I INNe UmOWY CYWIlNOPRAWNe Od 1 StYCZNIA 2017 R.sklep.infor.pl/pliki/00/12/28/1228.pdf · isbn...

ISBN 978-83-7440-345-0

PRAWO PRACY I ZUS NR 4 INDEKS 403547 ISBN 978-83-7440-837-0 WRZESIEŃ 2016 WYDANIE III CENA 19,90 ZŁ (W TYM 5% VAT)

UmOWY ZleCeNIA I INNe UmOWY CYWIlNOPRAWNe

Od 1 StYCZNIA 2017 R.

Umowy zlecenia i inne Umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU

Jak ustalać minimalne stawki godzinowe dla zleceniobiorców i samozatrudnionych

W jaki sposób potwierdzać godziny pracy zleceniobiorców

Jakie sankcje grożą w przypadku niestosowania minimalnego wynagrodzenia dla zleceniobiorców

Na jakich zasadach inspektorzy pracy będą mogli kontrolować zatrudnienie na umowy cywilnoprawne

Partner merytoryczny

rewolUcyJnezmiany

od 1 stycznia 2017

ISBN 978-83-7440-836-3

MONITOR prawa pracy i ubezpieczeń Zawsze najnowsze aktualności, porady prawne, komentarze ekspertów oraz interpretacje urzędowe.

Czytaj porady specjalistów prawa pracy

i ZUS

www.sklep.infor.pl 801 626 666, 22 212 07 30 [email protected]

Tylko w MONITORZE prawa pracy i ubezpieczeń przeczytasz o zmianach w:

zawieraniu umów o pracę

wynagradzaniu za pracę na umowę zlecenia sporządzaniu świadectw pracy

zatrudnianiu pracowników tymczasowych

UWAGA! Nowe zmiany w prawie pracy i ubezpieczeniach

190x290_nowe_zmiany_mp.indd 1 2016-08-23 11:56:13

�Jak�ustalać�minimalne�stawki�godzinowe�dla�zleceniobiorców��

i�samozatrudnionych

W�jaki�sposób�potwierdzać�godziny�pracy�zleceniobiorców

Jakie�sankcje�grożą�w�przypadku�niestosowania�minimalnego�

wynagrodzenia�dla�zleceniobiorców

Na�jakich�zasadach�inspektorzy�pracy�będą�mogli�kontrolować�

zatrudnienie�na�umowy�cywilnoprawne

Umowy zleceniai inne Umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

Grupa inFor pl

prezes zarządu Ryszard Pieńkowski

inFor pl spółka akcyjna01-042 Warszawaul. Okopowa 58/72

www.infor.pl

dyrektor centrum wydawniczegoMarzena Nikiel

redaktorzy merytoryczniBożena Goliszewska-Chojdak

Marek Skałkowski

redaktor graficzno-technicznyAgnieszka Zuchowicz

KorektaAnna Seroczyńska

adres redakcji01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72www.pgp.infor.pl

Biuro reklamy Aneta Dmowska

tel. 22 530 40 27e-mail: [email protected]

Biuro obsługi Klienta01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72

tel.: 22 212 07 30, 801 626 666, e-mail: [email protected]

strona: www.sklep.infor.pl

drukTINTA, Działdowo

Copyright by INFOR PL Spółka Akcyjna. Publika-cja jest chroniona przepisami prawa autorskiego. Wykonywanie kserokopii lub powielanie inną me-todą oraz rozpowszechnianie bez zgody wydaw-cy w całości lub części jest zabronione i podlega odpowiedzialności karnej.

Materiałów niezamówionych nie zwracamy, za-chowując sobie prawo do skrótów i zmian tytułu. Nie ponosimy odpowiedzialności za treść reklam zamieszczonych na łamach.

Umowy zleceniai inne Umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.

Najszybsze odpowiedzi

Wejdź w swoim telefonie na Sklep Play lub App Store , wpisz IFK NEWS i pobierz aplikację:

3WWW.iNfor.pl

SpiS treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Rozdział I. Umowa zlecenia – czy warto ją jeszcze zawierać . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 . Obowiązkistronumowyzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 . Różnicemiędzyumowąopracęaumowązlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2 .1 .Warunkiodróżniająceumowęzleceniaodumowyopracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2 .2 .Konsekwencjeuznaniaumowyzleceniazaumowęopracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 . Jaksformułowaćumowęzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3 .1 .Najczęściejpojawiającesięproblemyprzysporządzaniuumowyzlecenia . . . . . . . . . . . . . . 184 . Wynagrodzeniewumowiezlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 4 .1 .Wynagradzaniezleceniobiorcówdo31grudnia2016r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 4 .2 .Wynagradzaniezleceniobiorcówod1stycznia2017r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 4 .2 .1 . Osobyobjęteminimalnąstawkągodzinową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 4 .2 .2 .Wysokośćminimalnejstawkigodzinowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 4 .2 .3 .Zakazzrzeczeniasięminimalnejstawkigodzinowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 4 .2 .4 .Formaiczęstotliwośćwypłatywynagrodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 4 .2 .5 . Obowiązekewidencjonowaniagodzinwykonywaniazlecenialubświadczeniausług . . . . 24 4 .2 .6 .Przechowywanieewidencjiprzepracowanychgodzin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 4 .2 .7 . Wyłączeniawzakresiestosowaniaminimalnejstawkigodzinowej . . . . . . . . . . . . . . . 275 . Odpowiedzialnośćztytułuumowyzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 . NoweuprawnieniakontrolnePIP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 . Oskładkowanieumówzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 7 .1 .Obowiązkoweubezpieczeniaspołecznezleceniobiorców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 7 .2 .Dobrowolneubezpieczeniaemerytalneirentowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 7 .3 .Zbiegitytułówdoubezpieczeńspołecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 7 .4 .Umowazleceniaiumowaopracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 7 .4 .1 . Umowazleceniazawartazwłasnympracodawcąlubwykonywananajegorzecz . . . . 31 7 .4 .2 . Umowazleceniazinnympodmiotemniżwłasnypracodawcainiewykonywana

najegorzecz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 7 .5 .Umowazleceniaiprowadzeniepozarolniczejdziałalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 7 .5 .1 . Umowazleceniaiprowadzeniepozarolniczejdziałalnościgospodarczej

–zasadypodleganiaubezpieczeniom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 7 .5 .2 . Umowazleceniaiprowadzeniepozarolniczejdziałalnościgospodarczej

zpodstawąwymiaruskładekwwysokości60%przeciętnegowynagrodzenia . . . . . 35 7 .5 .3 . Umowazleceniaiprowadzeniepozarolniczejdziałalnościgospodarczej

zpodstawąwymiaruskładekwwysokości30%minimalnegowynagrodzenia . . . . . 36 7 .5 .4 . Umowazleceniawramachprowadzonejpozarolniczejdziałalności

gospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 7 .5 .5 . Umowaopracęiumowazleceniazwłasnympracodawcąorazprowadzenie

pozarolniczejdziałalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 7 .6 .Kilkaumówzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 7 .7 .Udowodnienieprzezubezpieczonegoinnychtytułówdoobowiązkowychubezpieczeń . . . . 44 7 .8 .Uprawnieniapłatnikaskładekdokontroliubezpieczonegowzakresiepodstawywymiaru

składeknaobowiązkoweubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 7 .9 .Umowazleceniaiprawodoemeryturylubrenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

4 umoWy�zleceNia�i�iNNe�umoWy...

umoWy�zleceNia�i�iNNe�umoWy�cyWilNopraWNe��od�1�styczNia�2017�r.

7 .9 .1 . Umowazleceniaorazprowadzeniepozarolniczejdziałalnościiprawodoemeryturylubrenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

7 .9 .2 . Kilkaumówzleceniaiprawodoemeryturylubrenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 7 .10 . Umowaopracęiumowazleceniaorazprawodoemerytury

lubrenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 7 .10 .1 .Umowaopracęiumowazleceniazwłasnympracodawcąlubwykonywana

narzeczpracodawcyorazprawodoemeryturylubrenty . . . . . . . . . . . . . . . . 47 7 .10 .2 . Umowaopracęiumowazleceniazinnympodmiotemniżwłasnypracodawca

iniewykonywananajegorzeczorazprawodoemeryturylubrenty . . . . . . . . . . . 47 7 .11 . Umowazleceniazestudentem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 7 .12 . Konsekwencjewprowadzeniadlazleceniobiorcówminimalnejpodstawywymiaru

składeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 8 . Wysokośćizasadyfinansowaniaskładeknaubezpieczeniaspołeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 9 . Podstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaspołeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 10 .Zwolnieniazeskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 10 .1 . Odprawyiodszkodowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 10 .2 . Świadczeniabhpiekwiwalentyzateświadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 10 .3 . Należnościzapodróżsłużbową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 10 .4 . Kosztyużywaniaprywatnegosamochodu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 10 .5 . Wsparciesocjalnezzfśs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 10 .6 . Dietydlazleceniobiorcówwysłanychdopracyzagranicę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 10 .7 . Ekwiwalentyzanarzędzia,materiałylubsprzęt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 10 .8 . Wartośćposiłków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 10 .9 . Zapomogilosowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 11 . Zasadypodleganiaubezpieczeniuzdrowotnemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 12 .Podstawawymiaruiwysokośćskładkizdrowotnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 13 .Umowazleceniaiinnetytułydoubezpieczeniazdrowotnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 13 .1 . Umowazleceniaiumowaopracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 13 .2 . Kilkaumówzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 13 .3 . Umowazleceniaiprzebywanienaurlopiewychowawczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 13 .4 . Umowazleceniaiprawodoemeryturylubrenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 13 .5 . Umowazleceniaiprowadzeniepozarolniczejdziałalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 13 .6 . Umowazleceniazuczniemlubstudentem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 14 .SkładkanaFunduszPracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 14 .1 . ZwolnieniezopłacaniaskładeknaFunduszPracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 15 . SkładkinaFunduszGwarantowanychŚwiadczeńPracowniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 15 .1 . ZwolnieniezopłacaniaskładeknaFGŚP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 16 .Rozwiązanieumowyzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 17 . Przedawnienieroszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 18 .Opodatkowanieprzychodówzumówzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 18 .1 . Kosztyuzyskaniaprzychodu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 18 .2 . Przychódzumowyzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 19 .Plusyiminusyumowyzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Rozdział II. Umowa o dzieło – kiedy można ją zawrzeć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711 . Obowiązkistronumowyodzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712 . Formaitreśćumowyodzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743 . Wynagrodzeniewumowieodzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

5WWW.iNfor.pl

spis�treŚci

3 .1 .Wynagrodzenieryczałtowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 3 .2 .Wynagrodzeniekosztorysowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 3 .3 .Wynagrodzeniekosztorysowo-ryczałtowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 3 .4 .Odpowiedzialnośćztytułuumowyodzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794 . UmowaodziełoaskładkiZUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795 . Opodatkowanieumówodzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816 . Rozwiązanieumowyodzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827 . Przedawnienieroszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 828 . Kiedyumowaodziełomożezostaćuznanazaumowęzlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 8 .1 .Zawieranieumówodzieło–6praktycznychwskazówek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869 . Plusyiminusyumowyodzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Rozdział III. Umowa agencyjna – z kim może być zawarta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 891 . Uprawnieniaagentaizleceniodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892 . Jaksformułowaćumowęagencyjną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903 . Wynagrodzeniewumowieagencyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 3 .1 .Prowizjadlaagenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934 . Oskładkowanieumówagencyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935 . Opodatkowanieprzychodówzumowyagencyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936 . Rozwiązanieumowyagencyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 6 .1 .Świadczeniewyrównawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947 . Plusyiminusyumowyagencyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

Rozdział IV. Kontrakt menedżerski – komu można go zaproponować . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 961 . Obowiązkistronkontraktumenedżerskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 962 . Formaitreśćkontraktumenedżerskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 973 . Wynagrodzenieztytułukontraktumenedżerskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1014 . Odpowiedzialnośćztytułukontraktumenedżerskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1015 . Rozwiązaniekontraktumenedżerskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1026 . Oskładkowaniekontraktówmenedżerskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1027 . Radanadzorcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 7 .1 .Ubezpieczeniaczłonkówradnadzorczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 7 .2 .Członkostwowradzienadzorczejainnetytułydoubezpieczeńspołecznych . . . . . . . . . . . 104 7 .3 .Podstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaspołeczneczłonków

radnadzorczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 7 .4 .Członkostwowradzienadzorczejwustawiezdrowotnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 7 .5 .Zgłoszeniedoubezpieczeńirozliczenieskładekzaczłonkaradynadzorczej . . . . . . . . . . . 1068 . Opodatkowaniekontraktówmenedżerskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 8 .1 .Podatekliniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 8 .2 .Zaliczkanapodatek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 8 .3 .Menedżerowieniebędącyrezydentami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1089 . Plusyiminusykontraktumenedżerskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

Rozdział V. Umowy o współpracy z samozatrudnionymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1101 . Naczympolegasamozatrudnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102 . Zawarcieumowyoświadczenieusług . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 2 .1 .Wyłączenieodpowiedzialności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

umoWy�zleceNia�i�iNNe�umoWy�cyWilNopraWNe�od�1�styczNia�2016�r.

2 .2 .Stopieńpodporządkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 2 .3 .Ryzykogospodarcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1113 . Uprawnieniaiobowiązkisamozatrudnionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144 . Wynagrodzeniesamozatrudnionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145 . Oskładkowaniesamozatrudnionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1146 . Opodatkowaniesamozatrudnionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1157 . Plusyiminusysamozatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

Rozdział VI. Zasiłki z ubezpieczenia społecznego dla zleceniobiorców i samozatrudnionych . . . . . 1161 . Zasadyustalaniapodstawywymiaruzasiłku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1162 . Niezdolnośćdopracypodlegającegoubezpieczeniuchorobowemuprzezokreskrótszy

niż12pełnychkalendarzowychmiesięcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1173 . Podstawawymiaruzasiłku,gdyniezdolnośćdopracypowstanieprzedupływempełnego

kalendarzowegomiesiącaubezpieczeniachorobowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1184 . Podstawawymiaruwprzypadkuzmniejszeniaprzychoduwmiesiącu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1205 . Zasiłekzaokrespoustaniuubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

Rozdział VII. Potrącenia z umów cywilnoprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1221 . Przychódzumowycywilnoprawnejjedynymźródłemutrzymania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1222 . Dokonywaniepotrąceńwprzypadkuzbieguegzekucjiod8września2016r . . . . . . . . . . . . . . . . 123

Rozdział VII. Orzecznictwo sądowe i interpretacje urzędowe dotyczące umów cywilnoprawnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1251 . Umowycywilnoprawneworzecznictwiesądowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1252 . NajciekawszeinterpretacjeZUSwzakresieoskładkowaniaumówcywilnoprawnych . . . . . . . . . 128

7WWW.iNfor.pl

WStęp

Przedsiębiorcówizleceniobiorcówczekająnowe,dużezmianyprzepisówwzakresiewynagradzaniaosóbzatrudnionychnaumowyzleceniaipracującychwramachsamozatrudnienia .Od1stycznia2017r .zostaniewprowadzonaminimalnastawkagodzinowadlatychgrupzatrudnionych .Będzieonaprzysługi-wała przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi za każdą godzinę wykonania zlecenia lubświadczeniausług .Dotychczastegrupynarynkupracyniebyłyobjęteżadnymigwarancjamicodomini-malnegowynagrodzeniazapracę .Wysokośćwynagrodzeniabędziemusiałabyćustalonawumowieza-wartejzprzyjmującymzlecenie/świadczącymusługiwtakisposób,abystawkawynagrodzeniazakażdągodzinęwykonaniazlecenia/świadczeniausługniebyłaniższaniżwysokośćminimalnejstawkigodzino-wejustalonejwustawowymtrybie .

ZpublikacjiCzytelnicydowiedząsięponadtooinnychzmianach,którewejdąwżycie1stycznia2017r .,m .in:

■■ wjakisposóbtrzebabędzieprowadzićewidencjęgodzinpracydlazleceniobiorców,■■ jakiesankcjegrożązaniestosowaniedozleceniobiorcówminimalnegowynagrodzenia,■■ cobędziemógłkontrolowaćPIPwzakresiewykonywaniapracynaumowęzlecenia .

Wpublikacji zwróconouwagęnapraktycznedlaprzedsiębiorcówkonsekwencjezmianprzepisów,wskazującprzytym,jakpostępowaćwsytuacjachwątpliwychdotyczącychnowychregulacji .Omówionorównieżzasadyoskładkowaniaiopodatkowanianajbardziejpopularnychumówcywilnoprawnych,m .in .umowyzlecenia,umowyodziełoczykontraktumenedżerskiego .

Redakcja


rozdział i. UmoWa zlecenia – czy Warto ją jeSzcze zaWierać

Od1stycznia2017r .zmieniąsięzasadywynagradzaniaosóbzatrudnionychnaumowęzlecenia .Wpro-wadzonazostaniestawkagodzinowaminimalnegowynagrodzenia,jakietrzebabędziezapewnićzlece-niobiorcom .Wyniesieona13złnagodzinępodwarunkiem,żeminimalnewynagrodzeniedlapracowni-kóww2017r .zostanieustalonenapoziomie2000zł .

Pomimowprowadzeniatychniekorzystnychzmianwprzypadkuzleceń,zawieranieumówcywilnopraw-nych,wtymtakżeumówzlecenia,nadalbędziewarterozważenia .Zatrudnionymnaumowycywilnopraw-nenieprzysługująbowiemuprawnieniapracownicze,takie jaknp .urlopwypoczynkowyczyprawodododatkuzapracęwgodzinachnadliczbowych .Wprzypadkuumówodzieło,jeżeliniesąonezawieranezwłasnympracownikiem,nietrzebaopłacaćskładekZUS .Przedsiębiorcabędziemusiałjednakrozwa-żyć,czybardziejopłacalnenieokażezawarcieinnejumowycywilnoprawnejniżumowazlecenia .

UmowazleceniapodlegaprzepisomKodeksucywilnego .Polegaonanatym,żeprzyjmującyzlecenie,tj . zleceniobiorcazobowiązujesiędodokonaniaokreślonejczynnościprawnejdladającegozlecenie,tj .zleceniodawcy(art .734§1Kodeksucywilnego) .Czynnościąprawnąjestnp .zawarcieumowybądźreprezentowaniezleceniodawcyprzedorganamisądowymilubadministracyjnymi .

Mimożedefinicjaumowyzlecenianieobejmujezleceńdotyczącychwykonywaniafaktycznychczynno-ści,towpraktycetęumowęczęstostosujesiętakżewodniesieniudotakichwłaśnieczynności,polega-jącychnp .nasprzątaniupomieszczeńbiurowych,roznoszeniuulotekczytestowaniuokreślonegopro-gramukomputerowego .Przepisydotycząceumówzleceniastosujemybowiemdoumówoświadczenieusług,któreniesąuregulowaneinnymiprzepisami(art .750Kodeksucywilnego) .

PRZyKładSpółkazo .o .zamierzazatrudnićhostessynatargachwędliniarskich,któreorganizuje .Ichzadaniembędziezachęcanieklientówdodegustacjiproduktówfirmy .Hostessybędązatrudnionewceluzwięk-szeniasprzedażyipoprawywizerunkuproduktówfirmy .Jednakniebędąrozliczaneztego,czyiwja-kiejilościproduktyfirmyzostanąsprzedane .Wprzedstawionejsytuacjiniemożnarównieżokreślić,żerezultatpracyhostessbędziemierzonyjakimkolwiekwymiernymefektemwpostacinp .liczbyzłożo-nychzamówieńprzezklientów,którymhostessyprezentowałyproduktyfirmy .Dlategohostessymogąbyćzatrudnionenaumowęzlecenia .

PrzykładPrzedmiotemumowycywilnoprawnejmabyćwykonaniepółekdlafirmyX .Jeżelipółkibędąwyko-nywaneprzyużyciunarzędzinależącychdowykonawcy,uniegowdomu,napodstawiejegowła-snychprojektów,towówczaswłaściwebędziepodpisanieznimumowyodzieło .NatomiastgdypółkibędąwykonywanewsiedzibiefirmyX,zgodniezprojektemprzygotowanymprzeztęfirmę,przy zastosowaniu materiałów przekazanych przez zleceniodawcę oraz przy ich wykonywaniubędąpomagałyinneosobywskazaneprzezfirmęX,toztakąosobąbędziemożnapodpisaćumo-węzlecenia .

Umowazlecenia,wskutekktórejdochodzidonawiązaniamiędzy jejstronamistosunkucywilno-prawnego,jestumowąstarannegodziałania .Sformułowanie„umowastarannegodziałania”oznaczawtymprzypadku,żeowywiązaniusięzumowyniedecydujejejefekt,aleodpowiedniewykonywanieczynnościorazdołożenienależytejstarannościwrealizowaniuokreślonychdziałań(np .adwokatzo-bowiązuje się do starannego prowadzenia sprawy swojego klienta, ale nie zobowiązuje się do jejwygrania) .

rozdział�i.�umoWa�zleceNia�–�czy�Warto�Ją�Jeszcze�zaWierać

9WWW.iNfor.pl

1. obowiązki stron umowy zlecenia

Stronamiumowyzleceniamogąbyćosobyfizyczne,osobyprawneorazjednostkiorganizacyjneniepo-siadająceosobowościprawnej .

Obowiązkistronumowyzleceniakształtująsięwtensposób,żezleceniobiorcapowinienprzedewszyst-kimpodejmowaćdziałania,którepozwoląmunajaknajlepszewykonywaniezleconychmuprac .Powinienprzytymkierowaćsięwskazówkamiotrzymanymiodzleceniodawcy .Możejednakodstąpićodwskazanegoprzezzleceniodawcęsposobuwykonaniazlecenia,bezjegowcześniejszejzgody,wsytuacjigdyniemożeuzyskaćtakiejzgody,aprzypuszcza(i toprzypuszczenie jestuzasadnione),żezleceniodawca,wiedzącoistniejącymstanierzeczy,zgodziłbysięnazmianę(art .737Kodeksucywilnego) .Takazmianamożedoty-czyćjedyniesposobuwykonaniaczynnościobjętejumowązlecenia,niezaśsamejczynności .

Zleceniobiorca ma ponadto obowiązek wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia uzyskał dla zle-ceniodawcy, nawet we własnym imieniu.Ponadtoniewolnomuużywaćnawłasnepotrzebyrzeczyipie-niędzyzleceniodawcy .Jestteżzobowiązanyzapłacićzleceniodawcyodsetkiustawoweodśrodkówpie-niężnychzatrzymanychponadpotrzebęwynikającązwykonywaniazlecenia .

Zleceniobiorcapowinienudzielaćzlecającemupotrzebnychwiadomościoprzebiegusprawy,apowy-konaniuzlecenialubpowcześniejszymrozwiązaniuumowyzłożyćmusprawozdanie(art .740Kodeksucywilnego) .Wystarczającebędziew tymprzypadkuudzielenie informacjinawezwaniezleceniodawcyorazzawiadomieniegoowykonaniupracluboniemożnościichwykonania .Z kolei sprawozdanie powin-no zawierać niezbędne informacje o przebiegu sprawy oraz zestawienie wszelkich wydatków i przy-chodów łącznie z dokumentami (np. rachunki, faktury).

Zleceniobiorcamożerównież,zgodniezzasadąswobodyumów,zobowiązaćsięwobeczleceniodaw-cydoniepodejmowaniadziałańkonkurencyjnychwczasie trwaniaumowy (wyrokSąduNajwyższegoz11września2003r .,IIICKN579/01,OSNC2004/10/167) .Niemaprzeszkód,abyzakazkonkurencjido-tyczył teżokresupozakończeniuumowyzlecenia . Jednakzawarcieumowyozakaziekonkurencjinaokresporozwiązaniuumowyzleceniazosobąfizycznąniemożebyćnieodpłatne .Inaczejjestwprzypad-kuprzedsiębiorców,gdzienie jestwykluczonezawarciebezpłatnejumowyozakaziekonkurencjinaokrespozakończeniuwspółpracy(wyrokSąduNajwyższegoz5grudnia2013r .,VCSK30/13) .

UWaGa! zleceniodawca może podpisać ze zleceniobiorcą umowę o zakazie konkuren-cji zarówno na czas trwania umowy zlecenia, jak i po jej zakończeniu.

Jeżeliosoba,którazawodowozajmujesięzałatwianiemczynnościdlainnych,niechceprzyjąćzlece-nia,powinnazawiadomićotymdającegozlecenie .Tosamopowinnazrobićosoba,któradającemuzle-cenieoświadczyłagotowośćzałatwianiaczynnościdanegorodzaju .

Zkoleipodstawowymobowiązkiemzleceniodawcyjestzapewnieniezleceniobiorcymożliwościwyko-naniazlecenia,poprzeznp .udostępnieniemupotrzebnychokreślonychwumowieinformacjiczyrzeczy,atakżezapłatawynagrodzeniawprzypadkuodpłatnościzlecenia .Od1stycznia2017r .zleceniodawcabędziemusiałzapewnićzleceniobiorcomminimalnewynagrodzeniezapracę .Minimalnastawkagodzino-wa została zagwarantowana bez względu na sposób ustalania wynagrodzenia w umowie zlecenia(wgstawkigodzinowej,dziennej,tygodniowej,miesięcznej) .Więcejnatentematpiszemynastr .22 .Obo-wiązkiemzleceniodawcyjesttakżezwrotwykonującemuzleceniewydatków,któretenpoczyniłwcelunależytegowykonaniazlecenia,wrazzustawowymiodsetkami .Powinienteżzwolnićzleceniobiorcęzezobowiązań,któretenzaciągnąłwimieniuwłasnym,bywykonaćzlecenie .Dojegoobowiązkównależyponadtoudzieleniezleceniobiorcyodpowiedniej zaliczkiwsytuacji,gdywykonaniezleceniawymagawydatkówizleceniobiorcategozażądał(art .743Kodeksucywilnego) .

UWaGa! jeżeli wykonanie zlecenia wymaga zaliczki i zleceniobiorca jej zażąda, zlece-niodawca powinien udzielić jej zleceniobiorcy.

Ponadtozleceniodawcamaobowiązekzapewnieniazleceniobiorcombezpiecznych ihigienicznychwarunkówpracy,jeżeliwykonująpracęwzakładziepracylubmiejscuwyznaczonymprzezprzedsiębior-



cę(art .304§1Kodeksupracy) .Zleceniodawcamazatemobowiązekochronyżyciaizdrowiazlecenio-biorcówzagrożonychwprocesiepracy,a takżezapewnieniabezpiecznych ihigienicznychwarunkówpracyprzyodpowiednimwykorzystaniuosiągnięćnaukiitechnikiosobomświadczącympracęwramachzatrudnienianapodstawieumowyzlecenia .Nieoznaczato,żeosobazatrudnionawramachumowyzle-ceniamusibyćnp .wkażdymprzypadkukierowananabadanialekarskie .Wskazanejestnatomiastodby-cieprzezniąszkoleniabhp .

Ze względu na brak wyraźnego nakazu ustawodawcy kierowania osób zatrudnionych w ramach umów zlecenia na badania lekarskie, pracodawca może we własnym zakresie zdecydować, czy rodzaj wykonywanych przez nie czynności i stopień zagrożeń związanych z warunkami wykonywania tych czynności wskazywałby na celowość dopuszczania do pracy wyłącznie osób cieszących się odpo-wiednim stanem zdrowia.TakiestanowiskozająłSądNajwyższywwyrokuz25września1974r .(IICR493/74,niepubl .),stwierdzając,żepracodawcamoże,aleniemusiwymagaćwstosunkudotychosóbpoddaniasiębadaniomlekarskim .

PrzykładPracodawcadoraźniezatrudniaosobynapodstawieumówzleceniadopracporządkowych(dosprzą-taniahal,innychpowierzchniitp .) .Osobyteprzychodządopracykilkarazywmiesiącu,wzależnościodpotrzebzakładupracy .Wtejsytuacjipracodawcaniemusiwymagaćodwskazanychosóbaktual-nychbadańlekarskichzewzględunaniskieryzykoczynnikówszkodliwychdlazdrowia,atakżedoraź-nycharakterwykonywanych czynnościna terenie jegozakładu pracy .Możezdecydować jedynieoprzeprowadzeniuszkoleniabhp .

PrzykładPracodawcazatrudniłnaokreswakacyjnywramachumówzleceniaosobydopomocywlaboratoriumchemicznym .Osobyteprzychodządopracyśrednio20godzintygodniowo,wzależnościodbieżącychpotrzeb .Wtejsytuacji,zewzględunazagrożenieczynnikamiuciążliwymiiszkodliwymidlazdrowia,pracodawcamógłzażądaćprzedłożeniaprzeznieaktualnychzaświadczeńlekarskichozdolnościdopracynategorodzajustanowisku .Pracodawcaniemusiprzytympokrywaćkosztówtychbadań,jeże-liwumowiezleceniabędziezapis,żebadanialekarskieodbywająsięnakosztzleceniobiorcy .

Pracodawcamaobowiązekpokrywaniakosztówbadańlekarskichjedyniewprzypadkupracowników(art .229§6Kodeksupracy) .Niematakiegoobowiązkuwstosunkudoosóbzatrudnionychnapodstawieumówzlecenia .

Jednakczęśćekspertówprawapracyuważa,żeskoronaprzedsiębiorcyspoczywaobowiązekzapew-nieniazleceniobiorcomodpowiednichwarunkówbhp, to równieżmusionpokryćkosztybadań lekar-skich .Najlepiejkwestiętęustalićwumowiecywilnoprawnej .Niemaprzeszkód,abywtakiejumowieza-znaczono,żekosztybadań lekarskichpokrywaprzedsiębiorca,przyczymmożna równieżustalić, żekosztytewcałościponosizleceniobiorca .

Jeżeli charakter pracy zleceniobiorcy tego wymaga, zleceniodawca powinien mu zapewnić również inne świadczenia bhp, np. odzież i obuwie robocze, środki ochrony indywidualnej oraz napoje i posiłki profilaktyczne.

Natomiastzleceniodawcaniemusizapewniaćzleceniobiorcominnychświadczeńpracowniczychniżzwiązanezbhp .Zatemwprzypadkuzleceniobiorcówzleceniodawcaniemusi:

■■ udzielaćimurlopuwypoczynkowego,■■ przestrzegaćokresówodpoczynkówdobowychitygodniowychorazinnychprzepisówoczasiepracy,■■ zapewniaćświadczeńztytułupracywgodzinachnadliczbowych,■■ stosowaćprzepisówdotyczącychochronyprzedzwolnieniemzpracy,■■ zapewniaćdodatkowychświadczeńpracowniczych,takichjaknp .:nagrodyjubileuszowe,dodatkista-

żowe,odprawyemerytalno-rentowe,odprawyztytułuzwolnieniazpracy,■■ stosowaćsformalizowanychprocedurdotyczącychrozwiązaniaumowyopracę(podawanieprzyczyny

wypowiedzenia,przeprowadzaniekonsultacjizwiązkowej,przestrzeganieustawowychokresówwypo-wiedzenia) .


11WWW.iNfor.pl

Niemajednakprzeszkód,abywumowiezleceniaustalićniektóreregulacjepodobnedowłaściwychdlastosunkupracy,np .prawododniwolnychzprawemdowynagrodzeniaczykilkumiesięcznyokreswypowiedzenia .Zależytojednakwyłącznieoddobrejwolistronumowyzlecenia .

Porównanie obowiązków zleceniodawcy i zleceniobiorcy

Obowiązki zleceniodawcy Obowiązki zleceniobiorcy

od�1�stycznia�2017� r.� zapłata�minimalnego�wynagro-dzenia�za�wykonaną�pracę�(nie�dotyczy�to�umów�zlece-nia,�które�są�bezpłatne)

wykonanie�z�należytą�starannością�umówionych�czyn-ności�na�rzecz�dającego�zlecenie

zwrot�zleceniobiorcy�wydatków,�które�poniósł�on�w�celu�należytego�wykonania�zlecenia

stosowanie�się�do�wskazówek�zleceniodawcy� (zlece-niobiorca�może�bez�uprzedniej�zgody�dającego�zlece-nie�odstąpić�od�wskazanego�przez�niego�sposobu�wy-konania� zlecenia,� jeżeli� nie�ma�możliwości�uzyskania�jego�zgody,�a� zachodzi�uzasadniony�powód�do�przy-puszczenia,� że�zleceniodawca�zgodziłby�się�na�zmia-nę,�gdyby�wiedział�o�istniejącym�stanie�rzeczy)

zapewnienie�bezpiecznych� i�higienicznych�warunków�pracy� w� zakładzie�pracy� lub� w� innym� wyznaczonym�miejscu�pracy

udzielanie� zleceniodawcy� potrzebnych� wiadomości�o�przebiegu�procesu�realizacji�zlecenia�(naruszenie�tego�obowiązku�stanowi�nienależyte�wykonanie�zobowiązania)

udzielenie�zaliczki,� jeżeli�wymaga�tego�wykonanie�zle-cenia�i�zażądał�jej�zleceniobiorca

poinformowanie�zleceniodawcy�o�powierzeniu�wykonania�zlecenia�osobie�trzeciej� (gdy�taką�możliwość�przewidują�postanowienia�umowy�zlecenia�–�wynika�to�ze�zwyczaju�lub�gdy�zleceniobiorca�jest�do�tego�zmuszony�okolicznościami)

odprowadzanie�do�zus�naliczonych�składek�oraz�do�urzędu� skarbowego� pobranych� zaliczek� na� podatek�dochodowy

przestrzeganie�zasad�bhp

zgłoszenie� przyjmującego� zlecenie� na� formularzu�zus�zua�w� terminie�7�dni�do�ubezpieczeń�społecz-nych�i�zdrowotnego�lub�na�zus�zza�tylko�do�ubezpie-czenia�zdrowotnego,�jeśli�umowa�zlecenia�stanowi�do-datkowy�tytuł�do�ubezpieczeń�społecznych

wydanie�wszystkiego,�co�przy�wykonaniu�zlecenia�uzy-skał�dla�zleceniodawcy�(np.�przekazanie�rzeczy,�doku-mentów)

wyrejestrowanie�z�ubezpieczeń�społecznych�w� termi-nie�7�dni

�

2. różnice między umową o pracę a umową zleceniaPrzedsiębiorcazatrudniajączleceniobiorcęmusizwrócićuwagęnato,czycharakter jegopracynie

spełniawarunkówwłaściwychdlaumowyopracę .Niejestbowiemdopuszczalnezawieranieumowyzle-cenia,jeżelipracaspełniawarunkiwłaściwedlaumowyopracę(art .22§11Kodeksupracy) .

ZatrudnieniespełniającedefinicyjnewymaganiazawartewKodeksiepracyjestzawszezatrudnieniemnapodstawieumowyopracę,bezwzględunanazwęzawartejumowy .Nieoznaczatojednak,żepraco-dawcyniemogąkorzystaćzregulacjiKodeksucywilnegoizatrudniaćnatejpodstawieosóbwykonują-cychzadanianaichrzecz .

UWaGa! zatrudnienie spełniające warunki właściwe dla stosunku pracy jest zawsze zatrudnieniem na takiej podstawie, bez względu na nazwę zawartej umowy.

TakzawartaumowamusispełniaćwymaganiawyznaczonejejprzezKodekscywilnyiniemożepokry-waćsięzdefinicjąstosunkupracyzawartąwKodeksiepracy .DefinicjastosunkupracyzawartawKodek-siepracymakilkaistotnychelementów .Stosunkiempracyjestsytuacja,gdypracownikzawynagrodze-niemnależnymmuodpracodawcyzobowiązujesiędoświadczeniaokreślonejprzezpracodawcępracypodjegokierownictwem,wczasieimiejscuwyznaczonymprzezpracodawcę .



PRZyKładPracownikzatrudnionynastanowiskutokarzawpełnymwymiarzeczasupracydodatkowozostajezatrudnionyprzeztegosamegopracodawcęwramachumowyzlecenianatymsamymstanowi-sku .Zgodniezobowiązującymiprzepisamitakiezatrudnieniestanowiuzupełnienieumowyopra-cęijestnieprawidłowe .Zazawieranieumowyzleceniaspełniającejwarunkiwłaściwedlaumowyopracępracodawcamożezostaćukaranygrzywnąwysokościod1000złdo30000zł .Pracowni-kowinatomiastbędzieprzysługiwałowynagrodzeniewyliczonenapodstawiejegostawkiprzyjętejwramachumowyopracę .Ponadtobędziemuprzysługiwałdodatekzapracęwgodzinachnadlicz-bowych .

2.1. Warunki odróżniające umowę zlecenia od umowy o pracę

DefinicjastosunkupracyznajdującasięwKodeksiepracyczęstomożekrzyżowaćsięzdefinicjąumo-wyzlecenia .Wielejestelementówwspólnych,którełatwomożnapomylićinarazićsięwtensposóbnakonsekwencjePIP .Istniejąjednakelementy,którepomagająodróżnićtedwiekategorieumów .Należydonichprzedewszystkimkierownictwopracodawcy .Jest tocechaszczególna,wsposóbzdecydowanycharakteryzującaumowęopracęiodróżniającająodumówcywilnoprawnych .Przyumowiezleceniazle-ceniobiorcaniewykonujeswejpracypodkierownictwemzleceniodawcy .Pracawykonywanapodkierow-nictwem,lecznapodstawieumowycywilnoprawnej,będzietraktowanajakpracanapodstawieumowyopracę,bezwzględunafakt,żezostałazawartaumowazlecenia .

PrzykładJanK .zawarłumowęzlecenianawykonaniepracbiurowych .Wumowiewyraźniewskazanosposóbwykonaniazleceniaiustalono,żewynagrodzeniebędzieprzysługiwałotylkowtedy,gdyumowazosta-niewykonanawokreślonysposób .WczasiewykonywaniapracyprzezJanaK .kierownik jednostkiorganizacyjnejwydawałmuwiążącepolecenia .Takwykonywanapraca,zuwaginawykonywanie jejpodścisłymkierownictwem,macharakterpracynapodstawiestosunkupracy,bezwzględunato,żestronyzawarłyumowęzlecenia .

Pracawykonywananapodstawieumowyopracępowinnabyćściśleokreślona .Przyumowachcywil-noprawnychniematakiegowymogu .Umowazleceniazobowiązujedodokonaniaokreślonejczynności .

Zgodniezzasadamiprawapracypracowniknieponosiodpowiedzialnościzaprodukt,jakipowstajewwynikujegopracy .Ryzykotoprzejmujenasiebiepracodawca .

Znacznietrudniej jestuchwycićróżnicęwtymzakresieprzyumowiezlecenia .Zleceniobiorca,po-dobniejakpracownik,zobowiązujesiębowiemdowykonaniaokreślonejpracyijestocenianyzasta-rannewykonaniepowierzonegomuzadania .Przyumowiezleceniajednakokreśleniepracymacharak-terbardziejogólnyniżma tomiejsceprzyumowieopracę .Zleceniezawierabowiemwswej treścinajczęściejwieleczynnościpowiązanychzesobąrodzajowo,umowaopracęnatomiastbardziejszcze-gółoweoznaczenia .

Kolejnym wyznacznikiem odróżniającym umowę o pracę od umowy zlecenia jest czas i miejsce wy-konywania pracy.Przyumowieopracętopracodawcaokreślaczasimiejscewykonywaniapracy .Inaczejwarunek ten jest traktowanyprzyumowachzlecenia .Zasadniczozleceniodawcaniemoże ingerowaćwto,gdzieikiedyusługodawcawykonujezamówionąusługę .Zleceniodawcamożeokreślićramowyczaswykonaniazlecenia,niemoże jednakokreślićdokładnegoczasu,miejsca i sposobu jegowykonania .Owszystkichtychelementachsamodzielniedecydujezleceniobiorca .Każdyodmiennysposóburegulo-waniatejkwestiipowoduje,żezawartaumowamożebyćtraktowanajakumowaopracę .

PrzykładZleceniodawcazleciłzleceniobiorcywykonywaniepracbiurowych .Jednocześniezażądał,abyzleceniebyłowykonywanenaterenieiwgodzinachpracyjegozakładupracy .Takieuregulowaniepowyższejkwestiibudzipodejrzenie,żezostałazawartaumowaopracę,azawarcieumowyzleceniabyłojedyniepróbąobejściaprzepisówKodeksupracy .


13WWW.iNfor.pl

Wspólnymmianownikiemumówopracęiumówzleceniajestmożliwośćrozwiązaniaoburodzajówumówwkażdymczasienamocyporozumieniastron .Jednakmożliwość jednostronnegowcześniej-szegorozwiązaniaumowyjestzróżnicowana .Przepisyprawapracynakładająobowiązekwcześniej-szegopowiadamianiapracownikaozamiarzerozwiązaniaumowy(okreswypowiedzenia),nakazującwniektórychprzypadkachuzasadnićtakądecyzjęczyskonsultowaćzorganizacjamichroniącymiinte-resypracowników .

Przyumowachcywilnychtakichobowiązkówniema .Zleceniobiorcamożewypowiedziećumowęzle-ceniawkażdymczasie,niepodającżadnychprzyczyniniezachowującżadnychterminów(jeślitakiegoobowiązkunienakładananiegotreśćumowy) .

Pokazaneelementywwyraźnysposóbodróżniająumowęopracęodumowyzlecenia .Wpraktycejed-nakczęstoelementyumówzleceniaiumówopracęmieszająsię,krzyżująinawzajemprzenikają .Powo-dujetoznaczneproblemyinterpretacyjne,któresąrozstrzyganeprzezsądywcorazpowszechniejszychprocesachoustalenieistnieniastosunkupracy .

2.2. Konsekwencje uznania umowy zlecenia za umowę o pracę

Sądustalając,czydanaumowajestumowąopracę,mimoinnegoformalnegojejnazwania,bierzepoduwagę,czyelementamiprzeważającymisąelementyprzypisaneumowieopracę,czyumowiezlecenia .Wsytuacjigdy trudno jestustalićprzeważającyczynnik,sądynajczęściejopierająsięnaargumenciezgodnejwolistroniorzekajązgodnieztreściązawartejumowy .

Pracodawca,któryprzegrałzzatrudnionymprocesoustaleniestosunkupracy,aoddniauprawomoc-nieniasięwyrokudalejgozatrudnia,musigotraktowaćjakpracownika(zatrudnionego,wzależnościodtreściwyroku,naczasokreślonylubnieokreślony) .Zatem pierwszą konsekwencją nabycia statusu pra-cownika jest prawo do żądania wszystkich świadczeń należnych pracownikom, których nie otrzymują zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych.

SądNajwyższywswoichorzeczeniachwyjaśniłjednak,żeprzyjmujesię,iżinteresprawnypracownikawustaleniuistnieniastosunkupracyniewyczerpujesięwżądaniuświadczeńnależnychztegostosunkuprawnego(np .wyrokz29marca2001r .,IPKN333/00,OSNP2003/1/12) .Ustalenieistnieniastosunkupracywarunkujebowiemprawodoniektórychbieżącychiprzyszłychświadczeńzubezpieczeńspołecz-nych,atakżewpływa,przezkonstrukcjęstażuubezpieczenia,naichwysokość .Możemiećznaczeniedlauzależnionychodokresuzatrudnieniaprzyszłychświadczeń–prawadonichlubichwymiaru–zkolej-nychstosunkówpracy(np .dodatkustażowegoczynagrody jubileuszowej) .Ustalenie pracowniczego charakteru umowy łączącej pracodawcę i pracownika powoduje także skutki w sferze podatkowej, w szczególności w zakresie konieczności opłacania przez pracodawcę zaliczek na podatek dochodo-wy od osób fizycznych, zgodnie z zasadami dotyczącymi zatrudnienia pracowniczego.

W wyjątkowychprzypadkachmoże się zdarzyć, że wyrok uwzględniającypowództwow sprawieoustalenie istnieniastosunkupracyniebędziepowodowałdlaprzegranegopracodawcyżadnychdal-szychkonsekwencji,awszczególnościniepociągniezasobąobowiązkuwypłaceniapracownikowiprzezpracodawcędodatkowychświadczeń .

PrzykładZatrudnionydochodziodbyłegopracodawcyustaleniaistnieniastosunkupracy,któryuległrozwiąza-niuprzed9laty .Jestmutopotrzebneprzedewszystkimdoustaleniaunowegopracodawcyprawadonagrody jubileuszowej .Przegranie takiegoprocesuniebędziemiałokonsekwencji finansowychdlapracodawcy,ponieważkorzystnydlapracownikawyrokjestmupotrzebnydouzyskaniadodatkowegoświadczeniaunowegopracodawcy .Natomiastewentualneświadczeniaprzysługującezatrudnionemuutegopracodawcywwiększościuległyprzedawnieniu,gdyżwprawiepracyobowiązuje3-letniterminprzedawnienia .Tenterminniedotyczyjednakroszczeniaoustalenieistnieniastosunkupracy .

Niezależnieodtego,czyprocesoustaleniepracowniczegocharakteruzatrudnieniazainicjowałinspek-torpracy,czysampracownik,uwzględnieniepowództwaprzezsądautomatycznieprzesądzaoprawiepracownikadoświadczeń,którychnieotrzymywałwokresieobowiązywaniaumowyzlecenianiebędąc



uznawanymwtedyzapracownika .Swojeroszczeniawtymzakresiepracownicymogązgłosićjużbezpo-średniowpozwieoustaleniestosunkupracy .Wpraktycespotykasięrównieżsytuacje,gdyżądaniaza-ległychświadczeńsązgłaszanedopieropoprzesądzeniuwprawomocnymwyrokuzatrudnienianapod-stawiestosunkupracy .

UWaGa! świadczenia wynikające z uznania umowy zlecenia za stosunek pracy mogą być dochodzone w tym samym procesie, co ustalenie stosunku pracy, bądź w odrębnej sprawie.

Podstawowymuprawnieniem,którenabywaosobauznanazapracownika,jestprawodourlopuwypo-czynkowego .Jeślipracownikjestnadalzatrudniany,przysługujemuautomatycznienietylkoprawodobieżącegourlopuwnaturze,aletakżedourlopuzaległego,jednaktylkozaokres,wktórymsąduznał,żeosobatabyłazatrudnionajakopracownik .Jeśliustaleniesądudotyczyłodłuższegookresu,koniecznebędzieuwzględnienie3-letniegookresuprzedawnienia .

PrzykładDozorca jestzatrudnianyod7 latnapodstawieumówzlecenia .Wystąpiłonprzeciwkopracodawcyoustalenie,żeodpoczątkubyłzatrudnionynapodstawieumowynaczasnieokreślonywpełnymwy-miarzeczasupracy .Sądprawomocnymwyrokiemzwrześnia2016r .uwzględniłpowództwowcałości .Pracownikmaprawodo26dniurlopuwypoczynkowegoza2016r .orazpo26dniurlopuzalata2013,2014i2015 .Mimostwierdzeniapracowniczegocharakteruzatrudnienia,urlopyzawcześniejszelatauległyprzedawnieniu .

Bardziejkorzystnajestsytuacjapracodawcyprzegrywającegoproceszpracownikiem,któregostosunekpracyjużsięzakończył .Takaosobamożeżądaćekwiwalentuzaurlopwypoczynkowywwymiarze,któryprzysługiwałbyjejnaogólnychzasadach,zuwzględnieniemokresuzatrudnienia .Cywilnoprawnycharakterumowywykluczałbowiemwcześniejszeskorzystaniezurlopuwypoczynkowegownaturzeprzeztęosobę .Doustaleniaprawadourlopuwypoczynkowegolubekwiwalentuzaniewykorzystanyurlopistotnejestwięc,wjakimokresieiwymiarzesądstwierdziłpracowniczycharakterzatrudnieniapowoda .

Zatrudnionynapodstawieumowyzleceniazazwyczajotrzymujewynagrodzenie .Zwykleniejestonowypłacanewidentycznejkwocie,jakąmógłbyotrzymaćjakopracownik .Wtakiejsytuacji,powygranymprocesieoustalenieistnieniastosunkupracy,wniektórychprzypadkachprzysługujemuprawodowy-równaniaróżnicy .To,czytakieroszczeniawogólemogąbyćdochodzone,zależyodkonkretnychokolicz-ności .Prawopracownikadotakiegowyrównaniamożesięopieraćnaodmiennychpodstawach .Praco-dawca, który przegrywa proces o ustalenie istnienia stosunku pracy, musi najczęściej liczyć sięzwyrównaniemzatrudnionemunapodstawieumowyzlecenia różnicymiędzy jegowynagrodzeniemapensjąinnychpracownikówzatrudnionychnaidentycznychstanowiskachnapodstawiestosunkówpra-cy,jeżeliprawodoichwynagrodzeniawynikałozzakładowychprzepisówprawapracy .

PrzykładPortierzatrudnionyprzezroknapodstawieumowyzleceniazmiesięcznymwynagrodzeniem2000złwykonywał tesameczynności, co innipracującynapodstawieumowyopracęzwynagrodzeniem2500zł,którewynikałozichstawekzaszeregowaniaokreślonychwregulaminiewynagradzania .Wy-granieprocesuoustaleniestosunkupracydajemuprawodożądaniawyrównaniawynagrodzeniawkwocie6000zł .Jeślijednaktensampracownik,będączatrudnionynapodstawieumowyzlecenia,otrzymaidentycznelubwyższewynagrodzenieniżinnipracownicy,niebędziemógłkierowaćżadnychroszczeńdopracodawcyowyrównaniewynagrodzenia .

Bardzoczęstoudowodnieniepracowniczegocharakteruzatrudnieniamanaceluskierowanieprzeciw-kopracodawcyroszczeniaozapłatęwynagrodzeniaidodatkówzagodzinynadliczbowe .Takiewynagro-dzenienienależysiębowiemosobiezatrudnionejnapodstawieumowyzlecenia,aleprzysługujepracow-nikowi .


15WWW.iNfor.pl

Podobniejestwprzypadkudodatkówzapracęwgodzinachnocnychczywświęta .Osoba,któraudo-wodnipracowniczycharakterswojegozatrudnienia,możeteżskierowaćprzeciwkopracodawcyżądaniezapłatyniespotykanychwumowachzleceniawynagrodzeńgwarancyjnych,np .zaprzestójczyzaczaschoroby .

Wkonkretnychprzypadkachpracodawcęmogąobciążyć jeszcze innewypłaty .Możesiębowiemnp .okazać,żegdybyzleceniobiorcabyłzatrudnionyjakopracownik,nabyłbyprawodonagrodyjubile-uszowejczyinnychświadczeńprzewidzianychdlapracownikówudanegopracodawcy,doktórychniemiałprawapracującnaumowęcywilnoprawną . Jeśli stwierdzenie pracowniczego charakteru zatrudnie-nia następuje po jego zakończeniu, może ono ponadto automatycznie powodować prawo pracownika do odprawy z tytułu zwolnienia z pracy.Wuzasadnionychokolicznościamiprzypadkachniemożnateżwykluczyćzgłoszeniawrazzpowództwemoustalenieżądaniaodszkodowaniazabezprawnerozwiąza-nieumowyopracę .

Jeśliokreszatrudnieniaobjętywyrokiemsąduustalającymistnieniestosunkupracyjestdłuższyniż3latabądźpozewdotyczącyustaleniastosunkupracyzostałwniesionydopieropopewnymczasieodustaniazatrudnienia,pracodawcabędziezwyklemógłbronićsięprzedroszczeniamimajątkowymikorzy-stajączzarzutuprzedawnienia(art .291§1Kodeksupracy) .Należyjednakpamiętać,żeżądanieustale-niastosunkupracywogólenieulegaprzedawnieniu .Terminprzedawnienia, zasadniczowynoszącywprawiepracy3lata,mazastosowaniedoroszczeńpracownikaipracodawcyzestosunkupracy .Możli-wośćwystąpieniadosądupracyzpowództwemoustalenieistnieniastosunkupracyniejestnatomiastroszczeniem(wskazujenatonp .SądNajwyższywwyrokuz6października2006r .,VCSK183/06),gdyżzmierzaonojedyniedoustaleniaprawa,aniedouzyskaniaokreślonegoświadczeniaodpracodawcy .Wkonsekwencji,jeślitakieżądaniezostaniezgłoszonepoupływie3latodrozwiązaniastosunkucywilno-prawnego,pozanielicznymiwyjątkowymiprzypadkamipracodawcaniemusiobawiaćsięobowiązkuwy-płatynarzeczpracownikajakichkolwiekświadczeń .

Konsekwencjąustaleniaistnieniastosunkupracywdalszymciąguzatrudnionychosóbjestto,żeoso-baformalniezatrudnionanapodstawieumowyzleceniauzyskujeprzysługującąpracownikomochronęprzedwypowiedzeniemumowy .

PrzykładSądustalił,żeosobazatrudnionanapodstawiekilkudziesięciukolejnozawieranychumówzlecenia,którejbrakuje3latadouzyskaniawiekuemerytalnego,wrzeczywistościjestzatrudnionanapodstawieumowyopracęnaczasnieokreślony .Pracodawca,zuwaginaprzysługującątejosobieochronęprzed-emerytalną,niemożejejwypowiedziećumowyopracę .

Ustaleniepracowniczegocharakteruzatrudnieniamożewreszciemiećznaczeniewkontekścieupraw-nieńzwiązanychzwypadkiemprzypracyczypowstaniemchorobyzawodowej,jeśliwystąpiłyonewokre-siezatrudnienia .Wtakimprzypadkupracodawcęobciążająobowiązkinałożoneprzezprzepisydotyczą-ce zaistnienia wypadku czy choroby (np . w zakresie sporządzenia protokołu powypadkowego czyzgłoszeniachorobyzawodowej) .

Jeśli sąd ustali, że powód był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a stosunek pracy już się zakończył, pracodawca powinien wystawić pracownikowi świadectwo pracy uwzględniające ustalenia sądu.

Daleko idącekonsekwencjemajątkowemogąwiązaćsiędlapracodawcyzograniczonąodpo-wiedzialnościąpracownikazaszkodęwyrządzonąpracodawcylubosobomtrzecim .Stwierdzenieprzezsądpracowniczegocharakteruzatrudnieniaautomatycznieprzesądzaotym,żepracodawcatracimożliwośćżądaniaodtakiejosobyodszkodowaniazawyrządzonąmuwcześniejszkodęnapodstawie Kodeksu cywilnego i może jej dochodzić tylko w granicach wyznaczonych przez Ko-dekspracy .

Ustaleniepracowniczegocharakteruzatrudnieniapowodujeobowiązkinietylkopostroniepracodaw-cy,aleizatrudnionego .Dotyczytosytuacji,gdyzatrudnieniejestkontynuowane .Należytomiećnawzglę-dzieszczególniewtedy,gdyumowamiałacharaktermieszany,asąduznał jązaumowęopracętylkodlatego,żeelementyświadcząceopracowniczymcharakterzezatrudnieniabyłyprzeważające .Praco-



dawca,postwierdzeniupracowniczegocharakteruzatrudnieniadanejosoby,maprawodoegzekwowa-niawpełnymzakresierygorówzatrudnieniawwarunkachpodporządkowania .Pracownikzaczynawięcwszczególnościpodlegaćodpowiedzialnościporządkowejidyscyplinarnej .Musizatemliczyćsięztym,żezachowania,któreprzedustaleniemstosunkupracymogłybyćtolerowaneprzezpracodawcę,stająsięniedopuszczalne .Dotyczytowszczególnościprzestrzeganiadyscyplinypracyczyusprawiedliwianianieobecności .

PrzykładZleceniobiorcawygrałprocesoustalenieistnieniastosunkupracy,podczasktóregoustalono,żeele-mentycywilnoprawnewystępowaływumowiewniewielkimzakresie .Popewnymczasienieprzyszedłdopracy,tylkoprzysłałwzastępstwiebrata,aporozwiązaniuumowybezwypowiedzeniawsprawieoprzywróceniedopracybroniłsiętym,żewcześniejpracodawcaniestosowałsankcjizatakiezacho-wania .Sądoddaliłpowództwo,ponieważpowódjestpracownikiemiciążynanimbezwzględnyobo-wiązekosobistegoświadczeniapracy .

Najważniejsze różnice występujące w umowach o pracę i zlecenia

Umowa o pracę Umowa zlecenia

1 2

może�być�zawarta�tylko�z�osobą�fizyczną stronami� tej�umowy�mogą�być�osoby� fizyczne,�osoby�prawne�oraz� jednostki�organizacyjne�nieposiadające�osobowości�prawnej

duża�zależność�pracownika�od�pracodawcy brak�lub�mały�stopień�zależności�zleceniobiorcy�od�zle-ceniodawcy

stosunek�podporządkowania�łączący�strony�umowy nie�ma�stosunku�podporządkowania

jest�zawsze�odpłatna�–�minimalna�wysokość�wynagro-dzenia,�jego�forma,�częstotliwość�wypłaty�oraz�zasady�ochrony�przed�potrąceniami�są�określone�przepisami�prawa�pracy;�pracownik�ma�prawo�do�świadczeń�gwa-rancyjnych� w� postaci� wynagrodzenia� za� przestój,� za�urlop�wypoczynkowy,�za�czas�choroby

może� być� odpłatna� lub� nieodpłatna;� od� 1� stycznia�2017�r.�zleceniobiorcy�będzie�przysługiwać�gwarancja�minimalnego�wynagrodzenia

pracownik�musi�świadczyć�pracę�osobiście� i�wykony-wać�polecenia�pracodawcy

umowę�zlecenia�mogą�wykonywać�inne�osoby�wskaza-ne�przez�zleceniobiorcę,�jeśli�nie�zabrania�tego�umowa�zlecenia

pracownik�w�trakcie�wykonywania�pracy�podlega�stałe-mu�nadzorowi�ze�strony�pracodawcy�(lub�osoby�przez�niego�upoważnionej)

zleceniobiorca� powinien� jedynie� stosować� się� do�wskazówek�dającego�zlecenie

zakres�obowiązków�pracownika�może�być� zmieniany�w�trakcie�wykonywania�pracy

zmiana�zlecenia,�a�nawet�wskazówek�co�do�jego�reali-zacji,�może�być�podstawą�do�wypowiedzenia�umowy�zlecenia

umowa�o�pracę� jest� regulowana�przez�Kodeks�pracy�i�inne�akty�z�zakresu�prawa�pracy

umowa�zlecenia�jest�regulowana�przez�Kodeks�cywilny

umowa�o�pracę�musi�być�zawarta�w�formie�pisemnej umowa�zlecenia�może�zostać�zawarta�w�dowolny�spo-sób,�w�tym�np.�ustnie,�a�nawet�w�sposób�dorozumiany�(tzn.�wola�osoby�dokonującej�czynności�prawnej�może�być�wyrażona�przez�każde�zachowanie�tej�osoby)

osoba� wykonująca� umowę� o� pracę� zawsze� podlega�obowiązkowi�ubezpieczeń�społecznych

zleceniobiorca�nie� zawsze�podlega�ubezpieczeniom�społecznym

pracodawca�musi�prowadzić�dokumentację�pracowni-czą

zleceniodawca�nie�ma�obowiązku�prowadzenia�doku-mentacji�pracowniczej,�poza�dokumentami�wymagany-mi�do�celów�podatkowych�i�ubezpieczeniowych


17WWW.iNfor.pl

1 2

okres�pracy�na�podstawie�umowy�o�pracę�zawsze�zali-cza�się�do�stażu�pracy,�od�którego�zależą�np.�uprawnie-nia�urlopowe,�wysokość�odpraw�itp.

okresu�pracy�na�podstawie�umowy�zlecenia�z�zasady�nie�wlicza�się�do�stażu�pracy,�chyba�że�regulacje�we-wnątrzzakładowe�stanowią�inaczej

zawarcie�umowy�o�pracę�zamiast�umowy�zlecenia�nie�powoduje�żadnych�negatywnych�konsekwencji�dla�zle-cającego

zawarcie�umowy�zlecenia�zamiast�umowy�o�pracę�jest�wykroczeniem�przeciwko�prawom�pracownika

wynagrodzenie�z�tytułu�umowy�o�pracę�musi�być�wypła-cane�co�najmniej�raz�w�miesiącu,�w�stałym�i�uzgodnio-nym�z�góry�terminie

wynagrodzenie�za�wykonanie�zlecenia,�co�do�zasady,�jest� wypłacane� po� wykonaniu� zlecenia� (albo� w� inny�sposób�określony� w�umowie�między� zleceniodawcą�a�wykonawcą�zlecenia)

tryb�i�terminy�wypowiedzenia�umowy�o�pracę�są�ściśle�określone�w�Kodeksie�pracy

umowę�zlecenia�można�wypowiedzieć�w�każdym�mo-mencie

roszczenia� ze� stosunku�pracy� są�dochodzone�przed�sądem�pracy

roszczenia� ze� stosunku�cywilnoprawnego� są�docho-dzone�przed�sądem�cywilnym

3. jak sformułować umowę zlecenia

Umowazlecenianiewymagaszczególnej formyniezależnieod tego,co jest jejprzedmiotem .Takaumowamożewięczostaćzawartawdowolnysposób,wtymnp .naskutekzgodnychoświadczeństronwyrażonychustnie,anawetwsposóbdorozumiany,tj .np .przezdopuszczeniedowykonywaniapracy .

Wprzypadkubrakuspisaniazasadwspółpracyustalonychwramachumowyzleceniatreśćprawiobo-wiązkówstronmożnawykazać,przykładowo,dowodemzprzesłuchaniastronczyzeznaniamiświadków(np .wraziesporuzezleceniodawcą) .

UWaGa! Umowa zlecenia nie musi dla swej ważności mieć formy pisemnej.

Wceluuniknięciaewentualnychnieporozumieńiwątpliwości,towarzyszącychnieformalnym(niespisa-nym)porozumieniom,wartozadbaćopisemnąformęumowyzlecenia .

Treśćumowyzleceniapowinnaokreślaćm .in .:■■ jejrodzajidatęzawarcia,■■ stronystosunkucywilnoprawnego(chodzitunp .oimionainazwiska,numerydokumentówtożsamo-

ści,datyurodzenia,adresyzamieszkania,numerywpisudoewidencjidziałalnościgospodarczejczynumerywrejestrzeprzedsiębiorcówKrajowegoRejestruSądowego),

■■ datęrozpoczęciaizakończeniaczynnościobjętychumową,■■ charakterystykępracyimiejscejejwykonywania,■■ zakreswspółpracymiędzystronami,■■ wynagrodzenie(wsytuacjigdyzleceniejestpłatne) .

Wcelulepszegozabezpieczeniaswoichinteresówzleceniodawcamożewumowiezawrzećdodatko-wozapisyo:

■■ karachumownychzanienależytewykonaniezlecenialubwypowiedzenieumowybezważnychpowo-dów,

■■ zobowiązaniuzleceniobiorcydozachowaniawtajemnicytreścipodpisanejumowyorazpodejmowa-nychdziałańzwiązanychzwykonywaniemtejumowy,

■■ zakaziekonkurencjiobejmującymokres,najakizostałazawartaumowa,orazokreślonyczasporeali-zacjiumowy(wzamianzaniepodejmowaniedziałalnościkonkurencyjnejpoustaniuumowyzleceniazleceniobiorcynależyzapewnićodszkodowanie,gdyżwprzeciwnymrazietakiepostanowieniemożeniewywołaćżadnychskutkówprawnych) .Wzajemnezobowiązaniastronumowyzleceniaorazsposóbrealizacjizleconychpracpowinnybyćja-

snookreślonewtreściumowyłączącejstrony .



Od1stycznia2017r .obowiązkiemstronzawierającychumowęzleceniabędzieustaleniewjejtreścisposobupotwierdzanialiczbygodzinwykonaniazlecenia .Stronyumowyzleceniamogąokreślić,żeewi-dencjaczasupracyzleceniobiorcybędzieprowadzonanp .w formiepapierowej,gdziezleceniobiorcabędziepotwierdzałkażdorazowogodzinypracywdanymdniulubelektronicznewformielogowaniaiwy-logowaniawsystemiekomputerowym .Wpraktyceniemożnawykluczyćprzypadku,żestronyzawierają-ceumowęnieumieszcząwjejtreścizapisówodnoszącychsiędosposobupotwierdzanialiczbyprzepra-cowanychgodzin .Wówczaswceluzabezpieczeniainteresustronyprzyjmującejzlecenienoweprzepisywprowadzajązasadę,zgodniezktórąosobataprzedkładawformiepisemnej,elektronicznejlubdoku-mentowej informacjęo liczbiegodzinwykonaniazlecenia lubświadczeniausług(art .8bust .2ustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji) .

3.1. najczęściej pojawiające się problemy przy sporządzaniu umowy zlecenia

Najwięcejproblemówzleceniodawcymajązokreśleniemwumowiezleceniazakresuczynności,jakiemawykonywaćzleceniobiorca .Jeśli określenie tych czynności jest bardzo ogólne i zostało sformuło-wane w taki sposób, że nie wynikają z niego konkretne czynności, jakie przyjmujący zlecenie ma wyko-nywać, to powstaje domniemanie, że zleceniobiorca realizuje w praktyce polecenia zleceniodawcy.Zleceniodawcamożenatomiastwydawaćwskazówkicodosposobuwykonywaniazlecenia(np .jakiegorodzajupłynudanaosobamaużywaćdoczyszczeniaokreślonejmaszyny) .Nigdyniemożeto jednakdoprowadzićdonakazywaniadrugiejstroniewykonywaniapewnychprac .Przywmiaręmożliwościwy-czerpującychzapisachpracazleceniobiorcypoleganawykonywaniutychelementówskładowychzobo-wiązania,naktóreumówiłsięzezlecającympodpisującumowę .Najbezpieczniejdlazleceniodawcybę-dzieszczegółowookreślićwumowiezleceniaczynności,jakiemawykonywaćzleceniobiorca(zob .wzórumowyzlecenianastr .19) .

Wumowiezleceniamożnawskazaćmiejsceiczaswykonywaniaczynnościobjętychtąumową,alebezodnoszeniasięwjejtreścidoprzepisówKodeksupracydotyczącychczasupracy .Tylkoprzystosunkupracystrona(pracodawca)możejednostronniezlecaćdodatkowąpracę(ponadnormyczasupracylubprzedłużonydobowywymiarczasupracy),apracownikjestzobowiązanyjąwykonać .Konstruującwtre-ściumowyzleceniazapisydotyczącewynagrodzeniamożnaodnieśćsiędoczasuwykonywaniausługbądźszczególnejporyichwykonywania .

PrzykładWumowiezosobą,któramaserwisowaćmaszynysprzedawaneprzezfirmęzleceniodawcy,zawartonastępującyzapis:„1 .ZakażdorazowąwizytęserwisowąuKlienta,wlokalizacjiwskazanejw§1niniejszejumowy,Zlece-niobiorcaotrzyma50zł .2 .Jeśliusługaserwisowabędziewykonywanawgodz .od20 .00do6 .00,wynagrodzenieokreślonewpkt1wzrastao50%” .Takiezapisysąprawidłowe .

Przydługotrwałychzleceniachstronymogąpostanowićouregulowaniukwestiidniwolnychdlazlece-niobiorcy .Jesttomożliwe,przyczymnienależywskazywać,żezleceniobiorcyprzysługujeurlopwypo-czynkowy,odsyłającprzytymdoprzepisówKodeksupracy .

WedługSąduNajwyższegoprzeciwkomożliwościuznaniaumowyzleceniazaumowęopracęmożeprzemawiaćm .in .okoliczność,żestosunekprawnyzawieraelementyobcestosunkowipracy, jaknaprzykładkonieczność„odpracowania”urlopu (wyrokSNz12stycznia1999 r ., IPKN535/98,OSNP2000/5/175) .

Wodniesieniudowielupracniezbędnejestdysponowanieokreślonymsprzętemczynarzędziami .Wwy-rokuz24listopada2011r .(IPK62/11)SądNajwyższyodniósłsiędotejkwestiiwskazując,że„otym,czystrony łączyumowaopracęczycywilnoprawna,decydujewolaosóbpodpisujących takiekontrakty” .Korzystaniezesłużbowegosprzętunieoznacza,żedoszłodozawarciastosunkupracy .


19WWW.iNfor.pl

Wzór umowy zlecenia (niewypełniony)

Umowa zlecenia

zawarta… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……………… . . . . . . . . . . . . . . . .w……… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……… .…… . .pomiędzy (data) (miejscowość)

………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . . ., PESEL . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………… ., zamieszkałym w …………… . . (imięinazwisko)

przyul .……… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . .,legitymującymsiędowodemosobistymnr…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(lubfirmą)………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . .zsiedzibąw… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .………,przyul .… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……… . .,wpisanymdoewidencjidziałalnościgospodarczej (lub rejestruprzedsiębiorców)podnumerem………… . . . . . .…;REGON…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . .… .,NIP… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .………… .… .,zwanymdalejZleceniodawcą,a………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . . ., PESEL . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………… ., zamieszkałym w …………… . . (imięinazwisko)

przyul .……… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . .,legitymującymsiędowodemosobistymnr…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(lubfirmą)………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . .zsiedzibąw… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .………,przyul .… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……… . .,wpisanymdoewidencjidziałalnościgospodarczej (lub rejestruprzedsiębiorców)podnumerem………… . . . . . .…;REGON…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . .… .,NIP… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .………… .… .,zwanymdalejZleceniobiorcą .

§ 1 Zleceniodawcazleca,aZleceniobiorcaprzyjmujedowykonaniausługępolegającąna:……………………………………………… .…… . . .………………………………… .…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(dokładneokreśleniezleconychczynnościiprac)

§ 2 Zleceniobiorcazobowiązujesięwykonaćzlecenieokreślonew§1…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………… . . .………(termin)

§ 3 Zleceniobiorcazobowiązujesięwykonaćzlecenieosobiście .

§ 4 Zleceniodawcazapewnidowykonaniazlecenia:…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……………… . .

§ 5 Zaprawidłowewykonaniezleceniaokreślonegow§1Zleceniobiorcyprzysługujewynagrodzeniewwysokości……………………………… . .… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,

(kwotaliczbąisłownie)płatne…………………………………………………………………………………… . .……………………………………………………… .

(sposóbzapłaty–gotówkąlubprzelewem;wdrugimprzypadku–bankinumerkontazleceniobiorcy)

…………………………………………………………………………………………………… . .… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(termin)

§ 6 Ewidencjagodzinpracyzleceniobiorcy1będzieprowadzona…………………………………………… . . . . . . . . . . . . .…………………………………………………………………………………………………… . .… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(wskazaniesposobuprowadzeniaewidencjigodzinpracyzleceniobiorcy)

§ 7 WsprawachnieuregulowanychumowąstosujesięprzepisyKodeksucywilnegoiinnychobowią-zującychaktówprawnych .

§ 8 Zmianyumowywymagająformypisemnejpodrygoremnieważności .



§ 9 Umowazostałasporządzonaw…… . . . . . . . . . . . . .… jednobrzmiącychegzemplarzach,po jednymdlakażdejzestron .(liczbaegz .)

. .…………………… .……… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………………… .……… . .(podpiszleceniodawcy)(podpiszleceniobiorcy)

1Określeniesposobugodzinpracyzleceniobiorcybędziekonieczneod1stycznia2017r .

Wzór umowy zlecenia (wypełniony)

Umowa zlecenia

zawarta25sierpnia2016r .wMiasteczkuDolnym,pomiędzyMartą Igrekowską,przedsiębiorcązare-jestrowanymwUrzędzieMiejskimwMiasteczkuDolnympodnumerem01598,prowadzącąjedno-osobowodziałalnośćgospodarcząpodfirmąEtaMartaIgrekowskaprzyul .Krętej12,lok .7wMia-steczkuDolnym,onumerzeREGON118191713,NIP:213-151-14-25,zwanądalejZleceniodawcąaHenrykiem Iksińskim o numerze PESEL 65082903105, zamieszkałym w Mieście Górnym, przyul .Zamkowej8m .15,legitymującymsiędowodemosobistymDD1234156,zwanymdalejZlecenio-biorcą.

§ 1 Zleceniodawcazleca,aZleceniobiorcaprzyjmujedowykonaniausługępolegającąna:1) wybraniuizakupiepozaakceptowaniuprzezZleceniodawcę–narachunekZleceniodawcy–pro-

gramuksięgowegowłaściwegodlajejprzedsiębiorstwa;2) przeszkoleniu trzechpracownikówZleceniodawcywwykorzystywaniukomputerowychprogra-

mówbiurowych:edytoratekstów,arkuszykalkulacyjnych,programówgraficznych,programufi-nansowo-księgowego,programudoobsługipocztye-mailiprzeglądarkiinternetowej .

§ 2 1 .Zleceniobiorcazobowiązujesięwybrać,kupićizainstalowaćprogramksięgowydlaZlecenio-dawcydo30września2016r . 2 .Zleceniobiorcazobowiązujesięprzeprowadzićszkolenieokreślonew§1pkt2,którebędzietrwa-łopoczterygodzinyzegarowewewszystkiedniroboczeod15do30września2016r .

§ 3 Zleceniobiorcazobowiązujesięwykonaćzlecenieosobiście,bezpowierzaniazadańwymienio-nychw§1pkt1i2osobomtrzecim .

§ 4 Zleceniodawcazapewnidowykonaniazlecenia:1)środkifinansowenazakupprogramu,2)salęiczterykomputeryzoprogramowaniemdoprzeprowadzeniaszkolenia .

§ 5 1 .Zawykonaniezleceniaokreślonegow§1i2Zleceniobiorcyprzysługujewynagrodzeniewwy-sokości4500(słownie:czterytysiącepięćset)złbrutto . 2 .Zleceniobiorcaotrzymawynagrodzeniezawykonanezlecenieprzelewemnarachunekprowa-dzonywXIoddzialebankuABCnr38240978951111000027351283wciągu7dniodprzedłożeniarachunkuwsiedzibieZleceniodawcy .


21WWW.iNfor.pl

§ 6 Ewidencjagodzinpracyzleceniobiorcy2będzieprowadzonapoprzezpodpisywanielistyobecno-ści,wktórejbędąwskazanegodzinypracywposzczególnychdniach .

§ 7 WsprawachnieuregulowanychumowąstosujesięprzepisyKodeksucywilnegoiinnychobowią-zującychaktówprawnych .

§ 8 Zmianyumowywymagająformypisemnejpodrygoremnieważności .

§ 9 Umowazostałasporządzonawdwóchjednobrzmiącychegzemplarzach,pojednymdlakażdejzestron .

MartaIgrekowska HenrykIksiński . .…………………… .……… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………………… .……… . .(podpiszleceniodawcy)(podpiszleceniobiorcy)

2Określeniegodzinpracyzleceniobiorcybędziekonieczneod1stycznia2017r .

4. Wynagrodzenie w umowie zlecenia

4.1. Wynagradzanie zleceniobiorców do 31 grudnia 2016 r.

Umowazleceniamożebyćzarównoodpłatna,jakinieodpłatna .Postanowieniawtymzakresiezależąodwolistronumowy .Jeżelistronypostanowią,żezleceniebędzienieodpłatne,totakizapispowinienznaleźćsięwumowie .

Wprzypadkubrakuwumowieustaleńdotyczącychwysokościwynagrodzenialub/iobowiązującejta-ryfyzleceniobiorcamaprawodowynagrodzeniaodpowiadającegowykonanejpracy .Należyprzyjąć,żepodstawądoskalkulowaniawysokościtakiegowynagrodzeniapowinnobyćwyliczenieczasupoświęco-negonawykonaniezlecenia,zuwzględnieniemkwalifikacjizleceniobiorcyistopniaskomplikowaniazle-conychczynności .

UWaGa! jeżeli ani z umowy, ani z innych okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlece-nie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za realizację zlecenia należy się wynagrodzenie.

Codozasadywynagrodzenieprzysługujezleceniobiorcydopieropowykonaniuzlecenia(np .napod-stawieprzedłożonegoprzezniegorachunku),chybażezumowywynikająinnepostanowieniawtymza-kresie .Stronymogąnp .ustalić,żewynagrodzeniewumówionejwysokościbędziewypłacanewratach,bezpośredniopowykonaniuokreślonegoetapuzlecenia .

Jeżeliumowazleceniajestodpłatna,stronypowinnywjejtreściprecyzyjnieokreślićwysokośćwyna-grodzenia,terminisposóbzapłaty .

Zregułykosztyzwiązanezwykonaniemzleceniaponosizleceniodawca .Wniektórychprzypadkachzleceniodawcapowinienzwrócićprzyjmującemuzleceniewszelkiekoszty,któretenponiósłwcelunale-żytegowykonaniausługi,wrazzodsetkamiustawowymi .Jeżeliwykonaniezleceniawymaganakładówfinansowych,dającyzleceniepowiniennażądanieprzyjmującegoudzielićmurównieżodpowiedniejza-liczki(art .742i743Kodeksucywilnego) .



Wraziewypowiedzeniaodpłatnegozleceniaprzezzleceniodawcę,maonobowiązekwypłacićprzyjmu-jącemuzlecenieczęśćwynagrodzeniazadotychczaswykonaneczynności .

Wynagrodzeniezazlecenieniemusibyćokreśloneprzezstronywyłączniewformiepieniężnej .Możemiećrównieżinnycharakter,np .barterowy(usługazausługę)lubrzeczowy .

Jeżelizleceniejestrealizowanebezpłatnie,awtreścizawartejumowyniemajednoznacznychzapisówstwierdzającychtenfakt,wówczas,wraziesporu,tozleceniodawcapowinienudowodnić,żeumówionosięnanieodpłatnąpracęlubpowinienwykazaćtakieokolicznościtowarzyszącezawarciuumowy,którewskazująnajejnieodpłatność .

4.2. Wynagradzanie zleceniobiorców od 1 stycznia 2017 r.

Od1stycznia2017r .osobyfizycznebędącezleceniobiorcamibędąmiećprawodominimalnejstawkizagodzinęwykonywaniazlecenia .Godzinowastawkaminimalnabędziemiałazastosowaniedokażdejumowyzlecenia,niezależnieodsposobuustalaniawynagrodzeniaprzez jej strony, tj .godzinowego,dziennego,tygodniowegoczymiesięcznego .Zakładając,żew2017r .minimalnewynagrodzeniezapracęwyniesie2000złbrutto,zagodzinęwykonywaniazleceniapo31grudnia2016r .należyzapłacić13zł .

Noweprzepisynależy teżstosowaćdoumówcywilnoprawnychzawartychprzed1stycznia2017 r .itrwającychwtymdniu .Trzebaprzyjąć,żeminimalnastawkagodzinowaniebędziedotyczćumówzreali-zowanychw2016r .,którychwypłatabędzieprzypadaćw2017r .

4.2.1. Osoby objęte minimalną stawką godzinową

Doprzepisówustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęwprowadzonostawkęgodzinową .Jesttominimalnawysokośćwynagrodzeniazakażdągodzinęwykonaniazlecenialubświadczeniausług,przy-sługującaprzyjmującemuzlecenielubświadczącemuusługi(art .1pkt1austawyominimalnymwynagro-dzeniuzapracęponowelizacji) .

Nowelizacjaustawyominimalnymwynagrodzeniuwskazujedwiegrupyzatrudnionychnapodstawieumówcywilnoprawnych,którymod1stycznia2017r .należyzapewnićminimalnąstawkęzagodzinępracy,tj .:

■■ zleceniobiorców–będącychosobamifizycznymi(aniejednoosobowymiprzedsiębiorstwami)wykonu-jącymiumowęzleceniauregulowanąwart .734Kodeksucywilnego,którejprzedmiotemjestnajczę-ściejkonkretnausługa,oraz

■■ samozatrudnionych–będącychosobami fizycznymiwykonującymidziałalnośćgospodarczązareje-strowanąwPolscealbowpaństwieniebędącympaństwemczłonkowskimUniiEuropejskiejlubpań-stwemEuropejskiegoObszaruGospodarczego,niezatrudniających pracowników lubniezawierają-cych umów ze zleceniobiorcami, realizowanych na rzecz przedsiębiorców albo innych jednostekorganizacyjnychwramachprowadzonejprzeztepodmiotydziałalnościnapodstawieumowyoświad-czenieusług,októrejmowawart .750Kodeksucywilnego .Noweregulacjebędąmiećzastosowanierównieżdopracownikówwykonującychzlecenielubświad-

czącychusługinarzeczwłasnegopracodawcy,atakżewtedy,gdydanaosobafizycznazawierawięcejniżjednąumowęzlecenialuboświadczenieusługztymsamympodmiotem .Oznaczato,żezkażdejre-alizowanejumowycywilnoprawnejprzepisygwarantująodrębnieminimalnąstawkęgodzinową .

4.2.2. Wysokość minimalnej stawki godzinowej

Wysokośćminimalnejstawkigodzinowejbędzieuzależnionaodminimalnegowynagrodzeniazapracę .Minimalnastawkagodzinowabędziewzrastaławrazzewzrostemminimalnegowynagrodzeniaustalane-godlapracowników .Podstawądoustaleniaminimalnejstawkizagodzinępracynazleceniulubumowieoświadczenieusługw2017r .będziekwota12złbruttozagodzinęzwaloryzowanaowskaźnikwynikają-cyzpodzieleniawysokościminimalnegowynagrodzeniazapracęustalonejna2017r .przezwysokośćminimalnegowynagrodzeniazapracęobowiązującąw2016r .Końcowywynikobliczeńbędzienależałozaokrąglićdopełnychdziesiątekgroszywtensposób,żekońcówkikwotwynoszącemniejniż5groszypomijasię,akońcówkikwotwynoszące5iwięcejgroszypodwyższasiędopełnychdziesiątek .


23WWW.iNfor.pl

Przyzałożeniu,żeod1stycznia2017r .kwotaminimalnegowynagrodzeniazapracęwyniesie2000zł,minimalnastawkagodzinowaw2017r .dlazleceniobiorcówiusługobiorcówbędziewynosić13złbruttozagodzinę(2000zł:1850złx12zł) .

WysokośćminimalnejstawkigodzinowejbędzieogłoszonawMonitorzePolskimwdrodzeobwiesz-czeniaPrezesaRadyMinistrówwterminiedo15wrześniakażdegoroku .

UWaGa! od 1 stycznia 2017 r. zleceniobiorcy i samozatrudnieni będą mieć prawo do minimalnej stawki za godzinę pracy.

Wpraktyceniemożnawykluczyćsytuacji,żewysokośćwynagrodzeniaustalonegowumowiewosta-tecznymrozliczeniuniezapewniprzyjmującemuzlecenielubświadczącemuusługiminimalnejstawkizagodzinę .Należyprzyjąć,żewówczasosobomtymprzysługujewyrównaniestawkizakażdągodzinęwy-konywaniapracy .

PrzykładZałóżmy,żestronyumówiłysię,żewynagrodzeniezazleceniewykonywaneod1do31stycznia2017r .wyniesie2000złbrutto .Zleceniobiorcawykonywałpracęokreślonąwumowieprzez170godzin(zgod-nie z prowadzoną i potwierdzoną ewidencją) . Zatem jego stawka godzinowa wyniosła 11,76 zł(2000zł:170godz .) .Osobatamaprawodowyrównaniawynagrodzeniazakażdągodzinęwwysokości1,24zł(13zł–11,76zł) .

Przyjęciezlecenialubświadczenieusługiniemusioznaczać,żeumówionapracabędziewykonywanawyłącznieprzezjednąosobę .Noweprzepisyustawyominimalnymwynagrodzeniuprzewidują,żezlece-nielubusługabędąmogłybyćwykonywaneprzezkilkaosób–wówczaskażdaznichbędziemiałaprawodowynagrodzeniazagodzinęprzynajmniejwwysokościminimalnejstawki(art .8aust .3ustawyomini-malnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji) .Wtakimprzypadkubędziemiałarównieżzastosowaniezasada,zgodniezktórąjeśliwysokośćumownieustalonegowynagrodzenianieodpowiadaprzynajmniejminimalnejstawcegodzinowej,wówczas–niezależnieodpostanowieńumownych–przyjmującemuzle-cenielubwykonującemuusługębędzieprzysługiwałowynagrodzenieokreśloneminimalnąstawką .

4.2.3. Zakaz zrzeczenia się minimalnej stawki godzinowej

Noweprzepisyustawyominimalnymwynagrodzeniuzawierajązakazzrzekaniasięprawadowynagro-dzeniawwysokościwynikającejzgodzinowejstawkiminimalnej .JesttoregulacjazbliżonadoprzepisuzawartegowKodeksiepracy,dotyczącegozakazuzrzeczeniasięwynagrodzeniazapracęprzezpracow-nika .RegulacjawynikającazKodeksupracydotyczyjednaktylkoiwyłączniepracownikówiniemazasto-sowaniadoprzyjmującegozlecenieczyusługobiorcy .

Wprowadzonydoustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęzakazzrzekaniasięwynagrodzeniawzakresieminimalnejstawkigodzinowejmacharakterprzepisubezwzględnieobowiązującego .Oznaczato,żejestonwiążącywkażdymprzypadku,niezależnieodsytuacji,wjakiejznajdziesiępodmiotzlecają-cypracę .Zakazzrzeczeniasięprawadowynagrodzeniaponiżejminimalnejstawkigodzinowejjestnie-ograniczonywczasie .Należyprzyjąć,żejeślistawkagodzinowazostaniezagwarantowanawwysokościwyższejniżminimalna,zrzeczenie jestmożliwetylkodowysokościróżnicywynikającejzzapewnionejstawkiistawkiminimalnej .

PrzykładPrzyjmijmy,żeod1stycznia2017r .zleceniodawcazawarłzezleceniobiorcamiumowy,zgodniezktó-rymizakażdągodzinępracyprzysługujeimwynagrodzeniewwysokościminimalnejstawkigodzino-wej .Wczasietrwaniazleceniapodmiotzlecającypracęznalazłsięzprzyczynodsiebieniezależnychwtrudnejsytuacjiekonomicznejwskutekupadłościpodmiotów,zktórymiwspółpracował .Postanowiłwięc,żebędziewypłacałzleceniobiorcomwynagrodzeniezagodzinępracyponiżejustawowejstawkiminimalnej .Osobytezostałypostawioneprzezzleceniodawcęprzedwyborem,tj .albozgodząsięna



czasowe(przezokrestrudnościekonomicznych)obniżeniewynagrodzenia,albozlecającybędziezmu-szonypozyskaćinnychzleceniobiorców .Postępowaniepodmiotudającegozleceniebyłonieprawidło-we .Przepisynieregulująwprawdziebezpośredniozawieraniaczasowychporozumieńwsprawieobni-żeniawynagrodzeniaponiżejgodzinowejstawkiminimalnej, alewkontekściezakazuzrzekaniasięwynagrodzeniaprzezzleceniobiorcówtakieuzgodnienianależyuznaćzaniedopuszczalne .Oznaczato,żenawetgdybyzleceniobiorcyzgodzilisięnaobniżeniewynagrodzenia,np .podgroźbąutratyza-trudnienia,itakzachowajądoniegoprawo .

Przyjmującyzlecenie lubświadczącyusługizostaliustawowopozbawienimożliwościprzenoszeniaprawadowynagrodzenianainnąosobę .Jesttorodzajochronydochodówzleceniobiorcyorazzabezpie-czenieprzednadużyciamiipróbamiomijanianowychprzepisów .

Nienależymylićprawaprzenoszeniawynagrodzenianainnąosobęzdyspozycjąprzelewuwynagro-dzenia,jakąmogązłożyćzleceniobiorcynanienależącydonichrachunekbankowy .Wtakimprzypadkudysponentemwynagrodzeniabędziewdalszymciąguprzyjmującyzlecenielubświadczącyusługi,anieosobabędącawłaścicielemrachunku .

4.2.4. Forma i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia

Noweprzepisyustawyominimalnymwynagrodzeniuprzewidują,żewypłatawynagrodzeniawwy-sokościwynikającej zminimalnej stawkigodzinowej jestdokonywanaw formiepieniężnej (art . 8aust .5ustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji) .Ponieważwskazanyprzepisniezawierawtymzakresieżadnychwyjątkówanirozwiązańalternatywnych,należyprzyjąć,żewypłatawinnejformieniżpieniężnajestniedopuszczalna,nawetgdybytakiebyłyoczekiwaniaprzyjmujące-gozlecenie .

PrzykładZleceniodawcazawarłod1stycznia2017r .zezleceniobiorcamiumowy,zktórychwynika,żezakażdągodzinęzleceniaprzysługujeimminimalnastawkagodzinowaipremiazawykonaniepracymaksymal-niena7dniprzeddatązakończeniaumowy .Wtakimprzypadkunicniestoinaprzeszkodzie,abypre-miazostaławypłaconawinnejformieniżpieniężna,np .rzeczowej .

Wartozauważyć,żeprzepisyustawyzmieniającejniewskazująwaluty,wjakiejmusizostaćwypłaconewynagrodzenie .Zatemnależyuznać,żemożetobyćzarównowalutapolska, jak iobca, jeżeli jejkursogłaszaNBP .

Obowiązująceprzepisynieregulujączasu,najakimożnazawrzećumowęzosobąprzyjmującązlece-nielubświadczącąusługi .Wsytuacjigdyumowajestzawierananaokresdłuższyniżmiesiąc,wypłatawynagrodzeniawwysokościwynikającejzminimalnejstawkigodzinowejmusinastąpićprzynajmniejrazwmiesiącu(art .8aust .6ustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji) .

PrzykładPodmiotzatrudniającyosobyświadcząceusługinapodstawiedługoterminowychumówzawarłwnichzapis,zgodniezktórymod1stycznia2017r .wynagrodzeniezagodzinęświadczeniausługijestwypła-canewwysokości150%przyjętejnadanyrokminimalnejstawkigodzinowej .Wtakimprzypadkuwyna-grodzeniewynikającezminimalnejstawkipowinnobyćwypłaconeprzynajmniejrazwmiesiącu,apo-zostałakwotamożebyćwypłaconawinnych,dowolnieustalonychprzezstronyterminach .

4.2.5. Obowiązek ewidencjonowania godzin wykonywania zlecenia lub świadczenia usług

Wprowadzenieminimalnejstawkigodzinowejwymusiłonastronachzatrudnieniacywilnoprawnegoobowiązekprecyzyjnegoustalenialiczbygodzin,jakiezostałyprzeznaczonenarealizacjęzadańwynika-jącychzumowyzleceniaioświadczenieusług .Dotychczasniebyłotakiejkonieczności .


25WWW.iNfor.pl

Pozmianachobowiązkiemstronzawierającychtegorodzajuumowyjestustaleniewjejtreścisposobupotwierdzanialiczbygodzinwykonaniazlecenialubświadczeniausług .

Wpraktyceniemożnawykluczyćprzypadku,żestronyzawierająceumowęnieumieszcząwjejtreścizapisówodnoszącychsiędosposobupotwierdzanialiczbyprzepracowanychgodzin .Wówczaswceluzabezpieczeniainteresustronyprzyjmującejzlecenielubświadczenieusługnoweprzepisywprowadzajązasadę,zgodniezktórąosobataprzedkładawformiepisemnej,elektronicznejlubdokumentowejinfor-macjęo liczbiegodzinwykonaniazlecenia lubświadczeniausług (art .8bust .2ustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji) .

Stosunkowonowąformą,wjakiejmożnawykazywaćliczbęgodzinpracy,jestformadokumentowa .Podobnie jak forma pisemna czy elektroniczna nie jest ona uregulowana przepisami prawa pracy .Noweprzepisywprowadzonedoustawyominimalnymwynagrodzeniurównieżnieregulujątejkwestii .ZatemwtymzakresienależyodwołaćsiędoprzepisówKodeksucywilnego,doktórychod8września2016r .wprowadzononową,szczególnąformędokonywaniaczynnościprawnych–formędokumento-wą .Dokumentemjestnośnikinformacjiumożliwiającyzapoznaniesięzjejtreścią(art .773Kodeksucywilnego) .

Dozachowaniadokumentowejformyczynnościprawnejwymaganejestzłożenieoświadczeniawpo-stacidokumentu,wsposóbumożliwiającyustalenieosobyskładającejoświadczenie .Uwzględniającnowądefinicjędokumentu–odnoszącąsiędodowolnegonośnikainformacji–należyprzyjąć,żewyko-nującyzleceniebędziemiałwielemożliwościwzakresiesposobupoinformowaniapodmiotudającegozlecenielubusługodawcyoliczbiegodzinpracy .

PrzykładZałóżmy,żepodmiotzatrudniłosobyfizycznedowykonaniazleceniapo1stycznia2017r .Zleceniobior-cyudostępnilizatrudniającemunumeryprywatnychtelefonówkomórkowych .Wtakimprzypadkumoż-naprzyjąć,żeinformacjaoliczbiegodzinprzeznaczonychnarealizacjęumowyzleceniabędziemogłabyćdostarczonanp .wformiewiadomościSMSpodpisanejprzezwykonującegozlecenie .

Należyzauważyć,żeprzepisregulującydopuszczalneformyinformowaniaoliczbiegodzinprzezna-czonychnarealizacjęzlecenianieprzewidujeudzielaniainformacjiwformieustnej .Przekazanieinforma-cjiwtensposóbmożebyćbowiemtrudnedoudowodnienia,aponadtojestobarczoneryzykiempopeł-nieniabłędu .

Jeżelistronynieokreśląwumowiesposobupotwierdzanialiczbygodzinwykonaniazlecenialubświad-czeniausług,przyjmującyzlecenielubświadczącyusługiprzedkładawformiepisemnej,elektronicznejlubdokumentowejinformacjęoliczbiegodzinwykonaniazlecenialubświadczeniausług,wterminiepo-przedzającymterminwypłatywynagrodzenia .Jeżelizróżnychwzględówdoszłobydoopóźnieniawprze-kazaniutejinformacji,należyprzyjąć,żepodmiotzlecającymaprawowstrzymaćsięzwypłatąwynagro-dzenia–niemabowiempodstawdojegoprecyzyjnegoustalenia .

UWaGa! W przypadku opóźnienia w przekazaniu informacji o liczbie godzin wykonywa-nia zlecenia lub świadczenia usług podmiot zlecający ma prawo wstrzymać się z wypła-tą wynagrodzenia do czasu otrzymania tej informacji.

Przepisynieokreślają,jakpostąpić,gdybyustalonaprzezstronywumowieformaprzekazywaniainfor-macjiokazałasięzawodna,np .mimozachowaniaprzezzleceniobiorcęnależytejstarannościinformacjaniedotarładopodmiotuzlecającegoprzedumówionymterminemwypłatywynagrodzenia .Wtakimprzy-padkupowstajewątpliwość–czyzleceniobiorcalubosobaświadczącausługęmająprawoniezwłoczniewinnejformiepowiadomićoliczbieprzepracowanychgodzininaileinformacjatabędziewiążącadlapodmiotuzlecającego .Wtakiejsytuacjimożnauznać,żemimoformalnegozastrzeżeniawumowiekon-kretnejformyzawiadomieniaoliczbieprzepracowanychgodzindopuszczalnebędzieprzekazanieinfor-macjiwinnysposób,jednakzwyłączeniempowiadamianiaustnego(wtymzapośrednictwemtelefonu) .

Umowazlecenialuboświadczenieusług,doktórejstosujesięprzepisyozleceniu,możebyćzawartabezzachowaniaformypisemnej,elektronicznejlubdokumentowej .Wówczas,wceluzabezpieczeniain-



teresówosobymającejświadczyćpracęw ramach tychumów,obowiązkiemprzedsiębiorcy lub innejjednostkiorganizacyjnej jestpotwierdzenieprzyjmującemuzlecenie lubświadczącemuusługiustaleńwzakresiesposobupotwierdzania liczbygodzinwykonywaniazlecenia lubświadczeniausług .Gdybystronyumowyniezawarłyzastrzeżeniacodoformyprzekazywaniainformacjioliczbieprzepracowanychgodzin,dopuszczalne jestpoinformowaniewtymzakresiepisemnie,elektronicznie lubdokumentowo(art .8bust .3ustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji) .

Przepisydotycząceumownegookreślaniasposobupotwierdzania liczbygodzinwykonaniazlecenialubusługniemajązastosowaniadoosóbwykonującychtakąpracęnapodstawieprzepisówustawyoza-trudnianiupracownikówtymczasowych .Wtakiejsytuacjitopracodawcaużytkownik,narzeczktóregojestwykonywanezlecenielubsąświadczoneusługi,prowadziewidencjęliczbygodzinpracytychosób(art .8bust .4ustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji) .

UWaGa! ewidencję liczby godzin pracy osób wykonujących zlecenie lub świadczących usługi na podstawie przepisów o zatrudnianiu pracowników tymczasowych prowadzi pracodawca użytkownik, na rzecz którego umowy są wykonywane.

Zlecenielubświadczenieusługmożedotyczyćkilkuosób,którewspólnierealizująobowiązkiwynika-jąceztychumów .Wówczaspotwierdzenieliczbygodzinwykonaniazlecenialubświadczeniausługnastę-pujeodrębniewstosunkudokażdejztychosób .

PrzykładZałóżmy,żepodmiotzlecającypo1stycznia2017r .zatrudniłkilkuzleceniobiorców,którzybędąwspól-niewykonywaćzlecenie .Osobytewyznaczyłyswojegoprzedstawicieladokontaktówzpodmiotemzlecającym .Przedterminemwypłatywynagrodzeniaprzedstawicielzleceniobiorcówprzesłałzlecenio-dawcyzbiorczezestawienieliczbygodzinkażdejzosóbwykonującychzlecenie .Zestawienietobyłoopatrzonetylkopodpisemprzedstawicielazleceniobiorców .Wtakimprzypadkuzlecającymożemiećwątpliwość,jakpotraktowaćtakąinformacjęoprzepracowanychgodzinach .Mimożeniebędzieza-strzeżeńdoinformacjiogodzinachpracyosoby,którapodpisałasiępodzestawieniem,tojednakwprzy-padkupozostałychzleceniobiorcówniebędziemożnauznać,żedoszłodoprawidłowegowypełnieniaobowiązkuinformacyjnegowzględempodmiotuzlecającego .Wynikatozbrakuichpodpisównadoku-menciezawierającymzbiorczywykazgodzinpracy .

Wprzypadkupowierzeniawykonaniapracyprzezprzyjmującegozlecenieosobie trzeciejmożepo-wstaćwątpliwość,czynazastępcyciążywobecpodmiotuzlecającegoobowiązekodrębnegopotwier-dzanialiczbygodzinprzeznaczonychnawykonaniezlecenialubświadczenieusług .Możnaprzyjąć,żewsytuacjigdyzleceniobiorcawdanymokresieniewykonujeosobiścieczynnościwynikającychzezlece-nia,osoba trzeciawstępujew jegomiejsce .Zatemwtedyzastępcapowinienwykazać liczbęgodzin,przezjakąwykonywałzlecenielubświadczyłusługi .

4.2.6. Przechowywanie ewidencji przepracowanych godzin

Noweprzepisywprowadzająobowiązekprzechowywaniadokumentówokreślającychsposóbpotwier-dzanialiczbygodzinorazdokumentówpotwierdzającychliczbęgodzinwykonaniazlecenialubświadcze-niausług .Przechowywaniedokumentówjestobowiązkiemprzedsiębiorcylubinnejjednostkiorganiza-cyjnej,narzeczktórejjestwykonywanezlecenielubsąświadczoneusługi,itrwaprzez3lataoddnia,wktórymwynagrodzenieztytułutychumówstałosięwymagalne(art .8custawyominimalnymwynagro-dzeniuzapracęponowelizacji) .

Przepisyominimalnymwynagrodzeniunieregulująkwestiitechnicznychprzechowywaniadokumen-tówdotyczącychliczbyprzepracowanychgodzin .Możnaprzyjąć,żepowinnosiętoodbywaćwwarun-kachuniemożliwiającychuszkodzenielubzniszczeniedokumentów,adostępdonichpowinnymiećoso-by upoważnione do przetwarzania danych osobowych . W przypadku gdy dokumenty mają formępapierowąsposobyzabezpieczeniaprzedichutratą,zniszczeniemczyuszkodzeniemsąoczywiste .Na-


27WWW.iNfor.pl

leżyjednakpamiętać,żewzakresieomawianejdokumentacjidopuszczalnejestteżstosowanieformyelektronicznejorazdokumentowej .Wówczasroląpodmiotuzlecającegojestzapewnienietakichwarun-ków,abyprzechowywanewtensposóbdokumentyniezostałyprzypadkowousunięte .Zalecanymroz-wiązaniem jestsystematyczne tworzeniekopiielektronicznychdokumentów iprzechowywanie ichnazapasowymnośnikudanych .

4.2.7. Wyłączenia w zakresie stosowania minimalnej stawki godzinowej

Stosowanierozwiązańprzyjętychwnowelizacjiustawyominimalnymwynagrodzeniuniebędziepo-wszechnewkażdymprzypadkuzawarciaumowyzleceniaczyświadczeniausług .Przepisyprzewidująlicznewyłączeniawtymzakresie,m .in .podyktowanespecyfikąwykonywaniazlecenialubusługi .

Mimowykonywaniaumowyzlecenialubświadczeniausługistosowanieminimalnejstawkigodzinowejniedotyczysytuacji,gdyomiejscuiczasiewykonaniazlecenialubświadczeniausługdecydujeprzyjmu-jącyzlecenielubświadczącyusługiiprzysługujemuwyłączniewynagrodzenieprowizyjne(art .8dust .1pkt1ustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji) .Należyuznać,żewskazanewarunkimusząwystąpićłącznie .Zatemminimalnastawkagodzinowabędziedotyczyłaprzypadków,wktórychztreściumowywynikanp .tylkoobowiązekrealizacjizleceniawokreślonymmiejscu .

PrzykładPrzyjmijmy,żepodmiotprowadzącydziałalnośćwzakresieusługzwiązanychzutrzymaniemczystościzatrudniłpo1stycznia2017r .nazlecenieosobędosprzątania .Zumowywynika,żezadaniemtejoso-byjestzapewnienieporządkuwsiedzibiefirmyX .Zleceniobiorcadostałswobodęwzakresieustalaniaczasuwykonywaniaswoichczynności–możejewykonywaćwcześnierano,przedrozpoczęciemdzia-łalnościprzezpodmiotX,lubpojejzakończeniu,wgodzinachpopołudniowychalbowieczornych .Wtymprzypadkubędąmiałyzastosowanieprzepisyominimalnejstawcegodzinowej .Wprawdziezlecenio-biorcadecydujeoczasiewykonywaniaczynnościwchodzącychwzakreszlecenia,aleniedecydujeomiejscuichwykonywania,ponieważjestonowyraźnieokreślonewumowie .

PrzykładZałóżmy,żepracodawcaprowadzącydziałalnośćwzakresieochronyobiektówod1stycznia2017r .zatrudniłosobęnaumowęzlecenia .Ztreściumowywynika,żeusługamadotyczyć3lokalizacji .Oko-lejnościorazczasierealizacjiusługbędziedecydowałzleceniobiorcawporozumieniuzinnymizlece-niobiorcami .Wtakimprzypadkunależyprzyjąć,żewyłączenieprzepisówominimalnejstawcegodzi-nowejrównieżniebędziemiałozastosowania .Zleceniobiorcanabędzieprawodominimalnejstawkizagodzinępracy .

Dodatkowymwarunkiemwyłączeniaprzepisówominimalnejstawcegodzinowej,oboksamodzielnościwzakresiemiejscaiczasurealizacjizlecenialubświadczeniausług,jestprowizyjnycharakterwynagro-dzenia .Wynagrodzenietegorodzajujestwynagrodzeniemuzależnionymodwyników(art .8dust .3usta-wyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowelizacji):

■■ uzyskanychprzezprzyjmującegozlecenielubświadczącegousługiwramachwykonaniazleceniaalboświadczeniausługlub

■■ działalnościprzedsiębiorcyalboinnejjednostkiorganizacyjnej,narzeczktórychjestwykonywanezle-cenielubsąświadczoneusługi–takichjakliczbazawartychumów,ichwartość,sprzedaż,obrót,po-zyskanezlecenia,wykonaneusługilubuzyskanenależności .Ponadtozprzepisówominimalnymwynagrodzeniugodzinowymsąwyłączoneumowy(art .8dpkt2–5

ustawyominimalnymwynagrodzeniuponowelizacji):■■ którychprzedmiotemsąusługiopiekuńczeibytowerealizowaneprzezprowadzenierodzinnegodomu

pomocynapodstawieart .52ustawyopomocyspołecznej;■■ napodstawiektórychzewzględunacharaktersprawowanejopiekiusługisąświadczonewsposób

nieprzerwanyprzezokresdłuższyniżdoba,tj .:–opełnieniefunkcjirodzinyzastępczejzawodowej,



–outworzeniurodzinyzastępczejzawodowejlubrodzinnegodomudziecka,–wprzedmiocieprowadzeniarodzinnegodomudziecka,–wprzedmiociepełnieniafunkcjirodzinypomocowej,–wprzedmiociepełnieniafunkcjidyrektoraplacówkiopiekuńczo-wychowawczejtypurodzinnego,–wprzedmiociepełnienia funkcjiwychowawcywyznaczonegodopomocywkierowaniuplacówką

opiekuńczo-wychowawczątypurodzinnego,wprzypadkugdywtejplacówceniemazatrudnionegodyrektora;

■■ którychprzedmiotemjestświadczenieusługpolegającychnasprawowaniuopiekinadgrupąosóblubosobamipodczaswypoczynkówlubwycieczek–jeżelizewzględunacharaktersprawowanejopiekiusługisąświadczonenieprzerwanieprzezczasprzekraczającydobę;

■■ wzakresieusługopiekidomowejnadosobąniepełnosprawną,chorąprzewleklelubwpodeszłymwie-ku,jeżeliosobaświadczącausługizamieszkujewspólniewmieszkaniulubdomuosoby,narzeczktó-rejopiekajestrealizowana,azewzględunacharaktersprawowanejopiekiusługisąświadczonejednejosobielubwspólniezamieszkującejrodzinienieprzerwanieprzezczasdłuższyniżjednadoba .

Z przepisów o minimalnej stawce godzinowej nie są wyłączone przypadki świadczenia usług wewszystkichplacówkachświadczącychcałodoboweusługidlaosóbniepełnosprawnych,przewleklecho-rychlubstarszych .

Przezdobę,októrejmowawewskazanychumowachowykonywanieusługopiekuńczychibytowychwyłączającychobowiązekstosowaniaminimalnejstawkigodzinowej,należyrozumieć24kolejnegodziny,poczynającodgodziny,wktórejnastępujerozpoczęcieświadczeniausług .

5. odpowiedzialność z tytułu umowy zlecenia

Wodniesieniudoumowyzleceniamożnamówićoodpowiedzialnościodszkodowawczejzawyrzą-dzenieszkodywskutekpopełnieniaczynuniedozwolonegolubniewykonaniaalbonienależytegowyko-naniazobowiązaniaprzezzleceniobiorcę(tzw .odpowiedzialnośćkontraktowa) .Przepisyprawacywil-negojasnoprecyzują,żeten,ktozeswejwinywyrządziłdrugiemuszkodę,maobowiązekjąnaprawić .Jeślizleceniobiorcadopuścisięczynuniedozwolonego(np .posłużysięsfałszowanymidokumentami),przezcozleceniodawcaponiesieszkodę,wówczasmaprawodomagaćsięodzleceniobiorcystosow-nejrekompensatynadrodzesądowej .Wtymprzypadkudającyzleceniemusiudowodnićwinęzlece-niobiorcy .

Abymożnabyłoprzesądzaćoodpowiedzialnościzleceniobiorcy,musipowstaćszkodaorazzaist-niećzwiązekprzyczynowymiędzyniewykonaniemlubnienależytymwykonaniemzobowiązaniaaszko-dą .Zleceniodawcaniemusijednakwkontekścietejodpowiedzialnościudowadniaćwinyprzyjmujące-gozlecenie .Wtakimprzypadkumamydoczynieniazdomniemaniemwiny,coprzejawiasiętym,żewraziewystąpieniaszkodyprzyjmujesię,żedoszłodoniejwskutekzaniedbańizaniechańzlecenio-biorcy .Toprzyjmującyzleceniemusiwykazać,żeszkodajestnastępstwemokoliczności,zaktóreonnieodpowiada .

Szkodaiobowiązekjejnaprawieniamogąwystąpićnp .wskutekwypowiedzeniaumowyzleceniabezważnegopowodu .Takasytuacjamożedotyczyćwypowiedzeniazłożonegozarównoprzezzleceniodaw-cę,jakiprzezprzyjmującegozlecenie .

Pojęcieszkodyobejmujestratęiutraconekorzyści .Przyogólnychzasadachodpowiedzialnościwyso-kośćszkodymusiwykazaćzleceniodawca .

Naprawienie szkodywynikłej zniewykonania lubnienależytegowykonania zleceniamożenastąpićprzezzapłatęokreślonejsumy(karyumownej)należnejbezwzględunawysokośćszkody .Takierozwią-zaniepowinnobyćwyraźnieprzewidzianewtreściumowyzlecenia .

Zleceniobiorcamożezwolnićsięododpowiedzialności,jeśliwykaże,żewykonałzobowiązaniealbożeniewykonanielubnienależytewykonaniezobowiązanianastąpiłoniezjegowiny .Winąprzyjmującegozle-cenie jestzarównozamiarniewywiązaniasięzezobowiązania, jak równieżnieumyślneniedochowanienależytejstarannościprzyjegowykonywaniu .


29WWW.iNfor.pl

UWaGa! zleceniobiorca ma obowiązek naprawienia w pełnej wysokości szkody wyni-kłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykona-nie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które zleceniobiorca nie ponosi odpowiedzialności.

Jeżelikilkaosóbdałolubprzyjęłozleceniewspólnie,ichodpowiedzialnośćwzględemdrugiejstronyjestsolidarna .

Odpowiedzialnośćsolidarnapostroniedającychzleceniepolegana tym,żeprzyjmującyzleceniemożewykonaćcałezleceniewzględemjednegoznich,atakiewykonaniepowoduje,żeumowajestsku-teczniewykonanarównieżwobecpozostałychosóbdającychzlecenieitymsamymzobowiązaniezlece-niobiorcywygasa .

Zkoleiodpowiedzialnośćsolidarnapostronieprzyjmującychzleceniewyrażasięwtym,żezlecenio-dawcawedługswojegouznaniamożeżądaćwykonaniazleceniaodkażdegoprzyjmującegozosobna,niektórychznichlubodwszystkich .Wykonaniezleceniaprzezktóregokolwiekzprzyjmującychzleceniezwalniapozostałychodobowiązkuwykonaniazobowiązania .

6. nowe uprawnienia kontrolne pip

Wwynikunowelizacjiustawyominimalnymwynagrodzeniuod1stycznia2017r .katalogzadańPań-stwowej InspekcjiPracyuzupełnionookontrolęwypłacaniawynagrodzeniaprzysługującegozumowyzleceniaioświadczenieusługwwysokościwynikającejzminimalnejstawkigodzinowej .WkonsekwencjirozszerzonogrupępodmiotówpodlegającychkontroliPIPoprzedsiębiorcówiinnejednostkiorganiza-cyjne,narzeczktórychwramachprowadzonejprzeztepodmiotydziałalnościjestwykonywanezlecenielubsąświadczoneusługi .

WłaściweorganyPIPbędąuprawnionedoprzeprowadzania,bezuprzedzenia,okażdejporzedniainocy,kontrolim .in .wzakresiewypłacaniawynagrodzeniawwysokościwynikającejzwysokościminimal-nejstawkigodzinowej,atakżeskierowaniawystąpienia(zawierającegownioskipokontrolneiichpodsta-węprawną)lubwydania(ustnego)poleceniawsprawiewypłaceniawynagrodzeniawwysokościwynika-jącejzwysokościminimalnejstawkizagodzinępracywykonywanejnapodstawiewskazanychumów .

Ztytułuwypłacaniazleceniobiorcylubusługobiorcystawkizagodzinęniższejniżobowiązującastawkaminimalnaprzedsiębiorca,osobadziałającawjegoimieniulubinnajednostkaorganizacyjnanarażasięnakaręgrzywnyod1000złdo30000zł(art .8eustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracęponowe-lizacji) .

Mimożeregulacjedotycząceodpowiedzialnościzawykroczenieodnosząsiętylkodozaniżeniastawkigodzinowej,należyprzyjąć,żetesamekonsekwencjeponosipodmiot,którywogóleniewypłacawyna-grodzeniaztytułuumowyzlecenialuboświadczenieusług .

WprowadzenieodpowiedzialnościzanaruszenieprzepisówominimalnejstawcegodzinowejwustawieominimalnymwynagrodzeniuzapracęwymusiłozmianywKodeksiepostępowaniawsprawachowykro-czenia .Uzupełnionownimkategoriewykroczeń,wstosunkudoktórychoskarżycielempublicznymjestinspektorpracy,przezdodaniewykroczeniazwiązanegozwypłatąwynagrodzeniawzaniżonejwysoko-ścidlaprzyjmującegozlecenielubświadczącegousługi(art .17§2Kodeksupostępowaniawsprawachowykroczeniaponowelizacji) .

7. oskładkowanie umów zlecenia7.1. obowiązkowe ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców

Obowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowympodlegająosobyfizyczne,którenatereniePolskiwykonująpracęnapodstawieumowyagencyjnejlubumowyzleceniaalboinnejumowyoświad-czenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,atakże



osobyznimiwspółpracujące .Każdaumowazleceniazawartapo13stycznia2000r .,bezwzględunaczasjejtrwania,powodujeobowiązekubezpieczeńemerytalnegoirentowychoddniaoznaczonegowumowiejakodzieńrozpoczęciajejwykonywaniadodniarozwiązanialubwygaśnięciatejumowy,chybażezacho-dząokolicznościwyłączającetenobowiązek .Ztytułuwykonywaniaumowyzleceniapowstajerównieżobowiązekubezpieczeniawypadkowego .Ubezpieczeniuchorobowemuzleceniobiorcy iosobyznimiwspółpracującepodlegająnazasadziedobrowolności .Objęciedobrowolnymubezpieczeniemchorobo-wymnastępujeoddniawskazanegowewniosku,jeżelizgłoszeniedoobowiązkowychubezpieczeńeme-rytalnegoirentowychzostaniezłożonewterminie7dnioddniarozpoczęciawykonywaniaumowyzlece-nia .Wprzeciwnymrazieobjęcietymubezpieczeniemnastępujeoddniawskazanegowewniosku,niewcześniejjednakniżoddnia,wktórymwniosekzostałzłożony .

Przyustalaniuobowiązkuubezpieczeńspołecznychztytułuwykonywaniapracynapodstawiezleceniaistotneznaczeniemafaktposiadaniaprzezzleceniobiorcęinnychtytułówdoobowiązkowychubezpie-czeńorazfaktzawarciatejumowyzwłasnympracodawcąbądźwykonywaniajejnarzeczwłasnegopra-codawcy .Zapracownikauważasiębowiemosobępozostającąwstosunkupracy,atakżeosobęwyko-nującąpracęnapodstawieumowyagencyjnej,umowyzlecenialubinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,alboumowyodzieło,jeże-liumowętakązawarłazpracodawcą,zktórympozostajewstosunkupracy,lubjeżeliwramachtakiejumowywykonujepracęnarzeczpracodawcy,zktórympozostajewstosunkupracy .Tesamezasadyobowiązująwprzypadku,gdyumowęzleceniazawieraemerytlubrencista .

PrzykładSpółkazo .o .zawarłaod1września2016r .umowęzleceniazJoachimemT .,dlaktóregojesttojedynytytułdoobowiązkowychubezpieczeńspołecznych .Zleceniobiorcapodlegaobowiązkowoubezpiecze-niomemerytalnemu,rentowymiwypadkowemu .Złożyłtakżewniosekoobjęciedobrowolnymubezpie-czeniemchorobowymod1września2016r .Jeżelizleceniodawca,jakopłatnikskładek,wterminie7dnioddniarozpoczęciawykonywaniaumowyzleceniadokonazgłoszeniatejosobynaformularzuZUSZUAdoobowiązkowychubezpieczeńemery-talnego,rentowychiwypadkowegoorazdodobrowolnegoubezpieczeniachorobowego,objęcieubez-pieczeniemchorobowymnastąpioddatywskazanejwzgłoszeniu,tj .od1września2016r .Winnejsy-tuacjiobjęciedobrowolnymubezpieczeniemchorobowymnastąpioddniawskazanegowewnioskuoobjęcietymubezpieczeniem,niewcześniejjednakniżoddnia,wktórymzostałzgłoszonywniosek .Jeśliumowazostałazawarta1września2016r .izleceniobiorcazostałzgłoszonyprzezzleceniodawcędoobowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych iwypadkowego od1września2016 r .,awniosekoobjęcieubezpieczeniemchorobowymzostaniezgłoszonynp .1października2016r .,zle-ceniodawcapowinienzłożyć,naformularzuZUSZWUA,wyrejestrowaniezleceniobiorcyzdotychcza-sowychubezpieczeńod1października2016r .,anastępnie,naformularzuZUSZUA,zgłosićgodowszystkichubezpieczeń(obowiązkowychemerytalnego,rentowych,wypadkowegoorazdobrowolne-gochorobowego)równieżod1października2016r .

PrzykładJaninaL .,posiadającaprawodorentyrodzinnej,jestzatrudnionanapodstawieumowyoświadczenieusługzawartejnaokresod3sierpnia2016r .do31marca2017r .,zwynagrodzeniemmiesięcznymwkwocie2000zł .Wcałymokresiebędziepodlegaćobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemu,rentowym,wypadkowemuorazzdrowotnemu .JaninaL .niewyraziłachęciprzystąpieniadoubezpie-czeniachorobowego .

7.2. dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Od1stycznia2013r .każdaosoba,któraniespełniawarunkówdoobjęciaubezpieczeniamiemerytalnymirentowymiobowiązkowo,maprawododobrowolnegoobjęciatymiubezpieczeniami .Jeżeliokresdobrowol-negoobjęciaubezpieczeniamiemerytalnymirentowymiprzekracza10lat,nieobowiązujegwarancjawypłatyminimalnegoświadczeniawprzypadku,gdystanwłasnegokontaubezpieczonegoniebędziegozapewniał .


31WWW.iNfor.pl

Osobywykonującepracęnapodstawieumowyzlecenia,agencyjnejlubinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,podlegająceobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztegotytułu,mogąpoustaniutychubezpieczeńprzystąpićdonichdobrowolnie .Objęciedobrowolnymiubezpieczeniamiemerytalnymirentowyminastępujeoddniawska-zanegowewnioskuoobjęcietymiubezpieczeniami,niewcześniejjednakniżoddnia,wktórymwniosekzostałzgłoszony(art .14ustawyosystemieubezpieczeńspołecznych,dalejustawasystemowa) .

Sytuacje, gdy ustają dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe

dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustają:

od�dnia�wskazanego�we�wniosku�o�wyłącze-nie� z� tych�ubezpieczeń,�nie�wcześniej� jed-nak� niż� od� dnia,� w� którym� wniosek� został�złożony

lub od�pierwszego�dnia�miesiąca�kalendarzowego,�za�który�nie�opłacono�w�terminie�składki�należnej�na�te�ubezpie-czenia�(w�takiej�sytuacji�zus�–�w�uzasadnionych�przy-padkach�–�może�wyrazić�zgodę�na�opłacenie�składek�po�terminie;�w�tym�celu�zainteresowany�powinien�wystą-pić�do� terenowej� jednostki�organizacyjnej�zus�ze�sto-sownym� wnioskiem,� podając� przyczyny� nieopłacenia�składek)

Podstawęwymiaruskładekdlaosóbpodlegającychdobrowolnieubezpieczeniomemerytalnemuiren-towymstanowikwotazadeklarowana,nieniższa jednakniżkwotaminimalnegowynagrodzenia (od1stycznia2016r .–1850zł,awedługprojekturozporządzeniaRadyMinistrówz19lipca2016r .od1stycz-nia2017r .–2000zł) .Składkinaubezpieczenieemerytalne(19,52%)iubezpieczeniarentowe(8,00%)finan-sująwcałościsamiubezpieczeni .

7.3. zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Wykonywanieumowyzlecenianiezawszejestjedynymtytułemdoobowiązkowychubezpieczeńspo-łecznych .Zleceniobiorcamożebowiem jednocześniepozostawaćwstosunkupracy,wykonywać innąumowęzlecenia,prowadzićpozarolnicządziałalność,byćrolnikiem,duchownymczyosobąpozostającąwstosunkusłużby .Występujewówczaszbiegtytułówdoubezpieczeńspołecznych,gdziejednymztytu-łówjestwykonywaniepracynapodstawiezlecenia .

7.4. Umowa zlecenia i umowa o pracę

7.4.1. Umowa zlecenia zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz

Docelówustaleniaobowiązkuubezpieczeńspołecznychzapracownikauważasięosobępozostającąwstosunkupracy,atakżeosobęwykonującąpracęnapodstawieumowyagencyjnej,umowyzlecenialubinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczą-cezlecenia,alboumowyodzieło,jeżelitakąumowęzawarłazpracodawcą,zktórympozostajewstosun-kupracy, lub jeżeliwramachtakiejumowywykonujepracęnarzeczpracodawcy,zktórympozostajewstosunkupracy(art .8ust .1i2austawysystemowej) .Zatempracownik,którywykonujedodatkowoumowęzleceniazawartązwłasnympracodawcą,ztytułuwykonywaniatejumowypodlegaubezpiecze-niomspołecznymnatakichsamychzasadachjakwprzypadkuumowyopracę,tj .ubezpieczeniomeme-rytalnemu,rentowym,chorobowemuiwypadkowemu .Podstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaspo-łecznedla tejosobystanowi łącznyprzychóduzyskiwanyzumowyopracęorazzumowyzlecenia .Pracodawcaztytułuzawartejumowyzlecenianiezgłaszazleceniobiorcydoubezpieczeń,auzyskanyprzychództejumowywykazuje,wrazzprzychodemzestosunkupracy,wimiennymraporciemiesięcz-nym składanym za pracownika (taki sposób postępowania potwierdził Sąd Najwyższy w uchwalez2września2009r .,IIUZP6/09,OSNP2010/3–4/46) .



Pracodawca,któregopracownikwykonujena jegorzeczpracęwramachumowyzleceniazawartejzpodmiotemtrzecim,jestpłatnikiemskładekZUSztytułutejumowy .Przepisyniedefiniująjednoznacz-nie,conależyrozumiećprzezpojęcie„pracawykonywananarzeczpracodawcy” .Czynnikiemdecydują-cymotym,narzecz jakiegopodmiotubyłaświadczonapraca, jest finalnyefekt tejpracy,a raczej to,którypodmiotosiągawostatecznymrozrachunkukorzyśćzwykonaniaumowy(uchwałaSąduNajwyż-szegoz2września2009r .,IIUZP6/09,OSNP2010/3–4/46) .Niematuznaczeniafakt,żezakrespraczleconychjestcałkowicieróżnyodzakresuobowiązkówpracowniczychzleceniobiorcy .RozstrzygatojednoznacznieZUS,którywinterpretacjiindywidualnejz14lutego2014r .,znak:DI/200000/43/109/2014,stwierdził,że:„( . . .)podnoszonyprzezWnioskodawcęfakt,że( . . .)rodzajczynnościokreślonychwumo-wachodziełojestcałkowicieodmiennywstosunkudoobowiązkówwykonywanychwramachumowyopracęjestwświetleart .8ust .2austawyosystemieubezpieczeńspołecznychbezznaczenia,gdyżpowołanyprzepiswymaga,( . . .)bykumulatywniebyłyspełnionenastępująceprzesłanki,tj .:pracawykony-wanajestnapodstawie,zawartejzinnymniżpracodawcapodmiotem,umowyagencyjnej,umowyzlece-nialubinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,alboumowyodzieło,natomiast faktycznymbeneficjentempracywykonywanejnapodstawieumowy jestpracodawcawykonawcyumowycywilnoprawnej” .TakisampoglądwyraziłSądApelacyjnywGdańskuwwyrokuz10lipca2015r .(IIIAUa253/15) .

Jeżelipracownikwykonujenarzeczswojegopracodawcydodatkowoumowęcywilnoprawną(np .umo-węzlecenialubumowęodzieło)zawartązinnympodmiotemniżpracodawca,toztytułuwykonywaniatejumowypodlegaubezpieczeniomspołecznymnatakichsamychzasadachjakwprzypadkuumowyopracę,tj .obowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemu,rentowym,chorobowemu,wypadkowemuizdrowotnemu .Składkitepowiniennaliczaćiodprowadzaćpracodawca,czylipodmiot,zktórympracownikmapodpisanąumowęopracę .TakąwykładniękonsekwentnieprezentujeSądNajwyższym .in .wwyrokachz22lutego2010r .(IUK259/09)iz18października2011r .(IIIUK22/11,OSNP2012/21–22/266)orazwprzywołanejwyżejuchwalez2września2009r .(IIUZP6/09,OSNP2010/3–4/46) .

NatakimsamymstanowiskustoiZUS,którywporadnikupt .„Ubezpieczeniaspołeczneiubezpie-czenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych” wyjaśnia, że:„( . . .)pracodawca,któregopracownikwykonujenajegorzeczpracęwramachumowycywilnopraw-nejzawartejzinnympodmiotem,jestpłatnikiemskładeknaubezpieczeniaspołecznezatęosobę .Wkonsekwencji ( . . .)pracodawca,awięcpodmiot,na rzeczktóregowykonywana jestpracaw ra-machumowycywilnoprawnej,jestzobowiązanydorozliczaniaiopłacanianależnychskładekzawy-żejwymienioneosoby,takjakzaosobywykonującepracęwramachumowycywilnoprawnejzawartejzwłasnympracodawcą” .

Przychóduzyskanyzumowyzleceniarealizowanejnarzeczpracodawcyrozliczafirmazatrudniającazleceniobiorcęwramachstosunkupracy,aniejegofaktycznyzleceniodawca .

UWaGa! pracodawca jest płatnikiem składek zUS z tytułu umowy zlecenia swojego pracownika, jeżeli zawarł on tę umowę z podmiotem trzecim, ale realizuje prace zleco-ne na rzecz pracodawcy.

PrzykładMariannaK .jestpracownikiemspółkiA(matka),wktórejzajmujesiępozyskiwaniemklientównausługifirmy,wktórejjestzatrudniona .Pracownicawykonujeteżpracęnapodstawieumowyzleceniawspół-ceB(córka),prowadzącejpodobnądziałalnośćdospółkiA .Obiespółkimieszcząsięwtymsamymbudynkuiściślezesobąwspółpracują,korzystajączpracytychsamychosób .PrzedmiotemumowyzespółkąBjestopracowaniekoncepcjipozyskiwaniaklientów .ZefektówumowyzawartejzespółkąBkorzystajednakpracodawcaMariannyK .Wtejsytuacjinależyuznać,żeodprzychoduzumowyzlece-niaskładkinaubezpieczeniaspołeczneizdrowotnepowinnaobliczyćiodprowadzićspółkaA .

Omówionawykładniabardzokomplikujesytuacjępracodawcywzakresiewypełnianiaprzezniegoobo-wiązkówpłatnikaskładek .Niestety,wopiniiSNutrudnienia,jakiewtakiejsytuacjispotykająpracodaw-ców,niemogąbyćczynnikiemuwzględnianymprzystosowaniuprzepisów .


33WWW.iNfor.pl

PrzykładSpółkaA .prowadzidziałalnośćm .in .wformiesiecisklepówogólnospożywczych .Razdorokuprze-prowadzawswoichplacówkachgeneralnyremanent,któregowykonaniejestzlecanepodmiotomze-wnętrznymspecjalizującymsięwtakichusługach .W2014r .spółkaAzawarłaumowęnaprzeprowa-dzenieremanentuzfirmąB .FirmaB,wceluzrealizowaniazamówienia,zatrudniłanapodstawieumówzleceniam .in .częśćosóbbędącychbyłymi lubobecnymipracownikamispółkiA .W tejsytuacji tospółkaA,aniezleceniodawca(spółkaB),jestpłatnikiemskładekzaosoby,którejednocześniepozo-stająwstosunkupracyzespółkąA,mimożemożenawetniemiećwiedzy,iżtojejpracownicyprzepro-wadzająremanentsklepów .SpółkaAmożemiećtakżeproblemzotrzymaniemodspółkiBinformacjinatematwysokościwynagrodzeniaztytułuumowyzleceniaiterminujegowypłaty–asątoinformacjeniezbędne,abyprawidłoworozliczyćskładkiZUS .Możezatemokazaćsię,żeprawidłowywymiarispo-sóbrozliczeniaskładekustalidopieroZUS,wydającwtymzakresiedecyzjędlapłatnikaA,którybę-dziemusiałopłacićzaległeskładkiwrazzodsetkami .

Definicjipracownikadocelówustaleniaobowiązkuubezpieczeńspołecznychzawartejwart .8ust .2austawysystemowejniestosujesiędoosóbprzebywającychnaurlopiemacierzyńskim,wychowawczymlubbezpłatnym .Jeżelizatempracodawcazatrudninapodstawieumowyzleceniawłasnegopracownikaprzebywającegonaurlopiewychowawczymczybezpłatnym,toztytułuwykonywaniapracynapodstawieumowyzleceniapodlegaonubezpieczeniomnazasadachprzewidzianychdlazleceniobiorców .Wprzy-padkuzawarciaumowyzleceniazpracownikiemuprawnionymdozasiłkumacierzyńskiego,obowiązko-wymtytułemdoubezpieczeńemerytalnegoirentowychjestpobieranietegozasiłku .Zumowyzleceniaosobatamożezostaćobjętaubezpieczeniamiemerytalnymirentowyminazasadziedobrowolności .

PrzykładSpółkazawarłaod1września2016r .umowęzleceniazwłasnympracownikiem,któryprzebywanaurlopiewychowawczym .Osobaprzebywającanaurlopiewychowawczymiwykonującajednocześnieumowęzleceniapodlegaobowiązkowoubezpieczeniomspołecznymztytułuumowyzlecenia .Przeby-wanienaurlopiewychowawczymniestanowiwówczastytułudotychubezpieczeń .Ponadto,mimożeosobaprzebywającanaurlopiewychowawczymjestnadalpracownikiemspółki,ztytułuzawartejumo-wyzleceniapodlegaubezpieczeniomnazasadachprzewidzianychdlazleceniobiorców .Dlategozatęosobęnależyobowiązkowoodprowadzićskładkinaubezpieczeniaemerytalneirentoweorazubezpie-czeniewypadkowe .Składkanaubezpieczeniechorobowejestnatomiastopłacananawniosekzlece-niobiorcy .

PrzykładSpółkazawarłaod1września2016r .umowęzleceniazwłasnympracownikiem,któryprzebywanaurlopiemacierzyńskimipobieraztegotytułuzasiłekmacierzyński .Wtejsytuacjiobowiązkowymtytu-łemdoubezpieczeńtejosobyjestpobieraniezasiłkumacierzyńskiego .Możeonajednakdobrowolnie,naswójwniosek,byćobjętaubezpieczeniamiemerytalnymirentowymirównieżzumowyzlecenia .

7.4.2. Umowa zlecenia z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywana na jego rzecz

Osobazatrudnionanapodstawieumowyopracęijednocześniewykonującaumowęzleceniazawartązinnympodmiotemniżwłasnypracodawcaorazniewykonującatejumowynajegorzecz,podlegaobowiąz-kowoubezpieczeniomspołecznymztytułupozostawaniawstosunkupracy .Natomiastztytułuwykonywa-niaumowyzleceniaubezpieczeniaemerytalneirentowemajądlaniejcharakterdobrowolny,jeżeli:

■■ wumowieopracęmazagwarantowaneconajmniejminimalnewynagrodzenielub■■ niemazagwarantowanegoconajmniejminimalnegowynagrodzenia(comożemiećmiejscewprzy-

padkupracownikówzatrudnionychwniepełnymwymiarzeczasupracy),alepodstawawymiaruskła-dekztytułustosunkupracy,wprzeliczeniunaokresmiesiącawynosiconajmniejminimalnewyna-grodzenie .



Wprzypadkugdypodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentoweztytułustosunkupracy,wprzeliczeniunaokresmiesiąca, jestniższaodminimalnegowynagrodzeniaosobatapodlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymrównieżztytułuwykonywaniaumowyzlecenia .

Dlaosóbzatrudnionychnapodstawieumowyopracęwpełnymwymiarzeczasupracy,którymprzepi-syprawapracygwarantująconajmniejminimalnewynagrodzenie, takdługo, jakdługotrwastosunekpracydodatkowetytułydoubezpieczeń,m .in .wykonywanieumowyzlecenia,mającharakterdobrowolny .Dlapracownikazatrudnionegowniepełnymwymiarzeczasupracy,którymawumowieopracęzagwa-rantowanewynagrodzeniewkwocieconajmniejrównejlubwyższejodkwotyminimalnegowynagrodze-nia,dodatkowetytułydoubezpieczeńposiadaneprzeztegopracownika,m .in .wykonywanieumowyzle-cenia,takżemającharakterdobrowolny .

Omawianązasadęstosujesięrównieżwtedy,gdypracownikchorujealbopracodawcaniewywiązujesięzeswoichobowiązkówwynikającychzzawartejumowyopracęorazzprzepisówprawapracyiniewypłacapracownikowinależnegowynagrodzenialub,bezzmianytreściumowyopracę,wypłacawyna-grodzeniewkwocieniższejniżnależna(zagwarantowanawumowieopracę) .

Jeżeliosobawykonującapracęnapodstawieumowyzleceniapozostaje jednocześniewdwóch lubwięcejstosunkachpracywniepełnymwymiarzeczasupracy,todocelówustaleniaobowiązkuubezpie-czeńspołecznychztytułuumowyzlecenianależyzsumowaćpodstawywymiaruskładeknaubezpiecze-niaztytułuwszystkichumówopracę .Wsytuacjigdyłączniewynosząoneconajmniejtyle,ilewynosikwotaminimalnegowynagrodzeniazapracę,osobawykonującaumowęzleceniapodlegaztegotytułudobrowolnieubezpieczeniomemerytalnemuirentowym .

PrzykładHannaF .,wykonującawokresieod1czerwcado30listopada2016r .umowęzlecenia,jestjednocze-śniezatrudnionanapodstawiedwóchumówopracę(wjednymzakładziepracyna1/2etatuzwyna-grodzeniemmiesięcznym900zł,wdrugimzakładziepracyna1/2etatuzwynagrodzeniemmiesięcz-nym1000zł) .Ponieważosobata łącznie–z tytułuzatrudnieniawramachstosunkupracy–osiągamiesięcznewynagrodzeniewkwocie1900zł(tj .wyższeniżminimalnewynagrodzeniew2016r .,którewynosi1850zł),ztytułuwykonywanejwokresieod1czerwcado30listopada2016r .umowyzleceniamożedobrowolniepodlegaćubezpieczeniomemerytalnemuirentowym .

7.5. Umowa zlecenia i prowadzenie pozarolniczej działalności

7.5.1. Umowa zlecenia i prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej – zasady podlegania ubezpieczeniom

Zasadypodleganiaubezpieczeniomspołecznymprzezosobywykonująceumowęzleceniaiprowadzą-cejednocześniepozarolnicządziałalnośćgospodarcządotycząsytuacji,gdyzlecenieniejestwykonywa-newramachprowadzonejdziałalnościgospodarczej,ajejprzedmiotniepokrywasięzprzedmiotemtejdziałalności .Istotneznaczeniedoustalenia,czyumowazleceniajestwykonywanawramachprowadzo-nejdziałalnościgospodarczejmazakwalifikowanieprzychodówz tejumowydlacelówpodatkowych .Jeżeliosobaprowadzącadziałalnośćgospodarcząnapodstawiewpisudoewidencji,wykonującajedno-cześnieumowęzlecenia,osiągaprzychodyzpozarolniczejdziałalnościgospodarczej (w rozumieniuprzepisówpodatkowych),atakżeprzychodyzwykonywanejumowyzlecenia(zdziałalnościwykonywanejosobiście),następujezbiegtytułówdoubezpieczeńspołecznych .Umowazlecenianiejestwówczaswy-konywanawramachprowadzonejdziałalnościgospodarczej .

OSOBa PROWadZĄCa POZaROLNICZĄ dZIałaLNOŚĆ GOSPOdaRCZĄ –przedsiębiorca,czyliosobafizyczna,osobaprawnai jednostkaorganizacyjnaniebędącaosobąprawną,którejodrębnaustawaprzyznajezdolnośćprawną,wykonującawewłasnym imieniudziałalnośćgospodarczą;zaprzedsiębiorcówuznajesię takżewspólnikówspółkicywilnejwzakresiewykonywanejprzeznichdziałalnościgospodarczej .


35WWW.iNfor.pl

Zaosobęprowadzącąpozarolnicządziałalność–wrozumieniuart .8ust .6ustawysystemowej–uwa-żasię:

■■ osobęprowadzącąpozarolnicządziałalnośćgospodarcząnapodstawieprzepisówodziałalnościgo-spodarczejlubinnychprzepisówszczególnych;

■■ twórcęiartystę;■■ osobęprowadzącądziałalnośćwzakresiewolnegozawodu:

–wrozumieniuprzepisówozryczałtowanympodatkudochodowymodniektórychprzychodówosią-ganychprzezosobyfizyczne,

–zktórejprzychodysąprzychodamizdziałalnościgospodarczejwrozumieniuprzepisówopodatkudochodowymodosóbfizycznych;

■■ wspólnika jednoosobowejspółki zograniczonąodpowiedzialnościąorazwspólnikówspółki jawnej,komandytowejlubpartnerskiej;

■■ osobęprowadzącąpubliczną lubniepublicznąszkołę, inną formęwychowaniaprzedszkolnego,pla-cówkęlubichzespół,napodstawieprzepisówosystemieoświaty .

7.5.2. Umowa zlecenia i prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej z podstawą wymiaru składek w wysokości 60% przeciętnego wynagrodzenia

Osobawykonującapracęnapodstawieumowyzleceniaijednocześnieprowadzącapozarolnicządzia-łalność(nietylkogospodarczą)–napodstawieprzepisówodziałalnościgospodarczejlubinnychprzepi-sówszczególnych–podlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztytułudziałalno-ścigospodarczej, jeżeli podstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalne i rentowez tytułuumowyzleceniajestniższaodobowiązującejtęosobęnajniższejpodstawywymiaruskładekwynoszącej60%prognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamiesięcznego .

Wprzypadkugdypodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowebędziewynosiłaconajmniejtyle,ilewskazananajniższapodstawaubezpieczonemubędzieprzysługiwałwybórtytułudoobowiązkowychubezpieczeńemerytalnegoirentowych .Wtejsytuacjiniestosujesięsumowaniapod-stawwymiaruskładek .

Osoba tamożewówczasdobrowolnie,naswójwniosek,byćobjętaubezpieczeniamiemerytalnymirentowymirównieżztytułuwykonywaniapracynapodstawieumowyzlecenia .

Jeżeliosobaprowadzącapozarolnicządziałalnośćwykonujewięcejniżjednąumowęzlecenia,zbiegtytułówjestrozstrzyganydlakażdejumowyodrębnie .Oznaczato,żepodstawywymiaruskładekztytułuwykonywaniaumówzlecenianienależysumować .

Przykład MikołajG .od1lipca2016r .jestwspólnikiemspółkijawnej .Ztegotytułuopłacaskładkinaubezpiecze-niaemerytalneirentowezakażdymiesiącodpodstawywymiarutychskładekwwysokości60%pro-gnozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamiesięcznego .Od1do31sierpnia2016 r .wykonywałumowęzleceniazawartązpłatnikiemA,aod10do31sierpnia2016r .umowęzleceniazawartązpłat-nikiemB .Przychódosiągniętywsierpniu2016r .ztytułuumowyzlecenia:

■■ zawartejzpłatnikiemA–wynosi50%prognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamiesięcznego,■■ zawartejzpłatnikiemB–wynosi70%prognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamiesięcznego .

MikołajG .do9sierpnia2016r .podlegałobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymjakowspólnik,natomiastod10sierpnia2016 r .nadalpodlegałubezpieczeniomz tego tytułualbomógłzmienićtytułdoubezpieczeńipodlegaćobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymzty-tułuumowyzleceniazawartej zpłatnikiemB .Zumowyzleceniazawartej zpłatnikiemAod1do31sierpnia2016r .mógłpodlegaćubezpieczeniomemerytalnemuirentowymdobrowolnie .

Wmiesiącu,wktórymzleceniobiorcapobieraz tytułuwykonywaniaumowyzasiłekchorobowy lubświadczenierehabilitacyjneipodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaspołecznezleceniobiorcyzo-stałapomniejszona,należyporównać tępodstawęzkwotąodpowiadającąpomniejszonejpodstawiewymiaruskładekztytułuprowadzeniadziałalności .



Podstawęwymiaruskładekzdziałalnościgospodarczejustalasięwnastępującysposób:■■ kwotęnajniższejpodstawywymiaruskładekztytułuprowadzonejdziałalnościnależypodzielićprzez

liczbędnikalendarzowychmiesiąca,anastępnie■■ otrzymanywynikpomnożyćprzezliczbędnipodleganiaubezpieczeniom(art .18ust .9i10ustawysys-

temowej) .

PrzykładJanuszT .wspólnikspółkijawnejod1czerwcado31sierpnia2016r .wykonywałumowęzlecenia,wktó-rejwynagrodzenieustalonowkwociemiesięcznej3000zł .Z tytułu tejumowyzostałzgłoszonydoubezpieczeńspołecznych(zmieniłtytułdoubezpieczeń) .Zaokresod1do15czerwca2016r .otrzymałzasiłekchorobowyztytułuwykonywaniaumowy .Wokresieod1do30czerwca2016r .ztytułuumowyosiągnąłprzychódwwysokości1500zł .Ponieważjestwspólnikiemspółkijawnej,wokresieod16do30czerwca2016r .minimalnapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowewy-niosłaby1216,50złizostaławyliczonawnastępującysposób:2433zł:30x15=1216,50zł,gdzie:

■■ 2433zł–kwota60%prognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamiesięcznegow2016r .,■■ 30–liczbadniwczerwcu,■■ 15–liczbadniwczerwcu2016r .,wktórychubezpieczonywykonywałumowęzleceniaipozarolnicządziałalność .

Od1do15czerwca2016r .osobatapodlegałaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirento-wymztytułuumowyzlecenia .Od16do30czerwca2016r .nadalmogłapodlegaćtymubezpieczeniomobowiązkowojakozleceniobiorca,ponieważpodstawawymiaruskładekztegotytułubyławyższaodkwotyodpowiadającejpomniejszonejpodstawiewymiaruskładekztytułuprowadzeniadziałalności,albozmienićtytułdoubezpieczeń .

7.5.3. Umowa zlecenia i prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej z podstawą wymiaru składek w wysokości 30% minimalnego wynagrodzenia

Podstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalne,rentowe,atakżechoroboweiwypadkoweosóbprowadzącychpozarolnicządziałalnośćgospodarcząnapodstawieprzepisówodziałalnościgo-spodarczejlubinnychprzepisówszczególnych,wokresiepierwszych24miesięcykalendarzowychoddniarozpoczęciawykonywaniadziałalnościgospodarczejstanowizadeklarowanakwota,nieniższajed-nakniż30%kwotyminimalnegowynagrodzenia .Przepistenmazastosowaniedoosób,którerozpoczęływykonywaniedziałalnościgospodarczejniewcześniejniż25sierpnia2005r .

Osoby ubezpieczone prowadzące działalność gospodarczą wyłączone z możliwości preferencyjnego opłacania składek emerytalno-rentowych

Prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, nie ma zastosowania do osób, które:

prowadzą�lub�w�okresie�ostatnich�60�miesię-cy�kalendarzowych�przed�dniem� rozpoczę-cia�wykonywania�działalności�gospodarczej�prowadziły�pozarolniczą�działalność

lub wykonują�działalność�gospodarczą�na�rzecz�byłego�praco-dawcy,�na�rzecz�którego�przed�dniem�rozpoczęcia�działal-ności�gospodarczej�w�bieżącym�lub�poprzednim�roku�ka-lendarzowym�wykonywały�w�ramach�stosunku�pracy�albo�spółdzielczego�stosunku�pracy�czynności�wchodzące�w�zakres�wykonywanej�działalności�gospodarczej

Zleceniobiorcaprowadzącyjednocześniepozarolnicządziałalnośćgospodarcząopłacającyskładkinaubezpieczeniaemerytalneirentoweodpodstawywymiaruwwysokości30%minimalnegowynagrodzeniapodlegatymubezpieczeniomobowiązkowozobutytułów,chybażełącznapodstawawymiaruskładeknateubezpieczeniaztegotytułulubtytułówosiągniekwotęminimalnegowynagrodzenia .Wówczasko-


37WWW.iNfor.pl

lejnytytułlubtytułyniebędąpowodowałytegoobowiązku .Ubezpieczonymożenabieżącozmienićtytułdoobowiązkowychubezpieczeńemerytalnegoirentowych .

Zasadysumowaniapodstawwymiarusątakiesamejakprzyzbiegudwóchlubwięcejumówzlecenia .Jednakwprzypadku,gdyubezpieczonybędzie równocześniepracownikiem,wpierwszejkolejnościuwzględniasiępodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowezestosunkupracy .

Przykład JanB .prowadzipozarolnicządziałalnośćgospodarcząod1lipca2016r .Ztytułudziałalnościrozliczaskładkizakażdymiesiącodpodstawywymiaruskładekwwysokości30%minimalnegowynagrodzenia(spełniawarunkiustawowedoustalaniapodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneiren-towenazasadachokreślonychwart .18austawysystemowej) .Od1sierpnia2016r .wykonujepracęnapodstawieumowyzlecenia .Przychództytułuwykonywaniaumowywkażdymmiesiącuwynosi1500zł .Osobatapodlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymzobutytułów .

Przykład MarcinP .wykonujedwieumowyzlecenia:dlapłatnikaA,wktórejdatęrozpoczęciajejwykonywaniaokreślonojako1lipca2016r .,dlapłatnikaB,wktórejdatęrozpoczęciajejwykonywaniaokreślonojako15lipca2016r .PrzychódwkażdymmiesiącuztytułuumowyzawartejzpłatnikiemAwynosi1500zł,azpłatnikiemB–700zł .Od1sierpnia2016r .osobatarozpoczęłaprowadzeniepozarolniczejdziałal-nościgospodarczej,dlaktórejwłaściwajestpreferencyjnapodstawawymiaruskładek .Ponieważłącz-napodstawawymiaruskładekztytułuumówzleceniaosiągaminimalnewynagrodzenie(zleceniobior-canadalpodlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemu i rentowymzobuumów), z tytułuprowadzeniadziałalnościod1sierpnia2016r .osobataniepodlegaobowiązkowymubezpieczeniomemerytalnemuirentowym .

Przykład JoannaP .rozpoczęłaprowadzeniepozarolniczejdziałalnościgospodarczejod1marca2016r .Spełniawarunkiustawowedoopłacaniaskładekodpreferencyjnejpodstawywymiaruskładeknaubezpiecze-niaemerytalneirentowe .Deklarujejednakdopodstawywymiaruskładekcomiesięczniekwotę6000zł .Osobatazawarładwieumowyzlecenia:zpłatnikiemA–od1majado20sierpnia2016r .orazzpłatni-kiemB–od16majado31sierpnia2016r .ZtytułuumowyzpłatnikiemAwmaju,czerwcu,lipcuisierp-niuprzychódwyniósłpo450zł,aztytułuumowyzpłatnikiemBprzychódwmajuwyniósł620zł,nato-miast w czerwcu, lipcu i sierpniu – po 1480 zł . Ubezpieczona w marcu i kwietniu podlegałaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemu i rentowymztytułuprowadzeniadziałalności .Wmajutakżepodlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztytułuprowadzeniadziałal-ności(umowyzlecenianiebyłytytułemdoubezpieczeń,ponieważztytułudziałalnościpodstawawy-miaruskładekosiągnęłaminimalnegowynagrodzenia) .20czerwca2016r .JoannaP .złożyławniosekozmianętytułudoobowiązkowychubezpieczeńwskazującumowyzlecenia .Dokonującustaleniałącz-nejpodstawywymiaruskładekzaczerwiecwcelurozstrzygnięciazbiegutytułuubezpieczeńnależałodokonaćproporcjonalnegoobliczeniaprzychodustanowiącegopodstawęwymiarunaubezpieczeniaemerytalneirentoweztytułuwykonywaniaumówzleceniazaokresod20do30czerwca2016r .(dotejdatyztytułuwykonywaniaumówubezpieczonapodlegaławyłącznieubezpieczeniuzdrowotnemu):

■■ umowazawartazpłatnikiemA–(450zł:30)x11=165,00zł,■■ umowazawartazpłatnikiemB–(1480zł:30)x11=542,67zł .

ZatemwczerwcuJoannaP .podlegałaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymzty-tułówobuumówzlecenia(od20czerwca2016r .)orazobowiązkowoztytułuprowadzeniadziałalnościod1do30czerwca2016r .,ponieważłącznapodstawawymiaruskładekztytułówumówzlecenianieosiągnęłaminimalnegowynagrodzenia .Wlipcuisierpniuosobatapodlegałaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztytułuobuumówzlecenia .Niepodlegałanatomiastobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztytułuprowadzeniadziałalności,ponieważłącznapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaeme-rytalneirentoweztytułuwykonywaniaumówzleceniaosiągnęłaminimalnewynagrodzenie,tj .1930zł



(450zł+1480zł=1930zł) .Od1września2016r .osobatapodlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztytułuprowadzeniapozarolniczejdziałalności,ponieważjesttojejjedynytytułdotychubezpieczeń .

definicja najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność

Przez obowiązującą daną osobę najniższą podstawę wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność należy rozumieć:

60%� prognozowanego� przeciętnego� wynagro-dzenia� miesięcznego� przyjętego� do� ustalenia�kwoty�ograniczenia� rocznej�podstawy�wymiaru�składek�na�ubezpieczenia�emerytalne�i�rentowe�

lub 30%�minimalnego�wynagrodzenia�za�pracę

7.5.4. Umowa zlecenia w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej

Wsytuacjigdyosobaprowadzipozarolnicządziałalnośćgospodarczą,anastępniewramachtejdzia-łalnościzawieraumowęzlecenia,którejprzedmiotjesttakisamjakprzedmiotprowadzonejdziałalności,ubezpieczeniomspołecznympodlegatylkoztytułuprowadzonejdziałalnościgospodarczej .Ztytułuwy-konywaniaumowyzlecenianiejestobejmowanaubezpieczeniami–aniobowiązkowo,anidobrowolnie .Abyjednakumowazleceniamogłabyćtraktowanajakwykonywanawramachprowadzonejdziałalnościgospodarczej,warunkiemjest,byuzyskiwanyzniejprzychódbyłopodatkowanyjakoprzychódzdziałal-nościgospodarczej .

Czynności nieuznane za pozarolniczą działalność gospodarczą

Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następu-jące warunki:

zlecający�wykonanie�czynności�po-nosi� odpowiedzialność� wobec�osób�trzecich�za�rezultat�tych�czyn-ności�oraz�ich�wykonywanie,�z�wyłą-czeniem�odpowiedzialności� za�po-pełnienie�czynów�niedozwolonych

+

czynności� są� wykonywane�pod� kierownictwem� oraz�w� miejscu� i� czasie� wyzna-czonych�przez�zlecającego�te�czynności

+

wykonujący� czynności� nie� po-nosi� ryzyka� gospodarczego�związanego�z�prowadzoną�dzia-łalnością

Jeżeliorganpodatkowyuzna,żeczynnościwykonywanewramachumowyzleceniasądocelówpodat-kowychdziałalnościąwykonywanąosobiście(niesączynnościamiwykonywanymiwramachpozarolni-czejdziałalnościgospodarczej),osobawykonującatylkotakąumowępodlegaobowiązkowoubezpiecze-niomspołecznymjakozleceniobiorca .

UWaGa! Uznanie przez organ podatkowy, że czynności wykonywane w ramach zlece-nia są do celów podatkowych działalnością wykonywaną osobiście (nie są czynnościa-mi wykonywanymi w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej) powoduje po-wstanie obowiązku ubezpieczeniowego takiej osoby.

Wprzypadkugdyosobawykonującaumowęzleceniawykonujerównieżczynnościwramachpoza-rolniczejdziałalnościgospodarczej,podlegaobowiązkowoubezpieczeniomspołecznymjakozlecenio-biorcalubosobaprowadzącadziałalność(następujewówczaszbiegtytułówdoubezpieczeńspołecz-nych) .


39WWW.iNfor.pl

Należypamiętać,żepouznaniuprzezorganpodatkowy,żeczynnościwykonywanewramachumowysądlacelówpodatkowychdziałalnościąwykonywanąosobiście (niesączynnościamiwykonywanymiwramachpozarolniczejdziałalnościgospodarczej),towsytuacjachbudzącychwątpliwościcodorodza-juumowy (umowazleceniaczyumowaodzieło)obowiązekubezpieczeńspołecznych, lub jegobrak,ustalasięnapodstawietreściumowyorazwarunkówświadczeniapracyiwypłatywynagrodzenia .

PrzykładAnnaZ .prowadziod1września2016r .działalnośćgospodarcząnapodstawiewpisudoewidencji .Wramachtejdziałalnościzawarłaumowęzlecenia .Przedmiotumowyzleceniapokrywasięzzakresemprowadzonejprzeztęosobędziałalności,aprzychóduzyskiwanyzumowy jestopodatkowany jakoprzychódzdziałalnościgospodarczej .Osobatapodlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalne-mu,rentowymiwypadkowemuorazdobrowolnieubezpieczeniuchorobowemuztytułuprowadzeniadziałalnościgospodarczej .Ztytułuwykonywaniaumowyzlecenianiejestobejmowanaubezpieczenia-mi–aniobowiązkowo,anidobrowolnie .

7.5.5. Umowa o pracę i umowa zlecenia z własnym pracodawcą oraz prowadzenie pozarolniczej działalności

Jeżeliosoba,którarównocześniewykonujepracęnapodstawieumowyopracęizawartejzwłasnympracodawcąumowyzlecenia,dodatkowoprowadzipozarolnicządziałalność,obowiązkowesądlaniejubezpieczeniaspołeczneztytułuumowyopracęoraz–niezależnieodwysokościosiąganejwramachstosunkupracypodstawywymiaruskładek–równieżubezpieczeniaztytułuumowyzlecenia .Takaumo-wazleceniajesttraktowanajakumowaopracę .Zapracownikauważasiębowiemtakżeosobęwykonu-jącąpracęnapodstawieumowyagencyjnej,umowyzlecenialubinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezleceniaalboumowyodzieło,jeże-li takąumowęzawarłazpracodawcą,zktórympozostajewstosunkupracy lubjeżeliwramachtakiejumowywykonujepracęnarzeczpracodawcy,zktórympozostajewstosunkupracy(art .8ust .2austawysystemowej) .

Obowiązekubezpieczeńspołecznychztytułuprowadzonejpozarolniczejdziałalnościjestnatomiastuzależnionyodwysokościpodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniazestosunkupracyorazumowyzlecenia,zktórejprzychódjesttraktowanyjakprzychódzestosunkupracy .Jeżelipodstawata,wprzeli-czeniunaokresmiesiąca,jestniższaodminimalnegowynagrodzenia,ubezpieczeniaspołeczneztytułuprowadzonejdziałalnościsąobowiązkowe .Jeślinatomiastpodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaspołecznezestosunkupracyiumowyzlecenia,wprzeliczeniunaokresmiesiąca,wynosiconajmniejtyle,ileminimalnewynagrodzenie,ztytułuprowadzeniapozarolniczejdziałalnościosobatapodlegadobro-wolnieubezpieczeniomemerytalnemuirentowym .

PrzykładIgnacyW .,wspólnikspółkijawnej,od1sierpnia2016r .wykonujepracęnapodstawieumowyopracęiumowyzleceniazawartejzwłasnympracodawcą .Zumowyopracęizatrudnieniawniepełnymwymia-rzeczasupracyosiągamiesięcznewynagrodzeniewwysokości1500zł,aztytułuumowyzleceniajegomiesięcznewynagrodzeniewynosi500zł .IgnacyW .od1sierpnia2016r .podlegaobowiązkowoubez-pieczeniomspołecznymztytułustosunkupracyiumowyzlecenia .Ponieważjestwspólnikiemspółkijawnej,ubezpieczeniaemerytalneirentowesądlaniegodobrowolne,gdyżłącznapodstawawymiaruskładekzumowyopracęiumowyzlecenia,wprzeliczeniunaokresmiesiąca,byławyższaodminimal-negowynagrodzeniazapracęiwynosiła2000zł(1500zł+500zł) .

Jeżelipracownikprowadzipozarolnicządziałalnośćgospodarcząijednocześniewykonujeumowęzleceniawramachprowadzonejprzezsiebiedziałalności(przedmiotumowyzleceniapokrywasięzza-kresem prowadzonej działalności i przychód uzyskiwany zumowyzlecenia jestopodatkowany jakoprzychódzdziałalnościgospodarczej),aumowazleceniajestzawartazwłasnympracodawcą,drugimtytułemdoubezpieczeńspołecznych–obokstosunkupracy–jestprowadzeniedziałalnościgospodar-



czej .Ztytułuwykonywanejumowyzleceniaosobataniepodlegaubezpieczeniom–aniobowiązkowo,anidobrowolnie .

PrzykładAndrzejP .,prowadzącydziałalnośćgospodarcząnapodstawiewpisudoewidencji, zawarłumowęopracęorazumowęzleceniazwłasnympracodawcą .Umowazlecenia jestwykonywanawramachprowadzonejdziałalnościgospodarczej–przedmiotumowyzleceniapokrywasięzzakresemprowa-dzonejdziałalności,przychóduzyskiwanyztejumowyjestopodatkowanyjakoprzychódzdziałalnościgospodarczej .Osobatapodlegaobowiązkowoubezpieczeniomspołecznymztytułustosunkupracy .Drugimtytułemdoubezpieczeńspołecznychjestprowadzeniepozarolniczejdziałalnościgospodar-czej .Ztytułuwykonywaniaumowyzlecenianiepodleganatomiastubezpieczeniom–aniobowiązkowo,anidobrowolnie .

7.6. Kilka umów zlecenia

Zleceniobiorca,dlaktóregopodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowewda-nymmiesiącujestniższaodkwotyminimalnegowynagrodzenia,spełniającywarunkidoobjęciaobowiąz-kowoubezpieczeniamiemerytalnymirentowymiz innychtytułów,podlegaobowiązkowotymubezpie-czeniom jakozleceniobiorcaorazz innych tytułów .Zasady tejniestosujesię, jeżeli łącznapodstawawymiaruskładekztytułuwykonywaniapracynapodstawieumowyzlecenialubzinnychtytułówosiągakwotęminimalnegowynagrodzenia .Tesamezasadynależystosowaćdoosobywspółpracującejprzywykonywaniuumowyzlecenia .

Przezprzychódzleceniobiorcylubwykonawcynależyrozumiećprzychódwrozumieniuprzepisówopo-datkudochodowymodosóbfizycznych,którystanowiłbypodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe,gdybyumowapowodowałaobowiązektychubezpieczeń .Podstawowączynnością,jakąnależywtymprzypadkuwykonać, jestrozstrzygnięciezbieguubezpieczeńemerytalnego i rento-wych .Dopierowodniesieniudoumów,którepowodujątakiobowiązekmożnamówićopodstawiewymia-ruskładeknateubezpieczenia .

Rozstrzygnięciaobowiązkuubezpieczeńemerytalnegoirentowychnależydokonaćwedługnastępują-cychzasad:

Krok 1.Ustalłącznąpodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentoweodrębniedlakażdegomiesiąca,uwzględniającprzychódwypłaconylubpostawionydodyspozycjiubezpieczonegood1stycznia2016r .,należnyzaokressprzedtejdaty,jeżelizleceniobiorcado31grudnia2015r .podlegałubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztegotytułu,aumowatatrwapotejdacie .

Krok 2. Ustalając łączną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nieuwzględniajpodstawywymiarutychskładekwykazanejzamiesiącpoustaniudanegotytułuubezpiecze-nia,tj .zamiesiąc,wktórymubezpieczonyniepodlegałubezpieczeniomemerytalnemuirentowymaniprzezjedendzień .Wtymmiesiącuniezachodzibowiemzbiegubezpieczeńemerytalnegoirentowychztymtytułem .

Krok 3.Pamiętaj,żekwotaminimalnegowynagrodzenianiejestkwotągranicznąpodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe .Ustaleniałącznejpodstawywymiaruskładekdokonujesięjedyniewcelurozstrzygnięciaobowiązkuubezpieczeńemerytalnegoirentowychwraziezbieguokre-ślonychtytułówdotychubezpieczeń .

Krok 4.Abyrozstrzygnąćzbiegtytułówdoubezpieczeń,dokonujustaleniałącznejpodstawywymiaruskładekwedługkolejnościichpowstawania .Ubezpieczonymożezmienićtytułdoobowiązkowychubez-pieczeńemerytalnegoirentowych,biorącpoduwagęwarunkiwskazanewkrokachod1do3 .

PrzykładKatarzynaP .zawarłatrzykolejneumowyzleceniaizachodzizbiegtychtytułów .Ubezpieczonaniemożedokonaćwyborudwóchztychumówjakotytułudoobowiązkowychubezpieczeń,jeśliłącznapodstawawymiaruskładekztytułutychdwóchumównieosiągaminimalnegowynagro-dzenia .


41WWW.iNfor.pl

Krok 5.Pamiętaj, żeubezpieczonymożedobrowolnie,naswójwniosek,byćobjętydobrowolnymiubezpieczeniamiemerytalnymirentowymizpozostałych,wszystkichlubwybranychtytułów(niepowodu-jącychobowiązkutychubezpieczeń) .

Krok 6.Wodniesieniudomiesiąca,wktórymwystąpiłaniezdolnośćdopracy(któramusibyćzwiązanazuzyskaniemprawadozasiłkuzubezpieczeniaspołecznego)skutkującauzyskaniemniższegoprzycho-du lubnieuzyskaniemgowcaleprzezubezpieczonego,przysumowaniupodstawwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalne irentoweuwzględnijwprzypadku:

■■ zleceniobiorców,dlaktórychodpłatnośćwumowiezleceniazostałaokreślonamiesięczniekwotowo–kwotęokreślonąwumowiezlecenia,przyczymzasadataniemazastosowaniadoosób,dlaktórychodpłatnośćwumowiezostałaokreślonawkwotowejstawcegodzinowej,akordowejalboprowizyjnie,

■■ duchownych–kwotęminimalnegowynagrodzenia,■■ osóbwspółpracującychzosobamiprowadzącymipozarolnicządziałalność–wysokośćobowiązującej

teosobynajniższejpodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe,tj .60%progno-zowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamiesięcznego,

■■ osóbwspółpracującychzezleceniobiorcami–kwotęminimalnegowynagrodzenia,■■ osóbprowadzącychpozarolnicządziałalnośćgospodarczą–kwotę30%minimalnegowynagrodzenia .

Przykład MikołajC .wykonujepracęnapodstawieumowyzleceniazawartejzpłatnikiemA .Wumowieokreślono1sierpnia2016r .jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracy .Następnieosobatazawarłaumowęzle-ceniazpłatnikiemB .Wumowieokreślono5sierpnia2016r .jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapra-cy .Przychóduzyskanywsierpniu2016r .wyniósł:upłatnikaA–1850zł,upłatnikaB–2200zł .MikołajC .wsierpniu2016r .podlegałobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztytułuumowyzawartejzpłatnikiemA .UmowazawartazpłatnikiemBniepowodowałaobowiązkutychubez-pieczeń,ponieważpodstawawymiaruskładekztytułuumowyzawartejzpłatnikiemAwyniosłamini-malnewynagrodzenie .

Przykład MariaP .wykonujepracęnapodstawieumowyzleceniazawartejzpłatnikiemA .Wumowieokreślono1sierpnia2016r .jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracy .Następnieosobatazawarłaumowęzle-ceniazpłatnikiemB .Wumowieokreślono10sierpnia2016r . jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracy .Przychóduzyskanywsierpniu2016r .wyniósł:upłatnikaA–1300zł,upłatnikaB–700zł .MariaP .podlegałaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymwsierpniu2016r .zobutytułów(tj .upłatnikaAod1do31sierpnia,aupłatnikaBod10do31sierpnia) .

Przykład KamilO .wykonujepracęnapodstawieumowyzleceniazawartejzpłatnikiemA .Wumowieokreślono4sierpnia2016r .jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracy .Następnieosobatazawarła:umowęzle-ceniazpłatnikiemB . (wumowieokreślono10sierpnia2016r . jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracy)orazumowęzleceniazpłatnikiemC(wumowieokreślono22sierpnia2016r .jakodzieńrozpo-częciawykonywaniapracy) .Przychóduzyskanywsierpniu2016r .wyniósł:upłatnikaA–1100zł,upłat-nikaB–500zł,upłatnikaC–1900zł .KamilO .podlegałobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymwsierpniu2016r .ztytułuwszystkichtrzechumówzlecenia(tj .upłatnikaAod4do31sierpnia,upłatnikaBod10do31sierpnia,aupłatnikaCod22do31sierpnia) .ŁącznapodstawawymiaruskładekzumówzawartychzpłatnikamiAiBnieosiągnęłaminimalnegowynagrodzenia,dlategoobowiązekubezpieczeńemerytalnegoiren-towychpowodujetakżeumowazawartazpłatnikiemC .

Przykład KonradF .wykonujepracęnapodstawieumowyzleceniazawartejzpłatnikiemA .Wumowieokreślono4sierpnia2016r .jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracy .Następnieosobatazawarła:umowęzle-ceniazpłatnikiemB (wumowieokreślono10sierpnia2016 r . jakodzień rozpoczęciawykonywania



pracy)orazumowęzleceniazpłatnikiemC(wumowieokreślono21sierpnia2016r .jakodzieńrozpo-częciawykonywaniapracy) .Przychóduzyskanywsierpniu2016r .wyniósł:upłatnikaA–800zł,upłat-nikaB–2000zł,upłatnikaC–2100zł .KonradF .podlegałobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymwsierpniu2016r .ztytu-łówumówzleceniazawartychzpłatnikiemAiB .Ztychumówłącznapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentoweosiągnęłaminimalnewynagrodzenie,dlategokolejnaumowaza-wartazpłatnikiemCniepowodowałaobowiązkuubezpieczeńemerytalnegoirentowych .

Przykład Adrianna B . wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia zawartej z płatnikiem A . W umowieokreślono4sierpnia2016r .jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracy .Załóżmy,żerozwiązanieumowynastąpiło30września2016r .Ponadtoosobatazawarła:umowęzleceniazpłatnikiemB,wktórejokreślono10sierpnia2016r .jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracy,aumowazosta-ła rozwiązana 26 września 2016 r ., oraz umowę zlecenia z płatnikiem C ., w której określono15 sierpnia 2016 r . jako dzień rozpoczęcia wykonywania pracy, a umowa została rozwiązana6września2016r .Przychóduzyskanywsierpniu2016r .wyniósł:upłatnikaA–600zł,upłatnikaB–0zł(zgodniezumo-wąwynagrodzeniewypłacanejest10 .dnianastępnegomiesiącazadanymiesiąc),upłatnikaC–0zł(zgodniezumowąwynagrodzeniewypłaconezostaniepozakończeniuumowy, tj . 15października2016r .) .Przychóduzyskanywewrześniu2016r .wyniósł:upłatnikaA–700zł,upłatnikaB–700zł,upłatnikaC–0zł .Przychóduzyskanywpaździerniku2016r .wyniósł:upłatnikaB–900zł,upłatnikaC–3400zł,iwobuprzypadkachjesttoprzychódpoustaniutytułudoubezpieczeń(umowyzostałyroz-wiązanewpoprzednimmiesiącu) .Obowiązekubezpieczeńemerytalnegoirentowychpowodują:wsierpniuwszystkietrzyumowy(łącznapodstawawymiaruskładeknieosiągakwotyminimalnegowynagrodzenia),wewrześniuwszystkietrzyumowy(łącznapodstawawymiaruskładekztytułuumówzawartychzpłatnikiemAiBnieosiągakwo-tyminimalnegowynagrodzenia) .Wpaździernikuosobataniepodlegajużubezpieczeniomspołecznym(wszystkieumowyzostałyroz-wiązanewewrześniu2016r .),zatemniezachodzizbiegtytułówdoubezpieczeńemerytalnegoirento-wych .NatomiastpłatnicyBiCsązobowiązanirozliczyćorazopłacićskładkinaubezpieczeniaemery-talneirentoweodprzychodustanowiącegopodstawęwymiarutychskładekuzyskanegopoustaniutytułuubezpieczeń .

Jeżeliniemożnaustalićkolejnościpowstawaniatytułówdoobowiązkowychubezpieczeńspołecznych,ponieważwszystkieumowyzostałyzawartew tymsamymdniu,ubezpieczonypowiniensamodzielniedokonaćwyborutytułówdotychubezpieczeń .

PrzykładAleksanderT .wykonujeod1sierpnia2016r .pracęujednegopłatnikanapodstawietrzechumówzle-ceniaA,BiC .UmowyAiBzostałyzawartenaczasnieokreślony,aumowaCnaokresdo15września2016r .WynagrodzenieztytułuwykonywaniaumówAiBjestpłatne25 .dniadanegomiesiącazatenmiesiąc,natomiastwynagrodzenieztytułuwykonywaniaumowyCwkwocie1800złmabyćwypłacone10października2016r .,czylipojejzakończeniu .UbezpieczonywdniuzawarciaumówwskazałjakotytułdoubezpieczeńemerytalnegoirentowychumowyAiB(umowyzostałyzawartewtymsamymdniu,więcniemożnaustalićkolejnościsumowaniapodstawwymiaruskładekwedługkolejnościpo-wstawania tytułów;w takimprzypadkuubezpieczonypowiniendokonaćwyboru tytułu/tytułówobo-wiązkowychubezpieczeńemerytalnegoirentowych) .Przychóduzyskanywsierpniu2016r .wyniósł:zumowyA–1400zł,azumowyB–1300zł .Przychóduzyskanywewrześniu2016r .wyniósł:zumowyA–1700zł,azumowyB–1300zł .Przychóduzyskanywpaździerniku2016r .wyniósł:zumowyA–1600zł,zumowyB–1100zł,zumowyC–1800zł .OsobatapodlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymzumówAiB(łącz-napodstawawymiaruskładekosiągakwotęminimalnegowynagrodzenia) .PonieważumowaC


43WWW.iNfor.pl

niepowodujeobowiązkuubezpieczeńspołecznych,płatniknie jestzobowiązanydoopłacaniaskładeknateubezpieczeniaodprzychoduuzyskanegowpaździerniku2016r .ztytułujejwyko-nywania .

Przykład PiotrB .wykonujepracęnapodstawieumowyzleceniazawartejzpłatnikiemA,wktórejokreślono1sierpnia2016r .jakodzieńrozpoczęciawykonywaniapracyi31grudnia2016r .jakodzieńjejrozwią-zania(odpłatnośćzakażdymiesiącjejwykonywaniazostałaustalonawkwocie2000zł)orazzawartejz płatnikiemB,w którejokreślono6 sierpnia2016 r . jakodzień rozpoczęciawykonywaniapracyi31października2016r .jakodzieńjejrozwiązania(wynagrodzeniewwysokości3200złzostaniewy-płacone10listopada2016r .) .Wewrześniu2016r .PiotrB .uzyskałzasiłekzubezpieczeniachorobowego,gdyżbyłniezdolnydopra-cyod1do14września .Wzwiązkuz tympodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentoweztytułuumowyzawartejzpłatnikiemAwyniosła900zł .Ponieważosobatamiaławumowiezleceniaokreślonąstałąodpłatnośćkwotową(osiągającąminimalnewynagrodzenie),tylkotaumowabędziepowodowaćobowiązekubezpieczeńemerytalnegoirentowychtakżewewrześniu(wpozosta-łychmiesiącachpodstawawymiaruskładekosiągaminimalnewynagrodzenieztytułuumowyzawartejzpłatnikiemA) .

Otym,czyizktórychtytułów(umów)danyzleceniobiorcabędziepodległubezpieczeniomspołecz-nym,będziewiadomodopieropozakończeniudanegomiesiąca(ewentualnieostatniegodniamiesiąca) .Natomiasttytułydoobowiązkowychubezpieczeńspołecznychzainteresowanybędziemógłwybraćnabieżąco,gdyżprzepisynieprzewidująmożliwościwyboruminionychokresów(miesięcy) .Jednocześnieprawidłowośćwskazaniatytułudoobowiązkowychubezpieczeńspołecznychbędziemusiałabyćzwery-fikowanawnastępnymmiesiącu,poustaleniuuzyskanychpodstawwymiaruskładekza tennastępnymiesiąc .

PrzykładPiotrN .od1sierpnia2016r .wykonujepracęnapodstawietrzechumówzleceniaA,BiC .Zkażdejztychumówprzewidzianowynagrodzeniewwysokości1000zł .ZleceniobiorcawybrałjakotytułydoobowiązkowychubezpieczeńspołecznychumowyAiB .Jednakwsierpniu2016r .nieuzyskałprzycho-duzumowyA (podstawawymiaruskładekwynosiła0zł) .Zatemzleceniodawca,na rzeczktóregoPiotrN .wykonujeumowęC,równieżmusizgłosićgodoobowiązkowychubezpieczeńspołecznychztejumowy,ponieważzleceniobiorcaniezłożyłzleceniodawcomoświadczenia,żezamieniatytułdoubezpieczeńspołecznychzumowyAnaumowęC .

PrzykładRomanG .wykonujeumowyzleceniaA iB .Zobydwuuzyskujewynagrodzenieprowizyjne .PodlegaobowiązkowoubezpieczeniomspołecznymizdrowotnemuzumowyA,azumowyBwyłącznieubez-pieczeniuzdrowotnemu .ZumowyAwsierpniu2016r .uzyskałpodstawęwymiaruskładekwwysoko-ściniższejniżminimalnewynagrodzenie,natomiastzumowyBkwotęwyższąodminimalnejpłacy .Zuwaginato,żetytułdoubezpieczeńspołecznychzmieniłnaumowęBdopiero1września2016r .,tj .podniuwypłatyztejumowy,ubezpieczeniamispołecznymizumowyBbędziemógłzostaćobjętydopieroodtegodnia .WsierpniupodlegałobowiązkowoubezpieczeniomspołecznymizdrowotnemuzumówA iB .WewrześniupodlegałobowiązkowymubezpieczeniomspołecznymzumowyB,podwarunkiemżeuzyskaztegotytułuprzychódwwysokościrównejconajmniejminimalnemuwynagro-dzeniu .

Ustawowywymógopłacaniaskładekzazleceniobiorcówoznacza,żekażdyzleceniodawcajestzobo-wiązanyzgłosićubezpieczonegodoobowiązkowychubezpieczeńspołecznych .Dotyczytotakżezlece-niobiorców,którzyprzed1stycznia2016r .podlegaliwyłącznieubezpieczeniuzdrowotnemu,aumowazlecenianiewygasłaaniniezostałarozwiązanaprzedtądatą .



7.7. Udowodnienie przez ubezpieczonego innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń

Od1stycznia2016r .wprzypadku,gdydoopłacaniaskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowezazleceniobiorcęlubosobęwspółpracującą,wrazieistnieniazbieguubezpieczeńemerytalnegoirentowych,jestzobowiązanywięcejniżjedenpłatnikskładek,składkajestopłacanaprzezkażdegopłatnika .Niedotyczytosytuacji,gdyubezpieczonyprzedłożypłatnikowidokumenty,zktórychwynikabrakkoniecznościopłacaniatychskładek,azatemosiągazinnychtytułówwprzeliczeniunamiesiącprzychódstanowiącypodstawęwy-miaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowewwysokościprzynajmniejminimalnegowynagrodzenia .

Wpraktycedostarczenietakiegodokumentumożebyćutrudnionelubniemożliwe .Jedynydokumentwskazującywysokośćpodstawywymiaruskładekuzyskanejzadanymiesiącubezpieczonymożebo-wiemuzyskaćodpłatnikanienabieżąco,alepozakończeniumiesiąca,porozliczeniuskładekprzekaza-nychdoZUS .Natopłatnikmaczasdo5 .lubdo15 .dnianastępnegomiesiąca .Takimdokumentemjestnp . informacjamiesięcznadlaubezpieczonego .Wpraktycezapewneczęśćzleceniodawcówkorzystazoświadczeńskładanychprzezubezpieczonych .Jednakcodotychoświadczeńmożnamiećwątpliwościzwiązanezuznaniemichzadokumenty,zktórychwynikabrakkoniecznościopłacaniaskładek(art .34ust .6ustawysystemowej) .

PrzykładJanK .wykonujepracęnapodstawiedwóchumówoświadczenieusług .Doobowiązkowychubezpie-czeńspołecznychzostałzgłoszonyzpierwszejumowy,zktórejprzysługujemuwynagrodzeniewwy-sokościminimalnegowynagrodzenia .Zdrugiejumowypłatnikopłacazaniegotylkoskładkęzdrowot-ną,która jest finansowanazwynagrodzeniaJanaK .W tymzakresieubezpieczonyzłożyłdrugiemupłatnikowioświadczenie,cospowodowało,żezostałzgłoszonydoubezpieczeniazdrowotnegozdru-giejumowy .Wsierpniu2016r .zpierwszejumowyuzyskałonprzychódwwysokościpołowyminimal-negowynagrodzenia(925zł) .Ponieważofakcie,żeotrzymałniższewynagrodzenieniżminimalnepo-informowałdrugiegozleceniodawcędopierowewrześniu2016r .,tenpłatnikmusiuregulowaćskładkinaubezpieczeniaspołecznezodsetkamiodprzychoduuzyskanegowsierpniuzdrugiejumowy .

Przykładowy wzór oświadczenia, jakie może składać zleceniobiorca płatnikowi (płatnikom) składek w celu prawidłowego ustalenia obowiązku ubezpieczeń

Oświadczenie zleceniobiorcy

Ja,niżejpodpisanyJANKOWALSKIoświadczam,że:■jestem*/niejestem*zatrudnionynapodstawieumowyopracęw…………………… . . . . . . . . . .iztegotytułu

osiągam/nieosiągam*przychódwwysokościconajmniejminimalnegowynagrodzenia(od1stycz-nia20 . .… . . .r .–……… .zł),

■jestem*/niejestem*objętyobowiązkowymiubezpieczeniamispołecznymiztytułuinnejumowyzle-cenia,umowyagencyjnejlubumowyoświadczenieusług,doktórejstosujesięprzepisyozleceniu, z której uzyskałem*/nie uzyskałem* w ………… . . . . . . . . . .…2016 r. przychód w wysokości co najmniej

(miesiącu)

minimalnego wynagrodzenia(od1stycznia2016r .– . . . . . . . . . . . . . . . . . .… .zł),■mam*/niemam*ustaloneprawodoemeryturylubrenty,■prowadzę*/nieprowadzę*działalnośćpozarolniczą(gospodarczą,wolnyzawód,twórcząalboar-

tystyczną,publiczną lubniepublicznąszkołę, inną formęwychowaniaprzedszkolnego,placówkęlubichzespółwrozumieniuprzepisówosystemieoświaty,jakowspólnikspółkijawnej,komandy-towejlubpartnerskiejalbowspólnikjednoosobowejspółkizo .o .)iztegotytułuodprowadzamcomiesiącskładkinaobowiązkoweubezpieczeniaspołeczneodpodstawywymiaruwynoszącejmie-sięcznie………………zł,

■jestem*/niejestem*osobąwspółpracującązosobąprowadzącąpozarolnicządziałalność,■jestem*/nie jestem*uczniem lubstudentemszkoły………………………………………………………………… . . .

inieukończyłem26 .rokużycia .


45WWW.iNfor.pl

Wnoszę*/niewnoszę*oobjęciemniedobrowolnymiubezpieczeniamiemerytalnymirentowymi . Wnoszę*/niewnoszę*oobjęciemniedobrowolnymubezpieczeniemchorobowym . OwszelkichzmianachdotyczącychinformacjipodanychwniniejszymoświadczeniuzobowiązujęsiępowiadomićZleceniodawcęniezwłocznie .

Warszawa,dnia29sierpnia2016r .J .Kowalski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(miejscowość,data)(czytelnypodpiszleceniobiorcy)

*niepotrzebneskreślić

7.8. Uprawnienia płatnika składek do kontroli ubezpieczonego w zakresie podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia

Płatnik,abymiećpewność,czydokumenty,któreprzekazałzadanegozleceniobiorcę,byłypoprawne,będziemógłwtymceluwystąpićdoZUSzwnioskiemZUS-US-PWS-01(wniosekozbadanieprawidłowo-ściwykazanychskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowezleceniobiorcy,októrymmowawart .9ust .2custawysystemowej) .JeżeliwwynikuzłożonegoprzezpłatnikawnioskuZUSstwierdzibłędnewy-kazanieskładek,poinformujegootymniezwłocznie,atakżeubezpieczonego–zapośrednictwempłat-nikaskładek(art .34ust .6ustawysystemowej) .

ZałatwiająctakiwniosekpłatnikaZUSbędziebadał,któretytułyzleceniobiorcy(ewentualneinneniżzlecenie)skutkująwdanymokresiewskazanymprzezpłatnikaobowiązkiemubezpieczeńemerytalnegoirentowych .Badaniebędzieobejmowałoraportymiesięczneprzekazaneprzezwszystkichpłatnikówda-negoubezpieczonego iwykazanew tychdokumentachpodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe .Jeżelipojawiąsiębłędy,ZUSwezwiepłatnikabądźpłatnikówdozłożeniakorektdokumentówrozliczeniowychorazewentualniezgłoszeniowych .

PrzykładJaninaR .od1sierpnia2016r .zostałazgłoszonajakozleceniobiorcadoubezpieczeniazdrowotnegoprzezpłatnikaA .Wykazanazatęubezpieczonąpodstawawymiaruskładkinaubezpieczeniezdrowot-newynosi1200zł .Płatnikwystąpiłzwnioskiemozbadanieprawidłowościwykazanychprzezsiebieskładekwsierpniu2016r .ZUSstwierdził,żeodtejsamejdaty(1sierpnia2016r .)JaninaR .zostałazgłoszonajakozleceniobiorcajeszczeprzezjednegopłatnika–Bwyłączniedoubezpieczeniazdro-wotnego .Spółkawykazałapodstawęwymiaruskładeknaubezpieczenie zdrowotnewwysokości1600zł .WodpowiedzinawniosekZUSwskaże,żepłatnikApowinienzgłosićJaninęR .doobowiązko-wychubezpieczeńspołecznychizdrowotnego .PłatnikAbędziemusiałprzekazaćinformacjęzZUSrównieżubezpieczonej .PonadtoZUSskierujewezwaniedopłatnikaB,abyzłożyłzaJaninęR .wyreje-strowaniezubezpieczeń(naformularzuZUSZWUA)zdatąod1sierpniaorazzgłoszeniedoubezpie-czeńspołecznychizdrowotnegood1sierpnia2016r .,atakżebysporządziłkorektęraportuZUSRZA(zzerowąpodstawąwymiaruskładek)orazzłożyłraportZUSRCAzpodstawąwymiaruskładeknaubezpieczeniaspołecznewwysokości1600zł .

Należymiećnauwadze,żezłożeniewprzyszłościkorektypodstawywymiaruskładeknaubezpiecze-niaprzezktóregośzpłatnikówzaokres,zaktóryZUSudzieliłodpowiedzipłatnikowinajegowniosek,możespowodowaćzmianęwpodleganiuubezpieczeniomspołecznymizdrowotnemuzposzczególnychtytułów .WkonsekwencjidokumentyprzekazaneprzezpłatnikanapodstawieinformacjizZUSprzestanąbyćprawidłowe .

PrzykładZUSudzieliłpłatnikowiskładekMarcinowiZ .,prowadzącemuprzedsiębiorstworemontowo-budowla-ne,informacji,żezalipiecisierpień2016r .prawidłoworozliczaskładkinaobowiązkoweubezpieczenie



zdrowotnezazleceniobiorcęAdamaL .,ponieważdrugipłatnikAdamaL .(spółkacywilna)zgłosiłgojakozleceniobiorcędoobowiązkowychubezpieczeńspołecznych,wykazującza temiesiącekwotypodstawwymiaruskładekprzekraczającychminimalnewynagrodzenie .WwynikukontroliZUSwpaź-dzierniku2016 r . spółkacywilnamusiałaskorygowaćdokumenty rozliczenioweza lipiec i sierpień2016r .WykazaławnichbowiemzawysokąpodstawęwymiaruskładekzaAdamaL .,tj .należnewyna-grodzeniezamiastfaktycznieuzyskanegoprzychodu .Tospowodowało,żeZUSwezwałpłatnikaMar-cinaZ .(któregoAdamL .niepoinformowałozaistniałejsytuacji)dozłożeniakorektdokumentówzgło-szeniowych i rozliczeniowych za Adama L . oraz opłacenia należnych składek na ubezpieczeniaspołecznewrazzodsetkami .

ZUSzweryfikujezgłoszenie i rozliczenieskładekzazleceniobiorcęzadanymiesiąc,gdywszyscypłatnicyprzekażądoZUSimienneraportymiesięcznezaubezpieczonego .Wnioskipłatnikówzłożonezamiesiąc,zaktóryjeszczenieupłynąłterminnazłożeniedokumentówrozliczeniowych,niebędąmo-głybyćrozpatrzonedoczasuwpływutychdokumentówiichprzetworzeniaprzezsysteminformatycz-nyZUS .

7.9. Umowa zlecenia i prawo do emerytury lub renty

7.9.1. Umowa zlecenia oraz prowadzenie pozarolniczej działalności i prawo do emerytury lub renty

Wsytuacjigdyosobamającaustaloneprawodorentyztytułuniezdolnościdopracywykonujeumowęzleceniaijednocześnieprowadzipozarolnicządziałalnośćgospodarcząnapodstawieprzepisówodzia-łalnościgospodarczejlubinnychprzepisówszczególnych–doczasuustaleniaprawadoemerytury–za-równowykonywanieumowyzlecenia,jakiprowadzeniepozarolniczejdziałalnościgospodarczejjestdlaniejobowiązkowymtytułemdoubezpieczeńemerytalnegoirentowych .Zbiegtytułówdoubezpieczeńnależyrozstrzygaćzgodniezzasadamiopisanyminastr .34 .

Oddnia,odktóregozostanieustaloneprawodoemerytury,obowiązkowebędądlaniejjedynieubez-pieczeniaspołeczneztytułuwykonywaniaumowyzlecenia .Ztytułuprowadzeniadziałalnościgospodar-czejubezpieczeniomemerytalnemuirentowymbędziepodlegaćdobrowolnie,naswójwniosek .

Wyżejprzedstawionezasadymajązastosowaniedoosób:■■ prowadzącychpozarolnicządziałalnośćgospodarcząnapodstawieprzepisówodziałalnościgospo-

darczejlubinnychprzepisówszczególnych .Dotyczązatemrównieżtychosób,którepodopełnieniuobowiązkuuzyskaniaodpowiedniegowpisu,zgodniezprzepisamiodziałalnościgospodarczej,wra-machtegowpisuprowadządziałalnośćzawodową,orazosób,któreprowadządziałalnośćgospodar-cząwramachspółkicywilnej;

■■ mającychustalonedecyzjąZUSprawodorentyztytułuniezdolnościdopracyzsystemupowszechne-go .Dotyczązatemrentztytułuniezdolnościdopracy,októrychmowawustawiez17grudnia1998r .oemeryturachirentachzFunduszuUbezpieczeńSpołecznychorazustawiez30października2002r .oubezpieczeniuspołecznymztytułuwypadkówprzypracyichoróbzawodowych .Wskazanezasadyniedotycząnatomiastosóbpobierającychrentyrodzinne,atakżerencistówspoza

systemupowszechnego,mającychustaloneprawonp .do:■■ wojskowychczypolicyjnychrentinwalidzkichprzyznanychztytułuniezdolnościdosłużby,■■ rentrolniczychztytułuniezdolnościdopracy,októrychmowawustawiez20grudnia1990r .oubez-

pieczeniuspołecznymrolników .Ponadtoprzedstawionezasadyniemajązastosowaniadoosóbzustalonymprawemdo:

■■ emeryturylubrentyinnejniżrentaztytułuniezdolnościdopracyijednocześnieprowadzącychpoza-rolnicządziałalnośćgospodarcząnapodstawieprzepisówodziałalnościgospodarczej lub innychprzepisówszczególnych,

■■ rentyztytułuniezdolnościdopracyi jednocześnieprowadzącychpozarolnicządziałalnośćinnąniżdziałalnośćgospodarczaprowadzonanapodstawieprzepisówodziałalnościgospodarczejlubinnychprzepisówszczególnych,


47WWW.iNfor.pl

■■ rentyztytułuniezdolnościdopracyijednocześniewspółpracującychprzyprowadzeniupozarolniczejdziałalnościgospodarczej .

7.9.2. Kilka umów zlecenia i prawo do emerytury lub renty

Jeżeliosobamającaustaloneprawodoemeryturylubrentywykonujejednocześniekilkaumówzlece-nia,obowiązekubezpieczeńspołecznychnależyrozstrzygaćnaogólnychzasadachopisanychnastr .40 .

PrzykładWitoldG .przebywanaemeryturzeijednocześniejestzatrudnionynapodstawiedwóchumówzlece-nia .Wsierpniu2016r .z tytułupierwszejumowyuzyskałprzychódstanowiącypodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaspołecznewwysokości1700zł,azdrugiej–800zł .Zleceniobiorcamusibyćzgłoszonydoobowiązkowychubezpieczeńspołecznychztytułuobydwuumów,ponieważżad-naznichniezapewniawsierpniu2016r .przychoduwwysokościprzynajmniejminimalnegowyna-grodzenia .

7.10. Umowa o pracę i umowa zlecenia oraz prawo do emerytury lub renty

7.10.1. Umowa o pracę i umowa zlecenia z własnym pracodawcą lub wykonywana na rzecz pracodawcy oraz prawo do emerytury lub renty

Osobamającaustaloneprawodoemeryturylubrenty,wykonującapracęnapodstawieumowyzlece-niazawartejzpracodawcą,zktórympozostajewstosunkupracy,ztytułuwykonywaniaumowyzleceniapodlegaobowiązkowoubezpieczeniomspołecznym .Wskazanezasadystosujesięrównieżwsytuacji,gdypracanapodstawieumowyzleceniajestwykonywananarzeczpodmiotu,zktórymosobamającaustaloneprawodoemeryturylubrentypozostajewstosunkupracy .

Umowazleceniazawartazwłasnympracodawcą lubwykonywanana rzeczwłasnegopracodawcyprzezosobęmającąustaloneprawodoemeryturylubrenty,wzakresieubezpieczeńspołecznychjestbowiemtraktowanajakumowaopracę .Tymsamymosobamającauprawnieniaemerytalnelubrentowe,wykonującaumowęzleceniazawartązwłasnympracodawcąalbowykonującawramachtakiejumowyzleceniapracęnarzeczwłasnegopracodawcy,podlegaobowiązkowoubezpieczeniomspołecznymza-równoztytułuumowyopracę,jakiztytułuumowyzlecenia .

PrzykładMichalinaO .,mającaustaloneprawodoemerytury,zostałazatrudnionanapodstawieumowyopracęwspółcejawnejod1sierpnia2016r .Pracodawca,jakopłatnikskładek,dokonałzgłoszeniatejosobydoobowiązkowychubezpieczeńemerytalnego,rentowych,wypadkowegoichorobowego .16sierpnia2016r .osobatadodatkowozawarłaumowęzleceniazwłasnympracodawcą .ZtytułuwykonywaniapracynapodstawieumowyzleceniaMichalinaO .podlegarównieżobowiązkowoubezpieczeniomeme-rytalnemu,rentowym,wypadkowemuichorobowemu .

7.10.2. Umowa o pracę i umowa zlecenia z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywana na jego rzecz oraz prawo do emerytury lub renty

Jeżeliosobauprawnionadoemeryturylubrentypozostajewstosunkupracyijednocześniewykonujeumowęzleceniazawartązinnympodmiotemniżwłasnypracodawca,podlegaobowiązkowoubezpiecze-niomspołecznymz tytułuwykonywaniapracynapodstawieumowyopracę .Obowiązekubezpieczeńemerytalnegoirentowychumowyzleceniajestuzależnionyodwysokościprzychoduzestosunkupracyosiąganegoprzezemeryta(rencistę) .

Wtymprzypadkunależystosowaćogólnezasadydotyczącerozstrzyganiaobowiązkuubezpieczeńopisanenastr .33 .



7.11. Umowa zlecenia ze studentemNiepodlegająubezpieczeniomspołecznymosobywykonującepracęnapodstawieumowyzlecenia,

jeżelisąuczniamigimnazjów,szkółponadgimnazjalnych,szkółponadpodstawowychlubstudentami–doukończenia26lat .

Dlacelówubezpieczeńspołecznychuznajesię,żeuczniemdo31sierpniakażdegorokujestosoba,która:

■■ kontynuujenaukęwtejsamejszkole,■■ ukończyłaszkołęirozpoczynanaukęwszkole,wktórejrokszkolnyrozpoczynasię1września,■■ ukończyłaszkołęiniekontynuujenauki .

Ponadtozauczniaszkoły–do30września–uznajesięosobę,któraprzedstawizaświadczenieoprzy-jęciunastudiawyższe .

Zgodniezprzepisamiustawy–Prawooszkolnictwiewyższymstudentemjestosobakształcącasięnastudiachpierwszegolubdrugiegostopniaalbonajednolitychstudiachmagisterskich .

definicje form kształcenia na studiach wyższych do celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych

Forma kształcenia Definicja

studia�wyższe�pierwszego�stopnia studia� licencjackie� lub� inżynierskie,� umożliwiające� uzyskanie� wiedzy�i� umiejętności�w�określonym�zakresie�kształcenia,�przygotowujące�do�pracy�w�określonym�zawodzie,�kończące�się�uzyskaniem�tytułu�licencjata�albo�inżyniera

studia�wyższe�drugiego�stopnia studia� magisterskie,� umożliwiające� uzyskanie� specjalistycznej� wiedzy�w�określonym�zakresie�kształcenia,�jak�również�przygotowujące�do�twór-czej�pracy�w�określonym�zawodzie,�kończące�się�uzyskaniem�tytułu�ma-gistra�albo�tytułu�równorzędnego

jednolite�studia�magisterskie studia� magisterskie,� na� które� przyjmowani� są� kandydaci�posiadający�świadectwo�dojrzałości,�umożliwiające�uzyskanie�specjalistycznej�wie-dzy�w�określonym�zakresie�kształcenia,� jak�również�przygotowujące�do�twórczej� pracy� zawodowej,� kończące� się� uzyskaniem� tytułu� magistra�albo�tytułu�równorzędnego

Niesąstudentamiuczestnicystudiów:■■ doktoranckich(sątostudiatrzeciegostopnia),■■ podyplomowych(jesttoinnaniżstudiawyższeistudiadoktoranckieformakształcenia) .

Osobajeststudentemoddatyimmatrykulacji,tj .aktuprzyjęciawpoczetstudentówuczelniizłożeniaślubowania,dodatyukończeniastudiówlubskreśleniazlistystudentów .Jeżelidataformalnejimmatry-kulacjijestpóźniejszaniż1październikadanegorokukalendarzowego,wówczaszwolnieniezobowiązkuubezpieczeńspołecznychobejmujetakżeokresmiędzy1październikaadniemimmatrykulacji .

daty ukończenia studiów do ustalenia obowiązku ubezpieczeń

Osoba jest studentem do daty ukończenia studiów, tj. do daty:

złożenia� egzaminu� dy-plomowego

złożenia�ostatniego�wyma-ganego� planem� studiów�egzaminu� –� w� przypadku�kierunków� lekarskiego,� le-karsko-dentystycznego�i�weterynarii

zaliczenia� ostatniej,�przewidzianej�w�pla-nie�studiów�praktyki�–� w� przypadku�kie-runku�farmacja

skreślenia� z� listy� stu-dentów

Osoba,któraukończyłastudiapierwszegostopnia,zachowujeprawastudentado31październikaroku,wktórymukończyłatestudia .Nienależyjednaktegoutożsamiaćzposiadaniemstatusustudenta .


49WWW.iNfor.pl

Oznaczato,żewokresiemiędzyukończeniemstudiówIstopniaadatąimmatrykulacjinastudiaIIstopniaalbo30września,jeśliimmatrykulacjanastępujepóźniejniż1października,obowiązekubezpieczeńzty-tułuumowyzleceniaustalasięnazasadachogólnych .Zatemtakaosobapodlegaobowiązkowoubezpie-czeniomspołecznym,jeżeliniemainnegotytułudotychubezpieczeń .

UWaGa! W okresie między ukończeniem studiów i stopnia a datą immatrykulacji na studia ii stopnia albo 30 września, jeśli immatrykulacja następuje później niż 1 paź-dziernika, obowiązek ubezpieczeń z tytułu umowy zlecenia ustala się na zasadach ogólnych.

Przyustalaniuobowiązkuubezpieczeńspołecznychzleceniobiorcówbędącychstudentaminiemaznaczeniaobywatelstwoanikrajodbywaniastudiów .Zatemkażdystudent(doukończenia26 lat),bezwzględunaobywatelstwoikrajodbywaniastudiów,spełniawarunkidozwolnieniazobowiązkuubezpie-czeńspołecznychwprzypadkupodjęciapracynapodstawiewskazanychwyżejumów .

7.12. Konsekwencje wprowadzenia dla zleceniobiorców minimalnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Wwynikuzmiandotyczącychwprowadzeniawarunkówobjęciaobowiązkowymiubezpieczeniamispołecznymiumówzleceniaiinnychumów,doktórychstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,od1stycznia2016r .zatrudnienienatejpodstawiejestmniejopłacalnepodwzględemkosztówwyna-grodzenia .Jesttakzwłaszczawsytuacji,gdyubezpieczonyniemainnychobowiązkowychtytułówdoubezpieczeńemerytalnegoirentowychlubnieosiągaznichprzychodówstanowiącychpodstawęwymiarutychskładekwprzeliczeniunamiesiącwwysokościconajmniejminimalnegowynagrodze-niazapracę .

Wtejsytuacjipracodawcymogąpreferowaćnp .zatrudnianieosóbzinnymtytułemubezpieczeń,za-pewniającymprzychódwwysokościconajmniejminimalnejpłacyalbo,podpewnymiwarunkami,zawie-raćwięcejniżjednozlecenieztąsamąosobąnakwotęnadwyżkiponadminimalnyprzychódpodlegającyskładkomemerytalnejirentowejlubkorzystaćzpracyuczniówistudentów .

PrzykładSpółka rozważazatrudnienienapodstawieumowyzleceniazwynagrodzeniemwkwocie1500złosobyAlubosobyB .OsobaAjestzatrudnionauinnegopracodawcynapodstawieumowyopracęzmiesięcznymwynagrodzeniemprzekraczającymminimalnąpłacę(2100zł) .DlaosobyBzatrudnie-niewspółcebyłobydrugimtytułemdoobowiązkowychubezpieczeńemerytalnegoirentowych(oso-baBwykonujeumowęzleceniazawartązinnymzleceniodawcąniżspółkaiuzyskujeodniegoprzy-chódwwysokości800zł) .PodwzględemponiesionychkosztówbardziejopłacalnejestzatrudnienieosobyA,ponieważztytułuzawartejumowybyłabyzaniąodprowadzanatylkoskładkazdrowotna .ZatrudnienieosobyBspowodowałoby,żespółkamusiałabyobowiązkowoopłacićrównieżskładkinaubezpieczeniaemerytalneirentowe .

Porównanie kosztów wynagrodzenia wynikających z zawarcia umowy zlecenia z osobą a i osobą B na kwotę 1500 zł

Koszt wynagrodzenia:

osoba A osoba B

1500�zł 1811,11�zł�[1500�zł�+�20,74%�(przewidywana�wyso-kość�składek�zus�finansowana�przez�spółkę)]

Wynagrodzenie do wypłaty:

1265�zł 1122,30�zł



8. Wysokość i zasady finansowania składek na ubezpieczenia społeczne

Wysokościskładeknaubezpieczeniaemerytalne,rentoweichorobowewyrażonesąwformiestopyprocentowej,jednakowejdlawszystkichubezpieczonych,wtymtakżedlazleceniobiorców(osóbwyko-nującychumowyagencyjnelubinneumowyoświadczenieusług) .

Stopyprocentoweskładeknaposzczególneryzykaubezpieczeniowewynoszą:■■ 19,52%podstawywymiaru–naubezpieczenieemerytalne,■■ 8,00%podstawywymiaru–naubezpieczeniarentowe,■■ 2,45%podstawywymiaru–naubezpieczeniechorobowe,■■ od0,67%do3,86%–naubezpieczeniewypadkowe .

Należnekwotyskładeknaubezpieczeniaspołecznepodlegajązaokrągleniudopełnychgroszywgórę,jeżelikońcówkajestrównalubwyższaod0,50groszalubwdół,jeżelijestniższaod0,50grosza .

Składkęnaubezpieczenieemerytalneosobywykonującejumowęzlecenia(umowęagencyjnąlubinnąumowęoświadczenieusług)finansujązwłasnychśrodków,wrównychczęściach(po9,76%),ubezpie-czony(zleceniobiorca)ipłatnikskładek(zleceniodawca) .

Składkęnaubezpieczeniarentowefinansuje:■■ wwysokości1,5%podstawywymiaru–zwłasnychśrodkówubezpieczony(zleceniobiorca),■■ wwysokości6,5%podstawywymiaru–zwłasnychśrodkówpłatnikskładek(zleceniodawca) .

Składkęnaubezpieczeniechorobowe finansujewcałości,zwłasnychśrodków,samubezpieczony(zleceniobiorca) .

Składkęnaubezpieczeniewypadkowefinansujewcałości,zwłasnychśrodków,płatnikskładek(zlece-niodawca) .

9. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

Podstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowezleceniobiorców(osóbwykonują-cychpracęnapodstawieumowyagencyjnej lub innejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia)stanowiprzychód–wrozumieniuprzepi-sówopodatkudochodowymodosóbfizycznych–osiąganyztytułuwykonywaniaumowyzlecenia(agen-cyjnejlubinnejumowyoświadczenieusług),jeżeliwumowietejokreślonoodpłatnośćzajejwykonywa-niekwotowoalbowkwotowejstawcegodzinowejlubakordowejalboprowizyjnie .Jeżeliodpłatnośćzawykonanieumowyzostałaustalonawinnejformie,podstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemery-talneirentowestanowizadeklarowanakwota,nieniższajednakodkwotyminimalnegowynagrodzenia(w2016r .–1850zł) .

Należy pamiętać, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zostałaprzezustawodawcęograniczonawskali roku .Rocznapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowezleceniobiorców(osóbwykonującychpracęnapodstawieumowyagencyjnejlubinnejumowyoświadczenieusług)wdanymrokukalendarzowymniemożebyćwyższaodkwotyodpo-wiadającej30-krotnościprognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamiesięcznegowgospodarcenarodowejnadanyrokkalendarzowy .W2016r .górnarocznapodstawawymiaruskładeknaubezpie-czenia emerytalne i rentowe wynosi 121 650 zł (obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznejz21grudnia2015r .wsprawiekwotyograniczeniarocznejpodstawywymiaruskładeknaubezpiecze-niaemerytalneirentowewroku2016orazprzyjętejdojejustaleniakwotyprognozowanegoprzecięt-negowynagrodzenia) .

Podstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniachoroboweiwypadkowezleceniobiorcy(osobywykonu-jącejpracęnapodstawieumowyagencyjnej lub innejumowyoświadczenieusług)stanowipodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowetejosoby,bezstosowaniaograniczeniagórnejrocznejpodstawywymiaruskładek .Jednakpodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowe,wdanymmiesiącu,niemożebyćwyższaod250%prognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniamie-


51WWW.iNfor.pl

sięcznego,przyjętegodoustaleniakwotyograniczenia rocznejpodstawywymiaruskładek (w2016 r .–10137,50zł) .

10. zwolnienia ze składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Niektóreprzychodyzleceniobiorców(wtymosóbzatrudnionychnapodstawieumowyagencyjnejbądźinnejoświadczenieusług,doktórejmajązastosowanie–zgodniezart .750Kodeksucywilnego–przepi-syozleceniu,atakżeosóbwspółpracującychprzywykonywaniutychumów–zgodniezart .6ust .1pkt4ustawysystemowej),podobniejakpracownikówsązwolnionezeskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe .

Dozleceniobiorcówniemożnajednakwproststosowaćwszystkichzwolnieńzeskładeknaubezpie-czeniaemerytalneirentowewymienionychw§2ust .1rozporządzeniawsprawieszczegółowychzasadustalaniapodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe,dalejrozporządzenieskład-kowe,ponieważ:

■■ niekażdeświadczeniemożnaprzyznaćzleceniobiorcom,gdyżurządskarbowybądźZUSzakwalifiko-wałbytakiezatrudnieniejakopracownicze,

■■ wwielumiejscachrozporządzenieodwołujesiędoodrębnychregulacji,któreobejmująwyłączniepra-cowników .

UWaGa! przyznanie zleceniobiorcom świadczeń, jakie zwyczajowo przysługują pra-cownikom, może stanowić podstawę do zakwalifikowania umowy zlecenia jako stosun-ku pracy.

10.1. odprawy i odszkodowania

Zeskładekzwolnionesąwszelkiegorodzajuodprawy,odszkodowaniairekompensatywypłaconeztytu-łurozwiązaniabądźwygaśnięciaumowyzlecenia,wtymztytułurozwiązaniaumowyzleceniazprzyczyndotyczącychzatrudniającegoczynieprawidłowegojejwypowiedzenia(§2ust .1pkt3wzwiązkuz§5ust .2rozporządzeniaskładkowego) .Jakwcześniejwspomniano,umowazleceniaulegarozwiązaniu:

■■ zupływemczasu,najakizostałazawarta,■■ powykonaniuzadania,dlaktóregozostałazawarta,■■ zawypowiedzeniemkażdejzestronnastępującym,codozasady,zważnegopowodu;stronymogąza-

strzecwkontrakcieprzyczyny,zjakichjestdopuszczalnewypowiedzenie(art .746Kodeksucywilnego) .Należyrównieżprzypomnieć,żezleceniewygasawrazieśmiercizleceniobiorcyalboutratyprzeznie-

gopełnejzdolnościdoczynnościprawnych,jeżeliumowaniestanowiinaczej(art .748Kodeksucywilne-go) .Wrazieśmiercizleceniodawcylubutratyprzezniegopełnejzdolnościdoczynnościprawnychumo-wawygasa,gdyzastrzegatoumowawswojejtreści(art .747Kodeksucywilnego) .

Rozporządzenieskładkowenienarzuca,abyprawozleceniobiorcydoodprawy,odszkodowaniaczyrekompensatymusiałowynikaćzuregulowańwumowiezlecenia .Dlategoulgaskładkowaprzysługujerównieżzleceniobiorcy,któryuprawnienienp .doodprawywynegocjowałwporozumieniuzezlecenio-dawcąprzyzakończeniuwspółpracy .Rozporządzenieskładkowenieprzewidujerównieżmaksymalnejkwotytegoświadczenia,zwolnionejzeskładek .

PrzykładUmowazleceniaprzewiduje2000złwynagrodzeniazarealizacjęzleceniaorazodprawędlaprzyjmują-cegozleceniewwysokości4000złw razie rozwiązaniaumowyprzezzleceniodawcębezważnegopowodu .Zeskładeknaubezpieczeniaspołeczneizdrowotnejestzwolnionapełnakwotaodprawy .

Istniejemożliwośćzagwarantowaniazleceniobiorcyodprawyztytułuwypowiedzeniamuumowyzlece-niazprzyczyndotyczącychzamawiającego,np .koniecznościograniczeniakosztów,zatrudnienia itd .



Zleceniodawcaniepowinienjednakprzyznawaćzleceniobiorcytakiejrekompensatynatychsamychwa-runkach,najakichnależąsięonepracownikomwedługustawyoszczególnychzasadachrozwiązywaniazpracownikamistosunkówpracyzprzyczynniedotyczącychpracowników .Zleceniodawcamożebyćwówczasposądzonyoukrywaniezatrudnieniapracowniczego .

10.2. świadczenia bhp i ekwiwalenty za te świadczenia

Zwolnionazeskładekjestwartośćświadczeńodzleceniodawcymającychzagwarantowaćzlecenio-biorcypracęwodpowiedniobezpiecznychihigienicznychwarunkach,tj .:

■■ wartośćświadczeńrzeczowychwynikającychzprzepisówobhporazekwiwalentyzateświadczeniawypłacanezgodniezprzepisamiwydanymiprzezRadęMinistrówlubwłaściwegoministra,

■■ ekwiwalentyzapranieroboczejodzieży,używaniewłasnejodzieżyiobuwiazamiastroboczego,■■ wartośćotrzymywanychprzezzleceniobiorcówbonów,talonów,kuponówlubinnychdowodówupraw-

niającychdouzyskanianaichpodstawienapojówbezalkoholowych,posiłkóworazartykułówspożyw-czychwsytuacji,gdyzleceniodawca–mimociążącegonanimobowiązku–niemamożliwościwydaniazleceniobiorcomposiłkówinapojówbezalkoholowych(§2ust .1pkt6wzwiązkuz§5ust .2rozporzą-dzeniaskładkowego) .Tezętępotwierdzadodatkowoart .304§1Kodeksupracy,zgodniezktórympracodawcamaobowią-

zekzapewnićbezpieczneihigienicznewarunkipracyosobomwykonującympracęnainnejpodstawieniżstosunekpracylubumowyopracęnakładczą .

10.3. należności za podróż służbową

Zeskładeksązwolnionedietyiinnenależnościztytułudelegacjisłużbowychzleceniobiorcy–dolimi-tówokreślonychwrozporządzeniuwsprawienależnościprzysługującychpracownikowizatrudnionemuwpaństwowejlubsamorządowejjednostcesferybudżetowejztytułupodróżysłużbowej,dalejrozporzą-dzenieopodróżachsłużbowych(§2ust .1pkt15wzwiązkuz§5ust .2rozporządzeniaskładkowego) .Tojednoznajbardziejproblematycznychzwolnieńzeskładek,ponieważpojęciepodróżysłużbowejipra-cowniczytrybjejodbywania(zwyklepracodawcadajezatrudnionemudruk„Poleceniewyjazdusłużbo-wego”)wskazujenabieżącepodporządkowaniepoleceniompracodawcy,czyli konstytutywnącechęstosunkupracy .Oprócztego,podróżąsłużbowąwrozumieniuKodeksupracyjestwykonywaniezadaniasłużbowegopozamiejscowością,gdzieznajdujesięsiedzibazakładualbostałemiejscezamieszkaniapracownika(art .775§1Kodeksupracy),azleceniodawcaniepowinien,codozasady,wyznaczaćzlece-niobiorcymiejscapracy .

Jednakzewzględunato,żeodpowiedniestosowaniewyłączeńzpodstawywymiaruskładekwymienio-nychwrozporządzeniuskładkowymnależydozleceniobiorców(zgodniez§5ust .2rozporządzeniaskład-kowego),możnazastosowaćtenprzepis,gdyzleceniobiorcamusiwyjechaćwcelachsłużbowychpozazwykłemiejsceświadczeniausługalbostałegozamieszkania,np .gdynazlecenieświadczyusługęserwisukomputerowego,awystąpiłakoniecznośćnaprawysprzętuuklientazleceniodawcyzinnejmiejscowości .

Stronyniemająformalnegoobowiązkuzawarciawumowiezleceniapostanowieniaozwrociezlecenio-biorcykosztówwyjazdówwcelachsłużbowych,gdyżwynikaonwprostzart .742Kodeksucywilnego .Przepistenmówi,żezlecającypowinienzrekompensowaćwykonawcywydatkiponiesionewcelunależy-tegowykonaniazlecenia . Jednakwskazane jest,abyumowazleceniazawierałazapisozobowiązaniuzleceniodawcydozwrotutakichkosztów,abyustrzecsięprzedkłopotamizfiskusemzwiązanymizkwe-stionowaniemprawadotegozwolnienia .

UWaGa! jeśli zleceniodawca chce ponosić koszty wyjazdów zleceniobiorcy w celach służbowych, z treści umowy zlecenia powinien wynikać rodzaj tych należności i ich wy-sokość.

Cytowanyart .742Kodeksucywilnegoniemacharakterubezwzględniewiążącego (wyrokSNz21sierpnia2008r .,IVCSK168/08,niepubl .),dlategostronymogąwumowiezleceniawyłączyćobowiązek


53WWW.iNfor.pl

zwrotu takichwydatków .Gdyumowazawiera takiezastrzeżenie,w raziewyjazduzleceniobiorcanieotrzymazwrotutychkosztów,zatemniemaprawadoskorzystaniazezwolnieniaskładkowego .

Jeślizleceniobiorca,zgodniezumowązlecenia,otrzymazwrotkosztówodbytejpodróżywcelachsłuż-bowychwwysokościwyższejniżkwotyokreślonewrozporządzeniuopodróżachsłużbowychpracowni-kówsferybudżetowej,zleceniodawcamaobowiązeknaliczyćskładkiodnadwyżkiponadlimityokreślonewtychprzepisach .

PrzykładZleceniobiorcawykonujeusługiserwisowesprzętuprodukowanegoprzezzleceniodawcę .Umowazle-ceniagwarantujemuwraziekoniecznościwyjazduwcelurealizacjizadańpozastałemiejscezamiesz-kania:

■■ dietyżywieniowe60złzadobę,podwarunkiemżepodróżtrwaprzynajmniej8godzin,■■ zryczałtowanyzwrotkosztównoclegudowysokości50złzadobę,bezprzedstawianiarachunków,■■ refundacjękosztówużyciaprywatnegosamochoduwedługtzw .kilometrówki .

Wsierpniu2016r .zadelegacjęsłużbowątrwającą2dobyi2godzinyzleceniobiorcaotrzymał:■■ dietywwysokości120zł,■■ zwrotkosztównoclegu100zł,■■ zwrotkosztówużyciaswojegopojazdunapodstawiekilometrówki .

Dietysązwolnionezeskładektylkowkwocie75zł,ponieważwedługrozporządzeniaopodróżachsłużbowychzatakiczastrwaniakrajowejpodróżysłużbowejprzysługuje2,5dietydobowej(2,5x30zł=75zł) .Odnadwyżkiponadtenlimit,czyliod45zł(120zł–75zł),trzebaodprowadzićskładki .Kosztynoclegusązkoleizwolnionedokwoty90zł,gdyżdobowyryczałtzanocleg(bezrachunku)to45zł .Kwota10zł(100zł–90zł)jestzatemobciążonaskładkami .Kilometrówkajestwcałościzwolnio-nazeskładek .

10.4. Koszty używania prywatnego samochodu

Zeskładeksązwolnionerefundacjekosztówużywaniaprzezzleceniobiorcęprywatnegosamocho-du,gdy:

■■ samochódniejestwłasnościązleceniodawcy(niemusiteżnależećdozleceniobiorcy),oraz■■ zleceniobiorcaużywagowjazdachlokalnychnapotrzebywykonaniapowierzonychmuczynności(§2

ust .1pkt13wzwiązkuz§5ust .2rozporządzeniaskładkowego),oraz■■ zwrotkosztównieprzekraczalimitówokreślonychwrozporządzeniuMinistraInfrastrukturywsprawie

warunkówustalaniaorazsposobudokonywaniazwrotukosztówużywaniadocelówsłużbowychsamo-chodówosobowych,motocykliimotorowerówniebędącychwłasnościąpracodawcy .

Metody refundacji kosztów używania prywatnego samochodu do celów związanych z wykonaniem zle-cenia

Refundacja kosztów używania prywatnego samochodu do celów związanych z wykonaniem zlecenia może być dokonywana:

ryczałtem kilometrówką

obliczanym� jako� iloczyn� stawki� za�1� km�przebiegu�pojazdu�wskazanej�w� rozporządzeniu�ministra� infra-struktury�i�przyznanego�zleceniobiorcy�miesięcznego�limitu�kilometrów�na�jazdy�lokalne*

ustalaną�na�podstawie� faktycznie�przejechanych�kilometrów� pomnożonych� przez� podane� stawki�przebiegu

*Stawkaza1kmprzebiegudlaosobowegosamochoduopojemnościskokowejsilnikado900cm3to0,5214zł,apowyżej900cm3

–0,8358zł .Miesięcznelimitykilometrównieprzekraczająwgminie/mieściedo100tys .mieszkańców–300km,ponad100tys .do500tys .mieszkańców–500km,aponad500tys .mieszkańców–700km .



Wsytuacji,gdystronyumówiłysięnarozliczaniekilometrówką,zleceniobiorcamusiprowadzićewiden-cjęprzebiegupojazdu(art .23ust .5ustawyopdof) .

PrzykładDawidB .jestzleceniobiorcąiotrzymujezwrotkosztówzakorzystanieprzezniegowjazdachlokalnychzprywatnegosamochodu(opojemnościskokowejsilnikapowyżej900cm3)napotrzebyprawidłowegowykonaniapowierzonychmuzadań .Zgodniezumowązlecenia,zwrotjestobliczanywedługfaktycznieprzejechanychkilometrówprzeliczonychprzezstawkę0,9222złza1kmprzebiegu .Zewidencjiprze-biegupojazduwynika,żewsierpniu2016r .zleceniobiorcaprzejechałprywatnymautemwcelachsłuż-bowych157km .Zleceniodawcawypłaciłmuztegotytułu144,79zł(157kmx0,9222zł) .Zeskładekzwolnionajestczęśćtejkwotywwysokości131,22zł(157kmx0,8358zł);pozostałaczęść–tj .13,57zł(144,79zł–131,22zł)musizostaćdoliczonadopodstawywymiaruskładekzleceniobiorcy .

Niemakoniecznościzawieraniawumowiezleceniazapisuoobowiązkurefundacjiwydatkówzlecenio-biorcyztytułuużywaniaprzezniegoprywatnegosamochodudorealizacjizlecenia .Zobowiązanietowy-nikawprostzart .742Kodeksucywilnego, jeśli samaumowaniewyłączaobowiązku takiegozwrotu .Wumowiezleceniabądźwodrębnymporozumieniustronnależyjednakokreślićwysokośćświadczenianależnegozleceniobiorcyztegotytułubądźwskaźnikiniezbędnedojegoustalenia,np .stawkęza1kmprzebiegupojazdu,limitprzyznanychkilometrównajazdylokalne .Takiewyszczególnienieochronizlece-niodawcęprzedzarzutamizestronyZUSczyurzęduskarbowegodotyczącyminieprawidłowegokorzy-staniazezwolnieniaskładkowo-podatkowego .

Najlepszymrozwiązaniemjestprzyznawaniezleceniobiorcyzwrotukosztówużywaniaprywatnegosamo-choduwformierozliczeniafaktycznieprzejechanychkilometrówwlokalnychjazdach .Wprzypadkuzlecenio-biorcówmogąbowiemwystąpićwątpliwościcodoprawidłowegoobliczaniarefundacjimetodąryczałtową .

UWaGa! ze względu na charakter umów cywilnych zwrot kosztów używania prywatne-go pojazdu do lokalnych jazd służbowych powinien być rozliczany kilometrówką.

Dlapracownikówryczałtnależyobniżaćo1/22zakażdyroboczydzieńnieobecnościwpracyzpowo-duchoroby,urlopu,podróżysłużbowejtrwającejprzynajmniej8godzinlubinnejnieobecnościorazzakażdyroboczydzień,kiedypracownikniedysponowałsamochodemwceluwykonaniazlecenia .Należyprzyjąć,żezasadytejniedasięzastosowaćodpowiedniodozleceniobiorców,którzyniemająprzecieżanidnipracy,animiejscapracyitd .

10.5. Wsparcie socjalne z zfśs

Zeskładeknaubezpieczeniazleceniobiorcówsązwolnionewypłaconeimświadczeniasfinansowaneześrodkówprzeznaczonychnacelesocjalnewramachzakładowegofunduszuświadczeńsocjalnych(§2ust .1pkt19wzwiązkuz§5ust .2rozporządzeniaskładkowego) .Pracodawcabędącyzleceniodaw-cąmożeprzyznaćzleceniobiorcomprawodoubieganiasięopomocześrodkówzfśspodwarunkiem,żezawrzejewfunkcjonującymuniegoregulaminiesocjalnym(art .2ust .5ustawyozakładowymfunduszuświadczeńsocjalnych,dalejustawaozfśs) .

Abyzamieścićtakiepostanowieniewregulaminiesocjalnym,zleceniodawcamusijeuzgodnić(zdobyćakceptację)zzakładowąorganizacjązwiązkową,agdytakauniegoniedziała–zprzedstawicielemzało-gi .Gdyupracodawcydziałakilkazwiązkówzawodowych,wymagatouzyskaniazgodyichwszystkichbądźprzynajmniejreprezentatywnychwrozumieniuart .24125Kodeksupracy .Brakwspólnegostanowi-skaorganizacjiwciągu30dniodprzedstawieniaimpropozycjiprzezpracodawcęupoważniagodosa-modzielnegopodjęciadecyzjiporozpatrzeniuichodrębnychstanowisk(art .27ust .1iart .30ust .5usta-wyozwiązkachzawodowych) .

Gdyregulaminzfśsprzewidujeprawodoświadczeńsocjalnychdlazleceniobiorców,zleceniodawcamusiudzielaćichwedługkryteriówsocjalnych,czylisytuacjirodzinnej,materialnej iżyciowejzlecenio-biorcy(najczęściejjestnimdochódprzypadającynaczłonkarodziny) .InaczejZUSi/luburządskarbowy


55WWW.iNfor.pl

mogązakwestionowaćjejakopozbawionecechsocjalnychinakażązapłatęodpowiednioskładekipo-datkudochodowego .

PrzykładRegulaminsocjalnyspółkipozwalazleceniobiorcomnaubieganiesięopomoczzfśs .Wszystkimzle-ceniobiorcompracującymnarzeczspółkiprzezprzynajmniej6miesięcywdanymrokukalendarzo-wymprzysługujeponadtoświadczeniepieniężnewwysokości300złzokazjiświątBożegoNarodze-nia .Takawypłata,choćsfinansowanazzfśs,podlegaskładkomZUSprzedewszystkimdlatego,żejejudzielenieniezależyodsytuacjisocjalnejzleceniobiorcy .Niedokońcalegalnejestteżuwarunkowanieuprawnieniazleceniobiorcydoświadczeniasocjalnegooddługościjegozatrudnieniawrokukalenda-rzowym–wsparciezzfśspowinnobyćuzależnionewyłącznieodkryteriumsocjalnego .

Dopuszczalnejestzwolnieniezeskładekwartościświadczeńprzekazanychzleceniobiorcyzfunduszuprzeznaczonegonacelesocjalno-bytowe,utworzonegonapodstawieukładuzbiorowegopracyprzezzleceniodawców,którzynietworzązfśs .Przepisypozwalająbowiemnaobjęciezleceniobiorcówukłademzbiorowympracy(art .239§2Kodeksupracy) .Wtymprzypadkuwartośćświadczenianiepodlegaskład-kom,jeślirocznienieprzekraczanajednegozleceniobiorcękwotyodpisupodstawowegonaosobęza-trudnionąwnormalnychwarunkach,tj .w2016r .–1093,93zł(37,50%przeciętnegowynagrodzeniawgo-spodarcenarodowejw2010r .iwdrugimpółroczu2010r .) .Jednakwpraktycejesttomożliwośćraczejteoretyczna .Funduszsocjalno-bytowywystępujerzadko–wdużychprzedsiębiorstwachjestpozostało-ściązczasówrealnegosocjalizmu,a–jeślijużistnieje–tonieodnosisiędoosóbwykonującychumowycywilnoprawne .

Zdaniemniektórychekspertów,przekazanezleceniobiorcomświadczeniasocjalnezzfśslubzfundu-szusocjalno-bytowegostanowiąpodwzględempodatkowymprzychodyzinnychźródeł(art .20ustawyopdof),aniezdziałalnościwykonywanejosobiście(ztytułuwykonywaniazlecenia–art .13ust .1pkt8ustawyopdof) .Gdybyjednakprzyjąćtakiestanowisko,toteświadczeniabyłybyjużwcześniejzwolnionezeskładek .Podstawąwymiaruskładeknaubezpieczeniaspołecznezleceniobiorcówjestbowiemprzy-chództytułuumowyzlecenia .

Skutkiemuznania,żeświadczeniesocjalnetoprzychódzinnychźródeł,byłobyniepobieranieprzezzleceniodawcęodtegoświadczeniazaliczkinapodatek,alewykazaniegojakoprzychódwPIT-8C .Abymiećpewnośćcodoprawidłowegozakwalifikowaniategoprzychodu,możnawystąpićdoorganupodat-kowegoowydanieinterpretacjiindywidualnejwtejsprawie .

10.6. diety dla zleceniobiorców wysłanych do pracy za granicę

Teoretyczniedozleceniobiorcówmożemieć równieżzastosowaniezwolnieniezeskładekzwiązanezwykonywaniemzleceniazagranicądlapolskiegozleceniodawcy,którewynikaz§2ust . 1pkt16wzwiązkuz§5ust .2rozporządzeniaskładkowego .Natejpodstawiezwolnionazeskładekjestczęśćwynagrodzeniawwysokościdietztytułupodróżysłużbowejpozakrajem,należnychzakażdydzieńpo-bytu,określonejwrozporządzeniuopodróżachsłużbowych–przyczymmiesięcznapodstawawymiaruskładekniemożebyćniższaniżkwotaprognozowanegonadany rokprzeciętnegowynagrodzenia .W2016r .minimalnąmiesięcznąpodstawąwymiaruskładeknaubezpieczeniaspołecznejestkwotaśred-niegoplanowanegowynagrodzenianatenrok,tj .4055zł .

Wtymprzypadkunależyjednakbardzoroztropnierozważyćmożliwośćskorzystaniazezwolnieniazeskładek,ponieważniekażdegozleceniobiorcęwolnowysłaćdopracyzagranicę .Zostałobymubo-wiemwtensposóbwyznaczonemiejsceświadczeniapracy,cojestwłaściwościązatrudnieniapracow-niczego .Wtakiejsytuacjinależyzwrócićuwagęnapozostałeelementywspółpracystron–jeśliprze-ważającechystosunkupracy,istniejeryzykopodważeniatakiegokontraktuprzezPIP,ZUSbądźorganpodatkowy .

TrybunałKonstytucyjnywwyrokuz28października2015r .(SK9/14)uznałwskazanyprzepis(§2ust .1pkt16rozporządzeniaskładkowego)zaniezgodnyzkonstytucją .Rozporządzenietoniemożebowiemtworzyćnowegoprawaibyćsprzecznezzasadamiwynikającymiwtymzakresiezart .18ust .1ustawy



systemowej .Zgodniezewskazanymprzepisemtejustawypodstawęwymiaruskładekstanowiprzychódfaktycznieuzyskany,anieściślezałożony(hipotetyczny)doosiągnięcia .Ponieważwspomnianyprzepisrozporządzeniaskładkowegodotyczyteżzleceniobiorców,należygostosowaćodpowiedniodotejgru-pyubezpieczonych .Niekonstytucyjnyprzepis rozporządzeniaskładkowegoutracimocobowiązującązupływem12miesięcyoddniaogłoszeniawyrokuwDziennikuUstaw .

10.7. ekwiwalenty za narzędzia, materiały lub sprzęt

Zeskładeknaubezpieczeniaspołecznesązwolnioneekwiwalentypieniężnezaużyteprzywykonywa-niuzlecenianarzędzia,materiałylubsprzęt,któresąwłasnościąwykonawcy(§2ust .1pkt9wzwiązkuz§5ust .2rozporządzeniaskładkowego) .Wumowiezlecenianietrzebaprzyznawaćwykonawcytegoekwiwalentu,ponieważwynikaonzart .742Kodeksucywilnego,którystanowi,żedającyzleceniepowi-nienzwrócićzleceniobiorcywydatkipoczynioneprzezniegowcelunależytegowykonaniapowierzonychczynności,w tymkosztywymienionychnarzędzi,materiałówalbosprzętu . Jeśliwięczleceniobiorcaotrzymujepieniądzewzamianzakupioneprzezsiebiedorealizacjiumowynarzędzia,materiałyisprzęt,sąonezwolnionezeskładek .

Cytowanyart .742Kodeksucywilnegoniemajednakcharakterubezwzględniewiążącego(wyrokSNz21sierpnia2008r .,IVCSK168/08;niepubl .),dlategostronymogąwumowiezleceniawyłączyćobowiązekzwrotuwydatków .Gdyumowazawieratakiezastrzeżenie,wykonawcaniekorzystaztegozwolnieniazeskładek .

10.8. Wartość posiłków

Składeknietrzebaodprowadzaćodwartościudostępnianychzleceniobiorcomposiłkówbezprawadoekwiwalentudowysokości190złnajednąosobęmiesięcznie(§2ust .1pkt11wzwiązkuz§5ust .2rozporządzeniaskładkowego) .Wtychgranicachjestzwolnionazubezpieczeńrównowartośćnp .obia-dów,zjakichzleceniobiorcymogąkorzystaćzadarmowzakładowejstołówceczybufecie .WedługZUSzwolnienietonieobejmujebonówczytalonówwydawanychzleceniobiorcomwceluichwymianynapo-siłekwlokalugastronomicznym .

10.9. zapomogi losowe

Zwolnionezeskładeksązapomogilosowewypłaconezleceniobiorcyztytułuklęskżywiołowych,indy-widualnychzdarzeńlosowychlubdługotrwałejchoroby(§2ust .1pkt22wzwiązkuz§5ust .2rozporzą-dzeniaskładkowego) .Zleceniodawcaprzyznający takązapomogę losowązleceniobiorcypowinienodniegoodebraćoświadczenie,żedotknęłagoklęskażywiołowa,zdarzenie losowelubzapadłnadługąchorobę .Tylkopodtymwarunkiemzleceniobiorcamożeskorzystaćzulgiskładkowej .

KLĘSKa ŻyWIOłOWa–naturalnakatastrofalubtechnicznaawaria,którychskutkizagrażajążyciulubzdrowiudużejliczbyludzi,mieniuwwielkichrozmiarachalbośrodowiskunaznacznychobsza-rach,apomoc iochronamogąbyćskuteczniepodjęte tylkoprzyzastosowaniunadzwyczajnychśrodków,wewspółdziałaniuróżnychorganówiinstytucjiorazspecjalistycznychsłużbiformacjidzia-łającychpodjednolitymkierownictwem .

ZdaRZENIE LOSOWE–incydentwywołanykolejamilosu,wydarzeniemżycia,nieprzewidywalne,nie-zależneodwoliczłowiekainiedouniknięcia,mimozachowanianależytejstaranności .

Wedługniektórychekspertówprzekazanezleceniobiorcomzapomogilosowestanowiąpodwzględempodatkowymprzychodyzinnychźródeł(art .20ustawyopdof),aniezdziałalnościwykonywanejosobi-ście(ztytułuwykonywaniazlecenia–art .13ust .1pkt8ustawyopdof) .Ponieważniejesttokwestiaroz-strzygnięta,zalecasięzleceniodawcomdokonującymtegorodzajuwypłatwystąpieniedoMinistraFinan-sówowydanieinterpretacjiindywidualnej .


57WWW.iNfor.pl

Oskładkowanie i opodatkowanie świadczeń przekazanych zleceniobiorcom

Przychód Czy jest oskładkowany Czy jest opodatkowany

1 2 3

nagrody� jubileuszowe� przysługujące� nie�częściej�niż�co�5�lat

nie�dotyczy�zleceniobiorców,�ponie-waż�są� to�świadczenia� typowo�pra-cownicze.� ich�przyznanie�zlecenio-biorcy� mogłoby� zasugerować� pra-cowniczy�charakter�współpracy�stron

należności�obliczane�od�wielkości�efektów�uzyskanych�przez�zastosowanie�pracowni-czego� projektu� wynalazczego� i� za� doku-mentację�do�stosowania�projektu�dostar-czoną�bezumownie�przez�twórcę,�nagrody�za� wynalazczość,� za� prace� badawcze�i�wdrożeniowe

nie�dotyczy�zleceniobiorców,�ponie-waż�są� to�świadczenia� typowo�pra-cownicze.� ich�przyznanie�zlecenio-biorcy� mogłoby� zasugerować� pra-cowniczy� charakter� współpracy�stron

nagrody�ministra�Gospodarki�za�szczegól-ne�osiągnięcia�w�eksporcie

zwolnione�w�pełnej�wysokości�(§�2�ust.�1�pkt�1b�rozporządzenia�skład-kowego),�ale�zleceniobiorcy�rzadko�je�uzyskują

opodatkowane;� brak� wyłą-czenia� podatkowego� w� tej�kwestii

odprawy� pieniężne� należne� w� związku�z�przejściem�na�emeryturę�lub�rentę


odprawy,�odszkodowania�i�rekompensa-ty� za� wygaśnięcie� lub� rozwiązanie� umo-wy�zlecenia,�w� tym�z�przyczyn� leżących�po�stronie�zleceniodawcy,�z�powodu�wy-powiedzenia� złożonego� bez� ważnego�powodu�

zwolnione�w�pełnej�wysokości,�bez�ograniczeń�(§�2�ust.�1�pkt�3�rozpo-rządzenia�składkowego)

opodatkowane�w�pełnej�wy-sokości;�zwolnienie�z�art.�21�ust.�1�pkt�3�dotyczy�odszko-dowań� i� zadośćuczynienia�wynikających�z�przepisów

odszkodowania� wypłacone� byłym� zlece-niobiorcom�po� rozwiązaniu�umowy�zlece-nia,�na�podstawie�umowy�o�zakazie�konku-rencji�po�ustaniu�zlecenia

zwolnione�w�pełnej�wysokości,�bez�ograniczeń�(§�2�ust.�1�pkt�4�rozpo-rządzenia�składkowego)

opodatkowane

odprawy�wypłacone�pracownikom�powo-łanym� do� zasadniczej� służby� wojskowej�z� art.� 125� ustawy� o� powszechnym� obo-wiązku�obrony�rp

nie�dotyczy� zleceniobiorców,�cyto-wany�przepis�odnosi� się�wyłącznie�do�pracowników*

świadczenia�rzeczowe�wynikające�z�prze-pisów�bhp,�ekwiwalenty�za�te�świadczenia�wypłacane�zgodnie�z�przepisami�wydany-mi�przez�radę�ministrów� lub�właściwego�ministra,�pieniężne�ekwiwalenty�za�pranie�odzieży�roboczej,�używanie�odzieży�i�obu-wia�własnego�zamiast�roboczego

zwolnione�w�pełnej�wysokości�(§�2�ust.�1�pkt�6� rozporządzenia�skład-kowego)

zwolnione�w�pełnej�wysoko-ści�(art.�21�ust.�1�pkt�11�usta-wy�o�pdof)

bony,� talony,� kupony� lub� inne� dowody�uprawniające�do�otrzymania�na�ich�podsta-wie�napojów�bezalkoholowych,�posiłków�oraz�artykułów�spożywczych,�gdy� zlece-niodawca�–�mimo�ciążącego�na�nim�obo-wiązku�wynikającego�z�przepisów�bhp�–�nie�ma�możliwości�wydania�posiłków� i� napo-jów�bezalkoholowych


opodatkowane;� zwolnienie�z�art.�21�ust.�1�pkt�11b�usta-wy�o�pdof�obejmuje�tylko�pra-cowników*



1 2 3

odszkodowania�za�utratę� lub�uszkodzenie�w�związku�z�wypadkiem�przy�pracy�przed-miotów�osobistego�użytku�oraz�przedmio-tów�niezbędnych�do�pracy�należne�od�pra-codawcy�na�podstawie�art.�2371�§�2�Ko-deksu�pracy

nie�dotyczy� zleceniobiorców;�cyto-wany�przepis�odnosi� się�wyłącznie�do�pracowników*�

ekwiwalenty�pieniężne�za�użyte�przy�wyko-nywaniu�zlecenia�narzędzia,�materiały� lub�sprzęt�będące�własnością�zleceniobiorcy


opodatkowane;� zwolnienie�z�art.�21�ust.�1�pkt�13�ustawy�o� pdof� obejmuje� wyłącznie�pracowników*

wartość�ubioru�służbowego�(umundurowa-nia),�którego�używanie�należy�do�obowiąz-ków�zleceniobiorcy,�ekwiwalent�pieniężny�za�ten�ubiór

zwolnione�w�pełnej�wysokości�(§�2�ust.�1�pkt�10�rozporządzenia�skład-kowego)

opodatkowane;�ulga�z�art.�21�ust.�1�pkt�10�ustawy�o�pdof�obejmuje�tylko�pracowników*

wartość� finansowanych� przez� zlecenio-dawcę�posiłków�udostępnianych�zlecenio-biorcom�bez�prawa�do�ekwiwalentu�z�tego�tytułu�

zwolnione�do�190�zł�miesięcznie�na�jednego�zleceniobiorcę� (§�2�ust.�1�pkt�11� rozporządzenia� składkowe-go)

opodatkowane

zwrot� kosztów�używania�w� jazdach� lokal-nych�przez� zleceniobiorców� na�potrzeby�zlecenia�pojazdów� niebędących� własno-ścią�zleceniodawcy

zwolnione� do� wysokości� ryczałtu�albo�kilometrówki�ustalonych�na�za-sadach�dotyczących�krajowych�po-dróży�służbowych�pracowników�sfe-ry� budżetowej;� przy� kilometrówce�trzeba� prowadzić�ewidencję�prze-biegu�pojazdu�(§�2�ust.�1�pkt�13�roz-porządzenia�składkowego)

opodatkowane;�ograniczona�ulga�z�art.�21�ust.�1�pkt�23b�ustawy�o�pdof�obejmuje�wy-łącznie�pracowników*

zwrot�kosztów�przeniesienia�służbowego,zasiłki�na� zagospodarowanie� i�osiedlenie�w� związku� z� przeniesieniem� służbowym�–�do�wysokości�nieprzekraczającej�kwoty,�która�z�tego�tytułu�została�zwolniona�z�po-datku�dochodowego�od�osób�fizycznych


diety� i� inne� należności� z� tytułu� podróży�służbowej�zleceniobiorcy�poza�miejsce�za-mieszkania�

zwolnione�do�wysokości�ustalonych�w�rozporządzeniu�o�krajowych�i�za-granicznych�podróżach�służbowych�pracowników�sfery�budżetowej�(§�2�ust.�1�pkt�15�rozporządzenia�skład-kowego)

zwolnione� do� wysokości�ustalonych�w�rozporządzeniu�o�krajowych� i� zagranicznych�podróżach� służbowych� pra-cowników� sfery� budżetowej�(art.� 21� ust.� 1� pkt� 16� lit.� b�ustawy�o�pdof)

część�wynagrodzenia�zleceniobiorców�za-trudnionych� za�granicą�u�polskich� zlece-niodawców

zwolnione�do�wysokości�diety�z� ty-tułu� zagranicznej� podróży� służbo-wej�za�każdy�dzień�pobytu�za�grani-cą,� ale� miesięczna� podstawa� wy-miaru�składek�nie�może�być�niższa�niż�prognozowane�wynagrodzenie,�w� 2016� r.� –� 4055� � zł� (§� 2� ust.� 1�pkt�16� rozporządzenia� składkowe-go)

opodatkowane;�ulga�z�art.�20�ust.�1�pkt�20�ustawy�o�pdof�dotyczy�wyłącznie�pracowni-ków

dodatek�za�warunki�pracy�z�tytułu�wykony-wania�pracy�za�granicą�(dodatek�walutowy)�przysługujący�nauczycielom�zatrudnionym�w�publicznych�szkołach�i�szkolnych�punk-tach�konsultacyjnych�przy�przedstawiciel-stwach� dyplomatycznych,� urzędach�

nie�dotyczy�zleceniobiorców,�ponie-waż�są� to�świadczenia� typowo�pra-cownicze�(nauczycielskie).�ich�przy-znanie� zleceniobiorcy�mogłoby� za-sugerować� pracowniczy� charakter�współpracy�stron


59WWW.iNfor.pl

1 2 3

konsularnych� i�przedstawicielstwach�woj-skowych�rp,�określony�w�odrębnych�prze-pisach�wydanych�przez�meNis

równowartość�dodatków�dewizowych�wy-płacanych�pracownikom�zatrudnionym�na�morskich�statkach�handlowych�i�rybackich�–�w�części�odpowiadającej�75%�dodatków

nie�dotyczy�zleceniobiorców

dodatek� za� rozłąkę�wypłacany�pracowni-kom�czasowo�przeniesionym�oraz�strawne�–�do�wysokości�diet�z� tytułu�krajowej�po-dróży�służbowej�na�obszarze�kraju

nie�dotyczy�zleceniobiorców,�ponie-waż�są� to�świadczenia� typowo�pra-cownicze.� ich�przyznanie�zlecenio-biorcy� mogłoby� zasugerować� pra-cowniczy�charakter�współpracy�stron

świadczenia� finansowane� ze� środków�przeznaczonych� na� cele� socjalne� w� ra-mach�zfśs

zwolnione�w�pełnej�wysokości�(§�2�ust.�1�pkt�19�rozporządzenia�skład-kowego)/lub� jako� przychody� z� in-nych�źródeł�

opodatkowane;�ulga�z�art.�21�ust.�1�pkt�67�ustawy�o�pdof�obejmuje�tylko�pracowników

świadczenia�wypłacane�z� funduszu�utwo-rzonego�na�cele�socjalno-bytowe�na�pod-stawie�układu�zbiorowego�pracy�u� zlece-niodawców,�którzy�nie�tworzą�zfśs�

zwolnione� rocznie� do� wysokości�podstawowego� odpisu� na� zfśs,�tj.�w�2016�r.�1093,93�zł�na�1�zlece-niobiorcę�(§�2�ust.�1�pkt�20�rozpo-rządzenia� składkowego)/lub� jako�przychody�z�innych�źródeł

opodatkowane;� brak� wyłą-czenia� podatkowego� w� tej�kwestii

świadczenie�urlopowe�wypłacane�na�pod-stawie�art.�3�ust.�4�ustawy�o�zfśs�–�do�wy-sokości�nieprzekraczającej� rocznie�kwoty�odpisu� podstawowego� określonej� w� tej�ustawie

nie� dotyczy� zleceniobiorców;� wa-runkiem� uzyskania� świadczenia�urlopowego� jest� przebywanie� na�długim� urlopie� wypoczynkowym,�który�nie�przysługuje�zleceniobiorcy

zapomogi� losowe� w� razie� klęsk� żywioło-wych,� indywidualnych� zdarzeń� losowych�lub�długotrwałej�choroby

zwolnione�w�pełnej�wysokości�(§�2�ust.�1�pkt�22�rozporządzenia�skład-kowego)/lub� jako� przychód� z� in-nych�źródeł

zwolnione� do� 2280� zł� na�1� zleceniobiorcę� rocznie�(art.�21�ust.�1�pkt�26�ustawy�o�pdof)

środki�otrzymywane�w�zpch�i�zaz�na�reha-bilitację�zawodową,�społeczną�oraz�leczni-czą�osób�niepełnosprawnych,�na�podsta-wie�odrębnych�przepisów,� ze� zfron�albo�zfa,�z�wyłączeniem�wynagrodzeń� finanso-wanych�ze�środków�tych�funduszy

nie�dotyczy�zleceniobiorców

składniki�wynagrodzenia,�do�których� zle-ceniobiorca�zachowuje�prawo�za�czas�po-bierania�wynagrodzenia�chorobowego,�za-siłków:� chorobowego,� macierzyńskiego,�opiekuńczego,� świadczenia� rehabilitacyj-nego� w� myśl� układów� zbiorowych� pracy�lub�przepisów�o�wynagradzaniu,� jeżeli� są�faktycznie�wypłacane�za�czas�pobierania�tego�wynagrodzenia�lub�zasiłku

teoretycznie�są�zwolnione�w�pełnej�wysokości�(§�2�ust.�1�pkt�24�rozpo-rządzenia� składkowego).� przyzna-nie�zleceniobiorcy�podanych�skład-ników�zwiększa�jednak�ryzyko�pod-ważenia� tego� zatrudnienia� jako�cywilnego�

opodatkowane

dodatki�uzupełniające�80%�zasiłek�choro-bowy� wypłacane� przez� zleceniodawców�–� do� kwoty� nieprzekraczającej� łącznie�z�zasiłkiem�chorobowym�100%�przychodu�pracownika,� stanowiącego�podstawę�wy-miaru�składek

teoretycznie�są�zwolnione�do�kwoty�nieprzekraczającej� łącznie� z� zasił-kiem�chorobowym�100%�przycho-du� zleceniobiorcy� stanowiącego�podstawę� wymiaru� składek� (§� 2�ust.�1�pkt�25�rozporządzenia�skład-kowego).�przyznanie� zleceniobior-

opodatkowane



1 2 3

com�podanych�dodatków�zwiększa�ryzyko� podważenia� zatrudnienia�jako�cywilnego

korzyści�materialne�wynikające�z�układów�zbiorowych�pracy,� regulaminów�wynagra-dzania� lub�przepisów�płacowych,�polega-jące�na�uprawnieniu�do�zakupu�po�cenach�niższych�niż�detaliczne�niektórych�artyku-łów,�przedmiotów�lub�usług�oraz�korzysta-niu� z�bezpłatnych� lub�częściowo�odpłat-nych�przejazdów�środkami�lokomocji

zwolnione�w�pełnej�wysokości�(§�2�ust.�1�pkt�26�rozporządzenia�skład-kowego)

opodatkowane

dodatkowe�świadczenia�niemające�charak-teru�deputatu�przyznawane�na�podstawie�szczególnych�przepisów�–�kart�branżowych�lub�układów�zbiorowych�pracy,� tj.�ekwiwa-lent�pieniężny�z�tytułu�zwrotu�kosztów�prze-jazdów�urlopowych,�świadczenia�na�pomo-ce�naukowe�dla�dzieci,�świadczenia�przyzna-wane�z� tytułu�uroczystych�dni,�z�wyjątkiem�pieniężnych�nagród�z�racji�uroczystych�dni


nagrody� za� wyniki� sportowe,� wypłacane�przez� kluby� sportowe� i� polskie� związki�sportowe� oraz� za� wybitne� osiągnięcia�sportowe�lub�wybitne�osiągnięcia�w�pracy�w�dziedzinie�kultury� fizycznej,�wypłacane�ze�środków�budżetowych

zwolnione�w�pełnej�wysokości�(§�2�ust.�1�pkt�28�rozporządzenia�skład-kowego).�W�praktyce�zleceniobior-cy�otrzymują�je�bardzo�rzadko

opodatkowane

świadczenia�przyznane�zgodnie� z�odręb-nymi� przepisami� przez� pracodawcę� na�podnoszenie� kwalifikacji� zawodowych�i�wykształcenia�ogólnego�

nie�dotyczy�zleceniobiorców,�ponie-waż�brakuje�odrębnych�przepisów�przyznających� zleceniobiorcom�świadczenia� z� tytułu� podnoszenia�kwalifikacji�zawodowych

*Pracownikamiwrozumieniuustawyopdofiustawysystemowejsąosobyzatrudnionenapodstawiestosunkupracy,spółdzielcze-gostosunkupracy,umowyopracęchałupnicząistosunkusłużbowego .

11. zasady podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemuOsobywykonującepracęnapodstawieumowyzlecenia,umowyagencyjnejalboinnejumowyoświad-

czenieusług,doktórejzgodniezprzepisamiKodeksucywilnegostosujesięprzepisydotyczącezlecenia,podlegająobowiązkowiubezpieczeniazdrowotnego,jeżeli:

■■ posiadająobywatelstwopaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiejlubpaństwaczłonkowskiegoEuro-pejskiegoPorozumieniaoWolnymHandlu(EFTA)izamieszkująnaterytoriumpaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiejlubpaństwaczłonkowskiegoEuropejskiegoPorozumieniaoWolnymHandlu(EFTA),

■■ nieposiadająobywatelstwapaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiej lubpaństwaczłonkowskiegoEuropejskiegoPorozumieniaoWolnymHandlu(EFTA)–stronyumowyoEuropejskimObszarzeGo-spodarczymlubKonfederacjiSzwajcarskiej iprzebywająnaterytoriumRzeczypospolitejPolskiejnapodstawiewizywceluwykonywaniapracy,zezwolenianazamieszkanienaczasoznaczonyzwyłącze-niemzezwoleniaudzielonegonapodstawieart .53aust .2ustawyz13czerwca2003r .ocudzoziem-cach,zezwolenianaosiedleniesię,zezwolenianapobytrezydentadługoterminowegoWspólnotEuro-pejskich,zgodynapobyt tolerowany lubuzyskaływRzeczypospolitejPolskiejstatusuchodźcy lubochronęuzupełniającąalbokorzystającezochronyczasowejnajejterytorium,

■■ nieposiadająobywatelstwapaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiej lubpaństwaczłonkowskiegoEuropejskiegoPorozumieniaoWolnymHandlu(EFTA)ilegalniezamieszkująnaterytoriuminnegoniż


61WWW.iNfor.pl

RzeczpospolitaPolskapaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiejlubpaństwaczłonkowskiegoEuro-pejskiegoPorozumieniaoWolnymHandlu(EFTA) .Obowiązkowiubezpieczeniazdrowotnegopodlegają takżeosobyobjęteubezpieczeniamiemerytal-

nymirentowymiztytułuumowyzlecenia,umowyagencyjnejalboinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezprzepisamiKodeksucywilnegostosujesięprzepisydotyczącezlecenia,któreposiadająobywatelstwopaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiej lubpaństwaczłonkowskiegoEuropejskiegoPorozumieniaoWolnymHandlu(EFTA)iniezamieszkująnaterytoriumpaństwaczłonkowskiegoUniiEu-ropejskiejlubpaństwaczłonkowskiegoEuropejskiegoPorozumieniaoWolnymHandlu(EFTA) .

Osobapodlegającaobowiązkowiubezpieczeniazdrowotnego,wtymrównieżzleceniobiorca(osobawykonującaumowęagencyjnąlubinnąumowęoświadczenieusług),uzyskujeprawodoświadczeńopie-kizdrowotnejpozgłoszeniujejdoubezpieczeniazdrowotnego .Prawodoświadczeńopiekizdrowotnejustajenatomiastpoupływie30dnioddniawygaśnięciaobowiązkuubezpieczeniazdrowotnego .

Obowiązekubezpieczeniazdrowotnegoosóbwykonującychpracęnapodstawieumowyzlecenia,umowyagencyjnejalboinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezprzepisamiKodeksucywilnegostosujesięprzepisydotyczącezlecenia,powstajeiwygasawterminachokreślonychwprzepisachoubezpieczeniachspo-łecznych .Wyżejwymienioneosobypodlegajązatemobowiązkowoubezpieczeniuzdrowotnemuoddniaozna-czonegowumowiejakodzieńrozpoczęciajejwykonywaniadodniarozwiązanialubwygaśnięciatejumowy .

Ponadtodoubezpieczeniazdrowotnegozleceniobiorców(osóbwykonującychumowęagencyjnąlubinnąumowęoświadczenieusług)stosujesięodpowiednioprzepisydotyczącezasad, trybu i terminuzgłaszaniadoubezpieczeńspołecznych .

Za zleceniobiorców (osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub innej umowyoświadczenieusług)składkęnaubezpieczeniezdrowotne, jakopłatnik,oblicza,pobierazdochoduubezpieczonegoiodprowadzazleceniodawca .Płatnikskładekjestzobowiązany,bezuprzedniegowe-zwania,opłacićirozliczyćskładkęnaubezpieczeniezdrowotne,zakażdymiesiąckalendarzowy,nazasa-dach,wtrybieiterminieprzewidzianychdlaskładeknaubezpieczeniaspołeczne .

PrzykładMichałH .zawarłod16sierpnia2016r .umowęzleceniazinnympodmiotemniżpracodawca .Zumowyopracęotrzymujeonwynagrodzeniewwysokości1900złmiesięcznie .Zatemztytułuwykonywaniaumowyzleceniapodlegaobowiązkowojedynieubezpieczeniuzdrowotnemu .

Wsytuacjigdyskładkanaubezpieczeniezdrowotneobliczonaprzezpłatnika-zleceniodawcęjestwyższaodzaliczkinapodatekdochodowyodosóbfizycznych,składkęobliczonązaposzczególnemiesiąceobniżasiędowysokościtejzaliczki(art .83ust .1ustawyzdrowotnej) .Wprzypadkuprzychodówuzyskiwanychztytułuumowylubumówzleceniazawartychzosobąniebędącąpracownikiempłatnika,zktórychsumanależnościwynikającazumowylubzumównieprzekraczamiesięcznie200zł,pobieranyjestpodatekzryczałtowanywwysokości18% .Wtakichprzypadkachniemapodstawydoobniżenianaliczonejodtychprzychodówskładkizdrowotnejdowy-sokości0zł–jeżelipłatniknieobliczainieodprowadzazaliczkinapodatekdochodowyodosóbfizycznych .

12. podstawa wymiaru i wysokość składki zdrowotnej

Doustaleniapodstawywymiaruskładkinaubezpieczeniezdrowotnezleceniobiorców(osóbwykonują-cychumowęagencyjnąlubinnąumowęoświadczenieusług)stosujesięprzepisyokreślającepodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaspołecznetychosób,zponiższymiwyjątkami,tj .:

■■ podstawęwymiaruskładkinaubezpieczeniezdrowotnezleceniobiorców(osóbwykonującychumowęagencyjną lub innąumowęoświadczenieusług)pomniejszasięokwotyskładeknaubezpieczeniaemerytalne,rentoweichorobowe,finansowanychześrodkówubezpieczonegooraz

■■ przyustalaniupodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniezdrowotneniestosujesięograniczeniarocznejpodstawywymiarutychskładekdo30-krotnościprzeciętnegomiesięcznegowynagrodzeniawgospodarcenarodowej .Składkanaubezpieczeniezdrowotnewynosi9,00%podstawywymiaru .



13. Umowa zlecenia i inne tytuły do ubezpieczenia zdrowotnego

13.1. Umowa zlecenia i umowa o pracę

Wprzypadkugdyubezpieczonyuzyskujeprzychodyzwięcejniżjednegotytułudoobjęciaobowiąz-kiemubezpieczeniazdrowotnego,składkanaubezpieczeniezdrowotneopłacanajestzkażdegoztychtytułówodrębnie .Jeżelizatempracownikdodatkowowykonujeumowęzlecenia,obowiązkowopodlegaubezpieczeniuzdrowotnemuzarównoztytułuumowyopracę,jakiztytułuumowyzlecenia .Bezznacze-niadlaustaleniaobowiązkuubezpieczeniazdrowotnegopozostajefaktzawarciaumowyzleceniazwła-snympracodawcączyzpodmioteminnymniżwłasnypracodawca .

13.2. Kilka umów zlecenia

Jeśliwramach jednegoztytułówdoobjęciaobowiązkiemubezpieczeniazdrowotnego(m .in .z tytułuumowyzlecenia)ubezpieczonyuzyskujewięcejniżjedenprzychód,składkanaubezpieczeniezdrowotnejestopłacanaodkażdegozuzyskanychprzychodówodrębnie .Zatemosobawykonującapracęnapodsta-wiekilkuumówzleceniaobowiązkowopodlegaubezpieczeniuzdrowotnemuzkażdejzzawartychumów .

13.3. Umowa zlecenia i przebywanie na urlopie wychowawczym

Osobaprzebywającanaurlopiewychowawczym,któradodatkowowykonujepracęnapodstawieumowyzlecenia,obowiązkowopodlegaubezpieczeniuzdrowotnemujedynieztytułuumowyzlecenia .Ztytułuprze-bywanianaurlopiewychowawczymskładkanaubezpieczeniezdrowotneniejestopłacana .Niemawtymprzypadkuznaczeniawysokośćprzychoduzezleceniastanowiącegopodstawęwymiarutejskładki .

13.4. Umowa zlecenia i prawo do emerytury lub renty

Osobauprawnionadoemeryturylubrenty,wykonującajednocześniepracęnapodstawieumowyzlece-nia,podlegaobowiązkowoubezpieczeniuzdrowotnemuzobutychtytułów .Tymsamymskładkanaubez-pieczeniezdrowotnepowinnabyćodprowadzonazarównozemeryturylubrenty,jakizumowyzlecenia .

13.5. Umowa zlecenia i prowadzenie pozarolniczej działalności

Jeżeliosobaprowadzącapozarolnicządziałalnośćjednocześniewykonujepracęnapodstawieumowyzlecenia,podlegaobowiązkowoubezpieczeniuzdrowotnemuzobutychtytułów .

13.6. Umowa zlecenia z uczniem lub studentem

Uczniowiegimnazjów,szkółponadgimnazjalnych,szkółponadpodstawowychorazstudencidoukoń-czenia26lat,wykonującypracęnapodstawieumowyzlecenia,niepodlegająubezpieczeniomspołecz-nym,awkonsekwencjiubezpieczeniuzdrowotnemuztegotytułu .

14. Składka na Fundusz pracy

DoopłacaniaskładkinaFunduszPracyzobowiązanisąpracodawcy i inne jednostkiorganizacyjne,jeżelizatrudniająm .in .zleceniobiorców,osobywykonująceumowęagencyjnąlubinnąumowęoświad-czenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia .Zatemstatuspracodawcy,czylizatrudnianieconajmniejjednegopracownika,jestjednymzwarunkówopłaca-niaskładeknatenfundusz(art .104ust .1pkt1wzw .zart .2pkt25ustawyopromocjizatrudnieniaiin-stytucjachrynkupracy) .


63WWW.iNfor.pl

ObowiązkowąskładkęnaFunduszPracyopłacasięodkwotystanowiącejpodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowewyżejwymienionychosób–bezstosowaniaograniczeniarocznejpodstawywymiarutychskładekdo30-krotnościprzeciętnegomiesięcznegowynagrodzeniawgospo-darcenarodowej–jeżelikwotata,wprzeliczeniunaokresmiesiąca,wynosiconajmniejtyle,ileminimalnewynagrodzeniezapracę(w2016r .–1850zł) .

Należypodkreślić,żeskładkinaFunduszPracysąopłacanezatychzleceniobiorców(osobywykonu-jąceumowęagencyjnąlubinnąumowęoświadczenieusług),którzypodlegająobowiązkowoubezpiecze-niomemerytalnemu i rentowymz tytułuwykonywaniaumowyzlecenia (agencyjnej lub innejumowyoświadczenieusług) .Niesąnatomiastopłacanewsytuacji,gdyzleceniobiorcapodlegaubezpieczeniomemerytalnemuirentowymdobrowolnie .

Wprzypadkuumówzlecenia(agencyjnychlubinnychumówoświadczenieusług)trwającychkilkamie-sięcy,zokreślonymwumowiewynagrodzeniemzapracęwstawcemiesięcznej,wceluustaleniaobo-wiązkuopłacaniaskładeknaFunduszPracynależydokonywaćprzeliczeniapodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowenaokresmiesiąca .Oznaczato,żewsytuacji,gdyzleceniobiorcawykonywałpracęprzezniepełnymiesiąc(np .zuwaginarozpoczęcielubzakończeniewykonywaniaumo-wyzleceniawtrakciemiesiąca,chorobę lub innąnieobecnośćwpracy),należyustalić, ilewyniosłabypodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe,gdybywykonywałonpracęprzezcałymiesiąc .Jeśliustalonawtensposóbpodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowejestconajmniejrównakwocieminimalnegowynagrodzeniazapracę,zleceniodawcamaobowiązekopła-ceniaskładkinaFunduszPracy .

Jeżelinatomiastwumowiezlecenia(agencyjnejlubinnejumowieoświadczenieusług)nieokreślonowynagrodzeniazajejwykonaniewstawcemiesięcznej,alenp .wstawceakordowejczyprowizyjnej,napotrzebyustaleniaobowiązkuopłacaniaskładkinaFunduszPracyniedokonujesięprzeliczeniapodsta-wywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowenaokresmiesiąca .Wtakiejsytuacjioobo-wiązkuopłacaniaskładkinaFunduszPracyzazleceniobiorcędecydujewysokośćosiągniętegoprzycho-du .Gdyprzychódzwyżejwymienionychumów,osiągniętywdanymmiesiącu, jestconajmniejrównykwocieminimalnegowynagrodzenia,zleceniodawcamaobowiązekopłaceniaskładkinaFunduszPracy .

Przeliczeniepodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowejestrównieżbezcelo-wewtedy,gdycoprawdawynagrodzeniedlazleceniobiorcyokreślonowstawcemiesięcznej,alewda-nymmiesiącuprzychódzumowyzleceniajestconajmniejrównykwocieminimalnegowynagrodzeniazapracę .PodstawęwymiaruskładkinaFunduszPracynależnejzazleceniobiorcę(osobęwykonującąumo-węagencyjnąlubinnąumowęoświadczenieusług)zawszestanowiprzychództejumowywrozumieniuprzepisówpodatkowych .Przeliczeniepodstawywymiaruskładeknaokresmiesiącajestbowiemdokony-wanetylkoiwyłączniewceluustaleniaobowiązkuopłacaniaskładkinaFunduszPracy .

PrzykładMaciejF .wykonujeumowęzlecenia,zawartązespółkąjawną,wokresieod21lipcado30września2016r .,zmiesięcznymwynagrodzeniemwwysokości1900zł .Wumowietejzleceniodawcazobowiązałsięwypłacićzleceniobiorcywynagrodzeniemiesięcznewwysokości1900zł .Wewrześniu2016r .oso-bataotrzymałatytułemwynagrodzenia500zł .Wobecfaktu,żewprzypadkuumówzleceniatrwającychkilkamiesięcy,zokreślonymwumowiewynagrodzeniemzapracęwstawcemiesięcznej,napotrzebyustaleniaobowiązkuopłacaniaskładkinaFunduszPracynależyprzeliczyćpodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowenaokresmiesiąca,zleceniodawcapowiniendokonaćtakiegoprzeliczeniawewrześniu2016r .Zuwaginato,żewprzeliczeniunaokresmiesiącapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowewewrześniu2016r .dlatejosobyjestwyższaodmini-malnegowynagrodzenia,zleceniodawcajestzobowiązanyopłacićzaniąskładkęnaFunduszPracyzatenmiesiąc .PodstawęwymiaruskładkinaFunduszPracyzawrzesień2016r .stanowidlategozlece-niobiorcyosiągniętyprzychódwrozumieniuprzepisówpodatkowych(500zł) .RównieżzapozostałemiesiącetrwaniaumowyzleceniaistniejeobowiązekopłacaniaskładkinaFunduszPracy .

Jeżelizleceniobiorca(osobawykonującaumowęagencyjnąlubinnąumowęoświadczenieusług)pod-legaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowymzarównoztytułuumowyzlecenia(agencyj-



nejlubinnejumowyoświadczenieusług),jakteżzdrugiegotytułu–umowyopracę,toobowiązekopła-caniaskładkinaFunduszPracypowstajezkażdegoztychtytułówwtedy,gdyłącznakwotastanowiącapodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowewynosiconajmniejtyle,ileminimalnewynagrodzenie(w2016r .–1850zł) .Wtakiejsytuacjiubezpieczonyskładastosowneoświadczeniepra-codawcyizleceniodawcy .

PrzykładMikołajB .wokresieod1do31sierpnia2016r .wykonywałumowęzleceniazawartązinnympodmiotemniżwłasnypracodawca,ztytułuktórejuzyskałprzychódwwysokości500zł .Ztytułuzatrudnienianapodstawieumowyopracęwniepełnymwymiarzeczasupracywsierpniu2016r .otrzymałwynagrodzeniewwysokości1200zł .Zarównoztytułuumowyopracę,jakiztytułuumowyzleceniaubezpieczeniaeme-rytalneirentowesądlatejosobyobowiązkowe .Ubezpieczonypowinienpoinformowaćpracodawcęizle-ceniodawcę,żewsierpniu2016r .osiągnąłprzychódwwysokościconajmniejminimalnegowynagrodze-nia .WkonsekwencjiskładkęnaFunduszPracyzatęosobęnależyopłacićzobuwymienionychtytułów .

Zaosobywykonującepracęnapodstawieumowyzlecenia,agencyjnej,alboinnejumowyoświadcze-nieusługobowiązkoweskładkinaFunduszPracyopłacająpracodawcyorazinnejednostkiorganizacyj-ne(art .104ust .1pkt1lit .custawyopromocjizatrudnieniaiinstytucjachrynkupracy) .

SkładkanaFunduszPracywynosi2,45%podstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe .Omawianaskładkajestwcałościfinansowanaześrodkówpłatnikaskładek .

14.1. zwolnienie z opłacania składek na Fundusz pracy

SkładkinaFunduszPracyzazleceniobiorcę,osobęwykonującąumowęagencyjną lub innąumowęoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,sąopłacane,oileosobytenieosiągnęływiekuwynoszącegoconajmniej55latdlakobieticonajmniej60latdlamężczyzn .

Wsytuacjigdyosiągnięciepowyższegowiekunastępujewtrakciemiesiącakalendarzowegozwolnie-niezobowiązkuopłacaniatychskładeknastępujedopieroodnastępnegomiesiąca .Jedyniewprzypad-kuosób,których55 .lub60 .urodzinyprzypadająpierwszegodniadanegomiesiąca,zwolnieniezobo-wiązku opłacania tych składek przysługuje już od tego miesiąca, ponieważ w dniu swoich 55 . czy60 .urodzindanaosobajestosobą,któraosiągnęłaodpowiedniowiek55lub60lat .

PrzykładWokresieod1wrześniado30listopada2016r .MariuszH .wykonujepracęnapodstawiezawartejzespółkąumowyzlecenia,zmiesięcznymwynagrodzeniem1900zł .Ztytułuumowyzleceniazlecenio-dawcawypłaciwynagrodzenie zawszystkie temiesiącewwysokościpo1900zł .Wypłatanastąpiwmiesiącu,zaktórybędzieprzysługiwałowynagrodzenie .ZtytułuwykonywaniatejumowyMariuszH .podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym . Ubezpieczony 1 października2016r .ukończy60 .rokżycia .ZleceniodawcamaobowiązekopłacićskładkęnaFunduszPracyodprzy-chodówMariuszaH .tylkowewrześniu .Odprzychodówzapaździernikilistopadzleceniodawcanienaliczyskładkinatenfundusz .

SkładeknaFunduszPracynieopłacająpracodawcyorazinnejednostkiorganizacyjnezazatrudnio-nychpracownikówpowracającychzurlopumacierzyńskiego,dodatkowegourlopumacierzyńskiego(októrymożliwośćwnioskowania istniałado1stycznia2016r .) luburlopuwychowawczegowokresie36miesięcypocząwszyodpierwszegomiesiącapopowrociezurlopumacierzyńskiego,dodatkowegourlopumacierzyńskiegoluburlopuwychowawczego .

Ponadtopracodawcy i inne jednostkiorganizacyjnenieopłacająskładeknaFunduszPracyprzezokres12miesięcy,począwszyodpierwszegomiesiącapozawarciuumowyopracę,zazatrudnioneoso-by,któreukończyły50 .rokżyciaiwokresie30dniprzedzatrudnieniempozostawaływewidencjibezro-botnychpowiatowegourzędupracy .


65WWW.iNfor.pl

ZwolnieniezopłacaniaskładeknaFunduszPracyprzezokres12miesięcydotyczyrównieżzatrudnio-nychbezrobotnychskierowanychzurzędupracy,którzynieukończyli30 .rokużycia .

WskazanezwolnieniazobowiązkuopłacaniaskładeknaFPprzysługująpracodawcytylkowodniesie-niudopracownikówwrozumieniuKodeksupracy .Zatemnieprzysługująonezaosobywykonującepracęnapodstawieumowyagencyjnej,umowyzlecenialubinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgod-niezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,alboumowyodzieło,jeżelitakąumo-węosobazawarłazpracodawcą,zktórympozostajewstosunkupracy,lubjeżeliwramachtakiejumowywykonujepracęnarzeczpracodawcy,zktórympozostajewstosunkupracy .Wprzypadkupracowników,wstosunkudoktórychpracodawcabędziekorzystałzprzedmiotowychzwolnieńzobowiązkuopłacaniaskładeknaFP,aktórzyzawarlidodatkowozpracodawcąwyżejwymienioneumowycywilnoprawne,lubjeżeliwramachtakichumówbędąwykonywalipracęnarzeczswojegopracodawcy,zwolnieniatenieobejmująprzychodówuzyskiwanychztytułuświadczeniapracynapodstawietychumów .

15. Składki na Fundusz Gwarantowanych świadczeń pracowniczych

SkładkinaFunduszGwarantowanychŚwiadczeńPracowniczych(FGŚP)zobowiązanyjestopłacaćpraco-dawcazazatrudnionychpracowników .WobecpodmiotuzobowiązanegodoopłacaniaskładeknaFGŚPmusizachodzićniewypłacalność .Niewypłacalnośćniezachodziwodniesieniudoosóbprawnychpodlegającychobowiązkowiwpisum .in .dorejestrustowarzyszeń,innychorganizacjispołecznychizawodowychorazfunda-cji(art .2ust .1i2ustawyoochronieroszczeńpracowniczychwrazieniewypłacalnościpracodawcy) .

Pracodawcąwrozumieniuprzepisówustawyoochronieroszczeńpracowniczychwrazieniewypłacal-nościpracodawcyjestm .in .:

■■ przedsiębiorcaprowadzącydziałalnośćgospodarcząwyłączniena terytoriumRzeczypospolitejPol-skiej,

■■ przedsiębiorcaprowadzącydziałalnośćgospodarcząrównieżnaterytoriuminnychpaństwczłonkow-skichUniiEuropejskiej lubpaństwczłonkowskichEuropejskiegoPorozumienia oWolnymHandlu(EFTA)–stronumowyoEuropejskimObszarzeGospodarczym–wodniesieniudodziałalnościprowa-dzonejnaterytoriumRzeczypospolitejPolskiej,

■■ oddziałbankuzagranicznego,■■ oddziałinstytucjikredytowejluboddziałzagranicznegozakładuubezpieczeń,■■ oddziałlubprzedstawicielstwoprzedsiębiorcyzagranicznego,

spełniającywarunki,októrychmowawart .2ust .1wymienionejwyżejustawy .

Pracownikiem(wrozumieniuprzepisówwskazanejwyżejustawy)jestosobafizyczna,którazgodniezprzepisamipolskiegoprawapozostajezpracodawcąwstosunkupracylubjestzatrudnionanapodsta-wieumowyopracęnakładcząbądźwykonujepracęnapodstawieumowyagencyjnej,umowyzleceniaalboinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydo-tyczącezlecenia,albowykonujepracęzarobkowąnapodstawieinnejniżstosunekpracynarzeczpraco-dawcybędącegorolnicząspółdzielniąprodukcyjną,spółdzielniąkółekrolniczych lub innąspółdzielniązajmującąsięprodukcją rolną– jeżeli z tego tytułupodlegaobowiązkowiubezpieczeńemerytalnegoirentowych,zwyjątkiemmałżonkapracodawcy,jegodzieciwłasnych,dziecidrugiegomałżonkaidzieciprzysposobionych, rodziców,macochy iojczymaorazosóbprzysposabiających,a także rodzeństwa,wnuków,dziadków,zięciówisynowych,bratowych,szwagierekiszwagróworazosóbwykonującychpra-cęzarobkowąwgospodarstwiedomowym .

SkładkinaFunduszGwarantowanychŚwiadczeńPracowniczychustalasięodwypłatstanowiącychpodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe,bezstosowaniaograniczeniarocznejpodstawywymiarutychskładekdokwoty30-krotnościprzeciętnegomiesięcznegowynagrodzeniawgo-spodarcenarodowejnadanyrokkalendarzowy .Opłacasięjąwyłączniezaokrestrwaniaobowiązkowychubezpieczeńemerytalnegoirentowych .WysokośćstopyprocentowejskładkinaFunduszGwarantowa-nychŚwiadczeńPracowniczychwynosi0,10%podstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe .



15.1. zwolnienie z opłacania składek na FGśp

SkładeknaFunduszGwarantowanychŚwiadczeńPracowniczychnieopłacasięzazleceniobiorcę,osobęwykonującąumowęagencyjnąlubinnąumowęoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodek-semcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,którzyosiągnęliwiekwynoszącyconajmniej55latdlakobieticonajmniej60latdlamężczyzn .

Wsytuacjigdyosiągnięciepowyższegowiekunastępujewtrakciemiesiącakalendarzowegozwolnie-niezobowiązkuopłacaniatychskładekprzysługujedopieroodnastępnegomiesiąca .Jedyniewprzy-padkuosób,których55 .lub60 .urodzinyprzypadająpierwszegodniadanegomiesiąca,zwolnieniezobo-wiązku opłacania tych składek przysługuje już od tego miesiąca, ponieważ w dniu swoich 55 . czy60 .urodzindanaosobajestosobą,któraosiągnęłaodpowiedniowiek55lub60lat .

SkładeknaFunduszGwarantowanychŚwiadczeńPracowniczychnieopłacająpracodawcyorazinnejednostkiorganizacyjnezazatrudnionychpracownikówpowracającychzurlopumacierzyńskiego,dodat-kowegourlopumacierzyńskiego(októrymożliwośćwniosowaniaistniałado1stycznia2016r .)luburlopuwychowawczegowokresie36miesięcypocząwszyodpierwszegomiesiącapopowrociezurlopumacie-rzyńskiego,dodatkowegourlopumacierzyńskiegoluburlopuwychowawczego .

PracodawcyiinnejednostkiorganizacyjnenieopłacająskładeknaFunduszGwarantowanychŚwiad-czeńPracowniczychprzezokres12miesięcy,począwszyodpierwszegomiesiącapozawarciuumowyopracę,zazatrudnioneosoby,któreukończyły50 .rokżyciaiwokresie30dniprzedzatrudnieniempo-zostawaływewidencjibezrobotnychpowiatowegourzędupracy .

Omawiane zwolnienia z obowiązku opłacania składek na FGŚP przysługują pracodawcy tylkowodniesieniudopracownikówwrozumieniuKodeksupracy .Azatemnieprzysługująonewstosun-kudo:

■■ przychodówuzyskanychztytułuumowyagencyjnej,umowyzlecenialubinnejumowyoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,alboumowyodzieło,jeżelitakaumowazostałazawartazpracodawcą,zktórymosobapozostajewstosunkupra-cy,lubjeżeliwramachtakiejumowywykonujepracęnarzeczpracodawcy,zktórympozostajewsto-sunkupracy .Wprzypadkupracowników,wstosunkudoktórychpracodawcabędziekorzystałzprzed-miotowych zwolnień z obowiązku opłacania składek na FGŚP, a którzy zawarli dodatkowozpracodawcąwyżejwymienioneumowy,lubjeżeliwramachtakichumówbędąwykonywalipracęnarzeczswojegopracodawcy,zwolnieniatenieobejmująprzychodówuzyskiwanychztytułuświadczeniapracynapodstawietychumów,

■■ osóbwymienionychwart .10ustawyoochronie roszczeńpracowniczychw razieniewypłacalnościpracodawcyniebędącychpracownikami,tj .m .in .wstosunkudoosóbwykonującychumowęagencyj-ną,umowęzlecenia lub innąumowęoświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia,podlegającychztegotytułuobowiązkowiubezpieczeńemery-talnegoirentowych,którenapodstawietejustawysątraktowanejakopracownicy .

16. rozwiązanie umowy zlecenia

Umowazleceniamożezostaćrozwiązana:■■ wskutekjejwykonania,■■ wdrodzewypowiedzenia,■■ zaporozumieniemstron .

Wypowiedzeniezleceniamożenastąpićwkażdymczasiezeskutkiemnatychmiastowym .Wypowiedze-niedokonaneprzezzleceniodawcępociągazasobąkoniecznośćzwróceniazleceniobiorcywydatków,któretenpoczyniłwcelunależytegowykonaniazleceniaoraz(wrazieodpłatnegozlecenia)wypłatyczę-ściwynagrodzeniaodpowiadającejdotychczasowymczynnościomzleceniobiorcy .Jeżeliwypowiedzenienastąpiłobezważnegopowodu,stronawypowiadającajestzobowiązanadonaprawieniapowstałejwzwiąz-kuztymszkody .Natomiastniemożnazgóryzrzecsięuprawnieniadowypowiedzeniazleceniazważ-nychpowodów .


67WWW.iNfor.pl

PrzykładWumowiezleceniazawartejnamiesiącstronywyłączyłymożliwośćjejrozwiązaniazawypowiedze-niem .Takiezapisywumowiezleceniasąnieprawidłowe .Uprawnieniedowypowiedzeniazleceniamożezostaćwtejumowiejedynieograniczone,jednakniedopuszczalnejestcałkowitewykluczeniemożliwo-ścirozwiązaniaumowyzleceniawtakisposób .Niemożnabowiemzrzecsięzgóryuprawnieniadowypowiedzeniazleceniazważnychpowodów .Możnajednakograniczyćmożliwośćnatychmiastowe-gowypowiedzeniaprzezwskazanieterminuwypowiedzenia(np .każdazestronmożewypowiedziećumowęzleceniazzachowaniemmiesięcznegookresuwypowiedzenia) .

JakpodkreśliłSądNajwyższywwyrokuz11września2002r .(VCKN1152/00),możliwośćbezwarun-kowegorozwiązaniaumowyzleceniaprzezobydwiestronydotyczytylkoumówbezpłatnych,natomiastwprzypadku,gdyprzyjmującyzleceniezobowiążesięwykonaćczynnośćzawynagrodzeniem,rozwiąza-nieumowyprzezwolęstronmożenastąpićtylkozważnychprzyczyn .Jeżelizdarzysię,żeumowazosta-nierozwiązanabezważnegopowodu,wówczasstosunekprawnywprawdziewygasa,awięctakierozwią-zaniejestskuteczne,alestrona,któraodstąpiłaodumowybezważnegopowodu,jestzobowiązanadaćdrugiejodszkodowaniezastratywynikłezrozwiązaniaumowy .

PrzykładJakubC .podpisałzhipermarketemumowęzlecenia,wktórejzapisanomożliwośćjejwypowiedzeniaprzezkażdązestronzzachowaniem7-dniowegookresuwypowiedzenia .JakubC .skorzystałztegozapisui6września2016r .złożyłpismoowypowiedzeniuzlecenia .Wtakimprzypadkuumowarozwiążesię13września2016r .

Wprzypadkubrakuinnychpostanowieńwumowiezlecenia,zlecenieniewygasaaniwskutekśmiercidającegozlecenie,aniwskutekutratyprzezniegozdolnościdoczynnościprawnych(art .747Kodeksucywilnego) . Jeżeli jednak,zgodniezumową,zleceniewygasło,przyjmującyzleceniepowinien,gdybyzprzerwaniapowierzonychmuczynnościmogławyniknąćszkoda,prowadzićteczynnościnadal,dopókispadkobiercaalboprzedstawicielustawowydającegozlecenieniebędziemógłzarządzićinaczej .

Jeślinatomiastwumowiezlecenianicinnegoniezostałoustalone,wygasaonazpowoduśmierciprzyj-mującegozleceniealbowskutekutratyprzezniegopełnejzdolnościdoczynnościprawnych (art .748Kodeksucywilnego) .

17. przedawnienie roszczeń

Wprzypadkuumowyzleceniazupływem2latprzedawniająsię:■■ roszczeniaowynagrodzeniezaspełnioneczynnościiozwrotponiesionychwydatkówprzysługujące

osobom,którestalelubwzakresiedziałalnościprzedsiębiorstwatrudniąsięczynnościamidanegoro-dzaju;tosamodotyczyroszczeńztytułuzaliczekudzielonychtymosobom;

■■ roszczeniaztytułuutrzymania,pielęgnowania,wychowanialubnauki,jeżeliprzysługująosobomtrudnią-cymsięzawodowotakimiczynnościamialboosobomutrzymującymzakładyprzeznaczonenatencel .Inneroszczeniawynikającezumowyzleceniaprzedawniająsięzgodniezogólnymizasadami .Termin

przedawnieniadlatychroszczeńwynosizatem10lat,adlaroszczeńoświadczeniaokresoweorazrosz-czeńzwiązanychzprowadzeniemdziałalnościgospodarczej3lata .

Zuwaginato,żeumowazleceniajestumowąregulowanąnapodstawieprzepisówKodeksucywilnego,roszczeniazniejwynikającedochodzonesąprzedsądemrozpoznającymsprawyzzakresuprawacywil-nego,anie–jakwprzypadkuumowyopracę–przedsądempracy .

18. opodatkowanie przychodów z umów zleceniaPrzychodamizdziałalnościwykonywanejosobiściesąprzychodyztytułuwykonywaniausługnapodsta-

wieumowyzlecenia,uzyskiwaneodosobyfizycznejprowadzącejdziałalnośćgospodarczą,osobyprawnej



ijejjednostkiorganizacyjnejorazjednostkiorganizacyjnejniemającejosobowościprawnejlubuzyskiwaneodwłaściciela(posiadacza)nieruchomości,wktórejsąwynajmowanelokale,lubdziałającegowjegoimie-niuzarządcyalboadministratora–jeżelipodatnikwykonujeteusługiwyłącznienapotrzebyzwiązaneztąnieruchomością .Wyjątekstanowiąprzychodyuzyskanenapodstawieumówzawieranychwramachprowa-dzonejprzezpodatnikapozarolniczejdziałalnościgospodarczejorazprzychodyuzyskanenapodstawieumówozarządzanieprzedsiębiorstwem,kontraktówmenedżerskichlubumówopodobnymcharakterze .

Przychodyuzyskiwaneztytułuwykonywaniaumowyzleceniaprzezosobęnieprowadzącądziałalnościgo-spodarczejzasadniczosązatemzaliczanedoprzychodówzdziałalnościwykonywanejosobiście,októrejmowawart .13pkt8ustawyopodatkudochodowymodosóbfizycznych,dalejpdof .Wtakimprzypadkuobo-wiązkipłatnika,związanezobliczeniemipoboremzaliczkinapodatekdochodowylubzryczałtowanegopodat-kudochodowego,ciążąnazleceniodawcy .

Nazasadziewyjątkupłatnikniejestjednakzobowiązanydopoboruzaliczkinapodatek(zryczałtowa-negopodatkudochodowego), jeżelipodatnikzłożyoświadczenie,żewykonywaneprzezniegousługiwchodząwzakresprowadzonejprzezniegodziałalnościgospodarczej(art .41ust .2ustawyopdof) .

18.1. Koszty uzyskania przychodu

Kosztyuzyskaniaprzychodupomniejszająpodstawęopodatkowaniapodatkiemdochodowym;odpo-wiednio,imwyższebędąkosztyuzyskaniaprzychodu,tymniższybędzienaliczonynależnypodatekdo-chodowy .Generalniekosztyryczałtoweuzyskaniaprzychoduwynoszą20%,agdyprzyzleceniuwystępu-je rozporządzenieprawamiautorskimi lub innymiwartościaminiematerialnymi iprawnymi –50% (nastosowaniepodwyższonychkosztówuzyskaniaprzychodumusiwskazywaćumowazlecenia łączącazleceniobiorcęizleceniodawcę) .

Abyobliczyćkosztyuzyskaniaprzychodów,odkwotybruttowynagrodzenianależyodjąćsumęskła-deknaubezpieczeniaspołecznepokrywanychprzezzleceniobiorcęipowstałąróżnicępomnożyćprzezwłaściwąstawkę,tj .20%lub50% .

18.2. przychód z umowy zlecenia

Jeśliwynagrodzeniezleceniobiorcyzumowyzlecenianieprzekraczakwoty200złizleceniobiorcaniejestjednocześniepracownikiemzleceniodawcy,tooduzyskanegoprzychodunależypobraćzryczałto-wanypodatek .Zgodniebowiemzart .30ust .1pkt5austawyopdof,oddochodów(przychodów)m .in .zumówzleceniaiodzieło(jeśliniesązawieranewramachdziałalnościgospodarczej)pobierasięzry-czałtowanypodatekdochodowywwysokości18%przychodu,jeżelikwotanależnościokreślonawumo-wiezawartejzosobąniebędącąpracownikiempłatnikanieprzekracza200zł .

Podatektakipobierasięodprzychodu,bezpomniejszaniaokosztyuzyskaniaprzychodówiewentualneskładkinaubezpieczeniaspołeczne .Ponadtoniedokonujesięzmniejszeniapodatkuoskładkęnaubezpie-czeniezdrowotne .Nieodliczoneprzezpłatnikaodpodatkuzryczałtowanegoskładkinaubezpieczeniezdro-wotnemogązostaćnatomiastodliczoneprzezzleceniobiorcęsamodzielniewzeznaniu rocznym, jeżeliosiągaonrównieżinneprzychodyopodatkowanewedługzasadogólnychlubliniowoiwystąpiuniegopo-datek,odktóregomożliwejestodliczenieskładkipobranejprzezpłatnika .Zryczałtowanypodatekniejestpobierany,jeżeliwynagrodzeniezostałookreślonewinnysposóbniżkwotowo,np .zagodzinę,odliczbywykonanychsztukitp .Odnależnościztakichumów(bezwzględunaichwysokość)należypobieraćzalicz-kęnapodatek .Okoniecznościnaliczeniapodatkuzryczałtowanegoprzesądzazatemsamatreśćumowy .

PrzykładWsierpniu2016r .pomiędzyspółką(zleceniodawca)aosobąfizyczną(zleceniobiorcamającyukończo-ne60 lat,będącyemerytem)zawartoumowęzlecenia, którejprzedmiotemmiałobyćświadczenieprzezokresjednegomiesiącausługidozoruzawynagrodzeniem200zł .Jesttojedynytytułdoubez-pieczeńtejosoby .JanK .niewyraziłchęciprzystąpieniadodobrowolnegoubezpieczeniachorobowe-go .Poupływiemiesiącaumowapowinnabyćrozliczonawnastępującysposób:

■■ podstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaspołeczne:200zł,


69WWW.iNfor.pl

■■ składkinaubezpieczeniaspołeczne finansowaneprzezzleceniobiorcę-emeryta: (200złx9,76%++200złx1,5%)=22,52zł,

■■ podstawawymiaruskładkinaubezpieczeniezdrowotne:200zł–22,52zł=177,48zł,■■ składkanaubezpieczeniezdrowotne:177,48złx9%=15,97zł,■■ zryczałtowanypodatek:200złx18%=36zł .

Zleceniobiorcyzostaniezatemwypłaconakwota:200zł–22,52zł–15,97zł–36zł=125,51zł .Zleceniodawcaopłacizazleceniobiorcęzwłasnychśrodkówczęśćskładeknaubezpieczeniaemery-talne(9,76%podstawywymiaru)irentowe(6,5%podstawywymiaru)orazcałąskładkęnaubezpiecze-niewypadkowe(wwysokościwłaściwejdlazleceniodawcy) .Zewzględunato,żezleceniobiorcamaukończone60lat,zleceniodawcanieopłacizaniegoskładkinaFGŚP .

PrzykładWewrześniu2016r .spółka(zleceniodawca)zawarłaumowęzleceniaz23-letnimstudentem .Przedmiotemumowybyłouporządkowaniemagazynusklepustanowiącegowłasnośćzleceniodawcy .Zawykonanieprzedmiotuumowyzleceniobiorcamaotrzymaćwynagrodzeniewwysokości2000złbrutto .Zewzględunato,żezleceniobiorcajeststudentem,odwynagrodzeniaztytułutejumowyniezostanąpobraneskładkinaZUSiubezpieczeniezdrowotne .Rozliczenietejumowyprzedstawiaćsiębędzienastępująco:

■■ kosztyuzyskaniaprzychodu:2000złx20%=400zł,■■ podstawaopodatkowania:2000zł–400zł=1600zł,■■ podatek:1600złx18%=288zł,■■ wynagrodzenienetto:2000zł–288zł=1712zł .

PrzykładWewrześniu2016r .spółka(zleceniodawca)zawarłaumowęzleceniazgrafikiem .Zleceniobiorcapod-legaubezpieczeniomspołecznymizdrowotnemu .Przedmiotemtejumowyjestwykonaniedwóchban-nerówreklamowychprzedstawiającychczołoweproduktyznajdującesięwoferciesprzedażowejzle-ceniodawcy .Stronyumówiłysięnawynagrodzeniewwysokości3000złbrutto .Rozliczenietejumowybędzienastępujące:

■■ składkinaubezpieczeniaspołeczne:–emerytalne:9,76%x3000zł=292,80zł,–rentowe:1,5%x3000zł=45zł,–chorobowe:2,45%x3000zł=73,50zł;

składkirazem(opłacaneprzezzleceniobiorcę):411,30zł;■■ kosztyuzyskaniaprzychodu(podstawąichobliczeniajestróżnicakwotybruttowynagrodzeniaiskła-deknaubezpieczeniaspołeczne):3000zł–411,30zł=2588,70zł,2588,70złx50%=1294,35zł,(zastosowano podwyższoną stawkę kosztów uzyskania przychodów, gdyżumowa jest zawartazgrafikiem,aprzedmiotumowywiążesięzrozporządzeniemprzezzleceniobiorcęprawamiautor-skimi);

■■ składkazdrowotna:–dowpłaceniadoZUS–podstawąjejobliczeniajestróżnicakwotybruttowynagrodzeniaiskładek

naubezpieczeniaspołeczne:2588,70złx9%=232,98zł,–kwota, o którą zostanie pomniejszona zaliczka na podatek dochodowy według stawki 7,75%:

2588,70złx7,75%=200,62zł;■■ zaliczkanapodatekdochodowy(podstawęstanowidochódpomniejszonyokosztyuzyskaniaprzycho-du,zaokrąglonydopełnychzłotych):2588,70zł–1294,35zł=1294,35zł;1294złx18%=232,92zł .

Odkwoty232,92złnależyodliczyćskładkęzdrowotną(stanowiącąkwotę,októrązostaniepomniej-szonazaliczkanapodatekdochodowy,wedługstawki7,75%):

■■ 232,92zł–200,62zł=32,30zł,pozaokrągleniu32zł(zaliczkanapodatekpodlegającawpłaciedoUS);■■ wynagrodzenienetto:różnicawynagrodzeniabruttoipobranychskładek:3000zł–411,30zł–232,98zł–32zł=2323,72zł .



Osobypracującewramachumowyzleceniawdanymrokupodatkowymukilkuzleceniodawcówuzy-skaneztegotytułudochodypowinnyzsumowaćiwykazaćwjednymzeznaniupodatkowymPIT-37(gdziejakoźródłonależywskazaćdziałalnośćwykonywanąosobiście–częśćC formularza),napodstawieotrzymanychodzleceniodawcówinformacjiPIT-11 .

Zkoleiprzychodyuzyskanezumówzleceniazrealizowanychprzezzleceniobiorcę/podatnikaw ra-machprowadzonejdziałalnościgospodarczejpowinnosięwykazaćwzeznaniuPIT-36 .

Zleceniobiorcy(uczniowieorazstudenci)dorabiającywramachzleceń,którychsumazarobkównieprzekroczyławdanymrokupodatkowymkwotywolnejodpodatku(w2016r .jestto3091zł),sązwolnienizobowiązkuzapłatypodatkudochodowegoodosóbfizycznychiodpowiedniootrzymajązwrotpotrąco-nychprzezzleceniodawcęzaliczeknapodatekdochodowy .

Wwyrokuz28października2015r .(K21/14)TrybunałKonstytucyjnyuznałzaniezgodnyzkonstytucjąart .27ust .1ustawyopdofwzakresiedotyczącymwysokościkwotyzmniejszającejpodatek,odktórejzależyrocznakwotawolnaodpodatku .Kwotazmniejszającapodatekpowinnabyćbowiemuzależnionaodczynnikówekonomicznych,gospodarczych ispołecznych .Niekonstytucyjnyprzepis (art .27ust .1ustawyopdof)utracimocobowiązującą30listopada2016r .

Wskazanywyrokdotyczymechanizmukorygowaniakwotyzmniejszającejpodatekimaznaczenienaprzyszłość .Niepowodujeonroszczeniaoweryfikowaniezapłaconegopodatkudochodowegoodosóbfizycznych,atakżeniedajepodstawydowznawianiapostępowaniapodatkowego .

Wykonaniezleceniapowinnobyćudokumentowanewzależnościodtego,czyumowazostałazawartaze zleceniobiorcą prowadzącym działalność gospodarczą, czy nieprowadzącym takiej działalności(tj .wzależnościodstatusuzleceniobiorcydlacelówVAT),odpowiedniorachunkiemlubfakturą .

19. plusy i minusy umowy zleceniaPlusy umowy zlecenia Minusy umowy zlecenia

brak�większości� uprawnień� pracowniczych� zlecenio-biorców

brak�elementu�podporządkowania,�co�powoduje�brak�nadzoru�zleceniodawcy�nad�zleceniobiorcą

łatwość�rozwiązania�umowy� konieczność�zapewnienia� zleceniobiorcom�warunków�bhp

niższe�koszty�zatrudnienia�(do�31�grudnia�2016�r.) ryzyko�uznania�umowy�zlecenia�za�umowę�o�pracę

ograniczony�obowiązek�oskładkowania�umów�zlecenia� obowiązek�ubezpieczeń�emerytalno-rentowych�każdej�umowy�zlecenia�w�przypadku�niezapewnienia�minimal-nej�podstawy�wymiaru�składek�na�te�ubezpieczenia

finansowanie�przez�zus�świadczeń�chorobowych�od�pierwszego�dnia�niezdolności�do�pracy�

brak�możliwości�dyscyplinowania� zleceniobiorcy�po-przez�nakładanie�kar�porządkowych

możliwość�dochodzenia� roszczeń� z�umowy� zlecenia�przez�zleceniobiorcę�jedynie�przed�sądem�cywilnym�

konieczność�zapewnienia�zatrudnionym�płacy�minimal-nej�(od�1�stycznia�2017�r.)

brak�konieczności�prowadzenia�dokumentacji�pracow-niczej

zapamiętaj!!!1. Umowa zlecenia nie musi być umową odpłatną.2. Zleceniodawca musi zapewnić zleceniobiorcy odpowiednie warunki bhp. 3. Zleceniobiorcom nie przysługują żadne uprawnienia pracownicze poza wynikającymi z bhp

i od 1 stycznia 2017 r. dotyczącymi płacy minimalnej.4. Obowiązek ubezpieczeń emerytalno-rentowych powstanie z każdej umowy, jeżeli wysokość

łącznego przychodu z tego tytułu nie osiągnie w przeliczeniu na miesiąc minimalnego wyna-grodzenia za pracę.

5. Umowa zlecenia ze studentem (uczniem) do 26. roku życia, będącym jednocześnie pracowni-kiem tego zleceniodawcy, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz zdro-wotnemu.

71WWW.iNfor.pl

rozdział ii. UmoWa o dzieło – Kiedy można ją zaWrzeć

Umowaodzieło,podobniejakzlecenia,jestumowąuregulowanąwKodeksiecywilnym(art .627–646) .Przezumowęodziełoprzyjmującyzamówienie(zwanydalejtakżewykonawcą)zobowiązujesiędowyko-naniaoznaczonegodzieła,azamawiającydozapłatywynagrodzenia .Umowaodziełojestumowąrezul-tatuiwymaga,bydziałanieprzyjmującegookreślonezamówieniedoprowadziłodokonkretnego,indywi-dualnieoznaczonegoefektu(dzieła) .

Umowaodziełoodznaczasięm .in .tym,żewykonawcamadalekoposuniętąswobodęcodosposobu,wjakibędziepostępowałwceluuzyskaniaustalonegowumowiekońcowegoefektu .

Przedmiotemumowyodziełopowinnobyćkonkretnedzieło,uzgodnioneprzezstrony,przyczymmożebyćonorozumianeszeroko:jakoobejmującezarównoprzedmiotywpostacimaterialnej(np .zbu-dowaniebudynku,wykonanieszafki kuchennej,wyrzeźbienie figurki), jak iwpostaciniematerialnej(np .napisaniepiosenki,zorganizowaniekoncertulubkonferencji) .

Możesięrównieżzdarzyć,żeoilepojedynczaczynnośćmogłabyzostaćzakwalifikowanajakoumo-waodzieło,otyleznacznaliczbapowtarzalnychczynnościniespełniajużtakichwarunków .Wwyrokuz6kwietnia2011r .(IIUK315/10)SądNajwyższystwierdził,że:„( . . .)okolicznośćwykonywaniaumowyowspółpracymającejzaprzedmiotpowtarzalneitakiesameusługi,świadczonesystematycznie,zastałymwynagrodzeniem,niepozwalajednocześnieuznać,żesąwykonywaneodrębne(indywidualne)umowyodzieło .Tłumaczeniedokumentówzjęzykaangielskiegonapolskiiodwrotnie,nawetograni-czonedodanejbranży,niemożebyćwtakiejsytuacjikwalifikowanejakowykonywanieoznaczonegodzieławrozumieniuart .627k .c .Niejesttoczynnośćwłaściwadlaumowyodziełowsytuacji,gdytłu-maczpozostajewgotowościdopracy,którapoleganapowtarzalnymtłumaczeniudokumentówzwią-zanychzbranżowądziałalnościąfirmyizaktórąotrzymujestałe(miesięczne)wynagrodzenie,aprzytymumowatrwakilkalat( . . .)” .

Umowa o dzieło może być zawierana między osobami fizycznymi, prawnymi oraz jednostkami orga-nizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej.

Wprzypadkuumowyodziełoprzyjmującyzamówieniewybieranyjestzuwaginajegocechypodmio-towe, tj .odpowiednizawód,specyficzneumiejętnościczypredyspozycje .Kwalifikacjeprzyjmującegozamówienienawykonaniedziełamajązatemzwykleistotneznaczeniedlazamawiającegodzieło .Zasadatadziałarównieżwdrugąstronę,ponieważprzedprzyjęciemofertyzamawiającegolubwprocesieroko-wańprzyjmującyzamówieniepowiniendokonaćocenyswoichmożliwościwykonaniadzieła,zwłaszczażewskutekzawarciaumowybierzenasiebieryzykozałożonegowynikuzamawianegodzieła .

1. obowiązki stron umowy o dzieło

Podstawowym obowiązkiem zamawiającego jest zapłacenie wynagrodzenia za wykonane dzieło,agłównymobowiązkiemwykonawcyjestrealizacjadzieła,którepowinnospełniaćoczekiwaniaipotrzebyzamawiającego .Ztegowzględuprzedmiotumowywtymzakresiemusiwniejzostaćdokładnieokreślo-nywsposóbumożliwiającyjegoindywidualizację .Niemateżprzeszkód,abyindywidualizacjaprzedmiotuumowyodziełonastąpiłaprzezodwołaniesiędonormczystandardówwykonaniaokreślonychprzed-miotów,anawetdozwyczajów .Dziełomożezostaćzindywidualizowanewsposóbopisowy,przyczymmożliwejestteżdołączeniedoumowyrysunkulubprojektuwformiezałącznika .SądNajwyższywwyro-kuz5marca2004r .(ICK329/03)uznałże:„( . . .)art .627k .c .wskazujetylkonapotrzebę»oznaczeniadzieła«idopuszczaokreślenieświadczeniaogólniewsposóbnadającysiędoprzyszłegodookreślenianapodstawiewskazanychwumowiepodstawlubbezpośrednioprzezzwyczajbądźzasadyuczciwego



obrotu(art .56k .c .) .Przydziełachskomplikowanychpozaokreśleniemwszystkichistotnychcechdziełaniezbędna jestdalsza indywidualizacja jegoprzedmiotuwpostaci rozwiniętegoopisu rezultatupodwzględemtechnicznym,funkcjonalnymbądźestetycznym( . . .)” .

PrzykładPrzedsiębiorcaprowadzisklepzartykułami regionalnymi .Zamówiłu lokalnego twórcykilkadziesiątkoszywiklinowychwyplatanychodwielulatwewsi,wktórejtaosobazamieszkuje .Wumowiestronymogąodwołaćsiędozwyczajowookreślonegonadanymtereniesposobuwykonania tegorodzajuwyrobów,bezprecyzyjnegookreślaniaprzedmiotuumowy .

Precyzyjneokreślenieprzedmiotuumowypozwoliustalić, czydziełozostałowykonanewsposóbzgodnyzumowąwsytuacji,gdybydoszłodosporudotyczącegojejwykonania .Dotyczytowszczegól-nościodpowiedzialnościzawadydziełainiewykonanialubnienależytegowykonaniaumowy .

Niemapotrzeby,abywumowieodziełookreślaćdokładnie,jakieczynnościsąpotrzebnedoosiągnię-ciaostatecznegorezultatu .Przyjmującyzamówieniesamdecydujeotym,wjakisposóbrezultatmazo-staćosiągnięty .Jeżelijednakpotrzebyzamawiającegosątakie,żechceon,abydziełobyłowykonywanewściśleokreślonysposób,odpowiedniepostanowieniapowinnyzostaćzamieszczonewumowie .

PrzykładGminamazamiarzamówićpomnikulokalnegoartysty .Wumowiezamawiającymożeokreślićtylkoramowojejprzedmiot,wskazującnp .,comasymbolizowaćlubuczcićzamawianypomnik .Możliwejestrównieżsprecyzowanieformydzieła,np .przezścisłeokreśleniejegogabarytów,rodzajuużytegoma-teriału,podstawy,naktórejbędzieumieszczonatablicapamiątkowazopisemitp .Zamawiającymożeteżściśleokreślićsposóbwykonaniadzieła,np .żemabyćwykonanezapomocąodlewu .

Zamawiający może także kontrolować sposób i terminowość wykonywania dzieła. dopuszczalne jest dokonywanie kontroli osobistej wykonywania dzieła czy nawet ustanowienie nadzoru inwestor-skiego przy bardziej skomplikowanych pracach.W takiejsytuacjiodpowiedniepostanowienianależyzamieścićwumowie .Zamawiającymożetakżekorygowaćwykonywaniedziełanaetapierealizacjiumo-wy .Przyjmującyzamówieniemożejednakostrzeczamawiającego,żejegowskazówkimogądoprowa-dzićdozniszczenialubutratydzieła .Jeśliwbrewostrzeżeniuzamawiającynieuwzględnitychwskazó-wek,niebędziemógłdochodzićuprawnieńz tytułurękojmizawady(jeślizostałyspowodowane jegozaleceniami) .Obciążygoponadtoobowiązekzapłatywykonawcywynagrodzenia,mimozniszczenialubuszkodzeniadzieła(art .641§2Kodeksucywilnego) .

Zobowiązaniemprzyjmującegozamówieniejestosiągnięcieokreślonegorezultatu,aniedochowanienależytejstaranności .Wumowieodziełoniepowinnoznajdowaćsięzatemzobowiązanieprzyjmującegodozachowywaniaokreślonejstarannościpodrygoremrozliczeniagozwypełnieniategopostanowieniaumownego .Ostateczniebowiemprzyjmującyzamówienieodpowiadatylkozarezultatswojejpracy .

PrzykładPrzedmiotemumowyodziełozawartejmiędzyprzedsiębiorcamijestwykonanieogrodzeniazelemen-tówkutychookreślonychparametrach .Przyjmującyzamówieniewramachswojejdziałalnościinstalu-jeelementy kute ręczniewewłasnymzakładzie i tańszegotoweelementykutemaszynowo . Jeśliwumowiezostanieokreślonywyłączniesamrezultatwpostaciwykonaniaogrodzenia,todoprzyjmu-jącegozamówieniebędzienależałwybórsposobuwykonaniadzieła(bezwzględunato,czyużyjeondotegoelementówkutychręcznieczygotowych,wytworzonychmaszynowo) .

dostarczenie materiałów, narzędzi i środków pomocniczych obciąża przyjmującego zamówienie.Nie ma jednak przeszkód, aby strony w umowie nałożyły taki obowiązek na zamawiającego.Będzietouzasadnioneszczególniewtedy,gdydysponujeonspecjalistycznymsprzętemczymateriałami .Wsytu-acjigdystronywumowieprzewidziały,żezamawiającymadostarczyćmateriał,przyjmującyzamówieniepowiniengozbadaćzpunktuwidzenia jegoprzydatnościdowytworzeniazamówionegodzieła .Jeśli

73WWW.iNfor.pl

rozdział�ii.�umoWa�o�dzieło�–�Kiedy�możNa�Ją�zaWrzeć

stwierdzi on nieprzydatność materiału do wytworzenia dzieła, musi zawiadomić o tym zamawiającego, aby móc zwolnić się od ewentualnej odpowiedzialności za wynikłe z tego powodu wady dzieła.

Gdybymateriałdostarczonyprzezzamawiającegouległuszkodzeniu,towprzypadku,gdyokolicznośćtabędziezawinionaprzezprzyjmującegozamówienie,poniesieonodpowiedzialnośćztegotytułu .Ryzy-koprzypadkowejutratymateriałuobciążanatomiastzamawiającego .Niezużyta część materiału musi zostać zwrócona zamawiającemu, a zużycie materiału przyjmujący zamówienie powinien rozliczyć.

Zsamejistotyumowyodziełoniewynikaobowiązekwykonaniadziełaosobiście .Stronymogąjednakza-wrzećtakiobowiązekwumowie .Jeżeli zatem obowiązek osobistego wykonania dzieła nie wynika z ustawy, umowy lub natury zobowiązania, przyjmujący zamówienie może powierzyć wykonanie dzieła w całości lub w części innej osobie wyłącznie na własną odpowiedzialność i ryzyko. Wniektórychprzypadkach,nawetwtedy,gdywumowiezawartejwformiepisemnejobowiązekosobistegowykonaniadziełaniezostaniewyraź-niewskazany,tozokolicznościsprawybędziewynikało,żewykonawcamiałosobiściewykonaćdzieło .

PrzykładPrzyjmującyzamówienie,będącyznanymartystąplastykiemwystawiającymobrazypodswoimnazwi-skiem,zobowiązałsięwykonaćdziełowpostacinamalowaniaobrazuookreślonejtreści .Nawetwów-czas,gdybystronyniezaznaczyływyraźnieobowiązkuosobistegowykonaniadzieła,należyprzyjąć,żebyłonobjętywoląstronumowy,ponieważzamawiający,dokonującwyboruwykonawcy,kierowałsięjegorenomą .Inaczejbyłoby,gdybyprzyjmującyzamówieniebyłartystąanonimowowykonującymre-produkcjealboinneobrazy,bezoznaczaniaichswoimnazwiskiem .

Wobecosóbwykonującychumowęodziełowzakładziepracylubinnymmiejscuwskazanymprzezzlecającegomusionzapewnićimodpowiedniewarunkibhp .Obowiązkizlecającegowzakresiebhpsątakiesame,jakwprzypadkuzleceniodawcyprzyumowiezlecenia(zob .str .9–10) .Wykonawcyumowyodziełonieprzysługująnatomiastżadneinneuprawnieniapracownicze .

Stronyumowyodziełopowinnyokreślić terminwykonaniadzieła .Jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne dotrzy-manie umówionego terminu, zamawiający ma prawo do odstąpienia od umowy przed upływem terminu wykonania dzieła (art .635Kodeksucywilnego) .SądNajwyższywwyrokuz12stycznia2012r .(IVCSK182/11,OSNC2012/7–8/90)uznał,że:„( . . .)napodstawieart .635k .c .dopuszczalnejestodstąpienieprzezzamawiającegoodumowyodziełotakżepoupływieterminudowykonaniadzieła( . . .)” .

Wzór odstąpienia od umowy o dzieło

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,dn . . . . . . . . . . . .………r .(miejscowość)

………………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . .………………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . .………………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . .(Zamawiający)

………………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . .………………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . .………………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . .

(Przyjmującyzamówienie)

Oświadczenie o odstąpieniu od umowy o dzieło

Niniejszymoświadczam,iżnapodstawieart .635Kodeksucywilnegoodstępujęodumowyodzie-ło,zawartejzPrzyjmującymzamówienie,wdniu……………………… . . . .…… .,w……………………… . . . .…………………(datazawarciaumowy)(miejscowość)



Wskazuję,iżoddniazawarciaumowyPrzyjmującyzamówienieniepodjąłżadnychczynnościzmie-rzającychdorozpoczęciaiwykończeniadzieławterminieustalonymw§……… . .powyższejumowy .Wobectegowykonaniedzieławwyznaczonymterminieniejestmożliwe,aodstąpienieodumowyjestzasadne . Zpoważaniem, ……………………………… .

Porównanie obowiązków zamawiającego i wykonawcy dzieła

Obowiązki zamawiającego dzieło Obowiązki wykonawcy dzieła

zapłata�wynagrodzenia�za�stworzone�dzieło wykonanie�oznaczonego�dzieła

współdziałanie� z� wykonawcą� w� zakresie� wykonania�dzieła

osobiste�wykonanie�dzieła,�jeśli�wywiązanie�się�z�umo-wy� zależy� od� osobistych� przymiotów� lub� kwalifikacji�wykonawcy

odebranie�wykonanego�dzieła właściwe�użycie�do�wykonania�dzieła�materiałów�do-starczonych� przez� zamawiającego� i� zwrot� ich�części�w�przypadku�niezużycia�w�całości

�zapewnienie�odpowiednich�warunków�bhp informowanie�zamawiającego�o�okolicznościach�mogą-cych�przeszkodzić�prawidłowemu�wykonaniu�dzieła

� niezwłoczne�zawiadomienie�zamawiającego�o�tym,�że�dostarczony�przez�niego�materiał�nie�nadaje�się�do�pra-widłowego�wykonania�dzieła

2. Forma i treść umowy o dzieło

Taksamojakwprzypadkuzlecenia,przepisyniezastrzegajądlaważnościumowyodziełożadnejkon-kretnejformy .Możeonabyćzawartaustnie,pisemnielubwsposóbdorozumiany .

Treśćcharakteryzowanejumowypowinnaokreślaćm .in .:■■ jejrodzajidatęzawarcia,■■ stronystosunkucywilnoprawnego,■■ datęjejrozpoczęciaizakończenia,■■ przedmiotumowyimiejscewykonywaniadzieła(opisprzedmiotuumowypowinienbyćsprecyzowany

przezodwołaniesięnp .dowzoru,rysunku,szkicusporządzonegozużyciemjednostekmiaritp .),■■ ktodostarczamateriałyoraznarzędziapotrzebnedowykonaniadzieła,■■ wynagrodzenie .

Wceluodpowiedniegozabezpieczeniaswoichinteresówstronymogąwumowieodziełododatkowozawrzećzapisyo:

■■ karachumownychzanienależytewykonaniedziełalubodstąpienieodumowybezważnychpowodów,■■ możliwościdochodzeniaodwykonawcy,niezależnieodkarumownych,odszkodowanianaogólnych

zasadachodpowiedzialnościkontraktowej,■■ rękojmizaewentualnewadydzieła,■■ tzw .umownymprawieodstąpienia,polegającymnaprzewidzeniumożliwościwycofaniasięuprawnio-

nejstronyzumowy,gdyzewzględunaokreśloneokolicznościdalszetrwanieirealizacjaumowyprze-stałyodpowiadaćinteresomstrony .

UWaGa! W umowie o dzieło można ustalić karę umowną za nienależyte wykonanie dzieła.

Jeśliprzedmiotumowyodziełonosicechyutworuwrozumieniuustawyz4lutego1994r .oprawieautorskimiprawachpokrewnych,wówczasumowapowinnaregulowaćkwestięprzeniesieniawłasnościstworzonegoprzezprzyjmującegozamówienieorazkwestięprzeniesieniaautorskichprawmajątkowychdotakiegodzieła .

75WWW.iNfor.pl


Wzór umowy o dzieło (niewypełniony)

Umowa o dzieło

zawartaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .wdniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pomiędzy:Panem/Panią(miejscowość)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(imięinazwisko)

zamieszkałym/ąw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .przyul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., (miejscowość) (adreszamieszkania)

legitymującym/ąsiędowodemosobistym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .wydanymprzez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(seriainumerdowoduosobistego)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,zwanym/ądalejZamawiającym,aPanem/Panią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imięinazwisko)

zamieszkałym/ąw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .przyul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (miejscowość) (adreszamieszkania)

legitymującym/ąsiędowodemosobistym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .wydanymprzez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(seriainumerdowoduosobistego)

zwanym/ądalejPrzyjmującymzamówienie .

§ 1 Zamawiającyzamawia,aPrzyjmującyzamówieniezobowiązujesiędowykonaniadzieławpostaci: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

§ 2 Przyjmującyzamówieniewykonadzieło,korzystajączwłasnychnarzędziimateriałów .

§ 3 Przyjmującyzamówieniezobowiązujesięrozpocząćwykonaniedzieładnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .iukończyćjedodnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

§ 4 Przyjmującyzamówienieniemożepowierzyćwykonaniadziełainnejosobie .

§ 5 Zamawiającyodbierzedziełowmiejscujegowykonanianajpóźniejwciągu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dniodukoń-czeniawykonaniadzieła .

§ 6 Zawykonaniedziełastronyustalająwynagrodzeniewwysokości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .zł(słow-nie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .) . WdniupodpisaniaumowyPrzyjmującyzamówienieotrzyma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .proc .zaliczkinapoczetwynagrodzenia .PozostałączęśćwynagrodzeniaZamawiającyprzekażenarachunekPrzyjmującegozamówienienr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .wciągu . . . . . . . . . . .dnioddniaodebraniadzieła .

§ 7 Wprzypadkuniewykonaniadzieławterminie,Przyjmującyzamówieniezapłacikaręumownąwwy-sokości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(słownie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .)zakażdydzieńzwłoki .

§ 8 WsprawachnieuregulowanychwniniejszejumowiestosujesięprzepisyKodeksucywilnego .




. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PodpisZamawiającego PodpisPrzyjmującegozamówienie

Załączniki: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wzór umowy o dzieło (wypełniony)

Umowa o dzieło

zawartawOlsztyniewdniu5września2016 r .pomiędzy:JarosławemDąbrowskimzamieszkałymwOlsztynieprzyul .Spokojnej12m .35,legitymującymsiędowodemosobistymDD1213635,wyda-nymprzezwojewodęolsztyńskiego,zwanymdalejZamawiającym,aWitoldemMyszkowskimzamieszkałymwOlsztynieprzyul .WojskaPolskiego8m .35,legitymującymsiędowodemosobistymADW3487536,wydanymprzezwojewodęolsztyńskiego, zwanymdalejPrzyjmującym zamówienie.

§ 1 Zamawiającyzamawia,aPrzyjmującyzamówieniezobowiązujesiędowykonaniadzieławpostaci:szafydozabudowywewskazanymmiejscuwsiedzibieprzedsiębiorstwa .Szczegółowyopisdziełaprzedstawiazałączniknumer1 .

§ 2 Przyjmującyzamówieniewykonadziełokorzystajączwłasnychnarzędziimateriałów .

§ 3 Przyjmującyzamówieniezobowiązujesięrozpocząćwykonaniedzieła6września2016r . iukoń-czyćjedo31października2016r .

§ 4 Przyjmującyzamówienieniemożepowierzyćwykonaniadziełainnejosobie .

§ 5 Zamawiającyodbierzedziełowmiejscujegowykonania,najpóźniejwciągu2dniodukończeniawykonaniadzieła .

§ 6 Zawykonaniedziełastronyustalająwynagrodzeniewwysokości4200 (słownie:cztery tysiącedwieście)zł .WdniupodpisaniaumowyPrzyjmującyzamówienieotrzyma30%zaliczkinapoczetwy-nagrodzenia .PozostałączęśćwynagrodzeniaZamawiającyprzekażena rachunekPrzyjmującegozamówienienr654798369865909010281054wciągu7dnioddniaodebraniadzieła .

§ 7 WprzypadkuniewykonaniadzieławterminiePrzyjmującyzamówieniezapłacikaręumownąwwy-sokości25(słownie:dwadzieściapięć)złzakażdydzieńzwłoki .

§ 8 WsprawachnieuregulowanychwniniejszejumowiestosujesięprzepisyKodeksucywilnego .


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Zamawiający Przyjmującyzamówienie

Załącznik:Szkicszafydozabudowywrazzwymiarami .

77WWW.iNfor.pl


3. Wynagrodzenie w umowie o dzieło

Istotnącechąumowyodzieło jest jejodpłatność .Wynagrodzeniewumowieodziełomożezostaćokreśloneprzezstronywkwociepieniężnejbruttolub,jeślitakajestwolastron,wwysokościnetto .Wy-nagrodzeniemożepolegaćrównieżnaspełnieniuświadczeniainnegorodzaju .Wynagrodzeniemmożebyćzatemprzeniesieniepraw,wtymnp .prawawłasnościdoinnychruchomości .Wynagrodzeniewinnejformieniżpieniężnamożezostaćustaloneprzezstronywyłączniewumowie .

Wprzypadkugdystronynieustaliływysokościwynagrodzeniaaniniewskazałypodstawdojegousta-lenia,należyuznać,żewykonawcynależysięzwykłewynagrodzeniezadziełotegorodzajulubwynagro-dzenieodpowiadająceuzasadnionemunakładowipracyorazinnymnakładomwykonawcy(art .628Ko-deksucywilnego) .Przezzwykłewynagrodzenienależyrozumiećprzeciętnewynagrodzeniepobieranenalokalnymrynkuzausługidanegorodzaju .Przezuzasadnionynakładpracyorazinnenakładyprzyjmują-cegozamówienierozumiesięnatomiastprzeciętneczynności,którychprzeprowadzeniejestniezbędnedoprawidłowegowykonaniadziełaprzywykorzystaniunakładów,którebyłydotegokonieczne .

Wynagrodzenieprzysługująceprzyjmującemuzamówieniepowinnobyćwypłaconewterminieozna-czonymwumowieodzieło .Jeżelistronynieoznaczyłytegoterminu,wynagrodzeniestajesięwymagalne,czylipowinnozostaćzapłaconezchwiląoddaniadzieła(art .642Kodeksucywilnego) .

Jeżelidziełomabyćoddawaneczęściami,awynagrodzeniezostałoobliczonezakażdączęśćzosob-na,wynagrodzenienależysięzchwiląspełnieniakażdegozeświadczeńczęściowych .

Zamawiającyniemożeodmówićzapłatywynagrodzeniamimoniewykonaniadzieła,jeżeliwykonawcabyłgotówjewykonać,leczdoznałprzeszkódzprzyczyndotyczącychzamawiającego .Zatakieprzyczynynależyuznaćwszelkieprzeszkodyleżącepostroniezamawiającego,choćbyniezawinione,którespowo-dowałyniewykonaniedzieła .

Zamawiającymamożliwośćodstąpićodumowywyłączniewczasierealizacjiumowy,czylidochwili,gdyzamówionedziełoniezostałojeszczewykonane .

PrzykładWtrakcierealizowaniaumowyodziełoPiotrD .uzyskałodzamawiającegozgodęnawykonywaniedo-datkowychpracnieobjętychumową .Postworzeniuumówionegodziełaokazałosię, żeostatecznakwotawynagrodzenianależnegoPiotrowiD .znacznieprzewyższaplanowanąpierwotniezapłatę .Po-nieważwtejsytuacjidziełozostałowykonane,zamawiającyniemożeskorzystaćzmożliwościodstą-pieniaodumowyimusizapłacićwykonawcydzieławynagrodzeniewpełnejprzysługującejmuwyso-kości .

Wumowieodziełostronymogąokreślićwynagrodzeniewsposób:■■ ryczałtowy–wkwociepodanejzgórylub■■ kosztorysowy–napodstawieplanowychpraciprzewidywanychkosztówmateriałów(zpodaniemcen

jednostkowych) .

3.1. Wynagrodzenie ryczałtowe

Ustalaniewynagrodzeniawsposóbryczałtowyjestnajkorzystniejszewówczas,gdyprzyjmującyzamó-wieniezgórymożeprzewidzieć,jakinakładpracyorazjakiemateriałybędąkoniecznedowykonaniadzieła .Poustaleniuryczałtowegowynagrodzeniaprzyjmującyzamówienieniebędziemógłżądaćjegopodwyższe-nia,chociażbywczasiezawieraniaumowyniemożnabyłoprzewidziećrozmiarulubkosztówpracimateria-łówkoniecznychdowytworzeniadzieła .„( . . .)Ryczałtpolegabowiemnaumówieniuzgórywysokościwyna-grodzeniawkwocieabsolutnej,przywyraźnej lubdorozumianejzgodziestronnato,żewykonawcaniebędziesiędomagaćzapłatywynagrodzeniawyższego”(wyrokSNz20listopada1998r .,IICKN913/97) .

PrzykładSpółkapodpisałaumowęodziełozestolarzemnawykonaniemebli .Wumowieokreślonowynagrodze-nieryczałtowezacałyprzedmiotzamówienia .Okazałosię,żeprzyjmującyzamówieniebłędnieocenił



wysokośćkosztówmateriałówpotrzebnychdowykonaniadzieła .Takisposóbokreśleniawynagrodze-niazakłada,żeprzyjmującyzamówienieniebędziemógłdomagaćsięwyższegowynagrodzenia .Ryzy-koponiesieniastratyobciążawtymprzypadkuprzyjmującegozamówienie,ponieważtoonprzedwy-rażeniemzgodynaustaleniewynagrodzeniaryczałtowegowokreślonejwysokościpowiniendokonaćkalkulacjiopłacalnościwykonaniadziełazakwotęustalonąwumowie .

Jeżeliwskutekzmiany,którejniemożnabyłoprzewidzieć,wykonaniedziełagroziłobyprzyjmującemuzamó-wienierażącąstratą,sądmożepodwyższyćryczałtlubrozwiązaćumowę(art .632§2Kodeksucywilnego) .Wwyrokuz15listopada2006r .(VCSK251/06)SądNajwyższystwierdził,że:„( . . .)wart .632§2k .c .niechodzioutratęspodziewanegodochodu,aleoponiesienie»rażącejstraty«wramachkonkretnegostosunkuprawne-go,wyznaczonegozawartąumowąodzieło .Ogólnystanprowadzonegoprzezwykonawcęprzedsiębiorstwamożemiećznaczeniepośrednieotyle,żeustalającrozmiaryponiesionejstraty,niemożnategoczynićwyłącz-niewkategoriachzobiektywizowanych,oderwanychodrozmiarówprowadzonejprzezniegodziałalnościgo-spodarczej .Jestbowiemrzeczązrozumiałą,żetasamakwotastratymożeniemiećznaczeniadladużegoprzedsiębiorcy,dlamałegozaśbyćstratą»rażącą«,ojakiejmowawart .632§2k .c .” .

Jeślistronyumowyodziełozdecydowałysięnaustaleniewynagrodzeniaryczałtowego,niemaznacze-niadołączenieprzezwykonawcędoumowykosztorysu,atakidokumentnależyjedynieuznaćzauzasad-niającymerytorycznieoferowanąprzezprzyjmującegozamówienie(wykonawcę)kwotęwynagrodzeniaryczałtowego(wyrokSąduApelacyjnegowPoznaniuz6marca2001r .,IACa1147/00) .

UWaGa! Według sądu dołączenie przez wykonawcę kosztorysu do umowy o dzieło nie ma znaczenia, jeżeli wynagrodzenie zostało ustalone ryczałtowo.

3.2. Wynagrodzenie kosztorysowe

Wynagrodzeniekosztorysoweprzyjmowanejestzwykleprzydziełach,któremająbardziejskompliko-wanycharakter,awszczególnościwchwilizawieraniaumowytrudnojestprecyzyjnieustalić,jakiewyna-grodzeniebyłobysatysfakcjonującedlaprzyjmującegozamówienie .Możetakbyć,gdywchwilipodpisa-niaumowyniemożna jeszczeustalićcenymateriałówczy robót,którebędąmiałybyćwykorzystane(wykonane)przyrealizacjiumowy .Wtakimprzypadkudoumowydołączasiękosztorys,którystajesięjejintegralnymelementem .Wcześniejtakikosztorysstanowizwykleelementofertyprzyjmującegozamó-wienie .Kosztorysdołączonydoumowyprzyjejzawarciuniemajednakostatecznegocharakteru .Okre-ślaonprzewidywanekosztytylkoorientacyjnie .Doustaleniaostatecznejwysokościwynagrodzeniazna-czeniemakosztoryspowykonawczy, zktóregomożewynikaćwynagrodzeniewyższe lubniższeniżzostałoprzewidzianewkosztorysiedołączonymdoumowy .

PrzepisyKodeksucywilnegoprzewidująmożliwośćzmianywynagrodzeniakosztorysowego,któramaróżnyskutek .Jeżeliwtokuwykonywaniadziełazarządzeniewłaściwegoorganupaństwowegozmieniłowysokośćcenlubstawekobowiązującychdotychczaswobliczeniachkosztorysowych,każdazestronmożeżądaćodpowiedniejzmianyumówionegowynagrodzenia .Niedotyczytojednaknależnościuisz-czonejzamateriały lub robociznęprzedzmianącen lubstawek (art .629Kodeksucywilnego) .Wśródekspertów prawa cywilnego za dopuszczalne uznaje się zastosowanie tego przepisu w przypadkunp .zmianyopodatkowaniapaliwczycenenergiielektrycznejużytychdowykonaniadzieła .Nawykonaniezobowiązaniamożewpłynąćtylkotakazmianastosunkówmiędzyjegopowstaniemawykonaniem,któranawetpośrednioniejestzależnaodkontrahentówumowy(wyrokSNz25maja1990r .,IVCR139/90) .

Zmianawynagrodzeniakosztorysowegomożenastąpićtakżewraziekoniecznośćwykonaniapracdo-datkowych,czylitakich,któreniebyłyprzewidzianewzestawieniuplanowanychprac,będącychpodsta-wąobliczeniawynagrodzeniakosztorysowego .

Gdybywewskazanychsytuacjachzaszłakoniecznośćznacznegopodwyższeniawynagrodzeniakosz-torysowego,zamawiającymożeodstąpićodumowy,powinienjednakuczynićtoniezwłocznieizapłacićprzyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia za wykonaną pracę(art .631Kodeksucywilnego) .Jeżelipodwyższeniewynagrodzenianiejestznaczne,zamawiającymaobo-wiązekzapłatywyższegowynagrodzenia .

79WWW.iNfor.pl


Zmiana wynagrodzenia kosztorysowego w razie wykonywania prac dodatkowych – kto ponosi koszty

1.�Gdy�zestawienie�sporządził�zamawiający�–�przyjmujący�zamówienie�może�żądać�odpowiedniego�podwyższe-nia�umówionego�wynagrodzenia

2.�Gdy�zestawienie�planowanych�prac�sporządził�przyjmujący�zamówienie�–�może�on�żądać�podwyższenia�wy-nagrodzenia�tylko�wtedy,�gdy�mimo�zachowania�należytej�staranności�nie�mógł�przewidzieć�konieczności�prac�dodatkowych.�przyjmujący�zamówienie�nie�ma�prawa�żądać�podwyższenia�wynagrodzenia,�jeżeli�wykonał�prace�dodatkowe�bez�uzyskania�zgody�zamawiającego�(art.�630�§�2�Kodeksu�cywilnego)

3.3. Wynagrodzenie kosztorysowo-ryczałtowe

Wpraktycewynagrodzeniezadziełoustalasięteżwsposóbmieszany,tj .kosztorysowo-ryczałtowy,którypoleganatym,żemożliwośćzmianywynagrodzeniakosztorysowegojestograniczonadookreślo-nejmaksymalnejkwoty .

UWaGa! Wynagrodzenie za dzieło można ustalić w sposób mieszany, tj. kosztorysowo--ryczałtowy.

3.4. odpowiedzialność z tytułu umowy o dzieło

Opróczrodzajówiaspektówodpowiedzialności,którezostałyomówioneprzyumowiezlecenia,przyumowieodziełonależydodatkowowskazaćnaodpowiedzialnośćprzyjmującegozamówieniezawadydzieła(rękojmia) .Podstawątakiejodpowiedzialnościjestzasadaryzyka .Oznaczato,żewykonawcadzie-łaniemamożliwościzwolnieniasięododpowiedzialnościprzezwykazanie,żewadypowstałybezjegowinylubbezjegowiedzy .

Zamawiającymożeżądaćusunięciawad,wyznaczającwtymceluprzyjmującemuzamówienieodpo-wiednitermin,zzastrzeżeniem,żepobezskutecznymupływiewyznaczonegoterminunieprzyjmienapra-wy .Przyjmującymożeodmówićnaprawy,gdybywymagałotonadmiernychkosztów .

Jeśliwadysąniemożliwedousunięciaalbogdyzokolicznościwynika,żewykonawcaniezdoła ichusunąćwodpowiednimczasie,zamawiającymożeodstąpićodumowy, jeżeliwadysąpoważne .Gdywadysąnieistotnedladzieła,zamawiającymożeżądaćobniżeniawynagrodzeniawodpowiedniejpropor-cjidoumówionegowynagrodzenia .Tosamodotyczyprzypadku,gdywykonawcanieusunąłwadwtermi-niewyznaczonymprzezzamawiającego .

Możliwośćskutecznegoskorzystaniaprzezzamawiającegozuprawnieńwynikającychz rękojmizawadywykonanegodziełapodlegautracie,jeżelizamawiającyniezawiadomił(wdowolnysposób)przyj-mującegozamówienieowadachwciągumiesiącaodichwykrycia .

Uprawnieniaztytułurękojmizawadywygasająpoupływieroku,aprzywadachbudynkupoupływie3latoddniawydaniadziełazamawiającemu .

4. Umowa o dzieło a składki zUS

Osoba,którawykonujepracęwyłącznienapodstawieumowyodzieło,niepodlegaubezpieczeniomspołecznymanizdrowotnemu .Samoistnaumowaodziełoniejestbowiemtytułemdoubezpieczeń .

Obowiązekubezpieczeńspołecznychizdrowotnegoztytułuumowyodziełoistniejenatomiastwte-dy,gdytakaumowazostałazawartazwłasnympracodawcąlubjestwykonywananarzeczwłasnegopracodawcy .Wtakichprzypadkachumowaodziełojestwzakresieubezpieczeńspołecznychizdro-wotnegotraktowanajakumowaopracę .Wmyślbowiemart .8ust .2austawysystemowejzapracow-nikauważasięrównieżosobęwykonującąpracęnapodstawieumowyodzieło,jeżelitakąumowęza-warłazpracodawcą,zktórympozostajewstosunkupracylubjeżeliwramachtakiejumowywykonujepracęnarzeczpracodawcy,zktórympozostajewstosunkupracy .Dotyczytoumówodziełozawar-tychod14stycznia2000r .



Jeżelizatempracownikwykonujedodatkowoumowęodziełozawartąwokresieod14stycznia2000r .zwłasnympracodawcą lubnapodstawie tejumowywykonujepracęna rzeczwłasnegopracodawcy,topodlegaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemu,rentowym,wypadkowemuichorobowemuza-równoz tytułuumowyopracę, jak izumowyodzieło .Osoba takaz tytułuumowyodziełozawartejwokresiedo13stycznia2000r .niebyłaobejmowanaubezpieczeniamispołecznymi–aniobowiązkowo,anidobrowolnie .

Wsytuacjigdyosoba,którawykonujerównocześniepracęnapodstawieumowyopracę izawartejwokresieod14stycznia2000r .zwłasnympracodawcąumowyodzieło,dodatkowoprowadzipozarolni-cządziałalność,obowiązkowesądlaniejubezpieczeniaspołeczneztytułuumowyopracęorazumowyodzieło .

Obowiązekubezpieczeńspołecznychztytułuprowadzonejpozarolniczejdziałalnościjestnatomiastuza-leżnionyodwysokościpodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniazestosunkupracyorazumowyodzie-ło .Jeślipodstawata,wprzeliczeniunaokresmiesiąca,jestniższaodminimalnegowynagrodzenia,ubezpie-czeniaspołecznez tytułuprowadzonejpozarolniczejdziałalnościsąobowiązkowe .Jeżelinatomiastpodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaspołecznezestosunkupracyiumowyodziełowprzeliczeniunaokresmiesiącawynosiconajmniejtyle,ileminimalnewynagrodzenie,ztytułuprowadzeniapozarolniczejdziałalnościosobatapodlegadobrowolnieubezpieczeniomemerytalnemuirentowym .

Emerytlubrencistawykonującyumowęodziełozawartązpracodawcą,zktórympozostajerównocze-śniewstosunkupracy,albowykonującywramachumowyodziełopracęnarzeczpracodawcy,zktórympozostajewstosunkupracy,podlegaz tytułu tejumowyobowiązkowoubezpieczeniomspołecznym .Obowiązkowedlatejosobysąrównieżubezpieczeniaztytułuumowyopracę .Omawianazasadanieod-nosisiędoumówodziełozawartychprzed1 lipca2004 r . iwykonywanych równieżpo tejdacie .Do30czerwca2004r .osoba,októrejmowa,niepodlegałaubezpieczeniomspołecznymztytułuumowyodzieło–aniobowiązkowo,anidobrowolnie .

Należypamiętać,żewsytuacji,gdypracodawcazatrudnianapodstawieumowyodziełoswojegopracownika przebywającego na urlopie macierzyńskim, wychowawczym czy bezpłatnym, z tytułuwykonywaniatakiejumowyniepodlegaonubezpieczeniomspołecznym .Statusuwłasnegopracow-nikaniemają bowiemosobyprzebywającenaurlopie macierzyńskim, urlopie wychowawczym luburlopiebezpłatnym,a tymsamymwodniesieniudo tychosóbniemazastosowaniaart . 8ust . 2austawysystemowej .

Przykład MagdalenaG .zawarłazwłasnympracodawcąumowęodziełonaokresod1do30września2016r .,zaktórą wynagrodzenie zostało wypłacone we wrześniu . Osoba ta pozostaje w stosunku pracy od1stycznia2015r .Zarównoztytułuumowyopracę,jakiumowyodziełoMagdalenaG .podlegaobo-wiązkowoubezpieczeniomspołecznym .Pracodawca, jakopłatnikskładekniepowinienzgłaszaćtejosobydoubezpieczeńztytułuumowyodzieło,leczwyłączniedodaćprzychóduzyskanyzumowyodzie-łodoprzychoduzumowyopracęiotrzymanąsumęwykazaćwimiennymraporciemiesięcznym,skła-danymzawrzesień2016r .Raportnależyoznaczyćkodemtytułuubezpieczeńwłaściwymdlapracow-nika(zkodem0110xx) .

Przykład HenrykI .napodstawiewpisudoewidencjiprowadzidziałalnośćgospodarcząiztegotytułuopłacaskładki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wysokości 30% minimalnego wynagrodzenia .Od1czerwca2016r .wykonujerównieżpracęnapodstawieumowyopracę,na1/2etatu,zmiesięcz-nymwynagrodzeniemwwysokości1200zł .Wokresieod1do30września2016r .wykonywałtakżeumowęodzieło,którązawarłzwłasnympracodawcą .Ztytułutejumowywewrześniu2016r .wynagro-dzeniewyniosło900zł .Wokresieod1do30września2016r .osobatapodlegałaobowiązkowoubez-pieczeniomspołecznymztytułustosunkupracyiumowyodzieło .Ztytułuprowadzeniadziałalnościgospodarczejubezpieczeniaemerytalne i rentowebyłydlaniejdobrowolne,gdyż łącznapodstawawymiaruskładekzestosunkupracyiumowyodziełowewrześniu2016r .byławyższaodminimalnegowynagrodzeniazapracę(w2016r .–1850zł) .

81WWW.iNfor.pl


Przykład MariannaS .przebywanaurlopiewychowawczymipodlegaztegotytułuubezpieczeniomemerytalne-muirentowym .Od15majado30września2016r .wykonywałaumowęodziełodlapracodawcy,któryudzieliłjejurlopuwychowawczego .Wokresiewykonywaniaumowyodziełoosobatanadalpodlegaubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztytułuurlopuwychowawczego .Zumowyodziełoniepod-legażadnymubezpieczeniom .

5. opodatkowanie umów o dzieło

Przychodyztytułudziałalnościwykonywanejosobiście,wtymzumówodzieło,podlegająopodatko-waniu .Płatnikpobierazaliczkęnapodatekwwysokości18%przychodu,bezwzględunajegowysokość .

Wyjątkowo,nawniosekpodatnika,płatnikmożepobieraćodprzychodówzdziałalnościwykonywanejosobiściezaliczkęwwysokości32% .Tazasadamazastosowanietakżewtedy,gdywykonawcajestjed-nocześniepracownikiemtegosamegopłatnika .Wówczaszkażdegoztychźródełprzychodówzaliczkęnapodateknależyustalaćodrębnie .

Wceluobliczeniapodstawyopodatkowaniaprzychódzdziałalnościwykonywanejosobiścienależypomniejszyćo:

■■ składkinaubezpieczeniaemerytalne,rentoweoraznaubezpieczeniechorobowepotrąconeześrod-kówpodatnikawdanymmiesiącu,

■■ kosztyuzyskaniaprzychodu,którewynoszą:–50%uzyskanegoprzychodu,aleniewięcejniż42764złwrokupodatkowym–wprzypadkukorzysta-

niaprzeztwórcówzprawautorskichiartystówwykonawcówzprawpokrewnych,wrozumieniuod-rębnychprzepisów,lubrozporządzaniaprzeznichtymiprawami,

–20%uzyskanegoprzychodu–wprzypadkuwykonywaniaumówodzieło,doktórychniemajązasto-sowaniaprzepisyoprawachautorskich .

Podstawęobliczeniakosztówokreślonychprocentowostanowiprzychódpomniejszonyopotrąconeześrodkówpodatnikawdanymmiesiącuskładkinaubezpieczeniaemerytalne,rentoweichorobowe .

UWaGa! Koszty uzyskania przychodów oblicza się od przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne.

Odniektórychprzychodówzdziałalnościwykonywanejosobiście,m .in .zumowyodzieło,osiąganychprzezosobęniebędącąpracownikiempłatnikapobierasięzryczałtowanypodatekdochodowy, jeżelikwotanależnościokreślonawumowienieprzekroczy200zł .

Zryczałtowanypodatekdochodowynależypobieraćwwysokości18%przychoduniepomniejszonegookoszty jegouzyskania(aniopotrąconeześrodkówpodatnikaskładkinaubezpieczeniaspołeczne) .Ponadtoodkwotypodatkuniemożnaodliczaćskładkizdrowotnej .

PrzykładMagdaC .wewrześniu2016r .zawarła2umowyodziełozfirmą,któraniejestjejpracodawcą .Wartośćtychumówwyniosłaodpowiednio190zł i 120zł .Odobuumów firmamaobowiązekodprowadzić18%zryczałtowanypodatek,którywynosi:

■■ 34złprzyumowieowartości190zł;■■ 22złprzyumowieowartości120zł .

Istotnejestto,żeryczałtmożnastosowaćwówczas,gdywynagrodzeniewumowieodziełozostałookreślonekwotowo .Gdyumowalubumowyzawartezosobąniebędącąpracownikiempłatnikanieokre-ślająwprostkwotynależności,awyłączniesposób jejwyliczenia,niemazastosowaniazryczałtowanaformaopodatkowania .Odnależnościztakichumów(bezwzględunaichwysokość)należypobieraćza-liczkęnapodatek .Okoniecznościnaliczeniapodatkuzryczałtowanegoprzesądzazatemsama treśćumowy .



PrzykładSpółkazawarłaumowęodziełonaodnowienie3obrazów .Stronyokreśliływumowiewynagrodzeniewwysokości100złzakażdyobraz .Wykonawcawciągumiesiącaodnowił2obrazyiotrzymałodza-mawiającego200zł .Wtejsytuacjiodwskazanejkwotypowinnabyćobliczonaipobranazaliczkanapodatekdochodowy,anieryczałt .

Jeżeliztytułuzawartejumowycywilnoprawnejosobajestuprawnionadozasiłkuzubezpieczeniaspo-łecznego,jestonajednocześniepłatnikiempodatkuodtegoświadczenia .Zasiłekjestbowiemświadcze-niemzinnychźródeł,anieprzychodemzdziałalnościwykonywanejosobiście(art .41ust .1wzw .zart .20ust .1ustawyopdof) .Pozakończeniurokupodatkowegozleceniodawcasporządzadlaurzęduskarbo-wegoipodatnikainformacjęPIT-8Cwykazującwniejkwotęwypłaconegozasiłku .Następniezlecenio-biorcauwzględniatąwypłatęwswoimzeznaniurocznymisamodzielnierozliczapodatekodłącznejsumywszystkichuzyskanychdochodówwdanymroku .

6. rozwiązanie umowy o dzieło

Rozwiązanieumowyodziełonastępujepowykonaniuprzedmiotuzobowiązania .Ponadtorozwiązanieumowyodziełonastępujewrazieśmiercilubniezdolnościdopracyprzyjmującegozamówienie,aletylkowtedy,gdywykonanieumowyzależyodosobistychprzymiotówzmarłego .

Przepisy dotyczące umowy o dzieło nie przewidują jej wypowiedzenia, ale regulują możliwość od-stąpienia od tej umowy.

Dopókidziełoniezostałoukończone,zamawiającymożewkażdejchwiliodstąpićodumowy .Wów-czasjestzobowiązanyzapłacićumówionewynagrodzenie,odliczającodniegoconajwyżejto,cowyko-nawcazaoszczędziłzpowoduniewykonaniadzieła(art .644Kodeksucywilnego) .

Zamawiającymoże,bezwyznaczeniadodatkowegoterminu,odstąpićodumowyjeszczeprzedupły-wemterminudowykonaniadzieła,gdyprzyjmującyzamówienieopóźniasięzrozpoczęciemlubwykoń-czeniemdzieła takbardzo,żenie jestprawdopodobne,byzdołał jeukończyćwustalonymwcześniejterminie(art .635Kodeksucywilnego) .

Jeżelijużnaetapiewykonywaniadziełaprzyjmującyzamówieniewykonujejewsposóbwadliwyalbosprzecznyzumową,zamawiającymaprawowezwaćgodozmianysposobuwykonaniadziełaiwyzna-czyćmuwtymceluodpowiednitermin .Wdalszejkolejnościzamawiającymaprawodoodstąpieniaodumowylubpowierzeniawykonaniadziełainnejosobienakosztiniebezpieczeństwowykonawcy .Wsytu-acjigdydowykonaniaumówionegodziełapotrzebnejestwspółdziałaniezamawiającego,ategowspół-działaniabrak,wykonawcamożewyznaczyćzamawiającemuodpowiedniterminzzastrzeżeniem,żepobezskutecznymupływiewyznaczonegoterminubędzieuprawnionydoodstąpieniaodumowy(art .640Kodeksucywilnego) .

Odstąpienieodumowyodziełomożenastąpićtakżewsytuacjachdotyczącychzmianywynagrodzenia(zob .str .78) .

7. przedawnienie roszczeń

Roszczeniawynikającezumowyodziełoprzedawniająsięzupływem2latoddniaoddaniadzieła .Je-żelidziełoniezostałooddane,przedawnienienależyliczyćoddnia,wktórymzgodnieztreściąumowymiałobyćoddane .

PrzykładStronywumowieodziełoustaliły,żewykonawcaprzekażezamawiającemu(wydawnictwo)rękopisza-mówionejksiążkido31stycznia2016r .Wykonawcaoddałdzieło30września2016r .Wydawnictwozażądałouzupełnieniaksiążkio rozdziały,którezgodniezzamówieniemmiałyzostaćopracowaneprzezautora .Roszczeniazamawiającegoprzedawniąsię31stycznia2018r .liczącoddnia,wktórymdziełomiałobyćoddane,tj .od31stycznia2016r .

83WWW.iNfor.pl


Kwestiedotycząceprzedawnieniaroszczeńniepowinnybyćjednakobjęteumowąodzieło,ponie-waż terminówprzedawnienianiemożnaskracaćaniprzedłużaćnawetwtedy,gdyby takabyławolastronumowy .

Wumowieodzieło,podobniejakwumowiezlecenia,niemapotrzebyokreślaniasądu,któryrozpatrzyewentualnesporypowstałenajejtle .Jeślijednakstronymajątakąwolę,niemaprzeszkód,abytegoro-dzajuzastrzeżenie,wskazująceokreślonymiejscowosąd,znalazłosięwumowie .

8. Kiedy umowa o dzieło może zostać uznana za umowę zlecenia

Wumowieodziełostronyumawiająsięnaosiągnięciekonkretnegorezultatu,ściśleuzgodnionegowumowie(art .627Kodeksucywilnego) .Przedmiotemumowyodziełosąrezultaty(dzieło)material-ne(np .sporządzeniebilansu,pomalowaniepokoju)lubniematerialne,znajdującejednakodzwiercie-dleniewrzeczy(np .utwórmuzyczny) .Dziełopowinnostanowićpostrzegalnyrezultat .Dlategonie-dopuszczalne jest objęcie umową o dzieło rezultatów niematerialnych, które nie znajdująurzeczywistnieniawrzeczy,np .zobowiązaniedopoprawyrenomyfirmyczyutrwaleniapozytywnegowizerunkufirmy .

Natomiastumowazleceniaiumowaoświadczenieusługtoumowy,wprzypadkuktórychliczysięsta-rannośćwdziałaniuzestronywykonawcyumowy(chociażniejestwykluczonewskazanieefektu) .Umo-wazleceniadotyczyczynnościprawnych,aumowaoświadczenieusługczynności faktycznych .Pozatymkonstrukcjaprawnatychumówjestidentyczna,dlategoczęstostosujesięnazwę„umowazlecenia”dlaobydwurodzajówumów .

Wyroki sądowe w zakresie kwalifikacji umowy o dzieło jako innej umowy

Lp. Przedmiot umowyRezultat sprawy

w sądzie

Co przeważyło w sądzie II instancji (tj. w sądzie apelacyjnym)

Dane sprawy

1 2 3 4 5

1. posprzątanie�zaple-cza�budowy

firma� prze-grała� z� zus�w�i� instancji,�wygrała� w� ii�instancji

zawarto� dwie� umowy� na� sprzątanie� wskaza-nych�pomieszczeń�–�po�zakończeniu�budowy.�sąd�apelacyjny�uznał,�że�o�prawidłowym�wyko-naniu� pracy� rozstrzygał� rezultat� w� postaci�uprzątnięcia� i� uporządkowania� oznaczonych�miejsc.�praca�nie� zakładała� systemowego�wy-konywania�powtarzalnych�czynności,�mających�na� celu� bieżące� utrzymanie� czystości� w� tych�pomieszczeniach.

Wyrok�sa�w�szczecinie��z�9�stycznia�2013�r.��(iii�aua�626/12)

2. Wykonywanie� prac�porządkowych

firma� prze-grała� z� zus�w�i�i�ii�instan-cji

zawierano� liczne� umowy� na� wysprzątanie�budynków� –� pomieszczeń� wspólnego� użyt-kowania�i�urządzeń�budynków.�sąd�apelacyj-ny� uznał,� że� chodziło� o� powtarzalne,� co-dzienne� wykonywanie� takich� czynności,� jak�zamiatanie,� odkurzanie,� usuwanie� zanie-czyszczeń�z�części�wspólnych�budynku,�co-dzienne� wygrabianie� liści� oraz� zanieczysz-czeń�z�zieleni�i�kwietników,codzienne�poran-ne�odśnieżanie�powierzchni�przynależnej�do�budynków.�Nie�były�to�czynności�przynoszą-ce�konkretny�rezultat,�możliwy�do�obiektyw-nej�weryfikacji.

Wyrok�sa�w�Gdańsku��z�11�lipca�2013�r.�(iii�aua�2092/12)



1 2 3 4 5

3. odzyskanie�długów firma�wygra-ła � z � zus�w�i� instancji,�ale� przegra-ła�w�ii�instan-cji

przedmiotem�umowy�było�uzyskanie�nakazu�za-płaty�w�stosunku�do�dłużników�spółki�i�wyegze-kwowanie�należności�–�tylko�w�takim�przypadku�wykonawca�otrzymywał�wynagrodzenie.�W�oce-nie�sądu�apelacyjnego,�działanie�w�tym�zakresie�stanowiło� wynik� szeregu� przeprowadzonych�czynności� faktycznych� i�prawnych,�które�stano-wiły� istotę�działań�wykonawcy.�sąd�przyjął,� że�czynności�podejmowane�przez�wykonawcę�mo-gły�doprowadzić�do�uzyskania�korzystnego�roz-strzygnięcia,� ale� nie� musiały.� to� przesądziło�o�uznaniu�umowy�o�dzieło�za�umowę�zlecenia.

Wyrok�sa�w�poznaniu��z�14�listopada�2012�r.��(iii�aua�622/12)

4. Wykonanie�określo-nych�półproduktów�(elementów�okien)

firma�wygra-ła � z � zus�w�i� instancji,�ale� przegra-ła�w�ii�instan-cji

Wykonawca�samodzielnie�przygotowywał�okre-ślone� i� zindywidualizowane�elementy�do�okien,�korzystając�z�narzędzi� i�hali�produkcyjnej�zama-wiającego.�zdaniem�sądu�apelacyjnego,�zainte-resowani�wykonywali�czynności�według�określo-nego� schematu.� Nie� były� od� nich� wymagane�szczególne�umiejętności.�sąd�uznał,� że�powta-rzające� się� proste� czynności� są� typowe� dla�umów�o�świadczenie�usług,�a�nie�umów�o�dzieło.�istotne�było�również�to,�że�nie�następował�odbiór�techniczny�gotowych�wyrobów�–�były�one�tylko�dostarczane�do�magazynu,�po�czym�następowa-ła�zapłata.

Wyrok�sa�w�poznaniu��z�28�lutego�2013�r.�(iii�aua�1176/12)

5. posegregowanie�i� załadunek� odpa-dów


przedmiotem�umowy�była�segregacja�odpadów�po�rozbiórce�pokrycia�dachu�z�załadunkiem�do�kontenera.�zdaniem�sądu�apelacyjnego,� rezul-tat� nie�miał� charakteru� zindywidualizowanego,�były�to�powtarzalne�prace�wymagające�staranne-go�działania.�Nie�prowadziły�one�do�stworzenia�nowego,�unikatowego�wytworu�o�zindywidualizo-wanych,�uzgodnionych�cechach,�a�jedynie�miały�na�celu�dokonanie�segregacji�odpadów�po�roz-biórce.�praca�była�więc�pozbawiona�np.�innowa-cyjnej�myśli�czy�elementu�własnej�twórczości.

Wyrok�sa�w�szczecinie�z�26�marca�2013�r.��(iii�aua�857/12)

6. Wykonanie� ozna-czonych� robót� bu-dowlanych


przedmiotem�umów�były�różne�wskazane�robo-ty,� jak�np.�wykonanie�szalowania� i� rozszalowa-nia� elementów� betonowych,� przygotowanie�zbrojeń,�ręczne�betonowanie�elementów�mate-riałów� architektonicznych.� sąd� apelacyjny�stwierdził,� że� wytwór� pracy� nie� został� przez�strony�wyraźnie�określony�w�umowie�(były�tylko�metry�bieżące�–�nie�było�specyfikacji).�rezultat�nie� miał� charakteru� unikatowego� wytworu.�czynności�wynikały� z�powtarzalnych� prac�nie-wymagających� cech� indywidualizacji,� a� raczej�staranności� działania.� Wynagrodzenie� było�z� góry� określone� w� dacie� podpisania� umowy.�zamawiającym� prace� było� przedsiębiorstwo�zajmujące� się� budową� mieszkań,� które� do� ta-kich� samych� prac� zatrudnia� pracowników� na�podstawie�zarówno�umów�o�pracę,�jak�i�umów�zlecenia�oraz�umów�o�dzieło.

Wyrok�sa�w�szczecinie�z�30�kwietnia�2013�r.�(iii�aua�883/12)

85WWW.iNfor.pl


1 2 3 4 5

7. Wytworzenie�scho-dów� o� nietypowej�konstrukcji

firma�wygra-ła � z � zus��w�i�i�ii�instan-cji

umowy�dotyczyły�wykonania�schodów�o�niety-powej� konstrukcji� (schody� typowe� wytwarzali�pracownicy� zatrudnieni� na� podstawie� umów�o�pracę).�zdaniem�sądu�apelacyjnego,�rezultat�był� materialny� i� z� góry� przewidywalny.� Wyko-nawca� gwarantował� zamawiającemu,� że� pro-dukt�finalny�będzie�miał�z�góry�założony�kształt.�Wykonanie�umowy�sprowadzało�się�do�jednora-zowego� wykonania� schodów� o� określonych�i�niepowtarzalnych�parametrach.

Wyrok�sa�w�poznaniu��z�6�września�2012�r.��(iii�aua�329/12)

8. Naprawa� posadzki�w�magazynie


umowa� dotyczyła� naprawy� posadzki� w� po-mieszczeniach� magazynowych,� w� okresie�i�miejscu�wskazanym�przez�zamawiającego,�za�ustalonym�wynagrodzeniem.�Wskazano,�że�na-prawa�ma�zostać�wykonana�„według�indywidu-alnych�potrzeb�zamawiającego”�–�nie�określo-no� bardziej� szczegółowych� parametrów� tech-nicznych.�sąd�apelacyjny�uznał,�że�wykonanie�konkretnej� pracy� budowlanej� może� spełniać�cechy�dzieła,�jeśli�w�umowie�zostanie�wyekspo-nowany� końcowy� efekt� pracy.� ten� efekt� nie�może�być�określony�przez�potoczny�czy�ogólny�zwrot�„naprawa�posadzki”,�lecz�powinien�zakła-dać,�że�powstanie�z�góry�oczekiwany�efekt�koń-cowy,�mający�swoje�odzwierciedlenie�w�nakła-dzie� pracy� i� wykorzystanej� konkretnej� myśli�technologicznej� służącej� do� wykonania� pracy.�dodatkowo,�istotne�są�indywidualne�umiejętno-ści� i� kwalifikacje� wykonawcy,� który� z� tej� racji�został�wybrany�na�wykonawcę.

Wyrok�sa�w�Białymstoku�z�13�sierpnia�2013�r.��(iii�aua�135/13)

9. pozyskanie�klienta firma�wygra-ła � z � zus�w�i� instancji,�ale� przegra-ła�w�ii�instan-cji

przedmiot� umowy� określono� jako� pozyskanie�obiektu�do�ochrony.�sąd�apelacyjny�uznał,�że�nie� jest� umową� o� dzieło� umowa� mająca� za�swój�przedmiot�„pozyskanie�obiektu�do�ochro-ny”.�tak�określony�rezultat�nie� jest� rezultatem�pewnym,� występuje� tu� niedozwolony� przy�umowie�o�dzieło�element� losowości,� niepew-ności.� Niemożliwe� jest� także� poddanie� tak�określonego� dzieła� badaniu� pod� kątem� wad.�sąd� negatywnie� ocenił� niewskazanie� przez�przedsiębiorcę,�jakiego�konkretnie�obiektu�do�ochrony� dotyczyła� umowa,� a� dokładna� war-tość�stawki�była�ustalana�w�momencie�podpi-sywania�umowy�–�z�kolei�podpisywanie�nastę-powało�w�momencie�wypłaty.

Wyrok�sa�w�poznaniu��z�14�listopada�2012�r.��(iii�aua�624/12)

10. sporządzanie� do-kumentacji� ruchu�osobowego� i� towa-rowego� (ochrona�obiektu)


przedmiot�umowy�określono� jako�sporządzanie�dokumentacji� ruchu�osobowego� i� towarowego.�W� ramach� umowy� wykonawcę� kierowano� na�określony� obiekt,� na� ochronę� którego� spółka�miała�podpisaną�umowę.�praca� (w�charakterze�portiera)�najczęściej�polegała�na�odnotowywaniu�wjazdów�i�wyjazdów�pojazdów�na�teren�chronio-nego�obiektu,�wylegitymowaniu�i�wypisaniu�prze-pustek�dla�osób�wchodzących�na�teren�obiektu.�

Wyrok�sa�w�poznaniu��z�13�lutego�2013�r.��(iii�aua�1075/12)



1 2 3 4 5

sąd�apelacyjny�uznał,�że�raporty�sporządzane�przez� zainteresowanego� same� w� sobie� nie�miały�racji�bytu.�faktycznie�zainteresowany�był�zobowiązany� do� wykonywania� czynności� por-tiera.� miejsce� wykonywania� czynności� było�ściśle�określone�i�zainteresowany�był�zobowią-zany� do� przebywania� w� nim� w� ciągu� całego�dyżuru.�Nie�dokonywano�odbioru�dzieła,�a�za-interesowany�nie�ponosił�konsekwencji�z�tytu-łu�wad.

11. przygotowanie� te-renu�do�funkcji�pla-cu�manewrowego

firma�wygra-ła � z � zus�w� obu� in-stancjach

przedmiotem� umowy� było� jednorazowe� po-sprzątanie�placu�manewrowego�i�namalowanie�pasów� wyznaczających� manewry.� sąd� apela-cyjny�uznał,� że�na�podstawie�umowy� zaintere-sowany�zobowiązał�się�do�przystosowania�tere-nu,� które� miało� polegać� na� jego� uprzątnięciu�z� zarośli,�piachu� i� starych�konstrukcji�oraz�na-malowaniu� pasów� wyznaczających� manewry.�strony�z�góry�ustaliły�termin�umowy�i�kwotę�wy-nagrodzenia� za� efekt� pracy.� zlecający� dzieło�sprawdzał,�czy�teren�jest�prawidłowo�uprzątnię-ty� i� czy� pasy� zostały� pomalowane� w� należyty�sposób,�zgodnie�z�projektem.�W�sytuacji�wyko-nania�dzieła�w�sposób�nieprawidłowy,�zaintere-sowany�był�zobowiązany�do�dokonania�naprawy�stwierdzonych�wad�i�wynagrodzenie�miał�otrzy-mać� po� oddaniu� dzieła� w� stanie� wolnym� od�wad.� Wola� stron� była� więc� ukierunkowana� na�osiągnięcie� konkretnego� rezultatu� w� postaci�gotowego,� spełniającego� wymagania,� placu�manewrowego.

Wyrok�sa�w�łodzi��z�12�lutego�2013�r.��(iii�aua�101)

8.1. zawieranie umów o dzieło – 6 praktycznych wskazówek

Zpowyższejanalizyorzecznictwasądowegowynikakilka istotnychwnioskówpraktycznychdlafirmstosującychumowyodzieło .

Wskazówka 1. Skonkretyzuj w umowie o dzieło przedmiot umowyKluczowąkwestiąjestwskazaniewumowie(skonkretyzowanie)dzieła,rozumianegojakoefekt,które-

gorealizacjędasięściślezweryfikowaćzapomocąobiektywnychparametrów .Wartotenrezultatjaknajszerzejopisać–niepoprzestającnaustaleniachustnych .Optymalnie,jeśli

załącznikiemdoumowyodziełojestspecyfikacjatechniczna,projektlubinnydokumentszczegółowocharakteryzującydzieło .

Wskazówka 2. Rezultat umowy o dzieło musi być samoistnyRezultatdziełapowinienmiećcharaktersamoistny–czylipowykonaniudziełopowinnomócistnieć

bezosobytwórcy(np .możetobyćmebelwykonanynaindywidualnezamówienielubprojektinstalacji) .Wskazówka 3. Zbyt łatwe prace nie nadają się na dziełoDziełemniesąproste,powtarzalneprace,któremożewykonaćprawiekażdaosobabezszczególnych

kwalifikacji .Dobrze, jeśliwpracachwykonywanychnapodstawieumowyodziełoprzejawiasięelementtwórczy,innowacyjny .Wartozachowaćdokumentacjępotwierdzającąwybórwykonawcynapodstawiejegokwalifikacji .

Wskazówka 4. Nie nadzoruj wykonawcyWykonawcadziełapowinienmiećswobodęcodojegorealizacji .Niepowinienonpodlegaćbieżącemu

nadzorowi .Rozliczeniepowinnodotyczyćtylkoefektukońcowegoumowyodzieło .

87WWW.iNfor.pl


Wskazówka 5. dobrze przygotuj zapisy o wynagrodzeniuNawysokośćwynagrodzeniaumowyodziełoniepowinienwpływaćczaspoświęconyprzezwykonaw-

cęnarealizacjędzieła .Wynagrodzeniepowinnobyćściślepowiązanezefektempracy .Możnaewentual-niewprowadzićdoumowyzapisyopomniejszeniuwynagrodzenia,gdyniektóreparametrydziełabędąodbiegałyodustaleń,alepłatnośćpowinnanastępowaćporealizacjidzieła .

Wskazówka 6. dokonaj odbioru rezultatu dziełaJeśliistniejedokumentacjapotwierdzającarezultatdzieła,wartojązachowaćlubutrwalićrezultatna

innymnośnikuniżpapier .Najlepiejjestposiadaćdokumentacjępotwierdzającąodbiórdziełapodwzglę-demustalonychparametrów(możeonprzybraćnp .formęprotokołu) .

Najważniejsze różnice między umową zlecenia a umową o dzieło

Umowa zlecenia Umowa o dzieło

stronami�umowy�są�zleceniodawca�i�zleceniobiorca stronami�umowy�są�zamawiający� i�przyjmujący�zamó-wienie�(wykonawca)

umowa�zlecenia�jest�umową�starannego�działania umowa�o�dzieło� jest� umową� rezultatu,�chodzi�w�niej�o�indywidualne�wykonanie�oznaczonego�dzieła

zleceniodawca� i� zleceniobiorca� są� równorzędnymi�podmiotami;� zleceniobiorca� powinien� kierować� się�wskazówkami� zleceniodawcy�co�do�sposobu�świad-czonej�usługi

zamawiający� i�przyjmujący�zamówienie�są�równorzęd-nymi� podmiotami;� przyjmujący� zamówienie�ma� dużą�swobodę�w�wykonaniu�dzieła

zleceniobiorca�powinien�wykonywać�pracę�osobiście;�może�on�jednak�w�określonych�przypadkach�powierzyć�jej�wykonanie�innej�osobie;�jest�to�możliwe,�gdy�wynika�to�z�umowy�bądź�zwyczaju�albo�gdy�zleceniobiorca�jest�do�tego�zmuszony�przez�okoliczności

przyjmujący�zamówienie�może,�lecz�nie�musi�wykony-wać� dzieła� osobiście� (chyba� że� co� innego� wynika�z�umowy);�jeśli�przyjmujący�zamówienie�poleci�wykona-nie�dzieła� innym�osobom,�musi� je�osobiście�nadzoro-wać,�gdyż�to�on�odpowiada�za�rezultat�pracy

umowę�zlecenia�można�wypowiedzieć�w�każdym�cza-sie

Kodeks�cywilny�nie�przewiduje�wypowiedzenia�umowy�o�dzieło,�lecz�odstąpienie�od�niej

przyjmujący� zlecenie� zobowiązuje� się� do� dokonania�czynności�dla�dającego� zlecenie,� jednak�nie�ponosi�odpowiedzialności�bezpośrednio�za�rezultat�swojej�pra-cy,�lecz�za�staranność�w�wykonaniu�zlecenia

wykonawca�ponosi�bezpośrednią�odpowiedzialność�za�rezultat�swej�pracy;�odpowiada�za�jakość�dzieła,�zatem�ponosi�odpowiedzialność�za�wady�fizyczne�wykonane-go�dzieła

umowa�zlecenia�może�być�odpłatna�lub�nieodpłatna umowa�o�dzieło�jest�umową�odpłatną

w�przypadku�umowy�zlecenia�z�upływem�2�lat�przedaw-niają�się:

■■ roszczenia�o�wynagrodzenie�za�spełnione�czynności�i�o�zwrot�poniesionych�wydatków�przysługujące�oso-bom,�które�stale� lub�w�zakresie�działalności�przed-siębiorstwa�trudnią�się�czynnościami�danego�rodza-ju;�to�samo�dotyczy�roszczeń�z�tytułu�zaliczek�udzie-lonych�tym�osobom,

■■ roszczenia� z� tytułu�utrzymania,�pielęgnowania,�wy-chowania�lub�nauki,�jeżeli�przysługują�osobom�trud-niącym�się�zawodowo�takimi�czynnościami�albo�oso-bom�utrzymującym�zakłady�na�ten�cel�przeznaczone;

roszczeń�tych�dochodzi�się�przed�sądem�cywilnym

roszczenia�wynikające�z�umowy�o�dzieło�przedawniają�się� z�upływem�2� lat� od�dnia�oddania�dzieła,� a� jeżeli�dzieło�nie�zostało�oddane�–�od�dnia,�w�którym�zgodnie�z�treścią�umowy�miało�być�oddane

od�1�stycznia�2017� r.�osoby� zatrudnione�na�umowę�zlecenia�będą�miały�zagwarantowane�minimalne�wyna-grodzenie

osoby�pracujące�na�umowę�o�dzieło�nie�mają�gwarancji�płacy� minimalnej� i� nie� będą� jej� miały� od� 1� stycznia�2017�r.



9. plusy i minusy umowy o dzieło

Plusy umowy o dzieło Minusy umowy o dzieło

wykonawcom� nie� przysługują,� poza� uprawnieniami�bhp,�żadne�inne�uprawnienia�pracownicze

brak�możliwości�wypowiedzenia�umowy

nie�podlega�składkom�zus,�jeżeli�została�zawarta�z�in-nymi�osobami�niż�pracownik

podlega�składkom�zus,� jeżeli� została� zawarta� z�wła-snym�pracownikiem

w� przypadku� ustalenia� wynagrodzenia� ryczałtowego�nie�ulega�ono�podwyższeniu�w�przypadku�złej�kalkulacji�wykonawcy

duże�ryzyko�uznania�umowy�o�dzieło�za�umowę�zlece-nia

duża� samodzielność� wykonawcy� przy� wykonywaniu�dzieła

zapamiętaj!!!1. Umowa o dzieło jest umową odpłatną.2. Wykonawcy umowy o dzieło trzeba zapewnić z uprawnień pracowniczych jedynie odpowied-

nie warunki bhp. 3. Umowa o dzieło zawarta z własnym pracownikiem podlega oskładkowaniu.

89WWW.iNfor.pl

rozdział iii. UmoWa aGencyjna – z Kim może być zaWarta

Umowaagencyjnanależydoumówoświadczenieusług .Kodekscywilnyprzewidujewjejprzypadkuwymóg obustronnego profesjonalizmu, co oznacza, że umowę agencyjną mogą zawrzeć wyłącznieprzedsiębiorcy .Jejistotasprowadzasiędostałegopośredniczenia,zawynagrodzeniem,przyzawieraniuzklientamiumównarzeczlubwimieniudającegozlecenieprzedsiębiorcy .

Umowaagencyjnajestumowąnazwaną,uregulowanąwKodeksiecywilnym .Jesttoumowadwustron-niezobowiązująca,wzajemna iodpłatna,dotyczącastałegoświadczeniausług .Na podstawie umowy agencyjnej przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębior-stwa, do stałego pośredniczenia przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie albo do zawierania ich w imieniu zleceniodawcy, a zleceniodawca zobowiązuje się do zapłaty umówionego wynagrodzenia (art. 758 § 1 Kodeksu cywilnego) .Niebędziewięcagencjąpodjęciesiępośrednictwaalboprzedstawicielstwajednorazowolubnawetkilkakrotnie,alebezstałegocharakterutakiegodziała-nia .Tylkotrwałeipowtarzającesiędziałaniaagentamieszcząsięwgranicachdziałańbędącychprzed-miotemumowyagencyjnej .

Umowaagencyjnamożemiećdwatypy:■■ pierwszy–gdzieagentpełnijedynierolępośrednikakojarzącegozleceniodawcęzklientami;■■ drugi–gdzieagentzawieratakżeumowywimieniuzleceniodawcy .

Wtymostatnimprzypadkuagentmusimiećstosowneumocowaniedoczynności,którenajczęściejsązawartewsamejumowie(stosujesiędoniegoogólneprzepisyopełnomocnictwie) .

Przedmiotemumowyagencyjnejmożebyćtylkostałedokonywanieprzezagentaokreślonychczynno-ścinarzeczlubwimieniudającegozlecenie .Wprzypadkujednorazowejczynnościtakąumowęnależyzakwalifikowaćjakoumowęzlecenia–jeśliagentjestzobowiązanydodokonaniaczynnościprawnej,albojakonienazwanąumowęoświadczenieusług–oileagentnajejpodstawiejestzobowiązanydokonaćczynnościfaktycznej .

1. Uprawnienia agenta i zleceniodawcy

Podstawowyminajważniejszym,wynikającymzsamejistotyumowyagencyjnejobowiązkiemagentajeststałepośredniczenieprzyzawieraniuzklientamiumównarzeczdającegozlecenieprzedsiębiorcyalbozawieranie ichwjegoimieniu .Agentniemusinatomiastosiągnąćzgóryoznaczonegorezultatu,tj .tego,abyumowazklientemzostałazawartaczywykonana .Zobowiązanyjestonbowiemjedyniedostarannegodziałania .

agent jest ponadto zobowiązany do przekazywania wszelkich informacji mających znaczenie dla dają-cego zlecenie. Obowiązektenobejmujedaneostaniesprawprowadzonychprzezagenta .Zazwyczajsątoinformacjeozawartychumowach,otrzymanychpropozycjach,atakżeotym,żeniemożnazawrzećumowy .Przywykonywaniuswojejpracyagentpowinienprzestrzegaćwskazówekdającegozlecenieorazpodejmo-waćczynnościpotrzebnedoochronyjegoprawwzakresieprowadzonychspraw .SprzecznezprzepisamiKodeksucywilnegopostanowieniaumowyagencyjnejwtymzakresiesąnieważne .

Podstawowymobowiązkiemdającegozleceniejestzapłatawynagrodzenia .Ponadto,nażądanieagen-ta(bądźniezależnieodtakiegożądania),maonobowiązekudzielaćmuwszelkichinformacjinatematprowizji .Pozatymzobowiązanyjestprzekazywaćagentowidokumentyiinformacjepotrzebnedoprawi-dłowegowykonaniaumowy .Chodzituzarównoodaneniezbędnedowykonaniaumowy, jak iotakie,któremogąułatwićwykonaniezobowiązania .

Dającyzleceniepowinienrównieżwrozsądnymterminiezawiadomićagentaoprzyjęciulubodrzuceniupropozycjizawarciaumowyalbooniewykonaniuumowy,przyktórejzawarciupośredniczyłagentlubktórą



zawarłw imieniudającegozlecenie .Powinientakżepoinformowaćgoo liczbieumów,którychzawarcieprzewiduje,lubotym,żeichwartośćbędzieniższaniżta,którejagentmógłbysięnormalniespodziewać .SprzecznezprzepisamiKodeksucywilnegopostanowieniaumowyagencyjnejwtymzakresiesąnieważne .

Umowaagencyjnapowinnaopieraćsięnawzajemnymzaufaniustron,któredodatkowozobowiązanesądolojalnegodziałania .Dlategoteżagentzregułypowinienswojeczynnościwykonywaćosobiście .Możejednakpowierzyćwykonaniezobowiązaniaosobietrzeciej,gdywynikatozumowy,zwyczajulubz innychokoliczności .Wtakimprzypadkuobowiązkiemagenta jestpowiadomieniedającegozlecenieoosobieswojegozastępcy . Jeżeli agentpowierzyłwykonanieczynnościosobie trzeciejwgranicachuprawnienia,wówczasodpowiadawyłączniezabraknależytejstarannościwwyborzezastępcy .Jeślina-tomiastprzypowierzeniuprzekroczyłswojeuprawnienielubniepowiadomiłzleceniodawcyotakimpo-wierzeniu,odpowiadasolidarniezzastępcązajegodziałaniajakzaswoje .Zaistnienietakiejsytuacjimożebyćpodstawądowypowiedzeniaumowyagencyjnejzeskutkiemnatychmiastowym .

UWaGa! agent może powierzyć wykonywanie umowy agencyjnej osobie trzeciej, gdy wynika to z umowy, zwyczaju lub z innych okoliczności.

Zespecyfikiumowyagencyjnejwynikaponadtomożliwośćzawarciaumowyozakaziekonkurencjidlaagenta .Wypływaonzzasadwspółżyciaspołecznego,zwyczajów,atakżezobowiązków,jakienakładanaagentaKodekscywilny .Zakaztakimożeobowiązywaćnietylkowtrakcietrwaniaumowy,aleteżpojejzakończeniu(niedłużejjednakniż2lata),zregułyzaodpowiednimwynagrodzeniem .Umowawtymza-kresiewymagabezwarunkowoformypisemnej .

agentom nie przysługują natomiast żadne uprawnienia pracownicze, poza obowiązkiem zapewnie-nia odpowiednich warunków bhp. Niemająoniprawadourlopuwypoczynkowego,ochronyprzedwypo-wiedzeniemumowy,uprawnieńzwiązanychzrodzicielstwem(urlopmacierzyński,urlopwychowawczy) .Niedotycząichteżprzepisyoczasiepracyiochroniewynagrodzeniazapracę .

2. jak sformułować umowę agencyjną

Codozasadyumowaagencyjnamożebyćzawartawdowolnejformie .Jednak:■■ zastrzeżeniewumowieklauzuli,namocyktórejagentprzyjmujenasiebieodpowiedzialnośćzawyko-

naniezobowiązaniaprzezklientazadodatkowymwynagrodzeniem,powinnozostaćzawartewformiepisemnej–dlawywołaniaokreślonychskutkówprawnych .Oznaczato,żejeżeliniezachowanoformypisemnejdlaumowyzawierającejtakąklauzulę,toumowęuważasięzazawartąbezniej;

■■ formapisemna,podrygoremnieważności,wymaganajestdlawprowadzeniadoumowypostanowieńoograniczeniudziałalnościagentaocharakterzekonkurencyjnym .Niemaprzeszkód,abystronyzastrzegłyszczególnąformęumowyagencyjnej,np .formępisemnąlub

pisemnązpodpisaminotarialniepoświadczonymibądźformęaktunotarialnego .Jeżelistronyzastrzegądlaumowyszczególnąformę,tojejuzupełnienielubzmianarównieżbędąwymagaćzachowaniaformyszczególnej .Jeżeli umowę zawarto na piśmie, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, a także odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie również musi być stwierdzone pismem. Natomiastjeżeliumowazostałazawartawinnejformieszczególnej,jejrozwiązaniezazgodąobustronbędziewymagaćzachowaniata-kiejformy,jakąustawalubstronyprzewidziaływcelujejzawarcia .Ponadtoodstąpienieodumowyalbojejwypowiedzeniebędziemusiałozostaćstwierdzonepismem .

Wsytuacjigdyumowaagencyjnaniezostałazawartawformiepisemnejkażdazestronmożewczasiejejobowiązywaniazażądaćpotwierdzeniatreścizawartejpomiędzynimiumowy,atakżepotwierdzeniawarunków,którepozawarciuumowyuległyzmianielubuzupełnieniu(art .7582Kodeksucywilnego) .Po-twierdzeniepowinnozostaćdokonaneprzezstronęwpiśmieskierowanymdodrugiejstrony,ajeżelitaniesprzeciwisięniezwłocznieotrzymanemupismu,tostronywiążeumowaotreściokreślonejwpiśmiepotwierdzającym .Jeżelipomimoskierowaniażądaniapotwierdzeniatreściumowydodrugiejstronydru-gastronaniezastosujesiędożądania,istniejemożliwośćwystąpieniazpowództwemoustalenieistnie-niaumowyijejtreścidosąducywilnego .

91WWW.iNfor.pl

rozdział�iii.�umoWa�aGeNcyJNa�–�z�Kim�może�Być�zaWarta

Umowęagencyjnąmożnazawrzećnaczasoznaczony lubnieoznaczony .Umowęzawartąnaczasoznaczony,awykonywanąprzezstronypoupływieterminu,najakizostałazawarta,poczytujesięzaza-wartąnaczasnieoznaczony .

Obiestronyumowysą,codozasady,przedsiębiorcami .Bezznaczenianatomiastpozostajeto,wjakiejformieorganizacyjno-prawnejprowadząswojądziałalnośćgospodarczą .Mogątobyćzarównoosobyfi-zyczne,osobyprawne, jak też jednostkiorganizacyjneniebędąceosobamiprawnymi,którymustawaprzyznajezdolnośćprawną(np .spółkiosobowe) .Wsytuacjigdyumowaodpowiadającatreściąumowieagencyjnejzostaniezawartaprzezagenta(będącegoprofesjonalistą)zpodmiotemniebędącymprzed-siębiorcą,tozasadniczobędzieonapodlegałaprzepisomKodeksucywilnegoregulującymumowęagen-cyjną,alewieleprzepisów,którychcelemjestochronapozycjiagenta,nieznajdziezastosowania .

Wzór umowy agencyjnej (niewypełniony)

Umowa agencyjna

Zawartaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .wdniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pomiędzy:(miejscowość)(data)

1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(imięinazwisko)

zamieszkałymw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .przyul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., (miejscowość) (adreszamieszkania)

prowadzącymdziałalnośćgospodarcząpodfirmą……………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……… . . (nazwadziałalnościgospodarczej)

REGON… . . . . . . . . . . . .… . . . . . . .… . .;NIP………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,reprezentowanymprzez: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,zwanymdalejDającymzlecenie,

a2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(imięinazwisko)

zamieszkałymw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .przyul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., (miejscowość) (adreszamieszkania)

prowadzącymdziałalnośćgospodarcząpodfirmą……………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……… . .(nazwadziałalnościgospodarczej)

REGON… . . . . . . . . . . . .… . . . . . . .… . .;NIP………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,reprezentowanymprzez: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .,zwanymdalejAgentem .

§ 1 Dającyzleceniezleca,aAgentzobowiązujesiędo………………………………………………………………………

…………………………………………… . . .…………………………………………………………………………………………………… . .(określenieczynności,jakiemawykonywaćagent)

WcelurealizacjiumowydającyzlecenieoddaAgentowi……………………………………………………………………(określenieśrodków,jakieotrzymaagent)

§ 2 Agentjestzobowiązanydo:…………………………………………………………………………………………………………………… . . .…………………………………………………………………………………………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .………

§ 3TytułemwynagrodzeniaAgentotrzyma prowizjęwwysokości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .procentwartości…………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .………

(określeniewysokościwynagrodzenia)

Stronybędądokonywaćrozliczeńnapodstawie…………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…… . .zestawienia(określenieczęstotliwościdokonywanychrozliczeń)

zawartychumów .



§ 4Umowazostajezawartanaokres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(wskazanieokresu,najakizostałaumowa)

§ 5WsprawachnieuregulowanychniniejsząumowązastosowaniemająprzepisyKodeksucywilnego .Zmiananiniejszejumowywymagaformypisemnejpodrygoremnieważności .

§ 6Umowęsporządzonow dwóchjednobrzmiącychegzemplarzach,pojednymdlakażdejzestron . Agent: Dającyzlecenie: ……………………………… ………………………………

Wzór umowy agencyjnej (wypełniony)

Umowa agencyjna

Zawartawdniu5września2016r .wWarszawiepomiędzy:PrzedsiębiorstwemProdukcyjno-MontażowymMotoryzacyjnym„Vikpol”Spółkazograniczonąodpo-wiedzialnościązsiedzibąwWarszawieprzyul .Okólnej67,REGON89876543,NIP5467890,repre-zentowanymprzez:TomaszaŻywego–członkazarządu,zwanymdalejDającymzlecenie,aJarosławemPytlewskim–właścicielemPrzedsiębiorstwaRobótBudowlanych„Budmax”zsiedzibąwGrójcuprzyul .Powstańców234,REGON3456794,NIP2345678,zwanymdalejAgentem .

§ 11 .Dającyzleceniezleca, a Agentzobowiązujesiędostałegopośredniczeniaprzyzawieraniu

przezDającegozlecenieumówsprzedażypokryciadachówimontażudachówbudynkówzmateria-łówwyprodukowanychprzezDającegozlecenie .

2 .Wcelu realizacjiumowyDającyzlecenieoddaAgentowinaprzechowanieodpowiednią ilośćmateriałówsłużącychdopokryciadachówwceluumożliwieniaprzyszłymnabywcomzapoznaniasięzwybranymasortymentem .

§ 2Agentjestzobowiązanydoodpowiedniegozabezpieczeniaiprzechowywaniadostarczanychmumate-

riałów,wtymichmagazynowaniaorazzabezpieczeniaprzedpożaremiinnymiszkodamilosowymi .

§ 3TytułemwynagrodzeniaAgentotrzyma prowizjęwwysokości15%wartościsprzedażymateriałów

służącychdopokryciadachówodkażdejumowyzawartejprzyjegoudziale .Stronybędądokonywaćrozliczeńnapodstawiemiesięcznegozestawieniazawartychumów .

§ 4Umowazostajezawartanaokres12miesięcy .

§ 5W sprawachnieuregulowanychniniejsząumowązastosowaniemająprzepisyKodeksucywilnego .

Zmiananiniejszejumowywymagaformypisemnejpodrygoremnieważności .

§ 6Umowęsporządzonowdwóchjednobrzmiącychegzemplarzach,pojednymdlakażdejzestron .

Agent: Dającyzlecenie:

JarosławPytlewski TomaszŻywy

93WWW.iNfor.pl


3. Wynagrodzenie w umowie agencyjnej

Umowaagencyjnajestzawszeumowąodpłatną,cooznacza,żeagentowizajegopracęnależysięwy-nagrodzenie .Wsytuacjigdywumowieniezostałokreślonysposóbwynagrodzenia,agentowinależysięprowizja,którejwysokośćjestuzależnionaodliczbylubwartościzawartychumów .Jeżelizkoleiwumo-wienieokreślonowysokościprowizji,należysięonawwysokościzwyczajowoprzyjętejwstosunkachdanegorodzaju,wmiejscudziałalnościprowadzonejprzezagenta,awrazieniemożnościustaleniapro-wizjiwtensposób,agentowinależysięprowizjawodpowiedniejwysokości,uwzględniającejwszystkieokolicznościbezpośredniozwiązanezwykonaniemzleconychmuczynności .

3.1. prowizja dla agenta

Kodekscywilnyprzewidujekilka rodzajówprowizjinależnychagentowi .Agentmożeżądaćprowizjim .in .:

■■ odumowyzawartejwczasietrwaniaumowyagencyjnej,jeżelidojejzawarciadoszłowwynikujegodziałalnościlubjeżelizostałaonazawartazklientamipozyskanymipoprzednio,

■■ odumowyzawartejnaobszarze,naktórymagentmawyłączność,gdyumowazostałazawartabezudziałuagenta,

■■ odumowyzawartejporozwiązaniuumowyagencyjnej,jeżeliklientwyraziłchęćzawarciaumowyprzedrozwiązaniemumowyagencyjnej,

■■ odumowyzawartejporozwiązaniuumowyagencyjnej,jeżelidojejzawarciadoszłowgłównejmierzewwynikudziałalnościagentawokresietrwaniaagencjiorazwrozsądnymczasieodjejrozwiązania,

■■ delcrederewprzypadkuumowyagencyjnejzawartejwformiepisemnej,napodstawiektórejagentodpowiadazawykonaniezobowiązaniaprzezklientaiwraziewykonaniategozobowiązaniamożeonżądaćstosownegowynagrodzenia,

■■ uzupełniającej,nieprzekraczającejwysokościrocznegowynagrodzenia,którejagentmożeżądaćporozwiązaniuumowy,gdypozyskałnowychklientów lubdoprowadziłdo istotnegowzrostuobrotówzdotychczasowymiklientami,adającyzlecenieczerpieznacznekorzyścizumówztymiklientamijużporozwiązaniuumowyagencyjnej,gdyponadtozaprzyznaniemtegoświadczeniaprzemawiająwzglę-dysłuszności(świadczeniewyrównawcze) .

4. oskładkowanie umów agencyjnych

Wzakresieobowiązkówubezpieczeniowychzwiązanychzzawarciemumowyagencyjnejmajązasto-sowanieprzepisyozleceniu(zob .str .29) .

5. opodatkowanie przychodów z umowy agencyjnej

Umowyagencyjnesązawieranewramachprofesjonalnegoobrotugospodarczego,dlategoobiestro-nysąnajczęściejprzedsiębiorcamiprowadzącymidziałalnośćgospodarczą .Wtakimprzypadkuprowizjaagentastanowiprzychódzprowadzonejprzezniegodziałalnościgospodarczej .Zatemagentsamodziel-nieobliczaiodprowadzazaliczkinapodatekdochodowywtrakcierokupodatkowego,aostatecznegorozliczeniasięzpodatkudochodowegodokonujewzeznaniurocznym .Tymsamymwtakimprzypadkunapodmiociewypłacającymagentowiprowizjęnieciążąobowiązkipłatnikazwiązanezrozliczaniemza-liczeknapodatekaniobowiązkiinformacyjne .

Jeślijednakumowanazwanaprzezstronyumowąagencyjnązostałabyzawartazosobąnieprowadzą-cądziałalnościgospodarczej(chociażwówczasbyłabyonadefactoumowąnienazwanąoświadczenieusług,zbliżonądoumowyagencyjnejbądźumowyzlecenia),tonapodmiociewypłacającymwynagrodze-nieztakiejumowyciążąobowiązkipłatnika,związanezarównozobliczaniemiodprowadzaniemzaliczeknapodatekdochodowywtrakcierokupodatkowego,jakisporządzeniemorazprzekazaniemodpowied-nichdeklaracjiiinformacjiwustawowychterminachpojejzakończeniu–analogiczniejakwprzypadkuumowyzleceniabądźodzieło .



6. rozwiązanie umowy agencyjnej

Umowaagencyjnamożezakończyćsięzupływemczasu,najakizostałazawarta,chybażenadaljestprzezstronywykonywana .Umowaagencyjnamożetakżezostaćrozwiązanazaporozumieniemstron .

Umowę agencyjną zawartą na czas oznaczony można również wypowiedzieć, ale tylko z ważnych powodów.

Umowazawartanaczasnieoznaczonymożezaśzostaćrozwiązanazawypowiedzeniem .Umowazawartanaczasnieoznaczonymożebyćwypowiedziana:

■■ namiesiącnaprzódwpierwszymroku,■■ na2miesiącenaprzódwdrugimroku,■■ na3miesiącenaprzódwtrzecimiwnastępnychlatachtrwaniaumowy .

Sątoterminyustawowe,którychstronyniemogąskracać .Odtejzasadyistniejejednakjedenwyjątek–umowaagencyjnamożezostaćwypowiedzianabezzachowaniaterminówwypowiedzeniawchwili,gdyjednazestronniewykonujeswoichobowiązkówwcałościlubznacznejczęścialbowprzypadkuzaist-nienianadzwyczajnychokoliczności .

Wsytuacjigdystronyprzewidziałyróżneterminywypowiedzeniadlakażdejznichprzyjmujesięrozwią-zaniekorzystnedlaagenta .Terminustalonydladającegozlecenieniemożebyćkrótszyniżterminusta-lonydlaagenta;wrazieustaleniadłuższegoterminudlaagentatermintenobowiązujeobiestrony .

6.1. świadczenie wyrównawcze

Wrazierozwiązaniaumowyagentmożezażądaćoddającegozlecenieświadczeniawyrównawczego,jeżeliwczasietrwaniaumowyagencyjnejpozyskałnowychklientówlubdoprowadziłdoistotnegowzro-stuobrotówzdotychczasowymiklientami,adającyzlecenienadalczerpieznacznekorzyścizumówztymiklientami .Roszczenieoświadczeniewyrównawczeprzysługujeagentowi,jeżeli–biorącpoduwa-gęwszystkieokoliczności,azwłaszczautratęprzezagentaprowizjiodumówzawartychprzezdającegozlecenieztymiklientami–przemawiajązatymwzględysłuszności .

Świadczeniewyrównawczeniemożeprzekroczyćwysokościwynagrodzeniaagentazajedenrok,obli-czonegonapodstawieśredniegorocznegowynagrodzeniauzyskanegowokresieostatnich5lat .Jeżeliumowaagencyjnatrwałakrócejniż5lat,wynagrodzenietoobliczasięzuwzględnieniemśredniejzcałe-gookresujejtrwania .Uzyskanieświadczeniawyrównawczegoniepozbawiaagentamożliwościdocho-dzeniaodszkodowanianazasadachogólnych .

Przepisydotycząceświadczeniawyrównawczegoprzysługującegoagentowiniemogąbyćwyłączoneaniwdrodzeumowystron,aniwdrodzepoddaniastosunkuumownegoinnemuprawuniżprawopolskie .Istniejenatomiastmożliwośćukształtowaniazakresuuprawnieńwsposóbkorzystniejszydlaagenta .

Możliwośćdochodzeniaroszczeniaoświadczeniewyrównawczejestuzależnionaodzgłoszeniaprzezagenta(awrazie jegośmierciprzezspadkobiercówagenta)odpowiedniegożądaniawobecdającegozlecenieinależytozrobićprzedupływemrokuodrozwiązaniaumowy .

Jednakniezawszeagent(jegospadkobiercy)możeżądaćświadczeniawyrównawczego .Nieprzysłu-gujeonobowiemwówczas,gdy:

■■ dającyzleceniewypowiedziałumowęnaskutekokoliczności,zaktóreodpowiedzialnośćponosiagent,usprawiedliwiającychwypowiedzenieumowybezzachowaniaterminówwypowiedzenia,

■■ umowęwypowiedziałagent,chybażewypowiedzeniejestuzasadnioneokolicznościami,zaktóreod-powiadadającyzlecenie,albojestusprawiedliwionewiekiem,ułomnościąlubchorobąagenta,awzglę-dysłusznościniepozwalajądomagaćsięodniegodalszegowykonywaniaczynnościagenta,

■■ agentzazgodądającegozlecenieprzeniósłnainnąosobęswojeprawaiobowiązkiwynikającezumo-wy .Przedawnienieroszczeńwzwiązkuzumowąagencyjnąjestprzedawnieniemnazasadachogólnych .

ZgodniezKodeksemcywilnym,jeśliprzepisszczególnyniestanowiinaczej(aniestanowiinaczejwprzy-padkuumowyagencyjnej),terminprzedawnieniawynosi10lat,adlaroszczeńoświadczenieokresoweorazroszczeńzwiązanychzprowadzeniemdziałalnościgospodarczej–3lata .Należyuznać,żeregulacjadotyczącaumowyagencyjnejjestregulacjąszczegółową,ponieważniemawprostodwołaniadoumowy

95WWW.iNfor.pl


zlecenia .Dlategowtymprzypadkuniemożnastosowaćregulacjizumowyzleceniazamiastprzepisówogólnych .

7. plusy i minusy umowy agencyjnejPlusy umowy agencyjnej Minusy umowy agencyjnej

agentowi� nie� przysługują� uprawnienia� pracownicze,�poza�koniecznością�zapewnienia�odpowiednich�warun-ków�bhp�

określone�ustawowo�okresy�wypowiedzenia�

możliwość� zawarcia� umowy� o� zakazie� konkurencji�z�agentem�

ściśle�określone�w�Kodeksie�cywilnym�przypadki,�kiedy�agent�może�żądać�prowizji

niższe�koszty�zatrudnienia ściśle� określone� przypadki,� kiedy� trzeba� zawrzeć�z�agentem�umowę�agencyjną�w�formie�pisemnej

ograniczony�obowiązek�oskładkowania�umów�agencyj-nych

ma�zastosowanie�tylko�do�określonego�rodzaju�prac

finansowanie�przez�zus�świadczeń�chorobowych�od�pierwszego�dnia�niezdolności�do�pracy

zapamiętaj!!!1. Umowa agencyjna zawsze jest umową odpłatną. 2. agent musi być przedsiębiorcą, niezależnie od tego, czy jest osobą fizyczną, czy osobą praw-

ną.3. Umowę agencyjną zawartą na czas oznaczony można wypowiedzieć tylko w szczególnych

przypadkach.4. Podmiot, na rzecz którego agent wykonuje swoje czynności na podstawie umowy agencyjnej,

co do zasady, nie ma obowiązków m.in. w zakresie odprowadzenia zaliczki na podatek docho-dowy.


rozdział iV. KontraKt menedżerSKi – KomU można Go zaproponoWać

Kontraktmenedżerski jestumowąnienazwaną,czyli taką,którejdefinicjaniezostałazawartawpo-wszechnieobowiązującychprzepisachprawnych .Najczęściejdotejumowystosujesięodpowiedniore-gulacjedotycząceumowyzlecenia,napodstawieart .750Kodeksucywilnego .Istotakontraktusprowa-dzasiędozarządzaniaprzedsiębiorstwemprzezwykwalifikowanegomenedżera (zarządcę)w imieniuoraznarzecziryzykopodmiotuzatrudniającego .

Kontraktmenedżerski(zwanyczęstoumowąozarządzaniepodmiotemgospodarczym)jestzaliczanyzasadniczodoumówstarannegodziałania .Oznacza to, że menedżer nie zobowiązuje się do uzyskania konkretnego efektu swojej działalności, lecz do dołożenia wszelkich starań przy wykonywaniu powie-rzonych mu czynności. Menedżer prowadzi sprawy podmiotu, w którym pracuje i reprezentuje go na zewnątrz.

Kontraktmenedżerskimożebyćzawartyprzezprzedsiębiorstwozarównozosobamifizycznymi,jakizprzedsiębiorcamiprowadzącymidziałalnośćnawłasnyrachunek,atakżezosobamiprawnymi .

1. obowiązki stron kontraktu menedżerskiego

Obowiązki stronkontraktumenedżerskiegozależązazwyczajodcharakterupracy .Najważniejszeznichprzedstawionowponiższejtabeli .

Porównanie obowiązków stron kontraktu menedżerskiego

Obowiązki zatrudniającego na podstawie kontraktu menedżerskiego

Obowiązki menedżera

wypłata�wynagrodzenia�należnego�menedżerowi reprezentowanie�przedsiębiorstwa�oraz�prowadzenie�jego�spraw�z�należytą�starannością�i�dbałością

stworzenie�zarządcy�odpowiednich�warunków�zatrud-nienia,�aby�jego�praca�mogła�być�w�pełni�wykorzysty-wana�i�skuteczna�(chodzi�tu�np.�o�zapewnienie�dostępu�do� wszystkich� niezbędnych� dokumentów,� środków�rzeczowych�i�urządzeń)

przygotowywanie�i�wdrażanie�strategii�rozwoju�firmy�lub�jej�restrukturyzacji

zapewnienie�współdziałania�organów�firmy�z�menedżerem zachowanie�tajemnicy�przedsiębiorstwa

umożliwienie�brania�udziału�w�posiedzeniach�zarządu kierowanie� i� nadzorowanie� procesów� zachodzących�w�firmie

konieczność� zapewnienia� odpowiednich� warunków�bhp

bieżące�analizowanie�działalności�przedsiębiorstwa

� prowadzenie�negocjacji�handlowych

� dążenie�do�systematycznego�obniżania�kosztów�dzia-łalności�zarządzanej�firmy

� wprowadzanie�nowych�rozwiązań�produkcyjnych�i�ulep-szeń�technologicznych

� działanie�na�rzecz�public�relations

97WWW.iNfor.pl

rozdział�iV.�KoNtraKt�meNedżersKi�–�Komu�możNa�Go�zapropoNoWać

2. Forma i treść kontraktu menedżerskiego

Treśćkontraktumenedżerskiego,którymożebyćzawartywkażdejformie(np .ustnejbądźpisemnej),zjednejstronywynikazpotrzebpodmiotuzatrudniającegomenedżera,azdrugiejzoczekiwańiwyma-gańsamegozatrudnianego,którywnosidoprzedsiębiorstwatakiewartości,jakwiedzęhandlowąiorga-nizacyjną,kontaktyhandloweorazwłasnąreputację,któramożewzmocnićwizerunekprzedsiębiorstwa .

WobecbrakuwprzepisachKodeksucywilnegouregulowańodnoszącychsiędokontraktumenedżer-skiego,przyjegozawieraniunależyzadbaćomożliwieprecyzyjnesformułowaniewszystkichjegoposta-nowień .Wkontrakciepowinnysięznaleźćzapisydotyczącem .in .:

■■ datyzawarciaistronkontraktu,■■ zakresuczynności,dowykonaniaktórychzobowiązujesięmenedżerwramachzarządzaniaprzedsiębiorstwem,■■ wynagrodzenianależnegomenedżerowiorazewentualniedodatkowychświadczeńprzysługujących

munamocykontraktu(np .samochódsłużbowy,telefonkomórkowy,laptop),■■ czasutrwaniakontraktuizasadjegorozwiązania/wypowiedzeniaprzezkażdązestron,■■ kryteriówocenywynikówzarządzania,■■ zakresutajemnicyobowiązującejzarządcę,■■ reżimuprawnego,czylisprecyzowania,jakieustawybędąmiałyzastosowaniedozawartegokontraktu,■■ właściwościsądówwraziesporu .

Lepszejochronieinteresówstronkontraktumogąsłużyćzapisyo:■■ obowiązkachmenedżerazwiązanychzzakazemkonkurencjiiochronątajemnicyprzedsiębiorstwa,■■ koniecznościwypłaceniaokreślonegoświadczeniamającegozrekompensowaćfaktrozwiązaniakon-

traktuzmenedżerem,■■ dodatkowychformachzabezpieczeń,któremogąułatwićpodmiotowizatrudniającemudochodzenieswych

roszczeń,takichjaknp .wekselinblancowrazzdeklaracjąwekslową,któraokreślapodstawyjegowypeł-nienia,czykaryumownenawypadeknienależytegowykonywaniaprzezmenedżeraswychobowiązków,

■■ granicykwotowej,doktórejmenedżerowiwolnozaciągaćzobowiązanialubrozporządzaćskładnikamimajątkowymiprzedsiębiorstwa .

UWaGa! Umowa o zarządzanie podmiotem gospodarczym powinna dokładnie stwier-dzać, w jakich działaniach menedżer jest niezależny od władz przedsiębiorstwa, a kie-dy powinien na swoje działania uzyskać zgodę jej przedstawicieli.

Formułującpostanowieniakontraktumenedżerskiegomożnawykorzystaćtakżeniektórerozwiązaniaprzewidzianeprzyumowachzlecenialubodzieło .

PrzykładWtreścikontraktumenedżerskiegostronyustaliły,żemenedżermaobowiązekwprowadzeniaspółkinagiełdę .Takielementkontraktumenedżerskiego jestcharakterystycznydlaumowyrezultatu, jakąjestumowaodzieło .Niemajednakprzeszkód,abygozamieścićwkontrakciemenedżerskim .

Wzór kontraktu menedżerskiego (niewypełniony)

Kontrakt menedżerski

zawartywdniu… . . . . . . . . .… . . . . . . . . . . . . . . .… . .r .w……… .……… . . . . . . . .… . . . . . .pomiędzy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(datazawarciaumowy)(miejscezawarciaumowy) (nazwaspółki)

zsiedzibąw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……… .………ul .………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………,zwanądalejSpółką,(miejscowość)(ulicainumerdomu)

reprezentowanąprzez:1)………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……–Prezesazarządu,(imięinazwisko)

2)………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……–Członkazarządu,(imięinazwisko)



a…………………… . . . . . . . . . . . . . . .… .,zamieszkałymw…… . . . . . . . . . . . . . . . .……………przyul .… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………,(imięinazwisko)(miejscowość)(ulicainumerdomu)

legitymującymsiędowodemosobistym…………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .… . .,zwanymdalejZarządcą(seriainumerdowoduosobistego)

onastępującejtreści:§ 1

Spółkapowierza,aZarządcazobowiązujesiędokierowaniaiprowadzeniasprawOddziałuSpółkiusy-tuowanegow…………………… . .przyul .………………………,nawarunkachokreślonychwniniejszejumowie .(miejscowość)(adres)

§ 2 DoobowiązkówZarządcynależywszczególności:1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

§ 3 1 .Zarządcapowinienwykonywaćswojeobowiązkiwczasie,wjakimwymagategodobroSpółki . 2 .WykonywanieobowiązkówZarządcypowinnacechowaćnależytastarannośćidbałośćointeresySpółki .

§ 4 1 .Zarządcyprzysługuje,zawykonywanenarzeczSpółkiczynności,wynagrodzeniemiesięcznewwysokości………… . . . .… .zł(słownie:… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .………………… .złotych) . 2 .Wynagrodzenie,októrymmowawust .1,będziewypłacaneniepóźniejniżdo……………… .dniamiesiącanastępującegopomiesiącu,zaktóreprzysługuje,napodstawiewcześniejszejfakturywy-stawionejprzezZarządSpółki .

§ 5 1 .Zarządcywczasietrwaniaumowyprzysługujeprawodo:…………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………………………………………………………… .,……………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .………………………………………………………… . .

(wskazanieuprawnieńprzysługującychzarządcy)

2 .Spółkabędziewywiązywaćsięzciążącychnaniejobowiązkówzzakresupolskiegoprawapodat-kowegoiprawaubezpieczeńspołecznych,któretoobowiązkiwynikajązzawarcianiniejszejumowy .

§ 6 ZarządcaniemożebezzgodyZarząduSpółkizatrudniaćsięwjakiejkolwiekfirmie,świadczyćnajejrzeczusługbezpośredniolubpośrednio,niezależnieodrodzajustosunkuprawnego,któregopod-stawąbyłobyzatrudnienielubświadczenieusług .

§ 7 1 .ZarządcazobowiązujesiędopowstrzymaniasięodprowadzeniadziałalnościkonkurencyjnejwobecSpółki . 2 .Przezdziałalnośćkonkurencyjnąstronyrozumiejąwszelkądziałalność,bezwzględunajejroz-miar,która jestzbieżnazzakresemdziałaniaSpółki,wszczególności jeżeli jejprowadzeniemożewpłynąćnasytuacjęrynkowąlubwynikifinansoweSpółki .

99WWW.iNfor.pl


§ 8 1 .Zarządcajestzobowiązanyzachowaćwtajemnicywszelkieinformacjetechniczne,techno-logiczne,handloweorazorganizacyjneSpółkiijejoddziałówniepodanedowiadomościpublicz-nej . 2 .Zakazujawnianiainformacji,októrychmowawust .1,obowiązujerównieżporozwiązaniuniniej-szejumowy .

§ 9 WdniurozwiązaniaumowyZarządcajestzobowiązanyzwrócićwszelkieprzedmiotypowierzonemuprzezSpółkęlubjejoddziały,wszystkiedokumentyzwiązanezwykonywaniemobowiązkówwy-nikającychzumowy,awszczególnościspisyklientów,notatki,atakżewszelkiekopietychdokumen-tów .

§ 10 Umowazostajezawartanaokres…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………lat,liczącoddniajejzawarcia .

(okres,najakizawartoumowę)

§ 11 1 .Rozwiązanieumowyprzedupływemokresu,októrymmowaw§10,możenastąpić:

1)wkażdymczasieprzezjednązestron,zzachowaniem………………okresuwypowiedzenia,2)w trybienatychmiastowym,przezSpółkę,wprzypadkunaruszaniaprzezZarządcęzakazu

konkurencji,októrymmowaw§7,lubujawnieniainformacji,októrychmowaw§8,3)przezzgodneoświadczeniewolistron,zdowolnieustalonądatą .

2 .WprzypadkurozwiązaniaumowyzawypowiedzeniemprzezktórąkolwiekzestronSpółkaza-strzegasobiemożliwośćzawieszeniaZarządcywwykonywaniuobowiązkówwokresiewypowiedze-nia,zzachowaniemprawadowynagrodzenia .

§ 12 Wszelkiezmianyniniejszejumowywymagająformypisemnejpodrygoremnieważności .

§ 13 WkwestiachnieuregulowanychwniniejszejumowiestosujesięodpowiednieprzepisyKodeksucywilnego .

Spółka Zarządca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wzór kontraktu menedżerskiego (wypełniony)


zawartywdniu5września2016r .wŁodzimiędzy:ImpexspółkąakcyjnązsiedzibąwŁodzi,ul .Paderewskiego10,nrKRS0000053189,REGON

000123456,reprezentowanąprzezPrezesaZarząduPawłaWojtasiuka,zwanądalejSpółką,aRobertemKościukiem,zamieszkałymwŁodzi,ul .Rokicińska76m .12,legitymującymsiędowo-

demosobistymADF1234567,PESEL78102904670,zwanymdalejMenedżerem .

§ 1 SpółkanapodstawieniniejszejumowypowierzaMenedżerowizarządzaniemajątkiemSpółki,

aMenedżerprzyjmujewzarządprzedsiębiorstwoSpółkinawarunkachprzewidzianychprzepisamiKodeksuspółekhandlowych,Kodeksucywilnegoorazpostanowieniamininiejszejumowy .



§ 2DozadańMenedżerabędzienależeć–opróczobowiązkówwynikającychzKodeksuspółekhan-

dlowych,którebędąwykonywanełączniezinnymiczłonkamiZarządu–wszczególności:–bieżącezarządzanieSpółkąwceluosiągnięciaoptymalnychwynikówgospodarczych,–kierowanieikoordynowaniepracamizarząduSpółki,–opracowywanieorazprzedkładaniedoakceptacjiRadzieNadzorczejSpółkiwynikówrealizacjipla-

nówrocznychorazplanównakolejnyrokwterminachdo31grudniakażdegoroku,–wykonywanieuchwałRadyNadzorczej .

§ 3Menedżerzobowiązujesiędowykonywaniapowierzonychmuzadańznależytąstarannością .Menedżer jestzobowiązanyuzyskaćzgodę RadyNadzorczejSpółkina rozporządzaniemająt-

kiemSpółkioraznazaciąganiezobowiązańwwysokościprzekraczającej200000zł(słownie:dwie-ścietysięcyzłotych) .

§ 41 .ZtytułuwykonywanychzadańMenedżerowiprzysługujewynagrodzenie,naktóreskładaćsię

będą:–stałemiesięcznewynagrodzeniepłatneprzelewemnawskazanynumerkontawterminiedoostatnie-

godniaroboczegokażdegomiesiącawwysokości20000zł(słownie:dwadzieściatysięcyzłotych),–nagrodazzyskupłatnaw terminie6dnipoodbyciusięZwyczajnego (Walnego)Zgromadzenia

Wspólników(Akcjonariuszy)wwysokości1%osiągniętegoprzezSpółkęzyskunetto .2 .SpółkazapewniMenedżerowisamochódfirmowyitelefonkomórkowy .

§ 5Niniejszaumowazostajezawartanaczasnieokreślonyimożebyćrozwiązanajedyniewprzypad-

kachokreślonychniniejsząumową .

§ 61 .SpółkamożerozwiązaćniniejsząumowęzMenedżeremwrazie:

–stwierdzonegowyrokiemlubniebudzącegowątpliwościnaruszeniaprawa,wtymdziałanianaszko-dęSpółki,

–naruszeniapostanowieńniniejszejumowylubprzepisówKodeksuspółekhandlowych,–zawinionegonieosiągnięciazakładanychwplanachwynikówfinansowych .

2 .Menedżerjestuprawnionydorozwiązaniaumowywrazie:–zaistnieniakonfliktu lubbrakuporozumieniazRadąNadzorczą,uniemożliwiającegozarządzanie

majątkiemSpółki,–przewlekłejchorobyMenedżeratrwającejdłużejniż6miesięcy .

3 .Stronymogąwypowiedziećniniejsząumowęza3-miesięcznymokresemwypowiedzenia .

§ 71 .Menedżerzobowiązujesiędodochowania treściumowy iwszelkichkwestiizwiązanychz jej

wykonywaniemwcałkowitejpoufnościwobecosóbtrzecich,zwyjątkiemosób,zktórymiwspółdzia-łaprzywykonywaniuprzypisanychmuzadań .

2 .Wprzypadkunaruszeniapostanowieńust .1MenedżerzapłaciSpółceodszkodowaniewwyso-kości15000zł(słownie:piętnaścietysięcyzłotych) .

§ 81 .Wczasietrwaniaumowyorazwokresie12miesięcypojejrozwiązaniuMenedżerniepodejmie

żadnejdziałalnościkonkurencyjnejwzględemprzedmiotudziałaniaSpółki .2 .Z tytułuzaniechaniapodejmowaniadziałańkonkurencyjnychprzezMenedżeraporozwiązaniu

umowySpółkawypłaciMenedżerowizdniemrozwiązaniaumowykwotę60000zł(słownie:sześć-dziesiąttysięcyzłotych) .

101WWW.iNfor.pl


3 .W raziepodjęciadziałalnościkonkurencyjnejpo rozwiązaniuumowywokresiewskazanymwust .1Menedżerzwróciwcałościkwotęwymienionąwust .2 .

§ 91 .Wszelkiezmianyniniejszejumowywymagająformypisemnejpodrygoremnieważności .2 .Niniejszaumowazostałasporządzonawdwóchjednobrzmiącychegzemplarzach,pojednym

dlakażdejzestron .§ 10

1 .WsprawachnieuregulowanychniniejsząumowąmajązastosowanieprzepisypolskiegoKodek-suspółekhandlowychiKodeksucywilnego .

2 .Wszelkiesporywynikającez treści iwykonywanianiniejszejumowystronybędąrozstrzygaćwdrodzenegocjacji .Wprzypadkunieosiągnięciajegorozstrzygnięciawterminie14dnioddatyza-istnieniasporuwłaściwymdojegorozstrzygnięciabędzieSądRejonowydlaŁodzi-Śródmieścia,IWy-działCywilny,90–928Łódź,Al .Kościuszki107/109 .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (podpisPrezesaZarządu) (podpisMenedżera)

3. Wynagrodzenie z tytułu kontraktu menedżerskiego

Umowaozarządzaniejestnajczęściejumowąodpłatną .Nicniestoijednaknaprzeszkodzie,abyme-nedżerwykonywałwyznaczonemuzadanianieodpłatnie .Wynagrodzeniezkontraktuczęstojestuzależ-nioneodefektówpracymenedżeraistanowicenę,jakąprzedsiębiorstwodecydujesięzapłacićzausługispecjalisty,mającegozarządzaćfirmąwceluosiągnięciaoptymalnychwynikówgospodarczych .

Wynagrodzenieosobyzarządzającejmożezostaćokreślonewróżnysposób .Najczęściejwumowiewskazujesięstałąkwotęwynagrodzeniazokreślonymterminempłatności .Corazczęściejpojawiająsięjednakdodatkowe,częstozmienneelementywynagrodzenia,np .udziaływzyskufirmyczyakcjezarzą-dzanejspółki .Bardzoczęstąpraktyką jestzapewnianiemenedżerowi firmowegosamochodu,przeno-śnegokomputeraczytelefonu .Takieświadczeniarównieżstanowiąelementwynagrodzenia .

UWaGa! Wynagrodzenie menedżera może zostać określone jako udział w zysku firmy czy akcje zarządzanej spółki.

MimożedokontraktucywilnoprawnegomajązastosowanieprzepisyKodeksucywilnegodotycząceumowyzlecenia,należyuznać,żeregulacje,jakiezacznąobowiązywaćod1stycznia2017r .przyznającezleceniobiorcyprawodominimalnejstawkiwynagrodzeniazagodzinęwykonywaniazlecenia,niebędąobejmowaćumówozarządzanie .

4. odpowiedzialność z tytułu kontraktu menedżerskiego

PodstawąodpowiedzialnościwynikającązkontraktumenedżerskiegosąprzepisyKodeksucywilnego .Wtymprzypadku,podobniejakprzyzleceniuiumowieodzieło,możnazatemmówićprzedewszystkimoodpowiedzialnościodszkodowawczejzawyrządzenieszkodywskutekpopełnieniaczynuniedozwolo-negolubniewykonaniaalbonienależytegowykonaniazobowiązania .

Menedżerodpowiadacałymswoimmajątkiemza faktycznieponiesionestratyorazutraconeprzezprzedsiębiorstwozyski,którezostałybyosiągnięteprzyzachowaniunależytejstarannościpodczaszarzą-dzaniafirmą .

W umowie o zarządzanie strony mogą dowolnie korygować zakres odpowiedzialności zarządcy,np .przewidującodpowiedzialnośćzabrakokreślonegorezultatubądźwyłączającodpowiedzialnośćzaszkodęwyrządzonąnieumyślnie .



Zewzględunazazwyczajszerokąodpowiedzialnośćmenedżera,zawierającytakąumowęstosująróżnegorodzajudodatkoweformyzabezpieczeń .Możetobyćprzykładowoblokadaczęściwypłaca-negowynagrodzeniaijegoprzekazanienaosobnyrachunekbankowywrazzupoważnieniemwłaści-cielafirmydodysponowaniaśrodkaminatymrachunkuwoznaczonychsytuacjachczywypłataczę-ści wynagrodzenia w akcjach (udziałach) zarządzanego podmiotu, na których jest ustanawianyzastaw .

5. rozwiązanie kontraktu menedżerskiego

Kontraktmenedżerskidajestronomdużąswobodęwzakresierozwiązaniastosunkucywilnoprawne-go .Stronymogąwprowadzićwkontrakciepostanowieniaprzewidującemożliwośćwcześniejszegoroz-wiązaniaumowyzawypowiedzeniem,awokreślonychsytuacjachwtrybienatychmiastowym(np .wrazienierealizowaniapostanowieńumowy,podejmowaniadziałalnościkonkurencyjnej) .

Kontraktmenedżerskimożeteżzostaćrozwiązanyzaporozumieniemstron .Możerównieżzakończyćsięzupływemczasu,najakizostałzawarty,jeżelibyłsporządzonynaczasokreślony .

6. oskładkowanie kontraktów menedżerskich

Umowakontraktumenedżerskiegomożemiećcharakterumowyopracęlubumowyzlecenia .Jeżelikontraktmenedżerskimacharakterumowyopracę,osobawykonującatęumowępodlegaubezpiecze-niomspołecznymnatakichsamychzasadachjakpracownik .Jednakczęściejkontraktmenedżerskiwy-stępujejakoumowaoświadczenieusług,doktórejstosujesięodpowiednioprzepisyKodeksucywilnegooumowiezlecenia,atymsamymosobawykonującatakąumowępodlegaubezpieczeniomspołecznymnazasadachprzewidzianychdlazleceniobiorców(zob .str .29) .

UWaGa! W zakresie ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych, do kontraktu me-nedżerskiego w formie umowy zlecenia stosuje się przepisy o zleceniu.

Zaprzychodyzdziałalnościwykonywanejosobiścieuważasięprzychodyuzyskanenapodstawie:■■ umówozarządzanieprzedsiębiorstwem,■■ kontraktówmenedżerskichlub■■ umówopodobnymcharakterze,wtymprzychodyztegorodzajuumówzawieranychwramachprowa-

dzonejprzezpodatnikadziałalnościgospodarczej .ZgodniezestanowiskiemZUS,dlamenedżera,którymawpisdoewidencjidziałalnościgospodarczej

wzakresiezarządzania i jednocześniemazawartąumowękontraktumenedżerskiegonazarządzanie,przychóduzyskiwanyztejumowy–napotrzebyopłacaniapodatkudochodowegoodosóbfizycznych–jestprzychodemzdziałalnościwykonywanejosobiście .Tymsamymumowakontraktumenedżerskiegojesttraktowanajaktytułdoubezpieczeńspołecznych,aniejakumowawykonywanawramachdziałalno-ścigospodarczej .Takaosobapodlegawówczasubezpieczeniomztytułuwykonywaniakontraktumene-dżerskiego .Obowiązkowesądlaniejubezpieczeniaemerytalneirentoweorazubezpieczeniewypadko-we,natomiastubezpieczeniechorobowejestdobrowolne .

ZUSstoinastanowisku,żew takimprzypadkukontraktzczłonkiemzarządupowinienbyćzawszetraktowanyjakodrębnytytułdoubezpieczeń .SwojestanowiskoZUSuzasadniakwalifikacjąpodatkowątegorodzajuprzychodów,wskazując,żeświadczenieusługzarządzaniaprzedsiębiorstwemprzezosobęprowadzącądziałalność jestklasyfikowanepodwzględempodatkowym jakodziałalnośćwykonywanaosobiście,aniejakopozarolniczadziałalnośćgospodarcza .

Wuchwalez17czerwca2015r .(IIIUZP2/15)SądNajwyższyuznał,żetytułemdopodleganiaubezpie-czeniomspołecznymprzezczłonkazarząduspółkiakcyjnej,któryzawarłztąspółkąumowęoświadcze-nieusługwzakresiezarządzaniawramachprowadzonejprzezsiebiepozarolniczejdziałalnościgospo-darczej,jestumowaoświadczenieusług(art .6ust .1pkt4ustawysystemowej) .SądNajwyższynadał

103WWW.iNfor.pl


uchwalemoczasadyprawnejorazzastrzegł,żeprzedstawionawniejwykładniawiążeoddniapodjęciauchwały .

PrzykładAdrianS .od1sierpnia2016r .zostałpowołanynastanowiskoprezesazarząduspółki .Zarejestrowałteżdziałalnośćgospodarcząiuzyskałwpisdoewidencjiwzakresiezarządzaniaprzedsiębiorstwem .Spółkazawarłaznimkontraktmenedżerski,któryAdrianS .wykonujewramachwłasnejdziałalności .Wynagrodzeniezawykonanieumowyustalonowwysokości24000złmiesięcznie .Zgodniezestano-wiskiemZUSiSNz17czerwca2015r .,spółkauznała,żekontraktzawartyzprezesemzarządunależyuznaćzaosobnywstosunkudodziałalnościtytułdoubezpieczeń .MimozarejestrowanejprzezAdria-naS .własnejdziałalności,spółkaitakmusizgłosićgodoZUSztytułuumowycywilnoprawnej .

Jednakwsytuacji,gdyw ramachposiadanegowpisudoewidencjidziałalnościgospodarczejdanaosobaosiągaprzychodyzpozarolniczejdziałalnościgospodarczej (wrozumieniuprzepisówpodatko-wych)irównocześnieosiągaprzychodynapodstawiekontraktumenedżerskiego,azatemprzychodyzdzia-łalnościwykonywanejosobiście,następujezbiegtytułówdoubezpieczeńspołecznych .

Menedżermożedokonaćwyborutytułudoobowiązkowychubezpieczeń(działalnośćgospodarczalubkontraktmenedżerski),jeślipodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentoweztytułuumowykontraktumenedżerskiegojestrównalubwyższaodobowiązującejtęosobęnajniższejpodstawywymiaruskładekdlaosóbprowadzącychpozarolnicządziałalnośćustalanejwedługzasadokreślonychnastr .35–38 .Jeśliztytułuumowykontraktumenedżerskiegopodstawawymiaruskładekjestniższaodobowiązującejtęosobęnajniższejpodstawywymiaruskładekdlaosóbprowadzącychpozarolnicządzia-łalność(określonychnastr .35–38),podlegaonaobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirento-wymztytułudziałalnościgospodarczej .Możewówczasdobrowolnie,naswójwniosek,byćobjętaubez-pieczeniamiemerytalnymirentowymirównieżztytułuumowykontraktumenedżerskiego .

7. rada nadzorcza

PodstawąpowołaniaczłonkaradynadzorczejwspółcezograniczonąodpowiedzialnościąjestKodeksspółekhandlowych .Współkach,wktórychkapitałzakładowyprzewyższakwotę500000zł,awspólni-kówjestwięcejniż25,powinnabyćustanowionaradanadzorczalubkomisjarewizyjna(art .213§2Ko-deksuspółekhandlowych) .Wpozostałychspółkachorgantenmożebyćpowołany(art .213§1Kodeksuspółekhandlowych) .Zatemźródłempowołaniaczłonkówjestdecyzjaspółkiwyrażonauchwałązgroma-dzeniawspólników,chybażeumowaspółkiprzewidujeinnysposóbichpowołania(art .215§2Kodeksuspółekhandlowych) .Kodeksnieprzewidujekoniecznościzawarciawtymcelużadnychumów(np .cywil-noprawnej)zczłonkamirady .Jeżelitaksięstanie,umowamożeprzewidywaćwskazanieszczegółowegozakresuobowiązkówczłonkarady,jakrównieżjegowynagrodzenie .

7.1. Ubezpieczenia członków rad nadzorczych

Członkowieradnadzorczych,którzyotrzymująwynagrodzenieztytułupełnieniatejfunkcji,podlegająobowiązkowiubezpieczeńspołecznych(art .6ust .1pkt22ustawysystemowej) .Wprzeciwieństwiedoobowiązkuubezpieczeniazdrowotnegomiejscezamieszkaniaczłonkaradynadzorczejniemawpływunaustalenieobowiązkuopłacaniazaniegoskładeknaubezpieczeniaspołeczne .Istotnejestwyłącznieto,żejestonczłonkiemradydziałającejnatereniePolski,tzn .podmiot,uktóregozostałapowołanaradanadzorczawPolsce,będziezgłaszałdoubezpieczeńspołecznychwynagradzanegoczłonkaradybezwzględunato,czyzamieszkujeonwPolsce,czynie .

UWaGa! jeżeli członek rady nadzorczej nie pobiera wynagrodzenia z tytułu pełnienia tej funkcji, nie powinien być zgłaszany do ubezpieczeń społecznych.



Członkowie radnadzorczychpodlegająz tego tytułuobowiązkowoubezpieczeniomemerytalnemuirentowym(art .6ust .1pkt22ustawysystemowej) .Obowiązektychubezpieczeńobejmujeokresoddniapowołanianaczłonkaradynadzorczejdodniazaprzestaniapełnieniatejfunkcji (art .13pkt17ustawysystemowej) .

Przykład WdziałającejnatereniePolskispółceakcyjno-komandytowejod1września2016r .zostałapowołanaradanadzorczaskładającasięz5członków,otrzymującychwynagrodzenieztytułupełnieniatejfunk-cji .WśródnichjestobywatelNiemiec,którynieposiadainnegotytułudoubezpieczeńwNiemczech .Wszystkieteosobyod1września2016r .muszązostaćzgłoszonedoobowiązkowychubezpieczeńemerytalnegoirentowych .

Wsytuacjigdyczłonkowiradynadzorczejwynagrodzeniezostanieprzyznanedopieropopewnymcza-sieodmomentupowołaniadopełnieniatejfunkcji,obowiązekubezpieczeńspołecznychpowstaniedo-pierooddniaprzyznaniawynagrodzenia .

PrzykładCzłonekradynadzorczejzostałpowołanydopełnieniatej funkcji17czerwca2016r .Do31sierpnia2016r .pełniłtęfunkcjęnieodpłatnie,natomiastod1września2016r .zostałomuprzyznaneprawodowynagrodzeniaztegotytułu .Obowiązkowymubezpieczeniomemerytalnemuirentowymztytułupeł-nieniatejfunkcjibędziepodlegaćod1września2016r .

Wszyscypłatnicy,uktórychfunkcjonujeradanadzorcza(zarównojeżeliobowiązekjejpowołaniawyni-kazprzepisów, jak i zostałautworzonadobrowolnie) i którzywynagradzajączłonków radyzaudziałwtymorganie,musządokonaćzgłoszeńtychosóbdoubezpieczeńspołecznych .

Wybrani przedsiębiorcy i inne podmioty, które muszą dokonać obowiązkowych zgłoszeń do ubezpie-czeń członków rad nadzorczych

Rada nadzorcza w spółkach handlowych

Rada nadzorcza w spółdzielniach

Rada nadzorcza w innych podmiotach

rada�nadzorcza�sprawuje�stały�nadzór�nad� działalnością� spółki�we� wszyst-kich�dziedzinach�jej�działalności�i:

■■ w�spółce�z�o.o.�może�być�powołana,■■ w� spółce� komandytowo-akcyjnej�w� niektórych� przypadkach� może,�a�w�niektórych�musi�być�powołana,�

■■ w�spółce�akcyjnej�musi�być�powo-łana� (ar t.� 142–143,� ar t.� 213,�art.� 219,� art.� 381–385� Kodeksu�spółek�handlowych)

rada�sprawuje�kontrolę�i�nad-zór� nad� działalnością� spół-dzielni�i�jest�powoływana�obo-wiązkowo.�Wyjątek� stanowią�małe� spółdzielnie� (art.� 35�§�1�pkt�2,�art.�44–46a�ustawy�–�prawo�spółdzielcze)�

rada� nadzorcza� w� zus� (art.� 72� pkt� 3�ustawy�systemowej)

rada�nadzorcza�funduszu�składkowego�ubezpieczenia�społecznego�rolników�(art.�76a�ustawy�o�ubezpieczeniu�spo-łecznym�rolników)

rada�nadzorcza�Narodowego�funduszu�ochrony�Środowiska�i�Gospodarki�Wod-nej� (art.� 400c–400d� ustawy� –� prawo�ochrony�środowiska)

7.2. członkostwo w radzie nadzorczej a inne tytuły do ubezpieczeń społecznych

Wprzypadkugdyczłonek radynadzorczejpobierającywynagrodzenieposiada inny równoległytytułdoubezpieczeńspołecznychitakmusizostaćobowiązkowozgłoszonydotychubezpieczeńz tytułu członkostwa w radzie nadzorczej w każdym z podmiotów, w których został powołany dosprawowaniatejfunkcji(art .9ust .9ustawysystemowej) .Wysokośćpodstawywymiaruskładekosią-ganazinnegotytułuniemawpływunaobowiązektychubezpieczeńztytułubyciaczłonkiemrady .Analogiczniejestwprzypadkuposiadaniaprzeztęosobęprawadoemeryturylubrenty(art .9ust .4ustawysystemowej) .

105WWW.iNfor.pl


UWaGa! członka rady nadzorczej nie zwalnia z obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych posiadanie innego tytułu do tych ubezpieczeń, a także pobieranie emery-tury lub renty.

Przykład MichałŻ .,posiadającyprawodorentyztytułuniezdolnościdopracy,od2015r . jestzleceniobiorcąwspółceA .Wewrześniu2016r .zostałpowołanydoradynadzorczej(iztegotytułuotrzymujewyna-grodzenie)współceB .OddniapowołaniaMichałaŻ .spółkaBmusizgłosićgodoubezpieczeńeme-rytalnegoirentowych,bezwzględunato,żejestonzleceniobiorcąwinnejspółce .

Przykład KrystynaM ., zamieszkującawOlsztynie,prowadzidziałalnośćgospodarczą,z tytułuktórejopłacaobowiązkowoskładkinaubezpieczeniaemerytalneirentowe .Dodatkowood15września2016r .zosta-łapowołananaczłonkaradynadzorczejwspółcezo .o .iztegotytułuprzyznanojejwynagrodzenie .Od15września2016r .podlegaobowiązkowo:

■■ ubezpieczeniomspołecznymizdrowotnemujakoosobaprowadzącadziałalnośćgospodarczą,oraz■■ ubezpieczeniomspołecznymizdrowotnemujakoczłonekradynadzorczej .

7.3. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne członków rad nadzorczych

Składkinaubezpieczeniaemerytalneirentowezaubezpieczonychczłonkówradnadzorczychnależyodprowadzaćodprzychoduwrozumieniuprzepisówopodatkudochodowymodosóbfizycznych,uzy-skiwanegoprzeznichztytułupełnieniatejfunkcji(art .18ust .4pkt10ustawysystemowej) .

UWaGa! przychodem członka rady nadzorczej w rozumieniu przepisów podatkowych jest przychód otrzymywany przez tę osobę, niezależnie od sposobu jej powołania.

Jeżeliczłonek radynadzorczejotrzymaopróczwynagrodzenia inneprzychody,np .diety lubzwrotkosztówpodróżywzwiązkuzodbywanymposiedzeniemradywinnejmiejscowościniżjegomiejsceza-mieszkania,przychodytesąwyłączonezpodstawywymiaruskładekZUSdowysokościwynikającejzin-nychprzepisów .Członkowie radymogąkorzystaćzezwolnieńniektórychprzychodówzeskładek, tabowiemgrupaubezpieczonychzostaławymienionajakouprawnionaw§5ust .2rozporządzeniaskład-kowego .

Ponadtopodstawawymiaruskładeknateubezpieczeniapodlegaograniczeniurocznemudokwoty30-krotnościprognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniarocznego(art .19ust .1ustawysystemowej) .

UWaGa! do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne członka rady nad-zorczej, oprócz wynagrodzenia, nie wlicza się przychodów zwolnionych z tych składek, które otrzymuje z tytułu pełnienia tej funkcji, wymienionych w rozporządzeniu składko-wym.

7.4. członkostwo w radzie nadzorczej w ustawie zdrowotnej

Ubezpieczeniuzdrowotnemupodlegaczłonekradynadzorczejmającymiejscezamieszkanianatere-niePolskibezwzględunato,czyztegotytułupobierawynagrodzenielubinneświadczenie,czyswojąfunkcjępełnispołecznie .

PrzykładSpółdzielniaprodukcjirolnejposiadaradęnadzorczązłożonąz3członków .Zapełnienietejfunkcjinieotrzymująwynagrodzenia,alemająprawodozwrotukosztówdojazdunaposiedzeniarady .Spółdziel-



niazgłaszateosobydoubezpieczeniazdrowotnegoiobliczaskładkęnatoubezpieczenieodprzycho-duuzyskiwanegoztytułuzwrotukosztówdojazdu .Takiepostępowaniejestprawidłowe .

Składkęnaubezpieczeniezdrowotnenależyustalaćodpodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaspołeczne,popotrąceniuskładekemerytalnejirentowejwczęścifinansowanejprzezubezpieczonego(art .81ust .1ustawyzdrowotnej) .

Składkajestfinansowanaipobieranazdochoduczłonkarady(art .85ust .16ustawyzdrowotnej) .

7.5. zgłoszenie do ubezpieczeń i rozliczenie składek za członka rady nadzorczej

Zgłoszenia do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych członków rad mają obowiązek dokonaćpodmioty,wktórychdziałająrady(art .4pkt2lit .bustawysystemowej) .Terminnadokonanietychzgłoszeńjestogólnyiwynosi7dniodpowstaniaobowiązkuubezpieczeń(art .36ust .2i4ustawysystemowej) .

Jeżeliczłonkowieradyzostali jużzgłoszenidoubezpieczeniazdrowotnegoprzed1stycznia2015r .i nadalmupodlegają (wciążzamieszkująwPolsce),muszązostaćprzerejestrowani zubezpieczeń(art .36ust .14ustawysystemowej), tj .płatnikprzekazujezanichdoZUSdokumentwyrejestrowaniazubezpieczeniazdrowotnego(na formularzuZUSZWUA),anastępniezgłoszeniedoobowiązkowychubezpieczeńemerytalnego,rentowychizdrowotnego(naformularzuZUSZUA) .

Składkinaubezpieczeniaspołecznesąfinansowanenazasadachobowiązującychwiększośćubezpie-czonychipłatników,tj .współfinansowaniaskładek .

Zasady finansowania składek emerytalnych i rentowych za członków rady nadzorczej

Finansowanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za członków rady nadzorczej

na�ubezpieczenie�emerytalne�(19,52%)�–�w�równych�częściach�przez�płatnika�i�ubezpie-

czonego,�tj.�po�9,76%�podstawy�wymiaruna�ubezpieczenia�rentowe�(8%)

przez�płatnika��–�6,5%�podstawy�

wymiaru

przez��ubezpieczonego�–�1,5%�podstawy�

wymiaru

RozporządzenieMinistraPracyiPolitykiSpołecznejwsprawieokreśleniawzorówzgłoszeńdoubez-pieczeńspołecznychiubezpieczeniazdrowotnego,imiennychraportówmiesięcznychiimiennychrapor-tówmiesięcznychkorygujących,zgłoszeńpłatnika,deklaracji rozliczeniowych ideklaracji rozliczenio-wychkorygujących,zgłoszeńdanychopracywszczególnychwarunkachluboszczególnymcharakterzeorazinnychdokumentówzawieranastępującekodytytułówubezpieczeniadlaczłonkówradynadzorczej,którzypodlegają:

■■ ubezpieczeniomspołecznymizdrowotnemu(kod2241xx),■■ wyłącznieubezpieczeniomspołecznym(kod2242xx),■■ wyłącznieubezpieczeniuzdrowotnemu(kod2240xx) .

Członkowieradnadzorczychzgłoszenidoubezpieczeńemerytalnegoirentowychztytułuodpłatnegopełnieniaswojej funkcjiniepodlegająubezpieczeniuchorobowegoaniobowiązkowo,anidobrowolne .Niemajązatemprawadoświadczeńztegoubezpieczenia .Analogicznieniejestzateosobyopłacanaskładkanaubezpieczeniewypadkoweiwzwiązkuztymnieprzysługujeimnp .zasiłekztegoubezpiecze-

107WWW.iNfor.pl


nia .OdprzychodówtychosóbnależyjednakopłacaćskładkinaFunduszPracyiFGŚPnaustawowychwarunkach .

8. opodatkowanie kontraktów menedżerskich

Dochodyztytułuzawieranychmiędzyzarządzanąspółkąaosobamifizycznymiumówozarządzanienależyzakwalifikowaćdoprzychodówzdziałalnościwykonywanejosobiście(art .10ust .1pkt2ustawyopdof) .Dlaopodatkowaniawpływówzkontraktumenedżerskiego kluczowe jestpojęcie „przychódzdziałalnościwykonywanejosobiście” .

Okwalifikacjiwykonywanejdziałalności(wrozumieniuprawapodatkowego)doposzczególnegoźró-dłaprzychodudecyduje rzeczywistycharakterwykonywanejdziałalności (faktycznyzakresświadczo-nychusług) .Takwięcnp .nazwanieumowyozarządzaniemiędzyzarządzanąspółkąamenedżerem„usługikonsultingowe”niezmieniaichkwalifikacjipodatkowejjako„kontraktumenedżerskiego” .

8.1. podatek liniowy

Kwalifikacjaprzychodówzkontraktumenedżerskiegojakoprzychódzdziałalnościwykonywanejoso-biściemadużeznaczeniedlazasadopodatkowania .Błędemjestopodatkowanietakiegoprzychodujakoprzychoduzdziałalnościgospodarczej .Oznaczato,żeniemożnateżwybraćopodatkowaniawformiepodatkuliniowego .WuchwaleNSAz26kwietnia2010r .(IIFPS10/09,OSP2010/11/109)sądwykluczył,bywspólnicyosobowychspółek,którzyświadcząusługimenedżerskie,byliopodatkowanipodatkiemli-niowym .Chodziło tutajosytuację,kiedy formalnie tospółkapodpisujeumowęnaświadczenie takichusług,ausługęwykonujewspólnik .NSAwskazał,żewtakiejsytuacjiprzychodywspólników,októrychmowawart .5bust .2ustawyopdof,zudziałuwspółce jawnejuzyskującejprzychodynapodstawieumówozarządzanieprzedsiębiorstwem,kontraktówmenedżerskichlubumówopodobnymcharakterze,niepodlegająopodatkowaniunazasadachokreślonychdlapodatkuliniowego .

WzwiązkuztąuchwałąNSAMinisterFinansówwydał31maja2010r .interpretacjęogólnąwsprawierozliczaniakontraktumenedżerskiego (nrDD2/033/95/KBF/10/403) .MinisterFinansówstwierdził, żeprzychodyuzyskanenapodstawieumówozarządzanieprzedsiębiorstwem,kontraktówmenedżerskichlubumówopodobnymcharakterzestanowiąprzychodyzdziałalnościwykonywanejosobiście,nawetjeżelitegorodzajuumowyzawieranesąwramachprowadzonejprzezpodatnikapozarolniczejdziałalno-ścigospodarczej .Bezznaczeniapozostajeformaprawna,wjakiejpodatnikprowadzidziałalnośćgospo-darczą .Wkonsekwencji,równieżwówczas,kiedyprzychodyztychumówsąosiąganewzwiązkuzdzia-łalnościągospodarcząprowadzonąw formieosobowej spółki niemającejosobowościprawnej, ichźródłemdlawspólnikajestdziałalnośćwykonywanaosobiście .Przychodypodatnikauzyskanenapod-stawiekontraktumenedżerskiegostanowiąprzychódzdziałalnościwykonywanejosobiście .

Takwięc,osobyprowadzące jednoosobowądziałalnośćgospodarcząwpisanądoCEiDGniemogąopodatkowaćprzychodówzusługzarządzaniajakoosiągniętychzdziałalnościgospodarczej .

8.2. zaliczka na podatek

Spółkazarządzanaprzezmenedżera,wypłacającnależnościztytułudziałalnościwykonywanejosobi-ście,jestzobowiązanapobraćzaliczkęnapodatekdochodowy(art .41ust .1ustawyopdof) .Nawyso-kośćzaliczkimająwpływ:

■■ miesięcznekosztyuzyskaniaprzychodów(wwysokościokreślonejwart .22ust .9ustawyopdof,tj .20%lub50%przychodu),

■■ potrąconeprzezpłatnikawdanymmiesiącuskładkiZUS(októrychmowawart .26ust .1pkt2lit .bustawyopdof,tj .emerytalne,rentoweichorobowe) .Niekorzystniedlamenedżerówzostałaokreślonawysokośćkosztówuzyskaniaprzychodów .Dotyczyto

zarównowysokościkosztów,jakiesąpotrącaneprzezpłatnikanapotrzebyobliczaniazaliczkinapodatekdochodowyodosóbfizycznych,jakiuwzględnianeprzezmenedżerawjegozeznaniurocznym .Kosztyuzy-



skaniaprzychodówustalasięwzryczałtowanejwysokościokreślonejwart .22ust .2pkt1ustawyopdof .PrzykłademzastosowaniatychprzepisówjestinterpretacjaindywidualnaDyrektoraIzbySkarbowejwWar-szawiez18lipca2012r .(IPPB1/415–493/12–2/IF) .Organpodatkowystwierdziłwniej,żestosowniedotreściart .22ust .9pkt5ustawyopdofkosztyuzyskaniaprzychodówztytułówokreślonychwart .13pkt5,7i9ustalasięwwysokościprzewidzianejwust .2pkt1ustawy(tj .111,25złmiesięcznie,azarokpodatkowyniewięcejniż1335zł),ajeżelipodatniktegosamegorodzajuprzychodyuzyskujeodwięcejniżjednegopod-miotualbood tegosamegopodmiotu,alez tytułukilkustosunkówprawnych,wwysokościokreślonejwust .2pkt2(tj .niemogąprzekroczyćłącznie2002zł05grzarokpodatkowy) .

UWaGa! do wynagrodzenia z kontraktu menedżerskiego należy stosować miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości 111,25 zł.

Menedżerowieniemogąstosowaćzasady,żegdypodatnikudowodni,żekosztyuzyskaniaprzycho-dówbyływyższeniżwynikającezzastosowaniawysokościzryczałtowanej,kosztyuzyskaniaprzyjmujesięwwysokościkosztówfaktycznieponiesionych .Bezznaczeniajest,czyswojeusługimenedżerświad-czysamodzielnie,czyprzyudzialeosóbtrzecich(np .sekretarek,zleceniobiorców,asystentów,wspólnikaspółkicywilnej) .

8.3. menedżerowie niebędący rezydentami

Kontraktmenedżerskimożeteżpodpisaćnierezydent .Wówczaspłatnikprzekazujepodatnikowiorazdourzęduskarbowegowłaściwegowsprawachopodatkowaniaosóbzagranicznychinformacjęowyso-kościprzychodu(dochodu)uzyskanegoprzezosobyfizyczneniemającemiejscazamieszkaniawPolsce–IFT-1/IFT-1R .Składajejakopłatnikzryczałtowanegopodatkum .in .ztytułuwykonywaniausługnapod-stawieumowyzlecenia,umowyodzieło,umowyozarządzanieprzedsiębiorstwem,kontraktumenedżer-skiego(określonychwart .29ustawyopdof) .PodatekdochodowyoduzyskanychnaterytoriumPolskiprzeznierezydentówprzychodówzdziałalnościokreślonejm .in .wart . 13pkt2 i 6–9ustawyopdof(np .przychodyuzyskanenapodstawieumówozarządzanieprzedsiębiorstwem,kontraktówmenedżer-skichlubumówopodobnymcharakterze,wtymprzychodyztegorodzajuumówzawieranychwramachprowadzonejprzezpodatnikapozarolniczejdziałalnościgospodarczej)pobierasięw formie ryczałtuwwysokości20%przychodu(nieodliczającskładeknaubezpieczeniaspołeczneizdrowotne) .Regułętęstosujesięzuwzględnieniemumówounikaniupodwójnegoopodatkowania,którychstronąjestPolska .Jednakzastosowaniestawkipodatkuwynikającejzwłaściwejumowyounikaniupodwójnegoopodatko-wanialubniepobranie(niezapłacenie)podatkuzgodnieztakąumowąjestmożliwepodwarunkiemudo-kumentowaniadocelówpodatkowychmiejscazamieszkaniapodatnikacertyfikatemrezydencji .

PodatekdochodowyodprzychodówuzyskanychwPolsceprzezmenedżera-nierezydentanapodsta-wiekontraktumenedżerskiegojestpobieranywformieryczałtuwwysokości20%przychodu .

Warunki, jakie musi łącznie spełnić menedżer niebędący rezydentem, aby rozliczyć się w polskim ze-znaniu rocznym

Menedżerowie będący nierezydentami mogą rozliczyć przychody z kontraktu menedżerskiego podlegające opodatkowaniu w Polsce w polskim zeznaniu rocznym, jeżeli:

mają�miejsce�zamieszkania�do�ce-lów�podatkowych�w� innym�niż�pol-ska� państwie� członkowskim� unii�europejskiej� lub�w� innym�państwie�należącym� do� europejskiego� ob-szaru�Gospodarczego�albo�Konfe-deracji�szwajcarskiej

+

udokumentowali� certyfika-tem� rezydencji�miejsce� za-mieszkania�do�celów�podat-kowych +

złożą�wniosek�w�zeznaniu�rocz-nym� (odbywa� się� to� przez� za-znaczenie� krzyżyka� w� analo-giczny� sposób,� jak� np.� wybór�wspólnego� rozliczenia� z� mał-żonkiem)

109WWW.iNfor.pl


9. plusy i minusy kontraktu menedżerskiegoPlusy kontraktu menedżerskiego Minusy kontraktu menedżerskiego

menedżerowi�nie�przysługują�poza�świadczeniami�bhp�żadne�inne�uprawnienia�pracownicze�

duża�swoboda�menedżera�przy�wykonywaniu�powie-rzonych�mu�czynności�

duża� odpowiedzialność� menedżera� z� tytułu� umowy�o�zarządzanie�firmą

ryzyko�wykorzystania�uzyskanych� informacji� o� firmie�w�działalności�konkurencyjnej

kontrakt�menedżerski�nie�zawsze�podlega�oskładkowa-niu

zapamiętaj!!!1. Kontrakt menedżerski jest umową odpłatną.2. Menedżer może zostać zobowiązany do zakazu konkurencji w czasie zatrudnienia i po jego

zakończeniu.3. Strony ustalają sposób rozwiązania kontraktu menedżerskiego.


rozdział V. UmoWy o WSpółpracy z SamozatrUdnionymi

Zewzględunawysokiekosztypracy,pracodawcyczęstodecydująsięnanawiązaniewspółpracyzdo-tychczasowymipracownikaminapodstawieumowyoświadczeniuusługwramachprowadzonejprzeznichdziałalnościgospodarczej,czylitzw .samozatrudnienia .

Umowaoświadczenieusługwramachsamozatrudnieniapowinnabyćzawartapomiędzydwomanie-zależnymipodmiotamigospodarczymi,anienp .międzypracodawcąapracownikiem .Przyzawieraniukontraktunależytakokreślićjegozapisy,byniezawierałonwarunkówcharakterystycznychdlazatrud-nieniapracowniczego .

1. na czym polega samozatrudnienie

Samozatrudnienieniezostałozdefiniowanewprzepisach .Powszechnieuznajesię,żesamozatrudnie-niepoleganaprowadzeniuprzezosobęfizycznąsamodzielnieinawłasnyrachunekjednoosobowejpo-zarolniczejdziałalnościgospodarczej,którazawarłazpracodawcąumowęoświadczenieusług(wykony-waniedzieła)wramachprowadzonejprzezsiebiedziałalnościgospodarczej .

Samozatrudnionymjestprzedsiębiorca,któryprowadzidziałalnośćgospodarczą,czyliwsposóbzor-ganizowanyiciągływykonujezarobkowądziałalnośćwytwórczą,budowlaną,handlową,usługową(pole-gającąteżnaposzukiwaniu,rozpoznawaniuiwydobywaniukopalinzezłóż),atakżewykonującydziałal-nośćzawodową .

UWaGa! Samozatrudnionym jest przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodar-czą, a także wykonujący działalność zawodową.

Zasadnicza różnicamiędzysamozatrudnieniem, rozumianym jakoosobisteświadczenieusługwra-machprowadzonejdziałalnościgospodarczej,awykonywaniempracywramachstosunkupracynarzecztegosamegoprzedsiębiorcysprowadzasięzatemdousunięciaelementupodporządkowaniapracowni-kapracodawcy .

2. zawarcie umowy o świadczenie usług

Strony,nawiązującwspółpracęwramachsamozatrudnienia,podpisująnajczęściejumowęoświadcze-nieusług .Dotegokontraktunapodstawieart .750Kodeksucywilnegostosujesięodpowiednioprzepisydotycząceumowyzlecenia .

Abywspółpracawramachsamozatrudnienianiebyłauznanazaobejścieprzepisówprawapracy,nale-żywziąćpoduwagętzw .definicjęnegatywnąpozarolniczejdziałalnościgospodarczej,określonąwusta-wieopodatkudochodowymodosóbfizycznych(art .5bustawyopdof) .

Zapozarolnicządziałalnośćgospodarcząnieuznajesięczynności,jeżeliłączniespełnionesąnastępu-jącewarunki:

■■ odpowiedzialnośćwobecosóbtrzecichzarezultattychczynnościorazichwykonywanie,zwyłącze-niemodpowiedzialnościzapopełnienieczynówniedozwolonych,ponosizlecającywykonanie tychczynności,

■■ sąonewykonywanepodkierownictwemorazwmiejscuiczasiewyznaczonychprzezzlecającegoteczynności,

■■ wykonującyteczynnościnieponosiryzykagospodarczegozwiązanegozprowadzonądziałalnością .

111WWW.iNfor.pl

rozdział�V.�umoWy�o�Współpracy�z�samozatrudNioNymi

Celemwprowadzeniatejregulacjijestwykluczeniesytuacji,wktórychpracodawcyzmuszalibypracow-nikówdozakładaniadziałalnościgospodarczej jedyniezewzględunachęćobniżeniakosztówpracy,mimożewrzeczywistościcharakterwykonywanychzadańnarzeczdotychczasowegopracodawcynieuległzmianie .

2.1. Wyłączenie odpowiedzialności

Niemożnamówićosamozatrudnieniu,gdyodpowiedzialność(cywilnoprawną)wobecosóbtrzecichzarezultatpracyoraz jejwykonywanieprzezsamozatrudnionegoponosiwyłączniezlecający (usługo-dawca) .Przyustaleniuwarunkówwspółpracynależywumowieprzenieśćcałośćodpowiedzialnościzawykonaniezleceniawobecosób trzecichnazleceniobiorcęalbookreślićodpowiedzialnośćsolidarnązleceniobiorcyizlecającego .

PrzykładEwaM .prowadzidziałalnośćgospodarcząpolegającąnapakowaniutowarównazlecenie .Usługitewykonujewmagazynachkontrahentazleceniodawcy .EwaM .ponosisolidarnąodpowiedzialnośćwo-beckontrahentówzleceniodawcyzawszelkieszkodywynikłewsposóbpośredni lubbezpośredniznienależytegowykonywaniaczynnościnapodstawieumowy .Wtejsytuacjinależyuznać,żewykonu-jeonazadaniawramachsamozatrudnienia .

2.2. Stopień podporządkowania

Cechapozostawaniapodkierownictwemjestwłaściwastosunkowipracy .Warunekjestspełniony,gdywystępująwszystkie jegoelementy, toznaczypraca jestwykonywanapodkierownictwem,wmiejscuiwczasieokreślonymprzezpracodawcę .Jeżelizatemczynnośćzawierawsobiejedenczydwaelemen-ty,aletrzecijużniejestspełniony–caływarunekrównieżniebędziespełniony,awięcbędzietosamoza-trudnienie .

2.3. ryzyko gospodarcze

Wzwiązkuzwykonywaniemusługusługobiorcamożebyćzobowiązanydoponoszeniazwłasnegomajątkuokreślonychnakładówiwydatków,coprzyumowieopracęobciążapracodawcę .Ponosionteżryzykogospodarcze,socjalneitechniczne .Pracownikzzasadyotrzymujewynagrodzeniebezwzględunarezultatfinansowydziałalnościpracodawcy .

Wustaleniuwarunkówwspółpracyniebezznaczeniapozostajeto,czysamozatrudnionybędzieświad-czyłusługitylkonarzeczjednegopodmiotu,czynarzeczwiększejichliczby .Imwiększajestliczbana-bywcówusługodsamozatrudnionego,tymwiększeszansenaudowodnienie,żepojegostronieistniejeryzykoekonomiczne(awzwiązkuztym–żejestonprzedsiębiorcą) .Oistnieniuryzykaekonomicznego(chęcijegoponoszenia)możeteżświadczyćfaktposzukiwanianowychodbiorców .

PrzykładSpółkazawarłazkierowcamiprowadzącymidziałalnośćgospodarczącywilnoprawneumowyoświad-czenieusługprowadzeniapojazduwmiędzynarodowymikrajowymprzewozierzeczyorazusługtowa-rzyszących .Spółkajestwłaścicielempojazdówi licencjonowanymprzewoźnikiem .Nawykonaniekon-kretnej usługi kierowca otrzymuje dodatkowo zlecenie, w którym określane są istotne warunkiświadczeniausługi,wtymproponowanewynagrodzenie .Możebyćonoprzezkierowcównegocjowane .Ponosząoniryzykogospodarczezwiązanezmożliwościąnieuzyskaniadochodówwzwiązkuzbrakiemzleceń,możliwościąlubkoniecznościąodmowyprzyjęciazleceniabądźnieotrzymaniemwynagrodzeniawprzypadkuniewykonanialubnienależytegowykonaniaumowyalboteżpotrąceniazichwynagrodzeniakarlubodszkodowańpowstałychzprzyczynleżącychpoichstronie .Czynnościwykonywaneprzezkie-rowcównależyuznaćzapozarolnicządziałalnośćgospodarczą .Ponosząonibowiemryzykoprowadze-niadziałalności .Nieotrzymująwynagrodzeniazaniewykonanielubnienależytewykonanieumowy .



Wzór umowy o świadczenie usług w ramach samozatrudnienia

Umowa nr ........./200...o świadczenie usług

zawarta w dniu …………………… roku w …………………… pomiędzy: ………………… . . . . . . . . . .……… .Sp .zo .o .zsiedzibąw……………………przyul .…… . . . . . . . . . . . . . . .…………………,NIP:………………………,zwanąwtreściUmowyZleceniodawcą,któregoreprezentuje:1 .……… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………… .–PrezesZarządua2 .…………………………………… . .zamieszkałymw………………………… .przyul .……………………………………,pro-wadzącymdziałalnośćgospodarcząpodnazwą„……… . . . . . . . . . . .…………………… . .”,wpisanądoewidencjidziałalnościgospodarczejpodnr……………………………,legitymującymsiędowodemosobistymseria:………………………… . .,posiadającymnumerNIP:…………………… .,REGON………………………………… . .,zwa-nymwtreściUmowyZleceniobiorcą .

§ 1Przedmiot umowy

1 .PrzedmiotemumowyjestświadczenieprzezZleceniobiorcęusługnarzeczZleceniodawcy .2 .Stronyustalają,żeprzedmiotumowybędziewykonywanyprzyniezbędnejpomocyudzielonej

przezZleceniodawcę .3 .Zleceniobiorcaoświadcza,żeumowabędziewykonywanawwybranymprzezniegomiejscu,

w tymw jegosiedzibie,wmiejscu jegozamieszkania .NażyczenieZleceniobiorcyZleceniodawcaudostępnimiejscewswojejsiedzibieniezbędnedowykonywanianiniejszejumowy .

4 .PrzedmiotumowyniejestwykonywanypodkierownictwemZleceniodawcy .

§ 2Czas trwania umowy

Umowęzawierasięoddnia…………………………………… . rokunaczas………………………… (określony/nieokreślony) .

§ 3Obowiązki Zleceniobiorcy

1 .StronyustalająnastępującyzakreszadańZleceniobiorcy:1)……………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………………………………………………2)………………………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…………………………………………………… . . .

2 .ObowiązkiZleceniobiorcywynikającezniniejszejumowybędąwykonywaneprzezniegoosobiścielubprzezosobętrzeciąprzezniegowskazaną .Zleceniobiorcaponosipełnąodpowiedzialnośćzadziała-niaizaniechaniaosób,którympowierzyłwykonanienarzeczZleceniodawcyposzczególnychczynności .

3 .ZuwaginawłaściwyprzepływinformacjipomiędzystronamiZleceniobiorcajestzobowiązanydoinformowaniaZleceniodawcyostaniewykonaniaprzedmiotuumowy .

§ 4Obowiązki Zleceniodawcy

StronyustalająnastępującyzakresobowiązkówZleceniodawcy:–udostępnienieZleceniobiorcyinformacjiiśrodkówniezbędnychdowykonywanianiniejszejumowy .

§ 5Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa, na rzecz którego Zleceniobiorca świadczy usługi

1 .Zleceniobiorca,osobygoreprezentująceorazosoby,którymZleceniobiorcapowierzyłwykony-waniezlecenia,sązobowiązanedozachowaniawtajemnicywszelkichinformacji,którychujawnieniebyłobysprzecznezinteresemZleceniodawcy .Zleceniobiorcazobowiązujesiętakżedonieudostęp-nianiaosobomtrzecim jakichkolwiek informacjiuzyskanychwzwiązkuzwykonywaniemniniejszejumowybezpisemnejzgodyZleceniodawcy,chybażeobowiązekudostępnienia informacjiwynikazowiązującychprzepisówprawa .

113WWW.iNfor.pl


2 .Zobowiązanie,októrymmowawpkt1,obowiązujewokresieoddniapodpisaniaumowydoupły-wurokuoddatyjejrozwiązanialubwygaśnięcia .

3 .ZleceniodawcamaprawopisemnieupoważnićZleceniobiorcędoprzekazaniakonkretnejosobiewskazanychwupoważnieniuinformacji .

4 .WprzypadkunaruszeniapostanowieńniniejszegoparagrafuprzezZleceniobiorcęlubosobygozastępującejZleceniodawcamapraworozwiązaćumowęzeskutkiemnatychmiastowym .

§ 6 Rozliczenia wzajemnych należności

1 . Za wykonane usługi Zleceniodawca zapłaci Zleceniobiorcy wynagrodzenie w wysokości……………………… . .złotych(………… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……………… .)miesięcznie,napodstawiefakturywy-stawionejprzezZleceniobiorcę .

2 .Zleceniobiorcyzapozyskiwanereklamyprzysługujedodatkowewynagrodzenieprowizyjnenazasadachokreślonychwzałącznikudoniniejszejumowy .

3 .Dokwotyokreślonejwust .1i2zostaniedoliczonypodatekVAT,zgodniezobowiązującymiprze-pisami .

4 .NależneZleceniobiorcywynagrodzenieZleceniodawcabędzieregulowałwterminie14dnioddniaotrzymaniaprzezZleceniodawcęprawidłowowystawionejfakturyVAT .

5 .WszelkiekosztyzwiązanezwykonywaniemniniejszejumowypokrywaZleceniobiorca .6 .Wprzypadkuniedotrzymaniaterminuokreślonegowust .3,Zleceniobiorcyprzysługująodsetki

ustawowezakażdydzieńzwłokiwzapłacie .

§ 7Rozwiązanie umowy

1 .Rozwiązanieumowynastępujepoupływie…… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .……………………………… .2 .UmowamożebyćrozwiązananapiśmieprzezkażdązeStron:

–zeskutkiemnatychmiastowymwsytuacjachokreślonychniniejsząumową,–zzachowaniem1-miesięcznegookresuwypowiedzenia .

§ 8Przeniesienie praw

1 .Zleceniobiorcaniemożeprzenieśćprawwynikającychzniniejszejumowybezuzyskaniapisem-nejzgodyZleceniodawcy .

2 .Zleceniodawcamożedokonaćcesjiprawwynikającychzniniejszejumowynanowepodmioty,będącejegonastępcamiprawnymi .

§ 9Prawo właściwe

WsprawachnieuregulowanychniniejsząumowąodpowiedniezastosowaniemająprzepisyKodek-sucywilnego .

§ 10Właściwość sądu

Ewentualnesporymogącewyniknąćwzwiązkuzwykonywaniemniniejszejumowybędąrozstrzy-ganewdrodzenegocjacji,awprzypadkunieosiągnięciaporozumieniabędąpoddanerozstrzygnię-ciusąduwłaściwegodlaZleceniodawcy .

§ 11Inne postanowienia

1 .Wszelkiezmianypostanowieńniniejszejumowywymagająformypisemnej,podrygoremnieważności .2 .Umowazostałasporządzonawdwóchjednobrzmiącychegzemplarzach,pojednymdlakażdej

zeStron .

ZLECENIODAWCA ZLECENIOBIORCA ………………………………… . ………………………………………… .



3. Uprawnienia i obowiązki samozatrudnionych

Współpracawramachsamozatrudnieniaoznaczarównośćpodmiotów .Dlategoniemająwtymprzy-padkuzastosowaniaprzepisyprawapracychroniącesłabsząstronęstosunkupracy,tj .pracownika .Pod-miotzatrudniającyjestzwolnionyzwieluobowiązkówiświadczeń .Niemusiponosićkosztówbadańle-karskich,szkoleńbhpczywydatkówzwiązanychzdostarczeniemśrodkówinarzędzipracyalboodzieżyroboczej .Podmiotzlecającyświadczenieusługmusijednakzapewnićsamozatrudnionemuwykonujące-muobowiązkiwzakładziepracylubinnymwyznaczonymmiejscubezpieczneihigienicznewarunkipracy .Wszczególnościpowinienzadbaćm .in .o:

■■ organizowaniepracywsposóbzapewniającybezpieczneihigienicznewarunkipracy,■■ zapewnienieprzestrzeganiawzakładziepracyprzepisóworazzasadbhp(wtymwydawaniepoleceń

usunięciauchybieńwtymzakresieorazkontrolowanieichwykonania) .Obowiązkitemusząrealizowaćtakżeprzedsiębiorcy,którzy–zracjitego,żewogóleniezatrudniają

pracowników(niemająstatusupracodawców)–korzystajązpracyinnychosóbwykonującychjenapod-stawieumówcywilnoprawnychlubwramachwłasnejdziałalnościgospodarczej .

Samozatrudnionemunieprzysługujedodatekzanadgodzinyalbozwrotkosztówdelegacjisłużbo-wych .Nieobowiązują go równieżprzepisy Kodeksupracydotyczące trwałości i ochronystosunkupracy,atakżeregulującem .in .uprawnieniazwiązanezrodzicielstwem .Samozatrudnionemunieprzy-sługujeurlopwypoczynkowy,acozatymidziepodmiotzatrudniającyniemusiwypłacaćmuwynagro-dzeniaurlopowegoczyekwiwalentuzaniewykorzystanyurlop .Przyustalaniuwysokościwynagrodze-nia nie obowiązuje kwota minimalnej pensji . Nie ma obowiązku wypłacania jej co najmniej razwmiesiącu .

Jeżelidojdziedorozwiązaniaumowyzsamozatrudnionymzprzyczynleżącychpostroniepracodaw-cy,samozatrudnionemuniebędzieprzysługiwałaodprawaztytułutzw .zwolnieńgrupowych,przewi-dzianawustawieoszczególnychzasadachrozwiązywaniazpracownikamistosunkówpracyzprzy-czynniedotyczącychpracowników .Wumowieoświadczenieusługstronymogąjednakprzewidziećświadczenie na rzecz samozatrudnionego w przypadku wypowiedzenia umowy przez zlecającego,czyliświadczenieopodobnejfunkcjicoodprawa .

W umowie zawieranej przez samozatrudnionego można znacznie swobodniej niż w umowie o pracę kształtować dodatkowe klauzule, np. dotyczące poufności lub zakazu konkurencji – zarówno w trakcie, jak i w określonym czasie po jej zakończeniu. Nieobowiązująbowiemograniczeniawtymzakresiewy-nikającezKodeksupracy,np .dotyczącewysokościwypłacanegoodszkodowaniazapowstrzymaniesięoddziałalnościkonkurencyjnejpoustaniuumowyopracę .

Samozatrudnionymateżobowiązeksamodzielnegoprowadzeniaksięgowości,opłacaniaskładekZUSipodatków .

4. Wynagrodzenie samozatrudnionych

Do31grudnia2016r .wynagrodzenieosóbfizycznychbędącychjednoosobowymiprzedsiębiorstwamijestkwestiąumownąmiędzystronamiumowyoświadczenieusług .

Jednakwwynikuzmianyustawyominimalnymwynagrodzeniuzapracę,podmiotzlecającypracętakimosobomod1stycznia2017r .musizagwarantowaćimminimalnąstawkęzagodzinęwykonywaniausługiwwysokości13złbrutto(jeżeliminimalnewynagrodzeniezapracęw2017r .wyniesie2000złbrutto) .Za-sadywypłatyminimalnejstawkigodzinowej(któraod1stycznia2017r .dotyczyrównieżzleceniobiorcówbędącychosobamifizycznymi)zostałyopisanenastr .22 .

5. oskładkowanie samozatrudnionych

Obowiązkiubezpieczeniowezwiązanezzawarciemumowyoświadczenieusługzprzedsiębiorcązostałyopisanewczęścidotyczącejumówzlecenia (zob .str .29) ikontraktówmenedżerskich (zob .str .102) .

115WWW.iNfor.pl


6. opodatkowanie samozatrudnionych

Politykapodatkowapaństwastanowidlasamozatrudnionychjedenzpodstawowychczynnikówmoty-wującychdoprzyjęciaokreślonegosposobuorganizacjiichfirmy .Zewzględunazregułyniewielkieroz-miaryprowadzonejdziałalnościgospodarczej,najistotniejszesądlanichpodatkidochodoweorazpoda-tekodtowarówiusług(VAT) .Stającsiępodmiotemniezależnymigospodarującymnawłasnyrachunek,każdysamozatrudnionymusiliczyćsięzkoniecznościąsamodzielnegoobliczaniaizapłatyciążącychnanimpodatków .

7. plusy i minusy samozatrudnieniaPlusy samozatrudnienia Minusy samozatrudnienia

brak� konieczności� zapewnienia� poza� bhp� innych�uprawnień�pracowniczych

brak�elementu�podporządkowania,�co�powoduje,� że�nie�można�wydawać�samozatrudnionemu�poleceń

łatwość�rozwiązania�umowy brak�dyscypliny�pracy�–�wykonywane�są�usługi�wyraź-nie�zapisane�w�umowie.�Wykonawca�nie�ma�obowiązku�wykonywania� innej�pracy� (w�zależności�np.�od�bieżą-cych�potrzeb�zatrudniającej�firmy)

pełna� odpowiedzialności� za� wykonanie� zobowiązań�związanych�z�prowadzoną�działalnością�

ryzyko�zakwestionowania�samozatrudnienia�przez�pip�

podstawa�wymiaru�składek�na�ubezpieczenia�społecz-ne�z�prowadzonej�działalności�pozarolniczej�nie�zależy�od�wysokości�osiągniętych�przychodów

z�preferencyjnych�zasad�oskładkowania�nie�może�sko-rzystać�samozatrudniony�wykonujący�na�rzecz�byłego�pracodawcy� te�same�czynności,�które�były�przedmio-tem�stosunku�pracy

konieczność�zapewnienia�od�1�stycznia�2017�r.�mini-malnej�stawki�za�godzinę�wykonywania�usługi

zapamiętaj!!!1. Poza uprawnieniami w zakresie bhp, samozatrudniony nie ma żadnych innych uprawnień pra-

cowniczych. 2. Wykonywanie pracy w ramach samozatrudnienia nie może spełniać warunków właściwych dla

stosunku pracy. 3. Samozatrudniony ponosi pełną odpowiedzialność za wykonywanie zobowiązań, których się

podjął w ramach samozatrudnienia. 4. Od 1 stycznia 2017 r. samozatrudniony nie będzie mógł otrzymać stawki za godzinę niższej niż

ustalona minimalna płaca na dany rok.


rozdział Vi.zaSiłKi z Ubezpieczenia SpołeczneGo dla zleceniobiorcóW i SamozatrUdnionycH

Podstawąwymiaruzasiłkuwprzypadkuubezpieczonychniebędącychpracownikami,tj .dla:■■ osóbwykonującychpracęnapodstawieumowyagencyjnej lubumowyzleceniaalbo innejumowy

oświadczenieusług,doktórejzgodniezKodeksemcywilnymstosujesięprzepisydotyczącezlecenia(zleceniobiorcy),orazosóbznimiwspółpracujących,

■■ osóbprowadzącychpozarolnicządziałalnośćorazosóbznimiwspółpracującychjestprzeciętnymiesięcznyprzychódzaokres12miesięcykalendarzowychpoprzedzającychmiesiąc,wktórympowstałaniezdolnośćdopracy .

Jeżeliniezdolnośćdopracypowstałaprzedupływem12miesięcykalendarzowychubezpieczenia,pod-stawąwymiaruzasiłkuchorobowegojestprzeciętnymiesięcznyprzychódzapełnekalendarzowemiesią-ceubezpieczenia .

1. zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku

Doustaleniapodstawywymiaruzasiłkuprzysługującegoosobieubezpieczonejzinnegotytułuniżsto-sunekpracynależystosowaćczęśćzasaddotyczącychustalaniapodstawywymiaruiwysokościzasił-kównależnychpracownikowi,czyli:

■■ podstawęwymiaruzasiłkuzajedendzieńniezdolnościdopracyobliczaćjako1/30częśćprzychodustanowiącegopodstawęwymiaruzasiłku;

■■ podstawęwymiaruustalaćzuwzględnieniemprzychoduuzyskanegowokresienieprzerwanegoubez-pieczeniachorobowego,ztytułuktóregoprzysługujezasiłek;zaokresnieprzerwanegoubezpieczeniachorobowegonależyuznaćtakżekolejneokresypodleganiaubezpieczeniuchorobowemuztegosa-megotytułu(np .kolejneumowyzleceniazawarteztymsamymzleceniodawcączykolejneokresypro-wadzeniapozarolniczejdziałalności);

■■ podstawęwymiaruzasiłkuustalać,dzielącprzeciętnymiesięcznyprzychódosiągniętyprzezubezpie-czonegoniebędącegopracownikiemzaokres12miesięcykalendarzowych(lubzapełnekalendarzowemiesiąceubezpieczenia)poprzedzającychmiesiąc,wktórympowstałaniezdolnośćdopracy,przezliczbęmiesięcy,wktórychprzychódtenzostałosiągnięty;

■■ podstawywymiaruzasiłkunieustalaćnanowo, jeżelimiędzyokresamipobieraniazasiłków–bezwzględunaichrodzaj–niebyłoprzerwylubprzerwabyłakrótszaniż3miesiącekalendarzowe .Wprzypadkuosóbniebędącychpracownikamiprzyustalaniupodstawywymiaruzasiłkuniemazasto-

sowaniaart .41ustawyoświadczeniachpieniężnychzubezpieczeniaspołecznegowraziechorobyima-cierzyństwa,dalejustawazasiłkowa,którynakazujewyłączeniezpodstawywymiaruzasiłkutychskładni-kówwynagrodzenia,któreniesąpomniejszanezaokresypobieraniazasiłków .Wobectegododatkoweskładnikiprzychodu(np .premie)sąwliczanedopodstawywymiaruzasiłkubezwzględunato,czysązmniejszanezaokrespobieraniazasiłku .Ponieważsątoświadczeniatypowedlapracowników,wprakty-cewyjątkoworzadkosąwypłacaneosobomniebędącympracownikami .

Prawodozasiłkuchorobowegozaczasniezdolnościdopracyzwiązanejzwypadkiemprzypracylubchorobązawodową,finansowanegozubezpieczeniawypadkowego,przysługujewyłącznieosobom,któ-

117WWW.iNfor.pl

rozdział�Vi.�zasiłKi�z�uBezpieczeNia�społeczNeGo�dla�zleceNioBiorcóW...

repodlegająubezpieczeniuwypadkowemu .Podstawawymiaruzasiłkuchorobowegozubezpieczeniawypadkowegojestustalanawwysokościprzychodustanowiącegopodstawęwymiaruskładeknaubez-pieczeniewypadkowe,pomniejszonegookwotęodpowiadającą13,71%–niezależnieodtego,czyubez-pieczonyprzystąpiłdoubezpieczeniachorobowego .

2. niezdolność do pracy podlegającego ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 pełnych kalendarzowych miesięcy

W przypadku ubezpieczonego podlegającego ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszyniż12miesięcy,dlaktóregopodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowestanowikwotaza-deklarowana,podstawęwymiaruzasiłkustanowisuma:

■■ przeciętnejmiesięcznejnajniższejpodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowe,poodli-czeniukwotyodpowiadającej13,71%podstawyjejwymiaruzapełnemiesiącekalendarzoweubezpie-czenia,zktórychprzychódpodlegauwzględnieniuwpodstawiewymiaruzasiłku,oraz

■■ kwotybędącejiloczynem1/12przeciętnejkwotyzadeklarowanejjakopodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowe,wczęściprzewyższającejnajniższąpodstawęwymiaruskładeknaubez-pieczeniechorobowe,poodliczeniukwotyodpowiadającej13,71%podstawy jejwymiaru,zapełnemiesiącekalendarzoweubezpieczenia,zktórychprzychódpodlegauwzględnieniuwpodstawiewy-miaruzasiłku,orazliczbytychmiesięcy .Oznaczato,żejeżeliniezdolnośćdopracypowstaniepóźniejniżpoupływiepełnegokalendarzowego

miesiącaubezpieczeniachorobowego,podstawęwymiarubędziestanowićsumaprzeciętnejnajniższejpodstawywymiaruskładkiorazkwotastanowiąca1/12kwotnadwyżekponadnajniższąpodstawęzakażdykolejnymiesiącubezpieczenia(art .48aust .1ustawyzasiłkowej) .

PrzykładOsoba fizyczna rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 września2016r .Obowiązującatęosobęnajniższapodstawawymiaruskładekztytułuprowadzonejdziałalnościstanowi60%przeciętnegoprognozowanegomiesięcznegowynagrodzenia(2433zł),jednakubezpie-czonydeklarujewyższąpodstawęiopłacaskładkiodkwoty5794,41zł(popomniejszeniuo13,71%jesttokwota5000zł) .Poupływiedwóchpełnychkalendarzowychmiesięcyubezpieczeniachorobowegoosobatastajesięniezdolnadopracy inabywaprawodozasiłkuopiekuńczego .Podstawęwymiaruprzysługującegoubezpieczonemuzasiłkubędziestanowićsumakwot:

■■ 2099,44zł[przeciętnamiesięcznanajniższapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniechorobo-we,poodliczeniukwotyodpowiadającej13,71%(2433zł–13,71%=2099,44zł;2099,44złx2miesią-ce:2miesiące=2099,44zł)],

■■ 483,42zł[(5000zł–2099,44zł=2900,56zł,tj .nadwyżkaponadnajniższąpodstawępomniejszo-nao13,71%;2900,56złx2miesiące:2miesiące=2900,56złprzeciętnakwotanadwyżki):12==241,71zł(1/12przeciętnejkwotynadwyżki);241,71złx2pełnemiesiącepodleganiaubezpie-czeniu=483,42zł] .

Podstawawymiaruzasiłkuwyniesie2582,86zł(2099,44zł+483,42zł) .

Wprzypadkuustalaniapodstawywymiaruzasiłkudlaubezpieczonegoniebędącegopracownikiem,dlaktóregookresubezpieczeniachorobowegorozpocząłsiępoprzerwienieprzekraczającej30dniodusta-niaubezpieczeniachorobowegozinnegotytułuiosobatastaniesięniezdolnadopracypookresiepod-leganiaubezpieczeniuchorobowemuzaktualnegotytułukrótszymniż12-miesięczny,wpodstawiewy-miaruzasiłkutrzebauwzględnićpoprzedniokresubezpieczenia .Wówczasw liczbiepełnychmiesięcykalendarzowychubezpieczeniadlacelówustaleniakwotystanowiącejiloczyn1/12przeciętnejkwotyza-deklarowanejjakopodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowe,wczęściprzewyższającejnajniższąpodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowe,uwzględniasięrównieżpełnemiesią-



cekalendarzoweubezpieczeniazpoprzedniegotytułu .Liczbapełnychmiesięcykalendarzowychubez-pieczeniauwzględnionychzpoprzedniegoiobecnegotytułuniemożewtymceluprzekraczać12 .Wta-kimprzypadkupodstawęwymiaruzasiłkustanowićbędzieprzeciętnamiesięcznanajniższapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniechoroboweorazprzeciętnakwotazadeklarowanajakopodstawawy-miaruskładeknaubezpieczeniechorobowezapełnemiesiącekalendarzoweubezpieczenia,wczęściprzewyższającejnajniższąpodstawęwymiaruzaokrespełnychmiesięcykalendarzowychubezpieczeniazobecnegotytułu .

Gdybyprzerwawubezpieczeniuchorobowymniebyłazwiązanazustaniem tytułudoubezpieczeńspołecznych,leczjedynieznieopłaceniemskładkinaubezpieczeniechorobowebądźzopóźnieniemwjejopłaceniu,wpodstawiewymiaruzasiłkunależyuwzględnićrównieżprzeciętnymiesięcznyprzychódzamiesiąceprzedprzerwą(art .48aust .2–4ustawyzasiłkowej) .

3. podstawa wymiaru zasiłku, gdy niezdolność do pracy powstanie przed upływem pełnego kalendarzowego miesiąca ubezpieczenia chorobowego

Wprzypadkuubezpieczonych,dlaktórychokreślononajniższąpodstawęwymiaruskładek (m .in .osóbprowadzącychpozarolnicządziałalność),jeżeliichniezdolnośćdopracypowstanieprzedupły-wempełnegomiesiącakalendarzowegoubezpieczeniachorobowego,podstawęwymiaruzasiłkusta-nowinajniższamiesięcznapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowezamiesiąc,wktó-rympowstałoprawodozasiłku,poodliczeniukwotyodpowiadającej13,71% .Oznaczato,żewrazieopłaceniaskładkinaubezpieczeniechoroboweodwyższejniżnajniższapodstawywymiaruskładek,codozasady,podstawęwymiaruzasiłkubędziestanowićnajniższapodstawawymiaruskładki,gdyniezdolnośćdopracypowstanieprzedupływempierwszegokalendarzowegomiesiącaubezpieczeniachorobowego .

Przykład Ubezpieczonybędącyosobąfizycznąrozpocząłprowadzeniepozarolniczejdziałalnościgospodarczejod1sierpnia2016r .iodtejdatypodlegaubezpieczeniuchorobowemu(wcześniejprzezpółrokubyłbezrobotny) .Obowiązującagonajniższapodstawawymiaruskładek tokwotaodpowiadająca60%przeciętnegomiesięcznegoprognozowanegowynagrodzenia(w2016r .–2433zł) .Zapierwszymiesiącubezpieczeniachorobowego,tj .zasierpień2016r .,ubezpieczonyzadeklarowałwyższąpodstawęwy-miaruskładekiopłaciłskładkiodkwoty5000zł .Załóżmy,żeod17sierpniado20grudnia2016r .ubezpieczonyjestniezdolnydopracyzpowoducho-roby .Zaokresod17sierpniado14listopada2016r .(90dni)niemaprawadozasiłkuchorobowegozpowodubrakuwymaganegookresuubezpieczenia .Prawodozasiłkuchorobowegonabędziezaokresod15listopadado20grudnia2016r .Podstawęwymiaruzasiłkuchorobowegoprzysługującegoubezpieczonemustanowiprzewidzianadlaubezpieczonychztytułuprowadzeniapozarolniczejdziałal-nościnajniższapodstawawymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowezamiesiąc,wktórympowsta-łoprawodozasiłku,awięczasierpień2016r .,popomniejszeniuokwotęodpowiadającą13,71%,kwo-ta2099,44zł[2433zł–333,56zł(13,71%zkwoty2433zł)] .

Sytuacjawyglądałabyinaczej,gdybyokresubezpieczeniaprzedsiębiorcy,októrymmowawprzy-kładzie,rozpocząłsiępoprzerwienieprzekraczającej30dniodustaniaubezpieczeniachorobowegozinnegotytułu .Wówczasprzyustalaniupodstawywymiaruzasiłkuchorobowegonależałobyprzyjąćmiesięcznąnajniższąpodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniechoroboweorazkwotęzadekla-rowaną, w przeliczeniu na pełny miesiąc kalendarzowy ubezpieczenia, w części przewyższającejnajniższąpodstawęwymiaruskładeknaubezpieczeniechorobowe,zamiesiąckalendarzowy,wktó-rympowstałaniezdolnośćdopracy,poodliczeniukwotyodpowiadającej13,71%(art .49ust .3usta-wyzasiłkowej) .

119WWW.iNfor.pl


Wprzypadkuubezpieczonychwykonującychpracęnapodstawieumowyagencyjnej lubumowyzlecenia,jeżeliichniezdolnośćdopracypowstałaprzedupływempełnegomiesiącakalendarzowe-go ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota przychodu określonawumowie,przypadającazamiesiąc,wktórympowstałoprawodozasiłku,poodliczeniukwotyod-powiadającej 13,71%, a jeżeli kwota ta w umowie nie została określona, kwota przeciętnego mie-sięcznegoprzychoduinnychubezpieczonych,zktórymipłatnikskładekzawarłtakiesamelubpo-dobneumowy .Zasadatamazastosowaniedoumówzlecenia,ztytułuktórychodpłatnośćwumowiezostałaokreślonakwotowo,wkwotowejstawcegodzinowej,akordowejlubprowizyjnej .Jednocze-śniejeżelizleceniobiorcastaniesięniezdolnydopracyprzedupływempełnegomiesiącakalenda-rzowegoubezpieczeniachorobowego,aokresubezpieczeniachorobowegorozpocząłsięniepóź-niejniż30dniodustaniaubezpieczeniachorobowegozinnegotytułu,wówczaspodstawęwymiaruzasiłkuchorobowegostanowiprzychódzleceniobiorcy,jakiosiągnąłby,gdybypodlegałubezpiecze-niuprzezpełnymiesiąckalendarzowy(uzupełnienieprzychodu) .Przychódulegauzupełnieniutakżezaokresniezdolnościdopracyprzypadającejwpierwszymkalendarzowymmiesiącuubezpieczeniachorobowego,zaktóryubezpieczonymaprawodozasiłku .Należyprzytympamiętać,żekwotauzu-pełnionegoprzychodu,którazostanieostatecznieprzyjętazapodstawęwymiaruzasiłku,niemożeprzekraczaćkwoty250%prognozowanegoprzeciętnegowynagrodzeniawgospodarcenarodowejnadanyrok(w2016r .–10137,50zł),popomniejszeniuokwotęodpowiadającą13,71%tegowyna-grodzenia .

Przykład Załóżmy,żeJanC .,zleceniobiorcazatrudnionywspółceod15września2016r .,stałsięniezdolnydopracywskutekchorobywpaździerniku2016r .inabyłprawodozasiłkuchorobowegozaokres5dniwwysokości80% .Do31sierpnia2016r .ubezpieczonybyłzatrudnionynapodstawieumowyopracęzawartejzinnympłatnikiem .Odpoczątkutrwaniaumowyzleceniaosobatapodlegaubezpieczeniomspołecznymztytułujejwykonywania,przystąpiłarównieżdodobrowolnegoubezpieczeniachorobo-wego .Odpłatnośćzawykonywanieumowyzostałaokreślonawkwotowejstawcegodzinowej .Przy-chództytułuwykonywaniaumowywewrześniu2016r .wyniósł2348zł .Ponieważniezdolnośćzlece-niobiorcy do pracy powstała przed upływem pełnego kalendarzowego miesiąca ubezpieczeniachorobowegoorazokresubezpieczeniachorobowegorozpocząłsiępookresieniedłuższymniż30dniodustaniaubezpieczeniachorobowegozinnegotytułu,podstawęwymiaruzasiłkuchorobowegostanowiprzychódubezpieczonegouzyskanyzawrzesień2016r .,popomniejszeniuokwotęodpowia-dającą13,71%orazpouzupełnieniudopełnejmiesięcznejkwoty .Kwotauzupełnionegoprzychoduwynosi3798,90zł,cowynikazwyliczenia:

■■ 2348zł–321,91zł(13,71%zkwoty2348zł)=2026,09zł,■■ 2026,09zł:16dni(liczbadniod15do30września)=126,63zł,■■ 126,63złx30dni=3798,90zł(uzupełnionapodstawawymiaruzasiłku) .

Za5dnichorobywpaździerniku2016r .zleceniobiorcynależywypłacićzasiłekwkwocie506,50zł:■■ 3798,90złx80%=3039,12zł,■■ 3039,12zł:30=101,30zł,■■ 101,30złx5dni=506,50zł .

PrzykładOdpłatnośćztytułuumowyzleceniazawartejzHenrykiemP .od5września2016r .zostałaokreślonawstawceakordowej .Załóżmy,żezleceniobiorcaodwskazanejdatyprzystąpiłdodobrowolnegoubez-pieczenia chorobowego, natomiast poprzedni okres ubezpieczenia chorobowego zakończył się31maja2016r .Kilkadniporozpoczęciuwykonywaniaaktualnejumowyzleceniobiorcauległwypadko-wiwdrodzedopracy inabyłprawodozasiłkuchorobowegozaokresod22września2016r .Jegoniezdolnośćdopracypotrwakilkamiesięcy .Zleceniobiorcazaokresod5do21września(17dni)uzy-skałprzychódwkwocie1640zł .Uzleceniodawcyniema innychubezpieczonychzatrudnionychnapodstawietakichsamychlubpodobnychumówzlecenia .Podstawęwymiaruzasiłkuprzysługującegozaokresod22wrześniastanowiuzupełnionakwotaprzychoduzleceniobiorcyzawrzesień .Oznacza



to,żeprzychódubezpieczonegouzyskanyzaokresod5do21września(za17dni)należypodzielićprzez17,anastępniepomnożyćprzez30 .Kwotauzupełnionegoprzychodu,stanowiącegopodstawęwymiaruzasiłku,wynosi2497,20zł,cowynikaznastępującegowyliczenia:

■■ 1640zł–224,84zł(13,71%zkwoty1640zł)=1415,16zł(przychódpomniejszonyoskładkiZUS),■■ 1415,16zł:17(dniprzepracowanewewrześniu)=83,24zł,■■ 83,24złx30(liczbadnikalendarzowychwewrześniu)=2497,20zł .

4. podstawa wymiaru w przypadku zmniejszenia przychodu w miesiącu

Jeżeliwokresie,zktórego jestustalanapodstawawymiaruzasiłku,przychódosobyubezpieczonejzostałzmniejszonyzpowoduniewykonywaniapracy lubdziałalnościwzwiązkuzpobieraniemzasiłkuchorobowego,macierzyńskiego,opiekuńczego,świadczeniarehabilitacyjnegoalboodbywaniaćwiczeńwojskowych,toprzyustalaniupodstawywymiaruzasiłkuchorobowegopłatnikzasiłkupowinien:

■■ wyłączyćprzychódzamiesiące,wktórychubezpieczonywykonywałpracęlubdziałalnośćprzezmniejniżpołowęmiesiąca,

■■ przyjąćfaktycznyprzychódzamiesiące,wktórychubezpieczonywykonywałpracęlubdziałalnośćconajmniejprzezpołowęmiesiąca(nienależyuzupełniaćtegoprzychodu) .Jeśliwkażdymmiesiącuokresu,zktóregojestustalanapodstawawymiaruzasiłku,ubezpieczonybył

niezdolnydopracyiwzwiązkuztymwykonywałpracęprzezmniejniżpołowęmiesiąca,wpodstawiewymiarujestuwzględnianyprzychódzawszystkiemiesiące,wfaktycznejwysokości,bezuzupełniania .

PrzykładZleceniobiorca,dlaktóregoumowazleceniajestjedynymtytułemdoubezpieczeńemerytalnegoiren-towych,przystąpiłdodobrowolnegoubezpieczeniachorobowegood15września2015r .Wumowiezleceniaodpłatnośćza jejwykonanieokreślonowstawceprowizyjnej .Załóżmy,żewpaździerniku2016r .zleceniobiorcastałsięniezdolnydopracyinabyłprawodozasiłkuchorobowego(poprzednianiezdolnośćdopracyzpowoduchorobymiałamiejscewsierpniu2016r .,zatemprzerwamiędzyokre-samipobieraniazasiłkujestkrótszaniż3kalendarzowemiesiące) .Wokresiepodleganiaubezpiecze-niuchorobowemu,zktóregonależyustalićpodstawęwymiaruzasiłku,zleceniobiorcabyłdwukrotnieniezdolnydopracyzpowoduchoroby:wpaździernikuilistopadzie2015r .,cosprawiło,żewtymczasieumowęzleceniawykonywałprzezmniejniżpołowęmiesiąca .Wpaździernikuniezdolnośćdopracyprzypadaławokresiewyczekiwanianaprawodozasiłkuchorobowego,zatemzaokrestejniezdolno-ści zleceniobiorcanienabyłprawadozasiłku .Nabyłnatomiastprawodozasiłkuchorobowegozaokresniezdolnościdopracyprzypadającejwlistopadzie .Ustalającpodstawęwymiaruzasiłkuprzysługującegozleceniobiorcywpaździerniku2016r .,należywyłączyćprzychódzalistopad2015r .,ponieważwtymmiesiącuzleceniobiorcazpowoduchorobyipobieraniazasiłkuchorobowegowykonywałzlecenieprzezmniejniżpołowęmiesiąca .Należynato-miastuwzględnićprzychódzapaździernik,mimożeumowabyławykonywanaprzezmniejniżpoło-węmiesiąca,gdyżbyłtookresniezdolnościdopracyzpowoduchoroby,zaktóryubezpieczonemunieprzysługiwałoprawodozasiłku .Przychódtenpodlegauwzględnieniuwkwociefaktycznej,bezuzupełniania .Podstawawymiaruzasiłkuchorobowegowynosi2444,86zł(19558,91zł:8miesięcy) .Przyzałożeniu,żezleceniobiorcamaprawodozasiłkuwwysokości80%,kwotaświadczeniazajedendzieńchorobywyniesie65,20zł,zgodniezwyliczeniem:2444,86złx80%:30dni=65,20zł(stawkadzienna) .

5. zasiłek za okres po ustaniu ubezpieczenia

Podstawawymiaruzasiłkuchorobowegoprzysługującegoosobieniebędącejpracownikiem,zaokrespoustaniu tytułuubezpieczeniachorobowego,niemożebyćwyższaodkwotyodpowiadającej100%

121WWW.iNfor.pl


przeciętnegowynagrodzeniawpoprzednimkwartale .Kwotaograniczeniazmieniasięco3miesiące .Nowamaksymalnapodstawawymiaruzasiłkuobowiązujeprzezkolejne3miesiące,począwszyod3mie-siącakwartału(art .48ust .2wzw .zart .46ustawyzasiłkowej) .

Wszystkiezasadyustalaniapodstawywymiaruzasiłkuchorobowegodlaosóbniebędącychpracowni-kami,wtymjejograniczeniewprzypadkuniezdolnościdopracypoustaniutytułuubezpieczenia,majązastosowanieprzyustalaniupodstawywymiaruświadczeniarehabilitacyjnego,zasiłkumacierzyńskiegoizasiłkuopiekuńczego .Wyjątkiemjesttylkobrakograniczeniapodstawywymiaruzasiłkumacierzyńskie-goprzysługującegozaokrespoustaniutytułuubezpieczeniachorobowego .ZUSwypłacatenzasiłekodfaktycznejpodstawywymiaru,nieograniczającjejdo100%przeciętnegomiesięcznegowynagrodzenia .

zapamiętaj!!!1. Wysokość podstawy wymiaru zasiłku z ubezpieczenia społecznego dla zleceniobiorców usta-

la się z okresu 12 pełnych miesięcy ubezpieczenia.2. Ustalając wysokość zasiłku dla zleceniobiorców uwzględnia się składniki wynagrodzenia nie

zmniejszane za czas niezdolności do pracy.3. Po ustaniu zatrudnienia chorującego zleceniobiorcy podstawa wymiaru przysługującego mu

zasiłku jest ograniczona do 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.


rozdział Vii.potrącenia z UmóW cyWilnopraWnycH

Doosóbwykonującychpracęnapodstawienp .umowyzlecenia,umowyagencyjnejczyumowyodzie-łowzakresiedokonywaniapotrąceńniemajązastosowaniaprzepisyKodeksupracy,leczKodeksucywil-nego .Zzasadywynagrodzeniezumowycywilnoprawnejniepodlegażadnejochronie,ponieważniemakwotwolnychodzajęciaanigranicpotrąceń .Jednakniezawszeoznaczato,żekomornikmożezająć100%takiegowynagrodzenia .

1. przychód z umowy cywilnoprawnej jedynym źródłem utrzymania

Jeśliumowacywilnoprawna jest jedynym lubgłównymźródłemutrzymaniadanejosoby,niemożnapozbawić jej całości wynagrodzenia . Ograniczenie dokonania potrąceń wynika w tym przypadkuzart .833§2Kodeksupostępowaniacywilnego,którywskazuje,żeegzekucjiwzakresieokreślonymwprzepisachKodeksupracypodlegajątakienależności,jak:

■■ uposażeniaposłówisenatorów,■■ należnościczłonkówrolniczychspółdzielniprodukcyjnych i ichdomownikówz tytułupracywspół-

dzielni,■■ wynagrodzeniaczłonkówspółdzielnipracyoraz■■ wszystkieświadczeniapowtarzającesię,którychcelemjestzapewnienieutrzymania .

aby można było stosować ograniczenia w egzekucji odnoszące się do przychodów danej osoby z umowy zlecenia, muszą zostać spełnione łącznie warunki dotyczące wypłat otrzymywanych

z tej umowy, tj.:

powinny�to�być�świadczenia�powta-rzające�się,�tzn.�pobierane�okreso-wo�w� regularnych� odstępach�cza-su,�jednak�bez�względu�na�często-tliwość�wypłat�–�co�miesiąc,�kwartał�czy�raz�w�roku

+

umowa� musi� mieć� charak-ter� ciągły� i� być�odnawiana�przez�strony�–�czyli� chodzi�np.�o�zleceniobiorców�stale�współpracujących

+

świadczenia� z�umowy�zlecenia�powinny�zapewniać�utrzymanie,�czyli� przynosić� korzyść� mająt-kową�pozwalającą�na�nabywa-nie�dóbr�i�usług

Wprzypadkuosóbwykonującychumowycywilnoprawneniestosujesiękwotwolnychodpotrą-ceń .ObowiązujątutylkookreślonewKodeksiepracygranicepotrąceńustalonewstosunkuprocen-towym .

PrzykładZleceniodawcaotrzymałodkomornikapismozobowiązującegodopotrącaniadługuniealimentacyjne-gowwysokości1420złzwynagrodzeniazleceniobiorcy,którewynosi1200złmiesięczniebrutto .Umo-wazleceniajestumowąstałąistanowijedyneźródłodochodutejosoby .Wynagrodzenietopodlegaochronienatakichsamychzasadach,jakwynagrodzeniezumowyopracę,oczymkomornikpowiado-miłpracodawcę .

123WWW.iNfor.pl

rozdział�Vii.�potrąceNia�z�umóW�cyWilNopraWNych

Zleceniodawcamusizatemustalićkwotęnettowynagrodzeniazleceniobiorcy,uwzględniającobciąże-niapublicznoprawnepotrącanezjegowynagrodzenia,tj .:obowiązkoweskładkinaubezpieczeniaspo-łeczne,składkęnaubezpieczeniezdrowotneorazskładkęnadobrowolneubezpieczeniechorobowe,doktóregoprzystąpiłzleceniobiorca(gdybynieprzystąpiłdotegoubezpieczenia,wynagrodzeniena-leżałobypomniejszyć tylkooskładkinaubezpieczeniaemerytalne i rentowe),uwzględniająckosztyuzyskaniaprzychodówwwysokości20% .Wtakimprzypadkuwynagrodzenieprzypadającezlecenio-biorcydowypłatywyniesie873,29zł .Przyegzekwowaniunależnościniealimentacyjnychpotrącenieniemożeprzekroczyćpołowywynagro-dzenianetto(art .87§3Kodeksupracy) .Wtymprzypadkuzleceniodawcamożepotrącićzwynagro-dzeniazleceniobiorcy436,65zł(1/2x873,29zł) .

Komornicyczęstoignorująograniczeniawysokościpotrąceńzdochodówosóbpracującychnapod-stawieumówcywilnoprawnychizajmująichwynagrodzeniawcałości,bezanalizyprzebieguicharakterutejformyzatrudnienia .Takimosobomprzysługujewówczasprawodozłożeniaskarginaczynnościko-mornikadosądurejonowego .Skargęmożezłożyćstronalubinnaosoba,którejprawazostałynaruszonebądźzagrożoneprzezczynnościlubzaniechaniekomornika .

2. dokonywanie potrąceń w przypadku zbiegu egzekucji od 8 września 2016 r.

Przyzbieguegzekucjisądowejiadministracyjnejdowynagrodzeniaosóbwykonującychumowycywil-noprawne,jeżelinastąpionnajwcześniejod8września2016r .,awynagrodzenieniewystarczynapokry-ciewszystkichegzekwowanychnależności,decyzjęotym,komunależyprzekazaćzajętekwoty,podej-mujeniesąd, leczzleceniodawca (art . 8821Kodeksupostępowaniacywilnego) .W takimprzypadkuzleceniodawcadokonujewpłatnarzeczsądowegoalboadministracyjnegoorganuegzekucyjnego,którypierwszydokonałzajęcia .Jeżeliniemożnaustalićtegopierwszeństwa,zleceniodawcaprzekazujezajętekwotynarzeczorganu,którydokonałzajęcianapoczetnależnościwwyższejkwocie,orazniezwłoczniezawiadamiaozbieguegzekucjiwłaściweorganyegzekucyjne,wskazującdatędoręczeniazawiadomieńozajęciachdokonanychprzezteorganyiwysokośćnależności,napoczetktórychzostałydokonaneza-jęcia .W takimprzypadkuzalecasiędołączeniedozawiadomieniaozbieguegzekucjinp .kserokopiiotrzymanychzajęć .Organ,którybędziewłaściwydootrzymaniazajętychkwot,będzieteżwłaściwydoprowadzeniałącznejegzekucjizwynagrodzeniapracownika(art .773§1Kodeksupostępowaniacywil-nego) .

podStaWa praWna: ■ ■■ art .112,art .189,art .3571,art .429,art .471,art .481,art .627–646,art .734–751,art .758–7649ustawyz23kwietnia1964r .–Ko-

dekscywilny–j .t .Dz .U .z2016r .,poz .380;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .585

■ ■■ art .8821,art .884,art .886ustawyz17listopada1964r .–Kodekspostępowaniacywilnego–j .t .Dz .U .z2014r .,poz .101;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .1177

■ ■■ art .21,art .23ustawyz10lipca2015r .ozmianieustawy–Kodekscywilny,ustawy–Kodekspostępowaniacywilnegooraznie-którychinnychustaw–j .t .Dz .U .z2015r .,poz .1311;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .615

■ ■■ art .22,art .229,art .2373,art .281§1pkt1,art .304ustawyz26czerwca1974r .–Kodekspracy–j .t .Dz .U .z2014r .,poz .1502;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .1053

■ ■■ art .1,art .2,art .5a,art .8a–8fustawyz10października2002r .ominimalnymwynagrodzeniuzapracę– j .t .Dz .U .z2015r .,poz .2008;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .1265

■ ■■ art .2ustawyz2lipca2004r .oswobodziedziałalnościgospodarczej–j .t .Dz .U .z2015r .,poz .584;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .1228

■ ■■ art .4,art .6,art .8–9,art .11–14,art .18,art .34,art .36ustawyz13października1998r .osystemieubezpieczeńspołecznych–j .t .Dz .U .z2016r .,poz .963

■ ■■ art .66,art .69,art .81–82ustawyz27sierpnia2004r .oświadczeniachopiekizdrowotnejfinansowanychześrodkówpublicznych–j .t .Dz .U .z2015r .,poz .581;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .960



■ ■■ art .2,art .104–104custawyz20kwietnia2004r .opromocjizatrudnieniaiinstytucjachrynkupracy–j .t .Dz .U .z2016r .,poz .645;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .1265

■ ■■ art .2,art .9–10ustawyz13lipca2006r .oochronieroszczeńpracowniczychwrazieniewypłacalnościpracodawcy–j .t .Dz .U .z2016r .,poz .1256

■ ■■ art .5b,art .10,art .13,art .22,art .26,art .29,art .30,art .41ustawyz26lipca1991r .opodatkudochodowymodosóbfizycznych–j .t .Dz .U .z2012r .,poz .361;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .1206

■ ■■ art .48–50,art .52ustawyz25czerwca1999r .oświadczeniachpieniężnychzubezpieczeniaspołecznegowraziechorobyima-cierzyństwa–j .t .Dz .U .z2016r .,poz .372;ost .zm .Dz .U .z2016r .,poz .960

■ ■■ §2ust .1,§5ust .2rozporządzeniaMinistraPracyiPolitykiSocjalnejz18grudnia1998r .wsprawieszczegółowychzasadustalaniapodstawywymiaruskładeknaubezpieczeniaemerytalneirentowe–j .t .Dz .U .z2015r .,poz .2236

■ ■■ rozporządzenieRadyMinistrówz11września2015 r .wsprawiewysokościminimalnegowynagrodzeniazapracęw2016 r .–Dz .U .z2015r .,poz .1385

■ ■■ §1ust .1pkt1,pkt3,pkt5izałączniknr18dorozporządzeniaMinistraPracyiPolitykiSpołecznejz23października2009r .wsprawieokreśleniawzorówzgłoszeńdoubezpieczeńspołecznychiubezpieczeniazdrowotnego, imiennychraportówmie-sięcznychiimiennychraportówmiesięcznychkorygujących,zgłoszeńpłatnika,deklaracjirozliczeniowychideklaracjirozlicze-niowychkorygujących,zgłoszeńdanychopracywszczególnychwarunkachluboszczególnymcharakterzeorazinnych–j .t .Dz .U .z2016r .,poz .222

■ ■■ §1rozporządzeniaRadyMinistrówz18kwietnia2008r .wsprawieszczegółowychzasaditrybupostępowaniawsprawachrozliczaniaskładek,doktórychpoboru jestzobowiązanyZakładUbezpieczeńSpołecznych–Dz .U .Nr78,poz .465;ost .zm .Dz .U .z2009r .Nr144,poz .1181

■ ■■ §1–4 rozporządzeniaMinistra Infrastrukturyz25marca2002 r .wsprawiewarunkówustalaniaorazsposobudokonywaniazwrotukosztówużywaniadocelówsłużbowychsamochodówosobowych,motocykliimotorowerówniebędącychwłasnościąpracodawcy–Dz .U .Nr27,poz .271;ost .zm .Dz .U .z2011r .Nr61,poz .308

■ ■■ §1–2rozporządzeniaMinistraPracyiPolitykiSpołecznejz29stycznia2013r .wsprawienależnościprzysługującychpracowni-kowizatrudnionemuwpaństwowejlubsamorządowejjednostcesferybudżetowejztytułupodróżysłużbowej–Dz .U .z2013r .,poz .167

Materiały zamieszczone w publikacji pochodzą z zasobów INFOR PL SA.

Publikacja została przygotowana we współpracy z redakcją MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń

125WWW.iNfor.pl

rozdział Vii. orzecznictWo SądoWe i interpretacje UrzędoWe dotyczące UmóW cyWilnopraWnycH

1. Umowy cywilnoprawne w orzecznictwie sądowym Umowy zlecenia

Data i sygnatura wyroku Co stwierdził sąd

1 2

Wyrok�Naczelnego�sądu��administracyjnego�w�Warsza-wie�z�19�lutego�2014�r.�(ii�GsK�1888/12)

umowa,�której�przedmiotem�jest�przeprowadzenie�szkolenia�umożliwiające-go� kandydatom� na� kierowców� przystąpienie� do� egzaminu� państwowego�w�celu�uzyskania�prawa� jazdy,� jest�umową�o�świadczenie�usług,�o�której�mowa�w�art.�750�k.c.,�a�nie�umową�o�dzieło�z�art.�627�k.c.

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�20�listopada�2013�r.�(ii�pK�55/13)

Nie� jest� tak,�że�umowa�zlecenia�rodzi�stosunek�obligacyjny�przez�samo�jej�sporządzenie� (zawarcie� na� piśmie)� w� sytuacji,� gdy� nie� jest� realizowana,�a�więc�gdy�nie�są�wykonywane�ani�obowiązki�zleceniodawcy,�ani�obowiązki�zleceniobiorcy,�a�praca�uzgodniona�w�umowie�zlecenia�jest�realizowana�w�ra-mach�stosunku�pracy�nawiązanego�z�innym�podmiotem.

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�7�października�2009�r.(iii�pK�38/2009,�osp�2010/11/115)

1.�stosunek�pracy�jest�dobrowolnym�stosunkiem�prawnym�o�charakterze�zo-bowiązaniowym,�zachodzącym�między�dwoma�podmiotami,�z�których�jeden,�zwany�pracownikiem,�obowiązany�jest�świadczyć�osobiście�i�w�sposób�cią-gły,�powtarzający� się,�na� rzecz� i� pod�kierownictwem�drugiego�podmiotu,�zwanego�pracodawcą,�pracę�określonego�rodzaju�oraz�w�miejscu� i�czasie�wyznaczonym�przez�pracodawcę,�a�pracodawca�zatrudniać�pracownika�za�wynagrodzeniem.�2.�o�ustaleniu�charakteru�umowy�o�świadczenie�pracy�nie�może�przesądzać�jednoznacznie�jeden�jej�element,�ale�całokształt�okoliczności�faktycznych.

uchwała�sądu�Najwyższego��z�6�listopada�2003�r.�(iii�czp�61/03,�osNc�2004/5/69)

zastrzeżenie�kary�umownej�na�wypadek�niewykonania�lub�nienależytego�wy-konania�zobowiązania�nie�zwalnia�dłużnika�z�obowiązku� jej� zapłaty�w� razie�wykazania,�że�wierzyciel�nie�poniósł�szkody.

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�9�lutego�2001�r.(iii�cKN�304/00)

zlecenie�może�wypowiedzieć�każda�ze�stron,�jest�to�bowiem�stosunek�opar-ty�na�wzajemnym�zaufaniu�i�dlatego�strony�nie�mogą�z�góry�zrzec�się�skutecz-nie�uprawnienia�do�wypowiedzenia�umowy�z�ważnych�powodów�(art.�746�§�3�k.c.).�Jeżeli�więc�strony�nie�ograniczyły�dopuszczalności�rozwiązania�zlece-nia�do�ważnych�po�temu�powodów,�to�nie�muszą�nawet�–�składając�drugiej�stronie�stosowne�oświadczenie�woli�–�wskazywać�powodów�wypowiedzenia.�zarazem�treść�§�3�art.�746�k.c.�wyraźnie�wskazuje�na�to,�że�zawarta�w�nim�norma�prawna�ma�charakter�bezwzględnie�obowiązujący,�co�skutecznie�wy-łącza�swobodę�kontraktową�w�zakresie�objętym�przedmiotem�jej�regulacji.



1 2

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�15�października�1999�r.(i�pKN�307/99,�osNp�2001/7/214)

przy�ocenie�charakteru�stosunku�prawnego�łączącego�strony�(umowa�o�pracę;�umowa�zlecenia)�należy�uwzględniać�specyfikę�funkcjonowania�podmiotu�za-trudniającego.�umowa�zlecenia�z�reguły�określa�rodzaj�wykonywanych�czynno-ści�i�w�zasadzie�nie�może�polegać�na�pozostawaniu�w�dyspozycji�zlecającego�i�wykonywaniu�stosownie�do�jego�potrzeb�czynności�zlecanych�na�bieżąco.

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�14�września�1998�r.(i�pKN�334/98,�osNp�1999/20/646)

Wobec� różnych�cech� charakterystycznych�wykonywania� zatrudnienia�na�podstawie�umowy�o�pracę�i�umów�cywilnoprawnych,�dla�oceny�rodzaju�sto-sunku�prawnego�decydujące�jest�ustalenie,�które�z�tych�cech�mają�charakter�przeważający.

Umowa o dzieło

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�6�sierpnia�2014�r.�(ii�uK�566/13)

Nie�stanowi�umowy�o�dzieło�umowa�o�przeprowadzenie�cyklu�bliżej�niesprecyzo-wanych�wykładów�z�danej�dziedziny�wiedzy,�których� tematy�pozostawiono�do�uznania�wykładowcy,�bowiem�wskazuje�to,�że�zamawiający�nie�jest�zaintereso-wany�określonym�dziełem�(utworem)�intelektualnym�o�indywidualnym�charakte-rze�w�rozumieniu�przepisów�ustawy�z�1994�r.�o�prawie�autorskim�i�prawach�po-krewnych,�ale�przekazywaniem�odbiorcom�wykładu�wiedzy�z�danej�dyscypliny.

Wyrok�sądu�apelacyjnego�w�poznaniu�z�10�grudnia�2003�r.(i�aca�1144/03,�osa�2005/3/14)

W�umowie�o�dzieło�przyjmujący�zamówienie�zobowiązuje�się�do�wykonania�oznaczonego�dzieła,�a�zamawiający�do�zapłaty�wynagrodzenia,�przy�czym,�jak� słusznie� podkreślił� skarżący,�do� zawarcia�umowy�nie� jest� konieczne,�aby� strony� określiły� w� niej� wysokość� należnego� wynagrodzenia� –� nawet�przez�wskazanie� tylko�podstaw�do� jego�ustalenia.�W�braku� tego� rodzaju�postanowień� umownych,� zgodnie� z� regułą� interpretacyjną� art.� 628� §� 1�k.c.,�należy�przyjąć,�że�strony�miały�na�myśli�zwykłe�wynagrodzenie�za�dzie-ło�tego�rodzaju.�Jeżeli�także�w�ten�sposób�nie�da�się�ustalić�wysokości�wy-nagrodzenia,� należy� się� wynagrodzenie� odpowiadające� uzasadnionemu�nakładowi�pracy�oraz�innym�nakładom�przyjmującego�zamówienie.

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�20�listopada�1998�r.(ii�cKN�913/97)

ryczałt�polega�na�umówieniu�z�góry�wysokości�wynagrodzenia�w�kwocie�ab-solutnej,�przy�wyraźnej�lub�dorozumianej�zgodzie�stron�na�to,�że�wykonawca�nie�będzie�się�domagać�zapłaty�wynagrodzenia�wyższego.�Kary�za�zwłokę�mogą�być�obliczane�tylko�za�pewien�okres,�np.�do�momentu,�kiedy�świad-czenie�stało�się�niemożliwe� lub�do�czasu�odstąpienia�przez�wierzyciela�od�umowy.�Jeżeli�przy�umowie�o�roboty�budowlane�strony�umówiły�się�o�wyna-grodzenie�ryczałtowe,�zasadą�jest,�że�jedynie�z�dużą�dozą�ostrożności�można�sięgnąć�do�odpowiedniego�stosowania�przepisów�dotyczących�określenia�wynagrodzenia�za�dzieło,�a�mianowicie�art.�629�i�art.�632�§�2�k.c.

Wyrok�sądu�Najwyższego�z�9�marca�1990�r.��(iV�cr�867/89,�osNc�1991/5–6/76)

przyjmujący�zamówienie�nie�może�żądać�rozwiązania�umowy�wskutek�zmiany�stosunków,�jeżeli�zmiana�nastąpiła�w�okresie,�gdy�był�on�już�w�zwłoce�z�wy-konaniem�dzieła.

Wyrok�sądu�Najwyższego�z�8�lutego�1985�r.(iii�crN�365/84)

W�sytuacji�gdy�wynagrodzenie�za�wykonanie�dzieła�jest�ustalone�na�podsta-wie�obowiązujących�cen�lub�stawek,�to�strony�są�związane�stawkami�i�ce-nami�obowiązującymi�w�chwili�oddania�dzieła,�a�nie�wprowadzonymi�póź-niej.�okoliczność,�że�od�chwili,�w�której�pozwana�obowiązana�była�wobec�powoda� do� spełniania� świadczenia,� do� chwili� jego� spełnienia� nastąpiła�zmiana�relacji�pieniężnych�oraz�wzrósł�poziom�cen,�nie�uzasadnia�żądania�spełnienia�świadczenia�w�większej�sumie�jednostek�pieniężnych�niż�ta,�do�której�zapłaty�dłużnik�był�zobowiązany.�stanowisko�takie�znajduje�oparcie�w� regulacji� zawartej� w� ar t.� 358� §� 2� k.c.� przepis� ten� dopuszcza

127WWW.iNfor.pl

rozdział�Vii.�orzeczNictWo�sądoWe�i�iNterpretacJe�urzędoWe...

1 2

wprawdzie� wyjątki� od� zasady� nominalizmu,� gdy� wyjątek� taki� dopuszcza�przepis�szczególny,� lecz�w�odniesieniu�do�umowy�o�dzieło�brak�takiego�szczególnego�unormowania.


Wyrok�sądu�Najwyższego��z�4�kwietnia�2002�r.(i�pKN�776/00,�osNp�2004/6/94)

zawarcie�umowy�o�zarządzanie�przedsiębiorstwem�(kontraktu�menedżerskiego)�powoduje�przeniesienie�przez�właścicieli�tego�przedsiębiorstwa�na�osobę�zarzą-dzającą� (menedżera)�uprawnień�do�samodzielnego�podejmowania�czynności�faktycznych�i�prawnych�dotyczących�zarządzania�przedsiębiorstwem,�co�ozna-cza�samodzielność�w�zakresie�kierowania�nim,�swobodę�w�wyborze�sposobu�(stylu)�zarządzania,�możliwość�wykorzystania�dotychczasowych�kontaktów�han-dlowych,�doświadczenia�zawodowego,�umiejętności�organizacyjnych,�reputacji,�własnego�wizerunku.�tych�cech�nie�wykazuje�stosunek�pracy,�w�którym�podmiot�zatrudniający�jest�uprawniony�do�wydawania�pracownikowi�wiążących�poleceń.�

Umowa agencyjna

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�16�września�2009�r.(ii�csK�112/09,�m.�prawn.�2009/20/1083)�

Nieważność�umowy�ubezpieczenia�w�rezultacie�zawinionego�działania�agen-ta�ubezpieczeniowego,� skutkująca�brakiem�możliwości�wypłacenia�na� jej�podstawie�odszkodowania,�nie�uwalnia�zakładu�ubezpieczeń�od�obowiązku�wypłaty�odszkodowania.�podstawą�prawną� roszczenia� jest�bowiem�art.�11�ust.�1�ustawy�z�22�maja�2003�r.�o�pośrednictwie�ubezpieczeniowym�(dz.u.�Nr�124,�poz.�1154)�w�związku�z�art.�7603�k.c.

Wyrok�sądu�Najwyższego�z�10�maja�2002�r.(V�cKN�1889/00)

1.�Jeżeli�do�zawarcia�umowy�z�nabywcą�samochodu�doszło�z�wyłączeniem�bezpośredniego�udziału�sprzedawcy,�oznacza�to�umocowanie�agenta,�będą-cego� jednocześnie�przedstawicielem�zleceniodawcy,�do�wyręczania� tego�zleceniodawcy� w� określonych� czynnościach� prawnych,� w� szczególności�w�zawieraniu�umów�na�rachunek�i�w�imieniu�zleceniodawcy.�2.�obowiązek�przekazania�zleceniodawcy�przejętej�od�nabywcy�wpłaty�na-leżności�za�samochód�należy�do� treści�wewnętrznego�stosunku�prawnego�między�zleceniodawcą�a�przyjmującym�zlecenie�i�konflikt�na�tym�tle�może�być�tylko�przedmiotem�sporu�między�nimi.

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�22�sierpnia�2001�r.(V�cKN�423/00)

agent,�występujący� jako�pośrednik� i� jednocześnie� jako�pełnomocnik,� jest�uprawniony�nie�tylko�do�zawarcia,�ale�i�wykonania�umowy�z�klientem.�z�tego�powodu�do�powstania�wątpliwości,�że�taki�agent�jest�upoważniony�do�przyj-mowania�dla�dającego�zlecenie�zapłaty�za�świadczenie�(art.�759�k.c.)�muszą�istnieć�wyraźne�okoliczności�pozwalające�przyjąć,�że�obsługujący�go�pod-miot�nie�jest�upoważniony�do�odbioru�pieniędzy�za�zbytą�rzecz.�inna�interpre-tacja�godzi� zarówno�w�bezpieczeństwo�obrotu,� jak� i�w�potrzebę�ochrony�uzasadnionego�interesu�konsumenta.

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�6�października�1998�r.(i�pKN�389/98,�osNp�1999/22/718)

Nazwa�umowy�(umowa�agencyjna)�i�odwołanie�się�w�jej�treści�do�przepisów�Ko-deksu�cywilnego�przemawiają�przeciwko�zakwalifikowaniu�jej�jako�umowy�o�pra-cę.�określenie�w�umowie�czynności�z�zastrzeżeniem�ich�osobistego�wykonywa-nia�w�określonych�dniach�i�godzinach�nie�przesądza�o�nawiązaniu�stosunku�pra-cy,�ponieważ�takie�elementy�występują�też�w�stosunkach�cywilnoprawnych.

Wyrok�sądu�Najwyższego��z�12�grudnia�1997�r.(iii�rN�91/97,�osNp�1998/17/497)

Wynagrodzenie�wypłacone�agentowi�(prowizja)�stanowi�koszt�uzyskania�przy-chodu�dającego�zlecenie.�dopuszczalna�jest�umowa�agencji�zawarta�między�spółką�z�ograniczoną�odpowiedzialnością,�jako�zlecającym,�a�spółką�z�ogra-niczoną�odpowiedzialnością,�która�posiada�większość�udziałów�w�spółce�zlecającej,�jako�agentem.



2. najciekawsze interpretacje zUS w zakresie oskładkowania umów cywilnoprawnych

Data i numer interpretacji Stanowisko ZUS

pismo�zusz�12�maja�2015�r.�(di/200000/43/509/2015)

zatrudnienie�współmałżonka�na�podstawie�umowy�zlecenia�oznacza,�że�taka�osoba�dla�celów�ubezpieczeń�społecznych�nie�będzie�traktowana�jako�oso-ba�współpracująca.�osoba�wykonującą�pracę�na�podstawie�umowy�zlece-nia,� nawet� jeżeli� spełnia� kryteria�określone� dla� osób� współpracujących,�podlega�ubezpieczeniom�społecznym�jako�zleceniobiorca,�bowiem�w�usta-wie�o�systemie�ubezpieczeń�społecznych�w�odniesieniu�do�zleceniobiorców�brak� jest�przepisu�odpowiadającego�treści�zawartej�w�art.�8�ust.�2�ustawy�o�systemie�ubezpieczeń�społecznych�regulacji�dotyczącej�pracowników,�jak�również�wykonywanie�pracy�na�podstawie�umowy�zlecenia�stanowi�odrębny,�od�współpracy�przy�prowadzeniu�pozarolniczej�działalności�gospodarczej,�tytuł�do�ubezpieczeń�społecznych.

pismo�zusz�23�kwietnia�2015�r.(di/200000/43/343/2015)

pracodawca,�którego�pracownik�wykonuje�na� jego� rzecz�pracę�w� ramach�umowy�o�dzieło�zawartej�z�osobą�trzecią,�jest�płatnikiem�składek�na�ubezpie-czenia�emerytalne,�rentowe,�chorobowe�i�wypadkowe�z�tytułu�tej�umowy.

pismo�zus�z�1�kwietnia�2014�r.(di/200000/43/362/2014)

instytucja�powołania�do�zarządu�fundacji�jako�stosunek�wyłącznie�organi-zacyjny�nie�stanowi�tytułu�do�ubezpieczeń�społecznych�w�świetle�art.�6�ustawy�o�sus,�chyba�że�z�członkiem�zarządu�fundacji,�spółki�kapitałowej�zostanie�zawarta�umowa�o�pracę,�umowa�kontraktu�menedżerskiego�lub�inna�umowa�zlecenia,�która�będzie�stanowiła�tytuł�do�ubezpieczeń�spo-łecznych.

pismo�zus�z�6�grudnia�2013�r.(di/200000/451/1606/2013)

osoba,�która�wykonuje�pracę�wyłącznie�na�podstawie�umowy�o�dzieło,�nie�podlega�ubezpieczeniom�społecznym.�Należy�jednakże�zauważyć,�że�(…)�za�pracownika�uważa�się�także�osobę�wykonującą�pracę�na�podsta-wie�umowy�agencyjnej,�umowy�zlecenia�lub�innej�umowy�o�świadczenie�usług,�do�której�zgodnie�z�Kodeksem�cywilnym�stosuje�się�przepisy�doty-czące�zlecenia,�albo�umowy�o�dzieło,�jeżeli�umowę�taką�zawarła�z�praco-dawcą,�z�którym�pozostaje�w�stosunku�pracy,�lub�jeżeli�w�ramach�takiej�umowy�wykonuje�pracę�na�rzecz�pracodawcy,�z�którym�pozostaje�w�sto-sunku�pracy.Wyjątkiem�od�powyżej�przedstawionej� zasady� jest� sytuacja,�gdy�praco-dawca�zatrudnia�na�podstawie�umowy�o�dzieło�swojego�pracownika�po-bierającego� zasiłek� macierzyński� z� tytułu� zatrudnienia� na� podstawieumowy�o�pracę.�osoby�przebywające�na�urlopie�macierzyńskim,�dodat-kowym�urlopie�macierzyńskim,�urlopie�ojcowskim�oraz�urlopie�rodziciel-skim� nie� posiadają� statusu� „własnego� pracownika”� (…).� W� rezultacie�osoby� takie�z� tytułu�wykonywania�umów�o�dzieło� również�nie�podlegają�ubezpieczeniom�społecznym.

pismo�zus��z�21�października�2013�r.(di/200000/451/1325/2013)

osoba� wykonująca� umowę� zlecenia� na� rzecz� własnego� pracodawcy�w�okresie�pobierania�zasiłku�macierzyńskiego�w�związku�z�przebywaniem�na�urlopie�rodzicielskim�z�tytułu�zatrudnienia�na�podstawie�umowy�o�pracę,�podlega�z� tytułu�umowy�zlecenia�ubezpieczeniom�społecznym�wyłącznie�dobrowolnie.

INFORbookBiblioteka e-poradników

www.sklep.infor.pl 22 212 07 30, 801 626 666 [email protected]

www.inforbook.pl

. . .aż 150e-poradników

o wartości 3000 złza jedyne 29 zł

Cena: 129 zł

Publikacja omawia m.in.:

nowe terminy zawierania umów o pracę,

nowe zasady ochrony praw pracowniczych kobiet,

zmiany w wypowiadaniu umów terminowych.

Format: 155x235, s. 488, opr. miękka

Zamów już dziś!

www.sklep.infor.pl 22 212 07 30, 801 626 666 [email protected]

Zmianyw KodeKsie pracy

z czerwca 2016 roku!

I INNe UmOWY CYWIlNOPRAWNe Od 1 StYCZNIA 2017 R.sklep.infor.pl/pliki/00/12/28/1228.pdf · isbn...

Documents

Transcript of I INNe UmOWY CYWIlNOPRAWNe Od 1 StYCZNIA 2017 R.sklep.infor.pl/pliki/00/12/28/1228.pdf · isbn...