HME i funkcje państwa

Historia myśli ekonomicznej

Ekonomia klasyczna Ekonomia neoklasyczna Keynesizm Monetaryzm Nowa ekonomia klasyczna Szkoła neoaustiacka Ekonomiczna teoria polityki Ekonomia podaży Instytucjonalizm Marksizm

Ekonomia klasyczna

Adam Smith (1723-1790) • „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”

David Ricardo (1772-1823) • „Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania”

Podstawa liberalizmu ekonomicznego „Dajcie nam swobodę działania i ruchu” Interesy społeczne wypadkową interesów

indywidualnych Koncepcja homo oeconomicus

Ekonomia neoklasyczna A. Marshall (1842-1929) W. S. Jevons (1835-1881) J. B. Clark (1847-1938) A. C. Pigou (1887-1959) Rozbudowa mikroekonomicznych podstaw teorii

ekonomicznej Indywidualizm metodologiczny – zależności

sformułowane na szczeblu mikroekonomicznym przenosi się na szczebel makroekonomiczny

Szkoła austriacka (E. von Böhm-Bawerk, F. Wieser) Szkoła lozańska „matematyczna” (V. Pareto, L. Walras) -

Obraz całego systemu gospodarczego w formie układu równań

Kierunek subiektywno-marginalistyczny

Keynesizm

J. M. Keynes (1883-1946) Neokeynesizm- teoria łącząca

makroekonomiczne tezy Keynesa z podstawami neoklasycznej mikroekonomii

Postkeynesizm Makroekonomiczne warunki produkcji i realizacji

a nie poszczególne podmioty gospodarujące przedmiotem badań

Państwo pełni funkcję stymulatora popytu Podważenie teorii Keynsa przez nowe zjawiska

w gospodarce kapitalistycznej (jednoczesne nasilenie zjawisk inflacyjnych i osłabienie wzrostu gospodarczego)

Monetaryzm

M. FriedmanTeza neutralności pieniądzaInflacja jest zjawiskiem wyłączne

pieniężnym

Nowa ekonomia klasyczna

R. E. Lucas – skrajny monetarystaZałożenie pełnej elastyczności rynkówTeoria racjonalnych oczekiwań

Szkoła neoaustriacka

F. Hayek (1899-1993)Wolny wybór jednostki wartością

nadrzędnąRząd powinien doskonalić przepisy

prawne w celu stworzenia warunków do sprawnego funkcjonowania konkurencji

Ekonomiczna teoria polityki

J. BuchananTeoria wyboru publicznego – partykularne

interesy polityków są sprzeczne z dobrem ogółu

Koncepcja politycznego cyklu koniunkturalnego

Ekonomia podaży

A. LafferKoncentracja na sferze produkcjiTrudności w funkcjonowaniu gospodarki

rynkowej wynikają z zakłóceń powodowanych czynnikami zewnętrznymi (ingerencja państwa np. polityka podatkowa)

Instytucjonalizm

Nawiązanie do dorobku „szkoły historycznej” T. Veblen (1857-1929), J. R. Commons (1862-

1945), W. C. Mitchell (1874-1948) Odrzucenie neoklasycznych modeli

statystycznych Pozaekonomiczne ramy pola badawczego

(zintegrowanie ekonomii z innymi naukami społecznymi)

Badanie instytucji społecznych

Marksizm

Karol Marks (1818-1883) -, Fryderyk Engels (1820-1895)

Społeczeństwo bezklasoweTeoria rozwoju społeczno-gospodarczego

F. HeglaFormacja społeczno-ekonomicznaKrytyczna analiza formacji kapitalistycznejSocjalizm utopijny i socjalizm realny

Funkcje państwa

Pojęcie państwaNurt etatystyczny i neoliberalnyPrawo WagneraWojny i szybkie zmiany strukturalneEkonomia politykiEkonomiczne funkcje państwaPodstawowe zadania transformacji

Pojęcie państwa

Zbiór instytucji naczelnych i lokalnych organów administracji oraz tworzących system ubezpieczeń społecznych

Nurt etatystyczny i neoliberalny

Doktryna merkantylistycznaLiberalna koncepcja państwa i

równoczesne pojawienie się argumentów za rozwojem roli państwa w gospodarce

Kryzys lat ’30 XX w.Rozbudowa funkcji państwa po II wojnie

światowejKryzys lat ’70 – wzrost popularności

koncepcji neoliberalnych

Prawo Wagnera

„Prawo rosnącego zakresu aktywności publicznej, czyli państwa, w społeczeństwach rozwijających się”

Wojny i szybkie zmiany strukturalne

Rozbudowa znaczenia państwa w czasie I i II wojny światowej i w czasie kryzysu lat ’30

Ekonomia polityki

Rynek politycznyTeoria rynku politycznegoTeoria asymetriiPolitycy skłonni popierać żądania

grupowe

Ekonomiczne funkcje państwa

Alokacyjna• Dobra publiczne• Efekty zewnętrzne• Brak konkurencji• Wady strukturalne

RedystrybucyjnaStabilizacyjna

Podstawowe zadania transformacji

Urynkowienie gospodarki Przekształcenia własnościowe

• uwolnienie cen• deregulacja alokacji zasobów• uruchomienie giełdy papierów wartościowych• prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych• ”uwolnienie” złotówki• ograniczenie monopolu• reforma emerytalna• reforma systemu opieki zdrowotnej• decentralizacja – reforma administracyjna