA

ZE ŚWIATEM

Maciej Błaszczyk IIID

WSPÓŁPRACA POLSKI Z ZAGRANICĄ

Gospodarka Polski, podobnie jak innych krajów, powiązana jest z gospodarkami

różnych państw na świecie. Nasilenie tych związków nastąpiło po 1989, roku kiedy

Polska gospodarka po prawie pięćdziesięcioletnim okresie izolacji

otworzyła się na zachód. Świadczy o tym aktywne uczestnictwo naszego kraju w międzynarodowym podziale pracy oraz

działaniach międzynarodowych organizacji gospodarczych, a także działania zmierzające

do integracji Polski z Unią Europejską.

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACYPodstawą powiązań gospodarczych jest specjalizacja

produkcji. Niewiele jest na świecie państw, które wyłącznie krajową produkcją są w stanie zapewnić

swoim mieszkańcom zaspokojenie wszystkich potrzeb. Jednakże każde państwo może na rynkach

międzynarodowych wymieniać swoje towary i usługi.W ostatnich latach udział Polski w międzynarodowym podziale pracy systematycznie wzrasta. Wiąże się to z

reformą walutową przeprowadzoną w latach ’90. Dodatkowo w wyniku prywatyzacji powstało wiele

nowych podmiotów gospodarczych biorących udział w międzynarodowym podziale pracy.

FORMY MIĘDZYNARODOWYCH POWIĄZAŃ GOSPODARCZYCH

Do najważniejszych międzynarodowych form powiązań gospodarczych należą:

eksport i import towarów i usług, przepływ kapitału, transfer technologii,

przepływ pracowników oraz międzynarodowe umowy gospodarcze.

EKSPORT I IMPORT TOWARÓW I USŁUG

Wymiana towarowa obejmuje głównie wyroby przemysłowe. Wartość światowego eksportu osiągnęła w 2008 roku prawie 15

bilionów dolarów(ok. 2200 $ na 1 mieszkańca Ziemi). Udział Polski w

światowym eksporcie w 2008 roku wynosił 1,1%.

Eksport i import usług obejmuje głównie usługi transportowe, budowlane,

turystyczne, finansowe i telekomunikacyjne.

PRZEPŁYW KAPITAŁUPrzepływ kapitału obejmuje m.in.

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie np. założenie filii lub

przejęcie przedsiębiorstwa w innym kraju, inwestycje

pośrednie(portfelowe), np. zakup obligacji państwowych lub akcji

zagranicznych firm bez uzyskania kontroli nad nimi oraz

długoterminowe i krótko terminowe kredyty.

TRANSFER TECHNOLOGII

Transfer technologii polega na współpracy naukowo-

technicznej(wspólne programy badawcze), szkoleniach za granicą, doradztwie i zakupie licencji, czyli

praw do produkcji określonych towarów.

PRZEPŁYW PRACOWNIKÓWPrzepływ pracowników w postaci

emigracji zarobkowej dotyczy głownie przepływu nisko

wykwalifikowanych pracowników z krajów azjatyckich i afrykańskich

do USA i do Europy. W obszarze UE przepisy umożliwiają swobodny

przepływ pracowników.

MIĘDZYNARODOWE UMOWY GOSPODARCZE

Międzynarodowe umowy gospodarcze określają zasady i formy współpracy gospodarczej

między dwoma lub więcej partnerami. Szczególnie ważną rolę

odgrywają umowy, których efektem jest powstanie organizacji

gospodarczych o zasięgu globalnym np. UE lub WTO.

POLSKA W MIEDZYNARODOWYCH

ORGANIZACJACH GOSPODARCZYCHPolska współpracuje z innymi krajami w ramach

różnych organizacji międzynarodowych: Światowa Organizacja Handlu Międzynarodowy Fundusz Walutowy Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju Organizacja Współpracy Gospodarczej i

Rozwoju Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego

handlu

INTEGRACJA POLSKI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ

Proces integracji Polski ze Wspólnotami Europejskimi rozpoczął się od nawiązania w

‘89 roku oficjalnych stosunków dyplomatycznych z Europejską Wspólnotą Gospodarczą. Ważnym wydarzeniem było

podpisanie w 1991 roku Układu Europejskiego. Dzięki temu utworzona została

strefa wolnego handlu. Polska otrzymała dostęp do unijnej pomocy finansowej. W roku 1994 Polska złożyła wniosek dotyczący pełnej integracji z Unią. Negocjacje rozpoczęły się w

1998 roku a zakończyły w 2002 roku.

Integracja ekonomiczna może polegać na utworzeniu strefy wolnego handlu, unii celnej, wspólnego rynku i unii gospodarczej. UE łączy ww. formy i jest jedynym przykładem pełnej

integracji gospodarczej.Powołanie wspólnych organów

ponadnarodowych, a także wspólna polityka w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw

wewnętrznych, bezpieczeństwa i polityki zagranicznej zbliżają unii do formy organizmu

państwowego.

NAJWAŻNIEJSZE ORGANY UEDo najważniejszych organów Unii Europejskiej należy zaliczyć:

Radę Europejską Radę Unii Europejskiej Komisję Europejską Parlament Europejski Trybunał Sprawiedliwości Trybunał Obrachunkowy

Rada Europejska-tzw. Szczyt Europejski, jest odbywającym się co 6 miesięcy spotkaniem szefów państw lub rządów państw członkowskich UE. Traktat z Lizbony wprowadził instytucję stałego przewodniczącego Rady Europejskiej. Od 1 stycznia 2010 roku funkcję tę pełni były premier belgijskiego rządu Herman Van Rompuy.

Rada Unii Europejskiej-tzw. Rada Ministrów UE, jest głównym ośrodkiem decyzyjnym Unii. Wraz z Parlamentem tworzy prawo wspólnotowe. W skład Rady UE wchodzą ministrowie rządów państw członkowskich. Każde z 27 państw dysponuje w Radzie liczbą głosów w zależności od wielkości(PL ma 27 głosów). System głosowania w Radzie zostanie zreformowany na korzyść największych państw po wprowadzeniu w życie postanowień Traktatu lizbońskiego.

Komisja Europejska-tzw. Strażniczka Traktatów, jest organem inicjującym tworzenie prawa w Unii. W jej skład wchodzi 27 komisarzy(po jednym z danego kraju) desygnowanych przez rządy państw członkowskich. Ponieważ komisarze są niezależni od polityki własnych rządów, Komisja pełni rolę rozjemcy w wypadku konfliktów między państwami członkowskimi. Siedzibą Komisji jest Bruksela

Parlament Europejski-jest organem Unii pochodzącym z demokratycznego wyboru. W jej skład wchodzi 736 deputowanych, wybieranych w krajach członkowskich na pięcioletnią kadencję. Poszczególnym krajom przysługuje liczba miejsc zależna od ich wielkości. Obecnie najliczniejsza grupa deputowanych pochodzi z Niemiec(99), natomiast Polska ma 50 miejsc. Parlament pełni funkcję legislacyjne, opisuje propozycje Komisji, uczestniczy również w przygotowaniu budżetu Unii.Obrady plenarne odbywają się w Strasburgu, grupy polityczne pracują w Brukseli, a Sekretariat Generalny mieści się w Luksemburgu.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości-powołany do rozstrzygania w kwestiach łamania prawa wspólnotowego składa się z trzech organów:

Trybunału Sprawiedliwości Sądu Sądu do spraw Służby PublicznejSiedzibą instytucji rządowych jest

Luksemburg.

Trybunał Obrachunkowy-kontroluje finanse Unii. Liczy 27 członków desygnowanych na sześcioletnią kadencję przez państwa członkowskie. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg.

WSPÓLNY RYNEKPojęcie wspólnego rynku dotyczy obszaru kilku państw, na którym obowiązuje prawo znoszące wszelkie bariery obrotu gospodarczego. W UE termin ten stosowany jest dla określenia głównego celu integracji europejskiej. Wspólny rynek uważa się też za środek pobudzający rozwój gospodarczy państw członkowskich UE.

Unia Europejska umożliwia: Swobodny przepływ towarów, Swobodny przepływ kapitału, Swobodny przepływ usług, Swobodny przepływ pracowników, Swobodę prowadzenia działalności

gospodarczej, Polityka konkurencji

PROCES GLOBALIZACJI GOSPODARKI I JEGO KONSEKWENCJE DLA POLSKIRozwój radia, telewizji, zwłaszcza przekazu satelitarnego, a także transportu lotniczego, znacznie ułatwia wzajemne komunikowanie się, a w konsekwencji powstania bliskich powiązań między państwami. Obecnie globalizacja stała się pojęciem, za pomocą którego próbuje się przedstawić i wyjaśnić najważniejsze problemy współczesnego świata, na przykład dysproporcje w rozwoju ekonomicznym między bogatą Północą a ubogim Południem. Powszechnie uważa się, że początki idei globalizacji sięgają końca XIX wieku i są związane z postępem naukowo-technicznym.

POJĘCIE I PRZEJAWY GLOBALIZACJI GOSPODARKI

Globalizacja gospodarki światowej polega na wzroście międzynarodowej wymiany gospodarczej i umiędzynarodowieniu produkcji, ale też prowadzi do wzrostu współzależności między państwami. Globalizacja gospodarki powszechnie utożsamiana jest z działalnością międzynarodowych instytucji finansowych, jak Bank Światowy oraz blisko z nim współpracujący Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Instytucje te udzielają pomocy finansowej państwom.

Proces globalizacji oznacza aktywizację rynków kapitałowych i pieniężnych. W połowie lat ‘80 dziennych obrót na rynkach walutowych wynosił około 200 milionów $, a w 1996 roku osiągnął już kwotę 1,2 miliarda $. Liberalizację międzynarodowego obrotu kapitałowego gwarantuję również umowy dwustronne, między innymi dotyczące unikania podwójnego opodatkowania. Do 2003 roku Polska podpisała około osiemdziesięciu umów tego typu.

GLOBALIZACJA A POLITYKAProces globalizacji dotyczy nie tylko kwestii ekonomicznych. W ostatnich latach można o nim mówić również w odniesieniu do szeroko rozumianego porządku międzynarodowego. Globalizacja wiąże się bowiem z podejmowaniem ważnych dla społeczności międzynarodowej decyzji, na przykład w sprawie bezpieczeństwa międzynarodowego, przez nieliczne ponadnarodowe instytucje, takie jak ONZ, WTO i organizacje regionalne.

RUCH ANTYGLOBALISTYCZNYGlobalizacja ma na świecie liczną i bardo grupę przeciwników. Niemal wszystkim spotkaniom instytucji i organizacji powszechnie utożsamianych z tym procesem towarzyszą gwałtowne protesty. Do największych akcji sprzeciwu wobec działalności międzynarodowych instytucji doszło m.in. W Seattle w 1999 roku oraz w Pradze w 2000 roku.

ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE Z GLOBALIZACJI

Przeciwnicy globalizacji gospodarki światowej wskazują na szereg zagrożeń. Ich zdaniem postęp naukowo techniczny pogłębia i tak duże dysproporcje rozwojowe między Północą i Południem. Efektem jest marginalizacja pewnych regionów, na przykład krajów afrykańskich oraz:

Otwarcie gospodarek naraża je na niestabilność Ułatwienia w przepływie kapitału Macdonalizacja i coca-kolonizacja społeczeństwa

PROBLEMY EKONOMICZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA

Dysproporcje w rozwoju ekonomicznym Problemy demograficzne Problemy nędzy Zacofanie cywilizacyjne i

analfabetyczne Ruchy migracyjne

PODSUMOWANIE

Przejawami globalizacji są: działalność międzynarodowych organizacji(Bank Światowy, MFW, WTO, OECD), aktywizacja rynków kapitałowych i rozwój ponadnarodowych korporacji, możliwy dzięki megafuzjom i przejęciom mniejszych firm przez większe.

Globalizacja dotyczy nie tylko działań gospodarczych, ale ma również aspekt polityczny i kulturowy.Do największych problemów współczesnego świata należą dysproporcje w rozwoju ekonomicznym oraz związane z nimi problemy demograficzne, ubóstwo, głód i niedożywienie, brak wody, zacofanie cywilizacyjne i analfabetyzm, ruchy migracyjne, choroby cywilizacyjne i patologie społeczne.