historia tajne Cystersi, Jezuici, Templariusze, Joanici.doc

8/16/2019 historia tajne Cystersi, Jezuici, Templariusze, Joanici.doc

1/6

Cystersi, jezuici, templariusze, joanici

Cystersi, Sacer Ordo Cisterciensis, zakon mmiszy założony w 1098 r. we Francji przezśw. o!erta z "o#esmes, kt$ry d%ż%c do odnowy życia k#asztorne&o w d'c('pierwotnej re&'ły św. )enedykta, op'ścił wraz z &r'p% 'czni$w opactwo!enedykty*skie w "o#esmes i w miejscowości C+tea' -łac. Cisterci'm koło /ijon'tworzył nowy k#asztor, podniesiony nastpnie do ran&i opactwa.

1099 r. papież nakazał o!ertowi powr$t do "o#esmes, przekaz'j%c kierowanieopactwem 2#!erykowi, kt$ry w 1100 r. 'zyskał opiek Sto#icy 2posto#skiej nadzakonem i stworzył je&o pierwsz% re&'ł -w$wczas prawdopodo!nie cystersi zmieni#i(a!it z czarne&o na !iały #'! szary z czarnym szkap#erzem.

Cysters$w o!owi%zywała s'rowa asceza, wprowadzi#i proste pożywienie, znacznie'prości#i #it'r&i, odrz'caj%c zmiany wprowadzone w opactwie C#'ny, a takżezrezy&nowa#i z wsze#kic( !ene3icj$w, czynsz$w i monopo#i 3e'da#nyc(, podejm'j%cprac na ro#i, !d%c% od tej pory &ł$wnym 4r$dłem ic( 'trzymania.

/o rozkwit' zakon', kt$ry !ardzo szy!ko stał si rzecznikiem interes$w papiestwa,przyczyni#i si opat Ste3an 5ardin& -110967 oraz św. )ernard z C#aira', kt$rzy w111: r. wst%pi#i do zakon'.

#atac( 111761; powstały protoopactwa onti&ny, C#aira' i "orimondo,kt$re nastpnie dały pocz%tek nowym opactwom. 117 r. cystersi posiada#i ponad?0 opactw, w 11;7 j'ż 7;, pod koniec @AAA w. prawie ?00.

Około 11:0 r. powstało pierwsze że*skie opactwo cysterek -do >o#ski sprowadzonezostały w 1:07 r. i osadzone w Brze!nicy.

11:0 r. cystersi osied#i#i si we łoszec(, 11:7 w iemczec(, 11:8 w 2nii,

rozprzestrzeniaj%c si w połowie @AA w. na wikszośD kraj$w E'ropy, także >o#sk,&dzie do ko*ca @AAA w. założy#i ok. :; !o&ato 'posażonyc( k#asztor$w -m.in. w)rze4nicy6Gdrzejowie, S'#ejowie, %c(ock', Hoprzywnicy, "o&i#e, Ieknie,


2/6

wyodr!nienia si zakon' trapist$w.

)enedyktyni, z&romadzenie zakonne, kt$re założył św. )enedykt z 'rsji w ;:9.>ierwszym ośrodkiem !ył k#asztor na "onte Cassino. swojej re&'#e kład#i nacisk namod#itw oraz prac 'mysłow% i 3izyczn% -Ora et rzyczyni#i si do rozwoj'o&rodnictwa, !'downictwa sakra#ne&o, piśmiennictwa -przepisywanie ksi%&,

rzemiosła artystyczne&o -i#'minatorstwo, szpita#i.

/o >o#ski dotar#i w @A w., zakładaj%c k#asztor w By*c'. Anne siedzi!y !enedyktyn$w w>o#sce to "o&i#no, o#sce '#e&ały #ikwidacji w @KAAA i @A@ w., zac(ował sity#ko k#asztor w By*c'.

/ominikanie, kato#icki zakon kaznodziejski. Jałożony w pierwszej połowie @AAA w.przez (iszpa*skie&o d'c(owne&o, /ominika M'zmana, zatwierdzony o3icja#nie :: @AA1:1N !'##% e#i&iosam itam papieża 5onori'sza AAA.

Ce# ic( działa#ności stanowiło prowadzenie misji i pracy d'szpasterskiej. Jakłada#iwyższe st'dia teo#o&iczne powi%zane z 'niwersytetami w Ho#onii, )o#onii, >aryż' i>er'&ii. @KA w. zakon prowadził zakrojon% na szerok% ska# działa#nośD misyjn% w2meryce Iaci*skiej. /o >o#ski pierwsi dominikanie przy!y#i ok. 1::7.

Gez'ici, zakon Hościoła kato#ickie&o założony przez !yłe&o o3icera, 5iszpana, A. odstaw% re&'ły zakon' 'czynił s'rowe posł'sze*stwo do&matom i praw'koście#nem', wyrzeczenie si wsze#kiej wo#ności oso!istej, !ez&raniczne za'3anie doHościoła i papieża, w myś# (asła Sentire c'm Ecc#esia -Jawsze z Hościołem.J&romadzenie jez'it$w zostało zatwierdzone !'##% papiesk% e&imini mi#itantisec#esiae przez >awła AAA w 1;0. Gako ce# działa#ności jez'ici postawi#i so!ie wa#k zre3ormacj% oraz wsze#kimi przejawami odstpstwa od o3icja#nyc( zasad wiary d#a'mocnienia władzy papieskiej.

O!ok trzec( zwykłyc( ś#'!$w zakonnyc( jez'ici składaj% ś#'! !ezwzdne&oposł'sze*stwa papieżowi. Jakon jez'it$w wcie#ił w życie ide żołnierzyC(ryst'sowyc( -mi#itia C(risti, w wa#ce o do!ro Hościoła rzymskie&o stawa#izawsze na naj!ardziej za&rożonyc( pozycjac(. )y#i spowiednikami i powiernikamikr$#$w i ksi%ż%t, a zwłaszcza dam dwor'. /o najwiksze&o rozkwit' doszedł zakon wokresie kontrre3ormacji, w w. @KAA, opanował szko#nictwo średnie i wyższe, trzymaj%c

je w rkac( przez ki#ka st'#eci. ykazywał niezwykł% &or#iwośD w d'szpasterstwiero!otnik$w, wystp'j%c nieraz w ro#i try!'n$w #'dowyc(.

Szcze&$#ne zasł'&i jez'it$w d#a Hościoła podkreś#ał papież Pr!an KAAA, w swojej !'##iz 1N:7 za#iczył A.


3/6

własne roz&łośnie radiowe i ośrodki te#ewizyjne. ada# zajm'j% si zwa#czaniemwsze#kiej opozycji wo!ec papieża, zar$wno w płaszczy4nie teo#o&icznej, jak ispołecznej

Gednym z najsłynniejszyc( zakon$w !ył zakon temp#ari'szy. Jostał on 'tworzonyprzez 3ranc'skic( rycerzy -rycerz z Szampanii 5'&o de >ayens w rok' 1118 w

Gerozo#imie w ce#' oc(rony zmierzaj%cyc( do Jiemi Lwitej pie#&rzym$w. >ierwsi!racia na#eż%cy do te&o zakon' mie#i siedzi! nieopoda# dawnej świ%tyni kr$#aSa#omona w Gerozo#imie. jzyk' łaci*skim !d%cym pod$wczas w powszec(nym'żywani' wyraz temp#'m oznaczał świ%tyni Q st%d powstała nazwa temp#ari'sze.Bemp#ari'sze nosi#i !iałe płaszcze z czerwonym krzyżem. e&'ła zakonna, oparta nacysterskiej, kt$ra została zatwierdzona zatwierdzona w 11:8 rok', stała si wzoremd#a wikszości zakon$w rycerskic(.

)racia z zakon' temp#ari'szy !y#i zawsze w pierwszym szere&' wa#cz%cyc( w o!ronieJiemi Lwitej przed Saracenami. Mdy w 1:91 rok' c(rześcijanie ostatecznie 'traci#i>a#estyn, temp#ari'szom pozostały ty#ko ic( domy zakonne rozsiane po całejE'ropie. a#estyn, na ty#e#'! przedzie armii maszerowa#i !%d4 joannici !%d4 temp#ari'sze Q w ten spos$!zakonni !racia oc(rania#i te czści c(rześcija*skie&o wojska, kt$re !yły naj!ardziejnarażone na m'z'łma*skie ataki.

>o zdo!yci' przez m'z'łman$w Jiemi Lwitej, joannici 'zyska#i swoj% now% siedzi!na &reckiej wyspie odos Q stamt%d strzei r'!ieży c(rześcija*skie&o świata przedt'reckimi atakami. Bamtdy właśnie poszedł pierwszy atak B'rk$w na E'rop.>oz!awieni wsparcia, po wie#omiesicznym o!#żeni' joannici zm'szeni zosta#i doop'szczenia odos -1;70 rok. Ho#ejnym miejscem po!yt' d#a wa#eczne&o Jakon'św. Gana stała si #eż%ca ' poł'dniowyc( wy!rzeży Ata#ii wyspa "a#ta. Bam joanniciwy!'dowa#i potżn% twierdz, zza m'r$w kt$rej wie#okrotnie odpiera#i t'reckie pr$!yzawładnicia wysp%. Od nazwy wyspy poc(odzi inna nazwa zakon' joannit$w Q


4/6

ma#ta*czycy.

Jakon św. Gana istnieje do dzisiaj. Ptrzym'je wie#e szpita#i i na całym świecie niesiepomoc #'dziom naj!ardziej potrze!'j%cym.

>o#sce naj!ardziej znanym zakonem !ył Jakon Szpita#a ajświtszej "arii >anny

/om' iemieckie&o w Gerozo#imie, potocznie zwany krzyżakami. Ba ostatnia nazwapoc(odzi od stroj' zakonne&o Q !iałe&o płaszcza z czarnym krzyżem -krzyżacy toprawdopodo!nie nazwa 'żywana ty#ko na ziemiac( po#skic( i im ościennyc(.

Jakon krzyżacki składał si z czterec( kate&orii członk$w rycerzy, ksiży, sł'że!nyc(Q na o&$ł niskie&o poc(odzenia Q i tzw. p$ł!raci. ycerze zajmowa#i pozycjedomin'j%c%. J nic( rekr'towały si władze zakon'. Mł$wny nacisk położony !ył naic( działa#nośD. J czasem rycerze zwo#nieni !y#i nawet z wie#' o!owi%zk$w w zakresiemod#itw, rozmyś#a*, a mie#i w zamian zajmowaD si wa#k% z!rojn% i administracj%.)racia Q rycerze w pierwszym wiek' istnienia zakon', czsto niepiśmienni, m'sie#ity#ko odmawiaD Ojcze asz, a na'czenie si tej mod#itwy w ci%&' rok' !yłowar'nkiem pozostania w zakonie. ycerze przeważa#i #icze!nie. każdym konwenciemiało !yD ic( przynajmniej dw'nast', natomiast ksiży jedynie sześci', przy czymza#iczano do tyc( ostatnic( także #iczn% o!sł'& koście#n% k#eryk$w, psa#mist$w,niekiedy -w czasac( nieco p$4niejszyc( także członk$w kapit'ł !isk'pic( wcie#onyc(do Jakon' -!isk'p$w pr'skic(. )racia sł'że!ni pełni#i 3'nkcj włodarzy, niższyc(dow$dc$w, niekiedy składaj%c ty#ko ś#'!y czasowe. /o p$ł!raci na#eże#i !%d4niekt$rzy zaciżni i sł'dzy zakon', !%d4 je&o do!rodzieje nadaj%cy do!ra ziemskieczy !ene3icja.

>ocz%tki działa#ności Hrzyżak$w nie s% jasne. Ostatnie !adania rz'caj% ciekaweświatło nie ty#ko na prze!ie& wydarze*, a#e także na ic( &enez. Bradycyjnie(istorio&ra3ia przyjmowała, że zakon niemiecki powstał w #atac( 118961191 pod2kkonem, jako or&anizacja szpita#na w czasie trzeciej kr'cjaty, a w je&o założeni'istotn% ro# od&rywał syn cesarza Fryderyka )ar!arossy Q Fryderyk, ksi%ż Szwa!ii.

>rze!ie& wydarze* !ył jednak !ardziej skomp#ikowany. rzeczywistości pocz%tki!ractwa !yły znacznie starsze j'ż wcześniej miało ono swe 'posażenia w E'ropie. 117 rok' papież wydał dok'ment dotycz%cy spor' szpita#nik$w niemieckic( z

joannitami, wspominaj%cy o posiadłościac( tyc( pierwszyc( w E'ropie. "ożna wiecwnosiD, że wsp$#nota niemiecka powstała najp$4niej w A połowie @AA wiek' i-zapewne po rok' 1170 podporz%dkowana !yła joannitom. ie ma w tym nicdziwne&o. Hraje niemieckie Q szcze&$#nie Szwa!ia, adrenia, Frankonia Q przeżywałyokres !ardzo szy!kie&o rozwoj'. Ekspansja ic( mieszka*c$w kierowała si także nawsc($d i p$łnoc. J jednej strony !yły to pr$!y -w e3ekcie sk'tecznepodporz%dkowania so!ie przez Sas$w ziem zac(odnic( Słowian, z dr'&iej Q corazżywsze kontakty (and#owe z 'si% i Skandynawi% przez Tk'pc$w niemieckic(cesarstwa odwiedzaj%cyc( Mot#andiU.

iadomo, ze na o!szarac( niemieckic( d'ża ro# od&rywa#i sł'że!ni Q wo#niministeriałowie, z kt$ryc( na o&$ł rekr'towa#i si ci, kt$rzy posz'kiwa#i szczściapoza rodzinnym domem. J ministeriał$w poc(odziła znaczn% czśD patrycjat' szy!korozwijaj%cyc( si w @AA wiek' miast wa#cz%cyc( o 'zyskanie samorz%d' prawne&o i&ospodarcze&o. Oni stara#i si zasied#iD nowe ziemie poza jzykow% &ranic% iemiec.i wreszcie wł%cza#i si do wyprawy do łoc( na o!szary p#emionzac(odniosłowia*skic(, !ra#i 'dział w wyprawac( krzyżowyc(, niekiedy zreszt%skierowanyc( przeciw nad!ałtyckim po&anom. ie na#eży s%dziD, że porz'caj%c sw%rodzinn% miejscowośD zrywa#i z ni% kontakty. rcz przeciwnie, 'trzymywa#i nada#


5/6

wizy rodzinne i &ospodarcze. ydaje si że wysłanie członka rod' do Syrii -#'! nad)ałtyk stanowiło 3orm inwestycji dokonanej przez miejscowyc(. iekiedy !yło tozwi%zane z wysiłkiem 3inansowym, pozostaj%cyc( na miejsc' krewniak$w, czasem

jednak miało c(arakter !ardziej instyt'cjona#ny. >osiadanie własnyc( p#ac$wek nanowym terenie #eżało w interesie kościoła, ksi%ż%t, wie#' &min miejskic(nastawionyc( na da#eki (ande#. ie można zreszt% patrzeD na te procesy jedynie pod

k%tem 'zyskiwania wymiernyc(, 'ty#itarnyc( korzyści. >ere&rynacje po świeciestanowiły -i stanowi% potrze! psyc(iczn% #'dzi wypływaj%c% z c(ci poznawania, ztsknoty do nowyc( dozna*, do przy&$d, do odmiany. aj!ardziej powszec(n% 3orm% zaspokajaj%c% c(D podr$ży !yły pie#&rzymki. >owi%zania miedzy pie#&rzymami a ic(rodzinnym krajem, troska o właściw% or&anizacj wdr$wek, wystpowały naporz%dk' dziennym jeszcze w czasac( poprzedzaj%cyc( wyprawy krzyżowe.>owstaj%ce samorz'tnie #'! z inicjatywy kr$#a, ksicia czy !isk'pa stowarzyszeniad!aj%ce o pie#&rzym$w !yły zaopatrywane w środki materia#ne z#oka#izowane wrodzinnym kraj'. ajczstsze ic( 4r$dło to do!ra ziemskie, doc($d z kt$ryc( szedł napotrze!y szpita#a, z&romadzenia szpita#nik$w, tym samym na potrze!y pie#&rzym$w.Bak !yło ' temp#ari'szy, tak !yło ' joannit$w, tak też m'siało !yD ' krzyżak$w.

Hatastro3a 118? rok' i zdo!ycie Gerozo#imy przez Sa#adyna najprawdopodo!niejprzerwały działa#nośD szpita#a, nad kt$rym nadz$r sprawowa#i joannici. iemniej Qpotrze!a je&o istnienia przetrwała. Brzecia wyprawa krzyżowa prowadzona !yła wznacznym stopni' siłami iemc$w. Co prawda, cesarz Fryderyk )ar!arossa niedoszedł do >a#estyny, a#e je&o syn Fryderyk Szwa!ski !rał 'dział w o!#żeni' 2kkon'i niew%tp#iwie reprezentował interesy mieszka*c$w Hr$#estwa iemieckie&o. Bradycjam$wi, że o 'tworzenie !ractwa za!ie&a#i k'pcy ierwsi reprezentowa#i &ł$wnie Franc'z$w i łoc($w, dr'dzy Q niema#wył%cznie Franc'z$w. ycerstwo niemiecki potrze!owało własnyc( (ospicj$w,szpita#i, własne&o zakres' działania, tym !ardziej, że przełom @AA i @AAA wiek'przyni$sł przyśpieszanie zmian społecznyc(. Stawiały one pod znakiem zapytaniaprzyszłośD dro!ne&o rycerstwa niemieckie&o. J jednej strony rosły 3ort'nyposiadaczy ziemskic(, z dr'&iej poszerzały si szere&i za#eżnyc( c(łop$w. Oczywiścieproces ten nie nastpował &wałtownie, a#e powodował posz'kiwanie dr$& mo&%cyc(za!ezpieczyD #'dzi za&rożonyc( dek#asacj%. ie !yła to ty#ko troska ministeriał$w.>ierwotnie do !raci #in&'ae B(e't(inicae na#eże#i ksi%żta i ministeriałowie z Frankonii

i Szwa!ii, członkowie patrycjat' miast nadre*skic(, wszyscy ci, kt$rzy moi zdo!yDpozycj &odn% ic( stan' #'! o!roniD si przed spadkiem w (ierarc(ii społecznej.skaz'je na to skład społeczny członk$w zakon' niemieckie&o. ci%&' @AAA wiek'można dokładniej z!adaD poc(odzenie 10; !raci zakonnyc( -na o&$#n% #icz! około70. śr$d nic( 9 poc(odziło z rodzin (ra!iowskic( -czy ksi%żcyc(, 11 zesz#ac(eckic(, 18 na#eżało do &r'py ministeriał$w zeszy, ;N do &r'py ministeriał$wksi%żcyc(, wreszcie 11 !raci poc(odziło z rodzin mieszcza*skic(. Gak z te&o wynika,prawie 80V wywodziło si ze społecze*stwa ministeriał$w, przy czym niekt$rzyczłonkowie ic( rodzin zajmowa#i miejsca w radac( miejskic(. Berytoria#nie -j'ż w ska#i


6/6

dziej$w Jakon' do pocz%tk' @KA wiek' dominowa#i przy!ysze z B'ryn&ii, sk%ddowodnie poc(odziło 1:1 rycerzy, na dr'&im miejsc' !y#i zakonnicy z Frankonii -N1rycerzy, da#ej z adrenii -;7 rycerzy i ze Szwa!ii -: rycerzy. arto dodaD, ze ;:zidenty3ikowane oso!y poc(odziły z 780 rodzin. ie#e wskaz'je , ze sprowadzenie doJakon' krewnyc( !yło zjawiskiem stałym, tak jak to miało miejsce w przypadk'#icznyc( on >#a'en$w, !raci on G'n&in&en$w Q ko#ejnyc( wie#kic( mistrz$w #'!

stryja i !ratanka on E(r#ic(s(a'sen$w.

Ben stan rzeczy to jednak wynik p$4niejsze&o rozwoj' pocz%tki zakon' nie !yły z!ytimpon'j%ce. )yD może komp#ikacje po#ityczne w cesarstwie po śmierci 5enryka KA#'! sła!y napływ oc(otnik$w powodowały, że pierwsze dziesicio#ecie 'płynło podznakiem powo#ne&o rozwoj'.

historia tajne Cystersi, Jezuici, Templariusze, Joanici.doc

Documents

Transcript of historia tajne Cystersi, Jezuici, Templariusze, Joanici.doc